ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ, ΗΣΙΟΔΟΣ - Θεογονία (53-115)

Προοίμιο Β'

τὰς ἐν Πιερίῃ Κρονίδῃ τέκε πατρὶ μιγεῖσα
Μνημοσύνη, γουνοῖσιν Ἐλευθῆρος μεδέουσα,
55 λησμοσύνην τε κακῶν ἄμπαυμά τε μερμηράων.
ἐννέα γάρ οἱ νύκτας ἐμίσγετο μητίετα Ζεὺς
νόσφιν ἀπ᾽ ἀθανάτων ἱερὸν λέχος εἰσαναβαίνων·
ἀλλ᾽ ὅτε δή ῥ᾽ ἐνιαυτὸς ἔην, περὶ δ᾽ ἔτραπον ὧραι
μηνῶν φθινόντων, περὶ δ᾽ ἤματα πόλλ᾽ ἐτελέσθη,
60 ἡ δ᾽ ἔτεκ᾽ ἐννέα κούρας, ὁμόφρονας, ᾗσιν ἀοιδὴ
μέμβλεται ἐν στήθεσσιν, ἀκηδέα θυμὸν ἐχούσαις,
τυτθὸν ἀπ᾽ ἀκροτάτης κορυφῆς νιφόεντος Ὀλύμπου·
ἔνθά σφιν λιπαροί τε χοροὶ καὶ δώματα καλά,
πὰρ δ᾽ αὐτῇς Χάριτές τε καὶ Ἵμερος οἰκί᾽ ἔχουσιν
65 ἐν θαλίῃς· ἐρατὴν δὲ διὰ στόμα ὄσσαν ἱεῖσαι
μέλπονται, πάντων τε νόμους καὶ ἤθεα κεδνὰ
ἀθανάτων κλείουσιν, ἐπήρατον ὄσσαν ἱεῖσαι.
αἳ τότ᾽ ἴσαν πρὸς Ὄλυμπον, ἀγαλλόμεναι ὀπὶ καλῇ,
ἀμβροσίῃ μολπῇ· περὶ δ᾽ ἴαχε γαῖα μέλαινα
70 ὑμνεύσαις, ἐρατὸς δὲ ποδῶν ὕπο δοῦπος ὀρώρει
νισομένων πατέρ᾽ εἰς ὅν· ὁ δ᾽ οὐρανῷ ἐμβασιλεύει,
αὐτὸς ἔχων βροντὴν ἠδ᾽ αἰθαλόεντα κεραυνόν,
κάρτει νικήσας πατέρα Κρόνον· εὖ δὲ ἕκαστα
ἀθανάτοις διέταξε νόμους καὶ ἐπέφραδε τιμάς.
75 ταῦτ᾽ ἄρα Μοῦσαι ἄειδον Ὀλύμπια δώματ᾽ ἔχουσαι,
ἐννέα θυγατέρες μεγάλου Διὸς ἐκγεγαυῖαι,
Κλειώ τ᾽ Εὐτέρπη τε Θάλειά τε Μελπομένη τε
Τερψιχόρη τ᾽ Ἐρατώ τε Πολύμνιά τ᾽ Οὐρανίη τε
Καλλιόπη θ᾽· ἡ δὲ προφερεστάτη ἐστὶν ἁπασέων.
80 ἡ γὰρ καὶ βασιλεῦσιν ἅμ᾽ αἰδοίοισιν ὀπηδεῖ.
ὅντινα τιμήσουσι Διὸς κοῦραι μεγάλοιο
γεινόμενόν τε ἴδωσι διοτρεφέων βασιλήων,
τῷ μὲν ἐπὶ γλώσσῃ γλυκερὴν χείουσιν ἐέρσην,
τοῦ δ᾽ ἔπε᾽ ἐκ στόματος ῥεῖ μείλιχα· οἱ δέ νυ λαοὶ
85 πάντες ἐς αὐτὸν ὁρῶσι διακρίνοντα θέμιστας
ἰθείῃσι δίκῃσιν· ὁ δ᾽ ἀσφαλέως ἀγορεύων
αἶψά τι καὶ μέγα νεῖκος ἐπισταμένως κατέπαυσε·
τούνεκα γὰρ βασιλῆες ἐχέφρονες, οὕνεκα λαοῖς
βλαπτομένοις ἀγορῆφι μετάτροπα ἔργα τελεῦσι
90 ῥηιδίως, μαλακοῖσι παραιφάμενοι ἐπέεσσιν·
ἐρχόμενον δ᾽ ἀν᾽ ἀγῶνα θεὸν ὣς ἱλάσκονται
αἰδοῖ μειλιχίῃ, μετὰ δὲ πρέπει ἀγρομένοισι.
τοίη Μουσάων ἱερὴ δόσις ἀνθρώποισιν.
ἐκ γάρ τοι Μουσέων καὶ ἑκηβόλου Ἀπόλλωνος
95 ἄνδρες ἀοιδοὶ ἔασιν ἐπὶ χθόνα καὶ κιθαρισταί,
ἐκ δὲ Διὸς βασιλῆες· ὁ δ᾽ ὄλβιος, ὅντινα Μοῦσαι
φίλωνται· γλυκερή οἱ ἀπὸ στόματος ῥέει αὐδή.
εἰ γάρ τις καὶ πένθος ἔχων νεοκηδέι θυμῷ
ἄζηται κραδίην ἀκαχήμενος, αὐτὰρ ἀοιδὸς
100 Μουσάων θεράπων κλεῖα προτέρων ἀνθρώπων
ὑμνήσει μάκαράς τε θεοὺς οἳ Ὄλυμπον ἔχουσιν,
αἶψ᾽ ὅ γε δυσφροσυνέων ἐπιλήθεται οὐδέ τι κηδέων
μέμνηται· ταχέως δὲ παρέτραπε δῶρα θεάων.
χαίρετε τέκνα Διός, δότε δ᾽ ἱμερόεσσαν ἀοιδήν·
105 κλείετε δ᾽ ἀθανάτων ἱερὸν γένος αἰὲν ἐόντων,
οἳ Γῆς ἐξεγένοντο καὶ Οὐρανοῦ ἀστερόεντος,
Νυκτός τε δνοφερῆς, οὕς θ᾽ ἁλμυρὸς ἔτρεφε Πόντος.
εἴπατε δ᾽ ὡς τὰ πρῶτα θεοὶ καὶ γαῖα γένοντο
καὶ ποταμοὶ καὶ πόντος ἀπείριτος οἴδματι θυίων
110 ἄστρά τε λαμπετόωντα καὶ οὐρανὸς εὐρὺς ὕπερθεν·
[οἵ τ᾽ ἐκ τῶν ἐγένοντο, θεοὶ δωτῆρες ἐάων·]
ὥς τ᾽ ἄφενος δάσσαντο καὶ ὡς τιμὰς διέλοντο,
ἠδὲ καὶ ὡς τὰ πρῶτα πολύπτυχον ἔσχον Ὄλυμπον.
ταῦτά μοι ἔσπετε Μοῦσαι Ὀλύμπια δώματ᾽ ἔχουσαι
115 ἐξ ἀρχῆς, καὶ εἴπαθ᾽, ὅτι πρῶτον γένετ᾽ αὐτῶν.
***
Αυτές η Μνημοσύνη, που διαφεντεύει του Ελευθήρα τα υψώματα,σαν έσμιξε με το γιο του Κρόνου, τον πατέρα, στην Πιερία γέννησελησμονιά απ᾽ τις συμφορές κι ανάπαυση απ᾽ τις έγνοιες.Εννιά μαζί της νύχτες έσμιγε ο συνετός ο Δίας,μακριά από τους αθανάτους, στην ιερή ανεβαίνοντας την κλίνη της.Μα όταν συμπληρώθηκε ο καιρός κι έκαναν κύκλο οι εποχέςμε των μηνών το σβήσιμο, και μέρες συμπληρώθηκαν πολλές,60γέννησε αυτή κόρες εννιά, ομόνοες, που μες στα στήθια τουςτις νοιάζει το τραγούδι, κι έχουνε ξέγνοιαστη ψυχήλίγο πιο κάτω απ᾽ την ακρότατη κορφή του χιονισμένου Ολύμπου.Κι έχουνε χοροστάσι εκεί λαμπρό και δώματα ωραίακαι δίπλα τους οι Χάριτες κι ο Ίμερος σπίτι έχουνστις ευωχίες μέσα. Και τραγουδούν, φωνή απ᾽ το στόμα αφήνουνεεράσμια, και υμνούν των αθανάτων όλων τις συνήθειεςκαι τ᾽ αγαθά τα ήθη, ευφρόσυνη βγάζοντας φωνή.Τότε πορεύθηκαν στον Όλυμπο με το τραγούδι τους το αθάνατοκι αγαλλιάζανε με την ωραία τους φωνή. Κι αντιλαλούσε με τον ύμνο τους ολόγυρα70η μαύρη γη κι εράσμιος χτύπος απ᾽ τα πόδια τους σηκώνονταν,καθώς πορεύονταν προς τον πατέρα τους. Εκείνος είναι βασιλιάς στον ουρανό,γιατί κατέχει ο ίδιος τη βροντή και τον πυρώδη κεραυνό,αφού τον Κρόνο, τον πατέρα του, νίκησε στη δύναμη. Κι όλους ωραίατους νόμους διευθέτησε για τους αθανάτους κι όρισε προνόμια.Αυτά οι Μούσες έψελναν που στα Ολύμπια κατοικούνε δώματα,οι εννέα κόρες που γεννήθηκαν απ᾽ το μεγάλο Δία,η Κλειώ, η Ευτέρπη, η Θάλεια, η Μελπομένη,η Τερψιχόρη, η Ερατώ, η Ουρανία, η Πολύμνια,κι η Καλλιόπη: αυτή η εξοχότατη απ᾽ όλες είναι.80Γιατί αυτή τους σεβαστούς τους βασιλιάδες συνοδεύει.Όποιον απ᾽ τους θεόθρεφτους τους βασιλείς προσέξουν σαν γεννιέταικαι τον τιμήσουνε του Δία του μεγάλου οι κόρες,γλυκιά δροσιά τού χύνουνε στη γλώσσα του επάνωκαι ρέουνε μειλίχια τα λόγια του απ᾽ το στόμα. Κι όλος ο κόσμοςστρέφει το βλέμμα του σ᾽ αυτόν και κρίνει τις διαφορέςμε δίκαιη κρίση. Αυτός σαν αγορεύει αλάθηταγοργά κι επισταμένα καταπαύει ακόμη και φιλονικία μεγάλη:γι᾽ αυτό υπάρχουνε οι βασιλείς οι εχέφρονες, για να προσφέρουνεστην αγορά με ευκολία στον κόσμο που αδικείται εκδίκηση,90αφού τον κατευνάσουν με λόγια μαλακά.Αυτός στη σύναξη σαν έρχεται τον εξευμενίζουν σαν θεόμε σεβασμό μειλίχιο κι ανάμεσα στους μαζεμένους διαπρέπει.Τέτοιο το ιερό δώρο των Μουσών για τους ανθρώπους είναι.Γιατί απ᾽ τις Μούσες κι απ᾽ τον Απόλλωνα που μακριά τοξεύειγίνονται οι τραγουδιστές και οι κιθαριστές πάνω στη γη,από το Δία όμως οι βασιλιάδες. Μακάριος αυτός που αγαπούν οι Μούσες.Γλυκιά απ᾽ το στόμα του κυλά η φωνή.Ακόμη κι αν κανείς έχει ένα πένθος στην ψυχή που τώρα δα πληγώθηκεκαι με θλιμμένη την καρδιά μαραίνεται, μόλις ο αοιδός,100ο υπηρέτης των Μουσών, τη δόξα των παλιών υμνήσει ανθρώπωνκαι τους μακάριους που τον Όλυμπο κατέχουνε θεούς,αμέσως εκείνος λησμονεί τις θλίψεις του κι ούτε καθόλου τις έγνοιες τουθυμάται. Γοργά τον μεταβάλλουνε των θεαινών τα δώρα.Του Δία τέκνα χαίρετε και θελκτικό τραγούδι δώστε.Το ιερό υμνείτε των αθανάτων γένος των αιώνιωνπου από τη Γη γεννήθηκαν κι από τον Ουρανό που ᾽ναι γεμάτος άστρα,από τη ζοφερή τη Νύχτα, κι όσους μεγάλωσε ο αλμυρός ο Πόντος.Πέστε πώς έγιναν στην αρχή οι θεοί και η γηκαι οι ποταμοί κι ο πόντος ο απέραντος που ορμάει με το κύμα,110τ᾽ άστρα που λάμπουν κι ο πλατύς ο ουρανός επάνω.[Κι όσοι απ᾽ αυτούς θεοί, των αγαθών οι χορηγοί, γεννήθηκαν.]Και πώς μοιράστηκαν τα πλούτη τους και τ᾽ αξιώματα χωρίσανε.Αλλά και πώς πήραν στην αρχή τον Όλυμπο με τα πολλά φαράγγια.Αυτά πέστε μου Μούσες που κατοικείτε τα Ολύμπια δώματα,απ᾽ την αρχή, και πέστε ποιό απ᾽ αυτά έγινε πρώτο.

Ο ΑΛΚΜΑΝΑΣ

Ο ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗΣ ΔΙΑΝΟΙΑΣ ΣΠΑΡΤΙΑΤΗΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΟΣ 

ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΑΠΛΟΣ ΕΝΑ ΠΟΙΗΤΗΣ

 

Ο Αλκμάνας και τι αναφέρει ο περιηγητής Παυσανίας για το μνημείο του αρχαίου αυτού Έλληνα ποιητή, που πολλοί πιστεύουν ότι ήταν ο Στίβεν Χόκινγκ της αρχαιότητας!..

 

 Είναι γνωστό, ότι τον Αλκμάνα τον γνωρίζαμε ως σήμερα ως έναν λυρικό ποιητή της αρχαιότητας. Η έκπληξη ήλθε το 1957 μετά τη δημοσίευση του παπύρου 2390 της Οξυρρύγχου (πόλη της Κάτω Αιγύπτου όπου σε ανασκαφές βρέθηκε ένας μεγάλος αριθμός παπύρων με ελληνικά κυρίως κείμενα που έχουν το όνομα της πόλης και έναν κωδικό αριθμό), ο οποίος χρονολογείται από τον 2ο μ.Χ. αιώνα. Στον πάπυρο αυτόν διασώζονται τμήματα από ένα σχόλιο σε πεζό λόγο όπου αποκαλύπτεται ότι σε ένα από τα ποιήματά του ο Αλκμάν ασχολείται με ένα είδος θεογονικής κοσμολογίας! Το κεντρικό κομμάτι του σχολίου περιέχει συγχρόνως και «λήμματα», σύντομες δηλαδή φράσεις του Αλκμάνος.

Σύμφωνα με αρχαίες μαρτυρίες ο Αλκμάν ήταν Έλληνας ιωνικής καταγωγής και γεννήθηκε στις Σάρδεις της Λυδίας. Από εκεί πήγε στη Σπάρτη. Υπήρχαν δύο εκδοχές για την έλευσή του εκεί. Κατά την πρώτη διατάχτηκε με κάποιο χρησμό, κατά τη δεύτερη πουλήθηκε δούλος από τις Σάρδεις. Κατά το λεξικό της Σούδας ήταν Λακεδαιμόνιος, γεννήθηκε στη Μεσσόα και άκμασε κατά την 27η Ολυμπιάδα (672- 668 π.Χ.). Στη Σπάρτη έμεινε μέχρι τα βαθιά γεράματά του και ο Παυσανίας αναφέρει ότι σε τοποθεσία Σέβρικον στα δεξιά της Σπάρτης υπήρχε μνημείο του Αλκμάνα.

 

Οι αλεξανδρινοί γραμματικοί χώρισαν τα έργα του σε έξι βιβλία, τα οποία περιείχαν ύμνους, παιάνες, υπορχήματα, σκόλια και παρθένεια. Ο Αλκμάν ήταν εκείνος που διαμόρφωσε τη χορική ποίηση σε ιδιαίτερο λογοτεχνικό είδος στην Σπάρτη. Δε συνέθετε μόνο το κείμενο των ποιημάτων του, αλλά καθόριζε και τη μουσική και τις χορευτικές και μιμητικές κινήσεις τους.

 

Το 1855 ο Γάλλος αιγυπτιολόγος Mariette βρήκε σε τάφο κοντά στη δεύτερη πυραμίδα της Γκίζας έναν πάπυρο με εκατό στίχους από παρθένειο του Αλκμάνα «εις Άρτεμιν ορθίαν». Το παρθένειο αρχικά αποτελούσαν δέκα ή δώδεκα στροφές, από τις οποίες σώθηκαν μόνον επτά. Στην αρχή ο χορός από ένδεκα παρθένες, με κορυφαία την Αγησιχόρα έψελνε άσμα, το οποίο εξιστορούσε τα ηρωικά κατορθώματα του Ηρακλή κατά των Ιπποκωντιδών. Στο κύριο μέρος του ποιήματος επαινεί και προβάλλει το κάλλος των νεανίδων Αγησιχόρας και Αγιδούς που μετέχουν στο χορό.

 

Από το έργο του Αλκμάνα σώζονται μερικά αποσπάσματα. Ο ποιητικός λόγος του συνταιριάζει την ιωνική χάρη με τη δωρική βαρύτητα. Αναφέρεται στον έρωτα και τις χαρές της ζωής και περιγράφει την ομορφιά της φύσης με ύφος απλό.

 

 ΡΩΜΑΪΚΟ ΨΗΦΙΔΩΤΟ ΤΟΥ  ΑΛΚΜΑΝΟΣ ΤΟΥ 2^ΟΥ ΜΧ ΑΙΩΝΑ- ΠΑΝ. ΜΙΤΣΙΓΚΑΝ
 

 Η ΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΗΓΕΙΤΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

 Με βάση το κείμενο του παπύρου οι επιστήμονες συνοψίζουν το κοσμογονικό μοντέλο του Αλκμάνος ως εξής:

 

Είκοσι επτά αιώνες πριν από τον περίφημο φυσικό ο λυρικός ποιητής Αλκμάν περιγράφει με παρόμοιο τρόπο τη γέννηση του Σύμπαντος . Όσα λέει σήμερα -2016-ο περίφημος φυσικός Στίβεν Χόκινγκ για την κβαντική κοσμολογία ­ η οποία, ως γνωστόν, περιγράφει τις διαδικασίες δημιουργίας του Σύμπαντος ­ περιέχονται σε ποιήματα που έγραψε ο Αλκμάν, ένας από τους μεγαλύτερους λυρικούς ποιητές της αρχαιότητας (μέσα 7ου π.Χ. αιώνα), όπως απέδειξαν σε πρόσφατη εργασία τους τέσσερις αστροφυσικοί του Πανεπιστημίου Αθηνών. Σήμερα πια παρουσιάζονται  σε παγκόσμιο επίπεδο ανακοίνωσεις αστροφυσικών οι οποίοι συνδέουν την κοσμολογία του Αλκμάνος με σύγχρονες κοσμολογικές απόψεις. Έτσι, εκτός από τον Δημόκριτο που θεωρείται ο πατέρας της σύγχρονης ατομικής φυσικής, φαίνεται ότι οι Έλληνες, μέσω του Αλκμάνος, έχουν προβλέψει, έστω και θεωρητικά, και άλλες σύγχρονες θεωρίες! Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η κοσμογονική άποψη που διατυπώνεται από τον Αλκμάνα στα μέσα του 7ου π.Χ. αιώνα περιγράφει απόψεις πολύ αρχαιότερες οι οποίες συμπίπτουν με σύγχρονες κοσμολογικές υποθέσεις περί γεννήσεως του αισθητού από εμάς αστρικού σύμπαντος «από μια σημειακή ιδιομορφία στο εσωτερικό μιας λευκής οπής, η οποία ­ λόγω της χρονικής συμμετρίας των εξισώσεων του Αϊνστάιν ­ μπορεί να θεωρηθεί ως μια χρονικά ανεστραμμένη μαύρη τρύπα».

 

 Τον Αλκμάνα τον γνωρίζαμε ως σήμερα ως έναν λυρικό ποιητή της αρχαιότητας. Η έκπληξη ήλθε το 1957 μετά τη δημοσίευση του παπύρου 2390 της Οξυρρύγχου (πόλη της Κάτω Αιγύπτου όπου σε ανασκαφές βρέθηκε ένας μεγάλος αριθμός παπύρων με ελληνικά κυρίως κείμενα που έχουν το όνομα της πόλης και έναν κωδικό αριθμό), ο οποίος χρονολογείται από τον 2ο μ.Χ. αιώνα. Στον πάπυρο αυτόν διασώζονται τμήματα από ένα σχόλιο σε πεζό λόγο όπου αποκαλύπτεται ότι σε ένα από τα ποιήματά του ο Αλκμάν ασχολείται με ένα είδος θεογονικής κοσμολογίας. Το κεντρικό κομμάτι του σχολίου περιέχει συγχρόνως και «λήμματα», σύντομες δηλαδή φράσεις του Αλκμάνος.

 

…γιατί όταν η ύλη άρχισε να τακτοποιείται, δημιουργήθηκε ένα είδος πόρου (δρόμου, περάσματος), κάτι σαν αρχή. Λέει λοιπόν ο Αλκμάν ότι η ύλη όλων των πραγμάτων ήταν ταραγμένη και αποίητη, έπειτα γεννήθηκε κάποιος που τακτοποιούσε τα πάντα, έπειτα δημιουργήθηκε ένας πόρος και όταν παρήλθε αυτός ο πόρος, ακολούθησε ένα όριο (ή τέρμα, τέκμωρ). Και ο πόρος είναι η αρχή, ενώ το όριο σαν τέλος. Όταν γεννήθηκε η Θέτις, αυτά έγιναν η αρχή και το τέλος των πάντων και το σύνολο των πραγμάτων έχει φύσιν παρόμοια με το υλικό του χαλκού, ενώ η Θέτις με εκείνη του τεχνίτη και ο πόρος και το όριο (τέκμωρ) παρόμοια με εκείνη της αρχής και του τέλους.

 

…και τρίτο στη σειρά το σκότος, εξαιτίας του ότι ποτέ ως τότε ούτε ο Ήλιος ούτε η Σελήνη είχαν δημιουργηθεί, αλλά η ύλη ήταν ακόμη αδιαμόρφωτη. Δημιουργήθηκαν λοιπόν ο πόρος και το όριο (τέκμωρ) και το σκότος. Η ημέρα και η Σελήνη και τρίτον το σκότος. Η ακτινοβολία της ημέρας δεν ήταν πυκνή αλλά υπεβοηθείτο από (την ακτινοβολία) του Ηλίου, (διότι) προηγουμένως ήταν μόνο σκοτάδι, μετά δε αυτά (αυτή τη διαδικασία) ξεχώρισε από αυτό…
 

1 Αρχικά η ύλη ήταν ταραγμένη και αδιαμόρφωτη, δεν είχαν δημιουργηθεί ακόμη ούτε ο Ήλιος ούτε η Σελήνη και κατ’ επέκτασιν ούτε το αστρικό Σύμπαν. Δηλαδή το αντιληπτό από τις αισθήσεις μας αστρικό Σύμπαν δημιουργήθηκε μέσω ενός μη παρατηρήσιμου, αποίητου και αδιαμόρφωτου υλικού, το οποίο προϋπήρχε.

 

2 Τότε, στα πλαίσια του χώρου που ήταν γεμάτος από εκείνο το αόρατο και μη παρατηρήσιμο υλικό (μη ύλη), γεννήθηκε κάποιος που τακτοποιούσε τα πάντα (η Θέτις, το όνομα της οποίας προέρχεται από το ρήμα τίθημι, που σημαίνει τοποθετώ, ταξιθετώ ­ τα απαρέμφατα: τιθέναι, θέσθαι) σαν τεχνίτης.

 

3 Έπειτα στον χώρο της μη ύλης δημιουργήθηκε ένας πόρος (στενή διάβαση, διάδρομος) που έπαιξε τον ρόλο της αρχής. Δηλαδή η στενή αυτή διάβαση αποτέλεσε τον λώρο για να βγει η ταραγμένη, αδιαμόρφωτη και μη παρατηρούμενη ύλη από τον χώρο της αρχικής αισθητής ανυπαρξίας στον αισθητό χώρο του παρατηρήσιμου Σύμπαντος.

 

 4 Ακολούθησε η δημιουργία ενός ορίου – το τέκμωρ – που σύμφωνα με τον φιλόλογο-μελετητή Μ.L. West ήταν ένα κατευθυντήριο σημάδι μέσα στον πόρο ή, σύμφωνα με τον γάλλο ελληνιστή J.Ρ. Vernant, μέσα στα αστέρια. Δηλαδή όταν η αποίητη και αδιαμόρφωτη ύλη διάβαινε το τέκμωρ καθίστατο αυτομάτως διαμορφωμένη και αισθητή, εφόσον μπορούσε να δημιουργεί αισθητά αντικείμενα, όπως ο Ηλιος και η Σελήνη. Κατά την άποψη του φιλολόγου G.S. Kirk, το τέκμωρ, ως όριο, πιθανότατα ταυτίζεται και με την έννοια του απείρου του Αναξιμάνδρου, ο οποίος επισκέφθηκε τη Σπάρτη (όπου έζησε ο Αλκμάν) μία γενιά αργότερα.

 

5 Ο πόρος και το τέκμωρ συνυπήρχαν με το σκότος ως ένα ενιαίο σύνολο διακριτών γεγονότων. Ασφαλώς ολόκληρο το σύστημα «πόρος – τέκμωρ – σκότος» βρισκόταν εκτός του αισθητού Σύμπαντος.

 

6 Μετά το όριο (τέκμωρ) δημιουργήθηκαν η ημέρα (πιθανότατα το φωτεινό μέρος του ημερονυκτίου και κατ’ επέκτασιν ο Ηλιος), η Σελήνη και το σκότος (πιθανότατα η νύχτα, το μη φωτεινό μέρος ­ σκοτεινό ­ του ημερονυκτίου). Μετά το όριο (τέκμωρ) αρχίζει να υλοποιείται το αισθητό Σύμπαν.

 

7 Το φως της ημέρας (ακτινοβολίες) δεν ήταν πυκνό, αλλά υπεβοηθείτο από την ακτινοβολία του Ηλίου. «Στο σημείο αυτό» επισημαίνουν οι αστροφυσικοί «είναι ενδιαφέρον να σημειώσουμε ότι ο σχολιαστής δηλώνει πως το φως (οι ακτινοβολίες) της ημέρας «υπεβοηθείτο» από τον Ηλιο, ο οποίος κατά συνέπειαν δεν δημιουργούσε «εξ ολοκλήρου». Το γεγονός αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η ημέρα, στο σημείο αυτό του σχολίου, πιθανότατα δεν ταυτίζεται με το φωτεινό μέρος του ηλιακού ημερονυκτίου, αλλά με τη σημερινή σύγχρονη και γενικευμένη έννοια της παρουσίας ακτινοβολιών, δηλαδή την έννοια του φωτός».
 

Ο Αλκμάν λοιπόν δίνει ένα κοσμογονικό μοντέλο που σίγουρα περιγράφει απόψεις παλαιότερες του 7ου π.Χ. αιώνα,! Όπου υπάρχουν αξιοσημείωτες ταυτίσεις με σύγχρονες κοσμολογικές υποθέσεις βάσει των οποίων το παρατηρήσιμο αστρικό Σύμπαν γεννήθηκε από μια σημειακή ιδιομορφία στο εσωτερικό μιας λευκής οπής που θα μπορούσε να θεωρηθεί μια ανεστραμμένη μελανή οπή. Ας σημειωθεί ότι ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του ’60 διατυπώθηκαν παρεμφερείς υποθέσεις, σύμφωνα με τις οποίες οι λευκές οπές, που ίσως υπάρχουν, αποτελούν περιοχές του Σύμπαντος οι οποίες υφίστανται τη μεγάλη Εκρηξη με χρονική καθυστέρηση.

 

Ο αλκμάνειος «πόρος» μπορεί να ταυτισθεί εννοιολογικά με τον λώρο Αϊνστάιν-Ρόζεν, η σημειακή ιδιομορφία με την έννοια «τέκμωρ», ενώ το παράλληλο Σύμπαν από το οποίο εκκινεί ο λώρος με τον χώρο της αποίητης, αδιαμόρφωτης και μη αισθητής ύλης. Αυτός ο λώρος σύμφωνα με τη σύγχρονη φυσική μπορεί να ενώνει είτε δύο παράλληλα σύμπαντα είτε δύο διαφορετικές περιοχής του ίδιου σύμπαντος. Η έννοια της λευκής οπής προκύπτει από το γεγονός ότι το «τέκμωρ» ως όριο του «πόρου» είναι, κατά τον Αλκμάνα, το σημείο εκδήλωσης αισθητής ύλης εκ του «μη όντος», αλλά και ενέργειας φωτεινής, εφόσον αμέσως μετά από αυτόν γεννήθηκε η ημέρα.

 

 

 ΠΑΠΥΡΟΣ ΤΟΥ ΟΞΥΡΡΥΓΧΟΥ ΜΕ ΓΡΑΠΤΑ ΤΟΥ ΑΛΚΜΑΝΑ

 

Για τον Αλκμάνα ειπώθηκε πως, όπως ο Σωκράτης κατέβασε τη φιλοσοφία απο τον ουρανό στη γή, το ίδιο κι αυτός κατέβασε τη θρησκευτική λυρική ποίηση απο τον Όλυμπο στους ανθρώπους. Οι ύμνοι του ενώ αρχίζουν απο τους θεούς ύστερα εγκωμιάζουν τους ανθρώπους για την ομορφιά του, την ηθική και τη φυσική.

 

Ι

Κοιμούνται βράχια, ρεματιές, λαγκάδες, κορφοβούνια,

κι απο τα σερπετά όσα θρέφει η γης, η μαύρη,

τ’ άγρια θεριά, των μελισσών τα σμάρια,

τα ψάρια μες στης σκοτεινής της θάλασσας τα βάθη.

Των απλοφτέρουγων πουλιών κοιμούνται τα κοπάδια.

ΙΙ

Ήρθαμε στης μεγάλης Δήμητρας εννιά, όλες,

όλες παρθενικές, όλες μ’ ωραίαν εσθήτα,

μ’ εσθήτα ωραία και περιδέραια σκαλισμένα

μ’ ελεφαντόδοντον, ωραία σα λαμπηδόνες.

ΙΙΙ

Γλυκόφωνες, γλυκόλαλες παρθένες, δε μπορούνε

τα γόνατά μου πιά να με κρατούνε.

Μακάρι τώρα να ήμουνα κηρύλος, που πετάει

πά στου κυμάτου τον αφρό με τα θαλασσοπούλια,

χωρίς μες στην καρδιά φόβο να κλεί

τ’ αλικοφτέρουγο της άνοιξης πουλί.

Περίληψη

          Η κοσμογονική αυτή άποψη, η οποία διατυπώνεται απο τον Αλκμάνα στα μέσα του 7-ου π.Χ., ασφαλώς περιγράφει απόψεις πολύ αρχαιότερες, οι οποίες συμπίπτουν με ορισμένες απο τις σύγχρονες κοσμολογικές υποθέσεις βάσει των οποίων το παρατηρήσιμο αστρικό σύμπαν γεννήθηκε απο μια σημειακή ιδιομορφία στο εσωτερικό μίας λευκής οπής, όπου η τελευταία μπορεί, λόγω της χρονικής συμμετρίας των εξισώσεων Einstein, να θεωρηθεί ως μια χρονικά ανεστραμμένη μελανή οπή.

 

Εισαγωγή

 Ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες λυρικούς ποιητές της αρχαιότητας, ο οποίος διαμόρφωσε, στα μέσα του 7-ου π.Χ. αιώνα, το “χορική” ποίηση στην Σπάρτη σαν ένα ιδιαίτερο λογοτεχνικό είδος, υπήρξε ο Άλκμαν, γιός του Δάμα ή Τίταρου, ο οποίος, λόγω της απαράμιλλης τέχνης του, κατείχε την πρώτη θέση στον Αλεξανδρινού “κανόνα”. Ο Αθηναίος μας πληροφορεί ότι :«Ἀλκμᾶνα γεγονέναι τῶν ἐρωτικῶν με λῶν ἡγεμόνα». Το όνομά του αποτελεί προσαρμογή στη δωρική διάλεκτο του ιωνικού ονόματος Αλκμαίων ή Αλκμέων, αλλά δεν θα πρέπει να συγχέεται με τον πυθαγόρειο Αλκμαίωνα (περί το 500 π.Χ.), γιό του Πειρίθους απο τον Κρότωνα, την ελληνική αποικία της κάτω Ιταλίας. όπως γράφει ο Α. Δ. Σκιαδάς, η Σούδα (λήμμα Άλκμαν), αναφέρει ότι ο ποιητής έζησε κατά την 27-ην Ολυμπιάδα (672 -668 π.Χ.), όταν κυβερνήτης της Λυδίας ήτας ο Άρδυς, ενώ ο εκκλησιαστικός συγραφέας Ευσέβειος τοποθετεί την ακμή του στο 659 π.Χ. Ομοίως, σε ένα απόσπασμα, που περιείχετο στον πάπυρο 2390 της Οξυρύγχου, αναφέρεται ότι ο Άλμαν σε κάποιο του ποίημα μνημονεύει ονομαστικά τον “Λεωτυχίδα”  βασιλιά της Σπάρτης. Από τα προηγούμενα φαίνεται ότι μπορεί να τοποθετήσουμε τον Αλκμάνα στο δεύτερο ήμισυ του 7-0υ π.Χ. αιώνα. Σύμφωνα με την μαρτηρία της Σούδας, ο Άλκμαν καταγόταν απο την ελληνική Ιωνία (Σάρδεις της Λυδίας) και απο εκεί μετέβη στην Σπάρτη. Η άποψη αυτή επανέρχεται σε ένα υπόμνημα που σώθηκε στον πάπυρο της Οξυρύγχου [P. Oxy. XXXIX fr. 1, col. III, 30 (=10(α), 30)] ο οποίος αναφέρει : «ὡς Λακεδα[ι]μόνιοι τότ̣[ε ἐπέστησαν Λυδὸν ὄντα διδάσκαλον τῶν θυγατέ ρων καὶ ἐφή[βω]ν». Η άποψη όμως αυτή μπορεί να μην ισχύει, διότι ένα σχόλιο, που περιέχεται στον πάπυρο 2389 της Οξυρύγχου [P. Oxy. 2389 fr. 9 col (=13(a)P.)στ. 11+] αναφέρει  ότι ο μεγάλος ποιητής δεν είναι Λύδος : «ἀλλ᾽ ἔοικε Λυδὸν αὐ τὸν νομί]ζειν ὅ τε Ἀριστοτέλης καὶ [ σύ]μψηφοι ἀπατηθέντες». Ως προς τη διαφωνία για τον τόπο γένησης του Αλκμάνα ο Αντίπατρος ο Θεσσαλονικεύς (Σούδα Α.Ρ. 7,18,5) σημειώνει ότι η διεκδίκηση της εντοπιότητας μεγάλων ποιητών απο πολλέςπόλεις ήταν κάτι πολύ κοινό στην αρχαιότητα. Ο Παυσανίας (ΙΙΙ,15,2) πιστοιποιεί ότι στο Σέρβιο, μια περιοχή δεξιά της Σπάρτης, που ονομαζόταν “Δρόμος” υπήρχε μέχρις το 2-ον π.Χ. αιώνα, ένα μνημείο προς τιμήν του Αλκμάνα, δίπλα στα ιερά των Ιπποκοντιάδων και του Ηρακλή. Στον Αλκμάνα χρωστάμε και την πληροφορία πως οι αρχαιότροι Έλληνες λεγόνταν “Γραικοί”, όπως βγαίνει απο τον λεξικογράφο Στέφανο Βυζάντιος (5ος – 6ος αιώνας) ο οποίος για την λέξη “Γραικός”, γράφει σχετικά : «Γραῖκες δὲ παρὰ Ἀλκμᾶνι αἱ τῶν Ἑλλήνων μητέρες».

Το έργο του ποιητή

 Το έργο του Αλκμάνα έχει ταξινωμηθεί απο τους Αλεξανδρινούς σε έξι ή επτά βιβλία και περιλάμβανε, ύμνους, παιάνες, υμέναιους και παρθένια (τραγούδια που έψαλαν νεαρές παρθένες για λατρευτικούς σκοπούς). Η γλώσσε που χρησιμοποίησε ο Αλκμάνας είναι κυρίως η δωρική της εποχής του, αναμεμειγμένη με στοιχεία της ιωνικής και αιολικής διαλέκτου. Την γλώσσα αυτή ο Παυσανίας την ονομάζει “καθόλου εύηχον”. Από το έργο του μεγάλου λυρικού ποιητή έχουν σωθεί μόνο λίγα αποσπάσματα. Το 1855 ο Γάλλος αιγυπτιολόγος Mariette ανεκάλυψε σε τάφο κοντά στην 2-η μεγάλη πυραμίδα, έναν πάπυρο με 100 στίχους που άνηκαν σε ένα από τα Παρθένια του (Παρθένιο προς την Ορθία Άερτεμη). Το απόσπασμα αυτό εκδόθηκε για πρώτη φορά απο τον καθηγή Egger το 1863. Η μεγάλη έκπληξη όμως ποήλθε το 1957 μετά τη δημοσιοποίηση του παπύρου 2390 της Οξυρύγχου, ο οποίος χρονολογείται απο τον 2-ον μ.Χ. αιώνα. Στον πάπυρο αυτό διασώζονται τμήματα απο ένα σχόλιο σε πεζό λόγο στα οποία αποκαλεύπτεται ότι σε ένα απο τα ποιήματά του ο Αλκμάνας ασχολείται με ένα είδος θεογονικής Κοσμογονίας.  Το κεντρικό κομμάτι του σχολίου, που καταγράφεται στα επόμενα, περιέχει συγχρόνως και «λήμματα», σύντομες δηλαδή φράσεις του Αλκμάνος.

Το κείμενο το σχολίου:

 “ἐκ δὲ τοῦ π(ρέσγυς Πόρος Τέκμωρ τε.) τέκμωρ ἐγένετο τ(ῶι πόρωι ἀκόλουθον) μο(.)ἐντεῦθεν … πόρον ἀπό τῆς πορ(ίμου) (πάντων ἀρχᾶς). ὡς γάρ ἤρξατο ἡ ὕλη κατασκευα(σθῆναι) ἐγένετο πόρος τις οἱονεί ἀρχή. λ(έγει) οὖν ὁ Ἀλκμάν τήν ὕλην πάν(των τετα)ραγμένην καὶ ἀπόητον. εἶτα (γενέ)σθαι τινά φησιν τὸν κατασκευά(ζοντα) πάντα, εἶτα γενέσθαι (πό)ρον, τοῦ (δὲ πό)ρου παρελθόντος ἐπακολουθῆ(σαι) τέκμωρ. καὶ ἔστιν ὁ μὲν πόρος οἷον ἀρχή, τὸ δὲ τέκμωρ οἱονεὶ τέλος. τῆς Θέτιδος γενομένης ἀρχὴ καὶ τέ(λ)ο(ς ταῦτ)α πάντων ἐγένε(τ)ο, καὶ τὰ μὲν πάντα (ὁμο)ίαν ἔχει τὴν φύσιν τῆι τοῦ χαλκοῦ ὕληι, ἡδὲ Θέτις τ(ῆι) τοῦ τεχνίτου, ὁ δὲ πόρος καὶ τὸ τέκμωρ τῆι ἀρχῆι καὶ τῶι τέλει. πρέσγ(υ)ς δὲἀντὶ τοῦ πρεσβύτης.

 

καὶ τρίτος σκότος. διὰ τὸ μηδέπω μήτε ἥλιον μήτε σε(λ)ήνην γεγονέναι ἀλλ’ ἔτι ἀδιάκριτ(ο)ν εἶναι (τ)ὴν ὕλην. ἐγένοντο οὖν ὑπὸ (ταὐτό) πόρος καὶ τέκμωρ καὶ σκότ(ος ἆμάρ τε καὶ σελάνα καὶ τρίτον σκότος τὰς μαρμαρυγάς. ἆμαρ οὐ ψιλῶς άλλὰ σὺνἡλίωι. τὸ μὲν πρότερον ἦν σκότος μόνον, μετὰ δὲ ταῦτα διακριθέ(ντο)ς αὐτοῦ.“

 

 Μετάφραση : γιατί όταν η ύλη άρχισε να τακτοποιείται, δημιουργήθηκε ένα είδος πόρου (δρόμου, περάσματος), κάτι σαν αρχή. Λέει λοιπόν ο Αλκμάν ότι η ύλη όλων των πραγμάτων ήταν ταραγμένη και αποίητη, έπειτα γεννήθηκε κάποιος που τακτοποιούσε τα πάντα, έπειτα δημιουργήθηκε ένας πόρος και όταν παρήλθε αυτός ο πόρος, ακολούθησε ένα όριο (ή τέρμα, τέκμωρ). Και ο πόρος είναι η αρχή, ενώ το όριο σαν τέλος. Όταν γεννήθηκε η Θέτις, αυτά έγιναν η αρχή και το τέλος των πάντων και το σύνολο των πραγμάτων έχει φύσιν παρόμοια με το υλικό του χαλκού, ενώ η Θέτις με εκείνη του τεχνίτη και ο πόρος και το όριο (τέκμωρ) παρόμοια με εκείνη της αρχής και του τέλους.

 

και τρίτο στη σειρά το σκότος, εξαιτίας του ότι ποτέ ως τότε ούτε ο Ηλιος ούτε η Σελήνη είχαν δημιουργηθεί, αλλά η ύλη ήταν ακόμη αδιαμόρφωτη. Δημιουργήθηκαν λοιπόν ο πόρος και το όριο (τέκμωρ) και το σκότος. Η ημέρα και η Σελήνη και τρίτον το σκότος. Η ακτινοβολία της ημέρας δεν ήταν πυκνή αλλά υπεβοηθείτο από (την ακτινοβολία) του Ηλίου, (διότι) προηγουμένως ήταν μόνο σκοτάδι, μετά δε αυτά (αυτή τη διαδικασία) ξεχώρισε από αυτό…

 
Όλοι μας ακούμε και διαβάζουμε για τα επιτεύγματα της σύγχρονης Φυσικής και Αστροφυσικής, χωρίς πολλές φορές να τα αντιλαβανόμαστε λογικά και πρακτικά.

Για να κατανοήσουμε την σύγχρονη Φυσική και Αστροφυσική θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι άλλαξαν τα επόμενα τρία βασικά δεδομένα τα οποία καθόριζαν την έννοια «επιστήμη» από το 1700 μ. Χ μέχρι σήμερα.

1 Μέχρι σήμερα η έννοια της ανθρώπινης κοινής λογικής, της λογικής που ανέπτυξε ο άνθρωπος μέσω των αισθήσεών του, ταυτιζόταν με την επιστημονική λογική. Τώρα πλέον, η σύγχρονη επιστημονική σκέψη διαφοροποιείται όλο και περισσότερο από την «κοινή ανθρώπινη λογική», έτσι ώστε, όποιος δεν έχει εκπαιδευτεί από μικρός σε αυτήν, να μην μπορεί να κατανοήσει την αλήθεια των φυσικών γεγονότων που περιγράφονται από την σύγχρονη Φυσική θεωρία. Το κακό βέβαια είναι ότι το παγκόσμιο εκπαιδευτικό σύστημα, δεν βοηθάει προς αυτή την κατεύθυνση.

Ενα δεύτερο δεδομένο που ανατράπηκε από τη σύγχρονη φυσική, ήταν η έννοια της «ύλης», όπως αυτή γινόταν αντιληπτή από τις αισθήσεις μας, και αποτελούσε το αντικείμενο επεξεργασίας της εφαρμοσμένης επιστήμης. Μαζί με τη έννοια της ύλης, ξεπεράστηκε και η Νευτώνεια φυσική, με βάση την οποία μελετούσαμε το Σύμπαν, και αντικαταστάθηκε από την Σχετικιστική και Κβαντική Φυσική.

Για το θέμα αυτό, αναφέρει ο Τσαρλς Μιούζες στο βιβλίο του Συνείδηση και πραγματικότητα «?ένα δέντρο, ένα τραπέζι, ένα σύννεφο, μια πέτρα, Όλα αυτά διαλύονται από την επιστήμη του 20ου αιώνα σε κάτι που συνίσταται από το ίδιο υλικό. Αυτό το κάτι είναι ένα συνονθύλευμα στροβιλιζόμενων σωματιδίων που υπακούουν στους νόμους της κβαντικής φυσικής. Τούτο σημαίνει ότι όλα τα αντικείμενα που μπορούμε να παρατηρήσουμε είναι απλές τρισδιάστατες εικόνες που σχηματίζονται από κύματα, κάτω από την επίδραση ηλεκτρομαγνητικών και πυρηνικών διαδικασιών».

Ομοίως η ύλη για τη θεωρία της Σχετικότητας δεν είναι πλέον το αναλλοίωτο σύμπλεγμα μορίων του Νεύτωνα, αλλά ένα πύκνωμα ενός ενεργειακού ρεύματος. Στα πλαίσια του χωροχρόνου του Αϊνστάιν, η ύλη δεν αποτελεί μια ξεχωριστή οντότητα, αλλά είναι μια ιδιομορφία του πεδίου. Ενα σωματίδιο δεν είναι τίποτα άλλο από ένας κινούμενος στρόβιλος μέσα στο χώρο.

Αυτό που μέχρι σήμερα αντιλαμβανόμαστε σαν απτή και εξατομικευμένη ύλη, για την σύγχρονη φυσική δεν είναι παρά ένα ψευδές κατασκεύασμα των αισθήσεών μας. «Βλέπουμε» δηλαδή το περιβάλλον μας όχι όπως στην πραγματικότητα είναι, αλλά όπως οι αισθήσεις, μας επιτρέπουν να το αντιληφθούμε.

Ενα τρίτο δεδομένο που άλλαξε δραματικά τις επιστημονικές περί Σύμπαντος απόψεις είναι η φύση του χώρου μέσα στον οποίο δημιουργούνται τα φυσικά γεγονότα.

Η κλασική Νευτώνεια φυσική, θεωρούσε σαν αυτονόητο ότι ο χώρος του Σύμπαντος περιγράφεται από την γεωμετρία του Ευκλείδη. Αυτό αρκούσε εφόσον γνωρίζαμε ότι οι ανθρώπινες αισθήσεις μπορούν να αντιληφθούν μόνο μορφές και σχήματα που υλοποιούνται μέσα σε Ευκλείδειους χώρους, μέχρι και τριών διαστάσεων. Όμως και αυτή μας η πίστη αποδείχθηκε λανθασμένη, όταν ο Αϊνστάιν μέσω της Γενικής θεωρίας της Σχετικότητας, απέδειξε ότι ο χώρος του Σύμπαντος δεν είναι Ευκλείδειος, αλλά περιγράφεται από μια άλλη γεωμετρία, αυτή του Ρείμαν, η οποία διαφέρει ριζικά από αυτή του Ευκλείδη.

Το γεγονός αυτό δεν θα είχε και μεγάλη σημασία αν δεν γνωρίζαμε κάτι συγκλονιστικό, ότι κάθε σχήμα και μορφή που υλοποιείται σε ένα τέτοιο χώρο (οσονδήποτε διαστάσεων, δεν μπορεί να γίνει αντιληπτό από τις ανθρώπινες αισθήσεις».

Αυτό που αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις μας δεν είναι οι πραγματικές μορφές και τα σχήματα του σύμπαντος που μας περιβάλει, αλλά οι προβολές τους, οι σκιές τους δηλαδή, μέσα και πάνω σε μικρά κομματάκια του σύμπαντος, που λόγω του μεγέθους τους, συμπεριφέρονται σαν Ευκλείδειοι χώροι, και ως εκ τούτου γίνονται αντιληπτοί από τις ανθρώπινες αισθήσεις.

Είναι βέβαια φανερό, ότι αυτές οι αυτές προβολές (σκιές) των πραγματικών μορφών που αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις μας δεν έχουν καμιά σχέση με τον πραγματικό κόσμο του σύμπαντος που προσεγγίζεται μόνο μέσω μαθηματικών σχέσεων.

Τελικά αυτό που θα πρέπει να αντιληφθούμε είναι ότι ζούμε μέσα σε ένα Σύμπαν που δεν μπορούμε να το αντιληφθούμε μέσω των αισθήσεών μας και ότι αυτό που μπορούμε να αντιληφθούμε δεν είναι παρά μια σκιά αυτού που πραγματικά υπάρχει.

Μέσω των αισθήσεών μας δεν μπορούμε να μελετήσουμε πλέον το Σύμπαν, καταργείται η έννοια της επιστημονικής έρευνας;

Αρχικά θα πρέπει να τονίσουμε ότι η κλασική φυσική θεωρία, όπως την γνωρίζαμε μέχρι σήμερα συνεχίζει να λειτουργεί άψογα όταν μελετάμε φαινόμενα μέσα σε μικρά κομμάτια του σύμπαντος όπως π. χ. είναι το πλανητικό μας σύστημα. Πάνω στις κλασικές αυτές επιστημονικές γνώσεις στηρίζεται η σύγχρονη τεχνολογία που κάνει τη ζωή μας άνετη και ευχάριστη. Ομως ακόμα και όταν έχουμε να μελετήσουμε συνολικά μεγάλες περιοχές του Σύμπαντος ή ακόμα ολόκληρο το σύμπαν, όπου οι αισθήσεις μας στέκουν αδύναμες, η επιστήμη μπορεί να συνεχίσει την έρευνα, εφόσον τα φαινόμενα, οι μορφές και τα σχήματα που δεν μπορούν να γίνουν αντιληπτά από τις ανθρώπινες αισθήσεις, μπορούν να περιγραφούν από μαθηματικές σχέσεις που οι επιστήμη ονομάζει μοντέλα.

Πρέπει λοιπόν να συνειδητοποιήσουμε ότι ο η μελέτη του μεγάκοσμου του σύμπαντός μας δεν είναι πια έργο της εμπειρικής και αποδεικτικής μέσω των αισθήσεων επιστήμης, αλλά ένα έργο το νου μας, τον οποίο ίσως πολύ σύντομα θα πρέπει να τον χρησιμοποιήσει ο άνθρωπός σαν μια επί πλέον αίσθηση, πιο ευαίσθητη από την όραση και την ακοή.

 Όλα τα προηγούμενα μας δημιουργούν την αίσθηση ότι εκτός των άλλων άλλαξε το φιλοσοφικό υπόβαθρο των θετικών επιστημών;

Από το 1700 μ. Χ και έπειτα, η επικράτηση του Αριστοτελισμού σε βάρος του Πλατωνισμού, στην Δυτική Ευρώπη, δημιούργησε το καθεστώς θεοποίησης της ύλης και των εφαρμογών της, δημιουργώντας αυτό που σήμερα λέμε σύγχρονο τεχνολογικό πολιτισμό.

Με βάση τον Αριστοτελισμό, κυριάρχησε ο πραγματισμός του κόσμου των αισθήσεων, και μια λογική που στηριζόταν στην εμπειροκρατεία.

Ο μη αντιληπτός, από τις αισθήσεις, αλλά υπαρκτός, κόσμος των ιδεών του Πλάτωνα, και η θεωρία απεικόνισης τους στις υλικές αισθητές μορφές, μη έχοντας τότε καμιά επιστημονική στήριξη και τεκμηρίωση, έγινε εύκολη λεία της Αριστοτελικής πρακτικής σκέψης.

Σήμερα όμως τα πράγματα έχουν αλλάξει και μάλλον ο Πλατωνισμός παίρνει μια πανηγυρική ρεβάνς.

Οπως ήδη συζητήσαμε, η επιστήμη γνωρίζει ότι το σύμπαν μας, όπως ακριβώς πίστευε και ο Πλάτωνας, είναι μη αισθητό λόγω του γεγονότος ότι περιγράφεται από μια μη Ευκλείδειο γεωμετρία, και ότι οι μορφές και τα σχήματα που αντιλαμβανόμαστε δεν αποτελούν παρά ψευδείς απεικονίσεις, άλλων, πραγματικών μεν αλλά μη αισθητών γεγονότων, που τυπώνονται σαν σκιές πάνω σε μικρά κομματάκια του χώρου που οι αισθήσεις μας έχουν τη δυνατότητα να τα αντιλαμβάνονται.

Ομως δεν είναι μόνο ο Πλάτωνας που είχε προβλέψει τη νέα φυσική πραγματικότητα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε και τους, Ηράκλειτο, Δημόκριτο και Παρμενίδη που δίδασκαν ότι αυτά που φαίνονται στις αισθήσεις δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, αλλά δημιουργούνται μόνο στην φαντασία των ανθρώπων, και ακόμα ότι η γνώση που προέρχεται από τις αισθήσεις είναι ψευδής και ότι μόνο η διανοητική σύλληψη των πραγμάτων μας οδηγεί στην συμπαντική αλήθεια.

Με βάση τα προηγούμενα μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα πως οι αρχαίοι μας πρόγονοι είχαν φθάσει, πριν από εμάς στη σύλληψη των βασικών αρχών που διέπουν τη λογική των σύγχρονων θετικών επιστημών.
 

Πως πιστεύει η σύγχρονη Αστροφυσική ότι είναι δομημένο το Σύμπαν μας

Οσο και αν φαίνεται περίεργο, οι πλέον προχωρημένες κοσμολογικές απόψεις της εποχής μας (θεωρίες των Linde, Lee Smolin κ. α.) συμφωνούν με τις απόψεις των προσωκρατικών φιλοσόφων, όπως ο Αναξίμανδρος, ο Αναξαγόρας, ο Δημόκριτος, ο Διογένης ο Απολλωνιάτης, ότι το Σύμπαν μας αποτελείται από ένα μεγάλο αριθμό ανεξάρτητων μεταξύ τους κόσμων, που είτε συνυπάρχουν και ο ένας δεν γίνεται αντιληπτός από τον άλλο, είτε υπήρξαν ή θα υπάρξουν στο παρελθόν ή το μέλλον αντίστοιχα.

Σύμφωνα με τις απόψεις αυτές, ο χώρος του σύμπαντος παρομοιάζεται σαν ένας χώρος φυσαλίδων, που κάθε μια από αυτές αντιστοιχεί σε έναν ανεξάρτητο κόσμο, με διαφορετικούς φυσικούς νόμους και μαθηματικές δομές.

Οπως γίνεται φανερό, με βάση τα προηγούμενα, η θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης, η θεωρία που σήμερα πιστεύουμε ότι περιγράφει τον τρόπο δημιουργίας του σύμπαντος, περιγράφει απλά την δημιουργία μιας και μοναδικής φυσαλίδας, αυτής που μέσα της υπάρχουμε.

Σύμφωνα με μια άλλη θεωρία, τη θεωρία των υπερχορδών, εκτός του δικού μας σύμπαντος μπορούμε να προβλέψουμε την ύπαρξη ενός δεύτερου παράλληλου σύμπαντος προς το δικό μας, το οποίο υλοποιείται στα πλαίσια άλλων διαστάσεων.

Το παράλληλο αυτό σύμπαν δεν είναι δυνατόν να το αντιληφθούμε μέσω των αισθήσεών μας αλλά ίσως εμμέσως, μέσω των βαρύτιμων δυνάμεων που ασκεί πάνω στο δικό μας σύμπαν.

Οπως είναι φανερό μια νέα εποχή ανοίγει για την Αστροφυσική, αλλά και για την δικαίωση της κλασικής Ελληνικής σκέψης.
 

Όπως διαβάσαμε στον καθημερινό τύπο, σε πανευρωπαϊκό συνέδριο μια εργασία που συνδέει μια παλαιότερη κοσμολογική άποψη του λυρικού ποιητή Αλκμάνα για τον τρόπο γέννησης του σύμπαντος, με πρόσφατα διατυπωθείσες κοσμολογικές απόψεις.

Ο εντοπισμός του κειμένου του Αλκμάνα έχει μια μικρή ιστορία.

Μελετώντας τις κοσμολογικές απόψεις που αναπτύσσονται από τον Μέγα Βασίλειο στο έργο του «Ομιλίες εις την Εξαήμερον», θελήσαμε να εξετάσουμε τις πηγές της άποψης του Αγίου, από τις οποίες άντλησε τις απόψεις ότι ο κόσμος δεν δημιουργήθηκε από το «τίποτα», αλλά από κάποιο υλικό που προϋπήρχε. Ας σημειώσουμε ότι μια τέτοια άποψη δεν είναι αποδεκτή από τον σύγχρονο Χριστιανισμό.

Διασταυρώνοντας τις πηγές σημειώσαμε ότι την περίοδο κατά την οποία ο Μέγας Βασίλειος επισκέφθηκε την Αίγυπτο, γράφονταν οι πάπυροι της Οξυρρύγχου. Ανατρέχοντας στις μεταφράσεις των κειμένων των παπύρων, ανακαλύψαμε το κείμενο του Αλκμάνα (7ος π. Χ αιώνας), το οποίο απεδείκνυε ότι το 2ο αιώνα μ. Χ, μια από τις επικρατούσες επιστημονικές απόψεις ήταν ότι το Σύμπαν μας γεννήθηκε από ένα μη αισθητό υλικό το οποίο προϋπήρχε, με έναν τρόπο με τον οποίο συμφωνούν και σήμερα κάποιες προχωρημένες κοσμολογικές απόψεις.

Ομοίως μέσω του κειμένου του ο ποιητής περιγράφει την γέννηση του σύμπαντος μέσα από μια λευκή οπή, ένα αμφιλεγόμενο μέχρι σήμερα αστρονομικό αντικείμενο, το οποίο έχει συνδέσει την ύπαρξή του με το γνωστό σε όλους αστρονομικό αντικείμενο της μελανής οπής.

Αυτό που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι αφού ο λυρικός ποιητής έζησε τον 7ο π. Χ αιώνα, μεταφέρει στο ποίημά του απόψεις πολύ παλαιότερες. Αυτό σημαίνει ότι κάποιοι θετικοί επιστήμονες, πριν το 7ο π. Χ αιώνα, ανέπτυσσαν κοσμολογικές απόψεις σύμφωνες με τις σημερινές θεωρίες.

Οι απόψεις αυτές που καταγράφονται από τον Αλκμάνα, σίγουρα αποτέλεσαν την πηγή και το έναυσμα, παραπλήσιων απόψεων οι οποίες διατυπώθηκαν μετέπειτα και από άλλους προσωκρατικούς Ελληνες φιλόσοφους.
 

Το θέμα των μελανών και λευκών οπών, και τα σημεία που η θεωρία αυτή συμφωνεί με την περιγραφή του Αλκμάνα:

Οταν ένα αστέρι πολλή μεγάλης μάζας φθάσει στα τελευταία στάδια της ζωής του αρχίζει να συστέλλεται με βίαιο τρόπο, μειώνοντας συνεχώς την ακτίνα του και αυξάνοντας δραματικά την πυκνότητα του υλικού του και το πεδίο βαρύτητας που το περιβάλλει. Όταν η ακτίνα του γίνει πολλή μικρή το βαρυτικό του πεδίο έχει γίνει τόσο μεγάλο που έλκει το φως του με τέτοια δύναμη που δεν του επιτρέπει να φύγει μακριά από αυτό. Τότε πλέον επειδή δεν φθάνουν μέχρι εμάς οι ακτινοβολίες του άστρου παύουμε να το βλέπουμε και λέμε ότι αυτό έγινε μια μελανή οπή.

Ομως το άστρο συνεχίζει να συστέλλεται και τελικά ολόκληρο το υλικό του συσσωρεύεται στα πλαίσια ενός σημείο που λέγεται σημειακή ιδιομορφία. Στον πολύ κοντινό χώρο που περιβάλλει αυτό το σημείο παύουν να ισχύουν οι γνωστοί φυσικοί νόμοι. Σύμφωνα με κάποιες θεωρίες (μελανή οπή Schwarzschild), το υλικό του άστρου, αθέατο πλέον από τις ανθρώπινες αισθήσεις, μεταφέρεται μέσω ενός λώρου, της γέφυρας Einstein-Rosen, σε ένα παράλληλο σύμπαν, διαφορετικών φυσικών νόμων, το οποίο συνυπάρχει με δικό μας χωρίς να γίνεται αντιληπτό από εμάς.

Από το παράλληλο αυτό σύμπαν η μάζα του αστεριού μπορεί, σύμφωνα με τις ίδιες θεωρητικές απόψεις θα μεταφερθεί και πάλι στο δικό μας σύμπαν, μέσω ενός καινούργιου λώρου που θα καταλήγει σε μια νέα αντιδιαμετρική σημειακή ιδιομορφία του σύμπαντός μας, την λευκή οπή.

Μια λευκή οπή δηλαδή θα αποτελούσε πρακτικά μια περιοχή του χώρου μας από την οποία θα υλοποιείτο μέσα στο παρατηρούμενο σύμπαν μας μάζα , απείρου πυκνότητας μέσα σε μια εκτυφλωτική έκρηξη απροσδιόριστης διάρκειας, από τη μάζα αυτή θα δημιουργώντας νέα ουράνια αντικείμενα.

Μέσα στο κείμενό του ο Αλκμάνας περιγράφει με θαυμαστή λεπτομέρεια το χώρο του παραλλήλου και μη αισθητού σύμπαντος μέσα από το οποίο προήλθε η ύλη του αισθητού μας σύμπαντος, τη δημιουργία του λώρου Einstein-Rosen, και της σημειακής ιδιομορφίας της λευκής οπής. Ομοίως περιγράφει τη δημιουργία των αισθητών σ' εμάς αστρονομικών αντικειμένων (Ήλιος, Σελήνη κλπ ) από το υλικό αυτό.

Μετά όλα τα προηγούμενα μπορούμε να πούμε ότι η κοσμολογική πρόταση του Αλκμάνα αποτελεί την μητέρα των αντίστοιχων σύγχρονων κοσμολογικών θεωριών.

Παράλληλα στο επίπεδο της έρευνας της ιστορίας και της φιλοσοφίας των θετικών επιστημών, συνεχίζουμε να αναζητάμε σχέσεις και αντιστοιχίες μεταξύ της προσωκρατικής φιλοσοφικής σκέψης και των σύγχρονων επιστημονικών ιδεών.

Γνωρίζω όλοι οι διάσημοι αστροφυσικοί ασχολήθηκαν ή ασχολούνται με την ιστορία και την φιλοσοφία της αστρονομίας. Γιατί όχι και εμείς οι Έλληνες που έχουμε και το κατάλληλο φιλοσοφικό υπόβαθρο.

Αυτό όμως που θέλω να τονίσω είναι ότι οι ενεργοί ερευνητές των θετικών επιστημών, σε αντίθεση με τους ιστορικούς και τους αρχαιολόγους, μελετούν την ιστορία και την φιλοσοφία των επιστημών τους υπό μια άλλη οπτική γωνία. Αναζητούν μέσω της μελέτης των ιστορικών κειμένων, απαντήσεις και καλές ιδέες προκειμένου να ξεπεράσουν άλυτα σύγχρονα επιστημονικά προβλήματα που συναντούν στην καθημερινή τους ερευνητική προσπάθεια.

Το μεγάλο παρθένειο του Αλκμάνα

 

 Εις Αρτεμην ορθίαν 
 7-[τὸν ἔκτανε] Πωλυδεύκης·
[οὐκ ἐγὼ]ν Λύκαιθον ἐγ καμοῦσιν ἀλέγω
[ἀλλ’ Ἐνα]ρσφόρον τε καὶ Qέβρον ποδώκη
[Ἄλκιμο]ν τε τὸν βιατὰν
[Ἱππόθω]ν τε τὸν κορυστὰν
[Εὐτείχη] τε Ϝάνακτά τ’ Ἀρήιον
[Ἀκμον]ά τ’ ἔξοχον ἡμιθίων.-

 – –
 21-[καὶ στρατῶ] τὸν ἀγρόταν
[Σκαῖον] μέγαν Εὔρυτόν τε
[Ἄρεος ἂν] πώρω κλόνον
[Ἀλκων]ά τε τὼς ἀρίστως
[ἄνδρας, οὐ] παρήσομες.
[κράτησε γ]ὰρ Αἶσα παντῶν
[καὶ Πόρος]γεραιτάτοι
[θιῶν ἀπ]έδιλος ἀλκά.
[μή τις ἀνθ]ρώπων ἐς ὠρανὸν ποτήσθω
[μηδὲ πει]ρήτω γαμῆν τὰν ᾿Αφροδίταν
[Κυπρίαν Ϝ]άν[α]σσαν ἤ τιν’
[ἠυειδ]ῆ παίδα Πόρκω
[εἰναλίω. Χά]ριτες δὲ Διὸς δ[ό]μον
[ἐσβαινοι]σιν ἐρογλεφάροι.-

 – –
 35-[οὑδὲν ἀλκιμω]τάτοι
[ἀνδρῶν, τὰ δὲ πάν]τα δαίμων
[ἀμφέπει· θιῶν] φίλοις
[αὐτὸς μὲν ἔδ]ωκε δῶρα,
[ὥτε νᾶμα] γᾶ ρέον,
[ἐχθρὼς δέ τ’ ἀπ]ώλεσ’. ἥβα
[δαϜία ποκ’ ἐς θ]ρόνον
[Διὸς μανίας μα]ταίας
[ἄντα φυσιῶσ’] ἔβα· τῶν δ’ ἄλλος ἰῷ
[ἔφθιτ’, ἄλλος δ’ αὖτε] μαρμάρῳ μυλάκρῳ,
[πάντας ἔστ’ ἀνεῖλ]εν Ἄιδας,
[νηπίως, οἳ Κᾶρα]ς αὐτοὶ
[ἀφραδίαισιν ἐπέ]σπον· ἄλαστα δὲ
Ϝέργα πάσον κακὰ μησαμένοι.-

 – –
 49 (14)-…ἔστι τις θιῶν τίσις·
ὁ δ’ ὄλβιος, ὅστις εὔφρων
ἁμέραν [δι]απλέκει
ἄκλαυτος· ἐγὼν δ’ ἀείδω
Ἀγιδῶς τὸ φῶς· ὁρῶ
Ϝ’ ὥτ’ ἄλιον, ὅνπερ ἇμιν
Ἀγιδὼ μαρτύρεται
φαίνην· ἐμὲ δ’ οὔτ’ ἐπαινῆν
οὔτε μωμήσθαι νιν ἁ κλεννὰ χοραγὸς
οὐδ’ ἁμῶς ἐῇ· δοκεῖ γὰρ ἤμεν αὔτα
ἐκπρεπὴς τὼς ὥπερ αἴ τις
ἐν βοτοῖς στάσειεν ἵππον
παγὸν ἀεθλοφόρον καναχάποδα
τῶν ὑποπετριδίων ὀνείρων·-

 – –
 63 (28)-ἦ οὐχ ὁρῇς; ὁ μὲν κέλης
Ἐνετικός· ἁ δὲ χαίτα
τᾶς ἐμᾶς ἀνεψιᾶς
Ἁγησιχόρας ἐπανθεῖ
χρυσὸς [ὡ]ς ἀκήρατος·
τό τ’ ἀργύριον πρόσωπον,
διαφάδαν τί τοι λέγω;
Ἁγησιχόρα μὲν αὕτα·
ἁ δὲ δευτέρα πεδ’ Ἀγιδὼ τὸ Ϝεῖδος
ἵππος Ἰβηνῷ Κολαξαῖος δραμήται·
ταὶ Πεληάδες γὰρ ἇμιν
ὀρθρίᾳ φᾶρος φεροίσαις
νύκτα δι’ ἀμβροσίαν ἅτε Σήριον
ἄστρον ἀϜηρομέναι μάχονται·  –

 – –
 77 (42)-οὔτε γάρ τι πορφύρας
τόσσος κόρος ὥστ’ ἀμύναι,
οὔτε ποικίλος δράκων
παγχρύσιος, οὐδὲ μίτρα
Λυδία, νεανίδων
ἰανογ[λ]εφάρων ἄγαλμα,
οὐδὲ ταὶ Ναννῶς κόμαι,
ἀλλ’ οὐ[δ’] Ἀρέτα θιειδής,
οὐδὲ Θύλακίς τε καὶ Κλεησιθήρα,
οὐδ’ ἐς Αἰνησιμβρ[ό]τας ἐνθοῖσα φασεῖς·
Ἀσταφίς [τ]έ μοι γένοιτο
καὶ ποτιγλέποι Φίλυλλα
Δαμαρ[έ]τα τ’ ἐρατά τε Ϝιανθεμίς·
ἀλλ’ Ἁγησιχόρα με τείρει.  –

 – –
 91 (56)-οὐ γὰρ ἁ κ[α]λλίσφυρος
Ἁγησιχ[ό]ρ[α] πάρ’ αὐτεῖ,
Ἀγιδοῖ [δ’ ἴκτ]αρ μένει
θωστήρ[ιά τ’] ἅμ’ ἐπαινεῖ;
ἀλλὰ τᾶν [εὐχὰς] θιοὶ,
δέξασθε· [θι]ῶν γὰρ ἄνα
καὶ τέλος· [χο]ροστάτις,
Ϝείποιμί δ’, [ἐ]γὼν μὲν αὐτὰ
παρθένος μάταν ἀπὸ θράνω λέλακα
γλαύξ· ἐγὼ[ν] δὲ τᾷ μὲν Ἀώτι μάλιστα
Ϝανδάνην ἐρῶ· πόνων γὰρ
ἇμιν ἰάτωρ ἔγεντο·
ἐξ Ἁγησιχόρ[ας] δὲ νεάνιδες
ἰρ]ήνας ἐρατ[ᾶ]ς ἐπέβαν·  –

 – –
 101 (66)-τῷ] τε γὰρ σηραφόρῳ
αὐ]τῶς ἕ[πεται] μεγ’ [ἅρμα],
τ[ῷ] κυβερνάτᾳ δὲ χρὴ
κ[ἠ]ν νᾶϊ μά[λιστ’ ἀκούην·]
ἁ δὲ τᾶν Σηρην[ί]δων
ἀοιδοτέρα μ[ὲν οὐχί,
θιαὶ γάρ, ἀντ[ὶ δ’ ἕνδεκα
παίδων δεκ[ὰς ἅδ’ ἀείδ]ει·
φθέγγεται δ’ [ἄρ’] ᾥ[τ’ ἐπὶ] Ξάνθω ῥοαῖσι
κύκνος· ἁ δ’ ἐπιμέρῳ ξανθᾷ κομίσκᾳ …-

– -

 14PD-Anruf an die Muse
 c-Μῶσ’ ἄγε Μῶσα λίγηα πολυμμελὲς
αἰὲν ἀοιδὲ μέλος
νεοχμὸν ἄρχε παρθένοις ἀείδην
καὶ ναὸς ἁγνὸς εὐπύργω Θεράπνας
χέρρονδε κωφὸν ἐν φύκεσσι πίτνει –

– -

 16PD-Der Mann aus Sardeis

1-οὐκ ἦς ἀνὴρ ἀγρεῖος οὐ–

2
3-δὲ σκαιὸς οὐδὲ †παρὰ σοφοῖ-
σιν† οὐδὲ Θεσσαλὸς γένος,-

4-Ἐρυσιχαῖος οὐδὲ ποιμήν,-

5-ἀλλὰ Σαρδίων ἀπ’ ἀκρᾶν –

–

  19PD-Gedeckter Tisch
 4-κλίναι μὲν ἑπτὰ καὶ τόσαι τραπέσδαι
μακωνιᾶν ἄρτων ἐπιστεφοίσαι
λίνω τε σασάμω τε κἠν πελίχναις
†πεδεστε† χρυσοκόλλα. -…

– -

 

  20PD–Jahreszeiten
 5-ὥρας δ’ ἔθηκε τρεῖς, θέρος
καὶ χεῖμα κὠπώραν τρίταν
καὶ τέτρατον τὸ Ϝῆρ, ὅκα
θάλλει μέν, ἐσθίην δ’ ἄδαν
οὐκ ἔστι.-.

56D- 

-

  26PD/94D–Das Alter
 4-οὔ μ’ ἔτι, παρθενικαὶ μελιγάρυες ἱαρόφωνοι,
γυῖα φέρην δύναται· βάλε δὴ βάλε κηρύλος εἴην,
ὅς τ’ ἐπὶ κύματος ἄνθος ἅμ’ ἀλκυόνεσσι ποτήται
νηδεὲς ἦτορ ἔχων, ἁλιπόρφυρος ἱαρὸς ὄρνις.

-

  27PD/67D–Musenanruf
 3-Μῶσ’ ἄγε Καλλιόπα θύγατερ Διὸς
ἄρχ’ ἐρατῶν  Ϝεπέων, ἐπὶ δ’ ἵμερον
ὕμνῳ καὶ χαρίεντα τίθη χορόν

-

  29PD-Prooimion
 2-ἐγὼν δ’ ἀείσομαι
ἐκ Διὸς ἀρχομένα

 –

56PD/37D–An Dionysos
 6-πολλάκι δ’ ἐν κορυφαῖς ὀρέων, ὅκα
θιοῖσι  Ϝάδῃ πολύφανος ἑορτά,
χρύσιον ἄγγος ἔχοισα, μέγαν σκύφον,
οἷά τε ποιμένες ἄνδρες ἔχοισιν,
χερσὶ λεόντεον ἐν γάλα θεῖσα
τυρὸν ἐτύρησας μέγαν ἄτρυφον Ἀργειφόντᾳ.-

– -]

 

 59PD-Eros

b-῎Ερως με δηὖτε Κύπριδος Ϝέκατι
γλυκὺς κατείβων καρδίαν ἰαίνει.
τοῦτο Ϝαδειᾶν ἔδειξε Μωσᾶν
δῶρον μάκαιρα παρθένων
ἁ ξανθὰ Μεγαλοστράτα.-

 81PD–

1-Ζεῦ πάτερ, αἰ γὰρ ἐμὸς πόσις εἴη. –

– -]

82PD–
 2-λῦσαν δ’ ἄπρακτα νεάνιδες ὥ-
τ’ ὄρνις Ϝιέρακος ὑπερπταμένω. –

--
 7-εὕδουσι δ’ ὀρέων κορυφαί τε καὶ φάραγγες
πρώονές τε καὶ χαράδραι
φῦλά τ’ ἑρπέτ’ ὅσα τρέφει μέλαινα γαῖα
θῆρές τ’ ὀρεσκώιοι καὶ γένος μελισσᾶν
καὶ κνώδαλ’ ἐν βένθεσσι πορφυρέας ἁλός·
εὕδουσι δ’ οἰωνῶν
φῦλα τανυπτερύγων.-

–

 -ἁμέραν [δι]απλέκει-

 -ἄκλαυτος· ἐγὼν δ᾽ ἀείδω-

40-Ἀγιδῶς τὸ φῶς· ὁρῶ-

 -.᾽ ὥτ᾽ ἄλιον, ὅνπερ ἇμιν-

 -Ἀγιδὼ μαρτύρεται-

 -φαίνεν· ἐμὲ δ᾽ οὔτ᾽ ἐπαινὲν-

 -οὔτε μωμέσθαι νιν ἁ κλεννὰ χοραγὸς-

45-οὐδ᾽ ἁμῶς ἐῆι· δοκεῖ γὰρ ἤμεν αὔτα-

 -ἐκπρεπὴς τὼς ὥπερ αἴτις-

 -ἐν βοτοῖς στάσειεν ἵππον-

 -παγὸν ἀεθλοφόρον καναχάποδα-

 -τῶν ὑποπετριδίων ὀνείρων·-

 – –

50-ἦ οὐχ ὁρῆις; ὁ μὲν κέλης-

 -Ἐνετικός· ἁ δὲ χαίτα-

 -τᾶς ἐμᾶς ἀνεψιᾶς-

 -Ἁγησιχόρας ἐπανθεῖ-

 -χρυσὸς [ὡ]ς ἀκήρατος·-

55-τό τ᾽ ἀργύριον πρόσωπον,-

 -διαφάδαν τί τοι λέγω;-

 -Ἁγησιχόρα μὲν αὕτα·-

 -ἁ δὲ δευτέρα πεδ᾽ Ἀγιδὼ τὸ εἶδος-

 -ἵππος Εἰβηνῶι Κολαξαῖος δραείήται·-

60-ταὶ Πελειάδες γὰρ ἇμιν-

 -Ὀρθρίαι φᾶρος φεροίσαις-

 -νύκτα δι᾽ ἀμβροσίαν ἅτε Σίριον-

 -ἄστρον αὐειρομέναι μάχονται·-

 – –

 -οὔτε γάρ τι πορφύρας-

65-τόσσος κόρος ὥστ᾽ ἀμύναι,-

 -οὔτε ποικίλος δράκων-

 -παγχρύσιος, οὐδὲ μίτρα-

 -Λυδία, νεανίδων-

 -ἰανογ[λ]εφάρων ἄγαλμα,-

70-οὐδὲ ταὶ Ναννῶς κόμαι,-

 -ἀλλ᾽ οὐ[δ᾽] Ἀρέτα σιειδής,-

 -οὐδὲ Σύλακίς τε καὶ Κλεησισήρα,-

 -οὐδ᾽ ἐς Αἰνησιμβρ[ό]τας ἐνθοῖσα φασεῖς·-

 -Ἀσταφίς [τ]έ μοι γένοιτο-

75-καὶ ποτιγλέποι Φίλυλλα-

 -Δαμαρ[έ]τα τ᾽ ἐρατά τε Ἰανθεμίς·-

 -ἀλλ᾽ Ἁγησιχόρα με τείρει.-

 – –

 -οὐ γὰρ ἁ κ[α]λλίσφυρος-

 -Ἁγησιχ[ό]ρ[α] πάρ᾽ αὐτεῖ,-

80-Ἀγιδοῖ…. αρμένει-

 -θωστήρ[ιά τ᾽] ἅμ᾽ ἐπαινεῖ.-

 -ἀλλὰ τᾶν [..]… σιοὶ-

 -δέξασθε· [σι]ῶν γὰρ ἄνα-

 -καὶ τέλος· [χο]ροστάτις,-

85-εἴποιμί κ᾽, [ἐ]γὼν μὲν αὐτὰ-

 -παρσένος μάταν ἀπὸ θράνω λέλακα-

 -γλαύξ· ἐγὼ[ν] δὲ τᾶι μὲν Ἀώτι μάλιστα-

 -ἁνδάνην ἐρῶ· πόνων γὰρ-

 -ἇμιν ἰάτωρ ἔγεντο·-

90-ἐξ Ἁγησιχόρ[ας] δὲ νεάνιδες-

 -ἰρ]ήνας ἐρατ[ᾶ]ς ἐπέβαν·-

 – –

 -τῶ]ι τε γὰρ σηραφόρωι-

 -..]τῶς εδ………..-

 -τ[ῶι] κυβερνάται δὲ χρὴ-

95-κ[ἠ]ν νᾶϊ μάλιστ᾽ ἀκούεν·-

 -ἁ δὲ τᾶν Σηρην[ί]δων-

 -ἀοιδοτέρα μ[ὲν οὐχί,-

 -σιαὶ γάρ, ἀντ[ὶ δ᾽ ἕνδεκα-

 -παιδῶν δεκ[ὰς ἅδ᾽ ἀείδ]ει·-

100-φθέγγεται δ᾽ [ἄρ᾽] ὥ[τ᾽ ἐπὶ] Ξάνθω ῥοαῖσι-

 -κύκνος· ἁ δ᾽ ἐφειμέρωι ξανθᾶι κομίσκαι-

 …

 ΣΕ ΑΛΛΗ ΑΠΟΔΟΣΗ

 1-[ ] Πωλυδεύκης·-

 -οὐκ ἐγὼν Λύκαισον ἐν καμοῦσιν ἀλέγω-

 -[ Ἐνα]ρσφόρον τε καὶ Σέβρον ποδώκη-

 -[ ]ν τε τὸν βιατὰν-

5-[ ]. τε τὸν κορυστὰν-

 -Εὐτείχη τε Ϝάνακτά τ᾽ Ἀρήιον-

 -[ ]ά τ᾽ ἔξοχον ἡμισίων·-

 – –

 -[ ]ν τὸν ἀγρόταν-

 -[ ] μέγαν Εὔρυτόν τε-

10-[ ]πώρω κλόνον-

 -[ ]. τε τὼς ἀρίστως-

 -[ ] παρήσομες-

 -[ ]αρ Αἶσα παντῶν-

 -[ ] γεραιτάτοι-

15-[ ἀπ]έδιλος ἀλκὰ-

 -[μή τις ἀνθ]ρώπων ἐς ὠρανὸν ποτήσθω-

 -[ μηδὲ πη]ρήτω γαμὲν τὰν Ἀφροδίταν-

 -[ ]άν[α]σσαν ἤ τιν᾽-

 -[ ] ἢ παίδα Πόρκω-

20-[ Χά]ριτες δὲ Διὸς δ[ό]μον-

 -[ ]σιν ἐρογλεφάροι·-

 – –

 -[ ]τάτοι-

 -[ ]τα δαίμων-

 -[ ]ι φίλοις-

25-[ ]ωκε δῶρα-

 -[ ]γαρέον-

 -[ ]ώλεσ᾽ ἥβα-

 -[ ]ρονον-

 -[ ].ταίας-

30-[ ]έβα· τῶν δ᾽ ἄλλος ἰῶι-

 -[ ] μαρμάρωι μυλάκρωι-

 -[ ].εν Ἀΐδας-

 -[ ]αυτοι-

 -[ ]πον· ἄλαστα δὲ-

35-ἔργα πάσον κακὰ μησαμένοι·-

 – –

 -ἔστι τις σιῶν τίσις·-

 -ὁ δ᾽ ὄλβιος, ὅστις εὔφρων-

 -ἁμέραν [δι]απλέκει-

 -ἄκλαυτος· ἐγὼν δ᾽ ἀείδω-

40-Ἀγιδῶς τὸ φῶς· ὁρῶ-

 -.᾽ ὥτ᾽ ἄλιον, ὅνπερ ἇμιν-

 -Ἀγιδὼ μαρτύρεται-

 -φαίνεν· ἐμὲ δ᾽ οὔτ᾽ ἐπαινὲν-

 -οὔτε μωμέσθαι νιν ἁ κλεννὰ χοραγὸς-

45-οὐδ᾽ ἁμῶς ἐῆι· δοκεῖ γὰρ ἤμεν αὔτα-

 -ἐκπρεπὴς τὼς ὥπερ αἴτις-

 -ἐν βοτοῖς στάσειεν ἵππον-

 -παγὸν ἀεθλοφόρον καναχάποδα-

 -τῶν ὑποπετριδίων ὀνείρων·-

 – –

50-ἦ οὐχ ὁρῆις; ὁ μὲν κέλης-

 -Ἐνετικός· ἁ δὲ χαίτα-

 -τᾶς ἐμᾶς ἀνεψιᾶς-

 -Ἁγησιχόρας ἐπανθεῖ-

 -χρυσὸς [ὡ]ς ἀκήρατος·-

55-τό τ᾽ ἀργύριον πρόσωπον,-

 -διαφάδαν τί τοι λέγω;-

 -Ἁγησιχόρα μὲν αὕτα·-

 -ἁ δὲ δευτέρα πεδ᾽ Ἀγιδὼ τὸ εἶδος-

 -ἵππος Εἰβηνῶι Κολαξαῖος δραείήται·-

60-ταὶ Πελειάδες γὰρ ἇμιν-

 -Ὀρθρίαι φᾶρος φεροίσαις-

 -νύκτα δι᾽ ἀμβροσίαν ἅτε Σίριον-

 -ἄστρον αὐειρομέναι μάχονται·-

 – –

 -οὔτε γάρ τι πορφύρας-

65-τόσσος κόρος ὥστ᾽ ἀμύναι,-

 -οὔτε ποικίλος δράκων-

 -παγχρύσιος, οὐδὲ μίτρα-

 -Λυδία, νεανίδων-

 -ἰανογ[λ]εφάρων ἄγαλμα,-

70-οὐδὲ ταὶ Ναννῶς κόμαι,-

 -ἀλλ᾽ οὐ[δ᾽] Ἀρέτα σιειδής,-

 -οὐδὲ Σύλακίς τε καὶ Κλεησισήρα,-

 -οὐδ᾽ ἐς Αἰνησιμβρ[ό]τας ἐνθοῖσα φασεῖς·-

 -Ἀσταφίς [τ]έ μοι γένοιτο-

75-καὶ ποτιγλέποι Φίλυλλα-

 -Δαμαρ[έ]τα τ᾽ ἐρατά τε Ἰανθεμίς·-

 -ἀλλ᾽ Ἁγησιχόρα με τείρει.-

 – –

 -οὐ γὰρ ἁ κ[α]λλίσφυρος-

 -Ἁγησιχ[ό]ρ[α] πάρ᾽ αὐτεῖ,-

80-Ἀγιδοῖ…. αρμένει-

 -θωστήρ[ιά τ᾽] ἅμ᾽ ἐπαινεῖ.-

 -ἀλλὰ τᾶν [..]… σιοὶ-

 -δέξασθε· [σι]ῶν γὰρ ἄνα-

 -καὶ τέλος· [χο]ροστάτις,-

85-εἴποιμί κ᾽, [ἐ]γὼν μὲν αὐτὰ-

 -παρσένος μάταν ἀπὸ θράνω λέλακα-

 -γλαύξ· ἐγὼ[ν] δὲ τᾶι μὲν Ἀώτι μάλιστα-

 -ἁνδάνην ἐρῶ· πόνων γὰρ-

 -ἇμιν ἰάτωρ ἔγεντο·-

90-ἐξ Ἁγησιχόρ[ας] δὲ νεάνιδες-

 -ἰρ]ήνας ἐρατ[ᾶ]ς ἐπέβαν·-

 – –

 -τῶ]ι τε γὰρ σηραφόρωι-

 -..]τῶς εδ………..-

 -τ[ῶι] κυβερνάται δὲ χρὴ-

95-κ[ἠ]ν νᾶϊ μάλιστ᾽ ἀκούεν·-

 -ἁ δὲ τᾶν Σηρην[ί]δων-

 -ἀοιδοτέρα μ[ὲν οὐχί,-

 -σιαὶ γάρ, ἀντ[ὶ δ᾽ ἕνδεκα-

 -παιδῶν δεκ[ὰς ἅδ᾽ ἀείδ]ει·-

100-φθέγγεται δ᾽ [ἄρ᾽] ὥ[τ᾽ ἐπὶ] Ξάνθω ῥοαῖσι-

 -κύκνος· ἁ δ᾽ ἐφειμέρωι ξανθᾶι κομίσκαι-

Πώς να θεραπεύσετε τις συναισθηματικές πληγές;

Οι συναισθηματικές πληγές μας βοηθούν να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας. Ορισμένες φορές είναι πολύ δύσκολο αλλά θα πρέπει να μάθετε να τις θεραπεύετε προκειμένου να κοιτάτε μπροστά και να σκέφτεστε το μέλλον σας με αισιοδοξία.

Πόσες φορές έχετε πληγωθεί; Πρέπει να μάθετε να αντιμετωπίζετε τα συναισθηματικά τραύματα ακόμα και αν είναι πολύ δύσκολο καθώς ο πόνος παραμένει και κατά συνέπεια υποφέρετε. Ορισμένες φορές μάλιστα μένουν μέσα μας για πάντα.

Μερικές συναισθηματικές πληγές είναι βαθύτερες από κάποιες άλλες. Μερικές εξαφανίζονται χωρίς να αφήσουν ίχνη ενώ άλλες αφήνουν ένα ανεξίτηλο σημάδι που ποτέ δεν θεραπεύετε πλήρως. Μερικές πληγές δεν κλείνουν ποτέ…ή τουλάχιστον έτσι πιστεύατε μέχρι πρότινος.

Ίσως να σκέφτεστε ότι η ζωή σας θα ήταν πολύ καλύτερη αν δεν υποφέρατε ποτέ, αν κανένας δεν σας είχε πληγώσει. Ωστόσο, αυτό που δεν λαμβάνετε υπόψη σας είναι ότι αυτές οι πληγές αποτελούν μαθήματα ζωής. Σας μεταμορφώνουν και σας αναγκάζουν να ωριμάσετε σαν άτομα.

Όλες οι εμπειρίες σας, θετικές και αρνητικές, θα σας αφήσουν κάποιο σημάδι αλλά σίγουρα οι κακές εμπειρίες είναι αυτές που αφήνουν τα βαθύτερα σημάδια.

Σήμερα θα μιλήσουμε για το πώς να θεραπεύσετε πληγές με τον καλύτερο δυνατό τρόπο έτσι ώστε να μάθετε από αυτές, να τις μετατρέψετε σε εμπειρίες και να τις αφήσετε να σας διδάσκουν πράγματα για τον εαυτό σας και τη ζωή.

Φροντίστε τις πληγές σας για να θεραπευτούν σωστά
Οι συναισθηματικές πληγές είναι χειρότερες από τις σωματικές αλλά θα πρέπει να θεραπεύονται ισάξια. Πράγματι, τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσετε για να θεραπεύσετε μια συναισθηματική πληγή είναι παρόμοια με αυτά της πληγής από μια γρατσουνιά ή από μια μελανιά στο σώμα.

Στην προσπάθειά σας να αρνηθείτε να το δείτε με αυτό τον τρόπο, αγνοείτε τον πόνο σας και αφήνετε την πληγή όπως είναι μέχρι να μολυνθεί. Έτσι μπορεί η πληγή να μην θεραπευτεί ποτέ ή να σας προκαλέσει ακόμη περισσότερη αγωνία ή απογοήτευση.

Γι’ αυτό το λόγο θέλουμε να επικεντρωθούμε στα βήματα που θα πρέπει να ακολουθήσετε προκειμένου να θεραπεύσετε τις συναισθηματικές σας πληγές:

1. Πού είναι η πληγή σας;
Πρώτα από όλα, θα πρέπει να μάθετε πού πονάτε, να αναγνωρίσετε την πηγή του πόνου. Αντί λοιπόν να γυρίζετε το κεφάλι σας από την άλλη πλευρά, κάντε μια βαθιά αναζήτηση μέσα σας και ζητήστε βοήθεια αν αισθάνεστε ότι τη χρειάζεστε!
Μπορεί να μην καταφέρετε να εντοπίσετε μόνοι σας την πληγή και να χρειαστείτε εξωτερική βοήθεια. Μην φοβάστε να αισθανθείτε ευάλωτοι και ποτέ να μην ντρέπεστε! Εφόσον εντοπίσετε την πληγή και καταλάβετε από πού προέρχεται τότε θα μπορέσετε να συνεχίσετε…

2. Μάθετε πόσο σοβαρή είναι
Κάθε φορά που έχετε μια πληγή, είναι απαραίτητο να γνωρίζετε και το πόσο σοβαρή είναι. Ορισμένες φορές μπορεί να σας προκαλεί περισσότερο πόνο από ό,τι στην αρχή και άλλες φορές μπορεί να έχετε την εντύπωση ότι είναι σοβαρή αλλά να μην είναι.
Τώρα που γνωρίζετε πού βρίσκεται, μπορείτε να την μελετήσετε και να ανακαλύψετε ποια είναι η κατάλληλη θεραπεία για σας. Αλλά μην την αγνοήσετε – θα πρέπει να την αντιμετωπίσετε κατά μέτωπο.

3. Ήρθε η ώρα να θεραπευτείτε
Αυτό είναι το πιο οδυνηρό παράδειγμα. Σκεφτείτε για λίγο το τσίμπημα που αισθάνεστε όταν βάζετε οινόπνευμα ή υπεροξείδιο του υδρογόνου σε μια βαθιά πληγή. Το ίδιο συμβαίνει και στη θεραπεία των συναισθηματικών πληγών.

Θα πρέπει να πιέσετε τον εαυτό σας να κοιτάξει μπροστά ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει γιατί αυτό τελικά θα οδηγήσει σε μια κρίσιμη καμπή, όπου θα πρέπει να τεθείτε σε δοκιμασία. Ορισμένες φορές, αυτό που χρειάζεται να κάνετε είναι να ανοίξετε τα μάτια σας και να αντικρίσετε την πραγματικότητα. Άλλες φορές μπορεί να αναγκαστείτε να βρείτε μια λύση για μια δύσκολη κατάσταση. Ενώ άλλες μπορεί να χρειαστεί να ξεπεράσετε τις απώλειές σας, άλλες να σας κάνουν να θρηνήσετε…

4. Αφήστε τη να θεραπευτεί
Ανάλογα με τη σοβαρότητα της πληγής μπορεί να χρειαστεί αρκετό διάστημα για να επουλωθεί. Φυσικά το ξέρετε ότι δεν μπορεί να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη και γι’ αυτό το λόγο θα πρέπει να δώσετε και τον ανάλογο χρόνο στον εαυτό σας.
Ο πόνος είναι κάτι απολύτως φυσιολογικό και σίγουρα δεν είναι κάτι εύκολο. Αλλά να θυμάστε ότι η ζωή συνεχίζεται και υπάρχουν ακόμη αρκετά καλά πράγματα σε αυτή. Μην αφήνετε τον πόνο και την αρνητικότητα να θολώνουν την όρασή σας. Θα μπορέσετε να επουλώσετε τις συναισθηματικές σας πληγές μόνο αν κοιτάξετε μπροστά στο μέλλον. Και να θυμάστε να χαμογελάτε!
«Για όλες τις πληγές της ψυχής, ανεξάρτητα από το πόσο βαθιές είναι, ο χρόνος είναι η μεγαλύτερη παρηγοριά και θα τις θεραπεύσει» Cristoph Martin Wieland

Μην ντρέπεστε για τις πληγές σας, όλοι έχουν πληγωθεί σε κάποια φάση της ζωής τους. Το πρόβλημα εμφανίζεται όταν τις αγνοείτε, σκεπτόμενοι ότι ο αντιπερισπασμός και ο χρόνος είναι τα μόνα που χρειάζεστε για να θεραπευτείτε.

Είναι αλήθεια ότι αυτά θα σας βοηθήσουν αλλά μόνο αν έχετε εντοπίσει και παρακολουθήσει τι έχει προκαλέσει αυτή την πληγή όπως επίσης και τι θα βοηθήσει για να τη θεραπεύσετε. Επιπλέον, δεν έχει σημασία αν θα τη σφραγίσετε και της γυρίσετε την πλάτη – αυτή η θεραπεία θα επιτρέψει στην κάθε πληγή να φτάσει σε ένα σημείο που να μην σας πονάει άλλο πια.

Η θεραπεία από συναισθηματικές πληγές αποτελεί μια ευκαιρία εκμάθησης η οποία πιθανότατα είναι σημαντικότερη από οτιδήποτε άλλο, σας μαθαίνει ότι μπορείτε να ξεπεράσετε τον πόνο και το φόβο που μπορεί να σας προκαλέσει.

Τα Ψέματα των Παιδιών και ο Ρόλος των Γονέων

Ψέμα ονομάζουμε κάθε παραποίηση, διαστρέβλωση της αλήθειας ή, καλύτερα, της πραγματικότητας. Η παραποίηση αυτή είναι σκόπιμη, συνειδητή. Συνεπώς για να πούμε ότι ένα παιδί λέει ψέματα χρειάζεται να είναι σε θέση να αναγνωρίζει την πραγματικότητα, να έχει αναπτυχθεί επαρκώς γνωστικά. Τα ψέματα των παιδιών είναι ένδειξη γνωστικής ανάπτυξης. Τα ψέματα ξεκινούν σχεδόν ταυτόχρονα με την ανάπτυξη της ομιλίας. Τα ψέματα προϋποθέτουν ότι:

α) Τα παιδιά κατανοούν τι σκέφτονται οι άλλοι, ότι γνωρίζουν αυτό που οι άλλοι ξέρουν και αυτό που δεν ξέρουν, μια ικανότητα που έχει αποδοθεί με τον όρο «θεωρία του νου». Τα παιδιά που υπερτερούν στη «θεωρία του νου» είναι επίσης καλύτερα στα ψέματα. Η θεωρία του νου εμφανίζεται κατά το 4ο έτος (Astington, 1993, ό. α. Cole & Cole, 2001).

β) Τα παιδιά μπορούν να σχεδιάζουν μακροπρόθεσμα και να αποφεύγουν παρακάμπτουν ανεπιθύμητες ενέργειες. Πρόκειται για μια εκτελεστική λειτουργία. Ως αποτέλεσμα αυτής της ικανότητας, τα παιδιά αυτά σημειώνουν μεγαλύτερη σχολική επιτυχία και έχουν περισσότερους φίλους (Ding, Wellman, Wang, Fu, & Lee, 2015).

Η γνωστική επάρκεια ως προς αυτό τον τομέα αναδύεται σε γενικές γραμμές μετά τα 3-4 χρόνια και εμπλουτίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της προσχολικής περιόδου, ώστε να αποκτήσει μια σαφέστερη μορφή κατά την περίοδο των σχολικών χρόνων, όταν δηλαδή το παιδί αρχίζει να φοιτά στο δημοτικό σχολείο.

Γιατί όμως τα παιδιά λένε ψέματα;
Ξεκινώντας από την προσχολική περίοδο, τα παιδιά λένε ψέματα γιατί δυσκολεύονται να παραδεχτούν τα λάθη τους και να αναλάβουν την ευθύνη κάποιου «παραπτώματός» τους. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι, όταν το μικρό παιδί ερωτάται από τον γονιό για μια ζημιά, τότε την αρνείται ή επιρρίπτει την ευθύνη σε κάποιον ή κάτι άλλο: «Δεν το έκανα εγώ. Δεν έσπασα εγώ το βάζο. Η γάτα το έσπασε».

Άλλος λόγος για τον οποίο τα παιδιά καταφεύγουν στα ψέματα είναι για να αναπληρώσουν πραγματικές ή φανταστικές ατέλειές τους. Για παράδειγμα, ένα αγόρι που απεχθάνεται το ποδόσφαιρο, όταν ερωτάται γιατί δεν παίζει μπάλα ενώ όλοι οι φίλοι του παίζουν, λέει: «Δεν παίζω μπάλα γιατί η κυρία μας δε μας αφήνει να παίζουμε μπάλα. Δεν επιτρέπεται».

Συχνά επίσης τα ψέματα χρησιμοποιούνται από τα παιδιά για να ξεφύγουν από κάποια δυσκολία στις σχέσεις τους με τους άλλους. Ένα παιδί που δυσκολεύεται στις κοινωνικές συναθροίσεις ή που δεν έχει καλεστεί στα γενέθλια ενός φίλου του, όταν ερωτηθεί αν θα πάει, απαντά: «Δε θα πάω στο πάρτι του φίλου μου/της φίλης μου γιατί δε με αφήνει η μαμά μου».

Είναι σύνηθες τα παιδιά να υπεργενικεύουν μία απλή παρατήρηση που τους γίνεται από έναν ενήλικα για ένα απλό και συγκεκριμένο παράπτωμα και να την ανάγουν σε αρνητική κριτική με στόχο τη εν γένει αναξιότητά τους και με αποτέλεσμα την απόρριψη. Ως συνέπεια αυτής της υπεργενίκευσης, για να προστατεύσουν το Εγώ τους, λένε ψέματα, τα οποία χαρακτηρίζονται ως «ψέματα άμυνας».

Επίσης οι μεγάλοι που περιμένουν πάρα πολλά από τα παιδιά ή έχουν υπέρμετρες προσδοκίες από αυτά συχνά τα οδηγούν με τη στάση τους να λένε ψέματα. Για παράδειγμα, το παιδί που έχει επιφορτιστεί με τις προσδοκίες των γονιών του για υψηλή επίδοση και πρωτιά είναι πολύ πιθανό να δηλώσει ότι ήρθε πρώτο στον αθλητισμό ή ότι πήρε άριστα στο σχολείο, επειδή δε θέλει να απογοητεύσει τους γονείς τους ή να βιώσει την απόρριψη από έναν αυταρχικό ή τιμωρητικό γονιό. Τα παιδιά αυτά βιώνουν συναισθήματα ανασφάλειας, μειονεξίας και καταφεύγουν σε ψέματα για να συγκαλύψουν αυτή τους την ανασφάλεια. Τα ψέματα που προκύπτουν από τον παραπάνω λόγο αναμφίβολα υποδηλώνουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και έλλειψη αυτοπεποίθησης.

Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι για τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας τα ψέματα είναι συνήθως φυσικά και καθόλου κατακριτέα, διότι τα παιδιά αυτά δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν τη φαντασία από την πραγματικότητα. Έτσι δεν πρόκειται για ψέματα με την πραγματική έννοια της λέξης. Ένα παιδί θα πρέπει να κατηγορηθεί ότι ψεύδεται όταν μπορεί να ξεχωρίσει το καλό από το κακό, το σωστό από το λάθος και όταν σκόπιμα προσπαθεί να αποκρύψει ή να διαστρεβλώσει την αλήθεια.

Ακόμη και μετά την προσχολική περίοδο χρειάζεται να επιδείξουμε ιδιαίτερη προσοχή, ώστε να είμαστε σε θέση να διακρίνουμε το ευφάνταστο παιδί, το παιδί με την πλούσια και δημιουργική φαντασία από το παιδί που λέει ψέματα. Και ας μην ξεχνάμε ότι ψέμα δεν είναι μόνο η παραποίηση της αλήθειας αλλά και η απόκρυψή της (Στάινερ, 2006).

Κάθε γονιός –σε όποιο αναπτυξιακό στάδιο κι αν ανήκει το παιδί του– χρειάζεται να προσπαθήσει να απαντήσει στο ερώτημα: «Γιατί το παιδί μου λέει ψέματα;». Ας μην ξεχνάμε ότι τα παιδιά μιμούνται τη συμπεριφορά των γονιών τους και συνήθως είναι ιδιαιτέρως δύσκολο γι’ αυτά να ξεχωρίσουν τα ψέματα από τα «κατά συνθήκη ψεύδη».

Η στάση των γονιών, όταν έρχονται αντιμέτωποι με τα ψέματα των παιδιών, χρειάζεται να χαρακτηρίζεται από ψυχραιμία και ετοιμότητα. Αν οι γονείς θορυβηθούν και ανησυχήσουν υπερβολικά, τότε δε θα βοηθήσουν τα παιδιά τους. Πρωτίστως χρειάζεται να αφουγκραστούν το παιδί τους και να προσπαθήσουν να κατανοήσουν τις ανάγκες τους. Στη συνέχεια είναι σημαντικό να μπορέσουν να συζητήσουν μαζί του, χωρίς να το επικρίνουν ή να το ειρωνευτούν. Αυτονόητο είναι ότι, αν χρησιμοποιούν την τιμωρία, το μόνο που θα καταφέρουν θα είναι να οδηγήσουν το παιδί στο να καταφεύγει ακόμη περισσότερο στα ψέματα για να γλιτώνει την απόρριψη, τις επικρίσεις και τις τιμωρίες. Επίσης η φράση «λες ψέματα», επειδή ενέχει την επίκριση, δεν επιδεικνύει σεβασμό, καθιστά το παιδί αμυνόμενο και δεν το βοηθά να αναλάβει την ευθύνη του όποιου λάθους διέπραξε. Αντ’ αυτής προτιμότερη είναι η φράση «θα ήθελα να μου πεις την αλήθεια» ή «θα ήθελα να ακούσω τα γεγονότα όπως πραγματικά έγιναν. Αν δεν είσαι τώρα έτοιμος/η, σκέψου το όσο θέλεις, μπορώ να περιμένω».

Ας μην ξεχνάμε ότι οι γονείς αποτελούν πρότυπο προς μίμηση για τα παιδιά, γι’ αυτό χρειάζεται να επιδεικνύουν τη συμπεριφορά που επιθυμούν να επιδείξουν και τα παιδιά τους (Παππά, 2006, 2008). Η συμπεριφορά τους χρειάζεται να υπαγορεύεται από την αξία της ειλικρίνειας και την ανάληψη της ευθύνης, προϋποθέσεις απαραίτητες και αναγκαίες για τη διαμόρφωση της συναισθηματικής νοημοσύνης γονιών και παιδιών (Παππά, 2013, 2016).
-------------------
Βιβλιογραφικές παραπομπές
Cole, M. & Cole, S. (2001). Η ανάπτυξη των παιδιών. Γνωστική και ψυχοκοινωνική ανάπτυξη κατά τη νηπιακή και μέση παιδική ηλικία (Β΄ τόμος) (Μτφρ.: Μ. Σόλμαν, Επιμ.-Εισαγ.: Ζ. Μπαμπλέκου). Αθήνα: Τυπωθήτω.
Ding, X. P., Wellman, H. M., Wang, Y., Fu, G., & Lee, K. (2015). Theory-of-Mind Training Causes Honest Young Children to Lie, Psychological Science, 26(11), 1-10.
Παππά, Β. (2006). Επάγγελμα Γονέας. Ψυχολογικοί τύποι γονέων και συμπεριφορά παιδιών και εφήβων. Αθήνα: Καστανιώτης.
Παππά, Β. (2008). Γονείς, παιδιά και ΜΜΕ. Ένας οδηγός γονικής συμπεριφοράς. Αθήνα: Καστανιώτης.
Παππά, Β. (2013). Η λογική των συναισθημάτων. Συναισθηματική ανάπτυξη και συναισθηματική νοημοσύνη. Αθήνα: Οκτώ.
Παππά, Β. (2016). Γονείς σε κρίση. Η διαχείριση της απώλειας και της αλλαγής. Αθήνα: Οκτώ.
Στάινερ, Κ. (2006). Συναισθηματική νοημοσύνη με καρδιά (Μεταφρ.: Β. Παππά). Αθήνα: Καστανιώτης.

Επιλέγω να ζήσω

Επιλέγω να ζήσω.
Τι σημαίνει αυτό; Τι σημαίνει αυτό θα αναρωτηθεί κάποιος αφού είμαι ζωντανός, τι άλλο μπορώ να κάνω; Και όμως η ζωή δεν είναι απλά ότι υπάρχω και αναπνέω και σκέφτομαι και αισθάνομαι. Είναι κάτι πολύ περισσότερο από αυτό.

Η πραγματική ζωή δεν είναι θέμα απλής επιβίωσης.
Η ουσιαστική ζωή σημαίνει να υπάρχω με όλο μου το είναι. Να υπάρχω και να βιώνω την στιγμή σαν μια ανεπανάληπτη μοναδική εμπειρία. Να υπάρχω και να πηγαίνω κόντρα στο φόβο που με κρατάει στην ασφάλεια και την προστασία, που με κρατάει σε απόσταση από κάθε τι που με πονάει και με διαλύει. Η πραγματική ζωή είναι να αναπνέω κάθε στιγμή κάθε συναίσθημα που μου δίνει η εμπειρία της ύπαρξης, να εκθέτω τον εαυτό μου και να παραμένω αληθινός, να δημιουργώ και να το ευχαριστιέμαι χωρίς το φόβο της κριτικής και χωρίς την ανάγκη της επιβεβαίωσης και της προσδοκίας.

Η πραγματική ζωή σημαίνει να ρισκάρω να πληγωθώ, να πονέσω αλλά να έχω το θάρρος να βιώσω όλα όσα προκύπτουν στο παρόν μου με μια ζωντανή, παλλόμενη από ενέργεια καρδιά. Η πραγματική ζωή με θέλει να ζω με ψυχή, με χαρά, να μοιράζομαι, να δίνω και να προσφέρω ανεξάρτητα αν θα πάρω ή θα προδοθώ. Η πραγματική ζωή είναι στη ποιότητα που δίνω στην κάθε στιγμή μου, οι σκέψεις αγάπης με τις οποίες ντύνω τις πράξεις μου και τα αγνά συναισθήματα που προκύπτουν αβίαστα.

Η πραγματική ζωή με θέλει αυθόρμητο και ευάλωτο με θέλει τρωτό και ανθρώπινο μα με την επίγνωση ότι είμαι τόσο σημαντικός και μοναδικός που μπορώ να αισθάνομαι όλη την πληρότητα της ύπαρξης μου κάθε στιγμή μέσα μου.

Η πραγματική ζωή με θέλει άφοβο, όχι αποστασιοποιημένο και απόμακρο αλλά άφοβο, να έχω περάσει μέσα από το φόβο και να μην έχω πια κανένα εσωτερικό δαίμονα να με κρατάει φυλακισμένο.

Η πραγματική ζωή υπάρχει όταν στην θέση του φόβου έχω βάλει την αγάπη. Αλλά η αγάπη συμβαίνει απλά και αβίαστα όταν ο φόβος έχει βιωθεί, όταν ο φόβος με έχει καταπιεί και με έχει ξεράσει, όταν ο φόβος έχει χάσει πια την υπόσταση του.

Η πραγματική ζωή συμβαίνει όταν γνωρίσω όλο το μεγαλείο του φόβου, όταν αντέξω όλο το πόνο και την μοναξιά που μου επιβάλλει, όταν χαθώ μέσα στην άβυσσο της ματαιότητας, όταν επιτρέψω την αποσύνθεση του εαυτού και έχω καταφέρει να αναδυθώ ξανά. Τότε ο φόβος έχει κάνει την δουλειά του, έχει εκτελέσει την αποστολή του και με αποχαιρετά σαν μεγάλος δάσκαλος.

Η πραγματική ζωή συμβαίνει όταν αναγνωρίσω τον μεγάλο αυτό δάσκαλο, δω το έργο του και τα μαθήματα του και έχω αποφοιτήσει από το μεγάλο αυτό σχολείο. Μέχρι τότε δεν μπορώ να ζήσω ουσιαστικά, δεν μπορώ να ζήσω πραγματικά, μένω ξανά και ξανά μεταξεταστέος και πολλές φορές στην ίδια τάξη. Και όσο συμβαίνει αυτό δεν μπορεί να υπάρξει αληθινή αγάπη, δεν μπορεί να υπάρξει αληθινή ζωή, δεν μπορεί να υπάρξει αλήθεια.

Στην πραγματική ζωή ονειρεύομαι, βάζω στόχους και τους υλοποιώ, βρίσκομαι στο μονοπάτι της αποστολής μου και κάθε στιγμή απολαμβάνω την ύπαρξη μου, απολαμβάνω το παιχνίδι μου εδώ στη Γη, απολαμβάνω τον εαυτό μου και τον μοιράζομαι με τους συνανθρώπους μου.

Η πραγματική ζωή είναι το δώρο του ελεύθερου ανθρώπου!

Οι καβγάδες των γονιών και η επίδρασή τους στα παιδιά

Πώς επηρεάζουν την ψυχική κατάσταση και ψυχολογική ή συναισθηματική εξέλιξη των παιδιών σας, όταν ως γονείς καυγαδίζετε ή συγκρούεστε με οποιονδήποτε τρόπο μπροστά τους;

Την επόμενη φορά, που θα μπείτε σε μια διαδικασία θυμού, λογομαχίας, φιλονικίας, καβγά ή ακόμη σιωπηλής επιθετικότητας με τον ή τη σύζυγο σας, σκεφτείτε τις επιδράσεις, που θα έχει η συμπεριφορά σας, στο παιδί σας!

Ο τρόπος με τον οποίο οι γονείς χειρίζονται τις καθημερινές συζυγικές δυσκολίες και διαφορές, έχουν μεγάλη επίδραση στη μελλοντική συναισθηματική εξέλιξη και προσαρμογή στην κοινωνία των παιδιών τους.

Όταν η σχέση μεταξύ των δύο γονιών λειτουργεί καλά, το παιδί κερδίζει μια ισχυρή συναισθηματική ασφάλεια. Αυτή είναι απαραίτητη για να μπορέσει το παιδί να εξερευνήσει τους άλλους ανθρώπους και να δημιουργήσει σχέσεις μαζί τους.

Αντίθετα όταν η συναισθηματική ασφάλεια του παιδιού διαβρώνεται από καταστροφικές διαμάχες των γονιών, το παιδί χάνει την εμπιστοσύνη και αυτοπεποίθηση του. Διστάζει να προχωρήσει μπροστά ή προχωρά με απορυθμισμένο τρόπο. Δυσκολεύεται να στηριχθεί στον εαυτό του ή να βρει στήριξη σε σχέσεις με άλλους.

Τα σημαντικά αυτά συμπεράσματα που πρέπει να προβληματίσουν τους γονείς, προέκυψαν από δύο έρευνες από το πανεπιστήμιο του Rochester και του Καθολικού πανεπιστημίου της Αμερικής στην Ουάσινγκτον.

Συνοπτικά τα ευρήματα των δύο αυτών ερευνών ήταν τα ακόλουθα:

Ακόμη και οι διαμάχες των γονιών σε μικρή κλίμακα, είναι σε θέση να προκαλούν καταστροφή στη ζωή των παιδιών, προβλήματα στον ύπνο τους, αρνητικά συναισθήματα στην καθημερινή τους ζωή όπως συναισθηματικά ανασφάλεια, δυσκολίες προσαρμογής συμπεριλαμβανόμενων κατάθλιψης, άγχους και προβλημάτων συμπεριφοράς

Τα ξεσπάσματα θυμού, τα μειωτικά σχόλια, η λεκτική εχθρότητα, οι προσωπικές προσβολές μεταξύ των δύο γονέων, έστω και σε μέτριες ποσότητες, διαταράσσουν ποιοτικά και ποσοτικά, τον ύπνο των παιδιών. Βρέθηκε ότι σε οικογένειες με μέτριας έως σοβαρής κλίμακας συγκρούσεις, τα παιδιά χάνουν τουλάχιστον 30 λεπτά του ύπνου τους κάθε βράδυ.

Αυτό μπορεί να μην φαίνεται πολύ. Επειδή όμως τα λεπτά αυτά κατανέμονται καθόλη τη διάρκεια της νύχτας, τα παιδιά μπορεί να χάνουν σημαντικά στάδια του ύπνου που τους προσφέρουν την αναγκαία αναζωογόνηση. Το αποτέλεσμα είναι ότι την επόμενη μέρα, τα παιδιά είναι ευερέθιστα, κουρασμένα και παρουσιάζουν και άλλα προβλήματα

Τα παιδιά θλίβονται και καταπονούνται ακόμη και όταν οι γονείς τους εκφράζουν ο ένας προς τον άλλο, σιωπηλά την εχθρότητα μεταξύ τους με την ελπίδα ότι τα παιδιά δεν θα το αντιληφθούν. Τα παιδιά είναι σε θέση να αναγνωρίζουν όταν οι γονείς τους δεν είναι καλά μεταξύ τους

Όταν οι γονείς είναι εχθρικοί ή απαθείς μεταξύ τους, τα παιδιά υποφέρουν από συναισθηματικές δυσκολίες. Τα παιδιά, διαχρονικά δεν συνηθίζουν στη διαμάχη των γονιών τους αλλά υποφέρουν πάντοτε χωρίς μείωση

Στις περιπτώσεις που υπήρχαν συγκρούσεις μεταξύ των γονέων και τα παιδιά ήσαν ενήμερα, η επίλυση των προβλημάτων με θετικό τρόπο, συμβιβασμούς, αγάπη και αλληλοκατανόηση, είχε ευνοϊκή επίδραση στη συναισθηματική ασφάλεια των παιδιών.

Με βάση τα σοβαρά αυτά στοιχεία, τι πρέπει να κάνουν οι γονείς;
Αρχικά είναι απαραίτητο να κατανοούν και να έχουν συνεχώς στο μυαλό τους τις επιδράσεις της δικής τους συμπεριφοράς στην συναισθηματική εξέλιξη των παιδιών τους

Είναι επίσης επιτακτικό, για το καλό των παιδιών τους, να κρατούν μακριά από αυτά, οποιαδήποτε σύγκρουση που δυνατόν να υπάρξει μεταξύ τους

Εάν μια διαμάχη μεταξύ των γονιών γίνεται αντιληπτή από τα παιδιά τα οποία τη βιώνουν, η πιθανή επίλυση της με συμβιβασμό, κατανόηση και αγάπη, είναι καλό να γίνει με την παρουσία των παιδιών ή τουλάχιστον αυτά να ενημερώνονται. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο αυξάνει τη συναισθηματική ασφάλεια των παιδιών.

Δυστυχώς τόσο οι γονείς όσο και οι επαγγελματίες της υγείας δεν είναι τόσο καλοί γνώστες της πολύ μεγάλης σημασίας που έχουν οι συζυγικές συγκρούσεις στη συναισθηματική και κοινωνική εξέλιξη των παιδιών. Πολύ λίγοι γνωρίζουν πόσο στενά συνδεδεμένα είναι η συναισθηματική ασφάλεια του παιδιού με την ποιότητα των σχέσεων των γονιών του.

Πιστεύουμε ότι οι γνώσεις που μας προσφέρουν οι δύο εργασίες που σας παρουσιάζουμε, αποτελούν ένα ισχυρό μήνυμα προς τους γονείς στους οποίους συστήνεται να μάθουν να χειρίζονται τις διαφορές και συγκρούσεις που έχουν μεταξύ τους, με εποικοδομητικό τρόπο για το καλό των παιδιών τους αλλά και για τη δική τους αρμονική εξέλιξη.

Γράμμα σ' εσένα

Μετά από τόσα χρόνια, αποφασίζω να σου γράψω. Δεν ξέρω αν κάνω το σωστό, μα έχω ανάγκη να ακούσεις ή έστω να διαβάσεις όσα θέλω να σου πω και έχουν φωλιάσει μέσα μου για να μην τ’ ακούω ούτε εγώ η ίδια, καιρό τώρα. Γράμμα σ’ εσένα λοιπόν, σ’ εσένα που περιμένω σ’ όλη μου τη ζωή και σ’ εσένα που δεν ήρθες ποτέ.

Μα εγώ σε ήθελα, σε ζητούσα, σε σκεφτόμουν και σε αγαπούσα κάθε μέρα περισσότερο.

Τόλμησα να σε λατρέψω, όπως δεν θα τολμούσε κανένας άνθρωπος σ’ αυτόν τον κόσμο.

Τόλμησα να ζήσω με την ανάμνηση σου, μα και με μια ελπίδα που μου άφησαν τα όσα ζήσαμε, με την ελπίδα του γυρισμού.

Μου έλεγες πως θα σου ανήκω πάντα κι εσύ σε μένα, πως εμείς οι δυο δεν θα χαθούμε ποτέ, δεν θα το αφήσεις εσύ να γίνει, όπου κι αν ταξιδέψεις, όπου κι αν πάω, θα είμαστε μαζί. Θα μας ενώνει η ζωή, θα συναντιόμαστε στους στίχους των αγαπημένων μας τραγουδιών.

Έτσι μου έλεγες. Πόσο θα ήθελα να έρθεις και να μου τραγουδήσεις πάλι. Να σ’ ακούσω να μου ψιθυρίζεις τους στίχους στ’ αυτί, οι λέξεις σου να με ντύνουν με ανάμικτα συναισθήματα και η φωνή σου να με γεμίζει ευτυχία. Όσο κι αν μεγαλώνω, η φωνή σου θα με κάνει πάντα να αισθάνομαι παιδί.

Είναι τόσο γλυκιά, τόσο αθώα, τόσο αγαπημένη, τόσο δική σου, τόσο δική μου. Δε μπορώ να σου θυμώσω για τίποτα, παρά μόνο γιατί μου στέρησες τα μάτια σου, αυτά τα μάτια με το ακανόνιστο χρώμα που έλαμπαν στην επαφή τους με τον ήλιο και που σκοτείνιαζαν σε κάθε δυσκολία.
Μάτια γεμάτα απορία κι ελπίδα. Μάτια παιδιού. Μάτια μου αγαπημένα.

“Συγνώμη που σε ξυπνώ τέτοια ώρα, ήθελα να σου πω πως σ’ αγαπάω και πως θα σ’ αγαπάω όσο ζω”. Μα ποτέ δεν κοιμόμουν πριν κοιμηθείς αστεράκι μου, περίμενα ν’ ακούσω την τελευταία σου λέξη πριν κοιμηθείς, το τελευταίο χαμόγελο σου της ημέρας και την τελευταία σου ματιά πριν αποκοιμηθείς. Πως περάσαν έτσι τα χρόνια; Πως δεν κατάφερα να σε βγάλω, ούτε για μια στιγμή από το μυαλό μου; Πόσο σ’ αγάπησα; Πόσο σ’ αγαπάω αλήθεια;

Όσο κι αν σ’ αγαπάω όμως εσύ δεν θα μπορέσεις να το καταλάβεις, δεν είδες τα δάκρυα που καίγανε το πρόσωπο μου για να το καταλάβεις, δεν άκουσες τα λόγια που σου έλεγα κάθε βράδυ πριν κοιμηθώ για να το καταλάβεις, δεν είδες να με πνίγει η ίδια μου η ανάσα, γιατί την ένιωθα ξένη και ζητούσα την δική σου για να αναπνεύσω.

Αυτό το γράμμα είναι για εσένα έρωτα μου, ερωτά μου πρώτε, ερωτά μου μοναδικέ. Για σένα που ίσως δεν θα το διαβάσεις ποτέ, μα κι αν το διαβάσεις ακόμα, ούτε τότε θα καταλάβεις. Θα θεωρήσεις μάλλον πως όλο αυτό που περνώ, είναι ένα μαρτύριο και θα πέφτεις ξανά έξω στις προβλέψεις σου.
Γιατί εγώ αγάπησα ό,τι ήταν δικό σου κι όσο κι αν με πονάει που είσαι μακριά μου, με παρηγορεί το γεγονός του ότι πονάω για σένα, ότι ο πόνος μου είναι δικός σου κι εγώ λατρεύω το κάθε τι δικό σου, ακόμα κι αυτόν τον πόνο που μου προκαλείς.

Τελειώνοντας ήθελα να σου ζητήσω κάτι, το οποίο έχει και μεγαλύτερη σημασία από οτιδήποτε περνάω εγώ. Όσο κι αν σωπαίνουν οι φωνές μας, όσο κι αν τα τραγούδια μας πάψουν να ακούγονται, όσο κι αν τα όνειρα μας έσβησαν, εσύ να χαμογελάς.

Να χαμογελάς για μένα, αυτό θέλω μόνο να κάνεις εσύ για εμένα. Εγώ θα είμαι πάντα εκεί, θα σε προσέχω όπως μπορώ και θα περιμένω, μέχρι να σταματήσει να με πνίγει η ανάσα μου, μέχρι να σταματήσω να σου μιλώ τα βράδια, μέχρι να πάψω να κλαίω, δηλαδή μέχρι να πάψω να ζω.

Μη σπαταλάτε το χρόνο σας σε ανθρώπους που σας πληγώνουν

Δεν σημαίνει ότι είστε εγωϊστές ή ότι βάζετε τον εαυτό σας πάνω από όλα όταν αναζητάτε τη δική σας ευτυχία και ευημερία - ειδικά όταν το κάνετε για να αποφύγετε ανθρώπους που σας κάνουν να υποφέρετε.

Οι καταστάσεις και οι άνθρωποι που σας πληγώνουν μπορούν να σας αλλάξουν και να σας απομακρύνουν από τον πραγματικό σας εαυτό: ένα δυνατό, τολμηρό και ελεύθερο άνθρωπο που αξίζει να είναι ευτυχισμένος.

Φυσικά, όλοι γνωρίζουμε ότι δεν είναι εύκολο να ξεφύγουμε από κάτι συναισθηματικά επιζήμιο από τη μια μέρα στην άλλη.

Τις περισσότερες φορές όταν θέλουμε να ξεφύγουμε από κάτι, συνήθως αναφερόμαστε σε μια σωματική απειλή – ένα μαχαίρι ή ένα σκοτεινό και απομονωμένο δρομάκι… ο εγκέφαλός μας είναι προγραμματισμένος, κατά μια έννοια, έτσι ώστε να αναγνωρίζει άμεσα τέτοιες απειλές και να προωθεί την αντίδραση: επίθεση ή υποχώρηση.

Ωστόσο, υπάρχει ένα πράγμα στο οποίο συμφωνούμε όλοι: δεν μπορούμε να αναγνωρίσουμε το ίδιο εύκολα όλες τις επιβλαβείς καταστάσεις και μάλιστα μπορεί να μας είναι ακόμη πιο δύσκολο να πείσουμε τον εαυτό μας ότι πρέπει να ξεφύγουμε από αυτές.

Τι πρέπει λοιπόν να κάνουμε σε αυτή την περίπτωση; Τι γίνεται όταν, για παράδειγμα, το άτομο που σας πληγώνει είναι μέλος της οικογένειάς σας ή ο σύντροφός σας;

Οι άνθρωποι που σας πληγώνουν, δεν σας αξίζουν
«Οι άνθρωποι που σας πληγώνουν, δεν σας αξίζουν». Πάντα η θεωρία είναι πολύ πιο εύκολη από την πράξη. Ξέρετε βαθιά μέσα σας ότι το άτομο που καταστρέφει την αυτοεκτίμησή σας και δεν σας σέβεται, δεν σας αγαπά πραγματικά… αλλά πώς μπορείτε να πιέσετε τον εαυτό σας να το αποδεχτεί αυτό; Και πώς πρέπει να αντιδράσετε;

Οι άνθρωποι που πληγώνουν τους άλλους, ενδιαφέρονται μόνο για τον εαυτό τους
Όταν αναφερόμαστε σε ανθρώπους που πληγώνουν άλλους, πιθανότατα το πρώτο πράγμα που σκέφτεστε είναι η σωματική βία.

Ναι, δυστυχώς αποτελεί ένα θλιβερό κομμάτι της ζωής. Αυτό το είδος βίας εξακολουθεί να υφίσταται και δεν υπολογίζει σύνορα, πολιτισμό ή τάξη. Επίσης,υπάρχει και ένα άλλο είδος υπονοούμενης, έμμεσης ή αθόρυβης βίας που είναι εξίσου επιβλαβές.

Υπάρχουν άνθρωποι που είναι κενοί από αισθήματα εμπάθειας ή είναι ανίκανοι να δημιουργήσουν σχέσεις που βασίζονται στον αμοιβαίο σεβασμό.

Οι άνθρωποι που βρίσκονται σε σχέση και πάντα θέτουν σε προτεραιότητα τις δικές τους ανάγκες είναι επίσης πολύ καταστροφικοί.

Η ιδιοτέλεια και η ανικανότητα να δημιουργήσουν ένα δεσμό μέσω της κατανόησης, της εμπιστοσύνης και του σεβασμού είναι χαρακτηριστικά που χωρίς καμία αμφιβολία μπορούν να προκαλέσουν σοβαρή ζημιά με την πάροδο του χρόνου.

Οι λέξεις μπορούν να είναι καταστροφικές
Μερικές φορές δεν είναι απλά αυτά που σας λένε – αλλά κυρίως ο τρόπος που σας μιλούν. Η χρήση ενός υποτιμητικού τόνου, οι φωνές και ο σαρκασμός προσβάλλουν την αυτοεκτίμησή σας.

Όταν ένα παιδί μεγαλώνει σε άσχημο περιβάλλον με κακή επικοινωνία, σίγουρα μπορεί να αποβεί καταστροφικό, υπονομεύοντας την αυτοεκτίμηση και το αίσθημα ασφάλειας του παιδιού.

Ο τρόπος αντίδρασης ενός ατόμου σε μια σχέση, ο τόνος της φωνής τους καθώς και ο τρόπος που παρουσιάζει τον δικό του τρόπο σκέψης μπορεί να φανερώσει πολλά για εκείνον.

Μάθετε να προστατεύετε τον εαυτό σας από οτιδήποτε σας πληγώνει και από τους ανθρώπους που σας κάνουν να υποφέρετε

Το πραγματικό πρόβλημα, στο οποίο αναφερθήκαμε και παραπάνω, είναι ότι οι άνθρωποι συνήθως αντιδρούν στις σωματικές απειλές και όχι στις συναισθηματικές ή κοινωνικές απειλές που απειλούν την αυτοεκτίμησή τους.

Συνήθως τα άτομα που προκαλούν μεγαλύτερη ζημιά από οποιονδήποτε άλλο, είναι τα μέλη της οικογένειας ή κάποια πολύ κοντινά φιλικά πρόσωπα. Τι μπορείτε να κάνετε αν ο γονιός, ο σύντροφος ή ο καλύτερός σας φίλος δεν σας σέβεται ή σας εκβιάζει συναισθηματικά;

Μην φοβάστε να θέσετε τα όριά σας και να πείτε «ΟΧΙ» σε ορισμένα πράγματα που δεν σας αρέσουν ή σας πληγώνουν.

Το «όχι» δεν είναι κάποια εγωιστική απάντηση. Είναι ο τρόπος που ορίζετε την προσωπικότητά σας με σεβασμό: ενημερώνετε τα άτομα που βρίσκονται γύρω σας ότι οφείλουν να λάβουν υπόψη τις απόψεις σας και ότι ορισμένα πράγματα σας πληγώνουν.

Είναι πάρα πολύ σημαντικό μετά από αυτή τη δήλωσή σας το άλλο άτομο να ανταποκριθεί. Αν συνειδητοποιήσετε ότι δεν άλλαξε τίποτα και ότι συνεχίζουν να συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο, τότε ήρθε η ώρα να πάρετε μια απόφαση: ο άνθρωπος που σας πληγώνει, δεν σας αξίζει.

Θα πρέπει να κατανοήσετε ότι είναι αδύνατο να τους ευχαριστείτε όλους. Το να προσπαθείτε όλη την ώρα να κάνετε ευτυχισμένους όλους τους ανθρώπους που βρίσκονται στη ζωή σας είναι ένας στόχος που θα σας κάνει δυστυχείς.

Στη ζωή, θα πρέπει να μπορείτε να θέτετε προτεραιότητες και η πρώτη προτεραιότητα θα πρέπει να είστε εσείς. Αν αγαπάτε και σέβεστε τον εαυτό σας, δεν θα επιτρέπετε στους άλλους να σας βλάπτουν.

Οι πιο σημαντικές σχέσεις που θα πρέπει να εδραιώσετε είναι εκείνες που θα σας επιτρέπουν να είστε ο εαυτός σας και θα σας δείχνουν αγάπη, σεβασμό και κατανόηση.

Όσο για τους ανθρώπους που δεν σας σέβονται; Το μόνο πράγμα που αξίζουν είναι η απομάκρυνσή σας έτσι ώστε να μπορέσετε να αποκτήσετε μια καλύτερη συναισθηματική ισορροπία και να προστατεύσετε τον εαυτό σας. Μείνετε μακριά τους ή περιορίστε την επικοινωνία σας μαζί τους όσο το δυνατόν περισσότερο και να θυμάστε ότι επειδή βάζετε αυτά τα όρια δεν σημαίνει ότι είστε και κακός άνθρωπος.

Είστε υπεύθυνοι, τολμηροί και έχετε το δικαίωμα να είστε ευτυχισμένοι. Μην σπαταλάτε το χρόνο σας σε ανθρώπους που σας πληγώνουν ή δεν σέβονται τις αξίες σας και την εντιμότητά σας.

Δέκα οφέλη του διαβάσματος

Πνευματική εγρήγορση
Έρευνες έχουν δείξει ότι η διατήρηση της πνευματικής εγρήγορσης μπορεί να επιβραδύνει (ή ακόμα και να προλάβει) την έλευση του Αλτσχάιμερ και της άνοιας, καθώς διατηρώντας το μυαλό μας ενεργό και σε δράση, αποτρέπουμε την απώλεια της δύναμής του. Όπως και κάθε μυς του κορμιού μας, έτσι και το μυαλό χρειάζεται άσκηση για να παραμείνει δυνατό και υγιές, επομένως πρέπει να το χρησιμοποιούμε όσο μπορούμε για να μην το χάσουμε. Δραστηριότητες που έχουν αποδειχθεί πολύ βοηθητικές για να διατηρήσουμε το μυαλό μας ακμαίο είναι να προσπαθούμε να λύνουμε παζλ και σταυρόλεξα ή να παίζουμε παιχνίδια όπως σκάκι.

Μείωση του άγχους
Μπορεί να έχουμε πολύ άγχος στη δουλειά μας ή να αγχωνόμαστε για τις προσωπικές μας σχέσεις, καθώς και για αμέτρητα άλλα πράγματα καθημερινά, όμως όλα αυτά φεύγουν αμέσως από το μυαλό μας όταν πιάνουμε στα χέρια μας μια καλή ιστορία και ξεφεύγουμε. Ένα καλογραμμένο μυθιστόρημα μπορεί να μας «ταξιδέψει», ενώ ένα ενδιαφέρον άρθρο μπορεί να μας αποσπάσει την προσοχή στην παρούσα φάση και να μας βοηθήσει να αφήσουμε μακριά το άγχος και την πίεση της μέρας, χαλαρώνοντας.

Γνώση
Οτιδήποτε διαβάζουμε γεμίζει το μυαλό μας με καινούργιες πληροφορίες και ποτέ δεν ξέρουμε πότε μπορούν αυτές οι γνώσεις να μας φανούν χρήσιμες και να μας βγάλουν ασπροπρόσωπο. Όσα περισσότερα ξέρουμε, τόσο πιο καλά προετοιμασμένοι είμαστε να αντιμετωπίσουμε οποιαδήποτε πρόκληση βρεθεί στο δρόμο μας. Επιπλέον, να και κάτι που είναι τροφή για σκέψη: αν ποτέ βρεθούμε σε πολύ άσχημη κατάσταση και έχουμε χάσει τα πάντα, τη δουλειά, τα λεφτά μας, ακόμα και την υγεία μας, τη γνώση δεν μπορεί να μας την πάρει κανείς και δεν ξέρουμε πού και πώς μπορεί να μας φανεί χρήσιμη.

Επέκταση λεξιλογίου
Αυτό συνδέεται με το παραπάνω, καθώς όσο περισσότερο διαβάζουμε τόσο περισσότερες λέξεις μαθαίνουμε και αναπόφευκτα βελτιώνουμε το λεξιλόγιο μας χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Το να έχουμε ορισμένες γνώσεις και να είμαστε καλοί χρήστες της γλώσσας είναι προσόν για οποιαδήποτε δουλειά, ενώ η γνώση ότι έχουμε την ικανότητα να μιλήσουμε ως ίσος προς ίσο ακόμα και σε ανώτερούς μας είναι μια πολύ καλή δόση αυτοεκτίμησης. Μπορεί επίσης να βοηθήσει και την καριέρα μας, μιας και οι άνθρωποι που διαβάζουν και μιλούν καλά και σωστά και έχουν γενικά διάθεση για διάβασμα πάνω σε διάφορους τομείς, φαίνεται να παίρνουν περισσότερες προαγωγές και πιο συχνά από εκείνους που γνωρίζουν λιγότερα και δεν έχουν πολλές γνώσεις στη λογοτεχνία, στα επιστημονικά θέματα και στα παγκόσμια γεγονότα. Η ανάγνωση βιβλίων είναι επίσης ζωτικής σημασίας για τη γνώση ξένων γλωσσών, μιας και ο άνθρωπος αποκτά μεγαλύτερη έκθεση σε λεξιλόγιο που ναι μεν δεν γνωρίζει, αλλά μπορεί να το κατανοήσει από το συγκείμενο, αποκτώντας μεγαλύτερη ευχέρεια στον προφορικό και γραπτό λόγο.

Βελτίωση της μνήμης
Όταν διαβάζουμε ένα βιβλίο θα πρέπει να θυμόμαστε μια σειρά από χαρακτήρες, την πλοκή, τις φιλοδοξίες τους, την ιστορία, τα λεγόμενά τους, όπως και πολλά άλλα σημεία του βιβλίου, όπου ακόμα και μικρές λεπτομέρειες έχουν σημασία. Αυτά είναι αρκετά πράγματα για να θυμάται ένας άνθρωπος, αλλά ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι εκπληκτικός και μπορεί να θυμάται αυτά τα στοιχεία με σχετική ευκολία. Το ακόμα πιο αξιοθαύμαστο είναι ότι κάθε νέα ανάμνηση υποχρεώνει τον εγκέφαλο να δημιουργήσει καινούργια μονοπάτια, ενδυναμώνοντας τις ήδη υπάρχουσες αναμνήσεις και πληροφορίες, γεγονός που συντελεί στη βελτίωση της βραχυπρόθεσμης μνήμης.

Δυνατότερες αναλυτικές διανοητικές ικανότητες
Πόσες φορές δεν έχουμε διαβάσει ένα μυθιστόρημα μυστηρίου, λύνοντας το μυστήριο στο μυαλό μας προτού τελειώσουμε την ιστορία; Αυτό σημαίνει ότι εξασκούμε την κριτική και αναλυτική μας σκέψη σημειώνοντας στο νου μας όλες τις απαραίτητες λεπτομέρειες και ξεκαθαρίσαμε τα πράγματα κρίνοντας ποιος έκανε τι και πότε. Αυτή η ίδια δυνατότητα να αναλύει κάποιος λεπτομέρειες είναι επίσης χρήσιμη όταν πρέπει να βγάλει κρίση για την πλοκή της ιστορίας, να αποφασίσει αν είναι καλογραμμένο το βιβλίο, αν οι χαρακτήρες έχουν αναπτυχθεί σωστά, αν η πλοκή έχει καλή ροή και πολλά άλλα.

Βελτίωση της συγκέντρωσης
Στον κόσμο που ζούμε σήμερα, όπου το ίντερνετ κυριαρχεί σε κάθε στιγμή της ζωής μας, η προσοχή μας διασπάται συνεχώς προς χιλιάδες κατευθύνσεις. Σε διάστημα μόλις πέντε λεπτών, ο μέσος άνθρωπος μοιράζει το χρόνο του ούτως ώστε να δουλεύει σε ένα αντικείμενο, να τσεκάρει τα email του, να συνομιλεί στο skype με φίλους, να ρίχνει μια ματιά στο twitter, να κοιτάζει κλεφτά το κινητό του και να μιλάει με τους συναδέλφους του. Αυτού του είδους η συμπεριφορά προκαλεί αύξηση του άγχους και μειώνει την παραγωγικότητά μας. Η ανάγνωση ενός βιβλίου βοηθάει προκειμένου η προσοχή μας να είναι εστιασμένη σε ένα σημείο, στην ιστορία του βιβλίου, καθώς όταν κάποιος έχει απορροφηθεί από την πλοκή, δεν νοιάζεται για το τι συμβαίνει γύρω του αλλά είναι συγκεντρωμένος σε κάθε λεπτομέρεια της ιστορίας που διαδραματίζεται στο βιβλίο. Ας δοκιμάσουμε να διαβάσουμε για 15-20 λεπτά πριν από τη δουλειά (μέσα στο λεωφορείο, αν χρησιμοποιούμε μέσα μεταφοράς) και θα εκπλαγούμε από το πόσο συγκεντρωμένοι θα είμαστε όταν φτάσουμε στη δουλειά.

Καλύτερες ικανότητες γραπτού λόγου
Αυτό πηγαίνει μαζί με την επέκταση και τη βελτίωση του λεξιλογίου, καθώς η έκθεση σε ένα δημοσιευμένο, καλογραμμένο κείμενο έχει εμφανή επιρροή στην ικανότητα ενός ανθρώπου να συντάσσει δικό του κείμενο, μιας και παρατηρεί το ρυθμό, τη ροή και τον τρόπο γραφής άλλων ανθρώπων. Όλα αυτά επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο γράφει κάποιος με τον ίδιο τρόπο που ένας μουσικός επηρεάζεται από έναν άλλο και ένας ζωγράφος χρησιμοποιεί τις τεχνικές που έχουν θεμελιώσει προηγουμένως άλλοι ζωγράφοι.

Ηρεμία
Εκτός από τη χαλάρωση που φέρνει το διάβασμα ενός καλού βιβλίου, είναι πιθανό ότι αυτό για το οποίο διαβάζουμε μας δημιουργεί συναισθήματα εσωτερικής γαλήνης και ηρεμίας. Η ανάγνωση πνευματικών κειμένων μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση και να φέρει μια απίστευτη αίσθηση χαλαρότητας, ενώ η ανάγνωση βιβλίων που βοηθούν τον άνθρωπο με διάφορα ψυχολογικά θέματα φαίνεται να βοηθούν τους ανθρώπους που πάσχουν από διάφορες διαταραχές διάθεσης και ήπιες περιπτώσεις πνευματικών ασθενειών.

Δωρεάν ψυχαγωγία
Μολονότι οι περισσότεροι από εμάς θέλουμε να αγοράζουμε τα βιβλία και να τα κρατάμε στη βιβλιοθήκη μας, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είναι αρκετά ακριβά για να τα αποκτήσει κανείς. Αν λοιπόν κάποιος θέλει να διαβάζει βιβλία, αλλά δεν έχει πολλά χρήματα να ξοδέψει για την αγορά τους, μπορεί να επισκεφτεί μια τοπική βιβλιοθήκη και να χρησιμοποιήσει δωρεάν τα βιβλία που παραμένουν εκεί σκονισμένα. Οι βιβλιοθήκες γενικά έχουν βιβλία όλων των ειδών, για όλες τις ηλικίες κι όλα τα γούστα, επομένως δεν θα ξεμείνουμε ποτέ από υλικό. Αν το μέρος στο οποίο ζούμε δεν έχει τοπική βιβλιοθήκη, ή αν για κάποιο λόγο δεν μας είναι προσβάσιμη εύκολα μπορούμε να κάνουμε μια έρευνα στο διαδίκτυο, καθώς πλέον τα περισσότερα βιβλία υπάρχουν και σε ηλεκτρονική μορφή, προκειμένου να τα διαβάζουν όλοι. Επίσης, υπάρχουν και πολλές πηγές στο διαδίκτυο από τις οποίες μπορούμε να αντλήσουμε υλικό ή να κατεβάσουμε δωρεάν ηλεκτρονικά βιβλία. Υπάρχει λύση για όλους όσους θέλουν πραγματικά να διαβάσουν βιβλία, να επωφεληθούν από τα πολλά οφέλη της ανάγνωσης και να αφεθούν στην μαγεία της!