Ανθολογία Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΟΡΩΜΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ, ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ, ΑΝΩΝΥΜΟΣ - Σοφοκλέους γένος καὶ βίος § 3-6, 20-23

Ο βίος του Σοφοκλή

Το έργο των μεγάλων ποιητών δημιούργησε ήδη κατά τον 4ο αι. π.Χ. την ανάγκη να γίνει γνωστή και η ίδια η ζωή ποιητών και οι συνθήκες υπό τις οποίες συνέθεσαν τα έργα τους. Η ανάγκη αυτή οδήγησε στη συγγραφή βιογραφιών, αρχικά των σπουδαιότερων ποιητών, και αργότερα ρητόρων και ιστορικών. Η βιογραφία αυτής της κατηγορίας (δηλαδή σημαντικών μορφών των γραμμάτων), όπως και γενικότερα το λογοτεχνικό είδος της βιογραφίας στην αρχαιότητα, δεν είχε σταθερά χαρακτηριστικά. Κατά την ελληνιστική πάντως εποχή, στις προσεγμένες εκδόσεις των απάντων "κλασικών" συγγραφέων, συνήθως προτασσόταν του έργου ο βίος του συγγραφέα. Το απόσπασμα από τη βιογραφία του Σοφοκλή που παρατίθεται εδώ προέρχεται από τον Βίο ενός ανώνυμου συμπιλητή του 1ου αι. π.Χ., ο οποίος άντλησε τις πληροφορίες του από αρκετές προγενέστερες βιογραφίες του Σοφοκλή. Στις πηγές του συγκαταλέγονται μεταξύ άλλων ο Αριστόξενος από τον Τάραντα (4ος αι. π.Χ.), θεμελιωτής -εκτός από γνωστός θεωρητικός της μουσικής- της (σημαντικής) περιπατητικής βιογραφικής παράδοσης, και ο γραμματικός Ίστρος (3ος αι. π.Χ.). Τις πληροφορίες για τη ζωή του Σοφοκλή οι βιογράφοι άντλησαν σε πολλές περιπτώσεις από το ίδιο το έργο του ποιητή ή από τις αναφορές και τους υπαινιγμούς που υπήρχαν σε έργα κωμικών ποιητών.

Σοφοκλέους γένος καὶ βίος § 3-6, 20-23

[3] διεπονήθη δὲ ἐν παισὶ καὶ περὶ παλαίστραν καὶ μουσικήν, ἐξ ὧν ἀμφοτέρων ἐστεφανώθη, ὥς φησιν Ἴστρος. ἐδιδάχθη δὲ τὴν μουσικὴν παρὰ Λάμπρῳ, καὶ μετὰ τὴν ἐν Σαλαμῖνι ναυμαχίαν Ἀθηναίων περὶ τρόπαιον ὄντων μετὰ λύρας γυμνὸς ἀληλιμμένος τοῖς παιανίζουσι τῶν ἐπινικίων ἐξῆρχε.
[4] παρ᾽ Αἰσχύλῳ δὲ τὴν τραγῳδίαν ἔμαθε. καὶ πολλὰ ἐκαινούργησεν ἐν τοῖς ἀγῶσι, πρῶτον μὲν καταλύσας τὴν ὑπόκρισιν τοῦ ποιητοῦ διὰ τὴν ἰδίαν μικροφωνίαν (πάλαι γὰρ καὶ ὁ ποιητὴς ὑπεκρίνετο αὐτός), τοὺς δὲ χορευτὰς ποιήσας ἀντὶ ιβ΄ ιε΄· καὶ τὸν τρίτον ὑποκριτὴν ἐξεῦρε. [5] φασὶ δὲ ὅτι καὶ κιθάραν ἀναλαβὼν ἐν μόνῳ τῷ Θαμύριδί ποτε ἐκιθάρισεν, ὅθεν καὶ ἐν τῇ ποικίλῃ στοᾷ μετὰ κιθάρας αὐτὸν γεγράφθαι. [6] Σάτυρος δέ φησιν ὅτι καὶ τὴν καμπύλην βακτηρίαν αὐτὸς ἐπενόησε. φησὶ δὲ καὶ Ἴστρος τὰς λευκὰς κρηπῖδας αὐτὸν ἐξευρηκέναι, αἷς ὑποδεσμέυονται οἵ τε ὑποκριταὶ καὶ οἱ χορευταί· καὶ πρὸς τὰς φύσεις αὐτῶν γράψαι τὰ δράματα· ταῖς δὲ Μούσαις θίασον ἐκ τῶν πεπαιδευμένων συναγαγεῖν.

…

[20] τὸ πᾶν μὲν οὖν Ὁμηρικῶς ὠνόμαζε. τούς τε γὰρ μύθους φέρει κατ᾽ ἴχνος τοῦ ποιητοῦ· καὶ τὴν Ὀδύσσειαν δὲ ἐν πολλοῖς δράμασιν ἀπογράφεται. παρετυμολογεῖ δὲ καθ᾽ Ὅμηρον καὶ τοὔνομα τοῦ Ὀδυσσέως·
ὀρθῶς δ᾽ Ὀδυσσεύς εἰμ᾽ ἐπώνυμος κακῶν·
πολλοὶ γὰρ ὠδύσαντο δυσμενεῖς ἐμοί.
ἠθοποιεῖ τε καὶ ποικίλλει καὶ τοῖς ἐπινοήμασι τεχνικῶς χρῆται, Ὁμηρικὴν ἐκματτόμενος χάριν. ὅθεν εἰπεῖν †Ἰωνικόν τινα† μόνον Σοφοκλέα τυγχάνειν Ὁμήρου μαθητήν. καὶ ἄλλοι μὲν πολλοὶ μεμίμηνταί τινα τῶν πρὸ αὑτῶν ἢ τῶν καθ᾽ αὑτούς, μόνος δὲ Σοφοκλῆς ἀφ᾽ ἑκάστου τὸ λαμπρὸν ἀπανθίζει· καθ᾽ ὃ καὶ μέλιττα ἐλέγετο. ἤνεγκε δὲ τὰ μικτά· εὐκαιρίαν, γλυκύτητα, τόλμαν, ποικιλίαν. [21] οἶδε δὲ καιρὸν συμμετρῆσαι καὶ πράγματα ὥστε ἐκ μικροῦ ἡμιστιχίου ἢ λέξεως μιᾶς ὅλον ἠθοποιεῖν πρόσωπον. ἔστι δὲ τοῦτο μέγιστον ἐν ποιητικῇ, δηλοῦν ἦθος ἢ πάθος. [22] φησὶν οὖν Ἀριστοφάνης ὅτι «κηρὸς ἐπεκαθέζετο ***», ἄλλῃ δέ «Σοφοκλέους τοῦ μέλιτι τὸ στόμα κεχρισμένου.» [23] φησὶ δὲ Ἀριστόξενος ὡς πρῶτος τῶν Ἀθήνηθεν ποιητῶν τὴν Φρυγίαν μελοποιίαν εὶς τὰ ἴδια ᾂσματα παρέλαβε καὶ τοῦ διθυραμβικοῦ τρόπου κατέμιξεν.

***
[3] Παιδί ακόμα, σκληραγωγήθηκε με τους συνομηλίκους του στην παλαίστρα και διδάχτηκε μουσική. Και στους δύο τομείς κέρδισε νίκες και στεφανώθηκε, καθώς λέει ο Ίστρος. Μουσική έμαθε κοντά στον Λάμπρο.¹ Μετά τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, τη μέρα που οι Αθηναίοι έστηναν το τρόπαιό τους, εκείνος κρατώντας λύρα, γυμνός, αλειμμένος με λάδι, διηύθυνε τον χορό που παιάνιζε τα επινίκια.
[4] Κοντά στον Αισχύλο έμαθε την τέχνη της τραγωδίας. Στους δραματικούς αγώνες επέφερε πολλές καινοτομίες. Κατ᾽ αρχήν, επειδή ο ίδιος δεν είχε δυνατή φωνή,² κατάργησε την υπόκριση του ποιητή (γιατί στο παρελθόν ο ποιητής έπαιρνε κι αυτός μέρος στην παράσταση)· ακόμη αύξησε τον αριθμό των μελών του χορού από δώδεκα σε δεκαπέντε, και εισήγαγε τον τρίτο υποκριτή.³
[5] Λέγεται ότι, όταν ανεβάστηκε το έργο του Θάμυρις,⁴ πήρε την κιθάρα και έπαιξε ο ίδιος, για πρώτη και τελευταία φορά στη ζωή του. Γι᾽ αυτό και στην Ποικίλη Στοά⁵ απεικονίζεται κρατώντας κιθάρα.
[6] Ο Σάτυρος⁶ μας πληροφορεί ότι το κυρτό μπαστούνι αυτός το επινόησε. Από τον Ίστρο μαθαίνουμε ότι και οι λευκές μπότες με τις χοντρές σόλες που φορούν οι υποκριτές και τα μέλη του χορού ήταν δικό του εύρημα. Ο ίδιος συγγραφέας διατείνεται ότι ο Σοφοκλής έγραψε τα δράματά του προσαρμόζοντάς τα στους χαρακτήρες των ηθοποιών που θα τα υποδύονταν, και ότι συγκρότησε θίασο προς τιμήν των Μουσών που τον αποτελούσαν οι πεπαιδευμένοι.

...

[20] Τα πάντα τα είπε με τον τρόπο του Ομήρου. Στους μύθους του ακολουθεί τα ίχνη του Ποιητή, και σε πολλά του έργα αντιγράφει την Οδύσσεια. Ως και το όνομα του Οδυσσέα το παρετυμολογεί όπως και ο Όμηρος.

Σωστά με λένε Οδυσσέα: το όνομά μου σημαίνει συμφορά.

Πόσες οδύνες δεν υπέφεραν αυτοί που τόλμησαν να μ᾽ αψηφήσουν.

Δημιουργεί χαρακτήρες, χρωματίζει, και εκμεταλλεύεται έντεχνα τα ευρήματά του, αναπλάθοντας την Ομηρική χάρη. Γι᾽ αυτό και κάποιος από την Ιωνία είπε πως έναν μονάχα μαθητή είχε ο Όμηρος, τον Σοφοκλή. Γιατί και άλλοι πολλοί έχουν μιμηθεί τους προκατόχους ή τους συγχρόνους τους, μόνο όμως ο Σοφοκλής κατόρθωσε να απανθίσει ό,τι πιο λαμπρό διέθετε ο καθένας. Γι᾽ αυτό και ονομάστηκε μέλισσα. Υιοθέτησε το μικτό ύφος: συνδύασε καιριότητα και ποικιλία, γλυκύτητα και τόλμη.
[21] Ήξερε να ζυγίζει σωστά την περίσταση και τις συνθήκες, ώστε από ένα ασήμαντο ημιστίχιο ή μια λέξη να διαγράφει ολόκληρο τον χαρακτήρα ενός προσώπου. Κι αυτό στην τέχνη της ποίησης είναι το μεγαλύτερο χάρισμα, να μπορεί δηλαδή κανείς να διεισδύει στον χαρακτήρα ή στις συγκινήσεις των άλλων ανθρώπων.
[22] Λέει λοιπόν ο Αριστοφάνης ότι «επάνω του κάθισε μελίσσι»· και αλλού: «...του Σοφοκλή, που το στόμα του ρέει μέλι».
[23] Σύμφωνα με τον Αριστόξενο ήταν ο πρώτος Αθηναίος ποιητής που υιοθέτησε τον Φρύγιο τρόπο⁷ στα άσματά του, και τον ανέμιξε με τον διθυραμβικό.
-------------------------------

¹ Μουσικός του 5ου αι. π.Χ. Αναφέρεται από τον Αριστόξενο ως άξιος εκπρόσωπος -μαζί με άλλους-της παλιάς σχολής λυρικών ποιητών και μουσικών.

² Στην αρχαιότητα, για να γίνει κανείς ηθοποιός, απαιτούνταν πρωτίστως να έχει κατάλληλη φωνή (δυνατή και πλούσια).

³ Κάποιες πηγές ήδη στην αρχαιότητα απέδιδαν την εισαγωγή του τρίτου υποκριτή στον Αισχύλο (η Ὀρέστεια του Αισχύλου, που παρουσιάστηκε το 458 π.Χ., προϋποθέτει τρεις υποκριτές). Ο Αριστοτέλης στην Ποιητική του την αποδίδει πάντως στον Σοφοκλή. Ίσως η καινοτομία εισήχθη σε περίοδο που θα μπορούσε να αποδοθεί και στους δύο ποιητές.

⁴ Ο Θάμυρις, από τον οποίο πήρε τον τίτλο της η τραγωδία, ήταν μυθικός τραγουδιστής από τη Θράκη. Ισχυρίστηκε ότι μπορούσε να νικήσει σε αγώνα ακόμη και τις Μούσες, και εκείνες για να τον τιμωρήσουν τον τύφλωσαν και τον έκαναν να ξεχάσει το τραγούδι.

⁵ Η Ποικίλη (= ζωγραφισμένη) Στοά βρισκόταν στη βορειοανατολική πλευρά της Αγοράς της Αθήνας και είχε πάρει το όνομά της από τους ζωγραφικούς πίνακες που την κοσμούσαν.

⁶ Ο Σάτυρος ήταν περιπατητικός γραμματικός (3ος αι. π.Χ.) που έγραψε Βίους σπουδαίων βασιλέων, πολιτικών, ρητόρων, φιλοσόφων και ποιητών. Σε πάπυρο σώζεται εκτεταμένο απόσπασμα του βίου του Ευριπίδη σε διαλογική μορφή.

⁷ Η Φρύγια αρμονία, που είχε εισαχθεί στον Ελλαδικό χώρο από τη Φρυγία της Μ. Ασίας, χρησιμοποιούνταν κυρίως στους διθυράμβους και θεωρούνταν γενικά λόγω του ενθουσιαστικού της χαρακτήρα μουσική αρμόζουσα στη διονυσιακή λατρεία.

Κι αυτό θα περάσει

ΜΙΑ ΜΕΡΑ, ΕΝΑΣ ΠΛΑΝΟΔΙΟΣ ΜΟΥΣΙΚΟΣ ΠΟΡΕΥΟΤΑΝ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ του. Ήταν ένας απλός άνθρωπος. Όχι, όμως, κι η ζωή του. Παρ’ όλα αυτά, του ίδιου του άρεσε.

 

Τη μέρα εκείνη, λοιπόν (ήταν ένα συννεφιασμένο πρωινό του φθινοπώρου), καθώς αναδυόταν μέσα από την ομίχλη ένα καμπαναριό, ο σκοπός που σιγοτραγουδούσε για να ελαφρύνει το βήμα του πνίγηκε, ξάφνου, στο λαιμό του. Λίγο πιο πέρα, στον αγρό, ένας ανθρωπάκος διπλωμένος κάτω από το ζυγό και το καμουτσίκι, τράβαγε το αλέτρι που κατηύθυνε το αφεντικό του. «Μα πώς είναι δυνατό να μεταχειρίζονται τους ανθρώπους σαν ζώα;» σκέφτηκε ο ταξιδιώτης, με οίκτο και οργή μαζί. Πέρασε μέσα από τα οργωμένα χωράφια κι έφτασε ως το υποζύγιο.

 

— Ντροπή σου! είπε σ’ αυτόν που βασάνιζε το σκλάβο. Ο άνθρωπος αυτός που βάζεις να σκοτώνεται στη δουλειά σαν γαϊδούρι δεν τολμά να σου πετάξει κατάμουτρα την αλήθεια. Θα το κάνω εγώ, λοιπόν, γι’ αυτόν. Η ψυχή σου είναι πέτρα. Το κεφάλι σου, έρημος δίχως φως. Δε σου ’μάθε κανείς πως είμαστε όλοι μας αδέρφια; Ληστή! Μαλλιαρέ παλιάνθρωπε! Λωποδύτη που ’ρχεσαι από άλλη εποχή! Εξευτελίζεις την ανθρώπινη αξιοπρέπεια! Χτύπησε το μπαστούνι του στον αέρα.

 

— Γιατί ανακατεύεσαι εσύ; του είπε ο άνθρωπος που βασανιζόταν. Το καλό, το κακό, όλα περνάνε. Και τούτο εδώ, κι αυτό θα περάσει.

 

Κι ενώ ο βασανιστής του γελούσε μακαρίως ανασηκώνοντας τους ώμους, ο άνθρωπος ξανάπιασε τη δουλειά του. Ο καλός μουσικός έμεινε έκπληκτος και σκέφτηκε: «Για δες! Σκλάβος που κάνει το συνήγορο του κτήνους που τον καταπιέζει! Κύριε, πού πάει ετούτος ο κόσμος;» Κι έφυγε με βήμα διστακτικό.

 

Μια παροιμία λέει πως απ’ το στρατί που πέρασες δε θα ξαναπεράσεις. Μια άλλη βεβαιώνει το αντίθετο: «Το δρόμο αυτό που διάβηκες θε να ξαναπεράσεις». Η δεύτερη είναι που λέει την αλήθεια. Ήρθε μια μέρα, λοιπόν, μετά από τρία χρόνια περιπλάνηση, που ο προστάτης των αδικημένων, με το βιολί του στον ώμο, ξαναπέρασε δίπλα από το ίδιο χωράφι. Θυμήθηκε τι είχε γίνει, κοντοστάθηκε κι έτριψε τα μάτια του. Πέρα στα οργωμένα χωράφια, προχωρούσε μια φοράδα και καβάλα επάνω της ο σκλάβος, ελεύθερος πια και εύπορος. Η εμφάνισή του ήταν αξιοπρεπής, τα ρούχα του προσεγμένα. Πετούσε το σπόρο μακριά με μεγάλες, ήρεμες κινήσεις. Έκπληκτος ο ταξιδιώτης πήγε να τον χαιρετήσει.

 

— Eπέζησες, του είπε. Μάλλον, τι λέω, εσύ φαίνεται να χεις πλουτίσει. Εκείνος ο βασανιστής τιμωρήθηκε καταπώς έπρεπε;

— Ο διπλανός αφέντης τον σκότωσε, απάντησε ο ανθρωπάκος. Απ’ ότι φαίνεται, είχε ξελογιάσει τη γυναίκα του. Κι έτσι, μου έδωσαν τη γη του.

— Φίλε μου, χαίρομαι πολύ. Είχες δίκιο να ’χεις εμπιστοσύνη στο Θεό, του είπε ο μουσικός σφίγγοντάς του το χέρι. Να που το μέλλον σου, στο εξής, θα ’ναι εξασφαλισμένο.

Ο άνθρωπος χαμογέλασε και συνέχισε το δρόμο του στα χωράφια.

—  Δεν είναι περισσότερο απ’ ότι χτες, του είπε. Το καλό, το κακό, όλα περνάνε. Και τούτο εδώ, κι αυτό θα περάσει.

Το Αλφα Πι που με στοιχειώνει

Το τελευταίο διάστημα, όλο και περισσότερες λέξεις που ξεκινούν με ΑΠ με στοιχειώνουν.

Νιώθω ΑΠογοήτευση, ατενίζοντας το ΑΠειρο, ΑΠογυμνωμένος από όλους και όλα, αντικρίζοντας την ΑΠοτυχία. Βλέπω έναν ΑΠοπροσανατολισμένο ΑΠάνθρωπο κόσμο, που στέκεται ΑΠαθής στους διπλανούς του, την ΑΠαισιοδοξία σύμμαχο, την ΑΠόλυση καθημερινότητα συνοδευόμενη από μία ανύπαρκτη ΑΠοζημίωση. Και όμως, ποτέ δεν ΑΠολύθηκα, ούτε παραιτήθηκα, απλά πίστεψα σε ΑΠατεώνες, όπου η ΑΠληστία τους, ήταν ΑΠέναντι μου. Συνάντησα την ΑΠόρριψη, στο όνομα μου και στην υπόληψή μου, όταν δέχτηκαν να ΑΠοποιηθούν τους όρους εργασίας μου, και να με κάνουν να νιώθω τύψεις που δεν έπεσα στο επίπεδο τους. Χωρίς παιδεία δεν υπάρχει μέλλον. Και όμως, όλοι οι ΑΠαιδευτοι έχουν την εξουσία.

Η Απόγνωση μου, κάθε μέρα κλιμακώνεται, καθώς ΆΠραγος στέκομαι στο περιθώριο. Δεν αρνήθηκα να δουλέψω οπουδήποτε, όμως οι στενοί μου άνθρωποι, ΑΠοδίδουν την νωχελικότητα μου, στην ΑΠραγία μου, καθώς θεωρούν ότι ΑΠοζητώ κάτι ΑΠοκλειστικά στον τομέα μου, ΑΠοδοκιμάζοντας τη στασιμότητα μου. Ποτέ δεν υπήρξα ΑΠρόθυμος, και η ΑΠοχή από την εργασία δεν είναι ΑΠόφαση μου, αλλά ΑΠοτέλεσμα μίας ΑΠελπιστικής οικονομικής ύφεσης, τόσο του τόπου, όσο και της ζωής μου.

Μέσα από την κατάσταση που βιώνω, θυμήθηκα και βίωσα ξανά την ΑΠλότητα της φύσης μας, την ΑΠόλαυση στα καθημερινά και ανέξοδα πράγματα, και γνωρίζω πως βαθιά μέσα μου, ο ΑΠώτερος σκοπός είναι η ΑΠελευθέρωση μου. Προσπαθώ να ΑΠοβάλλω τα άσχημα συναισθήματα και συνεχίζω Απτόητος, να πιστεύω σε εμένα.

Η ΑΠομόνωση δεν μου κάνει καλό, και πιστεύω πως θα πάρω τις δικές μου ΑΠοφάσεις, ΑΠέναντι, από κάθε ΑΠειλή που με πλαισιώνει.

Το παιδί και τα καρφιά (μία ιστορία για τον θυμό)

 Μια φορά κι ένα καιρό ήταν ένα παιδί που θύµωνε µε το παραµικρό και είχε πολύ κακούς τρόπους. Ο πατέρας του, του έδωσε ένα σακούλι µε καρφιά και του είπε ότι κάθε φορά που θα φέρεται άσχηµα θα πρέπει να καρφώνει ένα καρφί στο φράχτη. Την πρώτη µέρα το παιδί κάρφωσε δεκαέξι καρφιά. Όµως, καθώς περνούσαν οι εβδοµάδες, όλο και κατάφερνε να χαλιναγωγεί τη συµπεριφορά του και τα καρφιά ολοένα λιγόστευαν.

Είχε καταλάβει ότι του ήταν προτιµότερο να ελέγχει τις τάσεις του παρά να τρέχει να καρφώνει καρφιά στο φράχτη. Και τελικά έφτασε η µέρα που το παιδί δεν έχασε καθόλου την ψυχραιµία του. Το είπε λοιπόν στον πατέρα του και τότε εκείνος του είπε ότι τώρα θα έπρεπε να ξεκαρφώνει ένα καρφί για κάθε µέρα που δεν θα ξεσπούσε σε οργή. Οι µέρες πέρασαν και ο νεαρός τελικά είπε στον πατέρα του ότι είχε βγάλει όλες τις πρόκες. Τότε ο πατέρας πήρε το γιο του απ’ το χέρι και τον πήγε κοντά στο φράχτη, κι εκεί του είπε:

"Πολύ καλά τα κατάφερες γιε µου, για δες όµως τις τρύπες στο φράχτη. Ποτέ πια ο φράχτης µας δεν θα είναι όπως πριν.

Όταν είσαι θυµωµένος και λες άσχημα λόγια, αυτά αφήνουν πληγές. Μπορείς να µαχαιρώσεις κάποιον, και µετά να τραβήξεις το µαχαίρι, αλλά, όσες φορές κι αν θα ζητήσεις συγγνώµη, η πληγή θα µείνει εκεί. Κι ένα τραύµα µε λόγια είναι τόσο κακό όσο κι ένα τραύµα στο σώµα."

Ο καθένας μπορεί να θυμώσει, είναι εύκολο. Αλλά να θυμώσεις με το σωστό άνθρωπο, στο σωστό βαθμό, για το σωστό λόγο, τη σωστή στιγμή και με το σωστό τρόπο, αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο.

Μπορείς να μαντέψεις το μέγεθος ενός ανθρώπου από το μέγεθος των πραγμάτων που τον κάνουν να θυμώνει.

Το ματωμένο αστέρι

Άνθρωποι, ζώα και πουλιά, ζούσαν ευτυχισμένοι και αγαπημένοι όλοι μαζί σε μια όμορφη χώρα, μέχρι την στιγμή που πήρε την εξουσία ένας κακός βασιλιάς, που μισούσε τη φύση.
Έλεγε πως ήταν αλλεργικός και πως δήθεν το φυσικό περιβάλλον τον αρρώσταινε. Τα δέντρα του προκαλούσαν αναγούλα, η θάλασσα και τα ποτάμια τον ζάλιζαν, τα λουλούδια του έφερναν εμετό, τα πουλιά του ανέβαζαν τον πυρετό, και τα ζώα τον έκαναν και έβγαζε σπυράκια.
Γι' αυτό και συνήθως απέφευγε να κυκλοφορεί πολύ έξω και ειδικά την άνοιξη και το καλοκαίρι. Κυκλοφορούσε παντού μόνο με το βασιλικό αυτοκίνητο.
Μια μέρα λοιπόν που το βασιλικό αυτοκίνητο χάλασε, ο κακός βασιλιάς αποφάσισε να πάει με τα πόδια από το σπίτι στο παλάτι. Ήταν χειμώνας, μα έτσι καθώς περπατούσε , ξαφνικά μπήκε η Άνοιξη!
Μια καταπληκτική ανοιξιάτικη μέρα! Τα δέντρα έγιναν μονομιάς καταπράσινα και γεμάτα πουλιά που τραγουδούσαν, τα βουνά σκεπάστηκαν με χιλιάδες χρώματα από τα πολλά λουλούδια και γέμισαν με χαρούμενες φωνές από τα πολλά ζώα που ξύπνησαν και άρχισαν να τριγυρνούν πέρα δώθε ευτυχισμένα, ενώ τα νερά της θάλασσας και των δύο ποταμών, έλαμπαν σαν γαλάζιο ασήμι κάτω από τον ζεστό ήλιο.

     Με το που τα είδε όλα αυτά ο κακός βασιλιάς, έπαθε αλλεργία βαριάς μορφής και έπεσε βαριά άρρωστος με όλα τα συμπτώματα μαζί. Ζαλάδες, πονοκέφαλο, πυρετό, αναγούλες και εμετό.
Ο γιατρός που τον εξέτασε, του είπε πως όλα αυτά τα έπαθε από το κακό του, και αν ήθελε να γίνει καλά έπρεπε επειγόντως να γίνει καλός, γιατί μόνον έτσι θα χαιρόταν τη φύση και θα ένιωθε υγιής και ευτυχισμένος. Θα μπορούσε λοιπόν να του κάνει στη στιγμή μια μεταμόσχευση καρδιάς. Να του βγάλει την μαύρη που έχει μέσα του και να την αντικαταστήσει με μια ολοκαίνουργια χρυσή καρδιά.
Ο κακός βασιλιάς πλήρωσε τον γιατρό, τον ευχαρίστησε και αμέσως μετά τον σκότωσε με το βασιλικό περίστροφο, γιατί ήταν πολύ δύσκολο να γίνει ξαφνικά καλός, σ'αυτή την ηλικία.
Το ίδιο βράδυ, μάζεψε στην κρεβατοκάμαρά του τις τηλεοπτικές κάμερες και ξαπλωμένος στο κρεβάτι του πόνου, απηύθυνε ένα βασιλικό διάγγελμα στο λαό του, λέγοντάς τους, πως για την φοβερή αρρώστια του φταίει η καταραμένη ανοιξιάτικη φύση και πως αν τον αγαπούν και ήθελαν να σώσουν αυτόν και τη χώρα, θα έπρεπε να εξαφανίσουν και την άνοιξη και τη φύση.
Με τα πολλά λόγια, τις παροχές και τα ρουσφέτια, τους έπεισε και έτσι από την επόμενη κιόλας μέρα, οι κάτοικοι της πόλης άρχισαν να ξεριζώνουν τα δέντρα και τα λουλούδια και να κυνηγούν τα ζώα και τα πουλιά. Για κάθε δέντρο ή λουλούδι που έκοβαν, έπαιρναν ένα χρυσό φλουρί και για κάθε ζώο ή πουλί που σκότωναν, ένα πλατινένιο.

     Σε λίγες μέρες, ο βασιλιάς είχε γίνει εντελώς καλά και οι κάτοικοι εντελώς ..πλούσιοι! Τώρα τους είχαν μείνει μόνο τα δύο ποτάμια και η θάλασσα Ο βασιλιάς πρότεινε και άδειασαν τα ποτάμια όλοι μαζί με κουβάδες και έφτιαξαν ο καθένας από δύο πισίνες, μία για να πλένονται αυτοί και μία για να πλένουν τα χρήματά τους. Το μαύρο χρήμα.
Τη θάλασσα την κράτησαν όπως ήταν, για να ρίχνουν μέσα τα σκουπίδια τους και έτσι μέσα σε λίγο καιρό, μετατράπηκε σε μια τεράστια χωματερή.
Επίσης ο βασιλιάς παράγγειλε και του φτιάξανε έναν τεράστιο γυάλινο θόλο, που σε περίπτωση βροχής, άνοιγε και σκέπαζε την πόλη, για να αποφευχθεί έτσι ο κίνδυνος δημιουργίας νέων ποταμών, λιμνών η θαλασσών.
Σε δύο μόλις μήνες, η Όμορφη Χώρα μετατράπηκε σε Έρημη Χώρα, γεμάτη με άνυδρες, έρημες εκτάσεις, και σε άλλους δυο μήνες, μετατράπηκε σε Τσιμεντένια Χώρα, αφού ο κακός βασιλιάς προχώρησε ακόμα περισσότερο και διέταξε να ασφαλτοστρωθούν και να γίνουν τσιμέντο τα πάντα.

Ποτάμια, πεδιάδες, λίμνες και βουνά! Τα σπίτια έγιναν τσιμεντένιες πανάκριβες φυλακές και οι στρατιώτες του βασιλιά, χρυσοπληρωμένοι φρουροί και φύλακες.
Σε τέσσερις μήνες, ήταν όλοι βουτηγμένοι στο τσιμέντο και στο χρήμα και σχεδόν είχαν ξεχάσει ότι κάποτε υπήρχαν μαζί τους, δέντρα, ζώα, πουλιά , ποτάμια και θάλασσα.
Υπήρχε όμως μια γυναίκα, που δεν μπορούσε να ξεχάσει...Μια νεαρή ζωγράφος στην άκρη της πόλης, η Αιμύρα. Τις νύχτες έβγαινε στους δρόμους και ζωγράφιζε πάνω στους τοίχους, όλα αυτά που οι άλλοι είχαν ξεχάσει.
Την επόμενη μέρα οι άνθρωποι ξυπνούσαν και έβλεπαν παντού, ζωγραφισμένα δέντρα, λουλούδια, ζώα και ποτάμια, που ήταν τόσο όμορφα, που μοιάζαν αληθινά!
Ο βασιλιάς που δεν μπορούσε να τα βλέπει ούτε ζωγραφιστά, διέταζε και τα έσβηναν, αλλά αυτή συνέχιζε κάθε νύχτα να ζωγραφίζει...Και μάλιστα, πολλοί ήταν αυτοί που ξυπνούσαν τώρα, λίγο νωρίτερα κάθε πρωί, για να προλάβουν να δουν ένα ζωγραφισμένο λιοντάρι να χορεύει μάμπο, έναν ανοιξιάτικο κήπο να κρέμεται από ένα σύννεφο ή μια ζωγραφιστή μηλιά φορτωμένη με χρυσά αηδόνια...

     Μια μέρα ο βασιλιάς θύμωσε πάρα πολύ με όλη αυτή την κατάσταση και αποφάσισε να βρει τους ενόχους. Απαγόρεψε με βασιλικό διάταγμα, την νυχτερινή κυκλοφορία στους δρόμους.. Όποιος συλλαμβάνονταν να κυκλοφορεί νύχτα και μάλιστα με μπογιές και πινέλα στα χέρια, θα φυλακιζόταν αμέσως και χωρίς δίκη.
Η νεαρή όμως ζωγράφος, η Αιμύρα, δεν φοβήθηκε τίποτα και την ίδια κιόλας νύχτα βγήκε έξω, για να ζωγραφίσει έναν γκρίζο τσιμεντένιο δρόμο και να τον κάνει γαλανό βελούδινο ποτάμι.
Την στιγμή που με τα χρώματά της έδινε ζωή σ'ένα μικρό χρυσό ποταμόψαρο, ήλθαν οι φρουροί του βασιλιά, την πιάσανε και την οδήγησαν στη βασιλική φυλακή.
Εκεί δεν είχε μαζί της ούτε μπογιές ούτε πινέλα...Είχε όμως το αίμα της και ήξερε πως δεν άξιζε να ζήσει αν δεν θα μπορούσε πια να ζωγραφίσει...
Μόλις έπεσε η νύχτα, τρύπησε μια φλέβα πάνω στο σώμα της και με το αίμα που έτρεξε, ζωγράφισε ένα πετροχελίδονο πάνω στον τοίχο, μίλησε για λίγο μαζί του και μετά κουρασμένη κοιμήθηκε.
Το πρωί που ξύπνησε, άκουσε μια φωνή. «Καλημέρα Αιμύρα!». Δεν μπορούσε να καταλάβει τι συμβαίνει. Ξαφνικά βλέπει ένα πετροχελίδονο μπροστά της να πετάει και να της μιλά με ανθρώπινη φωνή!

     «-Καλημέρα Αιμύρα! Είμαι το πετροχελιδόνι που ζωγράφισες χθες, η πρώτη ζωγραφιά που έκανες με το αίμα σου, και σήμερα είμαι εδώ, μπροστά σου, πραγματικό! Γιατί το αίμα σου Αιμύρα, είναι μαγικό και ό,τι ζωγραφίζεις μ' αυτό, γίνεται αληθινό!».
Η Αιμύρα, μόλις έπεσε η νύχτα τρύπησε και πάλι το σώμα της, άφησε να χυθεί αρκετό αίμα και αμέσως μετά, άρχισε να ζωγραφίζει πάνω στον τοίχο διάφορα ζώα! Έναν γορίλα, μια καστανή αρκούδα, έναν λύκο, έναν λύγκα, ένα τσακάλι, έναν ιπποπόταμο, έναν ρινόκερο και τέλος έναν τεράστιο ελέφαντα!
Περίμενε λίγες ώρες μέχρι να στεγνώσουν και να ζωντανέψουν και μόλις νύχτωσε για τα καλά, ξεκίνησαν την επιχείρηση PRISON FREE. Άρχισαν να χοροπηδούν όλοι μαζί με δύναμη, μέχρι που ράγισαν οι τοίχοι, σπάσαν τα πατώματα και γκρεμίστηκε η φυλακή.
Οι φύλακες τρομοκρατημένοι πετάχτηκαν στους δρόμους, ενώ η Αιμύρα με τα ζώα έβαλαν αμέσως σε εφαρμογή το σχέδιό τους. Η Αιμύρα θα ζωγράφιζε με το μαγικό της αίμα δέντρα και λουλούδια στους δρόμους της πόλης και τα ζώα θα πηγαίνανε να καταλάβουν το παλάτι. Έτσι και έγινε.
Τα ζώα έτρεξαν αμέσως προς το παλάτι. Μόλις φθάσανε, το περικύκλωσαν, μέτρησαν μέχρι το δέκα και αμέσως μετά έκαναν τη μεγάλη έφοδο! Μπήκαν μέσα και τα έκαναν όλα γυαλιά καρφιά!
Οι φρουροί και οι υπηρέτες του βασιλιά πετάχτηκαν έντρομοι στους δρόμους, ενώ ο βασιλιάς έτρεξε και κλειδώθηκε στην βασιλική τουαλέτα. Ο ελέφαντας όμως με την προβοσκίδα του έσπασε το τζαμάκι της πόρτας και την ξεκλείδωσε από μέσα.

     Ο βασιλιάς μόλις τον είδε τα έκανε πάνω του από τον φόβο και πριν προλάβει να τραβήξει το καζανάκι, έπαθε ανακοπή καρδιάς και ξεψύχησε πάνω στα βασιλικά πλακάκια.
Το πετροχελίδονο έτρεξε σε όλα τα σπίτια της πόλης για να μεταφέρει το ευχάριστο μήνυμα. Οι άνθρωποι ξύπνησαν και βγήκαν στους δρόμους. Η πόλη τους είχε γίνει όμορφη όπως παλιά, γεμάτη με δέντρα και λουλούδια.
Όλοι μαζί αποφάσισαν να ανακυρήξουν την Αιμύρα, βασίλισσά τους, και τα ζώα, πρίγκιπες της πόλης.
Η χαρά όμως ολονών κράτησε πολύ λίγο, γιατί η Αιμύρα, εξαντλημένη από το τόσο πολύ αίμα που έχυσε, αρρώστησε βαριά. Όλοι οι γιατροί που την εξέτασαν είπαν πως από στιγμή σε στιγμή θα πέθαινε.
Τα αγαπημένα της ζώα κατέβηκαν στον Κάτω Κόσμο, βρήκανε τον Χάρο και τον παρακάλεσαν να μην πάρει την αγαπημένη τους Αιμύρα, αλλά να πεθάνουν αυτά στη θέση της.
Ο Χάρος τους είπε ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτα, γιατί κι αυτός είναι αναγκασμένος να υπακούει στη Μοίρα. Μπορούσε όμως να την κάνει αστέρι...Ένα αστέρι στον ουρανό, για να μπορούν να την βλέπουν κάθε νύχτα.
Από τότε, το αστέρι της Αιμύρας, κόκκινο και μαγικό, φτιαγμένο με το αίμα της, φωτίζει κάθε νύχτα τα βήματα των ζώων πάνω στη γη. Γιατί μόνο τα ζώα μπορούν να δουν αυτό το μαγικό, ματωμένο αστέρι.

4 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΚΛΕΙΔΩΝΟΥΝ ΤΟ ΣΩΜΑ ΣΟΥ

Δεν είναι μόνο η καθιστική ζωή του γραφείου που καταστρέφει το σώμα σου. Τσέκαρε 4 ακόμα παράγοντες, που κλειδώνουν το σώμα σου.

1. ΠΑΤΑΣ ΣΤΟ ΕΝΑ ΠΟΔΙ
«Οι πιο πολλοί άντρες στηρίζουν το βάρος του σώματος στο ένα πόδι όταν στέκονται όρθιοι. Αυτό οδηγεί σε μυϊκές ανισορροπίες» λέει ο Reinold. «Οταν είσαι όρθιος πολλή ώρα, προσπάθησε να μετατοπίζεις το κέντρο βάρους σου από πόδι σε πόδι. Το ίδιο ισχύει κι όταν κάθεσαι με σταυρωμένα πόδια: μην έχεις συνεχώς το ίδιο πόδι από πάνω».

2. ΟΔΗΓΕΙΣ ΚΑΜΠΟΥΡΗΣ
Το πιο πιθανό είναι ότι δεν ακουμπάς την πλάτη σου στο κάθισμα όταν οδηγείς. «Η πιο συνηθισμένη στάση οδήγησης είναι να ακουμπάς το ένα χέρι στο τιμόνι και να ρίχνεις το βάρος του σώματος στη μια πλευρά» σου λέει ο Reinold. «Την επόμενη φορά που θα οδηγήσεις, άλλαζε συνεχώς στάση στο σώμα σου. Μπορεί να σου φαίνεται περίεργο, αλλά αυτό είναι το σωστό».

3. ΧΟΝΤΡΗ ΣΟΛΑ
Μπορεί να μην είναι τόσο ψηλή όσο τα γυναικεία τακούνια, αλλά η χοντρή σόλα στα καλά παπούτσια επηρεάζει την κινητικότητα στους αστραγάλους. «Με τον καιρό, οι αστράγαλοι χάνουν την κινητικότητά τους. Η λύση είναι να βγάζεις συχνά τα παπούτσια κατά τη διάρκεια την ημέρας. Περπάτα ξυπόλητος, για να βρεις ξανά το εύρος της κίνησης» σου λέει ο Reinold.

4. ΓΕΡΝΕΙΣ ΤΟ ΚΕΦΑΛΙ
«Πολλοί άνθρωποι γέρνουν το κεφάλι προς τη μια πλευρά χωρίς να το καταλαβαίνουν» σου λέει ο Reinold. «Συνήθως είναι υπάλληλοι γραφείου, που κοιτάνε την οθόνη τους υπολογιστή, η οποία είναι ελαφρώς πλάγια. Για να το αποφύγεις, φέρε την οθόνη σου στο επίπεδο των ματιών. Επίσης, κατέβασε μια εφαρμογή, που να σου δείχνει πόσο οριζόντια είναι η οθόνη στο κινητό».

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν έχει κανένα “Σημείο του Θεού”

Ορισμένοι ειδικοί πρότειναν πριν από λίγο καιρό ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος μπορεί να έχει μια ξεχωριστή περιοχή που είναι υπεύθυνη για την υποκείμενη πνευματικότητα και τις θρησκευτικές πεποιθήσεις, την οποία ονόμασαν το Σημείο του Θεού (God Spot). Μια μελέτη όμως που διεξήχθη από ειδικούς του Πανεπιστημίου του Μισούρι, λέει ότι δεν υπάρχει τέτοια περιοχή του εγκεφάλου.
Αντίθετα, η τελευταία ομάδα υποστηρίζει, ότι ο εγκέφαλος κατασκευάζει πνευματικές πεποιθήσεις και εμπειρίες βασιζόμενες στις συμβολές πολλών περιοχών του εγκεφάλου. Το ίδιο το φαινόμενο είναι πολύ σύνθετο, προσθέτουν οι επιστήμονες.

Ο καθηγητής και Διευθυντής της μονάδας Κλινικής Ψυχολογίας Υγείας και Νευροψυχολογίας Brick Johnstone, αναφέρει ότι η ομάδα του βρήκε ουσιαστικά μια νευροψυχολογική βάση για την πνευματικότητα. Η νέα έρευνα δείχνει ότι κανένα κέντρο για τις θρησκευτικές πεποιθήσεις δεν υπάρχει στον ανθρώπινο εγκέφαλο.

Ο Johnstone εξηγεί ότι η πνευματικότητα είναι ένα μια πολύ σύνθετη και πολύ δυναμική έννοια, της οποίας τα θεμέλια καλύπτουν το σύνολο του εγκεφάλου. Ορισμένες περιφέρειες διαδραματίζουν φυσικά πιο σημαντικό ρόλο, αλλά η συμβολή όλων είναι απαραίτητη για τη διευκόλυνση της πνευματικές εμπειρίες.

Οι συμμετέχοντες ρωτήθηκαν για το αν ή όχι αισθάνθηκαν σαν να ήταν η ζωή τους μέρος ενός θεϊκού σχεδίου, και για το πόσο κοντά αισθάνθηκαν να είναι σε μια ανώτερη δύναμη, αν υπάρχει. Εκείνοι με τους πιο σοβαρούς τραυματισμούς στο δεξί βρεγματικό λοβό ανέφεραν ότι αισθάνθηκαν μια βαθύτερη σύνδεση με κάτι πέρα ​​απ’ αυτούς.

«Οι ερευνητές της νευροψυχολογίας έχουν δείξει επανειλημμένα ότι η δυσλειτουργία στη δεξιά πλευρά του εγκεφάλου μειώνει την εστίαση στον εαυτό μας», εξηγεί ο Johnstone. Η μελέτη αυτή περιγράφεται στο τελευταίο τεύχος του Περιοδικού Ψυχολογία της Θρησκείας.

"Επειδή η έρευνά μας δείχνει ότι οι άνθρωποι με αυτή τη βλάβη είναι πιο πνευματικοί, αυτό υποδηλώνει πνευματικές εμπειρίες που σχετίζονται με μία μειωμένη έμφαση στον εαυτό," συνεχίζει ο ερευνητής.

"Κι αυτό είναι σύμφωνο με πολλά θρησκευτικά κείμενα που προτείνουν πως οι άνθρωποι θα πρέπει να επικεντρωθούν στην ευημερία των άλλων και όχι στους εαυτούς τους”, προσθέτει. Ο Johnstone διαπίστωσε επίσης μια άμεση συσχέτιση ανάμεσα στην αυξημένη δραστηριότητα στον μετωπιαίο λοβό του εγκεφάλου και τη συχνότητα της θρησκευτικής συμμετοχής των ανθρώπων.

Σε προηγούμενες μελέτες, ο Johnstone και η ομάδα του είχε δείξει ότι Γαλλίδες μοναχές και βουδιστές διαλογιστές ήταν σε θέση να καταστείλουν τη νευρωνική δραστηριότητα στον δεξιό λοβό του εγκεφάλου τους, και ότι αυτό τους οδήγησε σε αυξημένο αίσθημα της συνεκτικότητας σε μια ανώτερη δύναμη.

Για τον Επίκουρο

Ο Επίκουρος δεν ακούστηκε στον καιρό του, αλλά ούτε και οι υστερινοί τον άκουσαν. Κατάκτησε χώρες μεγάλες όσο και οι χώρες του Αριστοτέλη και του Αλέξανδρου, και μας έφτασαν μόνο μισόλογα γι’ αυτόν. Κανείς δεν έγραψε την ιστορία του. Εξαίρεση έξοχη ξεχωρίζει ξεχασμένος ο εξαίσιος Λουκρήτιος.

Οι μισοί από τους ανθρώπους που άκουσαν το όνομα του Επίκουρου, αγαθοί σαν τους μηλοκόπους στη θάλασσα, τόνε πήρανε για ακαμάτη.

Οι άλλοι μισοί, πονηροί και μπαλντατζήδες, ανιχνέψανε σωστά τον επαναστατικό του γόμο. Είδαν και τρόμαξαν τη μελλοντική του συγκομιδή. Και λάβανε μέτρα. Ο αδιάβαγος, είπανε. Ο χοιροβοσκός, ο βοϊδολάτης.

Γρήγορα άρπαξαν τα αξίνια τους και τα άλλα σύνεργα του νεκροθάφτη. Και σκέπασαν το τίμιο σώμα της γνώσης του Επίκουρου στα μαγιάπριλα και στους αηδονισμούς της σιωπής. Η χειροπιαστή στιγμή για τον άνθρωπο χάθηκε μέσα στα μάτια του.

Έτσι στερήθηκε η ανθρωπότητα τη μεγάλη ευκαιρία να εισέλθει στην τροχιά της ειλικρίνειας, της ευθύνης, της εντιμότητας και της εμορφιάς.

Οι σελτζούκοι του ιερατείου, του σχολειού και της πέννας κατηγόρησαν τον Επίκουρο τα πολλά τάχατες.

Πως απλοποίησε τάχατες τον κόσμο, γιατί ονόμασε τη χαρά, την ελαφράδα του και την ευεξία.

Πως παραγνόησε τάχατες τη χασοφεγγαριά της ζωής, γιατί αρνήθηκε το κακό, τις συφορές και τη λύπη. Πως εξευτίλισε τάχατες τα ευπρεπή του ανθρώπου, γιατί εκήρυξε:
Φάγετε και πιέτε, και ευφράνθητε· γιατί αύριο αποθνήσκετε.

Πως καταφρόνησε τάχατες τους σοφούς και τους δασκάλους, γιατί παίνεσε την αμεσότητα, τη φρεσκάδα, το βαθύπλουτο κάλεσμα της στιγμής και την αυτογέννητη γνώση. Πως εχλεύασε τα θεϊκά και τα όσια.

Πίσω από τα βλέφαρα του ύπνου του, όσο ο άνθρωπος ζει, αργοσαλεύουν όνειρα, πόθοι, εμορφιές, αλήθειες και πλάνες. Και σαν αποθάνει ο άνθρωπος, στις κόχες των κρανίων που χάσκουν ξελημεριάζουν οι αράχνες, οι σκορπιοί και οι σαύρες…

Εάν δεν είχε φράξει τη φωνή του Επίκουρου ο φόβος, η άγνοια και η μισανθρωπία του ανθρώπου για τον άνθρωπο, η ιστορία θα ‘χε τραβήξει άλλο δρόμο. Αλλά τη γραμμή και την πορεία του κόσμου τη χαράξανε οι ντροπές μας: μια καρδιά που τουρτουρίζει, ένα μυαλό του προβατιού και της ύαινας, και η προέχουσα κοιλιά που τη βουρλίζουν οι βορβορυγμοί της.

Το κατώγι, ο φωταγωγός και το παραπόρτι του σπιτιού μας έκρυψαν την πρόσοψη, το στούντιο και το δώμα. Ήμασταν κάποτε από καλή γενιά. Εμείς οι γύφτοι.

Εάν ο Επίκουρος είχε περάσει – αλίμονο! μόνον οι Μήδοι περνούν – , θα ‘χε κρατήσει στον κόσμο ένα λιτό είδος αντιθρησκείας. Η ενιαία συνείδηση δηλαδή της φυσικής γνώσης, της απλότητας, του σθένους, της εγκαρτέρησης και της κατάφασης. Όλα εκείνα που ο Επίκουρος τα είπε λεβεντιά, και ο Νίτσε στις μέρες μας χαρούμενη επιστήμη και πολλή ανθρωπιά.

Με τον Επίκουρο δόθηκε η ευκαιρία στην ανθρωπότητα να προστατέψει τον άνθρωπο και το μέλλον του από έναν ατλαντικά άχρηστα πράγματα, αθλιότητες, ψεύδη, πλάνες, απάτες, συναξάρια, ιερές συνόδους, βίους αγίων, σκούφους του παπά, εγκλήματα και μάταιη σπατάλη του πνεύματος.
Και η ευκαιρία χάθηκε.

Δημήτρης Λιαντίνης, Πολυχρόνιο

Πώς οι σκέψεις γίνονται ασθένεια;

Όταν βιώνετε μεγάλη ανησυχία ή κατάθλιψη, είναι πιθανό ότι η διαταραχή θα επηρεάσει και το σώμα σας, πυροδοτώντας μια ποικιλία σωματικών συμπτωμάτων.

Το μυαλό είναι τόσο ισχυρό που μπορεί να επηρεάσει τη σωματική κατάσταση. Τα τελευταία χρόνια, η επιστημονική βιβλιογραφία πάνω στη σχέση του μυαλού και του σώματος αυξάνεται καθώς γίνεται κατανοητό ότι τα δυο τους σχετίζονται πολύ στενότερα από ό,τι φανταστήκαμε ποτέ.

Όλοι αρρωστήσαμε κάποια φορά και είχαμε την αίσθηση ότι η σωματική μας ασθένεια αντιστοιχούσε σε κάποια ψυχική κατάσταση ανημποριάς ή περιορισμού.
Ίσως αισθανόσασταν πιο κουρασμένοι ή αδέξιοι από ό,τι συνήθως, ανίκανοι να επεξεργαστείτε ακόμα και ελάχιστα ερεθίσματα ή τις σκέψεις σας.
Από την άλλη πλευρά, πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι μια κατάσταση ψυχικής ευημερίας συνδέεται με μια καλύτερη σωματική κατάσταση -τόσο με την πραγματική υγεία του σώματός σας όσο και με την αντίληψή σας γι’αυτή.
Φαίνεται ότι οι θετικές σκέψεις και ιδέες μπορούν, μέσω της λειτουργίας του νευρικού σας συστήματος, να σας βοηθήσουν να αποκτήσετε καλύτερη σωματική κατάσταση.
Έτσι, αν ο νους σας δεν είναι γαλήνιος, μπορεί να γίνετε περισσότερο ευάλωτοι στην ασθένεια. Με άλλα λόγια, ψυχικές ασθένειες όπως η ανησυχία και η κατάθλιψη μπορούν να προκαλέσουν την εμφάνιση ανεπιθύμητων σωματικών συμπτωμάτων. Συνεχίστε να διαβάζετε για να μάθετε πώς οι σκέψεις γίνονται ασθένεια.

Ποια είναι η διαδικασία αυτής της μεταμόρφωσης;
Σκεφτείτε για μια στιγμή τις φορές που αισθάνεστε ανήσυχοι. Η καρδιά σας αρχίζει να χτυπάει πιο δυνατά και πιο γρήγορα από το φυσιολογικό, τα χέρια σας μπορεί να αρχίσουν να τρέμουν και παρατηρείτε ότι αρχίζετε να ιδρώνετε.
Όλα αυτά τα συμπτώματα εμφανίζονται επειδή το μυαλό σας πυροδοτεί μια αντίδραση στη φυσιολογία του σώματός σας, αλλάζοντας τις ισορροπίες όπως ακριβώς όταν ξεκινάτε κάποιου είδους σωματική άσκηση.
Όμως υπάρχει μια μεγάλη διαφορά ανάμεσα στη συγκεκριμένη αντίδραση και τη σωματική άσκηση: δεν ασκείστε. Το σώμα σας δεν έχει διέξοδο για όλη την επιπλέον ενέργεια που αρχίζει να παράγει και αυτό προκαλεί τεράστια ένταση στο νευρικό σας σύστημα.
Οι φλέβες και οι αρτηρίες που παρέχουν αίμα στους μυς σας δεν διαστέλλονται, όμως η καρδιά σας στέλνει πολύ περισσότερο αίμα σε όλο τον οργανισμό σας.

Τι γίνεται μετά;
Φανταστείτε έναν πολυσύχναστο αυτοκινητόδρομο την ώρα αιχμής όπου όλα βαίνουν ομαλά, αλλά ξαφνικά συμβαίνει κάποιο ατύχημα και όλη αυτή η κυκλοφορία πρέπει να διοχετευτεί προς ένα δευτερεύοντα δρόμο. Χωρίς αμφιβολία το σύστημα θα καταρρεύσει.
Το ίδιο συμβαίνει και στο σώμα σας.
Η καρδιά σας στέλνει όλο και περισσότερα αυτοκίνητα ενώ το υπόλοιπο σώμα σας δεν μπορεί να απορροφήσει όλη αυτή την κυκλοφορία. Αν η κατάσταση διαρκέσει μονάχα για ένα σύντομο χρονικό διάστημα ή αν δεν είναι πολύ έντονη, η κυκλοφοριακή συμφόρηση δεν προκαλεί μεγάλο πρόβλημα.
Αν όμως συνεχιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα και είναι πολύ έντονη, μπορεί να προκληθούν εκτεταμένες βλάβες.

Παρομοίως, μία από τις προφανέστερες συνδέσεις νου και σώματος είναι ανάμεσα στις γνωστικές σας λειτουργίες και στην αποτελεσματικότητα του ανοσοποιητικού σας συστήματος.
Όταν το μυαλό σας δεν λειτουργεί όπως θα έπρεπε, είναι φυσιολογικό το σώμα να στραφεί ενάντια στον εαυτό του και έτσι να γίνει ευάλωτο σε κάθε είδους εξωτερική επίθεση.
Από αυτή την άποψη, το μυαλό μοιάζει με ηλεκτρονικό υπολογιστή και το ανοσοποιητικό σας σύστημα είναι το λογισμικό πρόγραμμα αντιικής προστασίας σας. Αν ο υπολογιστής δυσλειτουργεί, απενεργοποιεί το αντιικό πρόγραμμα, θέτοντάς σας σε κίνδυνο απέναντι σε κάθε είδους Trojan Horse που θέλει να σας βλάψει.
Επιπλέον, η κατάρρευση της άμυνάς σας συνήθως δεν συμβαίνει τη στιγμή που αισθάνεστε το άγχος, αλλά μάλλον όταν αυτό φεύγει.

Τι ρόλο παίζει ο εγκέφαλος;
Ας μην ξεχνάμε ότι πίσω από κάθε σας σκέψη και ιδέα βρίσκεται μια χημική σύνδεση στο βιολογικό σας σύστημα. Μια θεμελιώδης περιοχή είναι ο υποθάλαμος, που παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση των ορμονών σας.
Αυτό το μικρό και ενδιαφέρον μέρος του εγκεφάλου σας είναι εξαιρετικά δεκτικό στις σκέψεις σας, είτε με μορφή αναμνήσεων, είτε με μορφή ερμηνείας των παρόντων ερεθισμάτων, είτε με τη μορφή προσδοκίας για τα μελλοντικά γεγονότα.
Αυτό σημαίνει ότι ο υποθάλαμός σας μπορεί να ξυπνήσει, προετοιμάζοντάς σας να αντιδράσετε γρηγορότερα, να κοιμηθείτε ή να αισθανθείτε μεγαλύτερη ευχαρίστηση.

Τι επηρεάζει η συμπεριφορά σας;
Μέχρι εδώ μιλήσαμε μόνο για το πώς το μυαλό μπορεί να ασκήσει άμεση επιρροή στο σώμα σας, όμως δεν μπορούμε να παραλείψουμε μια άλλη πτυχή που δεν είναι λιγότερο σημαντική και έχει να κάνει με τη συμπεριφορά σας. Να ένα παράδειγμα:
Όλοι στη ζωή μας περνάμε από στάδια τα οποία δεν χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερη χαρά ή κινητοποίηση. Μάλιστα, ακόμα κι αν δεν υποφέρατε ποτέ από κλινική κατάθλιψη, μερικά από τα πράγματα που αισθάνεστε κατά τις περιόδους αυτές ίσως να είναι παρόμοια με εκείνα που αισθάνονται οι άνθρωποι που πάσχουν από τη συγκεκριμένη διαταραχή, αν και δεν είναι ίσως τόσο έντονα ή παρατεταμένα.
Κατά τις περιόδους αυτές ίσως αρχίσετε να παραμελείτε ορισμένες πτυχές της εμφάνισής σας ή την προσωπική σας φροντίδα. Συγκεκριμένα, ένα από τα πρώτα πράγματα που συνήθως επηρεάζονται είναι η διατροφή σας.
Απομακρύνεστε από τις τροφές που δεν σας αρέσουν και τόσο, οι οποίες συνήθως αποτελούν και τις πιο υγιεινές επιλογές και στρέφεστε αντ’ αυτού σε τροφές που σας δίνουν μεγαλύτερη ευχαρίστηση.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Είναι ζήτημα ισορροπίας. Αναζητάτε την ευχαρίστηση που χάσατε σε άλλες πτυχές της ζωής σας στην τροφή που καταναλώνετε.
Δυστυχώς η εικόνα που πάντα εμφανίζεται στην τηλεόραση και στις ταινίες, μια κοπέλα που κάθεται μόνη της σε έναν καναπέ και τρώει υπερβολικές ποσότητες παγωτού μετά από κάποιο χωρισμό, είναι αληθινή.

Αυτός είναι ένας βλαβερός τρόπος να αναγκάσετε τον υποθάλαμό σας να προκαλέσει το αίσθημα ευημερίας που με κάποιο τρόπο έχετε χάσει. Το σχήμα συμπεριφοράς που επιλέξατε για να αποφύγετε τα αρνητικά συναισθήματα έχει γίνει αντιπαραγωγικό για την υγεία του σώματός σας.
Όμως, αυτή η απώλεια ισορροπίας δεν είναι ο μοναδικός λόγος που οι άνθρωποι αρχίζουν να παραμελούν τη διατροφή τους. Μια άλλη σημαντική πτυχή που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι η θλίψη και η έλλειψη κινητοποίησης που συνήθως συνοδεύουν την κατάθλιψη.
Οι λόγοι (σκέψεις) που κάποτε σας έκαναν να φροντίζετε τον εαυτό σας ίσως τώρα να δίνουν τη θέση τους σε αυτή τη θλίψη που έχει εμφανιστεί και ριζώσει.
Οι δραστηριότητες ρουτίνας απαιτούν τώρα σημαντικά μεγαλύτερη προσπάθεια. Ίσως προσπαθήσετε να απλοποιήσετε τη ρουτίνα σας -αντί να πάτε για ψώνια στο παντοπωλείο μετά τη δουλειά, αποφασίζετε να παραγγείλετε πίτσα. Χρειάζεται μικρότερη προσπάθεια.

Η άλλη όψη του νομίσματος
Μέχρι τώρα μιλήσαμε κυρίως για το πώς οι αρνητικές σκέψεις μπορούν να σας αποδυναμώσουν σωματικά, όμως υπάρχει και η άλλη όψη του νομίσματος. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι μια θετική νοητική στάση βελτιώνει σημαντικά την πρόγνωση για ανθρώπους που πάσχουν από κάποια ασθένεια.
Αυτό θα μπορούσε να είναι το άμεσο αποτέλεσμα της βιοχημείας σας ή αποτέλεσμα της επιστροφής σε δραστηριότητες που ίσως επίσης μπορούν να συμβάλουν στον έλεγχο της ασθένειας, όπως η περισσότερη σωματική δραστηριότητα και μια πιο υγιεινή διατροφή.
Κλείνοντας, σας ενθαρρύνουμε να φροντίζετε την ψυχική σας υγεία όσο το δυνατόν περισσότερο, επειδή με αυτό τον τρόπο φροντίζετε όλο σας το σώμα. Δεν το αξίζετε;

Μια περιπλάνηση είναι το διάβα μας σ’ αυτό το κόσμο… Μια περιπλάνηση ανάμεσα ουρανού και γης…

Επειδή κατάφερες να κρύβεσαι καλά μες την σκιά σου,νόμισες οτι ξέφυγες από το βλέμμα μας?
Επειδή έβαλες φτερά αγγέλων στις αμαρτίες σου,
νόμισες πως κέρδισες την σωτηρία της ψυχής σου?
Αλήθεια, δεν φοβάσαι εμας τα κωλοπαιδα, τους χάκερς, μήπως κάποια στιγμή σπάσουμε τους κωδικούς της υποκρισίας σου?

Δε σου κράτησα ποτέ κακία. Παράπονο μόνο...
Να ήξερες πόσες νύχτες προσπαθούσα με τη σκέψη μου να επικοινωνήσω μαζί σου...
Να σου στείλω ένα μήνυμα...
Κι εσύ δεν άκουγες...

Ξέρεις, ο πονεμένος αποζητά τον ίσκιο ενός ανθρώπου,
για να καθήσει από κάτω, να κουρνιάσει και να κλάψει με την ησυχία του.
Ο πόνος θέλει μια σκέψη.
Ένα καταφύγιο για να καταλαγιάσει. Όταν δεν υπάρχει τίποτα γίνεται πιο σκληρός.
Πιο κοφτερός. Σε παίρνει το κατόπι κι όπου σε βρει σε μαχαιρώνει,
ώσπου να σε ρημάξει...
Μόνο οι πολύ δυνατοί, οι πολύ οχυρωμένοι τα βγάζουν πέρα.

Κι εγώ δεν ήμουν ποτέ τόσο δυνατός.
Και καθόλου οχυρωμένος.
Εσύ ήσουν πάντα ένας καλός καραβοκύρης.
Είχες πυξίδα...
Κρατούσες την ρότα σου σταθερή..
Άραξες το σκάφος σου σε απάνεμο λιμάνι..
Εγώ το δικό μου το βούλιαξα...
Ναυάγησα...
Ήρθα εδώ γιατί με πέταξαν τα κύματα...
Ταξίδευα σ' ένα άγνωστο πέλαγος κι είχα τ' αυτιά μου ανοιχτά μόνο για τις σειρήνες..
Όπου μου λεγαν πήγαινα...

Τι λες πως είναι η ζωή;
Ένα λουλούδι, μια δροσιά, ένα τραγούδι!
Μη με κοιτάς... θέλει βουτιά ο έρωτας...

"Κι αν θες να ξέρεις, δεν υπάρχουν ούτε τόσο καλοί, ούτε τόσο κακοί. Όλοι είμαστε λίγο απ' όλα. Ανάλογα με το τοπίο, αλλάζουμε μορφή. Κάπως σαν τους χαμαιλέοντες."

«Τι παλιόκαιρος σήμερα… Βρέχει από το πρωί. Δεν ξέρω γιατί, αλλά η νοσταλγία έχει το άρωμα της βροχής…»

«Αυτός ο κόσμος ο κερατάς- μου ‘λεγε μια φορά η φίλη μου η Βιργινία – λες κι είναι καμωμένος μόνο γι’ αυτούς που ξέρουν να καταπατούν. Γι’ αυτούς που στήνουν ταμπέλες. Που κάνουν περιφράξεις και βάζουν μέσα άγρια σκυλιά για φύλακες. Αυτός ο κόσμος ο κερατάς λες κι είναι καμωμένος, μόνο για μπρατσωμένες ψυχές.»
«Τι θα ‘κανα χωρίς εσένα… (Μου ‘γραφε κάποτε σ’ ένα σημείωμα). Τι αξία θα είχαν οι ακρογιαλιές της ψυχής μου, αν δεν στεκόσουνα εκεί,
να με περιμένεις…»

«Το πιο όμορφο γαλάζιο της ψυχής μου το ξόδεψα προσπαθώντας να γλυκάνω το βλέμμα της απουσίας.»

«Συμβαίνει κι αυτό. Να ‘χεις ρίξει κάτω τον άλλον κι ύστερα να βγαίνεις στη ράχη του, να χοροπηδάς και να προσπαθείς να τον πείσεις (συχνά τον πείθεις) πως είναι ένοχος, γιατί η ράχη του έχει κόκκαλα και σου πληγώνουν τα βελούδινα ‘’πατουχάκια’’ σου…»


  «Πάνω
σ’ ένα ζουμπούλι,
ξεψύχησε η Άνοιξη…»
       
«Αν δεις την ψυχή μου με ματωμένα γόνατα να τρέχει κοντά σου, μην τρομάξεις. Δεν είναι τίποτα καλέ. Από το παιχνίδι είναι. Όλα τ’ απογεύματα της ζωής τα πέρασα παίζοντας κυνηγητό με τα όνειρά μου.»
  
«Κάτι μου ‘λεγε πως η αγάπη δε βολεύεται στην απόλυτη τάξη. Είναι στο λίγο, στο ελάχιστο φάλτσο. Στο αδιόρατα στραβό. Δεν είναι πουκάμισο κολλαριστό η αγάπη.
Είναι ρούχο τσαλακωμένο.
Φορεμένο.
Με τα σημάδια του ιδρώτα να διακρίνονται πάνω του.»

«"Να ονειρεύεσαι ..."
μου 'λεγε ένας φίλος που μ' αγαπούσε και με ήξερε καλά.

Τα όνειρα, συνήθως προδίδουν. Παραπλανούν.
Καμιά φορά και σκοτώνουν.
Όμως, δεν γίνεται να ζεις χωρίς να ονειρεύεσαι ...
Δεν έχει νόημα.
Δεν έχει ουσία.
Να ονειρεύεσαι!

Κοίτα μόνο να 'χεις σταμπάρει καλά την έξοδο κινδύνου από τα όνειρά σου.
Τότε σώζεσαι ...
Και ποια είναι η έξοδος κινδύνου;
Τίποτα δεν είναι στη ζωή, το παν!
Έχει και παρακάτω ...;
Έχει κι άλλο ...
Προχώρα, λοιπόν, ξεκόλλα!
Αυτή είναι η έξοδος κινδύνου!»

«-Εγώ την τρέλα μου την φοράω καπέλο, μεγάλε. Δεν την αφήνω να μου γίνει θηλιά. Κι όσο για την παράγκα μου, μόλις δω πως πιάνει κοριούς, ανάβω ένα σπίρτο και την καίω. Δεν το ‘χω για τίποτα. ‘’Πόσο κάνει;’’ Λέω στη μοίρα μου. Τι χρωστάω; Τόσο… Μου λέει. Παρ’ τα και δίνε του. Έχω ένα ραντεβουδάκι με την επόμενη μέρα…»

«Δε φοβήθηκα ποτέ μου τη βροχή. Φοβήθηκα πολλές φορές όμως αυτούς που μου φώναζαν να γυρίζω πίσω για να μου δώσουν μία ομπρέλα.»
 
«-Σκέφτομαι… Σκέφτομαι… Γιατί να μην έχουν οι άνθρωποι ουρά; Μη γελάς. Θα την κουνούσαν όπως τα σκυλιά και θα καταλαβαίναμε από μακριά τις προθέσεις τους. Σου είπα, μη γελάς…»

«Αγάπησα τους μοναχικούς. Τους ορειβάτες. Τους κουρασμένους παλιάτσους.
Αγάπησα αυτούς που έχουν ένα στυφό χαμόγελο και ψάχνουν ένα ανθισμένο κλαδί, για να ενωθούν ξανά με τη ζωή.
Αυτούς που όταν γλιστρήσουν στη λακκούβα με τα λασπόνερα, γελάνε με το χάλι των ποδιών τους.
Καθόλου δε λυπάμαι που με πέταξε έξω από τη δεξίωση ο πορτιέρης, γιατί δε φορούσα το κατάλληλο ένδυμα.
Λυπάμαι μόνο που σπατάλησα πολύτιμο χρόνο, ψάχνοντας τις λάθος διευθύνσεις, που μου είχαν χώσει στην τσέπη διάφοροι επιτήδειοι.
Λυπάμαι μόνο που δεν μπορώ πια να φοράω κατάσαρκα το βλέμμα των ανθρώπων.»

«Θυμάμαι ακόμα εκείνο το γλάρο τον μοναχικό. Πετούσε γρήγορα προς την αντικρινή στεριά, σαν να ήθελε να γλυτώσει από το βλέμμα του. Θυμάμαι ακόμα εκείνη τη θάλασσα. Τόσο απόλυτα, τόσο αλαζονικά γαλάζια…»

Διαφορετικό
άρωμα άγριου κύμινου
Ενοχή
σαν τα καπέλα των μανιταριών, κάτι σαν μούχλα από μπαγιάτικο ψωμί.
Έρωτας
άρωμα ροδακινιού. Λάθος
άρωμα κόκκινου σταφυλιού
Νοσταλγία
σαν μανουσάκι στο λόφο, την ώρα του δειλινού
Όνειρο
άρωμα δυνατό, μεθυστικό, άρωμα νάρκισσου Πάθος αφρισμένη θάλασσα και σάπια φίκια, μια βαριά μυρωδιά ιωδίου
Φιλί μυρωδιά άγριου τριαντάφυλλου
Φόβος μυρωδιά καμένου ρούχου
Χάδι μυρωδιά κανέλας
Χαμόγελο άρωμα μανιταριού, όταν του πατάς τη φλούδα με το νύχι σου
Η αγάπη, μια σιγανή βροχή που τραγουδάει πάνω στη λαμαρίνα, αυτό πρέπει να είναι η αγάπη.
Το πάθος σεληνιάζεται, μάτια μου.
Αφηνιάζει σαν το μουλάρι κι αρχίζει το ποδοβολητό.
Ουαί και τρισαλίμονο σ’ όποιον βρεθεί στο πέρασμα του!
Δεν έχει έλεος το πάθος, δεν έχει σταματημό...
Σε πνίγει η αγάπη όταν σε πιάνει από το λαιμό, έτσι δεν είναι, ...;
Έτσι ακριβώς, ....
Η αγάπη πρέπει πάντοτε να σε συνοδεύει· να σου κρατάει συντροφιά· να γέρνεις στον ώμο της και να ονειρεύεσαι.
Αν πέσει απάνω σου και σε πλακώσει, τελείωσες.

Που ξέρω; Μπορεί να της είπαν, πως μόνος του κανείς γίνεται από σκουλήκι πεταλούδα. Μόνο που πρέπει πρώτα ν’ αγαπήσει και ν’ αγαπηθεί. Μπορεί να της είπαν, πως ολ’ αυτά τελικά είναι όνειρο, μια φαντασίωση, μια κυριακάτικη εκδρομή... Που ξέρω;
Χα, οι άνθρωποι! Κατεβάζουν ολόκληρο στόλο και βάζουν μπρος τα κανόνια για να κυνηγήσουν ένα ζευγάρι κοχύλια που ξελογιάστηκαν και βγήκαν τσάρκα στην αμμουδιά. Ένα ζευγάρι Καρδερήνες που ήθελαν να γίνουν κάποτε αστέρια.

Τι μπορεί να προσφέρει, αλήθεια, ένα κίτρινο φύλλο, που θέλησε να πάει κόντρα στο ρεύμα του ποταμού; Μπορεί να μάθει το ποτάμι να ονειρεύεται...

Βαρέθηκα να χώνω τη ρημάδα την ψυχή μου στα νουλάπια και να της κρεμώ αρωματικά σακουλάκια να μην τη φάει ο σκόρος. Βαρέθηκα να περπατώ με την πλάτη κολλημένη στα ντουβάρια, γιατί νιώθω γύρω μου το θόρυβο από τα μαχαίρια που ακονίζονται. Είναι πολύ, ρε σεις, αυτό που ονειρεύτηκα; Μιαν αγάπη λέω, σαν αλάνα. Ν’ απλώσω την αρίδα μου να λιαστώ. Η ερημιά είναι όπως η φωλιά της αράχνης, .... Μόνος του την πλέκει κανείς. Βγάζει την κλωστή από μέσα του, σαν το σάλιο.

Είναι μερικοί που έχουν μέσα τους κακοφορμισμένες πληγές.
Πλησίασέ τους.
Μην τους ψηλαφάς.
Πληγώθηκε.
Δώσε το χέρι σου στον άλλον χωρίς
να κρίνεις.
Κάνε του λίγο χώρο μέσα σου να ξαποστάσει.
Σε αυτό το κόσμο, παλικάρι, όλοι έχουμε μερίδιο σε όλα.
Μερίδιο στη χαρά, στα λάθη, στην απόγνωση...

Να γλύφεις τ'ακριβό σου ψεμματάκι και να το απολαμβάνεις, σαν ώριμο καρπό. Μόνο να ξέρεις, πως όταν φτάσεις στο κουκούτσι, πρέπει αμέσως να το φτύσεις. Μην ξεχαστείς και γλείφεις σαν ηλίθιος μια ζωή κουκούτσια.

Αναρωτιεμαι παντα γιατι λακιζουν τα ονειρα μολις φτασουν στην πυλη
της πραγματικοτητας.
Γιατι δεν μας περιμενουν εκει,να μας υποδεχτουν.....
Κι αν καποιο τυχει και ξεμεινει,γιατι γερνει μαραμενο και δακρυζει......

-Υστερα,με το περασμα του καιρου,απομακρυνθηκαμε.
Χαθηκαμε.
Μας πηρε παραμάζωμα η ζωη.
Ποτε δεν μπορεσα να καταλαβω πως γινεται να χανεσαι απο εκεινους
που πολυ αγαπησες.
Ν αφηνεις πισω σου βαλιτσες με πολυτιμες αποσκευες.

Τρεχει το τρενο, πανάθεμα το...Τρεχει περισσοτερο απο τις
αντοχες σου. Ζαλιζεσαι...
Κι ολο ονειρευεσαι να γυρισεις πισω,στους σταθμους που αγαπησες.
Στους σταθμους οπου ξεχασες τις πολυτιμες αποσκευες σου.
Ολο ονειρευεσαι...

Ομως... Συμβαινει συχνα,οταν δε θελεις ν'αντικρισεις εκεινο που φοβασαι, να γυριζεις αλλου τα ματια σου. Ενω νιωθεις φανερα τον ισκιο του πισω σου, εσυ πλησιαζεις στο ανοιχτο παραθυρο, χαριεντιζεσαι και αναφωνεις:
<Αχ! Τι ωραια θεα!!>
Όταν μετράω τα κουμπιά της ψυχής μου, πάντα μου λείπουν μερικά. Τα 'χασα; Μου τα κλέψανε; Τα κατάπια; Τα χάρισα; ποιος οίδε. Άντε τώρα να την κουμπώσω τη ρημάδα. Άντε να την προφυλάξω...

Ποσες φορες αληθεια συναρμολογησες τη διαμελισμενη σου ψυχη...;
Σαμπως θυμασαι...;
Ποσες νυχτες τρυπησες,για να βγεις στο φως...;
Ποση βροχη καταπιες...;
Ποσους ανεμους εκρυψες στην αγκαλια σου...;
Τωρα μου γραφεις..."Ειμαι καλα.Βρηκα μια θεση στη ζωη. Μπορει προσωρινα.
Αλλα να ξερεις ειναι θεωρειο!

Θυμάσαι ένα χειμωνιάτικο πρωινό, που ήρθα
και σε ξύπνησα χωρίς να με περιμένεις;
Σε πήρα από το χέρι και περπατήσαμε στους δρόμους,
μέσα στο κρύο και στη βροχή.
Δεν κάναμε τίποτα σπουδαίο.
Δεν λύσαμε κανένα πρόβλημα του κόσμου.
Κρατιόμαστε χέρι-χέρι, λέγαμε ό,τι μας ερχόταν
στο κεφάλι και γελούσαμε.
Δε σου είπα πόσο είχα ανάγκη εκείνη την ημέρα να σε δω.
Δε σου είπα πόσο μου είχες λείψει..Πως δεν άντεχα να κουβαλήσω ως το βράδυ
την ψυχή μου.

Σου τραγουδά απ' έξω η χαρα.
Γιατί βάζεις μπαμπακι στ' αυτιά σου;

Η μοναξιά! Η μοναξιά ήταν δυο νούμερα μεγαλύτερη
απο την αντοχή του.

Κρατάς τις αναμνήσεις σου και προχώρα…
Μια περιπλάνηση είναι το διάβα μας σ’ αυτό το κόσμο…
Μια περιπλάνηση ανάμεσα ουρανού και γης…

100 χρόνια από την κατασκευή του θαλάμου Wilson

<Τροχιές φορτισμένων σωματιδίων μέσα σε θάλαμο Wilson

 

Μετά την ανακάλυψη της ραδιενέργειας από τον Μπεκερέλ, εξαπλωνόταν όλο και περισσότερο η μελέτη υποατομικών σωματιδίων υψηλής ταχύτητας. Έτσι, ήταν σημαντικό για τους φυσικούς να έχουν στην διάθεση τους διατάξεις οι οποίες θα ήταν σε θέση να παρέχουν πληροφορίες γι’ αυτά τα σωματίδια. O μετρητής Geiger που φτιάχτηκε το 1908 μπορούσε να ανιχνεύσει την παρουσία τους, αλλά οι ερευνητές χρειάζονταν περισσότερα στοιχεία.

Την εποχή εκείνη ο Σκώτος φυσικός Charles Wilson, μελετούσε τα νέφη και στα πλαίσια των ερευνών του προσπαθούσε να παραγάγει μικρά τεχνητά νέφη στο εργαστήριο.

Το 1896 διεξήγαγε ένα σημαντικό πείραμα. Άφησε μια ποσότητα υγρού αέρα να διασταλεί μέσα σε ένα δοχείο. H διαστολή μείωσε την θερμοκρασία, με αποτέλεσμα ο αέρας να μην μπορεί να συγκρατήσει όλη την υγρασία. H περίσσεια εμφανίσθηκε ως σταγονίδια νερού, τα οποία σχημάτισαν ένα μικρό νέφος. Με αυτό τον τρόπο διαπίστωσε ότι η παρουσία σωματιδίων σκόνης ή ιόντων ευνοεί τον σχηματισμό σταγονιδίων νερού και, επομένως, και νεφών.

Στην πορεία των πειραμάτων του, ο Wilson σκέφθηκε ότι η ακτινοβολία υψηλής ενέργειας θα παράγει ιόντα κατά την διέλευση της μέσα από την ατμόσφαιρα. Αν ο αέρας μέσα στο δοχείο του ήταν εντελώς απαλλαγμένος από σκόνη, θα μπορούσε να αυξήσει σε μεγάλο βαθμό την υγρασία του, χωρίς να σχηματισθούν σταγονίδια νερού, αφού δεν θα υπήρχαν σωματίδια σκόνης για να χρησιμεύσουν ως «πυρήνες» υγροποίησης.

Αν τώρα διέλθει από τον θάλαμο ένα σωματίδιο υψηλής ενέργειας, και ο θάλαμος υποστεί διαστολή, θα σχηματισθούν σταγονίδια νερού γύρω από τα ιόντα που θα έχουν δημιουργηθεί από την διέλευση του σωματιδίου. Έτσι θα είναι δυνατός όχι μόνο ο εντοπισμός του σωματιδίου αλλά και ο προσδιορισμός της τροχιάς του.

Τέλος, τοποθετώντας αυτό το θάλαμο νεφώσεως μέσα σε ένα μαγνητικό πεδίο, η καμπύλωση της τροχιάς του σωματιδίου θα δείξει την φύση του ηλεκτρικού του φορτίου και θα δώσει πληροφορίες για την μάζα του. O θάλαμος θα μπορεί επίσης να δείξει τις συγκρούσεις σωματιδίων με μόρια και άλλα σωματίδια και να δώσει πληροφορίες για τα γεγονότα που συμβαίνουν πριν και μετά την σύγκρουση.

Το 1911 ο Wilson τελειοποίησε τον θάλαμο νεφώσεως, που πήρε το όνομα του. Έτσι, ήταν ο πρώτος που είδε και φωτογράφισε τις τροχιές μεμονωμένων άλφα και βήτα σωματιδίων καθώς και ηλεκτρονίων.

Περιγραφή του αρχικού θαλάμου

Ο αυθεντικός θάλαμος του Wilson

Ο θάλαμος αποτελείται από ένα κυλινδρικό δοχείο που περιέχει αέριο αργό ή ήλιο και κεκορεσμένους υδρατμούς. Η μία βάση του δοχείου είναι κινητή, ώστε να μετακινείται, ο όγκος του δοχείου να αυξάνεται και το αέριο να εκτονώνεται. Η άλλη βάση είναι διαφανής για να παρατηρούμε τα συμβάντα μέσα στο δοχείο.

Αν λοιπόν το αέριο εκτονωθεί απότομα και περάσει μέσα από το αέριο ένα φορτισμένο σωμάτιο ή ιόν, τότε πέφτοντας η θερμοκρασία του γίνονται οι υδρατμοί υπέρκοροι και αρχίζουν να συμπυκνώνονται γύρω από τα ιόντα, που παίζουν το ρόλο των πυρήνων συμπύκνωσης.

Με τον τρόπο αυτό κατά μήκος της τροχιάς κάθε φορτίου δημιουργούνται σταγονίδια, που μπορούμε να τα δούμε ή να τα φωτογραφήσουμε. Η μελέτη των φωτογραφιών μας αποκαλύπτει την εμβέλεια των σωματίων, την ταχύτητα τους, το είδος του σωματίου και την ορμή τους, αν τοποθετηθεί εντός μαγνητικού πεδίου.

Γρήγορα δε ο θάλαμος Wilson έγινε ένα από τα πιο χρήσιμα εργαλεία της πυρηνικής φυσικής και γι αυτό ο Γουίλσον τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 1927.

Εξέλιξη του θαλάμου Wilson

Άξια προσοχής είναι οι μετατροπές που έφερε ο Blackett στο θάλαμο Wilson. Το τοποθέτησε ανάμεσα σε δύο μετρητές Geiger, ώστε κάθε σωματίδιο που καταγραφόταν από τους δύο μετρητές να περνά και από τον θάλαμο. Η φωτογραφική αποτύπωση των συμβάντων μέσα στο θάλαμο γινόταν μόνο όταν και οι δύο μετρητές κατέγραφαν ταυτόχρονα το συμβάν. Στη συνέχεια ο θάλαμος νέφωσης τοποθετήθηκε μέσα σε ένα μαγνητικό πεδίο κι έτσι η τροχιά του σωματιδίου καμπυλωνόταν. Με αυτό το τρόπο ανακαλύψαμε όχι μόνο το είδος του φορτίου του αλλά τη μάζα και τη ροπή του.

Άλλες παραλλαγές είναι ο θάλαμος φυσαλίδων από τον D.Glaser, που του απέφερε το βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 1960, με υγρό υδρογόνο. Επίσης ο θάλαμος σπινθήρων, που αποτελείται από δύο μεταλλικές πλάκες που βρίσκονται σε μια μεγάλη τάση μεταξύ τους και ανάμεσά τους υπάρχει ένα ευγενές αέριο. Τα φορτισμένα σωμάτια που διέρχονται ιοντίζουν το αέριο και λόγω της διαφοράς τάσης (10kV) δημιουργείται σπινθήρας.

Μερικά από τα σημαντικότερα επιτεύγματα που έγιναν χρησιμοποιώντας το θάλαμο Wilson ήταν:
η επίδειξη της ύπαρξης από τον Arthur Compton των ηλεκτρονίων σκέδασης, καθιερώνοντας κατά συνέπεια πέρα από οποιαδήποτε αμφιβολία την πραγματικότητα του φαινομένου Compton.
η ανακάλυψη του ποζιτρονίου από τον Αμερικανό φυσικό Carl Anderson, η οπτική επίδειξη των διαδικασιών της "δημιουργίας ζεύγους" και της "εξαΰλωσης" ηλεκτρονίων και ποζιτρονίων από τους Blackett και Occhialini.
Και τέλος η επίδειξη της μεταστοιχείωσης των ατομικών πυρήνων, που πραγματοποιήθηκε από τους Cockcroft και Walton. Κατά συνέπεια, η παρατήρηση του Rutherford ότι ο θάλαμος νέφωσης του Wilson ήταν "το πιό αυθεντικό και θαυμάσιο όργανο στην επιστημονική ιστορία", έχει πλήρως δικαιολογηθεί.

Η ιστορία της ανακάλυψης

Προς το τέλος του καλοκαιριού του 1894, όταν ο Wilson βρισκόταν στο υψηλότερο βουνό της Σκωτίας, εντυπωσιάστηκε από την ομορφιά των στεμμάτων και των χρωματισμένων δαχτυλιδιών, που περιβάλλουν τις σκιές στα νέφη και την υγρασία, και αποφάσισε να μιμηθεί αυτά τα φυσικά φαινόμενα στο εργαστήριο του (αρχές του 1895).

Άρχισε λοιπόν να παραγάγει μικρά τεχνητά νέφη στο εργαστήριο και το 1896 έκανε ένα σημαντικό πείραμα. Άφησε μια ποσότητα υγρού αέρα να εκτονωθεί μέσα σε ένα δοχείο, απαλλαγμένου από σκόνη. Η εκτόνωση φυσικά μείωσε την θερμοκρασία, με αποτέλεσμα ο αέρας να μην μπορεί να συγκρατήσει όλη την υγρασία. Η υγρασία που περίσσευε εμφανίστηκε ως σταγονίδια νερού, τα οποία σχημάτισαν ένα μικρό νέφος.

Αλλά η οξεία παρατηρητικότητά του και η έντονη διάνοια του, εντούτοις, τον οδήγησαν να υποπτευθεί (μετά από εργασία μερικών μηνών στο εργαστήριο Cavendish), ότι οι λίγες σταγόνες, που εμφανίζονταν επανειλημμένως κάθε φορά που αυτός εκτόνωνε έναν όγκο υγρού, μπορεί να είναι το αποτέλεσμα της συμπύκνωσης της υγρασίας πάνω σε πυρήνες ή σε ιόντα που υπήρχαν στο θάλαμο. Έτσι και χωρίς σωματίδια σκόνης είναι δυνατόν να σχηματισθούν νέφη μέσα στο θάλαμο. Τότε γνώριζαν ότι μόνο τα σωματίδια της σκόνης μπορούν να δημιουργήσουν σταγόνες, ενεργώντας σαν πυρήνες υγροποίησης.

Ο Wilson εν συνεχεία, σκέφθηκε να ιονίσει τον αέρα μέσα στο πρωτόγονο θάλαμο νέφωσης του, με τη βοήθεια της πρόσφατα ανακαλυμμένης (τέλος 1895) ακτινοβολίας-X από τον Röntgen. Σε αυτό τον βοήθησε η παρατήρηση από τους Thomson και McClelland, ότι ο αέρας έγινε αγώγιμος μετά από τη διέλευση των ακτίνων X. Πράγματι η διέλευση της ακτινοβολίας μέσα από τον αέρα του θαλάμου δημιούργησε ιόντα, που αύξησαν την υγρασία.

Αν διέλθει μέσα από τον θάλαμο ένα φορτισμένο σωματίδιο υψηλής ενέργειας πχ άλφα και ο θάλαμος υποστεί εκτόνωση, θα σχηματισθούν σταγονίδια νερού γύρω από τα ιόντα που θα έχουν δημιουργηθεί από την διέλευση του σωματιδίου. Έτσι θα είναι και ο εντοπισμός του σωματιδίου που διήλθε και η τροχιά του.

Όταν, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού εκείνου του έτους, επιβεβαιώθηκε πλήρως από τους Thomson και Rutherford ότι η αγωγιμότητα πράγματι οφειλόταν στον ιονισμό του αερίου, δεν υπήρξε πλέον οποιαδήποτε αμφιβολία ότι τα ιόντα στα αέρια θα μπορούσαν να ανιχνευθούν και, με λήψη φωτογραφιών, να καταγραφούν και να μελετηθούν έτσι με ησυχία.

Ο διορισμός του Wilson ως σπουδαστής του Maxwell, στο τέλος εκείνου του έτους, του επέτρεψε να αφιερώσει όλο του το χρόνο στην έρευνα, όπως και για τον ατμοσφαιρικό ηλεκτρισμό. Το μεγαλύτερο μέρος της εργασίας του στη συμπεριφορά των ιόντων ως πυρήνες συμπύκνωσης εκτελέσθηκε ανάμεσα στα έτη 1895-1900, ενώ μετά η διδασκαλία στο Πανεπιστήμιο τον απέτρεψαν από το να ασχοληθεί αρκετά με την ανάπτυξη του θαλάμου νέφωσης.

Αλλά το 1923 ο θάλαμος νέφωσης του Wilson έφθασε στην τελειότητα και τον οδήγησε σε δύο κλασικά έργα πάνω στις διαδρομές των ηλεκτρονίων.

Τη βαρύτερη μέχρι σήμερα μορφή αντιύλης, έναν πυρήνα αντιηλίου, δημιούργησαν φυσικοί

Ερευνητές στις ΗΠΑ κατάφεραν να δημιουργήσουν αλλά και να ανιχνεύσουν μια νέα μορφή αντιύλης, η οποία ταυτόχρονα είναι το πιο σύνθετο αλλά και βαρύ «αντι-πράγμα» που έχουν εντοπίσει οι επιστήμονες μέχρι σήμερα. Τα πειράματα έγιναν στον Σχετικιστικό Επιταχυντή Βαρέων Ιόντων (Relativistic Heavy Ion Collider – RHIC) στη Νέα Υόρκη και οι ερευνητές δημιούργησαν πυρήνες αντιηλίου-4.

Τα αντισωματίδια έχουν αντίθετο ηλεκτρικό φορτίο από τα σωματίδια της γνωστής μας ύλης αλλά αυτά τα σωματίδια όταν έρχονται σε επαφή με την ύλη εξαϋλώνονται για αυτό και είναι εξαιρετικά δύσκολο να εντοπιστούν αλλά και να μελετηθούν.

Πέρυσι στον RHIC δημιουργήθηκε ένα σωματίδιο που ονομάστηκε αντιυπερτρίτιο, που αποτελούνταν από ένα αντιπρωτόνιο, ένα αντινετρόνιο και ένα ασταθές σωματίδιο που ονομάζεται αντιλάμδα. Το αντιυπερτρίτιο ήταν μέχρι τότε το βαρύτερο γνωστό αντισωματίδιο αλλά όχι και το πιο σύνθετο που ήταν ο πυρήνας του αντιηλίου-3.

Οι ερευνητές αυτή την φορά αποφάσισαν να δοκιμάσουν μια νέα μέθοδο προκαλώντας συγκρούσεις βαρέων πυρήνων όπως ο μόλυβδος και ο χρυσός, σε υψηλές ενέργειες, διαδικασία που θεωρητικώς μπορεί να οδηγήσει στην δημιουργία πλήθους νέων σωματιδίων.

Η μέθοδος αποδείχτηκε εξαιρετικά αποτελεσματική αφού δημιουργήθηκε μια νέα μορφή αντιύλης η οποία είναι ταυτόχρονα και η πιο σύνθετη και η βαρύτερη μορφή αντιύλης που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα. Οι συγκρούσεις των πυρήνων μολύβδου και χρυσού οδήγησαν τελικά στην δημιουργία 18 πυρήνων αντιηλίου-4 που παίρνει τα σκήπτρα πολυπλοκότητας στον «αντι-μικρόκοσμο».

Α. Κοραής: Απάτη το «Άγιο Φως»

Όσο υπάρχουν πρόβατα (ποίμνιο) πάντα θα υπάρχουν και τσοπάνοι (ποιμένες) και τσοπανόσκυλα (μπαμπούλες)

Ω Ναι ! Είναι Π Ο Λ Λ Α τα Λ Ε Φ Τ Α και της μπίζνας του “αγίου φωτός”

Ο διδάσκαλος του γένους Αδαμάντιος Κοραής αναφέρει ότι « …οι χριστιανοί Πατέρες δεν αναφέρουν τίποτα μέχρι τον 9ο μ.κ.ε αιώνα περί του αγίου φωτός» και αποκαλεί τους Αγιοταφίτες ιερείς λαοπλάνους. Ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Εφραίμ Β΄ (1766-1771) κατάργησε την τελετή του αγίου φωτός ως «χειροποίητον μηχανουργίαν». Η τελετή αποτελεί “ιερό” κατασκεύασμα προσέλκυσης τουριστών-προσκυνητών και των οικονομιών τους. Τα τεράστια έσοδα του Πατριαρχείου τα διαχειρίζονται ιδιοτελώς οι αξιωματούχοι Αγιοταφίτες.

Ω Ναι ! Είναι Π Ο Λ Λ Α τα Λ Ε Φ Τ Α και της μπίζνας του “αγίου φωτός”

 

Ιστορική αναδρομή της απάτης του «Άγιου Φωτός»

Οι Άραβες του Ααρούν Αλ Ρασίντ παρέδωσαν στους παπικούς καλογήρους τα προσκυνήματα των Αγίων Τόπων (μαζί με τα σχετικά προνόμια, που σήμαιναν πολύ χρυσάφι) στα χρόνια του Καρλομάγνου (768-814 μ.κ.ε). Όταν πέθανε ο χαλίφης, το 889 μ.κ.ε τα προνόμια των καλογήρων καταργήθηκαν.
Το 1118 μ.κ.ε. ο Άραβας κυρίαρχος Σαλάχ Ελ Ντιν παραχώρησε στους ορθόδοξους μοναχούς τα προσκυνήματα των Αγίων Τόπων. Ο Ελ Ντιν όριζε ότι «ο πατριάρχης των Ελλήνων θα είναι ο κύριος του Καμαρέ (ναού του Παναγίου Τάφου) και αυτός θα παίρνει από τον τάφο του Ικάς το Άγιον Φως για να το μοιράζει στους Ναζωραίους (χριστιανούς)».
Έτσι πέρασε στους Έλληνες η δικαιοδοσία του Αγίου Φωτός και ο έλεγχος αυτής της «χρυσοτόκου τελετής», όπως τη χαρακτηρίζει ο ιστορικός Κυριάκος Σιμόπουλος. Και βεβαίως άρχισε και το παραμύθιασμα των χιλιάδων «χατζήδων», που ψάχνουν τη σωτηρία της ψυχής τους ταξιδεύοντας στους Αγίους Τόπους.
Όταν ο έλεγχος των προσκυνημάτων αποδόθηκε στους ορθοδόξους, συνεχίστηκε το ίδιο βιολί της εκμετάλλευσης των πιστών. Με μια διαφορά: διάφοροι Λατίνοι συγγραφείς και περιηγητές κατήγγελλαν τους ορθοδόξους ρασοφόρους για θεομπαιξία ξεχνώντας πως αυτοί ήταν οι πρώτοι διδάξαντες στο «άθλημα» αυτό. Κι όσο κι αν φώναζαν μεγάλες μορφές της Εκκλησίας, τ’ αυτί των «φρουρών του Παναγίου Τάφου» δεν ίδρωνε.
Τον 18ο αιώνα έχουμε μια διαφωτιστική αναφορά για το ιστορικό της «θαυματουργού καθόδου του Αγίου Φωτός» από τον ιησουίτη μισιονάριο (απεσταλμένο) Du Bernart. Το 1771 έστειλε από το Κάιρο υπόμνημα στον άμεσο προϊστάμενο του καθολικό επίσκοπο της Τουλούζης. Στο πρώτο μέρος αναφέρεται στο ιστορικό της τελετής, σημειώνει πως ήταν εφεύρεση των Λατίνων βασιλιάδων της Ιερουσαλήμ στα χρόνια των σταυροφοριών και προσθέτει πώς στη συνέχεια αξιοποιήθηκε από τους ορθόδοξους παπάδες:
«Ιδού το ιστορικό αυτού του δήθεν Αγίου Φωτός. Ο Foulcher de Chartres, εξομολογητής του Βaudouin Α’, δεύτερου βασιλιά της Ιερουσαλήμ, διηγήθηκε ένα θαύμα που έγινε μπροστά σ’ ολόκληρο τον λαό της Ιερουσαλήμ και που ο ίδιος είδε με τα μάτια του. Ελεγε πως το Μεγάλο Σάββατο, παραμονή του Πάσχα, ο Θεός, θέλοντας να τιμήση τον τάφο του Ιησού και να αναθερμάνει την πίστη των χριστιανών, έστειλε από τον ουρανό μια φλό¬γα που κατέβηκε στον Άγιο Τάφο και άναψε όλα τα καντήλια, που, σύμφωνα με τα εκκλησιαστικά έθιμα, ήταν σβηστά από τη Μεγάλη Παρασκευή. Αυτή η φλόγα, πετώντας από τη μια άκρη στην άλλη, άναψε όλα τα καντήλια του ναού.
Έλεγε, επίσης, ότι κάποτε ο Θεός, θέλοντας να δοκιμάσει την πίστη των χριστιανών και να τιμωρήση ίσως τον κλονισμό της ευσέβειας τους, καθυστέρησε μερικές ώρες την πραγματοποίηση του θαύματος. Τελικά η κάθοδος του Αγίου Φωτός έγινε την ημέρα του Πάσχα ύστερα από επίσημη λιτανεία όλων των χριστιανών με επικεφαλής τον ίδιο τον βασιλιά. Ολοι βάδιζαν ανυπόδητοι με θρήνους και δάκρυα. Κραυγές αγωνίας εκλιπαρούσαν τον ‘Υψιστο να κάνει το θαύμα του.
Το θαύμα συνεχιζόταν και επί βασιλείας του Βaudouin Β’, όπως βεβαιώνουν οι Βaronius και Sponde. Ο πάπας Ουρβανός Β’, δημηγορώντας στο κονσίλιο της Κλερμόν το 1095. αυτό ακριβώς το Θαύμα επικαλέστηκε στην προσπάθεια του να πείση τους χριστιανούς πρίγκιπες της Ευρώπης να ενώσουν τους στρατούς τους και να εκστρατεύσουν για την απελευθέρωση της γης που με τέτοιο θαύμα τιμούσε ο Θεός. Αλλά κατά τα φαινόμενα το θαύμα σταμάτησε λίγο ύστερα από τους πρώτους βασιλιάδες της Ιερουσαλήμ.
Ο ζήλος των πριγκίπων της χριστιανοσύνης είχε υποχωρήσει και η ευλάβεια των καθολικών είχε εκφυλισθή. Και ενώ οι καθολικοί παραδέχονται πως το θαύμα δεν γίνεται πια, οι σχισματικοί (σ.σ.: εννοεί τους Έλληνες ορθοδόξους) βρήκαν ευκαιρία να το διαιωνίσουν. Παπάδες και πατριάρχες εκμεταλλεύονται την ευπιστία του ποιμνίου που προσμένει την άγια ουράνια φλόγα τη νύχτα του Μεγάλου Σαββάτου. Εφτά ώς οχτώ χιλιάδες πιστοί, ερεθισμένοι από την περιέργεια, συρρέουν στην Ιερουσαλήμ για να παρακολουθήσουν το θέαμα. Αυτό το πλήθος αποτελεί σημαντική πηγή πόρων για τους σχισματικούς’Ελληνες, που εξασφαλίζουν έτσι την επιβίωση τους και την κανονική καταβολή των φόρων στουςΤούρκους».

Ο Αδαμάντιος Κοραής ο πατέρας του Ελληνικού διαφωτισμού στον περίφημο «Διάλογο περί του εν Ιεροσολύμοις Αγίου Φωτός Άτακτα 1825 Τόμος Γ» κάνει μια σφοδρή επίθεση στην όλη ιστορία γύρω από το Άγιο Φώς για την οποία έχουν υπάρξει διάφορες απαντήσεις. Η επίσημη Εκκλησία δεν τόλμησε να υποκύψει τότε, στις παρανοϊκές  φωνές των χριστιανοταλιμπάν και να τον χαρακτηρίσει αιρετικό και αισχρό άθεο όπως εισηγήθηκε στον Πατριάρχη Κωνστάντιο μια οργισμένη μερίδα του εβραιοχριστιανικού κλήρου. Ο Πατριάρχης  φοβούμενος, το τεράστιο και διεθνές κύρος του Κοραή φοβήθηκε να κινηθεί εναντίον του και το 1833 όταν ο Κοραής πέθανε στο Παρίσι έδωσε άδεια τελέσεως επιμνημόσυνης τελετής στην Κωνσταντινούπολη.

 

Αποσπάσματα από τον περίφημο «Διάλογο» του Κοραή για το Άγιο Φώς:

«Δοκίμασε να κηρύξης εις τους προσκυνητάς, ότι ματαίως εξοδεύουν τόσα χρήματα, ματαίως κοπιάζουν ταξιδεύοντες μακράν δια θαύμα, δοκίμασε να διδάξης την τόσην απλήν αλήθειαν ταύτην, και θέλεις ιδεί στράτευμα προσκυνητών μεθυσμένων, ή ώς δέν αισχύνονται να ονομάζωνται Χατζήδων, στρατηγούμενον απο ολίγους θρασυτάτους γόητας, πνέοντας τον όλεθρον σου, ώς ανατροπέως των καθεστώτων»

«θαύμα αισχροκέρδιας, μηχανουργήματα λαοπλάνων ιερέων» και «ψευδοκαταίβατα φώτα της Ιερουσαλήμ»

«Αναίσχυντη θαυματοποιία και πλάσμα του μεσαίωνα, κατασκευασμένο από σκοταδιστές Καπουτσίνους»

«Της Ελλάδος ο κοινός λαός, μωρός ότι πιστεύει το άγιον φως»

«Ιερείς και λαός να καθαρισθώσιν από της δεισιδαιμονίας το όνειδος»

«Οι ποιμένες, πρώτοι αυτοί  το γέννημα του σκότους να σβέσωσι και τους τρέχοντας εις θέαν και προσκύνησιν αυτού, να εμποδίζωσιν».

«Μοναχοί θρασύτατοι γόητες επινόησαν το θαύμα του αγίου φωτός, για να ενισχύσουν τον ηλίθιο ζήλο των προσκυνητών»

«Όνειδος και αίσχος, στρατηγούμενον από θρασύτατους θαυματοπλάστες. Αξιοθρήνητοι οι κατ έτος τρέχοντες μωροί και πλανημένοι προσκυνητές του θαύματος»

«Τέτοιων θαυμάτων έχουν ανάγκη οι ψευδοθρησκείες»

«Ασυγχώρητον, με παντοειδείς δόλους να υπερασπίζεται η θρησκεία πλαστά θαύματα και πάσης λογής ανομήματα»

«Ελευθερώστε την Ανατολική εκκλησία από το όνειδος του αισχρού θαυματουργήματος»

«Το άγιον φως είναι πλάσμα ασεβές και αναίσχυντον, πλάσμα Λατίνων μοναχών και φραγγοπατερικόν γέννημα»

«Μην πιστεύετε λοιπόν όσα λέγουν περί του αγίου φωτός»

«Το Υπουργείο Εξωτερικών νομίζει ότι ικανοποιώντας τους αγιοταφίτες μοναχούς, θα ενισχύσει και θα διαφυλάξει την Ελληνική παρουσία και περιουσία στο Ισραήλ. Ας γνωρίζει, όμως, ότι όσο χαϊδεύει τους μοναχούς, τόσο αυτοί αποθρασύνονται και ξεπουλάνε κάθε τι ελληνικό και ιερό. Πρόσφατο παράδειγμα ο ηγούμενος παπάς Εφραίμ του “Αγίου Όρους”.

 

Το Πατριαρχείο Iεροσολύμων “είναι ο μεγαλυτερος ιδιοκτήτης ακίνητης περιουσίας στο Iσραήλ, μετά το ίδιο το κράτος του Iσραήλ”. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το 20% έως 30% των ακινήτων στην Παλιά Πόλη της Iερουσαλήμ ανήκει στο Πατριαρχείο. Aνάμεσά τους τα τρία πιο σημαντικα μνημεία των “Aγίων Tόπων” αλλά και τα πιο σημαντικά κτίρια του Iσραήλ: H ίδια η Bουλή (Kνέσετ), η Mεγάλη Συναγωγή και η κατοικία του πρωθυπουργού. Σύνολο αξίας, δεκάδες δισεκατομμύρια δολαρίων. (Eφημερίδα Eλευθεροτυπία 27.02.2005, «Eιρηναίου “Γης Mαδιάμ”»)

«Δυστυχώς, οι μοναχοί και το ιερατείο, έχοντας με το μέρος τους τις μάζες του ηλίθιου λαού (πρόβατα-αμνούς) και τους δουλοπρεπείς πολιτικούς, εξακολουθούν να κυριαρχούν στην κοινωνική, οικονομική και θρησκευτική ζωή της κοινωνίας, διατηρώντας τον άνθρωπο στο σκοτάδι, την ειδωλολατρία και τον παγανισμό»

«Eίκοσι εκατομμύρια δολάρια «αγνοούνταν» στο Πατριαρχείο Iεροσολύμων, τουλάχιστον μέχρι το 2005: Tο ποσό αυτό ήταν το αντίτιμο που πλήρωσε η ισραηλινή κυβέρνηση το 2000, προκειμένου να ανανεωθεί για 999 (!) χρόνια η ενοικίαση των εκτάσεων, ιδιοκτησίας του Πατριαρχείου, στις οποίες έχει κτισθεί η Kνεσέτ (το Kοινοβούλιο και η προεδρική κατοικία του Iσραήλ. (Βλ. Eφημερίδα TA NEA 26.2.2005: «20 εκατομμύρια δολάρια έκαναν… φτερά. O κλέψας του κλέψαντος στο Πατριαρχείο Iεροσολύμων»)

Ως το 1988, το Φως ερχόταν στην Ελλάδα με βαπόρι μια εβδομάδα μετά την Ανάσταση! Μέχρι που ένας ταξιδιωτικός πράκτορας έπεισε το κράτος να μετατρέψει μια θρησκευτική τελετή σε εθνική παράδοση: Ήταν ο Ιάκωβος Οικονομίδης, ο οποίος έκτοτε φέρει τον τίτλο του Μεγαλόσταυρου του Παναγίου Τάφου, ιδιοκτήτης ταξιδιωτικού γραφείου στην οδό Νίκης 23, που οργάνωνε (μέχρι το 2004 που έκλεισε) εκδρομές στους Αγίους Τόπους.
Λόγω της σχέσης του με τον τότε Έξαρχο του Παναγίου Τάφου στην Αθήνα (και μετά Πατριάρχη) κ. Ειρηναίο, συνέλαβε την ιδέα και έπεισε το κράτος να ναυλώσει αεροσκάφος της Ολυμπιακής για τη μεταφορά του Αγίου Φωτός από τα Ιεροσόλυμα στην Αθήνα. Επί προεδρίας Σαρτζετάκη, προστέθηκαν… εύζωνοι και σταδιακά φτάσαμε στο να του αποδίδονται (του … Φωτός!) τιμές αρχηγού κράτους. Φυσικά, κανένα άλλο ορθόδοξο κράτος στον κόσμο, από τη Ρωσία και τη Σερβία μέχρι την Αρμενία, δε ναυλώνει αεροσκάφος για να μεταφέρει το “Φως” ούτε φυσικά το υποδέχεται ως αρχηγό κράτους !!
Σκέψεις όπως, τι δουλειά έχει ο Ελληνας με τις εβραϊκές δοξασίες και τα σιωνιστικά δρώμενα, ούτε που περνάει από τον νου του προβάτου.

Εθνικό ξεπούλημα και εθνική προδοσία, από τους “θεματοφύλακες” του ελληνισμού!

Όσο υπάρχουν πρόβατα (ποίμνιο) πάντα θα υπάρχουν και τσοπάνοι (ποιμένες) και τσοπανόσκυλα (μπαμπούλες)
Πότε, τελικά, θα ξυπνήσουν οι Έλληνες;
Πότε οι πολιτικοί θα αγνοήσουν το πολιτικό κόστος και τα φτηνά μικροκομματικά συμφέροντά τους;
Πότε θα έλθει η ελευθερία του ανθρώπου που οραματιζόταν ο Αδαμάντιος Κοραής;
Ουτοπικές και ρητορικές οι ερωτήσεις, οι απαντήσεις είναι προφανείς.

Ανθολογία Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΟΡΩΜΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ, ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑ, ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ - Πῶς δεῖ ἱστορίαν συγγράφειν § 41-45, 61-62

Ο ιδεώδης ιστορικός

Η πραγματεία του Λουκιανού Πῶς δεῖ ἱστορίαν συγγράφειν αποτελεί το μοναδικό συστηματικό έργο για την ιστοριογραφία που έχει σωθεί από την αρχαιότητα. Έχει χαρακτήρα επιστολής και η συγγραφή τοποθετείται στο 166 μ.Χ. Αφορμή για τη συγγραφή του έργου στάθηκε η εμφάνιση πληθώρας ιστοριογραφικών έργων μετά τον πόλεμο του Ρωμαίου αυτοκράτορα Βήρου εναντίον των Πάρθων (162-166 μ.Χ.), τα οποία εγκωμίαζαν χωρίς μέτρο τα κατορθώματα των Ρωμαίων, επιδεικνύοντας αρκετές φορές κακό γούστο. Ο Λουκιανός, αφού στο πρώτο μέρος αναφέρεται -συχνά με εύθυμη διάθεση- στα λάθη των συγχρόνων του ιστορικών, δίνει στο δεύτερο μέρος με συστηματικότερο τρόπο συμβουλές προς τους επίδοξους ιστορικούς. Δύο κύριες ιδιότητες πρέπει να διαθέτει, σύμφωνα με τον Λουκιανό, ο καλός ιστορικός: «πολιτική σκέψη και συγγραφική ικανότητα. Η πρώτη είναι δώρο της φύσης που δεν διδάσκεται, ενώ η συγγραφική ικανότητα μπορεί να αποκτηθεί με πολλή άσκηση, συνεχή κόπο και μίμηση των αρχαίων» (§ 34). Ακολουθώντας τον Θουκυδίδη, αναγνωρίζει ως βασικό στόχο της ιστορίας, της οποίας το έργο αντιδιαστέλλει από αυτό της ρητορικής, την ωφέλεια των αναγνωστών με την έκθεση της αλήθειας, ενώ παράλληλα ψέγει την άκριτη μίμηση των κλασικών προτύπων.

Πῶς δεῖ ἱστορίαν συγγράφειν § 41-45, 61-62

[41] τοιοῦτος οὖν μοι ὁ συγγραφεύς. ἔστω ἄφοβος, ἀδέκαστος, ἐλεύθερος, παρρησίας καὶ ἀληθείας φίλος, ὡς ὁ κωμικός φησίν, τὰ σῦκα σῦκα, τὴν σκάφην δὲ σκάφην ὀνομάσων, οὐ μίσει οὐδὲ φιλίᾳ νέμων οὐδὲ φειδόμενος ἢ ἐλεῶν ἢ αἰσχυνόμενος ἢ δυσωπούμενος, ἴσος δικαστής, εὔνους ἅπασιν ἄχρι τοῦ μὴ θατέρῳ τι ἀπονεῖμαι πλεῖον τοῦ δέοντος, ξένος ἐν τοῖς βιβλίοις καὶ ἄπολις, αὐτόνομος, ἀβασίλευτος, οὐ τί τῷδε ἢ τῷδε δόξει λογιζόμενος, ἀλλὰ τί πέπρακται λέγων.
[42] ὁ δ᾽ οὖν Θουκυδίδης εὖ μάλα ταῦτ᾽ ἐνομοθέτησεν καὶ διέκρινεν ἀρετὴν καὶ κακίαν συγγραφικήν, ὁρῶν μάλιστα θαυμαζόμενον τὸν Ἡρόδοτον ἄχρι τοῦ καὶ Μούσας κληθῆναι αὐτοῦ τὰ βιβλία. κτῆμά τε γάρ φησιν μᾶλλον ἐς ἀεὶ συγγράφειν ἤπερ ἐς τὸ παρὸν ἀγώνισμα, καὶ μὴ μυθῶδες ἀσπάζεσθαι ἀλλὰ τὴν ἀλήθειαν τῶν γεγενημένων ἀπολείπειν τοῖς ὕστερον. καὶ ἐπάγει τὸ χρήσιμον καὶ ὃ τέλος ἄν τις εὖ φρονῶν ὑπόθοιτο ἱστορίας, ὡς εἴ ποτε καὶ αὖθις τὰ ὅμοια καταλάβοι, ἔχοιεν, φησί, πρὸς τὰ προγεγραμμένα ἀποβλέποντες εὖ χρῆσθαι τοῖς ἐν ποσί. [43] καὶ τὴν μὲν γνώμην τοιαύτην ἔχων ὁ συγγραφεὺς ἡκέτω μοι, τὴν δὲ φωνὴν καὶ τὴν τῆς ἑρμηνείας ἰσχύν, τὴν μὲν σφοδρὰν ἐκείνην καὶ κάρχαρον καὶ συνεχῆ ταῖς περιόδοις καὶ ἀγκύλην ταῖς ἐπιχειρήσεσιν καὶ τὴν ἄλλην τῆς ῥητορείας δεινότητα μὴ κομιδῇ τεθηγμένος ἀρχέσθω τῆς γραφῆς, ἀλλ᾽ εἰρηνικώτερον διακείμενος. καὶ ὁ μὲν νοῦς σύστοιχος ἔστω καὶ πυκνός, ἡ λέξις δὲ σαφὴς καὶ πολιτική, οἵα ἐπισημότατα δηλοῦν τὸ ὑποκείμενον. [44] ὡς γὰρ τῇ γνώμῃ τοῦ συγγραφέως σκοποὺς ὑπεθέμεθα παρρησίαν καὶ ἀλήθειαν, οὕτω δὲ καὶ τῇ φωνῇ αὐτοῦ εἷς σκοπὸς ὁ πρῶτος, σαφῶς δηλῶσαι καὶ φανότατα ἐμφανίσαι τὸ πρᾶγμα, μήτε ἀπορρήτοις καὶ ἔξω πάτου ὀνόμασι μήτε τοῖς ἀγοραίοις τούτοις καὶ καπηλικοῖς, ἀλλ᾽ ὡς μὲν τοὺς πολλοὺς συνεῖναι, τοὺς δὲ πεπαιδευμένους ἐπαινέσαι. καὶ μὴν καὶ σχήμασι κεκοσμήσθω ἀνεπαχθέσι καὶ τὸ ἀνεπιτήδευτον μάλιστα ἔχουσιν, ἐπεὶ τοῖς κατηρτυμένοις τῶν ζωμῶν ἐοικότας ἀποφαίνει τοὺς λόγους. [45] καὶ ἡ μὲν γνώμη κοινωνείτω καὶ προσαπτέσθω τι καὶ ποιητικῆς παρ᾽ ὅσον μεγαληγόρος καὶ διηρμένη καὶ ἐκείνη, καὶ μάλισθ᾽ ὁπόταν παρατάξεσι καὶ μάχαις καὶ ναυμαχίαις συμπλέκηται· δεήσει γὰρ τότε ποιητικοῦ τινος ἀνέμου ἐπουριάσοντος τὰ ἀκάτια καὶ συνδιοίσοντος ὑψηλὴν καὶ ἐπ᾽ ἄκρων τῶν κυμάτων τὴν ναῦν. ἡ λέξις δὲ ὅμως ἐπὶ γῆς βεβηκέτω, τῷ μὲν κάλλει καὶ τῷ μεγέθει τῶν λεγομένων συνεπαιρομένη καὶ ὡς ἔνι μάλιστα ὁμοιουμένη, ‹μὴ› ξενίζουσα δὲ μηδ᾽ ὑπὲρ τὸν καιρὸν ἐνθουσιῶσα. κίνδυνος γὰρ αὐτῇ τό τε μέγιστον παρακινῆσαι καὶ κατενεχθῆναι ἐς τὸν τῆς ποιητικῆς κορύβαντα, ὥστε μάλιστα πειστέον τηνικαῦτα τῷ χαλινῷ καὶ σωφρονητέον, εἰδότας ὡς ἱπποτυφία τις καὶ ἐν λόγοις πάθος οὐ μικρὸν γίγνεται. ἄμεινον οὖν ἐφ᾽ ἵππου ὀχουμένῃ τότε τῇ γνώμῃ τὴν ἑρμηνείαν πεζῇ συμπαραθεῖν, ἐχομένην τοῦ ἐφιππίου ὡς μὴ ἀπολείποιτο τῆς φορᾶς.

…

[61] τὸ δ᾽ ὅλον ἐκείνου μοι μέμνησο —πολλάκις γὰρ τοῦτο ἐρῶ— καὶ μὴ πρὸς τὸ παρὸν μόνον ὁρῶν γράφε ὡς οἱ νῦν ἐπαινέσονταί σε καὶ τιμήσουσιν, ἀλλὰ τοῦ σύμπαντος αἰῶνος ἐστοχασμένος πρὸς τοὺς ἔπειτα μᾶλλον σύγγραφε καὶ παρ᾽ ἐκείνων ἀπαίτει τὸν μισθὸν τῆς γραφῆς, ὡς λέγηται περὶ σοῦ, «ἐκεῖνος μέντοι ἐλεύθερος ἀνὴρ ἦν καὶ παρρησίας μεστός, οὐδὲν οὐδὲ κολακευτικὸν οὐδὲ δουλοπρεπὲς ἀλλ᾽ ἀλήθεια ἐπὶ πᾶσι.» τοῦτ᾽, εἰ σωφρονοῖ τις, ὑπὲρ {τὰς} πάσας τὰς νῦν ἐλπίδας θεῖτο ἄν, οὕτως ὀλιγοχρονίους οὔσας. [62] ὁρᾷς τὸν Κνίδιον ἐκεῖνον ἀρχιτέκτονα οἷον ἐποίησεν; οἰκοδομήσας γὰρ τὸν ἐπὶ τῇ Φάρῳ πύργον, μέγιστον καὶ κάλλιστον ἔργον ἁπάντων, ὡς πυρσεύοιτο ἀπ᾽ αὐτοῦ τοῖς ναυτιλλομένοις ἐπὶ πολὺ τῆς θαλάττης καὶ μὴ καταφέροιντο ἐς τὴν Παραιτονίαν, παγχάλεπον, ὥς φασιν, οὖσαν καὶ ἄφυκτον εἴ τις ἐμπέσοι ἐς τὰ ἕρματα— οἰκοδομήσας οὖν τὸ ἔργον ἔνδοθεν μὲν κατὰ τῶν λίθων τὸ αὑτοῦ ὄνομα ἐπέγραψεν, ἐπιχρίσας δὲ τιτάνῳ καὶ ἐπικαλύψας ἐπέγραψε τοὔνομα τοῦ τότε βασιλεύοντος, εἰδώς, ὅπερ καὶ ἐγένετο, πάνυ ὀλίγου χρόνου συνεκπεσούμενα μὲν τῷ χρίσματι τὰ γράμματα ἐκφανησόμενον δέ, «Σώστρατος Δεξιφάνους Κνίδιος θεοῖς σωτῆρσιν ὑπὲρ τῶν πλοϊζομένων.» οὕτως οὐδ᾽ ἐκεῖνος ἐς τὸν τότε καιρὸν οὐδὲ τὸν αὑτοῦ βίον τὸν ὀλίγον ἑώρα, ἀλλ᾽ εἰς τὸν νῦν καὶ τὸν ἀεί, ἄχρι ἂν ἑστήκῃ ὁ πύργος καὶ μένῃ αὐτοῦ ἡ τέχνη.

***
[41] Τέτοιος λοιπόν πρέπει κατά τη γνώμη μου να είναι ο ιστορικός: άφοβος, αδέκαστος, ελεύθερος, φίλος της παρρησίας και της αλήθειας, να ονομάζει «τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη», όπως λέει και ο κωμικός ποιητής, χωρίς να ικανοποιεί το μίσος ή τη φιλία, χωρίς να λυπάται ή να αισθάνεται οίκτο ή ντροπή ή να πτοείται. Να είναι δίκαιος δικαστής, ευνοϊκά διατεθειμένος προς όλους έως το σημείο να μην παραχωρεί περισσότερο από όσο πρέπει, ξένος και χωρίς πατρίδα στα βιβλία του, ανεξάρτητος, χωρίς να υπακούει σε κανένα βασιλιά, ούτε να υπολογίζει τι εντύπωση θα σχηματίσει ο ένας ή ο άλλος αλλά να γράφει ό,τι έγινε.
[42] Ο Θουκυδίδης πολύ εύστοχα θέσπισε αυτούς τους κανόνες και διέκρινε τα προτερήματα του ιστορικού από τα ελαττώματα βλέποντας πόσο θαυμάστηκε ο Ηρόδοτος, ώστε τα βιβλία του να ονομαστούν Μούσες. Και λέει ότι έγραψε την ιστορία του περισσότερο για να μείνει αιώνιο κτήμα παρά έργο επίκαιρου διαγωνισμού και ότι δεν προτιμά το μυθικό στοιχείο, αλλά κληροδοτεί στους μεταγενέστερους την αλήθεια των γεγονότων. Αναφέρει ακόμη τη χρησιμότητα της ιστορίας και ποιος πρέπει να είναι ο σκοπός της για κάθε συνετό άνθρωπο, ώστε, αν ποτέ συμβούν και πάλι παρόμοια γεγονότα, θα μπορεί στρέφοντας το βλέμμα προς τα παρελθόντα να αντιμετωπίσει σωστά τα παρόντα.
[43] Τέτοιο τρόπο σκέψεως λοιπόν αν έχει ο συγγραφέας, ας έρθει σ᾽ εμένα. Όσο για τη γλώσσα και την εκφραστική δύναμη, δεν πρέπει να ξεκινήσει το γράψιμο με πολύ ορμητικό ύφος υιοθετώντας τη σφοδρή εκείνη και αιχμηρή και μακροπερίοδη και περίπλοκη στα επιχειρήματα και τα λοιπά τεχνάσματα ρητορική δεξιοτεχνία, αλλά με νηφάλια διάθεση. Η σκέψη του πρέπει να έχει συνοχή και να είναι πυκνή, το λεκτικό να έχει σαφήνεια και να ταιριάζει σε πολιτικές υποθέσεις κατά τρόπο που να εκφράζει με απόλυτη ακρίβεια το θέμα.
[44] Γιατί, όπως για τη σκέψη του συγγραφέα θέσαμε ως σκοπό την παρρησία και την αλήθεια, έτσι και για τη γλώσσα του πρώτος σκοπός πρέπει να είναι να δηλώσει με σαφήνεια και να εκθέσει με διαύγεια το ζήτημα χωρίς σπάνιες και ασυνήθιστες λέξεις ούτε με αγοραίες και φτηνές, αλλά τέτοιες, που το πλήθος να καταλαβαίνει και οι μορφωμένοι να επαινούν. Επίσης να στολίζει τους λόγους του με σχήματα απλά και ανεπιτήδευτα, επειδή διαφορετικά οι λόγοι του θα μοιάζουν με υπερβολικά καρυκευμένες σούπες.
[45] Η σκέψη του συγγραφέα ας συμμετέχει και ας προσεγγίζει κάπως την ποίηση και ας είναι, όπως και εκείνη, μεγαλόπρεπη και υψηλή και μάλιστα όταν ασχολείται με παρατάξεις, μάχες και ναυμαχίες. Τότε θα χρειαστεί ένας ποιητικός άνεμος να φουσκώνει τα πανιά και να σηκώσει μαζί του το καράβι ψηλά στις κορυφές των κυμάτων. Η έκφραση όμως καλύτερα ας πατάει στη γη· μπορεί να ανυψώνεται στο κάλλος και στο μεγαλείο των ιστορουμένων και να εξομοιώνεται, όσο είναι δυνατό, με αυτά χωρίς όμως να ξενίζει και να ενθουσιάζει άκαιρα. Γιατί υπάρχει γι᾽ αυτήν κίνδυνος και να φτάσει σε μεγάλη έξαψη και να περιπέσει στην ποιητική μανία. Επομένως θα πρέπει να υπακούσει στο χαλινάρι και να είναι φρόνιμη γνωρίζοντας ότι η υπερβολική υπερηφάνεια και στα λόγια ακόμα δεν είναι μικρή αρρώστια. Το καλύτερο λοιπόν είναι, ενώ η σκέψη πηγαίνει έφιππη, η έκφραση να πορεύεται πλάι της πεζή κρατώντας τη σέλλα, για να μη μείνει πολύ πίσω.

...

[61] Γενικά να θυμάσαι εκείνο -και θα στο πω πολλές φορές- να γράφεις αποβλέποντας όχι μόνο στο παρόν για να σε επαινέσουν και να σε τιμήσουν οι σύγχρονοί σου, αλλά, έχοντας στόχο την αιωνιότητα, γράφε για τους επερχομένους και από εκείνους να απαιτήσεις την αμοιβή για το έργο σου, ώστε να λένε για σένα: «Εκείνος ήταν ελεύθερος άνθρωπος και γεμάτος θάρρος, χωρίς να λέει κολακείες ούτε δουλοπρεπείς εκφράσεις αλλά την αλήθεια σε όλα». Αυτό τον κανόνα πρέπει κάθε φρόνιμος να τοποθετεί πάνω από όλες τις ελπίδες του παρόντος, που είναι τόσο βραχυχρόνιες.
[62] Θυμάσαι τι έκανε ο αρχιτέκτονας εκείνος από την Κνίδο; Έχτισε τον πύργο στη νήσο Φάρο,¹ μέγιστο και κάλλιστο έργο, για να φωτίζονται από αυτό οι ναυτιλλόμενοι σε μεγάλη απόσταση μέσα στη θάλασσα, και να μην παρασύρονται στην Παραιτονία,² ακτή πολύ δύσκολη, όπως λένε, που δε γλύτωνες αν έπεφτες στους βράχους της. Αφού λοιπόν έχτισε το έργο, έγραψε από μέσα, επάνω στην πέτρα, το όνομά του και κατόπιν το έχτισε με γύψο και το κάλυψε γράφοντας το όνομα του τότε βασιλιά, ξέροντας, όπως και έγινε, ότι σε λίγο χρόνο τα γράμματα θα πέσουν μαζί με το επίχρισμα και θα φανεί το Σώστρατος Δεξιφάνους Κνίδιος θεοῖς σωτῆρσιν ὑπὲρ τῶν πλοϊζομένων.³ Έτσι ούτε εκείνος απέβλεπε στις τότε περιστάσεις ούτε στη σύντομη ζωή του, αλλά στη σημερινή εποχή και στη μελλοντική, όσο ο πύργος θα στέκεται όρθιος και θα διατηρείται η τέχνη του.
----------------------

¹ Πρόκειται για το νησάκι μπροστά στην Αλεξάνδρεια, το οποίο συνδεόταν με στενή λωρίδα γης με την ξηρά. Επί Πτολεμαίου Β΄ του Φιλάδελφου ανατέθηκε (γύρω στο 280 π.Χ.) στον αρχιτέκτονα Σώστρατο από την Κνίδο να κτίσει τον περίφημο φάρο.

² Πόληκαι λιμάνι της Αιγύπτου, περ. 300 χλμ. δυτικά της Αλεξάνδρειας.

³ «Ο Σώστρατος, ο γιος του Δεξιφάνη, από την Κνίδο στους θεούς σωτήρες υπέρ των πλεόντων».

Ο θάνατος και η ταφή στην Αρχαία Ελλάδα

Η ταφή στην αρχαία Ελλάδα. Η περιποίηση του νεκρού, οι μοιρολογίστρες, οι βραδινές κηδείες, τα νεκρόδειπνα... 

 

Η Ταφή

Η ταφή ή καύση ή ενταφιασμός στην εποχή των αρχαίων Ελλήνων, επιβάλλεται από θρησκευτική ανάγκη και όχι μόνο για λόγους υγιεινής. Αρκεί απλώς ένα ράντισμα του νεκρού με χώμα, ώστε να εξευμενισθεί και να μη γίνει ον που επιτίθεται και τιμωρεί. Αυτό το καθήκον εκτελεί η Αντιγόνη στο νεκρό σώμα του αδερφού της Πολυνείκη και αψηφά τη θανατική ποινή που της επιβάλλει ο Κρέων (Σοφοκλέους, Αντιγόνη) Ο Ομηρικός κόσμος των νεκρών εντυπώθηκε τόσο βαθιά στην συνείδησή των Ελλήνων, ώστε ούτε οι φιλοσοφικές θεωρίες (Ορφικοί, Πυθαγόρειοι και Πλατωνικοί), μήτε καν ο Χριστιανισμός, κατόρθωσαν να τον ξεριζώσουν από τις ψυχές τους.

Στη λαϊκή μας παράδοση, ο Άδης των σημερινών Ελλήνων είναι ο υποχθόνιος κόσμος του Ομήρου, ο κόσμος εκείνος χωρίς παρηγοριά… Η περιποίηση του νεκρού ήταν πράξη τελετουργική. Έπλεναν κι έντυναν τον νεκρό με ρούχα καθαρά, συνήθως λευκά, και τον τοποθετούσαν πάνω σε ένα τραπέζι ή κρεββάτι, έχοντας τα πόδια γυρισμένα προς την έξοδο.

Το κεφάλι του ακουμπούσε πάνω σε ένα μαξιλάρι με λουλούδια. Τον νεκρό συντρόφευαν οι γυναίκες του πολύ στενού του οικογενειακού περιβάλλοντος και άρρενες συγγενείς και φίλοι. Γύρω του, μοιρολογίστρες, λουλούδια, λήκυθοι και άλλα αγγεία με αρώματα, συμπλήρωναν τη σκηνή που συναντάμε πολύ συχνά πάνω στα ταφικά αγγεία της αρχαιότητας. Σκηνές που επαναλαμβάνονται ζωντανές στις μέρες μας σε όλο τον ελλαδικό χώρο....

Πολλές φορές έβαζαν στο στόμα του νεκρού ένα νόμισμα. Ήταν τα βαρκάτικα, ο οβολός που έπρεπε να πληρώσει στον Χάροντα που τον περνούσε με τη βάρκα στον ποταμό Άδη (οι λαϊκοί άνθρωποι της αρχαιότητας χρησιμοποιήσουν το στόμα τους για πορτοφόλι). Άλλες φορές πάλι, έβαζαν κοντά στον νεκρό ένα γλυκό από μέλι, διότι πίστευαν πως με αυτό θα μπορέσει να κολακέψει τον Κέρβερο, τον σκύλο-φύλακα του Άδη.

Η κηδεία γινόταν μέσα στο σκοτάδι της νύχτας, πριν βγει η πρώτη αχτίδα του ήλιου και μολυνθεί από τον νεκρό, που θεωρείτο μιασμένος. Έκαναν τελετές εξαγνισμού, ενώ οι συγγενείς πλένονταν με νερό φερμένο από άλλο σπίτι κι έπειτα έτρωγαν όλοι μαζί (νεκρόδειπνα). Την επόμενη, γίνονταν εξαγνισμός του σπιτιού με θαλασσινό νερό.

Την τρίτη μέρα, την ένατη, την τριακοστή και στο χρόνιασμα, έκαναν προσφορές, θυσίες και συμπόσια στη μνήμη του νεκρού.

Η τελευταία μέρα των Ανθεστήριων, στα τέλη Φεβρουαρίου λέγονταν Χύτροι και ήταν ημεγάλη γιορτή στη μνήμη των νεκρών (συγγενεύει με τα σημερινά Ψυχοσάββατα). Μέσα σε πήλινες χύτρες, ετοίμαζαν ένα χυλό από σπόρους (πανσπερμία), που έπρεπε να φάνε πριν νυχτώσει.

Όλοι έρχονταν στο κοιμητήρι για να τιμήσουν τους νεκρούς τους και θυσίαζαν στον Ερμή Ψυχοπομπό, τον οδηγητή των νεκρών στον Άδη. Στο τέλος της ημέρας, για να εξορκίσουν την κακή τύχη έλεγαν: «Στην πόρτα (έξω) οι Κήρες, τέλειωσαν τα Ανθεστήρια». Οι Κήρες ήταν θεές του θανάτου.

Ο θάνατος στην Αρχαία Ελλάδα.

Στα Ηλύσια πεδία πήγαιναν οι άξιοι, στον Άδη όσοι δεν αξιοποίησαν τη ζωή και στα Τάρταρα οι εγκληματίες...

Οι αρχαίοι Αθηναίοι, σύμφωνα με τους νόμους τους Σόλωνα, ήταν υποχρεωμένοι να φροντίζουν τους ηλικιωμένους γονείς τους και ακόμα να φροντίζουν τα της ταφή τους. Όποιος πολίτης παρέβαινε αυτά τα καθήκοντα, πλήρωνε πρόστιμο και έχανε τα πολιτικά του δικαιώματα, δηλαδή εθεωρείτο «άτιμος», ή και τον εξόριζαν από την πόλη. Αθηναίοι και Έλληνες, στην αρχαιότητα, πίστευαν πως οι θεοί προσφέρουν απλόχερα τα αγαθά στους θνητούς και αυτοί, σεβόμενοι τους αθάνατους ευεργέτες, οφείλουν να τα απολαύσουν μέχρι τελευταίας ευκαιρίας. Διαφορετικά, θα προσβάλλουν τους γενναιόδωρους θεούς. Σύμφωνα με τις ιδέες αυτές, λοιπόν, εκτιμούν, αγαπούν και απολαμβάνουν την επίγεια ζωή. Αντιμετωπίζουν τον θάνατο με δέος, φόβο και θλίψη, συνεπώς φοβούνται τον νεκρό, που θεωρούν «μιασμένο» (μολυσμένο).

Ο θάνατος ήταν η συντέλεια, καθώς ελάχιστοι πίστευαν στην αθανασία της ψυχής και ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ο Όμηρος διαχωρίζει την ψυχή (από το ρήμα ψύχω > πνέω – αναπνέω) σε κυρίως ψυχή ( ζωή -ανάσα – πνοή) και σε θυμό... που είναι η ψυχή μας ως φορέας ψυχικών και πνευματικών ιδιοτήτων. Κατά τον Όμηρο, το σώμα είναι ο άνθρωπος καθαυτόν, που φθείρεται με τον θάνατο. Η ψυχή μετά θάνατον γίνεται σκιά ωχρή, χωρίς αξία, που πλανάται στον Άδη κι ύστερα εξανεμίζεται, χάνεται. Παρόμοιες ιδέες έχει και ο Αριστοτέλης, ο οποίος δηλώνει πως ο άνθρωπος είναι σώμα και ύλη, ψυχή και είδος. Κατά τον Αριστοτέλη η ψύχη είναι ενδιάμεσο μεταξύ ανθρώπων και θεού, γεννιέται και σβήνει με το σώμα. Μονάχα ο νους έρχεται απ΄ έξω («θύραθεν»), είναι «το ανώτερον μέρος της ψυχής, προγενέστερον και κύριον, απλούν και απαθές» και είναι ύλη....

Η αθανασία της ψυχής

Υπέρ της αθανασίας της ψυχής τάσσονται οι Ορφικοί, οι Πυθαγόρειοι και οι Πλατωνικοί. Οι θεωρίες τους συγγενεύουν πολύ με τη μεταγενέστερη χριστιανική θεωρία περί ψυχής. Κοινή σε όλους είναι η άποψη ότι η ψυχή «ουσία άυλη, άφθαρτη και αθάνατη», «κάτι το άορατον, ασώματον, πάγκαλον και θείον», γι” αυτό είναι αθάνατη. Ενώ το σώμα είναι «ορατόν και σύνθετον και γαιώδες και ανθρώπινον», γι” αυτό είναι θνητό και πιθανόν να παραλογίζεται (Πλάτωνος, Φαίδων).

Ο Σωκράτης στις τελευταίες στιγμές νιώθει πως με τον θάνατό του θεραπεύεται από τη νόσο (δηλαδή το κλείσιμο της ψυχής, μέσα στο φθαρτό σώμα).

Για να εκφράσει, λοιπόν, την ευγνωμοσύνη του προς τον θεό Ασκληπιό, δίνει εντολή στον Κρίτωνα να θυσιάσει για λογαριασμό του έναν κόκορα. Την ίδια ερμηνεία, που θέλει το σώμα να είναι φυλακή της ψυχής, υποστηρίζουν οι Ορφικοί. Χαρακτηριστικά πρεσβεύουν πως «η ψυχή εγκαταλείπει προσωρινά το σώμα την ώρα του ονείρου και για πάντοτε την ώρα του θανάτου». Όλοι τους, επίσης, ομιλούν για δικαιοσύνη, ηθική αγνότητα και τιμωρία ή δικαίωση στον άλλο κόσμο....

Η επικούρεια άποψη...

Αντίποδας των προηγούμενων είναι η Επικούρεια άποψη. Ο Επίκουρος δέχεται τον πλατωνοαριστοτελικό διαχωρισμό της ψυχής σε: άλογο (ψυχή – anima) και σε λογικό (νους – animus). Όμως διαφέρει από τους άλλους, διότι πιστεύει πως και τα δύο μέρη της ψυχής είναι φθαρτά και υλικά. Βασίζεται στην ατομική θεωρία του Δημόκριτου, δηλαδή ερμηνεύει την ψυχή και τον νου ως συμπτώματα, εκδηλώσεις της ύλης. Κατά τον Επίκουρο, η ψυχή αποτελείται από λεπτότατα άτομα, διάχυτα στο σώμα, και πεθαίνει μαζί με το σώμα.

Ενδιαφέρουσα είναι η άποψή του περί θανάτου: «… Άρα το πιο φρικιαστικό απ” όλα τα δεινά, ο θάνατος, είναι ένα τίποτα για μας. Απλούστατα επειδή, ενόσω εμείς θα ζούμε, εκείνος θα είναι απών, ενώ, όταν θα εμφανιστεί, εμείς δεν θα υπάρχουμε. Ο θάνατος, λοιπόν, δεν έχει καμία σχέση ούτε με τους ζωντανούς, ούτε με τους πεθαμένους, αφού όσο οι ζωντανοί είναι ζωντανοί δεν υπάρχει, και οι πεθαμένοι, δεν θα ζουν όταν φανεί… » (Επίκουρου, Επιστολή προς Μενοικέα, Περί Ευτυχίας).

Η αρχαία ελληνική θρησκεία άφηνε απόλυτη ελευθερία σκέψης και έκφρασης, είχε δοξασίες με καθαρά πνευματικό περιεχόμενο και υψηλές ηθικές αξίες. Όπως λόγου χάριν, στα Ηλύσια Πεδία βασιλεύουν -μετά θάνατον- οι θνητοί που διακρίθηκαν για τις αρετές τους. Αντιθέτως, στα σκοτεινά παλάτια του Άδη οδηγούνται οι νεκροί θνητοί, όσοι δεν αξιοποίησαν τα προσόντα τους και τις δυνατότητες που τους χάρισαν οι θεοί κατά τη διάρκεια του βίου. Σε αυτούς συγκαταλέγεται αυτός που λαθέν βιώσας, όπως αναφέρει ο Όμηρος.

Δηλαδή αυτός που πέρασε από τον εφήμερο βίο χωρίς να γίνει αντιληπτός, χωρίς να αξιοποιήσει τα χαρίσματα των θεών. Στο κατώτατο σημείο του Άδη, στα Τάρταρα, καταλήγουν όσοι έχουν διαπράξει σοβαρά εγκλήματα. Ο Τάνταλος, ο Σίσυφος, οι κόρες του Δαναού τιμωρούνται από τους θεούς και υποβάλλονται σε χωρίς τέλος μαρτυρία....

Το «σπίτι-δουλειά» μας γερνάει πριν την ώρα μας

Από μικρός βαριόμουν μέχρι αηδίας οτιδήποτε συμβατικό. Ακόμη και την ίδια τη ζωή, αν κατέληγε να ταυτιστεί με μια ακόμη σύμβαση. Ίσως όλα να 'ναι συμβάσεις, αναπόφευκτα τελικά, ποιος ξέρει. Ίσως όχι. Το point μου όμως είναι ότι όπως και να ‘χει, ό,τι κι αν ισχύει, ακόμη κι αν μιλάμε για συμβάσεις κάθε είδους, ας τις γουστάρουμε τουλάχιστον τις άτιμες, ποιος μας εμποδίζει στο κάτω-κάτω;

Γι’ αυτό κι όσο οι άλλοι γύρω μου επέμεναν να ενηλικιώνονται, να μεγαλώνουν, να ωριμάζουν και να μεταλλάσσονται, καθοδηγούμενοι από μια «φυσική εξέλιξη» των πραγμάτων που ποτέ δεν κατάλαβα ούτε ενστερνίστηκα αν με ρωτήσεις, εγώ έμοιαζα ν' ακολουθώ την αντίθετη κατεύθυνση. Αυτό το flat επαναλαμβανόμενο μοτίβο του «σπουδάζω, πιάνω δουλειά, παντρεύομαι, κάνω κι ένα-δυο κουτσούβελα», χάνοντας τη δική μου ταυτότητα κάπου στη διαδρομή, ποτέ δε μου 'κατσε καλά και το αποποιήθηκα από νωρίς. Για όσους το επιλέγουν με γεια τους, με χαρά τους. Για όσους τη βρίσκουν μ' αυτό κι εγώ μαζί τους και μπράβο τους.

Στόχος μου είναι, παρ’ όλα αυτά, μια ζωή όσο γίνεται πιο γεμάτη. Γεμάτη εμπειρίες και περιπέτειες, γεμάτη ανθρώπους και συναισθήματα κι όλα στο κόκκινο, γιατί μόνο έτσι νιώθω ζωντανή. Για τον εαυτό μου αποφάσισα κάποτε ότι καλώς ή κακώς δε θέλω και δεν μπορώ να συνδυάσω μια συνηθισμένη πορεία μ' όλα τα παραπάνω. Ακόμη κι αν εγώ κατέληξα έτσι επειδή είμαι των άκρων εκ φύσεως, δε σημαίνει ότι είναι υγιές ένας άνθρωπος που δε λειτουργεί όπως εγώ να παραιτείται από τις προσωπικές επιθυμίες του, θάβοντας το παρόν και το μέλλον του κάτω από υποχρεώσεις, είτε εργασιακές είτε οικογενειακές.

Όταν εγκλωβίζεσαι σε μια μίζερη καθημερινότητα που θυμίζει μέρα της μαρμότας δίχως εναλλαγές, ακόμη κι αν απαρτίζεται από ανθρώπους που αγαπάς κι έχεις επιλέξει να μοιραστείς μαζί τους τη ζωή σου -είτε πρόκειται για το σύντροφό σου σκέτο είτε για ένα ολόκληρο πακέτο με παιδιά, σκυλιά και γατιά μ' αυτόν επικεφαλής- δεν μπορεί παρά να χαθείς κάπου στην πορεία και να μπουχτίσεις. Αν ο χρόνος ή οι αντοχές σου φτάνουν μόνο για να πραγματοποιείς τη συναρπαστική διαδρομή «δουλειά-σπίτι-σπίτι-δουλειά» κάθε μέρα, τότε θαρρώ πως ήρθε η ώρα να το πάρεις λίγο αλλιώς το όλο θέμα.

Δεν έχω πρόθεση να το παίξω ξερόλας, ούτε να δώσω μαθήματα ζωής σε κανέναν. Ο καθένας μας είναι υπεύθυνος για τις επιλογές και τις πράξεις του, απ' την αρχή ως το τέλος κι ίσως όλα όσα λέω ή θα πω από κάποιους να θεωρηθούν πολυτέλειες. Όμως με μια γρήγορη ματιά γύρω μου, στους συνομήλικούς μου που 'χουν αρχίσει να μου φαίνονται ξένοι εδώ και καιρό, παρατηρώ πως ο άνθρωπος φθείρεται και γερνάει όταν τραβάει τον δρόμο της επιβίωσης, ξεχνώντας τι πάει να πει ζωή. Φθείρεται και γερνάει πριν την ώρα του. Φθείρεται και γερνάει τόσο εξωτερικά, όσο κι εσωτερικά, πράγμα που ίσως είναι χειρότερο, πιο τρομακτικό και πιο θλιβερό.

Γιατί όταν καταλήγει κανείς να ζει για να δουλεύει κι όχι το αντίστροφο, όταν καταλήγει να ταυτίζει την αγάπη για την οικογένειά του με θάψιμο των προσωπικών, ξεχωριστών επιθυμιών κι αναγκών του, όταν φτάνει στο σημείο να περιορίζεται κάπου ανάμεσα σε προϊσταμένους, συναδέλφους, πεθερικά και συμπεθέρια, καταλήγοντας όλα αυτά ν' αποτελούν τα μοναδικά ερεθίσματά του, καθώς ο καιρός περνάει το πιθανότερο είναι πως κάποια μέρα θα νιώσει ανεξήγητα καταπιεσμένος, σ' απροχώρητο ίσως βαθμό.

Ο χρόνος κι ο χώρος που χρωστάμε στον ίδιο μας τον εαυτό είναι οι ανάσες τις ψυχικής μας ισορροπίας. Όσο περιορίζουμε τις ανάγκες μας τόσο περισσότερο ασφυκτιούμε υποσυνείδητα. Use it or lose it είχε πει κάποτε ένας καθηγητής μου αναφερόμενος στο μυαλό μας. Όμως, μεγαλώνοντας κατάλαβα πως αυτό ισχύει για πολλά άλλα πράγματα επίσης.

Αν δεν εκμεταλλευτείς τις δυναμικές της ηλικίας σου όσο ακόμη τις έχεις, λογικό είναι να σ' εγκαταλείψουν κι εκείνες από νωρίς. Πριν καν συνειδητοποιήσεις τι έχει συμβεί, θα σ' αφήσουν σύξυλο, όταν θα ‘ρθει η ώρα που θα καταλάβεις ότι στα 35 σου έχεις αποκτήσει συνήθειες, αντοχές και διάθεση που θυμίζουν ήδη τους γονείς σου. Αν θέσεις στο περιθώριο την κοινωνική σου ζωή, πέφτοντας στην παγίδα του γνωστού «πού να τρέχω τώρα έτσι πτώμα μετά τη δουλειά» ή στο εξίσου πολυφορεμένο «έχω οικογένεια και παιδιά, δεν είμαστε για τέτοια», τότε θα σ' αποβάλει κι ο κόσμος, αφήνοντάς σε στο περιθώριο να παρακολουθείς από μακριά όσους ακόμη τολμούν να ζουν και να διασκεδάζουν, έχοντας παρέες και διαφόρων ειδών ενδιαφέροντα.

Τι σε κάνει όμως να πιστεύεις ότι είναι δευτερεύον το να 'χεις δραστηριότητες, χόμπι και παρέες; Τι μας κρατάει σ' εγρήγορση, αν όχι οι εναλλαγές παραστάσεων, η δράση, η ανταλλαγή απόψεων, η ανθρώπινη επαφή, η ενασχόληση με κάτι που αγαπάμε και μας γεμίζει και που μπορεί να γίνει όμορφα δημιουργικό, δίνοντας στο μυαλό μας διεξόδους γι' ανανέωση;

Ο άνθρωπος είναι ον πολύπλευρο. Αν δώσεις μια ευκαιρία στον εαυτό σου να υπάρξει και πέρα απ' τις προβλεπόμενες υποχρεώσεις, θα δεις ότι η βελτιωμένη σου εκδοχή θα κάνει καλό και σ' αυτούς που αγαπάς. Αν εσύ νιώθεις όμορφα, δεν μπορεί παρά η ζωντάνιά σου αυτή να μεταφερθεί και στο περιβάλλον σου. Αν εσύ τρέφεις όσες περισσότερες πλευρές τις προσωπικότητάς σου μπορείς, τόσο πιο ενδιαφέρων και ζωντανός θα φαντάζεις στα μάτια των δικών σου, κάνοντάς τους να χαίρονται για 'σένα, μαζί σου.

Δεν είναι εγωιστικό να θέλει κανείς προσωπικό χρόνο και ποικιλία στη ζωή του. Ο παραιτημένος άνθρωπος, ακόμη κι αν από συνήθεια πιστεύει πως όλα είναι εντάξει, μέσα του πάντα θα τρώγεται μέχρι που θα γίνει τελικά ένας γέρος ανεξαρτήτου ηλικίας.