Η «Επί του Όρους ομιλία» του Ιησού

Η ηθική του Ιησού

Το κείμενο αυτό συχνά λέγεται από τους χριστιανούς, ότι είναι το απαύγασμα της ηθικής της χριστιανικής διδασκαλίας.

Θα το δούμε λίγο αναλυτικά, φράση–φράση, ή ομάδες κοινού νοήματος και θα διαπιστώσουμε ότι, όχι μόνο διαφωνεί με άλλα στοιχεία της διδασκαλίας του Ιησού όπως αυτή υποτίθεται υπάρχει στα Ευαγγέλια, αλλά έχει και μέσα της η ίδια αυτή η ομιλία αρκετές αντιφάσεις και μυθεύματα και ασυμφωνίες ευαγγελιστών.

Πρόκειται, υποτίθεται, για μια ομιλία του Ιησού προς το πλήθος των μαθητών και ακολούθων του, σε αδιευκρίνιστο μέρος. Μια ομιλία, που όπως θα διαπιστώσετε από το μέγεθός της, αποκλείεται να ειπώθηκε και να την θυμόταν κάποιος ολόκληρη για να καταγραφεί μερικά χρόνια αργότερα.

Στο σενάριο του Ματθαίου (5:1 - 7:28), αναφέρεται ότι ο Ιησούς αρχικά βρισκόταν "παρὰ τὴν θάλασσαν τῆς Γαλιλαίας", μετά ο Ιησούς ανεβαίνει σε ένα όρος, και μόλις τελειώνει η ομιλία μπαίνει στην Καπερναούμ και ακολουθεί το θαύμα με την ίαση του λεπρού και αμέσως μετά το θαύμα με το παιδί του εκατόνταρχου.

Στο σενάριο του Λουκά, που είναι σαφώς μικρότερο (6: 20-42), έγινε σε πεδιάδα και μετά μπαίνει στην Καπερναούμ και γίνεται το θαύμα με τον δούλο του εκατόνταρχου (το παιδί του Ματθαίου υποβιβάστηκε σε δούλο). Για τις αναντιστοιχίες και τις αντιφάσεις των θαυμάτων μπορείτε να δείτε εδώ: Θρησκεία θαυμάτων και εδώ: Η ελπίδα και το θαύμα για τους χριστιανούς

Εδώ όμως θα ασχοληθούμε με την ηθική διδασκαλία του Ιησού και την συγκεκριμένη ομιλία στο αναλυτικό σενάριο του Ματθαίου που υποτίθεται είναι η κορύφωσή της.

Κεφάλαιο 5

Που έγινε η ομιλία;

1 Ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος· καὶ καθίσαντος αὐτοῦ προσῆλθαν αὐτῷ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ·
(Κατά Ματθαίον, 5: 1)

Για να δούμε και τι λέει ο Λουκάς σχετικά:

καὶ καταβὰς μετ' αὐτῶν ἔστη ἐπὶ τόπου πεδινοῦ, καὶ ὄχλος μαθητῶν αὐτοῦ, καὶ πλῆθος πολὺ τοῦ λαοῦ ἀπὸ πάσης τῆς Ἰουδαίας καὶ Ἱερουσαλὴμ καὶ τῆς παραλίου Τύρου καὶ Σιδῶνος, οἳ ἦλθον ἀκοῦσαι αὐτοῦ καὶ ἰαθῆναι ἀπὸ τῶν νόσων αὐτῶν.
(Κατά Λουκάν, 6: 17)

Σύμφωνα με τον πρώτο, στην Γαλιλαία κοντά στην λίμνη και σε ένα βουνό. Σύμφωνα με τον άλλο, σε πεδιάδα. Εσείς τί προτιμάτε;

Οι ίδιοι οι Πατέρες της Εκκλησίας, διαφωνούν στο αν οι δύο ομιλίες ήταν ίδιες ή διαφορετικές, αλλά στο παρόν δεν μας ενδιαφέρει τόσο αυτό, όσο οι διαφορές και οι αντιφάσεις.

Πτωχοί μόνο, ή πτωχοί τω πνεύματι;

3 μακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύματι, ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.

Μακάριοι οἱ πτωχοί, ὅτι ὑμετέρα ἐστὶν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
(Κατά Λουκάν, 6: 20)

Ξέρω ότι θα μείνετε με την απορία, φυσικά ο καλός ο μύλος όλα τα αλέθει. Για το θέμα των πτωχών πάντως δεν είναι κάτι καινούργιο. Διαβάστε στον Ησαΐα:

καὶ ἀγαλλιάσονται πτωχοὶ διὰ Κύριον ἐν εὐφροσύνῃ, καὶ οἱ ἀπηλπισμένοι τῶν ἀνθρώπων ἐμπλησθήσονται εὐφροσύνης.
(Ησαΐας, 29:19)

Ίσως θυμάστε και τους Κουμρανούς “Η κοινότητα είναι κοινότητα των πτωχών” (4Q171,II,9 & 4Q171,III,10), “συ εξηγόρασας την ψυχήν του πτωχού” (1QH,X,32).

Το “μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι” είναι πραγματικά καινούργιο και ίσως να μας δείχνει και το κοινό στο οποίο θέλει να απευθυνθεί. Είναι μια ωδή στην αμορφωσιά, η πρώτη που πήρε τόση έκταση, αν και τώρα ερμηνεύεται αλλιώς γιατί δεν αρέσει η κατά λέξη μόνο ερμηνεία.

4 μακάριοι οἱ πενθοῦντες, ὅτι αὐτοὶ παρακληθήσονται.

Αυτά είναι εξέλιξη από τον Εκκλησιαστικό:

32 Καὶ πτωχῷ ἔκτεινον τὴν χεῖρά σου, ἵνα τελειωθῇ ἡ εὐλογία σου. 33 χάρις δόματος ἔναντι παντὸς ζῶντος, καὶ ἐπὶ νεκρῷ μὴ ἀποκωλύσῃς χάριν. 34 μὴ ὑστέρει ἀπὸ κλαιόντων καὶ μετὰ πενθούντων πένθησον.
(Σοφία Σειράχ, 7: 32-34)

Αλλά και τον Ησαΐα:

καλέσαι ἐνιαυτὸν Κυρίου δεκτὸν καὶ ἡμέραν ἀνταποδόσεως τῷ Θεῷ ἡμῶν, παρακαλέσαι πάντας τοὺς πενθοῦντας.
(Ησαΐας, 61: 2)

Η Εκκλησία ακολουθώντας αυτές τις εντολές, λατρεύει το πένθος και την δυστυχία και δεν είναι μόνο η τέχνη της που δείχνει αυτή τη μόνιμη σοβαρότητα, σκαιότητα ή πόνο, είναι ότι οι άνθρωποι όσο είναι δυστυχισμένοι, φτωχοί και αμόρφωτοι χειραγωγούνται ευκολότερα, είναι τα καλύτερα πρόβατα.

5 μακάριοι οἱ πραεῖς, ὅτι αὐτοὶ κληρονομήσουσιν τὴν γῆν.

Αντιγραφή από τον Ησαΐα:

πάντα γὰρ ταῦτα ἐποίησεν ἡ χείρ μου, καὶ ἔστιν ἐμὰ πάντα ταῦτα, λέγει Κύριος· καὶ ἐπὶ τίνα ἐπιβλέψω, ἀλλ᾿ ἢ ἐπὶ τὸν ταπεινὸν καὶ ἡσύχιον καὶ τρέμοντα τοὺς λόγους μου;
(Ησαΐας, 66: 2)

Στο ίδιο κλίμα συνεχίζει με ανέξοδα τσιτάτα που θα αγγίξουν το κοινό:

6 μακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες τὴν δικαιοσύνην, ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται.
7 μακάριοι οἱ ἐλεήμονες, ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται.
8 μακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται.

Δεν μπορεί κανείς να τα σχολιάσει όλα αρνητικά, είναι όμως αυτά που σήμερα θα λέγαμε ανέξοδος λαϊκισμός. Θυμίζει τις μοντέλες που τους παίρνουν συνέντευξη και στην ερώτηση “τί θέλετε;”, απαντούν “ειρήνη στον κόσμο”.

Ειρήνη και ευδοκία, ή πόλεμος και μάχαιρα;

9 μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί, ὅτι (αὐτοὶ) υἱοὶ θεοῦ κληθήσονται.

Εδώ, μακαρίζει την ειρήνη και όσους πολεμάνε για αυτήν, αλλά αλλού υπάρχουν και τα αντίθετα που ο ίδιος φέρεται να είπε:

μὴ νομίσητε ὅτι ἦλθον βαλεῖν εἰρήνην ἐπὶ τὴν γῆν· οὐκ ἦλθον βαλεῖν εἰρήνην ἀλλὰ μάχαιραν.
(Κατά Ματθαίον, 10 :34)

εἶπεν οὖν αὐτοῖς· Ἀλλὰ νῦν ὁ ἔχων βαλάντιον ἀράτω, ὁμοίως καὶ πήραν, καὶ ὁ μὴ ἔχων πωλήσει τὸ ἱμάτιον αὐτοῦ καὶ ἀγοράσει μάχαιραν.
(Κατά Λουκάν, 22: 36)

πλὴν τοὺς ἐχθρούς μου ἐκείνους, τοὺς μὴ θελήσαντάς με βασιλεῦσαι ἐπ' αὐτοὺς, ἀγάγετε ὧδε καὶ κατασφάξατε αὐτοὺς ἔμπροσθέν μου.
(Κατά Λουκάν, 19: 27)

49 Πῦρ ἦλθον βαλεῖν ἐπὶ τὴν γῆν, καὶ τί θέλω εἰ ἤδη ἀνήφθη! 50 βάπτισμα δὲ ἔχω βαπτισθῆναι, καὶ πῶς συνέχομαι ἕως οὗ τελεσθῇ! 51 δοκεῖτε ὅτι εἰρήνην παρεγενόμην δοῦναι ἐν τῇ γῇ; οὐχί, λέγω ὑμῖν, ἀλλ' ἢ διαμερισμόν.
(Κατά Λουκάν, 12: 49-51)

Ας προχωρήσουμε στο ίδιο κλίμα:

10 μακάριοι οἱ δεδιωγμένοι ἕνεκεν δικαιοσύνης, ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. 11 μακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑμᾶς καὶ διώξωσιν καὶ εἴπωσιν πᾶν πονηρὸν καθ’ ὑμῶν (ψευδόμενοι) ἕνεκεν ἐμοῦ· 12 χαίρετε καὶ ἀγαλλιᾶσθε, ὅτι ὁ μισθὸς ὑμῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖς· οὕτως γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑμῶν. 13 Ὑμεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆς· ἐὰν δὲ τὸ ἅλας μωρανθῇ, ἐν τίνι ἁλισθήσεται; εἰς οὐδὲν ἰσχύει ἔτι εἰ μὴ βληθῆναι ἔξω καὶ καταπατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων.

Εδώ, τελειώνουν και οι μακαρισμοί όπως λέγονται. Είναι ένα κείμενο που χαϊδεύει τους οπαδούς του. Οι προγραμματικές του κατευθύνσεις θα λέγαμε για το κοινό που θέλει και το κερασάκι που θα κερδίσουν στο τέλος.

Φανερά ή εν κρυπτώ;

14 Ὑμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου. οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειμένη· 15 οὐδὲ καίουσιν λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν μόδιον ἀλλ’ ἐπὶ τὴν λυχνίαν, καὶ λάμπει πᾶσιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ. 16 οὕτως λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς.

Εδώ, μας λέει ότι αυτοί, οι ακόλουθοί του, είναι το φως του κόσμου και το φως τους θα λάμψει για να φαίνονται στους άλλους τα καλά τους έργα και να τους δοξάζουν.

Το ερώτημα είναι: Οι φανερές πράξεις, η δικαιοσύνη και η ελεημοσύνη δεν περιλαμβάνονται στα καλά έργα; Διότι στο ίδιο Ευαγγέλιο, παρακάτω, μας λέει:

προσέχετε δὲ ἀπὸ τῶν ἀνθρώπων· παραδώσουσιν γὰρ ὑμᾶς εἰς συνέδρια, καὶ ἐν ταῖς συναγωγαῖς αὐτῶν μαστιγώσουσιν ὑμᾶς·
(Κατά Ματθαίον, 10: 17)

Εκτός όμως από αυτή την επιφυλακτικότητα, έχουμε και πλήρη αντίθεση με άλλα χωρία.

Ακριβώς πάρα κάτω στην ίδια ομιλία:

1 Προσέχετε (δὲ) τὴν δικαιοσύνην ὑμῶν μὴ ποιεῖν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖς· εἰ δὲ μήγε, μισθὸν οὐκ ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑμῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς.  3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεημοσύνην μὴ γνώτω ἡ ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου, 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεημοσύνη ἐν τῷ κρυπτῷ· καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ [αὐτὸς] ἀποδώσει σοι.
(Κατά Ματθαίον, 6: 1, 3-4)

Πολύ πάρα κάτω, αναφερόμενος στους Φαρισαίους, τους κατηγορεί για αυτό ακριβώς για τα καλά έργα που κάνουν και δείχνουν:

3 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν εἴπωσιν ὑμῖν ποιήσατε καὶ τηρεῖτε, κατὰ δὲ τὰ ἔργα αὐτῶν μὴ ποιεῖτε· λέγουσιν γὰρ καὶ οὐ ποιοῦσιν 5 πάντα δὲ τὰ ἔργα αὐτῶν ποιοῦσιν πρὸς τὸ θεαθῆναι τοῖς ἀνθρώποις· πλατύνουσιν γὰρ τὰ φυλακτήρια αὐτῶν καὶ μεγαλύνουσιν τὰ κράσπεδα.
(Κατά Ματθαίον, 23: 3 & 5)

Επίσης, ο ίδιος αντιβαίνει σε πολλές δικές του δράσεις που γινόντουσαν εν κρυπτώ:

Καὶ ἐκεῖθεν ἐξελθόντες παρεπορεύοντο διὰ τῆς Γαλιλαίας, καὶ οὐκ ἤθελεν ἵνα τις γνῷ·
(Κατά Μάρκον, 9: 30)

Ὡς δὲ ἀνέβησαν οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ, τότε καὶ αὐτὸς ἀνέβη εἰς τὴν ἑορτήν, οὐ φανερῶς, ἀλλ' ἐν κρυπτῷ.
(Κατά Ιωάννην, 7: 10)

Ή τα κηρύγματα για... λίγους, μην τύχει οι πολλοί να καταλάβουν και να σωθούν!

11 καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς· Ὑμῖν δέδοται γνῶναι τὰ μυστήρια τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ· ἐκείνοις δὲ τοῖς ἔξω ἐν παραβολαῖς τὰ πάντα γίνεται, 12 ἵνα βλέποντες βλέπωσι καὶ μὴ ἴδωσι, καὶ ἀκούοντες ἀκούωσι καὶ μὴ συνιῶσι, μήποτε ἐπιστρέψωσι καὶ ἀφεθῇ αὐτοῖς τὰ αμαρτήματα.
(Κατά Μάρκον, 4: 11-12 )

Σχέση με τον Νόμο

Νόμος για τους Εβραίους, είναι το Λευιτικό και κατ` επέκταση όλη η Τορά (Πεντάτευχος) και όλη η Παλαιά Διαθήκη.

17 μὴ νομίσητε ὅτι ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόμον ἢ τοὺς προφήτας· οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ πληρῶσαι. 18 ἀμὴν γὰρ λέγω ὑμῖν, ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ, ἰῶτα ἓν ἢ μία κεραία οὐ μὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόμου ἕως ἂν πάντα γένηται. 19 ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ μίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ διδάξῃ οὕτως τοὺς ἀνθρώπους, ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν· ὃς δ’ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ, οὗτος μέγας κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν.

Εδώ, είναι τα χωρία που λέει ευθαρσώς ότι αποδέχεται όλο τον μωσαϊκό νόμο και όχι μόνο δεν θα αλλάξει τίποτα σε αυτόν (ας πούμε σε αντίθεση με την κατάργηση της περιτομής από τον Παύλο), αλλά αυτά που λέει είναι συμπλήρωσή του και όχι αλλαγή ή κατάργηση.

Ας δούμε με τι άλλα χωρία αυτό έρχεται σε σύγκρουση:

Ὁ νόμος καὶ οἱ προφῆται ἕως Ἰωάννου· ἀπὸ τότε ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ εὐαγγελίζεται καὶ πᾶς εἰς αὐτὴν βιάζεται.
(Κατά Λουκάν, 16: 16)

Και, φυσικά, με σωρεία επιστολών του αναμορφωτή, ή κατά άλλους του δημιουργού του Χριστιανισμού, Παύλου:

ἁμαρτία γὰρ ὑμῶν οὐ κυριεύσει· οὐ γάρ ἐστε ὑπὸ νόμον, ἀλλ' ὑπὸ χάριν.
(Προς Ρωμαίους, 6: 14)

ὥστε, ἀδελφοί μου, καὶ ὑμεῖς ἐθανατώθητε τῷ νόμῳ διὰ τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ εἰς τὸ γενέσθαι ὑμᾶς ἑτέρῳ, τῷ ἐκ νεκρῶν ἐγερθέντι, ἵνα καρποφορήσωμεν τῷ Θεῷ. 6 νυνὶ δὲ κατηργήθημεν ἀπὸ τοῦ νόμου, ἀποθανόντες ἐν ᾧ κατειχόμεθα, ὥστε δουλεύειν ἡμᾶς ἐν καινότητι πνεύματος καὶ οὐ παλαιότητι γράμματος.
(Προς Ρωμαίους, 7: 4 & 6)

τέλος γὰρ νόμου Χριστὸς εἰς δικαιοσύνην παντὶ τῷ πιστεύοντι.
(Προς Ρωμαίους, 10: 4)

Εδώ, ο Νόμος έγινε κατάρα:

Χριστὸς ἡμᾶς ἐξηγόρασεν ἐκ τῆς κατάρας τοῦ νόμου γενόμενος ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα· γέγραπται γάρ· ἐπικατάρατος πᾶς ὁ κρεμάμενος ἐπὶ ξύλου·
(Προς Γαλάτας, 3: 13)

ὥστε ὁ νόμος παιδαγωγὸς ἡμῶν γέγονεν εἰς Χριστόν, ἵνα ἐκ πίστεως δικαιωθῶμεν· 25 ἐλθούσης δὲ τῆς πίστεως οὐκέτι ὑπὸ παιδαγωγόν ἐσμεν.
(Προς Γαλάτας, 3: 24-25)

εἰ δὲ Πνεύματι ἄγεσθε, οὐκ ἐστὲ ὑπὸ νόμον.
(Προς Γαλάτας, 5: 18)

τὴν ἔχθραν, ἐν τῇ σαρκὶ αὐτοῦ τὸν νόμον τῶν ἐντολῶν ἐν δόγμασι καταργήσας, ἵνα τοὺς δύο κτίσῃ ἐν ἑαυτῷ εἰς ἕνα καινὸν ἄνθρωπον ποιῶν εἰρήνην.
(Προς Εφεσίους, 2: 15)

ἐξαλείψας τὸ καθ' ἡμῶν χειρόγραφον τοῖς δόγμασιν ὃ ἦν ὑπεναντίον ἡμῖν, καὶ αὐτὸ ἦρεν ἐκ τοῦ μέσου προσηλώσας αὐτὸ τῷ σταυρῷ·  

(Προς Κολοσσαείς, 2: 14)

Ποιός τελικά θα σωθεί;

20 λέγω γὰρ ὑμῖν ὅτι ἐὰν μὴ περισσεύσῃ ὑμῶν ἡ δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραμματέων καὶ Φαρισαίων, οὐ μὴ εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν.

Εάν έχουν περισσότερη δικαιοσύνη από τους φαρισαίους, θα πάνε στον Παράδεισο.

Θυμηθείτε και το “τους πλανημένους Ισραηλίτες, που τελούν υπό το κράτος του Διαβόλου” (1QS,I,24-24) από το Κουρμάν.

Σε άλλα εδάφια, όμως, μας τα λέει διαφορετικά...
Θα σωθεί αυτός που θα πιστέψει και θα βαπτιστεί:

ὁ πιστεύσας καὶ βαπτισθεὶς σωθήσεται, ὁ δὲ ἀπιστήσας κατακριθήσεται·
(Κατά Μάρκον, 16: 16)

ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν οὐ κρίνεται· ὁ δὲ μὴ πιστεύων ἤδη κέκριται, ὅτι μὴ πεπίστευκεν εἰς τὸ ὄνομα τοῦ μονογενοῦς υἱοῦ τοῦ Θεοῦ.
(Κατά Ιωάννην, 3: 18)

Αυτός που θα λέει καλά λόγια:

36 λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι πᾶν ῥῆμα ἀργὸν ὃ λαλήσουσιν οἱ ἄνθρωποι ἀποδώσουσιν περὶ αὐτοῦ λόγον ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως· 37 ἐκ γὰρ τῶν λόγων σου δικαιωθήσῃ, καὶ ἐκ τῶν λόγων σου καταδικασθήσῃ.
(Κατά Ματθαίον, 12: 36-37)

Αυτός που κάνει σωστές πράξεις:

μέλλει γὰρ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἔρχεσθαι ἐν τῇ δόξῃ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ μετὰ τῶν ἀγγέλων αὐτοῦ, καὶ τότε ἀποδώσει ἑκάστῳ κατὰ τὴν πρᾶξιν αὐτοῦ.
(Κατά Ματθαίον, 16: 27)

Αυτός που θα τηρήσει τις εντολές του:

ὁ δὲ εἶπεν αὐτῷ, Τί με ἐρωτᾷς περὶ τοῦ ἀγαθοῦ; εἷς ἐστιν ὁ ἀγαθός. εἰ δὲ θέλεις εἰς τὴν ζωὴν εἰσελθεῖν, τήρησον τὰς ἐντολάς.
(Κατά Ματθαίον, 19: 17)

Ο Πέτρος (κατά τον Λουκάν), έχει όμως άλλη άποψη από όλα αυτά· θα σωθεί απλά αυτός που θα τον επικαλεστεί:

καὶ ἔσται πᾶς ὃς ἂν ἐπικαλέσηται τὸ ὄνομα Κυρίου σωθήσεται
(Πράξεις, 2: 21)

Υπάρχουν ακόμα δεκάδες αντίστοιχα, ό,τι σας αρέσει το εκλαμβάνετε σωστό και...θα σωθείτε.

Όλα αυτά που αναφέρθησαν εδώ, έχουν να κάνουν με την απόφαση του ανθρώπου, γιατί υπάρχουν και άλλα χωρία που δείχνουν ότι δεν είναι απόφαση του ανθρώπου αν θα σωθεί, αλλά απόφαση του ίδιου του Θεού και μόνο, όπως:

Μὴ γογγύζετε μετ' ἀλλήλων. 44 οὐδεὶς δύναται ἐλθεῖν πρός με, ἐὰν μὴ ὁ πατὴρ ὁ πέμψας με ἑλκύσῃ αὐτόν, καὶ ἐγὼ ἀναστήσω αὐτὸν ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ.
(Κατά Ιωάννην, 6: 44)

Ένα θέμα τεράστιο, που άπτεται της περίφημης “ελεύθερης βούλησης” και ελπίζουμε σύντομα να έχουμε μία καλύτερη ανάλυση περί αυτού.

Τί θα πάθει όποιος βρίζει και οργίζεται;

21 Ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις, Οὐ φονεύσεις· ὃς δ’ ἂν φονεύσῃ, ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει. 22 ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν ὅτι πᾶς ὁ ὀργιζόμενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει· ὃς δ’ ἂν εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ, Ῥακά, ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳ· ὃς δ’ ἂν εἴπῃ, μωρέ, ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός.

Μόνο, που στην ίδια ομιλία, λίγο πάρα κάτω, ο ίδιος μάς λέει:

καὶ πᾶς ὁ ἀκούων μου τοὺς λόγους τούτους καὶ μὴ ποιῶν αὐτοὺς ὁμοιωθήσεται ἀνδρὶ μωρῷ, ὅστις ᾠκοδόμησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν ἄμμον.
(Κατά Ματθαίον, 7: 26)

Επίσης, στον ίδιο ευαγγελιστή:

μωροὶ καὶ τυφλοί, τίς γὰρ μείζων ἐστίν, ὁ χρυσὸς ἢ ὁ ναὸς ὁ ἁγιάσας τὸν χρυσόν;
(Κατά Ματθαίον, 23: 17)

Η τιμωρία μοιάζει και με το τι θα πάθουν οι ασεβείς κατά τους Κουμρανούς:

“Η καταδίκη και η τιμωρία των ασεβών θα γίνει με θειάφι που καίει” (1QpHab,X,5) και “εκεί έσονται...εν φλογί καιομένη” (7Q,VIII, στήλη 2), στο “πυρ των σκοτεινών τόπων” (1QS,IV, 13).

Για την οργή του ίδιου του Θεού, ήδη έχουμε αναφέρει στα σχόλια περί ειρήνης. Συνεχίζουμε:

23 ἐὰν οὖν προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ μνησθῇς ὅτι ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ, 24 ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου ἔμπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου, καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ ἀδελφῷ σου, καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου. 25 ἴσθι εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ταχὺ ἕως ὅτου εἶ μετ’ αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ, μήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντίδικος τῷ κριτῇ, καὶ ὁ κριτὴς τῷ ὑπηρέτῃ, καὶ εἰς φυλακὴν βληθήσῃ· 26 ἀμὴν λέγω σοι, οὐ μὴ ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως ἂν ἀποδῷς τὸν ἔσχατον κοδράντην.

Εδώ, αναφέρεται στην συνεννόηση και αλληλοκατανόηση των ανθρώπων και αποκομμένα από τα υπόλοιπα δείχνουν μια καλή πρόταση. Θυμηθείτε εδώ και τους Κουμρανούς “Ο Θεός “συγχωρεί τους απαρνούμενους την αμαρτίαν” (1QH,VI,24). Ο Θεός “μακρόθυμος και ίλεως τοι μεταμελουμένοις επί τη αμαρτία αυτών” (CD,II,4-5).

Τί θα πάθει όποιος γλυκοκοιτάξει ξένη γυναίκα;

27 Ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη, Οὐ μοιχεύσεις. 28 ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυμῆσαι αὐτὴν ἤδη ἐμοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ.

Κι εδώ, προτρέπει τους πιστούς να βιαιοπραγήσουν στο σώμα τους, αν αυτό θέλει να σκανδαλιστεί και να επιθυμήσει γυναίκα:

29 εἰ δὲ ὁ ὀφθαλμός σου ὁ δεξιὸς σκανδαλίζει σε, ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦ· συμφέρει γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν μελῶν σου καὶ μὴ ὅλον τὸ σῶμά σου βληθῇ εἰς γέενναν. 30 καὶ εἰ ἡ δεξιά σου χεὶρ σκανδαλίζει σε, ἔκκοψον αὐτὴν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦ· συμφέρει γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν μελῶν σου καὶ μὴ ὅλον τὸ σῶμά σου εἰς γέενναν ἀπέλθῃ.

Σε αυτά συμφωνεί και το :

καὶ εἰσὶν εὐνοῦχοι οἵτινες εὐνούχισαν ἑαυτοὺς διὰ τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν.
(Κατά Ματθαίον, 19: 12)

Το εντυπωσιακό είναι, ότι κάτι τέτοιο έκανε και ο Ωριγένης ακολουθώντας πιστά τις εντολές του κυρίου του και ευνουχίστηκε για να μην επιθυμήσει γυναίκα και οι χριστιανοί τον...αναθεμάτισαν.

Αυτά δεν είναι κάτι καινούργιο έχει σχέση με το χωρίο του Εκκλησιαστικό:

8 ἀπόστρεψον ὀφθαλμὸν ἀπὸ γυναικὸς εὐμόρφου, καὶ μὴ καταμάνθανε κάλλος ἀλλότριον· ἐν κάλλει γυναικὸς πολλοὶ ἐπλανήθησαν, καὶ ἐκ τούτου φιλία ὡς πῦρ ἀνακαίεται. 9 μετὰ ὑπάνδρου γυναικὸς μὴ κάθου τὸ σύνολον καὶ μὴ συμβολοκοπήσῃς μετ᾿ αὐτῆς ἐν οἴνῳ, μήποτε ἐκκλίνη ἡ ψυχή σου ἐπ᾿ αὐτὴν καὶ τῷ πνεύματί σου ὀλισθήσῃς εἰς ἀπώλειαν.
(Σοφία Σειράχ, 9: 8-9)

Μόνο που εδώ, έχει μια απόλυτη χροιά, η οποία οδήγησε σε μεγάλα λάθη την ανθρωπότητα, που έκανε το λάθος να υποταγεί στην χριστιανοσύνη και η αντιμετώπιση αυτή είναι πλέον τελείως αντιεπιστημονική. Ευτυχώς, σήμερα έχουμε την Ψυχολογία που μας έμαθε κάτι που ο συγγραφέας του κειμένου του Ματθαίου, αν και υποτίθεται είχε την θεία φώτιση αγνοούσε. Ότι το να πολεμάς τα πάθη σου θάβοντάς τα στο υποσυνείδητο, το μόνο που κάνεις είναι να τα θεριεύεις και τελικά το μόνο που καταφέρνεις είναι να ασχολείσαι μόνο με αυτά.

Νυμφεύθηκες λάθος γυναίκα; Ας πρόσεχες...

31 Ἐρρέθη δέ, Ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ, δότω αὐτῇ ἀποστάσιον. 32 ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν ὅτι πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν γυναῖκα αὐτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν μοιχευθῆναι, καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελυμένην γαμήσῃ μοιχᾶται.

Αρχικά, όπως βλέπετε, δεν υπάρχει εξίσωση άνδρα και γυναίκας. Αναφέρεται μόνο στους άνδρες, σαν να μην μετράει ούτε η γνώμη, ούτε η επιθυμία των γυναικών.

Ας θυμηθούμε εδώ και τους Κουμρανούς: “Και ου μη λήψεται πλην αυτής γυναίκα άλλην, επειδήπερ αύτη προσκολληθήσεται αυτώ καθ’απάσας τας ημέρας του βίου αυτού” (11Q temple, LVI,12), “ο δεύτερος γάμος θεωρείται μοιχεία” (CD.IV,20-21), “η χήρα και η αποδιωγμένη θα παραμένουν άγαμες” (11QRT.LIV,8-11).

Σύμφωνα με αυτό, όποιος κάνει λάθος, βιαστεί και πάρει λάθος γυναίκα, έχασε και φυσικά και η γυναίκα δεν μπορεί να ξαναπαντρευτεί. Οφείλουν να υποστούν ο ένας τον άλλον για πάντα. Οι καθολικοί εδώ, είναι πιο ορθόδοξοι από τους ορθόδοξους και το τηρούν επισήμως φυσικά. Οι ορθόδοξοι, αφήνουν κάποια περιθώρια “κατ` οικονομίαν” όπως λένε, όταν η κοινωνική πρακτική ξεπερνάει τις μεσαιωνικές τους δοξασίες και επιτρέπουν το διαζύγιο και τρεις γάμους, αν και δεν θεωρούνται ακριβώς κανονικοί και οι τρεις.

Η χώρα μας, που ο εναγκαλισμός με την Εκκλησία ακόμα δεν έχει λήξει, απαγόρευε το διαζύγιο όπως ακριβώς και η εντολή αυτή και ο μόνος τρόπος που το επέτρεπε ήταν η μοιχεία. Δεν είναι και πολύς καιρός που συνέβαινε αυτό. Πριν το 1983, χιλιάδες ήταν οι περιπτώσεις που για να αποδειχθεί η μοιχεία, έπρεπε να πιάσουν την γυναίκα στα πράσα με την συμμετοχή ντετέκτιβ, φωτογράφου κ.λπ. και σε κατάσταση ημίγυμνη να οδηγηθεί η γυναίκα (και ο εραστής φυσικά) στο αστυνομικό τμήμα για να πιστοποιηθεί και επισήμως η μοιχεία και να βγει το πολυπόθητο διαζύγιο. Η απόλυτη διαπόμπευση δηλαδή του ανθρώπου, για να τηρηθεί το παραπάνω. Για τον ίδιο λόγο, υπήρχαν άνθρωποι που χώρισαν ουσιαστικά, αλλά δεν μπορούσαν να πάρουν διαζύγιο και συζούσαν για χρόνια με νέους συντρόφους και είχαν κάνει νέες οικογένειες που τυπικά δεν υπήρχαν. Μιλάμε για τραγικές καταστάσεις στηριγμένες σε αυτές τις προτροπές που έγιναν κανόνας για την Εκκλησία, αλλά δυστυχώς και το κράτος μας, που ευτυχώς γρήγορα ξεχάσαμε αν και συνέβαιναν μέχρι πριν 35 μόλις χρόνια.

Επιτρέπεται ο όρκος;

33 Πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις, Οὐκ ἐπιορκήσεις, ἀποδώσεις δὲ τῷ κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου. 34 ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν μὴ ὀμόσαι ὅλως· μήτε ἐν τῷ οὐρανῷ, ὅτι θρόνος ἐστὶν τοῦ θεοῦ· 35 μήτε ἐν τῇ γῇ, ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ· μήτε εἰς Ἱεροσόλυμα, ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ μεγάλου βασιλέως· 36 μήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀμόσῃς, ὅτι οὐ δύνασαι μίαν τρίχα λευκὴν ποιῆσαι ἢ μέλαιναν. 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑμῶν ναὶ ναί, οὒ οὔ· τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν.

Δεν επιτρέπεται οι χριστιανοί να ορκίζονται· αυτό προφανώς δεν το ήξερε ο Παύλος:

13 Τῷ γὰρ Ἀβραὰμ ἐπαγγειλάμενος ὁ Θεός, ἐπεὶ κατ' οὐδενὸς εἶχε μείζονος ὀμόσαι, ὤμοσε καθ' ἑαυτοῦ 14 λέγων· ἦ μὴν εὐλογῶν εὐλογήσω σε καὶ πληθύνων πληθυνῶ σε· 15 καὶ οὕτω μακροθυμήσας ἐπέτυχε τῆς ἐπαγγελίας· 16 ἄνθρωποι μὲν κατὰ τοῦ μείζονος ὀμνύουσι, καὶ πάσης αὐτοῖς ἀντιλογίας πέρας εἰς βεβαίωσιν ὁ ὅρκος· 17 ἐν ᾧ περισσότερον βουλόμενος ὁ Θεὸς ἐπιδεῖξαι τοῖς κληρονόμοις τῆς ἐπαγγελίας τὸ ἀμετάθετον τῆς βουλῆς αὐτοῦ, ἐμεσίτευσεν ὅρκῳ...
(Προς Εβραίους, 6: 13-17)

Το εντυπωσιακό είναι, ότι οι σύγχρονοι ορθόδοξοι το αγνοούν ή πάντως δεν το τηρούν, ενώ η σύγχρονη ελληνική Εκκλησία κόπτεται ιδιαίτερα για να μην καταργηθεί από τα δικαστήρια ο θρησκευτικός όρκος, μη υπακούοντας στον Ιησού, δηλαδή τον θεό τους, φυσικά αφού δέχονται και χρησιμοποιούν από αυτά που φέρεται να είπε, μόνο ό,τι τους βολεύει κάθε φορά και τα άλλα τα αγνοούν ή τα ερμηνεύουν.

Αγάπη και παραλογισμός

38 Ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη, Ὀφθαλμὸν ἀντὶ ὀφθαλμοῦ καὶ ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος. 39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν μὴ ἀντιστῆναι τῷ πονηρῷ· ἀλλ’ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα (σου), στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλλην·

Άλλη μια εντελώς ανατρεπτική αλλά παράλογη εντολή, τόσο παράλογη που ούτε ο ίδιος τήρησε σύμφωνα με τα Ευαγγέλια πάντα, σε τρεις φορές που θα είχε ευκαιρία να το πράξει. Όταν κάποιος τον ράπισε, δεν έστρεψε το μάγουλο, αλλά ζήτησε τον λόγο (Κατά Ιωάννην, 18: 22), ή “εξαφανίστηκε” δύο φορές, την πρώτη φορά όταν τον κυνηγούσαν (Κατά Λουκάν, 4: 29-30) και την δεύτερη όταν του πετούσαν πέτρες (Κατά Ιωάννην, 8: 59). Δεν τήρησε την ηθική αρχή του Χρυσού Κανόνα.

40 καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν, ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱμάτιον· 41 καὶ ὅστις σε ἀγγαρεύσει μίλιον ἕν, ὕπαγε μετ’ αὐτοῦ δύο. 42 τῷ αἰτοῦντί σε δός, καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανίσασθαι μὴ ἀποστραφῇς.

Παράλογες, επίσης, εντολές που οδηγούν στην δουλεία. Καλεί σε πλήρη παθητικότητα και να μην υπερασπίζεται κανείς τον εαυτό του και να υπερβάλλει στην δουλικότητα. Φυσικά, ουδείς τις ακολουθεί, αλλά η καταστατική ιδέα της παθητικότητας στην εξουσία ή τον ισχυρό, οδηγεί στην “προβατοποίηση” των πιστών και τους κάνει απόλυτα ελεγχόμενους.

43 Ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη, Ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ μισήσεις τὸν ἐχθρόν σου. 44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν, ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑμᾶς, 45 ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑμῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς, ὅτι τὸν ἥλιον αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ δικαίους καὶ ἀδίκους. 46 ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας ὑμᾶς, τίνα μισθὸν ἔχετε; οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν; 47 καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς ἀδελφοὺς ὑμῶν μόνον, τί περισσὸν ποιεῖτε; οὐχὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν; 48 Ἔσεσθε οὖν ὑμεῖς τέλειοι ὡς ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν.

Άλλη μια παράλογη εντολή, που και ο ίδιος ο θέός της "Αγάπης" δεν δείχνει να τηρεί:

καὶ ὅσοι ἐὰν μὴ δέξωνται ὑμᾶς μηδὲ ἀκούσωσιν ὑμῶν, ἐκπορευόμενοι ἐκεῖθεν ἐκτινάξατε τὸν χοῦν τὸν ὑποκάτω τῶν ποδῶν ὑμῶν εἰς μαρτύριον αὐτοῖς· ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἀνεκτότερον ἔσται Σοδόμοις ἢ Γομόρροις ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως ἢ τῇ πόλει ἐκείνῃ.
(Κατά Μάρκον, 6: 11)

ὁ μὴ ὢν μετ' ἐμοῦ κατ' ἐμοῦ ἐστι, καὶ ὁ μὴ συνάγων μετ' ἐμοῦ σκορπίζει.
(Κατά Λουκάν, 11: 23)

πλὴν τοὺς ἐχθρούς μου ἐκείνους, τοὺς μὴ θελήσαντάς με βασιλεῦσαι ἐπ' αὐτοὺς, ἀγάγετε ὧδε καὶ κατασφάξατε αὐτοὺς ἔμπροσθέν μου.
(Κατά Λουκάν, 19: 27)

Αν δεν μισήσεις τον εχθρό σου και τον αγαπήσεις, την οικογένεια σου τί πρέπει να κάνεις;

Εἴ τις ἔρχεται πρός με καὶ οὐ μισεῖ τὸν πατέρα ἑαυτοῦ καὶ τὴν μητέρα καὶ τὴν γυναῖκα καὶ τὰ τέκνα καὶ τοὺς ἀδελφοὺς καὶ τὰς ἀδελφάς, ἔτι δὲ καὶ τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν, οὐ δύναταί μου μαθητής εἶναι.
(Κατά Λουκάν, 14: 26)

Όπως και στο θέμα της επιθυμίας, οι χριστιανοί με αυτές τις αντιφατικές εντολές, που τις θεώρησαν ανατρεπτικές, πίστευαν ότι μπορούν να υποτάξουν τα συναισθήματά τους την στιγμή που ούτε ο θεός τους δεν φαίνεται να μπορεί.

Κεφάλαιο 6

Εν κρυπτώ ή φανερά;

Το θέμα το ξαναείδαμε, τώρα όμως είναι αντίστροφο:

1 Προσέχετε (δὲ) τὴν δικαιοσύνην ὑμῶν μὴ ποιεῖν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖς· εἰ δὲ μήγε, μισθὸν οὐκ ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑμῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς. 2 Ὅταν οὖν ποιῇς ἐλεημοσύνην, μὴ σαλπίσῃς ἔμπροσθέν σου, ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύμαις, ὅπως δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων· ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἀπέχουσιν τὸν μισθὸν αὐτῶν. 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεημοσύνην μὴ γνώτω ἡ ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου, 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεημοσύνη ἐν τῷ κρυπτῷ· καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ [αὐτὸς] ἀποδώσει σοι.

Κι εδώ, φυσικά, υπάρχει αντίφαση με το:

οὕτως λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς.
(Κατά Ματθαίον, 5: 16, που είδαμε στην ίδια ομιλία νωρίτερα)

Έπαρση

5 Καὶ ὅταν προσεύχησθε, οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταί· ὅτι φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν ἑστῶτες προσεύχεσθαι, ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποις· ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἀπέχουσιν τὸν μισθὸν αὐτῶν. 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ, εἴσελθε εἰς τὸ ταμεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷ· καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ ἀποδώσει σοι. 7 Προσευχόμενοι δὲ μὴ βατταλογήσητε ὥσπερ οἱ ἐθνικοί, δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν εἰσακουσθήσονται. 8 μὴ οὖν ὁμοιωθῆτε αὐτοῖς, οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑμᾶς αἰτῆσαι αὐτόν.

Άλλη μία αντιφατική εντολή του Ιησού, που οι Νεοέλληνες ορθόδοξοι δεν τηρούν. Υπάρχουν και δημόσιες ομαδικές προσευχές στα σχολεία, σε στρατώνες, και άλλα καταλύματα, και φυσικά φορούν μεγάλους σταυρούς, κάνουν μεγάλους σταυρούς, θέλουν να αναγράφεται το θρήσκευμα στις ταυτότητες ή παντού, βάζουν παντού σταυρούς σε κάθε κορφή και κάθε μέρος, ώστε το μικρόβιο της μυθοπλασίας να φαίνεται παντού.

Η σωστή προσευχή

9 Οὕτως οὖν προσεύχεσθε ὑμεῖς· Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου, 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου, γενηθήτω τὸ θέλημά σου, ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς. 11 Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον· 12 καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφήκαμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν· 13 καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ.

Αυτή είναι και η “Κυριακή Προσευχή”, που αγνοεί όπως έχουμε ξαναπεί ο Παύλος και προφανώς και το κοινό που απευθύνεται (Προς Ρωμαίους, 8: 24-26).

Το πλέον εντυπωσιακό, που σχολίασα και στο Ο Ιησούς ως επαναστάτης, είναι το “ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου”. Δηλαδή δεν υπάρχει αυτή η βασιλεία και καλεί τους ακολούθους να εύχονται να υπάρξει κάποτε.

Επίσης, ενδιαφέρον έχει ότι ο Γιαχβέ είναι πάντα σύμφωνα με τον Ιησού “στους ουρανούς”.

Αυτή την προσευχή την λένε οι χριστιανοί υποτίθεται κάθε μέρα, φυσικά αρκετοί από αυτούς δανείζουν (το τι δεν έχει σημασία τώρα) και δεν νομίζω ότι κανένας τους “αφήνει τους οφειλέτες αυτού” και φυσικά δεν περιμένουν από τον Γιαχβέ να τους δώσει τον επιούσιον, αλλά εργάζονται σκληρά για να τον αποκτήσουν. Επίσης, ενδιαφέρον έχει ότι θεωρεί ως αιτία πειρασμών τον Γιαχβέ, (“μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν“) που βάλλει κι εδώ την περίφημη “ελεύθερη βούληση” του ανθρώπου και κάνει ακόμα πιο δυσδιάκριτη την ευθύνη.

Συγχώρεση

14 Ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καὶ ὑμῖν ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος· 15 ἐὰν δὲ μὴ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις, οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑμῶν ἀφήσει τὰ παραπτώματα ὑμῶν.

Σύμφωνα με αυτή την εντολή, δεν υπάρχει δικαστής που θα την γλυτώσει και οι χριστιανοί, ως γνωστόν, πάντα...συγχωρούν. Πάλι ο Γιαχβέ στον “ουρανό”, για να μην ξεχνιόμαστε.

Νηστεία

16 Ὅταν δὲ νηστεύητε, μὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ σκυθρωποί, ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντες· ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἀπέχουσιν τὸν μισθὸν αὐτῶν. 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ τὸ πρόσωπόν σου νίψαι, 18 ὅπως μὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳ· καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι.

Αυτό, είναι αφιερωμένο σε όλους αυτούς που δηλώνουν ότι νηστεύουν σαν να κάνουν μεγάλο κατόρθωμα. Για το πόσο χρήσιμη είναι η θρησκευτική νηστεία μπορείτε να διαβάστε και εδώ: Νηστεία, χορτοφαγία, διατροφή.

Μην θησαυρίζετε - Κύριος ή Μαμωνάς

19 μὴ θησαυρίζετε ὑμῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς, ὅπου σὴς καὶ βρῶσις ἀφανίζει, καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ κλέπτουσιν· 20 θησαυρίζετε δὲ ὑμῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ, ὅπου οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει, καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν οὐδὲ κλέπτουσιν· 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου, ἐκεῖ ἔσται καὶ ἡ καρδία σου.

Εδώ, τί να πει κανείς; Όλη η Εκκλησία κάνει το αντίθετο, θησαυρίζει συνέχεια και απαιτεί από όλους τους πολίτες να την χρηματοδοτούν επιπλέον. Η έσχατη υποκρισία. Φυσικά, αυτά έχουν και αντίθεση με το ακριβό μύρο που ήθελε ο Ιησούς (Κατά Μάρκον, 14: 3-7), όπως και την υποχρεωτική οικονομική αφαίμαξη των προβάτων από τον Πέτρο στις Πράξεις με την γνωστή δολοφονία του Ανανία και της Σπαφείρης (Πράξεις, 5: 1-11).

22 Ὁ λύχνος τοῦ σώματός ἐστιν ὁ ὀφθαλμός. ἐὰν οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλμός σου ἁπλοῦς, ὅλον τὸ σῶμά σου φωτεινὸν ἔσται· 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλμός σου πονηρὸς ᾖ, ὅλον τὸ σῶμά σου σκοτεινὸν ἔσται. εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν, τὸ σκότος πόσον. 24 Οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύειν· ἢ γὰρ τὸν ἕνα μισήσει καὶ τὸν ἕτερον ἀγαπήσει, ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου καταφρονήσει· οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ μαμωνᾷ.

Για τα περί φωτός, έχουμε και το κουμρανικό “γιοι του Φωτός”, όπως θεωρούνταν οι οπαδοί της σέχτας. Για το αν μπορείς να έχεις δύο κυρίους, έχουμε μια κάποια αντίθεση με το:

λέγουσιν αὐτῷ, Καίσαρος. τότε λέγει αὐτοῖς, Ἀπόδοτε οὖν τὰ Καίσαρος Καίσαρι καὶ τὰ τοῦ θεοῦ τῷ θεῷ.
(Κατά Ματθαίον, 22: 21)

Μόνο που, στον Λουκά προτείνει να γίνουμε πιστοί στον άδικο Μαμωνά· διαβάστε γιατί:

9 κἀγὼ ὑμῖν λέγω· ποιήσατε ἑαυτοῖς φίλους ἐκ τοῦ μαμωνᾶ τῆς ἀδικίας, ἵνα, ὅταν ἐκλίπητε, δέξωνται ὑμᾶς εἰς τὰς αἰωνίους σκηνάς. 11 εἰ οὖν ἐν τῷ ἀδίκῳ μαμωνᾷ πιστοὶ οὐκ ἐγένεσθε, τὸ ἀληθινὸν τίς ὑμῖν πιστεύσει; 12 καὶ εἰ ἐν τῷ ἀλλοτρίῳ πιστοὶ οὐκ ἐγένεσθε, τὸ ὑμέτερον τίς ὑμῖν δώσει.
(Κατά Λουκάν, 16: 9-12)

Παράνοια.

Ό,τι φάμε κι ό,τι πιούμε από τα έτοιμα

25 Διὰ τοῦτο λέγω ὑμῖν, μὴ μεριμνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑμῶν τί φάγητε [ἢ τί πίητε], μηδὲ τῷ σώματι ὑμῶν τί ἐνδύσησθε· οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶμα τοῦ ἐνδύματος; 26 ἐμβλέψατε εἰς τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας, καὶ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος τρέφει αὐτά· οὐχ ὑμεῖς μᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν;

Εδώ, έχουμε μια ξεκάθαρη προτροπή κατά της μέριμνας και της φροντίδας, άρα και κατά της οργανωμένης κοινωνίας. Η μέριμνα, είναι η ουσιαστική φροντίδα που οφείλει να έχει ο άνθρωπος και η κάθε κοινότητα και σχολιάζεται από τους Μύθους του Αισώπου με το γνωστό παραμύθι του "μύρμηγκα και του τζίτζικα"*. Σύμφωνα όμως με το χωρίο αυτό, είναι άχρηστη μάλλον και επιζήμια κατά τον Ιησού, γιατί έχει και συνέχεια:

27 τίς δὲ ἐξ ὑμῶν μεριμνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα; 28 καὶ περὶ ἐνδύματος τί μεριμνᾶτε; καταμάθετε τὰ κρίνα τοῦ ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσιν· οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσιν· 29 λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι οὐδὲ Σολομὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν τούτων. 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήμερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς κλίβανον βαλλόμενον ὁ θεὸς οὕτως ἀμφιέννυσιν, οὐ πολλῷ μᾶλλον ὑμᾶς, ὀλιγόπιστοι; 31 μὴ οὖν μεριμνήσητε λέγοντες, Τί φάγωμεν; ἤ, Τί πίωμεν; ἤ, Τί περιβαλώμεθα; 32 πάντα γὰρ ταῦτα τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσιν· οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος ὅτι χρῄζετε τούτων ἁπάντων. 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν. 34 μὴ οὖν μεριμνήσητε εἰς τὴν αὔριον, ἡ γὰρ αὔριον μεριμνήσει αὑτῆς· ἀρκετὸν τῇ ἡμέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς.

Συνέχεια της προτροπής κατά της μέριμνας. Να σημειωθεί, ότι ο Παύλος φαίνεται να έχει αντίθετη γνώμη από τον Ιησού:

εἰ δέ τις τῶν ἰδίων καὶ μάλιστα τῶν οἰκείων οὐ προνοεῖ, τὴν πίστιν ἤρνηται καὶ ἔστιν ἀπίστου χείρων.
(Α' Επιστολή προς Τιμόθεον, 5: 8)

Κεφάλαιο 7

Κρίση και υποκρισία

1 μὴ κρίνετε, ἵνα μὴ κριθῆτε· 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίματι κρίνετε κριθήσεσθε, καὶ ἐν ᾧ μέτρῳ μετρεῖτε μετρηθήσεται ὑμῖν.

Άλλη μία μπηχτή για τους δικαστές. Οι ίδιοι οι χριστιανοί, είναι από τους πλέον κριτικούς και μάλιστα επικριτικούς για τις ζωές των άλλων, σε αντίθεση με την εντολή αυτή.

Να σημειωθεί, ότι αυτό έρχεται σε κάποια αντίθεση με το:

μὴ κρίνετε κατ' ὄψιν, ἀλλὰ τὴν δικαίαν κρίσιν κρίνατε.
(Κατά Ιωάννην, 7: 24)

Αλλά, κάποιοι θα μπορούν να κρίνουν κάποτε:

ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς, Ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ὑμεῖς οἱ ἀκολουθήσαντές μοι, ἐν τῇ παλιγγενεσίᾳ, ὅταν καθίσῃ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ θρόνου δόξης αὐτοῦ, καθήσεσθε καὶ ὑμεῖς ἐπὶ δώδεκα θρόνους κρίνοντες τὰς δώδεκα φυλὰς τοῦ Ἰσραήλ.
(Κατά Ματθαίον, 19: 28)

Επίσης και με τον Παύλο, που βάζει επιπλέον εξαιρέσεις:

ὁ δὲ πνευματικὸς ἀνακρίνει μὲν πάντα, αὐτὸς δὲ ὑπ' οὐδενὸς ανακρίνεται.
(Α΄Επιστολή προς Κορινθίους, 2 :15)

3 τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλμῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου, τὴν δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλμῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς; 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ ἀδελφῷ σου, Ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλμοῦ σου, καὶ ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλμῷ σοῦ; 5 ὑποκριτά, ἔκβαλε πρῶτον τὴν δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλμοῦ σοῦ, καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλμοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου.

Εδώ, μιλάει σωστά για υποκρισία, κάτι σύνηθες σε πολλούς χριστιανούς αλλά κυρίως στην Εκκλησία.

Τελικά θα σωθεί όποιος θέλει; Πολλοί ή λίγοι;

6 μὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν, μηδὲ βάλητε τοὺς μαργαρίτας ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν χοίρων, μήποτε καταπατήσουσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες ῥήξωσιν ὑμᾶς. 7 Αἰτεῖτε, καὶ δοθήσεται ὑμῖν· ζητεῖτε, καὶ εὑρήσετε· κρούετε, καὶ ἀνοιγήσεται ὑμῖν. 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαμβάνει καὶ ὁ ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται.

Αυτό, είναι σε σχετική αντίθεση με το λίγο παρακάτω στίχο 14:

τί στενὴ ἡ πύλη καὶ τεθλιμμένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν, καὶ ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν.

Άλλο ένα ανούσιο τσιτάτο, χωρίς αντίκρυσμα.

9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ ὑμῶν ἄνθρωπος, ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον –μὴ λίθον ἐπιδώσει αὐτῷ; 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει – μὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ; 11 εἰ οὖν ὑμεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόματα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς τέκνοις ὑμῶν, πόσῳ μᾶλλον ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν.

Πάλι το “ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς ” Γιαχβέ. Αυτό, είναι σε συμφωνία και με τα παραπάνω, που ενισχύουν την αδιαφορία για την ανθρώπινη μέριμνα, αφού όλα ο αιτών θα τα βρει έτοιμα. Το πόσο αυτό έχει σχέση με την σημερινή οικονομική κρίση της χώρας δεν είναι άσχετο.

Για χρόνια, παίρναμε δανεικά και τα σκορπούσαμε δήθεν για κοινωνική πολιτική, δηλαδή για ρουσφέτια και μίζες και όταν αυτά τέλειωσαν, βρεθήκαμε στην έσχατη εξαθλίωση κράτους να παρακαλάει την Ευρώπη, υποθηκεύοντας το μέλλον των παιδιών μας να μας ξαναδανείσει. Δανειζόμαστε έκτοτε συνέχεια, χωρίς να δημιουργούμε συνθήκες παραγωγικής διαδικασίας, που σημαίνει ότι είμαστε σαν κράτος σε πλήρη ακολουθία με τις εντολές του Ιησού.

12 Πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι, οὕτως καὶ ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς· οὗτος γάρ ἐστιν ὁ νόμος καὶ οἱ προφῆται.

Δεν είναι αυτό ο μωσαϊκός νόμος, φυσικά, αλλά είναι μια ενδιαφέρουσα έκφραση, που ο Καντ το διατύπωσε πολύ καλύτερα με την “κατηγορική προσταγή” που έχει μάλλον χρήσιμο νόημα και αξία στην αρνητική του έκφραση. “Μην κάνεις στους άλλους κάτι που δεν θα ήθελες να σου κάνουν αυτοί” με την έννοια της συλλογής των κοινών για την ανθρωπότητα ανεπιθύμητων καταστάσεων που θα πρέπει να αποφεύγονται.

Στην θετική του χροιά, όπως αναφέρεται εδώ, μόνο στην συμπεριφορά μπορεί να έχει σωστή εφαρμογή, όπως κωδικοποιείται στους κανόνες καλής συμπεριφοράς, στα υπόλοιπα μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα, γιατί η “καλή” θέληση του κάθε ενός, μπορεί για τον άλλον να είναι παρεξηγήσιμη, πιεστική ή εχθρική.

13 Εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης· ὅτι πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ἀπώλειαν, καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόμενοι δι’ αὐτῆς· 14 τί στενὴ ἡ πύλη καὶ τεθλιμμένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν, καὶ ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν.

Εδώ, έχουμε μια άλλη έκφραση του γνωστού μύθου για τον Ηρακλή, “της Αρετής και της Κακίας” (ΞΕΝΟΦΩΝ, ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ, 2.1.21 – 2.1.29).**

To “καὶ ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν” όπως είδαμε ήδη, είναι σε σχετική αντίθεση με το “8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαμβάνει καὶ ὁ ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται. ”, που αναφέρθηκε πάρα πάνω, γιατί από τα δισεκατομμύρια των χριστιανών που πέρασαν από τον πλανήτη, δεν μπορούμε να θεωρήσουμε ότι λίγοι ήταν αυτοί που ζήτησαν.

Ο μοναδικός μεσσίας

15 Προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν, οἵτινες ἔρχονται πρὸς ὑμᾶς ἐν ἐνδύμασιν προβάτων, ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι ἅρπαγες.

Αυτό, είναι ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα του κάθε σωστού “μεσσία” της Εποχής του Μεσσιανισμού. Όλοι οι εμφανισθέντες μεσσίες ισχυριζόντουσαν μετ επιτάσεως ο κάθε ένας, ότι μόνο αυτός είναι ο αληθινός και όλοι οι άλλοι ψεύτικοι και φυσικά όλοι αυτοί έδειχναν να το πίστευαν. Φυσικά, υπάρχει και στους Κουμρανούς το τι θα συμβεί: “οι ψευδοπροφήτες θα εξολοθρευτούν για πάντα” (1QH,XII,20).

Οι καρποί του δένδρου

16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούς· μήτι συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα; 17 οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ, τὸ δὲ σαπρὸν δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖ· 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν, οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖν.

Αυτό, είναι μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση, από την οποία δεν εξαιρείται ούτε η Εκκλησία, ούτε ο Χριστιανισμός φυσικά. Και τα έργα του είναι γνωστά.

19 πᾶν δένδρον μὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς πῦρ βάλλεται.

Εδώ, έχουμε και μια απειλή που αλλού την λέει πιο ξεκάθαρα:

ἐὰν μή τις μένῃ ἐν ἐμοί, ἐβλήθη ἔξω ὡς τὸ κλῆμα καὶ ἐξηράνθη, καὶ συνάγουσιν αὐτὰ καὶ εἰς τὸ πῦρ βάλλουσι, καὶ καίεται.
(Κατά Ιωάννην, 15: 6)

Αυτή ήταν και η θεολογική τεκμηρίωση της Ιεράς Εξέτασης· ακολουθούσε όπως βλέπουμε το ίδιο το μήνυμα του Ιησού. Παρόμοιας λογικής με αυτήν και το:

ἀποστελεῖ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ, καὶ συλλέξουσιν ἐκ τῆς βασιλείας αὐτοῦ πάντα τὰ σκάνδαλα καὶ τοὺς ποιοῦντας τὴν ἀνομίαν, 42 καὶ βαλοῦσιν αὐτοὺς εἰς τὴν κάμινον τοῦ πυρός· ἐκεῖ ἔσται ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς τῶν ὀδόντων.
(Κατά Ματθαίον, 13: 41-42)

20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούς.

Προφανώς και ο ίδιος δεν ξεφεύγει από αυτόν τον κανόνα του και οι ασυμφωνίες των φερόμενων λόγων του, μάλλον αυτό δείχνει.

Τελικά, θα σωθεί όποιος τον επικαλεστεί;

21 Οὐ πᾶς ὁ λέγων μοι, Κύριε κύριε, εἰσελεύσεται εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, ἀλλ’ ὁ ποιῶν τὸ θέλημα τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς.

Αυτό το “τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς” να το θυμάστε, όταν σας πουν μην φαντάζεστε τον θεό σαν ένα γεράκο στον ουρανό.

Σε αυτό, όπως και πριν είδαμε, έχει αντίρρηση ο Πέτρος:

καὶ ἔσται πᾶς ὃς ἂν ἐπικαλέσηται τὸ ὄνομα Κυρίου σωθήσεται.
(Πράξεις, 2: 21)

Αλλά και ο Παύλος:

πᾶς γὰρ ὃς ἂν ἐπικαλέσηται τὸ ὄνομα Κυρίου σωθήσεται.
(10:13)

Άλλωστε, αναφερθήκαμε ήδη στο ποιος τελικά θα σωθεί νωρίτερα και τις δεκάδες διαφορετικές απαντήσεις που δίνει η Καινή Διαθήκη.

Ο εξορκιστής είναι σωστός χριστιανός;

22 πολλοὶ ἐροῦσίν μοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ, Κύριε κύριε, οὐ τῷ σῷ ὀνόματι ἐπροφητεύσαμεν, καὶ τῷ σῷ ὀνόματι δαιμόνια ἐξεβάλομεν, καὶ τῷ σῷ ὀνόματι δυνάμεις πολλὰς ἐποιήσαμεν 23 καὶ τότε ὁμολογήσω αὐτοῖς ὅτι Οὐδέποτε ἔγνων ὑμᾶς· ἀποχωρεῖτε ἀπ’ ἐμοῦ οἱ ἐργαζόμενοι τὴν ἀνομίαν.

Εδώ, μας λέει ότι το να βγάζει κανείς δαιμόνια, δεν σημαίνει ότι είναι σωστός χριστιανός. Αυτό όμως έρχεται σε αντίθεση με το:

σημεῖα δὲ τοῖς πιστεύσασι ταῦτα παρακολουθήσει· ἐν τῷ ὀνόματί μου δαιμόνια ἐκβαλοῦσι· γλώσσαις λαλήσουσι καιναῖς·
(Κατά Μάρκον, 16: 17)

Και σε σχετική αντίθεση με το:

38 Ἀπεκρίθη αὐτῷ ὁ Ἰωάννης λέγων· Διδάσκαλε, εἴδομέν τινα ἐν τῷ ὀνόματί σου ἐκβάλλοντα δαιμόνια, ὃς οὐκ ἀκολουθεῖ ἡμῖν, καὶ ἐκωλύσαμεν αὐτόν, ὅτι οὐκ ἀκολουθεῖ ἡμῖν 39 ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπε· Μὴ κωλύετε αὐτόν· οὐδεὶς γάρ ἐστιν ὃς ποιήσει δύναμιν ἐπὶ τῷ ὀνόματί μου καὶ δυνήσεται ταχὺ κακολογῆσαί με·
(Κατά Μάρκον, 9: 38)

Τραγέλαφος.

Τελευταίες εντολές

24 Πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει μου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ αὐτοὺς ὁμοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίμῳ, ὅστις ᾠκοδόμησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν. 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταμοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεμοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ, καὶ οὐκ ἔπεσεν, τεθεμελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν. 26 καὶ πᾶς ὁ ἀκούων μου τοὺς λόγους τούτους καὶ μὴ ποιῶν αὐτοὺς ὁμοιωθήσεται ἀνδρὶ μωρῷ, ὅστις ᾠκοδόμησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν ἄμμον.

Εδώ, όπως είδαμε ήδη, παραβαίνει ο ίδιος την εντολή που έδωσε στην αρχή στο:

ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν ὅτι πᾶς ὁ ὀργιζόμενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει· ὃς δ’ ἂν εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ, Ῥακά, ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳ· ὃς δ’ ἂν εἴπῃ, μωρέ, ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός.
(Κατά Ματθαίον, 5: 22)

27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταμοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεμοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ, καὶ ἔπεσεν, καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς μεγάλη. 28 Καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦ·

Εξεπλάγησαν φυσικά τα πλήθη.

Όπως είδαμε μέσα σε μία μόνο ομιλία, μεγάλη είναι η αλήθεια, που μάλλον είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι έγινε όπως αναφέρεται και κατεγράφη σε αυτή την λεπτομέρεια από κάποιον, υπάρχουν αρκετές παραλογίες, αλλά το χειρότερο, αντιφάσεις και σίγουρα υπάρχουν και άλλες που μου διέφυγαν. Αντιφάσεις, που χρειάζονται ειδική ερμηνεία, σύμφωνα με το μύθο όπως τον θέλει η επικρατούσα τάση της Εκκλησίας. Ερμηνεία, που αντιστρέφει την έννοια των λέξεων, το μίσος το μεταφράζει ως αγάπη, ή μάχαιρα ως ειρήνη κ.λπ κ.λπ.

Κατά καιρούς, φυσικά, παίρνουν ό,τι βολεύει κατά λέξη. Για παράδειγμα, είδαμε ότι τον Μεσαίωνα τόσο σε Ανατολή όσο και στην Δύση, αλλά και αργότερα με την Ιερά Εξέταση, συχνά, το “ἐὰν μή τις μένῃ ἐν ἐμοί, ἐβλήθη ἔξω ὡς τὸ κλῆμα καὶ ἐξηράνθη, καὶ συνάγουσιν αὐτὰ καὶ εἰς τὸ πῦρ βάλλουσι, καὶ καίεται.” ήταν ο κανόνας και είμαι σίγουρος ότι με τις κατάλληλες συνθήκες μπορεί να επανέλθει.
Είδαμε, επίσης, κάποιες εντολές, που τόσο η Εκκλησία όσο και οι χριστιανοί δεν ακολουθούν και δεν σχολιάζονται καν, όπως περί όρκου, περί πλούτου κ.λπ.

Το κείμενο έχει κάποια ηθικά διδάγματα, πολύ κατώτερα από ό,τι ξέρουμε σήμερα από τους Έλληνες φιλοσόφους, έχει έντονο λαϊκισμό που απευθύνεται στα φτωχότερα και ανεκπαίδευτα στρώματα της εποχής, όπως και αρκετές αντιφάσεις τόσο εντός του κειμένου όσο και με άλλα χωρία από την Καινή Διαθήκη. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με την ανυπαρξία ιστορικών στοιχείων για την ύπαρξή του Ιησού, εντείνουν την μυθική προέλευση του Χριστιανισμού από προηγούμενες καταστάσεις, δες και Η προέλευση του Χριστιανισμού, ή το Τι πίστευαν οι πρώτοι χριστιανοί.

Ας ελπίσουμε ο ορθολογισμός να επικρατήσει κάποτε και όλες οι ιδεοληψίες θα καταχωρηθούν εκεί που ανήκουν, στην λήθη της Ιστορίας.
-------------------------
Παράρτημα

*Ο τζίτζικας και ο μέρμηγκας Κάποτε ήταν ένα τζιτζίκι και ένα μυρμήγκι. Το τζιτζίκι είχε φτιάξει την φωλιά του στα κλαδιά ενός δέντρου ενώ το μυρμήγκι στις ρίζες του.
Ήταν καλοκαίρι και μόλις ανέτειλε ο ήλιος, το μυρμήγκι ξεκινούσε την εργασία του. Έβγαινε από την φωλιά του και έψαχνε να βρει διάφορους σπόρους. Όταν έβρισκε κάποιον, τον φορτωνόταν στην πλάτη και τον μετάφερε στην φωλιά του όπου τον αποθήκευε. Μερικές φορές οι σπόροι ήταν τόσο μεγάλοι που έπρεπε να τους κομματιάσει πριν τους μεταφέρει και αυτό σήμαινε διπλάσιο κόπο για το μυρμήγκι. Εργαζόταν από την ανατολή μέχρι την δύση του ηλίου.
Από την άλλη μεριά, το τζιτζίκι, ξυπνούσε αφού είχε σχεδόν μεσημεριάσει. Έβγαινε από την φωλιά του και αφού έτρωγε κάτι πρόχειρα, έπιανε το τραγούδι που μερικές φορές το συνέχιζε ακόμα και μετά τα μεσάνυκτα. Εκτός από το να τρώει και να τραγουδάει δεν έκανε τίποτα άλλο όλη μέρα. Τι όλη μέρα δηλαδή, την μισή μέρα αφού όπως είπαμε ξυπνούσε το μεσημεράκι.
Έτσι περνούσαν οι μέρες η μία μετά την άλλη και ήρθε ο καιρός που έφυγε το καλοκαίρι και έδωσε την θέση του στο φθινόπωρο. Ο ουρανός συννέφιασε, ψιλή βροχή άρχισε να πέφτει και τα φύλλα τον δέντρων ένα ένα ξεράθηκαν και έπεσαν στην γη.
Το μυρμήγκι έχοντας αρκετές προμήθειες για να περάσει μέχρι την άνοιξη, καθόταν και απολάμβανε τον ήχο που έκαναν οι σταγόνες της βροχής καθώς έπεφταν πάνω στα ξερά φύλλα. Από την άλλη μεριά, το τζιτζίκι έψαχνε απεγνωσμένα να βρει κάτι να φάει αλλά δεν υπήρχε τίποτα αφού όλα τα φύλλα, όπως είπαμε, είχαν ξεραθεί. Μην αντέχοντας άλλο την πείνα, πήγε στον γείτονα του, το μυρμήγκι, και του είπε:
- Καλέ μου γείτονα, σε παρακαλώ, δώσε μου κάτι να φάω γιατί όλα τα φύλλα έχουν ξεραθεί και δεν υπάρχει τροφή πουθενά.
- Καλά, όλο το καλοκαίρι τι έκανες; Ρώτησε το μυρμήγκι.
- Α! Το καλοκαίρι δεν πρόλαβα να μαζέψω τροφές γιατί είχα πολύ κέφι και τραγούδαγα όλη μέρα.
- Ε! Αφού τραγούδαγες το καλοκαίρι, ήρθε τώρα ο καιρός να χορέψεις. Είπε το μυρμήγκι και γύρισε να δει κάτι αργοπορημένα πουλιά που πετούσαν προς το νότο.

**ΞΕΝΟΦΩΝ, ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ, 2.1.21 – 2.1.29
Ο Ηρακλής στο σταυροδρόμι της Αρετής και της Κακίας

Προσπαθώντας να πείσει τον Αρίστιππο να είναι εγκρατής, ο Σωκράτης, ανάμεσα στα υπόλοιπα επιχειρήματα και τεκμήρια, αξιοποιεί τη γνωστή αφήγηση του Πρόδικου για τη συνάντηση του Ηρακλή με την Αρετή και την Κακία, απόσπασμα της οποίας ακολουθεί.

[2.1.21] καὶ Πρόδικος δὲ ὁ σοφὸς ἐν τῷ συγγράμματι τῷ περὶ Ἡρα- κλέους, ὅπερ δὴ καὶ πλείστοις ἐπιδείκνυται, ὡσαύτως περὶ τῆς ἀρετῆς ἀποφαίνεται, ὧδέ πως λέγων, ὅσα ἐγὼ μέμνημαι. φησὶ γὰρ Ἡρακλέα, ἐπεὶ ἐκ παίδων εἰς ἥβην ὡρμᾶτο, ἐν ᾗ οἱ νέοι ἤδη αὐτοκράτορες γιγνόμενοι δηλοῦσιν εἴτε τὴν δι’ ἀρετῆς ὁδὸν τρέψονται ἐπὶ τὸν βίον εἴτε τὴν διὰ κακίας, ἐξελθόντα εἰς ἡσυχίαν καθῆσθαι ἀποροῦντα ποτέραν τῶν ὁδῶν τράπηται· [2.1.22] καὶ φανῆναι αὐτῷ δύο γυναῖκας προσιέναι μεγάλας, τὴν μὲν ἑτέραν εὐπρεπῆ τε ἰδεῖν καὶ ἐλευθέριον φύσει, κεκοσμημένην τὸ μὲν σῶμα καθαρότητι, τὰ δὲ ὄμματα αἰδοῖ, τὸ δὲ σχῆμα σωφροσύνῃ, ἐσθῆτι δὲ λευκῇ, τὴν δ’ ἑτέραν τεθραμμένην μὲν εἰς πολυσαρκίαν τε καὶ ἁπαλότητα, κεκαλλωπισμένην δὲ τὸ μὲν χρῶμα ὥστε λευκοτέραν τε καὶ ἐρυθροτέραν τοῦ ὄντος δοκεῖν φαίνεσθαι, τὸ δὲ σχῆμα ὥστε δοκεῖν ὀρθοτέραν τῆς φύσεως εἶναι, τὰ δὲ ὄμματα ἔχειν ἀναπεπταμένα, ἐσθῆτα δὲ ἐξ ἧς ἂν μάλιστα ὥρα διαλάμποι· κατασκοπεῖσθαι δὲ θαμὰ ἑαυτήν, ἐπισκοπεῖν δὲ καὶ εἴ τις ἄλλος αὐτὴν θεᾶται, πολλάκις δὲ καὶ εἰς τὴν ἑαυτῆς σκιὰν ἀποβλέπειν. [2.1.23] ὡς δ’ ἐγένοντο πλησιαίτερον τοῦ Ἡρακλέους, τὴν μὲν πρόσθεν ῥηθεῖσαν ἰέναι τὸν αὐτὸν τρόπον, τὴν δ’ ἑτέραν φθάσαι βουλομένην προσδραμεῖν τῷ Ἡρακλεῖ καὶ εἰπεῖν· Ὁρῶ σε, ὦ Ἡράκλεις, ἀποροῦντα ποίαν ὁδὸν ἐπὶ τὸν βίον τράπῃ. ἐὰν οὖν ἐμὲ φίλην ποιησάμενος, [ἐπὶ] τὴν ἡδίστην τε καὶ ῥᾴστην ὁδὸν ἄξω σε, καὶ τῶν μὲν τερπνῶν οὐδενὸς ἄγευστος ἔσει, τῶν δὲ χαλεπῶν ἄπειρος διαβιώσῃ. [2.1.24] πρῶτον μὲν γὰρ οὐ πολέμων οὐδὲ πραγμάτων φροντιεῖς, ἀλλὰ σκοπούμενος †διέσῃ τί ἂν κεχαρισμένον ἢ σιτίον ἢ ποτὸν εὕροις, ἢ τί ἂν ἰδὼν ἢ ἀκούσας τερφθείης ἢ τίνων ὀσφραινόμενος ἢ ἁπτόμενος, τίσι δὲ παιδικοῖς ὁμιλῶν μάλιστ’ ἂν εὐφρανθείης, καὶ πῶς ἂν μαλακώτατα καθεύδοις, καὶ πῶς ἂν ἀπονώτατα τούτων πάντων τυγχάνοις. [2.1.25] ἐὰν δέ ποτε γένηταί τις ὑποψία σπάνεως ἀφ’ ὧν ἔσται ταῦτα, οὐ φόβος μή σε ἀγάγω ἐπὶ τὸ πονοῦντα καὶ ταλαιπωροῦντα τῷ σώματι καὶ τῇ ψυχῇ ταῦτα πορίζεσθαι, ἀλλ’ οἷς ἂν οἱ ἄλλοι ἐργά- ζωνται, τούτοις σὺ χρήσῃ, οὐδενὸς ἀπεχόμενος ὅθεν ἂν δυνατὸν ᾖ τι κερδᾶναι. πανταχόθεν γὰρ ὠφελεῖσθαι τοῖς ἐμοὶ συνοῦσιν ἐξουσίαν ἐγὼ παρέχω. [2.1.26] καὶ ὁ Ἡρακλῆς ἀκού- σας ταῦτα, Ὦ γύναι, ἔφη, ὄνομα δέ σοι τί ἐστιν; ἡ δέ, Οἱ μὲν ἐμοὶ φίλοι, ἔφη, καλοῦσί με Εὐδαιμονίαν, οἱ δὲ μισοῦντές με ὑποκοριζόμενοι ὀνομάζουσι Κακίαν. [2.1.27] καὶ ἐν τούτῳ ἡ ἑτέρα γυνὴ προσελθοῦσα εἶπε· Καὶ ἐγὼ ἥκω πρὸς σέ, ὦ Ἡράκλεις, εἰδυῖα τοὺς γεννήσαντάς σε καὶ τὴν φύσιν τὴν σὴν ἐν τῇ παιδείᾳ καταμαθοῦσα, ἐξ ὧν ἐλπίζω, εἰ τὴν πρὸς ἐμὲ ὁδὸν τράποιο, σφόδρ’ ἄν σε τῶν καλῶν καὶ σεμνῶν ἀγαθὸν ἐργάτην γενέσθαι καὶ ἐμὲ ἔτι πολὺ ἐντιμοτέραν καὶ ἐπ’ ἀγαθοῖς διαπρεπεστέραν φανῆναι. οὐκ ἐξαπατήσω δέ σε προοιμίοις ἡδονῆς, ἀλλ’ ᾗπερ οἱ θεοὶ διέθεσαν τὰ ὄντα διηγήσομαι μετ’ ἀληθείας. [2.1.28] τῶν γὰρ ὄντων ἀγαθῶν καὶ καλῶν οὐδὲν ἄνευ πόνου καὶ ἐπιμελείας θεοὶ διδόασιν ἀνθρώποις, ἀλλ’ εἴτε τοὺς θεοὺς ἵλεως εἶναί σοι βούλει, θεραπευτέον τοὺς θεούς, εἴτε ὑπὸ φίλων ἐθέλεις ἀγαπᾶσθαι, τοὺς φίλους εὐεργετητέον, εἴτε ὑπό τινος πόλεως ἐπιθυμεῖς τιμᾶσθαι, τὴν πόλιν ὠφελητέον, εἴτε ὑπὸ τῆς Ἑλλάδος πάσης ἀξιοῖς ἐπ’ ἀρετῇ θαυμάζεσθαι, τὴν Ἑλλάδα πειρατέον εὖ ποιεῖν, εἴτε γῆν βούλει σοι καρποὺς ἀφθόνους φέρειν, τὴν γῆν θεραπευ- τέον, εἴτε ἀπὸ βοσκημάτων οἴει δεῖν πλουτίζεσθαι, τῶν βοσκημάτων ἐπιμελητέον, εἴτε διὰ πολέμου ὁρμᾷς αὔξεσθαι καὶ βούλει δύνασθαι τούς τε φίλους ἐλευθεροῦν καὶ τοὺς ἐχθροὺς χειροῦσθαι, τὰς πολεμικὰς τέχνας αὐτάς τε παρὰ τῶν ἐπισταμένων μαθητέον καὶ ὅπως αὐταῖς δεῖ χρῆσθαι ἀσκητέον· εἰ δὲ καὶ τῷ σώματι βούλει δυνατὸς εἶναι, τῇ γνώμῃ ὑπηρετεῖν ἐθιστέον τὸ σῶμα καὶ γυμναστέον σὺν πόνοις καὶ ἱδρῶτι. [2.1.29] καὶ ἡ Κακία ὑπολαβοῦσα εἶπεν, ὥς φησι Πρόδικος· Ἐννοεῖς, ὦ Ἡράκλεις, ὡς χαλεπὴν καὶ μακρὰν ὁδὸν ἐπὶ τὰς εὐφροσύνας ἡ γυνή σοι αὕτη διηγεῖ- ται; ἐγὼ δὲ ῥᾳδίαν καὶ βραχεῖαν ὁδὸν ἐπὶ τὴν εὐδαιμονίαν ἄξω σε. *** Και ο Πρόδικος δε ο σοφός εις το σύγγραμμά του περί του Ηρακλέους, το οποίον δα και εις πάρα πολλούς επιδεικνύεται, ομοίως περί της αρετής αποφαίνεται, λέγων περίπου εξής, καθ' όσον εγώ ενθυμούμαι· λέγει δηλ. περί του Ηρακλέους, ότε εκ της παιδικής ηλικίας μετέβαινε πλήρης ορμής εις την εφηβικήν, εν τη οποία πλέον οι νέοι γενόμενοι αυτεξούσιοι φανερώνουν είτε αν θα τραπούν την οδόν που διά της αρετής φέρει εις τον βίον είτε την οδόν της κακίας, αφού εξήλθεν εις μέρος ήσυχον εκάθισεν απορών ποίαν εκ των δύο οδών να τραπή· και εφάνη εις αυτόν, ότι τον επλησίασαν δύο γυναίκες επιβλητικαί, η μεν μία εκ των δύο ευπρεπής την όψιν και εκ φύσεως ευγενής, κοσμημένη κατά μεν το σώμα υπό καθαρότητος κατά δε τους οφθαλμούς υπό της αιδούς κατά δε την στάσιν υπό σωφροσύνης, με εσθήτα δε λευκήν, η δε άλλη καλοθρεμμένη, ώστε να είναι πολύσαρκος και μαλθακή, καλλωπισμένη δε κατά μεν το χρώμα τοιουτοτρόπως, ώστε λευκοτέρα και ερυθροτέρα αφ' όσον ήτο πράγματι να φαίνεται, κατά δε την στάσιν τοιουτοτρόπως, ώστε να φαίνεται, ότι είναι υψηλοτέρα παρ' όσον ήτο εκ φύσεως, τους δε οφθαλμούς είχεν υψηλά, εσθήτα δε τοιαύτην έφερε διά μέσου της οποίας όσον το δυνατόν περισσότερον να διαλάμπη το νεανικόν της κάλλος· παρετήρει προσεκτικώς δε συχνά πέριξ αυτής, εξήταζε δε, και αν κανείς άλλος την έβλεπε, πολλές φορές δε έρριπτε βλέμματα και εις την σκιάν της. Άμα δε έφθασαν πλησιέστερον του Ηρακλέους, εκείνη μεν, που είπαμε πρώτην, επροχώρει με το ίδιο βήμα, η δε άλλη, επειδή ήθελε να προλάβη, έτρεξεν εμπρός προς τον Ηρακλέα και είπε· Σε βλέπω, ω Ηρακλή, ν'απορής ποίον δρόμον να λάβης διά την ζωήν σου. Εάν, λοιπόν, κάμης εμέ φίλην σου, θα σε οδηγήσω εις πλέον ευχάριστον και εύκολον δρόμον, και από μεν τα τερπνά κανέν δεν θα υπάρξη, που να μη το γευθής, χωρίς δε να δοκιμάσης δυσκολίας, θα περάσης όλην σου την ζωήν. Διότι πρώτον μεν ούτε διά πολέμους ούτε δι' ενοχλήσεις θα φροντίζης, αλλά θα διάγης αναζητών τι ευχάριστον ή τρόφιμον ή ποτόν δύνασαι να εύρης ή, τι, αφού ιδής ή ακούσης, θέλεις αισθανθή τέρψιν, ή ποία πράγματα οσφραινόμενος ή εγγίζων θέλεις ευχαριστηθή, με ποία δε παιδιά συναναστρεφόμενος ερωτικώς περισσότερον θέλεις ευφρανθή και με ποίον τρόπον θα κοιμάσαι μαλακώτατα και με ποίον τρόπον εντελώς άνευ κόπου όλα αυτά θέλεις επιτυγχάνει. Εάν δε κάποτε υπάρξη υπόνοια περί ελλείψεως όλων των μέσων, εξ αιτίας των οποίων θα έχης ταύτα τα αγαθά, δεν υπάρχει φόβος μήπως σε οδηγήσω εις το να εξοικονομής ταύτα κοπιάζων και ταλαιπωρούμενος και κατά το σώμα και κατά την ψυχήν, αλλ' όσα οι άλλοι εργάζονται, ταύτα εσύ θα χρησιμοποιής χωρίς να απέχης από τίποτε, από το οποίον θα ήτο δυνατόν να κερδίσης κάτι. Διότι εγώ παρέχω εις τους μαθητάς μου την δύναμιν από παντού να ωφελούνται. Και ο Ηρακλής, αφού τα ήκουσεν αυτά· Ω γυναίκα, είπε, αλλά ποίον είναι το όνομά σου; ―Οι μεν ιδικοί μου φίλοι, είπε, με ονομάζουν Ευδαιμονίαν, εκείνοι δε, που με μισούν, με ονομάζουν Κακίαν. Και εν τω μεταξύ η άλλη γυνή πλησιάσασα είπε· και εγώ ήλθα προς σε, ω Ηρακλή, επειδή ηξεύρω και εκείνους, που σ' εγέννησαν και ενόησα εντελώς την ευφυίαν σου εις την μάθησιν και εξ αυτών σχηματίζω την ελπίδα, ότι, εάν τραπής τον προς το μέρος μου δρόμον, θα γίνης πάρα πολύ καλός εργάτης των καλών και σεμνών έργων και εγώ ακόμη περισσότερον εντιμοτέρα και διαπρεπεστέρα θα αναδειχθώ διά τας αγαθάς πράξεις σου. Δεν θα σε εξαπατήσω δε με προοίμια ευχάριστα, αλλά καθώς οι θεοί διέταξαν τα πράγματα, θα τα διηγηθώ με αλήθειαν. Διότι από τα πραγματικώς αγαθά και καλά τίποτε οι θεοί δεν δίδουν άνευ κόπου και φροντίδος εις τους ανθρώπους, αλλ' εάν θέλης να σου είναι ευσπλαχνικοί οι θεοί, πρέπει να τους τιμάς, εάν θέλης υπό των φίλων να αγαπάσαι, πρέπει να ευεργετής τους φίλους, εάν επιθυμής να τιμάσαι από καμμίαν πόλιν, πρέπει να ωφελήσης την πόλιν, εάν από όλην την Ελλάδα έχεις την αξίωσιν να θαυμάζεσαι διά την αρετήν σου, πρέπει να προσπαθής να ευεργετής την Ελλάδα, και εάν θέλης η γη να σου δίνη καρπούς αφθόνους, πρέπει να καλλιεργής την γην, και εάν νομίζης, ότι πρέπει να πλουτίζης από βοσκήματα, πρέπει να περιποιήσαι τα βοσκήματα, και εάν διά πολέμου έχης ορμήν να μεγαλυνθής και θέλεις να ημπορής και τους φίλους να ελευθερώνης και τους εχθρούς να υποτάσσης, πρέπει και αυτάς τας πολεμικάς τέχνας να μάθης από εκείνους που τας ηξεύρουν καλώς και πρέπει να ασκήσαι πώς να τας χρησιμοποιής· εάν δε θέλης και κατά το σώμα να είσαι δυνατός πρέπει να συνηθίσης το σώμα να υπηρετή εις την σκέψιν και να το γυμνάσης με κόπους και ιδρώτα. Και η Κακία λαμβάνουσα τον λόγον, είπε, καθώς λέγει ο Πρόδικος· Εννοείς, ω Ηρακλή, ότι η γυνή αυτή σου διηγείται δρόμον διά τας ευφροσύνας δύσκολον και μακρόν; Εγώ δε θα σε οδηγήσω εις την ευδαιμονίαν με δρόμον εύκολον και σύντομον.