Τετάρτη 31 Ιουλίου 2019

ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ - Ὄρνιθες (209-266)

ΕΠ. ἄγε σύννομέ μοι, παῦσαι μὲν ὕπνου,
210 λῦσον δὲ νόμους ἱερῶν ὕμνων,
οὓς διὰ θείου στόματος θρηνεῖς
τὸν ἐμὸν καὶ σὸν πολύδακρυν Ἴτυν,
ἐλελιζομένη διεροῖς μέλεσιν
γένυος ξουθῆς. καθαρὰ χωρεῖ
215 διὰ φυλλοκόμου μίλακος ἠχὼ
πρὸς Διὸς ἕδρας, ἵν᾽ ὁ χρυσοκόμας
Φοῖβος ἀκούων τοῖς σοῖς ἐλέγοις
ἀντιψάλλων ἐλεφαντόδετον
φόρμιγγα θεῶν ἵστησι χορούς·
220 διὰ δ᾽ ἀθανάτων στομάτων χωρεῖ
ξύμφωνος ὁμοῦ
θεία μακάρων ὀλολυγή.

ΕΥ. ὦ Ζεῦ βασιλεῦ, τοῦ φθέγματος τοὐρνιθίου·
οἷον κατεμελίτωσε τὴν λόχμην ὅλην.
225 ΠΙ. οὗτος. ΕΥ. τί ἐστιν; ΠΙ. οὐ σιωπήσει; ΕΥ. τί δαί;
ΠΙ. οὕποψ μελῳδεῖν αὖ παρασκευάζεται.

ΕΠ. ἐποποποῖ ποποῖ, ποποποποῖ ποποῖ,
ἰὼ ἰὼ ἴτω ἴτω
ἴτω τις ὧδε τῶν ἐμῶν ὁμοπτέρων·
230 ὅσοι τ᾽ εὐσπόρους ἀγροίκων γύας
νέμεσθε, φῦλα μυρία κριθοτράγων
σπερμολόγων τε γένη
ταχὺ πετόμενα, μαλθακὴν ἱέντα γῆρυν·
ὅσα τ᾽ ἐν ἄλοκι θαμὰ
235 βῶλον ἀμφιτιττυβίζεθ᾽ ὧδε λεπτὸν
ἡδομένᾳ φωνᾷ·
—τιοτιοτιοτιοτιοτιοτιοτιο—
ὅσα θ᾽ ὑμῶν κατὰ κήπους ἐπὶ κισσοῦ
κλάδεσι νομὸν ἔχει,
240 τά τε κατ᾽ ὄρεα τά τε κοτινοτράγα τά τε κομαροφάγα,
ἁνύσατε πετόμενα πρὸς ἐμὰν αὐδάν·
—τριοτο τριοτο τοτοβριξ·—
οἵ θ᾽ ἑλείας παρ᾽ αὐλῶνας ὀξυστόμους
245 ἐμπίδας κάπτεθ᾽, ὅσα τ᾽ εὐδρόσους γῆς τόπους
ἔχετε λειμῶνά τ᾽ ἐρόεντα Μαραθῶνος, ὄρ-
νις ‹τε› πτεροποίκιλος, ἀτταγᾶς ἀτταγᾶς·
250 ὧν τ᾽ ἐπὶ πόντιον οἶδμα θαλάσσης
φῦλα μετ᾽ ἀλκυόνεσσι ποτῆται,
δεῦρ᾽ ἴτε πευσόμενοι τὰ νεώτερα·
πάντα γὰρ ἐνθάδε φῦλ᾽ ἁθροΐζομεν
οἰωνῶν ταναοδείρων.
255 ἥκει γάρ τις δριμὺς πρέσβυς
καινὸς γνώμην
καινῶν ἔργων τ᾽ ἐγχειρητής.
ἀλλ᾽ ἴτ᾽ εἰς λόγους ἅπαντα,
δεῦρο δεῦρο δεῦρο δεῦρο·
260 τοροτοροτοροτοροτιξ,
κικκαβαυ κικκαβαυ,
τοροτοροτορολιλιλιξ.

ΠΙ. ὁρᾷς τιν᾽ ὄρνιν; ΕΥ. μὰ τὸν Ἀπόλλω ᾽γὼ μὲν οὔ.
καίτοι κέχηνά γ᾽ εἰς τὸν οὐρανὸν βλέπων.
265 ΠΙ. ἄλλως ἄρ᾽ οὕποψ, ὡς ἔοικ᾽, εἰς τὴν λόχμην
ἐμβὰς ἐπῶζε χαραδριὸν μιμούμενος.

***
Ο Τσαλαπετεινός μπαίνει στο σύδεντρο, και από κει ακούγεται η φωνή του.ΤΣΑ. Ξύπνα, ξύπνα συντρόφισσα εσύ,
και τους ύμνους σου πες τους ιερούς,
210 που γοερούς για τον Ίτη μας χύνει,
τον πολύκλαυτο γιο μου και γιο σου,
το θεϊκό σου το στόμα·
μελωδίες κρουσταλλένιες σκορπά ο καστανός σου λαιμός,
κι ανεβαίνει καθάριος ο αχός,
απ᾽ τα φύλλα ως περνά φουντωτής σμιλακιάς,
προς το θρόνο του Δία·
πάνου ο Φοίβος εκεί
ο χρυσομάλλης τους θρήνους σου ακούοντας
τη χρυσή ελεφαντόδετη λύρα χτυπά
κι έτσι στήνει χορούς των θεών·
και μαζί, ταιριαστή,
220 από στόματ᾽ αθάνατα τότε η φωνή
η θεϊκιά των μακάρων ξεσπάει.

Ακούονται ήχοι αυλού όμοιοι με αηδονολαλήματα.
ΕΥΕ. Ω το πουλάκι, τί γλυκιά η λαλιά του!
Το σύδεντρο το γέμισε όλο μέλι.
ΠΙΣ. Ε συ,... ΕΥΕ. Τί τρέχει; ΠΙΣ. σώπαινε. ΕΥΕ. Γιατί;
ΠΙΣ. Ο Τσαλαπετεινός θα ξαναρχίσει.

ΤΣΑ., τραγουδιστά, πίσω από τα δέντρα, με συνοδεία αυλού.
Εποπόποποποπόι, εποπόποποποπόι!
Λαλαλά, ω ελάτε δω,
φτερωτά συντρόφια εσείς·
όσα μέσα στα χωράφια
230 τα καλόσπαρτα βοσκάτε των ξωμάχων,
αναρίθμητες φυλές κριθαροφάγες,
ράτσες σπορολόγες, ω
απαλόφωνα, γοργόφτερα πουλιά·
κι όσα γύρω από το βόλο
τιτιβίζετε στ᾽ αυλάκι
με ψιλούτσικη χαρούμενη λαλιά·
—τσιουτσίου, τσιουτσίου, τσιουτσίου·—
κι όσα, μες στα περιβόλια, στου κισσού
λημεριάζετε τα κλώνια·
κι όσα πάνω στα βουνά
240 αγριλιές και κουμαριές τσιμπολογάτε·
τη φωνή μου ακούστε, ελάτε,
τρέξτε, ανοίξτε τα φτερά·
—τριοτό τριοτό τοτοβρίξ·—
όσα μέσα στα στενά, στα βαλτοτόπια,
βελονόστομα κουνούπια χάφτετε, όσα
σε δροσόλουστες φωλιάζετε μεριές
και στου Μαραθώνα το λιβάδι
το μυριόχαρο· κι εσύ,
παρδαλόφτερο πουλί,
πέρδικα των λιβαδιών,
ω λιβαδοπέρδικα·
250 κι όσα πάνω από το κύμα του πελάγου
μ᾽ αλκυόνες φτερουγίζετε, ω ελάτε,
τρέξτε δω, τα νέα ν᾽ ακούσετε μαντάτα·
γιατί εδώ των μακρολαίμικων πουλιών
σύναξη καλούμ᾽ εμείς.
Έφτασ᾽ ένας γέροντας
τώρα τετραπέρατος·
νέες ιδέες σοφίζεται
κι έργα νέα επιχειρεί.
Όλα εδώ γοργά γοργά
τρέξτε για τη συντυχιά·
260 τοροτόροτοροτόρο τοροτίξ,
κουκουβάου κουκουβάου,
τοροτόρο τοροτόρολιλιλίξ.

ΠΙΣ. Βλέπεις πουλί κανένα; ΕΥΕ. Ούτ᾽ ένα· κι όμως
κοιτάω τον ουρανό μ᾽ ανοιχτό στόμα.
ΠΙΣ. Του κάκου μπήκε κι έκραζε στο λόγγο
ο Τσαλαπετεινός σα βροχοπούλι.

Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας: ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ - ΑΣΤΡΑΙΑ

ΑΣΤΡΑΙΑ
(αστερισμός)
 
Κόρη του Δία και της Θέμιδας (δικαιοσύνης) και αδελφή της Αιδώς. Άλλες παραδόσεις (Υγίνος 2.25.1) τη θεωρούν κόρη της Ηώς και του Αστραίου, γιου της Γαίας και του Τάρταρου. Από καταγωγή (τη μία ή και την άλλη) και ονομασία συνδέεται με το αίσθημα της δικαιοσύνης και της αρετής -γι' αυτό και κάποιοι συγγραφείς την ταυτίζουν με Δίκη- αλλά και με αστερισμό στον ουρανό.
 
Βρισκόταν στη γη την εποχή του χρυσού γένους, όταν οι λαοί δεν έκαναν επιθέσεις ο ένας εναντίον του άλλου ούτε διέσχιζαν τις θάλασσες, μόνο ασχολούνταν με τα χωράφια τους. Οι θνητοί όμως που γεννήθηκαν μετά από αυτούς εκφυλίστηκαν και άφησαν την κακία και την απληστία να κυριαρχούν στον κόσμο. Και η Αστραία έμεινε λίγο ακόμη στη γη, στην ύπαιθρο μαζί με τους χωρικούς, και μετά ανέβηκε στον ουρανό ως ο αστερισμός της Παρθένου*.
 
Κάποιοι συγγραφείς ταυτίζουν την Αστραία με τη Δίκη, ακριβώς λόγω της σχέσης της Αστραίας με τη δικαιοσύνη, από καταγωγή (μητέρα) και στάση ζωής. Στον αστερισμό της Παρθένου άλλοι συγγραφείς έβλεπαν την Ηριγόνη, τη Θέσπια, την Παρθένο, τη Δήμητρα.
---------------------------
*Αστερισμός της Παρθένου
 
Ταύτην Ἡσίοδος ἐν Θεογονίᾳ εἴρηκε θυγατέρα Διὸς καὶ Θέμιδος, καλεῖσθαι δὲ αὐτὴν Δίκην· λέγει δὲ καὶ Ἂρατος παρὰ τούτου λαβὼν τὴν ἱστορίαν ὡς οὖσα πρότερον ἀθάνατος καὶ ἐπὶ τῆς γῆς σὺν τοῖς ἀνθρώποις ἦν καὶ ὅτι Δίκην αὐτὴν ἐκάλουν· μεταστάντων δὲ αὐτῶν καὶ μηκέτι τὸ δίκαιον συντηρούντων, οὐκέτι σὺν αὐτοῖς ἦν, ἀλλ' εἰς τὰ ὄρη ὑπεχώρει· εἶτα στάσεων καὶ πολέμων αὐτοῖς ὄντων [διὰ] τὴν παντελῆ αὐτῶν ἀδικίαν ἀπομισήσασαν εἰς τὸν οὐρανὸν ἀνελθεῖν. λέγονται δὲ καὶ ἕτεροι λόγοι περὶ αὐτῆς πλεῖστοι· οἱ μὲν γὰρ αὐτήν φασιν εἶναι Δήμητρα διὰ τὸ ἔχειν στάχυν, οἱ δὲ Ἲσιν, οἱ δὲ Ἀταργάτιν, οἱ δὲ Τύχην, διὸ καὶ ἀκέφαλον αὐτὴν σχηματίζουσιν.
Ερατοσθένης, Καταστερισμοί, 1,9

Όσο λιγότερο πληγώσουμε, τόσο λιγότερο θα πληγωθούμε

Πληγώνεσαι, λες, και κάθεσαι μουτρωμένος/η στη γωνιά, με τα πόδια μαζεμένα και το κεφάλι σκυφτό. Κλαις κι οδύρεσαι. Διαολίζεσαι κι εκσφενδονίζεις κατάρες. Για τον κόσμο που είναι άδικος. Και δεν μπορείς να καταλάβεις πώς είναι λογικό να πληγώνονται οι άνθρωποι.

Κι έπειτα τα βάζεις με τον άλλον. Το λάθος σου. Εκείνον που κακώς εμπιστεύτηκες και κακώς αγάπησες. Εκείνον που αναγνωρίζεις ως την αφετηρία όλων των αναστεναγμών σου. Και λες πώς γίνεται κι απορείς πώς μπόρεσε; Πώς ζει με τον εαυτό του; Και γιατί δεν προσπάθησε να μπει στη θέση σου; Τίποτα δε σεβάστηκε;

Και μ’ αυτά κι εκείνα περνάς τον χρόνο σου έτσι. Γεμάτος πίκρα κι απογοήτευση. Γεμάτος θυμό. Και χάνεσαι στη θάλασσα των σκέψεών σου που, όμως, κατευθύνονται προς μία και μόνο κατεύθυνση∙ τις ευθύνες των άλλων στο μικρό εργάκι, δράμα θα μπορούσαμε να το πούμε, αυτό τέλος πάντων της εξαπάτησης και της πληγής σου.

Στιγμή δε σκέφτηκες πως κάπου, κάποτε υπήρξες κι εσύ το λάθος κάποιου. Πως καθόλου αθώος δε χαρακτηρίζεσαι. Διότι με τον ίδιο τρόπο που πληγώθηκες, πλήγωσες κι εσύ, και με τον ίδιο τρόπο που πόνεσες, έκανες να πονέσουν. Και τότε εσύ ήσουν που δε σκέφτηκες τι κάνεις (ή που απλά δε σε ένοιαξε) και που κατάφερες να ζήσεις με τον εαυτό σου και που δεν προσπάθησες να μπεις στη θέση του άλλου. Εσύ ήσουν εκείνος που δε σεβάστηκε τίποτα.

Βέβαια, τώρα στη λογική σου τα ‘χεις τακτοποιήσει. Κι έχεις δημιουργήσει στη συνείδησή σου τα ελαφρυντικά σου. Σε έπεισες πως είχες λόγο που έδρασες με τον τρόπο που έδρασες. Έτσι, για να μπορείς να κοιμάσαι ήσυχος τα βράδια. Μέσα σου, όμως, ξέρεις την αλήθεια και ξέρεις τι άφησες πίσω σου, κι ας μην το παραδέχεσαι ούτε στον καθρέφτη σου. Με τον ίδιο τρόπο κι αυτός που άφησε εσένα πίσω του, να μετράς τα πλακάκια στο πάτωμα, έχει δημιουργήσει κι αυτός τα δικά του άλλοθι και κοιμάται επίσης τα βράδια με υπνωτισμένη συνείδηση.

Είμαστε θύματα και θύτες στο ίδιο παιχνίδι. Στον ίδιο πόλεμο. Στο πεδίο μάχης που ονομάζουμε «έρωτα». Δημιουργούμε ένα φαύλο κύκλο και μπλεκόμαστε σ’ αυτόν. Όλοι θέλουμε να πιστεύουμε πως είμαστε θύματα. Είναι πιο εύκολο. Κανείς δεν είπε πως δεν είμαστε. Με τον ίδιο τρόπο που είμαστε και θύτες. Κι αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε.

Τη στιγμή που καταριόμαστε κι επιρρίπτουμε ευθύνες, καλό θα ήταν να αναλογιστούμε λίγο και τις δικές μας. Κι αν μας πόνεσαν, δεν είναι τρόπος να το ξεπεράσουμε μεταβιβάζοντας τον πόνο σε κάποιον άλλον, πληγώνοντας κι εμείς με τη σειρά μας τον επόμενο στη σειρά. Όσο λιγότερο πληγώσουμε, τόσες περισσότερες πιθανότητες έχουμε να μη μας πληγώσουν.

Γιατί, ξέρετε, οι άνθρωποι όταν πονούν, σπάζουν. Και χάνουν κάποια κομμάτια τους. Και μένουν με ρωγμές. Κι έπειτα χάνουν λίγη απ’ την ικανότητά τους να αγαπούν και να εμπιστεύονται και να δίνουν. Κι ύστερα είναι πιο πιθανό να πληγώσουν. Και να δημιουργήσουν κι άλλους όμοιούς τους. Κι όλο αυτό συνεχίζεται αενάως.

Μέχρι να αναλάβουμε τις ευθύνες μας. Μέχρι να καταλάβουμε πως δε μιλούμε για παιχνίδια αλλά για ανθρώπινες ψυχές και συνειδήσεις. Μέχρι να συνειδητοποιήσουμε πως δε μας παίρνει να το παίζουμε χαλαροί κι άνετοι, και ν’ αρχίζουμε να μετράμε τα λόγια μας και τις πράξεις μας. Είμαστε υπόλογοι για ό,τι αφήνουμε πίσω μας.

Και κανένα ελαφρυντικό δεν υπάρχει, όταν σπάσεις έναν άνθρωπο. Γιατί μετά θα ‘σαι υπεύθυνος και για τον επόμενο που θα σπάσει και για όλο το ντόμινο που θα ακολουθήσει. Κι όταν αυτό σωριαστεί πάνω σου, κι είσαι κι εσύ ακόμα ένας στη σειρά, τότε δεν είσαι άμοιρος των ευθυνών σου και, στα σίγουρα, δεν είσαι μόνο θύμα. Δε φταίει μόνο το σύμπαν, ούτε οι άνθρωποι, ούτε μόνο εκείνος που σε πλήγωσε.

Φταις κι εσύ. Φταις κι εσύ που δε σταμάτησες τον τροχό. Και συνέχισες τη ροή του ξέροντας τις συνέπειες. Φταις κι εσύ, φταίω κι εγώ, φταίμε όλοι μας. Γιατί όσο υπάρχουν πληγωμένοι, υπάρχουν κι αυτοί που πληγώνουν. Κι αυτό δε θα σταματήσει όταν κλαις την ώρα που πληγώνεσαι. Θα σταματήσει, όταν σκεφτείς διπλά πριν πληγώσεις.

Το Μανιφέστο της Πρακτικής Σκέψης

Θα προειδοποιήσω τους αναγνώστες πως τα λόγια αυτά δεν θα είναι απαλά, δεν θα είναι στρογγυλεμένα, δεν θα είναι συναισθηματικά. Θα είναι όπως και η πραγματικότητα, σκληρά και πρακτικά. Γι’ αυτό, όσοι νιώθουν πως δεν μπορούν να τα αντέξουν, καλύτερα να μην συνεχίσουν την ανάγνωση.
 
Για αυτούς που ψάχνουν την αλήθεια, μέσα από μοτίβα, πολιτικά ή θεολογικά, που ψάχνουν την αρμονία και την προστασία σε ένα μεσσιανικό τέλος, να ξέρουν πως η αλήθεια είναι η εκδήλωση των γεγονότων που υπάρχουν στον πραγματικό κόσμο, αυτά που νιώθετε, αυτά που σας επηρεάζουν.
 
Πραγματικότητα είναι η εκδήλωση όλων των συμφερόντων, μέσα στα πλαίσια των φυσικών – βιολογικών δυνάμεων. Η δύναμη που διαθέτει ένας οργανισμός, κάνει το συμφέρον του πραγματικό ή μη πραγματικό. Κάθε πεποίθηση, πολιτική ή θρησκευτική, που προσπαθεί να φτιάξει ένα σύστημα ελεγχόμενο, προστατευμένο και φιλικό προς τον άνθρωπο, είναι απλά για ανακούφιση.
 
Η πραγματικότητα δεν είναι όμορφη, γιατί δεν την ενδιαφέρει να είναι.
 
Η μέθοδος για να είστε πραγματιστές, για να σκέφτεστε ρεαλιστικά και για να αποβάλλετε από μέσα σας τις ρομαντικές σκέψεις, είναι η εστίαση σε κάθε έννοια αναζητώντας τις ιδιαίτερες πρακτικές της συνέπειες. Οποιαδήποτε έννοια και να έχετε στο μυαλό σας, οποιαδήποτε ιδέα και να επεξεργάζεστε, να ξέρετε πως το νόημα της κάθε έννοιας ή ιδέας, που έχουμε κατά νου είναι η πρακτική συνέπεια που αυτή έχει. Αν δεν έχει κάποια πρακτική συνέπεια, τότε είναι χάσιμο χρόνου. Αν δεν μπορείτε να τις εξετάσετε επιστημονικά, τότε επιλέξτε με τη βούλησή σας, στη βάση της χρησιμότητας που έχουν. Ποτέ μην αγκυλώνεστε σε μια ιδέα, να είστε ευέλικτοι και προσαρμοστικοί.
 
Όλες οι θεωρίες που έχουν κατασκευαστεί από τον άνθρωπο, είναι εργαλεία που του επιτρέπουν για να επιλύσει προβλήματα. Αν δεν επιλύει τα προβλήματα, τότε η θεωρία προσαρμόζεται. Στη ζωή σας θα έχετε πολλά προβλήματα και δεν θα μπορείτε να τα αποφύγετε. Ο μόνος τρόπος που υπάρχει για να επιβιώσετε, είναι να τα λύσετε με επιτυχία για το άτομό σας. Αν δεν τα λύσετε θα σας νικήσουν. Αν ζητήσετε να σας τα λύσουν άλλοι, να ξέρετε πως θα χάσετε την ανεξαρτησία σας.
 
Πως πρέπει να λύνετε προβλήματα:
 
1. εντοπίστε το πρόβλημα
2. ορίστε το πρόβλημα – κατανοήστε όλα τα χαρακτηριστικά του, μην κρύψετε τίποτα
3. διαμορφώστε πιθανές λύσεις
4. εξετάστε και αξιολογήστε τις πιθανές λύσεις
5. εντοπίστε την αποδοτικότερη και απορρίψτε τις άλλες
6. ελέγξτε την επίλυση και καλύτερα να έχετε εφεδρικά σχέδια αν κάτι δεν πάει καλά
 
Η θεωρία έχει αξία για έναν πραγματιστή, όταν στο βαθμό που του να πιστεύει σε αυτήν, είναι επωφελής για την ζωή του.
 
Κάθε οργανισμός ή μια ομάδα που έχει έναν σκοπό λειτουργεί βάση τριών χαρακτηριστικών:
 
1. επιβίωση
2. ανάπτυξη - εξέλιξη
3. εξάπλωση
 
Όταν η θεωρία εξυπηρετεί αυτά τα χαρακτηριστικά, τότε είναι για εμάς πρακτική.
 
Όταν λέμε πως μια παράσταση είναι αληθής, είναι επειδή μπορούμε να την αφομοιώσουμε, να την επικυρώσουμε, να την βεβαιώσουμε και να την επαληθεύσουμε, ενώ ψευδής είναι εκείνη που δεν μπορούμε. Μια παράσταση καθίσταται αληθής, μέσω των συμβάντων που εκδηλώνει. Η εγκυρότητα που έχει, είναι η διαδικασία της επικύρωσής της, η διαδικασία ότι επαληθεύει τον εαυτό της.
 
Με τον όρο «αλήθεια», ονομάζουμε οποιαδήποτε παράσταση θέτει τη διαδικασία επαλήθευσης της σε κίνηση.
 
Ενώ, με τον όρο «χρήσιμη», ονομάζουμε την ολοκληρωμένη λειτουργία της στην εμπειρία.
 
Η έννοια μιας αλήθειας, που απαιτεί να συμφωνούμε μαζί της χωρίς κανέναν λόγο, παρά απλώς επειδή η αξίωσή της είναι απροϋπόθετη ή υπερβατική, είναι ανούσια.
 
Τέτοιες αλήθειες είναι οι θρησκευτικές και δεν έχουν καμία χρησιμότητα για ένα πρακτικό μυαλό. Οι θρησκευτικές αλήθειες αποπνέουν ένα ισχυρό αίσθημα γαλήνης, ειρήνης και ηρεμίας.
 
Η μετάβαση από μια κατάσταση απορίας, αναζήτησης και κατάκτησης, στη θρησκευτική αντίληψη της νηνεμίας, είναι γεμάτη με ανακούφιση και ευχαρίστηση. Κάνοντας το άτομο ευνουχισμένο από τις δυνάμεις της πραγματικότητας.
 
Από τις δυνάμεις που μπορεί να χρησιμοποιήσει για το συμφέρον του.
 
Μην γίνεστε σκλάβοι των αισθημάτων, κάνοντας τα οδηγούς για τη ζωή σας. Τα αισθήματα είναι και η αδυναμία σας και όποιος το αντιληφθεί μπορεί να σας χειραγωγήσει, μέσω αυτών. Τα αισθήματα που δεν έχουν χρησιμότητα, δεν έχουν νόημα και πραγματικότητα. Δεν έχουν ουσία, ώστε να χρειάζονται την ενέργειά σας. Αλλά, εάν έχουν κάποια χρησιμότητα, για τα συμφέροντά σας, αυτή είναι και το νόημά τους. Και το νόημα θα είναι αληθές, εάν η χρήση αποκτά ευρύτερο περιεχόμενο στη καθημερινή σας ζωή.
 
Ο πραγματιστής απομακρύνεται από τα υπερβατικά αφαιρετικά σχήματα και την ανεπάρκεια, από τα κούφια λεκτικά παιχνίδια, από τις πάγιες δογματικές αρχές, από τα περίκλειστα συστήματα και τις υποτιθέμενες απολυτότητες.
 
Προσεγγίζει την ακρίβεια και την επάρκεια, τα γεγονότα, την πράξη και την ισχύ. Η μέθοδός του είναι ρεαλιστικά επιστημονική και δεν κατευθύνεται από καμία αυθεντία

Σωκράτης: Τα άδεια σακιά τα φουσκώνει ο αέρας και τους ανόητους η έπαρση

Ο Σωκράτης, ο Έλληνας Αθηναίος φιλόσοφος και μία από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες του ελληνικού και παγκόσμιου πνεύματος και πολιτισμού και ένας από τους ιδρυτές της Δυτικής φιλοσοφίας, γεννήθηκε το 470 πΧ

Πιθανότατα σπούδασε αστρονομία και γεωμετρία όταν ήταν νέος. Ήταν ανάμεσα στους Αθηναίους που πολέμησαν στην μάχη της Αμφίπολης, στην μάχη στο Δήλιο της Βοιωτίας και στην πολιορκία της Ποτίδαιας. Αν και πριν την συμμετοχή του στον Πελοποννησιακό πόλεμο δεν είχε σχέση με την πολιτική η εμπειρία του στην διάρκεια του πολέμου τον ώθησε να είναι ενεργό μέρος στην πολιτική ζωή της πόλης του. Βέβαια το πραγματικό του ενδιαφέρον σε όλη την διάρκεια της ζωής του ήταν η φιλοσοφία. Ο Σωκράτης δεν άφησε γραπτά κείμενα, θεωρώντας ότι ένα κείμενο θα μπορούσε να είναι χρήσιμο για την στείρα μάθηση ενός σχολείου, αλλά δεν ήταν διόλου χρήσιμο για την τόνωση της ίδιας της έρευνας.

Η φιλοσοφία του Σωκράτη ασχολείται κατά κύριο λόγο με τον άνθρωπο και τις σχέσεις του στην κοινότητα την οποία ζει. Ο Σωκράτης απέρριψε εντελώς να ασχοληθεί με την μελέτη της φύσης όπως οι Σοφιστές. Οι πρώτοι φιλόσοφοι λοιπόν αναζητούσαν την αρχή της δημιουργίας του κόσμου, ενώ ο Σωκράτης αναζήτησε την αρχή κάθε ηθικής έννοιας, που δεν επηρεάζεται από ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες αλλά ούτε από τη δυνατότητα της αντίληψης του κάθε ανθρώπου. Αναζήτησε δηλαδή το απόλυτο και απέρριψε το σχετικό, μελέτησε την ηθική ουσία και απέρριψε τα ηθικά φαινόμενα.

Ο Σωκράτης ήταν ο πρώτος που διείσδυσε εις βάθος στη μελέτη της πραγματικής ουσίας του ανθρώπου. Μίλησε πρώτος για την ψυχή ως την πραγματική ουσία του ανθρώπου και την αρετή ως αυτό που επιτρέπει την πλήρωση της ανθρώπινης φύσης μέσα από την διαρκή αναζήτηση και βελτίωση της ψυχής. Ο Σωκράτης επιθυμούσε να δημιουργήσει μία στέρεα θεωρία που θα ορίζει οριστικά και αμετάκλητα τις έννοιες του καλού, της αρετής και της σοφίας.

Για τον Σωκράτη η πρώτη προϋπόθεση για την επίτευξη της γνώσης, είναι το ίδιο το άτομο να αναγνωρίσει την άγνοιά του. Προσποιούμενος λοιπόν τον αδαή συζητούσε προσπαθώντας να παίξει τον ρόλο της συνείδησης. Έκανε ερωτήσεις, ειρωνευόταν και προσπαθούσε να εκμαιεύσει την αλήθεια από τον συνομιλητή του. Πολλές φορές βύθιζε τον άνθρωπο που συζητούσε μαζί του σε σκέψεις και τον γέμιζε με αμφιβολίες ωθώντας τον έτσι να αναζητήσει νέες αλήθειες. Αυτή η διαδικασία γίνεται μέσω του διαλόγου και είναι αυτό που ο Σωκράτης έλεγε μαιευτική μέθοδος, θεωρώντας πως φέρνει στον άνθρωπο την αληθινή γνώση.


Ο Σωκράτης δεν δημιούργησε ποτέ σχολή. Δίδασκε μέσα στους δρόμους και τις πλατείες της Αθήνας, σε εξωτερικούς και σε εσωτερικούς χώρους τους ανθρώπους που ήθελαν να τον ακούσουν. Ο λόγος του Σωκράτη ελεύθερος, ανατρεπτικός, αντίθετος στην παραδοσιακή θρησκεία, ενάντια στους κανόνες και τις πεποιθήσεις της εποχής τον έφερε αντιμέτωπο με τις αρχές. Κατηγορήθηκε για ασέβεια προς τους θεούς και για διαφθορά των νέων. Αρνούμενος να αναιρέσει τις απόψεις του επιβεβαίωσε την ορθότητα της διδασκαλίας του ενώπιον των δικαστών και αποδέχθηκε στωικά την ποινή του, το θάνατο.

Ενώ ανάμενε 30 μέρες την εκτέλεση της απόφασης (γιατί ο νόμος απαγόρευε την εκτέλεση της θανατικής ποινής πριν από την επιστροφή του ιερού πλοίου από τις γιορτές της Δήλου) οι φίλοι, οι σύντροφοι και οι μαθητές του καθημερινά προσπαθούσαν με κάθε δυνατό μέσο να τον παρακινήσουν να φύγει, αλλά εκείνος αρνήθηκε λέγοντας ότι ο ίδιος είχε κηρύξει την πίστη στη δικαιοσύνη και τον σεβασμό του νόμου.

Έτσι το 399 π. Χ. σεβόμενος την δικαιοσύνη και τους νόμους ήπιε το κώνειο και πέθανε μιλώντας στους μαθητές του.

Τους μεν κενούς ασκούς η πνοή διίστησι, τους δ’ ανοήτους, το οίημα.
μτφ.: Τα άδεια σακιά τα φουσκώνει ο αέρας και τους ανόητους η έπαρση
 
Ο Σωκράτης είπε:

Ού τό ζήν περί πλείστου ποιητέου,αλλά τό εύ ζήν.
(Δεν πρέπει να βάζουμε σε ανώτερη μοίρα την πεζή ζωή, αλλά την έντιμη, ηθική, ανώτερη ζωή).

Αισχρόν δε μήδεν πράττε, μηδέ μανθάνε

Ούτε να πράττης ,ούτε να μανθάνης κάτι το αισχρόν

Αν έχεις κάτι δύσκολο να κάνεις, ανάθεσέ το σε έναν τεμπέλη. Θα βρει έναν εύκολο τρόπο να το κάνει.

Αλίμονο σ’ αυτούς που δεν ξέρουν ότι δεν ξέρουν αυτά που δεν ξέρουν.

Πήγαινε να δεις ένα ακρωτήρι, ένα βουνό, μια θάλασσα κι ένα ποτάμι και τα είδες όλα!

Σε συμβουλεύω να παντρευτείς. Αν βρεις μια καλή γυναίκα, θα είσαι ευτυχισμένος. Αν όχι, θα γίνεις φιλόσοφος.

Εν οίδα ότι ουδέν οίδα.

Δεν είμαι Αθηναίος, ούτε Έλληνας πολίτης, αλλά πολίτης του κόσμου.

Εκείνος που περισσότερο μοιάζει με Θεό είναι εκείνος που δεν εξαρτάται από τίποτα.

Ο μέν δειλός τής πατρίδος, ό δέ φιλόδοξος τής πατρώας ουσίας εστί προδότης.
(Ο δειλός γίνεται προδότης της πατρίδας του, ενώ ο φιλόδοξος της πατρικής
κληρονομίας).

Η αγάπη προς τις διακρίσεις παροτρύνει προς τα καλά και τα έντιμα.

Αρχή της σοφίας είναι η γνώση της άγνοιας.

Η παιδεία, καθάπερ ευδαίμων χώρα, πάντα τ’ αγαθά φέρει.

Αι μεν ποδήρες εσθήτες τα σώματα, αι δε υπέρμετροι περιουσίαι τας ψυχάς εμποδίζουσιν.

Τοίς νόμοις γάρ τών πολιτών εμμενόντων,οί πόλεις ισχυρόταταί τε καί ευδαιμονέσταται γίγνονται.
(Όταν οι πολίτες μένουν σταθεροί στους νόμους, οι πόλεις γίνονται και πιο
ισχυρές και πιο ευτυχισμένες).

Το ασήμι και η πορφύρα είναι χρήσιμα στους τραγωδούς, όχι στη ζωή.

Ο άνθρωπος πράττει κακώς από άγνοια.

Αγαθοί άνθρωποι δε γίνονται μόνο με επιστήμη αλλά και με ορθή γνώμη.

Κάθε πράξη που γίνεται με δικαιοσύνη είναι αρετή

Πρέπει να προκαλούμε την κρητική των κωμικών, γιατί αν μιλήσουν για κάτι πραγματικό, μας βοηθούν να το διορθώσουμε, διαφορετικά μας αφήνουν αδιάφορους.

Καλό είναι οι νέοι να καθρεπτίζονται συνεχώς, έτσι ώστε αν είναι ωραίοι, να γίνονται αντάξιοι του εαυτού τους, και αν είναι άσχημοι να προσπαθούν να συγκαλύψουν την ασχήμια με μόρφωση.

Είτε αν παντρευτείς, είτε αν δεν παντρευτείς, ό,τι και αν κάνεις από τα δυο, θα μετανιώσεις.

Το καλό ξεκίνημα δεν είναι βέβαια ασήμαντο πράγμα, ούτε όμως σημαίνει πολλά πράγματα.

Ο χορός είναι εξάσκηση που βοηθάει στη σωματική ευεξία.

Υπάρχει ένα μόνο καλό, η γνώση και ένα κακό, η αμάθεια.

Το σπουδαιότερο απόκτημα είναι οι ελεύθερες ώρες.

ΣΤΟΒΑΙΟΣ: ΠΕΡΙ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

2.31.22
Ο Ξενοκράτης κάποιον νέο που ήθελε ν’ ασχοληθεί με τη φιλοσοφία τον ρώτησε αν έχει ασχοληθεί με τη γεωμετρία· όταν απάντησε αρνητικά, τον ρώτησε αν έχει ασχοληθεί με την αστρονομία· όταν απάντησε και σ’ αυτό αρνητικά, τον ρώτησε αν έχει διαβάσει τα έργα των ποιητών· εκείνος είπε όχι και σ’ αυτό. Τότε τον ρώτησε αν ξέρει γράμματα· ο νέος απάντησε ότι ούτε αυτά τα ξέρει. «Λοιπόν», είπε ο Ξενοκράτης, «δεν πλένει το μαλλί ο γραφέας».

2·31.28
Ο Αρκεσίλαος, βλέποντας κάποιον νεαρό ν’ ακούει με προσοχή φιλοσοφικές συζητήσεις προτού εκπαιδευτεί, είπε ότι και οι «καρποί της Δήμητρας, που είναι πολύ ωραίοι και πολύ θρεπτικοί, δεν είναι κατάλληλοι για τα παιδιά αμέσως μόλις γεννηθούν, αλλά το γάλα που παίρνουν από τις παραμάνες τους.

2. 31. 54Ο Σωκράτης, όταν τον ρώτησαν πώς θα μπορούσε κάποιος να οδηγήσει σωστά τα παιδιά του, είπε: «Μορφώνοντάς τα όταν είναι σε μικρή ηλικία· και όταν μεγαλώσουν, διδάσκοντάς τα να συμβαδίζουν με όσα συμβαίνουν και μοιράζοντάς τους την περιουσία για να μη δημιουργήσουν εξαιτίας της έχθρες μεταξύ τους».

2.31.95
Eκ των Αρίστωνος Ομοιωμάτων
Ο καπετάνιος δεν θα πάθει ναυτία ούτε σε μικρό ούτε σε μεγάλο πλοίο, οι άμαθοι όμως θα πάθουν και στα δύο. Έτσι ο πεπαιδευμένος δεν θα ταραχτεί ούτε στον πλούτο, ούτε στη φτώχια, ενώ ο απαίδευτος και στα δύο.

2.31. 98
Ο Σωκράτης συμβούλευε τους νέους να κοιτάζονται συχνά στον καθρέφτη, και όσοι είναι ωραίοι να κάνουν τη συμπεριφορά τους όμοια με τη μορφή τους, ενώ όσοι είναι άσχημοι να περιορίζουν την ασχήμια τους με την καλή τους συμπεριφορά.

2.31.115
Ο Αλέξανδρος ζήτησε από τον γεωμέτρη Μέναιχμο να του μάθει γρήγορα τη γεωμετρία.
Κι εκείνος του απάντησε: “Βασιλιά, στη χώρα υπάρχουν δρόμοι ιδιωτικοί και βασιλικοί.
Για τη γεωμετρία ο δρόμος είναι για όλους ένας”.

Σελήνη: Υπολογίστηκε η ηλικία της - Είναι μόνο 4,5 δισεκατομμυρίων ετών

Πενήντα χρόνια μετά την πρώτη προσελήνωση και τη συλλογή σεληνιακών δειγμάτων βάρους 21,6 κιλών από τον Νιλ Αρμστρονγκ και τον Μπαζ Ολντριν, επιστήμονες έκαναν νέες γεωχημικές αναλύσεις σε εκείνα, καθώς και σε κατοπινά δείγματα που είχαν φέρει οι αστροναύτες των αποστολών «Απόλλων» και υπολόγισαν ότι η Σελήνη είναι γηραιότερη από ό,τι νομίζαμε.

Σύμφωνα με τις νέες εκτιμήσεις, το φεγγάρι της Γης άρχισε να σχηματίζεται πριν περίπου 4,51 δισεκατομμύρια χρόνια, μόλις 50 εκατομμύρια χρόνια μετά το σχηματισμό του ηλιακού μας συστήματος και όχι μετά από 150 εκατομμύρια χρόνια, όπως πιστευόταν μέχρι σήμερα.

Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Γεωλογίας και Ορυκτολογίας του Πανεπιστημίου της Κολωνίας, με επικεφαλής τον δρα Μάξγουελ Θίμενς, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό γεωεπιστημών «Nature Geoscience», εστίασαν στις χημικές «υπογραφές» των διαφορετικών ειδών σεληνιακών δειγμάτων.

Από τι σχηματίστηκε η Σελήνη;

Η Σελήνη πιθανότατα σχηματίσθηκε μετά από μια γιγάντια σύγκρουση ανάμεσα σε ένα σώμα με το μέγεθος του 'Αρη και την πρώιμη Γη. Σταδιακά το φεγγάρι δημιουργήθηκε από την προσκόλληση των περιφερόμενων υλικών που είχαν εκτιναχθεί σε τροχιά γύρω από το νεαρό πλανήτη μας. Αρχικά ο νεογέννητος δορυφόρος μας καλυπτόταν από ένα καυτό ωκεανό μάγματος, από όπου -καθώς ψυχόταν- σχηματίσθηκαν διάφορα σεληνιακά πετρώματα.

Η ΝΑΣΑ βρήκε εξωπλανήτες που περιφέρονται γύρω από ένα άστρο - Η απόσταση «μόνο» 73 ετη φωτός από τη Γη

Το τηλεσκόπιο TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite), της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), ανακάλυψε τρεις νέους εξωπλανήτες, οι οποίοι είναι ανάμεσα στους μικρότερους που έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα σχετικά κοντά. Οι πλανήτες περιφέρονται γύρω από ένα άστρο σε απόσταση «μόνο» 73 ετών φωτός από τη Γη. Ένας από αυτούς φαίνεται να είναι μια μικρή βραχώδης υπερ-Γη και οι άλλοι δύο είναι αέριοι και έχουν περίπου το μισό μέγεθος του Ποσειδώνα.

Ο πιο μακρινός από το άστρο του εξωπλανήτης εκτιμάται ότι διαθέτει μια ατμόσφαιρα που θα μπορούσε η ίδια να υποστηρίξει δυνητικά κάποιες μορφές ζωής, αλλά πιθανότατα είναι πολύ πυκνή, λειτουργώντας ως παγίδα θερμότητας και καθιστώντας την επιφάνεια του πλανήτη υπερβολικά ζεστή για την ύπαρξη νερού ή επιφανειακής ζωής.

Οι τρεις κόσμοι στο πλανητικό σύστημα με την ονομασία ΤΟΙ-270 έχουν σχετικά παρόμοιο μέγεθος, κάτι διαφορετικό από το δικό μας ηλιακό σύστημα των άκρων, όπου συνυπάρχουν ο μικροσκοπικός Ερμής και οι γίγαντες Δίας και Κρόνος, ενώ δεν υπάρχουν καθόλου πλανήτες με ενδιάμεσο μέγεθος (ανάμεσα σε αυτό της Γης και εκείνο του Ποσειδώνα), κάτι που συμβαίνει με δύο πλανήτες του ΤΟΙ-270.

Το άστρο ΤΟΙ-270, που φαίνεται στον ουρανό του νοτίου ημισφαιρίου της Γης, είναι ένας «ηλικιωμένος» μικρός νάνος τύπου Μ, ήσυχος, αρκετά φωτεινός και σχετικά ψυχρός (περίπου με τη μισή θερμότητα του Ήλιου), κάτι που θα διευκολύνει τη μελέτη του πλανητικού συστήματος του με τα μελλοντικά μεγαλύτερα τηλεσκόπια όπως το υπό κατασκευή James Webb της NASA.

Οι τρεις πλανήτες ΤΟΙ b, c και d χρειάζονται αντίστοιχα περίπου τρεις, πέντε και 11 μέρες για μια πλήρη περιφορά γύρω από το άστρο τους (αυτές είναι και οι αντίστοιχες διάρκειες του έτους τους), σύμφωνα με τους επιστήμονες, με επικεφαλής τον Μαξιμίλιαν Γκίντερ του Ινστιτούτου Αστροφυσικής και Διαστημικής Έρευνας του Πανεπιστημίου ΜΙΤ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστρονομίας «Nature Astronomy».

Μέχρι σήμερα το τηλεσκόπιο TESS, το οποίο έχει συμπληρώσει περίπου ένα έτος λειτουργίας, έχει ανακαλύψει 21 εξωπλανήτες στον ουρανό του νοτίου ημισφαιρίου και πλέον στρέφει την προσοχή του στον ουρανό του βορείου ημισφαιρίου. Έχει ακόμη εντοπίσει πάνω από 850 υποψήφιους (προς το παρόν μη επιβεβαιωμένους) εξωπλανήτες, ενώ έχει συλλέξει στοιχεία και για άλλα φαινόμενα, όπως μαύρες τρύπες, κομήτες και υπερκαινοφανείς αστέρες (σούπερ-νόβα).

Οι πλανήτες περιφέρονται γύρω από ένα άστρο σε απόσταση «μόνο» 73 ετών φωτός από τη Γη

Το τηλεσκόπιο TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite), της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), ανακάλυψε τρεις νέους εξωπλανήτες, οι οποίοι είναι ανάμεσα στους μικρότερους που έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα σχετικά κοντά. Οι πλανήτες περιφέρονται γύρω από ένα άστρο σε απόσταση «μόνο» 73 ετών φωτός από τη Γη. Ένας από αυτούς φαίνεται να είναι μια μικρή βραχώδης υπερ-Γη και οι άλλοι δύο είναι αέριοι και έχουν περίπου το μισό μέγεθος του Ποσειδώνα.

Ο πιο μακρινός από το άστρο του εξωπλανήτης εκτιμάται ότι διαθέτει μια ατμόσφαιρα που θα μπορούσε η ίδια να υποστηρίξει δυνητικά κάποιες μορφές ζωής, αλλά πιθανότατα είναι πολύ πυκνή, λειτουργώντας ως παγίδα θερμότητας και καθιστώντας την επιφάνεια του πλανήτη υπερβολικά ζεστή για την ύπαρξη νερού ή επιφανειακής ζωής.

Οι τρεις κόσμοι στο πλανητικό σύστημα με την ονομασία ΤΟΙ-270 έχουν σχετικά παρόμοιο μέγεθος, κάτι διαφορετικό από το δικό μας ηλιακό σύστημα των άκρων, όπου συνυπάρχουν ο μικροσκοπικός Ερμής και οι γίγαντες Δίας και Κρόνος, ενώ δεν υπάρχουν καθόλου πλανήτες με ενδιάμεσο μέγεθος (ανάμεσα σε αυτό της Γης και εκείνο του Ποσειδώνα), κάτι που συμβαίνει με δύο πλανήτες του ΤΟΙ-270.

Το άστρο ΤΟΙ-270, που φαίνεται στον ουρανό του νοτίου ημισφαιρίου της Γης, είναι ένας «ηλικιωμένος» μικρός νάνος τύπου Μ, ήσυχος, αρκετά φωτεινός και σχετικά ψυχρός (περίπου με τη μισή θερμότητα του Ήλιου), κάτι που θα διευκολύνει τη μελέτη του πλανητικού συστήματος του με τα μελλοντικά μεγαλύτερα τηλεσκόπια όπως το υπό κατασκευή James Webb της NASA.

Οι τρεις πλανήτες ΤΟΙ b, c και d χρειάζονται αντίστοιχα περίπου τρεις, πέντε και 11 μέρες για μια πλήρη περιφορά γύρω από το άστρο τους (αυτές είναι και οι αντίστοιχες διάρκειες του έτους τους), σύμφωνα με τους επιστήμονες, με επικεφαλής τον Μαξιμίλιαν Γκίντερ του Ινστιτούτου Αστροφυσικής και Διαστημικής Έρευνας του Πανεπιστημίου ΜΙΤ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστρονομίας «Nature Astronomy».

Μέχρι σήμερα το τηλεσκόπιο TESS, το οποίο έχει συμπληρώσει περίπου ένα έτος λειτουργίας, έχει ανακαλύψει 21 εξωπλανήτες στον ουρανό του νοτίου ημισφαιρίου και πλέον στρέφει την προσοχή του στον ουρανό του βορείου ημισφαιρίου. Έχει ακόμη εντοπίσει πάνω από 850 υποψήφιους (προς το παρόν μη επιβεβαιωμένους) εξωπλανήτες, ενώ έχει συλλέξει στοιχεία και για άλλα φαινόμενα, όπως μαύρες τρύπες, κομήτες και υπερκαινοφανείς αστέρες (σούπερ-νόβα).

Το TESS χρησιμοποιεί τέσσερις μεγάλες κάμερες και επικεντρώνεται σε άστρα με απόσταση έως 300 ετών φωτός από το ηλιακό σύστημα μας. Οι εξωπλανήτες που έχει ήδη βρει, κυμαίνονται από έναν με μέγεθος μικρότερο της Γης (το 80%) μέχρι πλανήτες μεγαλύτερους από το Δία και τον Κρόνο.

Όπως και ο προκάτοχος του, το διαστημικό τηλεσκόπιο «Κέπλερ», το TESS βρίσκει πολλούς ενδιάμεσους πλανήτες, που είναι μικρότεροι από τον Ποσειδώνα, αλλά μεγαλύτεροι από τη Γη. Τέτοιοι πλανήτες θεωρούνται ο χαμένος «κρίκος» στο δικό μας ηλιακό σύστημα.

Περιγράφει ο Ησίοδος πανάρχαιο πυρηνικό ολοκαύτωμα;

Στα κείμενα των αρχαίων λαών υπάρχει η περιγραφή ενός τρομερού πολέμου που συγκλόνισε όλη τη Γη. Αυτός ο πόλεμος, που ίσως στάθηκε και η αφορμή για την αρχή της παρακμής εκείνου του πολιτισμού, διεξήχθη με την χρησιμοποίηση εξελιγμένων όπλων. Οι περιγραφές των αρχαίων κειμένων μας μεταφέρουν την εικόνα μίας σύγκρουσης, η οποία επέφερε σφοδρές καταστροφές. Εκείνη η πανάρχαια σύγκρουση κατέληξε κατά πάσα πιθανότητα σε ένα πυρηνικό ολοκαύτωμα.

Φαντάζει ακραίο, όμως διαβάζοντας κανείς τις περιγραφές των αρχαίων παραδόσεων δεν μπορεί να μην πάει ο νους του σε μία τέτοια πιθανότητα. Οι αναφορές σε «ένα βλήμα που μέσα του έκλεινε την δύναμη του σύμπαντος», σε μία «λευκό-φωτη λάμψη» και μία «φωτιά πρωτόφαντη που χυνόταν παντού», σε «μία θανατηφόρα σκόνη» που σκέπασε όσους σώθηκαν από τον όλεθρο, δύσκολα μπορούν να περάσουν απαρατήρητες. Αξίζει να μεταφέρουμε τα κείμενα των λαών, μέσα στα οποία εκτός των άλλων, ο αναγνώστης μπορεί να διακρίνει τις μεγάλες ομοιότητες που υπάρχουν, και να εξάγει τα συμπεράσματα του.

Από την Θεογονία του Ησιόδου, όπου γίνεται η περιγραφή του τρομερού εκείνου πολέμου μεταξύ των «Θεών» και των ‘Τιτάνων», μεταφέρουμε το εξής χαρακτηριστικό απόσπασμα:

«Έβραζε η γη και η θάλασσα η απέραντη, και τους Τιτάνες τους τύλιξε μια καυτή πνοή. Κι όπως η φλόγα ανέβαινε στον ουρανό, όσο γενναίοι κι αν ήσαν, οι Τιτάνες τυφλώθηκαν. Τους τύφλωσε η λευκόφωτη από τους κεραυνούς λάμψη. Ζέστη, φωτιά πρωτόφαντη χύνονταν παντού. Κι ότι έβλεπαν τα μάτια, κι ότι τα αυτιά άκουγαν ήτανε σαν να είχαν σμίξει ο ουρανός κι η γη»

Ένας ερευνητής θα μπορούσε κάλλιστα να υποψιαστεί ότι ο «κεραυνός του Δία» που ήταν το όπλο που έδωσε την νίκη της Τιτανομαχίας στους «Θεούς», στην πραγματικότητα δεν ήταν κάτι διαφορετικό από την σημερινή πυρηνική βόμβα.

Ακόμα πιο χαρακτηριστική είναι η περιγραφή που υπάρχει στο ινδιάνικο κείμενο «Popol Vux»:

«Ένας σιδερένιος κεραυνός έπεσε από τον ουρανό στη γη. Τα πτώματα των ανδρών της φυλής των Βρίσχνες, και των Αγχίκας. έγιναν αγνώριστα. Τα μαλλιά τους και τα νύχια τους είχαν πέσει, τα φτερά των πτηνών άλλαξαν χρώμα, οι τροφές δηλητηριάστηκαν κι όσοι άνθρωποι σώθηκαν από τον όλεθρο σκεπάστηκαν με μία θανατηφόρα σκόνη

Η Ινδική βίβλος «Μαχαμπαράτα» αναφέρει σχετικά:

«Ήταν ένα βλήμα που μέσα του έκλεινε την δύναμη του Σύμπαντος. Ήταν μία στήλη από καπνό και φλόγα λαμπρή, σαν δέκα χιλιάδες ήλιοι, που σηκώθηκε μ’ όλη τη δύναμή της. Ήταν ένα νέο και άγνωστο όπλο, ένας σιδερένιος κεραυνός που έκανε στάχτη τη φυλή των Βρίσνις και των Ανδάκας.
Τα κορμιά κάηκαν, και κανείς δεν μπορούσε να τα αναγνωρίσει. Τα μαλλιά και τα νύχια έπεσαν από τα σώματα. Τα πουλιά έγιναν κάτασπρα. Λίγες ώρες αργότερα όλα τα τρόφιμα είχαν μολυνθεί. Για να γλυτώσουν από τη φωτιά αυτή, οι στρατιώτες έπεσαν στα ποτάμια με τα ρούχα και τα όπλα τους. 'Αρχισε να φυσάει ένας καυτός άνεμος.
Το Σύμπαν τυλίχτηκε με τόση ζέστη σαν να ήταν άρρωστο με δυνατό πυρετό. Οι ελέφαντες και τ’ άλλα ζώα του πολέμου χτυπήθηκαν από την δύναμη του όπλου… Τα νερά ζεστάθηκαν τόσο, ώστε ότι ζεί μέσα τους, άρπαξε φωτιά.
Ένα ακόντιο μοιραίο, σαν ραβδί του θανάτου. Μετρούσε τρία κύβιτα και έξι πόδια. Προικισμένο με την δύναμη του κεραυνού του Ίντρα με τα χίλια μάτια…καταοτρεπτικό για όλα τα ζωντανά πλάσματα
».

Η καταπληκτική ομοιότητα των περιγραφών της «ΡοροΙ Vux» και της «Μαχαμπαράτα», αλλά και οι προκλητικά όμοιες ονομασίες των φυλών «Βρίσχνες και Αγχίκας» από την μία και «Βρίσνις και Ανδάκας» από την άλλη, μας ωθούν στο συμπέρασμα ότι δεν αποκλείεται τα δύο αυτά κείμενα να περιγράφουν το ίδιο γεγονός.

Σε ένα άλλο σημείο της «Μαχαμπαράτα» διαβάζουμε για την σύγκρουση στον αέρα δύο όπλων από αυτά που προαναφέραμε:

«Τα δύο όπλα συνάντησαν το ένα τ’ άλλο στη μέση του αέρα. Τότε η γη άρχισε να τρέμει μαζί με όλα τα βουνά της και τις θάλασσες και τα δέντρα, και όλα τα ζωντανά πλάσματα κάηκαν από την ενέργεια των όπλων και επηρεάστηκαν άσχημα. Τα ουράνια φλέγονταν και τα δέκα σημεία του ορίζοντα γέμισαν με καπνό».

Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο που μας μεταφέρουν οι αρχαίες παραδόσεις, είναι αυτό της κατασκευής του περίφημου κεραυνού του Διός από τους Κύκλωπες. Σύμφωνα με την Αρχαία Ελληνική μυθολογία, οι Κύκλωπες ήταν αυτοί που δημιούργησαν το ανίκητο αυτό όπλο, το οποίο και έδωσαν στον Δία για να κατατροπώσει τους Τιτάνες.

Από τα «Σχόλια του Αρτεμιδώρου» διαβάζουμε την γνώμη του Ερατοσθένη που υποστήριζε ότι η συνωμοσία των Θεών κατά των Τιτάνων έγινε στο «θυτήριο», όπου οι Κύκλωπες κατασκεύαζαν το φοβερό όπλο, «έχων επί του πυρός κάλυμμα, όπως μη ιδώσει την του κεραυνού δύναμιν».

Μήπως εδώ μιλάμε για ένα πυρηνικό εργοστάσιο, του οποίου τα τοιχώματα προστάτευαν τους εργαζόμενους σε αυτό από «την του κεραυνού δύναμιν», και του οποίου οι επιστήμονες, που θα φορούσαν προφανώς μία ιδιόμορφη στολή με κράνος, η οποία τους προσέδιδε μία διαφορετική περίεργη εικόνα, ονομάστηκαν από την μυθολογία «Κύκλωπες»;

Αρκετά τολμηρή ετούτη η υπόθεση, αλλά και αρκετά πιθανή, αν λάβει κάποιος υπόψιν του τις παραπάνω περιγραφές, καθώς και μία βραχογραφία 10000 ετών, που βρέθηκε σε σπηλιά της κοιλάδας Τασσιλί, στις παρυφές της ερήμου της Σαχάρας, η οποία παρουσιάζει την μορφή ενός ανθρώπου, ντυμένου με μία παράξενη στολή, που θυμίζει έντονα αυτή των αστροναυτών ή των εργαζομένων σε πυρηνικό εργοστάσιο. Το κράνος της στολής φέρνει στην μνήμη μας την περιγραφή ενός Κύκλωπα, αφού έχει στο μέτωπο έναν στρογγυλό φεγγίτη για να επιτρέπει την όραση.

Αρχαία Ελληνική Γραμματεία: ΗΣΙΟΔΟΣ - Θεογονία (617-686)

Ὀβριάρεῳ δ᾽ ὡς πρῶτα πατὴρ ὠδύσσατο θυμῷ
Κόττῳ τ᾽ ἠδὲ Γύγῃ, δῆσε κρατερῷ ἐνὶ δεσμῷ,
ἠνορέην ὑπέροπλον ἀγώμενος ἠδὲ καὶ εἶδος
620 καὶ μέγεθος· κατένασσε δ᾽ ὑπὸ χθονὸς εὐρυοδείης.
ἔνθ᾽ οἵ γ᾽ ἄλγε᾽ ἔχοντες ὑπὸ χθονὶ ναιετάοντες
εἵατ᾽ ἐπ᾽ ἐσχατιῇ μεγάλης ἐν πείρασι γαίης
δηθὰ μάλ᾽ ἀχνύμενοι, κραδίῃ μέγα πένθος ἔχοντες.
ἀλλά σφεας Κρονίδης τε καὶ ἀθάνατοι θεοὶ ἄλλοι
625 οὓς τέκεν ἠύκομος Ῥείη Κρόνου ἐν φιλότητι
Γαίης φραδμοσύνῃσιν ἀνήγαγον ἐς φάος αὖτις·
αὐτὴ γάρ σφιν ἅπαντα διηνεκέως κατέλεξε,
σὺν κείνοις νίκην τε καὶ ἀγλαὸν εὖχος ἀρέσθαι.
δηρὸν γὰρ μάρναντο πόνον θυμαλγέ᾽ ἔχοντες
631 ἀντίον ἀλλήλοισι διὰ κρατερὰς ὑσμίνας
630 Τιτῆνές τε θεοὶ καὶ ὅσοι Κρόνου ἐξεγένοντο,
632 οἱ μὲν ἀφ᾽ ὑψηλῆς Ὄθρυος Τιτῆνες ἀγαυοί,
οἱ δ᾽ ἄρ᾽ ἀπ᾽ Οὐλύμποιο θεοὶ δωτῆρες ἐάων
οὓς τέκεν ἠύκομος Ῥείη Κρόνῳ εὐνηθεῖσα.
635 οἵ ῥα τότ᾽ ἀλλήλοισι † μάχην θυμαλγέ᾽ ἔχοντες
συνεχέως ἐμάχοντο δέκα πλείους ἐνιαυτούς·
οὐδέ τις ἦν ἔριδος χαλεπῆς λύσις οὐδὲ τελευτὴ
οὐδετέροις, ἶσον δὲ τέλος τέτατο πτολέμοιο.
ἀλλ᾽ ὅτε δὴ κείνοισι παρέσχεθεν ἄρμενα πάντα,
640 νέκταρ τ᾽ ἀμβροσίην τε, τά περ θεοὶ αὐτοὶ ἔδουσι,
πάντων ‹τ᾽› ἐν στήθεσσιν ἀέξετο θυμὸς ἀγήνωρ,
[ὡς νέκταρ τ᾽ ἐπάσαντο καὶ ἀμβροσίην ἐρατεινήν,]
δὴ τότε τοῖς μετέειπε πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε·
«κέκλυτέ μευ Γαίης τε καὶ Οὐρανοῦ ἀγλαὰ τέκνα,
645 ὄφρ᾽ εἴπω τά με θυμὸς ἐνὶ στήθεσσι κελεύει.
ἤδη γὰρ μάλα δηρὸν ἐναντίοι ἀλλήλοισι
νίκης καὶ κάρτευς πέρι μαρνάμεθ᾽ ἤματα πάντα,
Τιτῆνές τε θεοὶ καὶ ὅσοι Κρόνου ἐκγενόμεσθα.
ὑμεῖς δὲ μεγάλην τε βίην καὶ χεῖρας ἀάπτους
650 φαίνετε Τιτήνεσσιν ἐναντίον ἐν δαῒ λυγρῇ,
μνησάμενοι φιλότητος ἐνηέος, ὅσσα παθόντες
ἐς φάος ἂψ ἀφίκεσθε δυσηλεγέος ὑπὸ δεσμοῦ
ἡμετέρας διὰ βουλὰς ὑπὸ ζόφου ἠερόεντος.»
ὣς φάτο· τὸν δ᾽ αἶψ᾽ αὖτις ἀμείβετο Κόττος ἀμύμων·
655«δαιμόνι᾽, οὐκ ἀδάητα πιφαύσκεαι, ἀλλὰ καὶ αὐτοὶ
ἴδμεν ὅ τοι περὶ μὲν πραπίδες, περὶ δ᾽ ἐστὶ νόημα,
ἀλκτὴρ δ᾽ ἀθανάτοισιν ἀρῆς γένεο κρυεροῖο,
σῇσι δ᾽ ἐπιφροσύνῃσιν ὑπὸ ζόφου ἠερόεντος
ἄψορρον ἐξαῦτις ἀμειλίκτων ὑπὸ δεσμῶν
660 ἠλύθομεν, Κρόνου υἱὲ ἄναξ, ἀνάελπτα παθόντες.
τῷ καὶ νῦν ἀτενεῖ τε νόῳ καὶ πρόφρονι θυμῷ
ῥυσόμεθα κράτος ὑμὸν ἐν αἰνῇ δηιοτῆτι,
μαρνάμενοι Τιτῆσιν ἀνὰ κρατερὰς ὑσμίνας.»
ὣς φάτ᾽· ἐπῄνησαν δὲ θεοὶ δωτῆρες ἐάων
665 μῦθον ἀκούσαντες· πολέμου δ᾽ ἐλιλαίετο θυμὸς
μᾶλλον ἔτ᾽ ἢ τὸ πάροιθε· μάχην δ᾽ ἀμέγαρτον ἔγειραν
πάντες, θήλειαί τε καὶ ἄρσενες, ἤματι κείνῳ,
Τιτῆνές τε θεοὶ καὶ ὅσοι Κρόνου ἐξεγένοντο,
οὕς τε Ζεὺς ἐρέβεσφιν ὑπὸ χθονὸς ἧκε φόωσδε,
670 δεινοί τε κρατεροί τε, βίην ὑπέροπλον ἔχοντες.
τῶν ἑκατὸν μὲν χεῖρες ἀπ᾽ ὤμων ἀίσσοντο
πᾶσιν ὁμῶς, κεφαλαὶ δὲ ἑκάστῳ πεντήκοντα
ἐξ ὤμων ἐπέφυκον ἐπὶ στιβαροῖσι μέλεσσιν.
οἳ τότε Τιτήνεσσι κατέσταθεν ἐν δαῒ λυγρῇ
675 πέτρας ἠλιβάτους στιβαρῇς ἐν χερσὶν ἔχοντες·
Τιτῆνες δ᾽ ἑτέρωθεν ἐκαρτύναντο φάλαγγας
προφρονέως· χειρῶν τε βίης θ᾽ ἅμα ἔργον ἔφαινον
ἀμφότεροι, δεινὸν δὲ περίαχε πόντος ἀπείρων,
γῆ δὲ μέγ᾽ ἐσμαράγησεν, ἐπέστενε δ᾽ οὐρανὸς εὐρὺς
680 σειόμενος, πεδόθεν δὲ τινάσσετο μακρὸς Ὄλυμπος
ῥιπῇ ὕπ᾽ ἀθανάτων, ἔνοσις δ᾽ ἵκανε βαρεῖα
τάρταρον ἠερόεντα ποδῶν, αἰπεῖά τ᾽ ἰωὴ
ἀσπέτου ἰωχμοῖο βολάων τε κρατεράων.
ὣς ἄρ᾽ ἐπ᾽ ἀλλήλοις ἵεσαν βέλεα στονόεντα·
685 φωνὴ δ᾽ ἀμφοτέρων ἵκετ᾽ οὐρανὸν ἀστερόεντα
κεκλομένων· οἱ δὲ ξύνισαν μεγάλῳ ἀλαλητῷ.

***
Και το Βριάρεω, τον Κόττο και το Γύγη, απαρχήςμες στην καρδιά του τους μίσησε ο πατέρας τους, τους έδεσε με ισχυρά δεσμά,γιατί φθονούσε την υπερβολικά ανδρεία τους, το ανάστημα,620 τον όγκο τους. Και κάτω από τη γη τούς εγκατέστησε με τους πλατιούς τους δρόμους.Εκεί μένανε αυτοί κάτω απ᾽ τη γη υποφέρονταςκαι κάθονταν στα έσχατα, στα πέρατα της μεγάλης γηςκαιρό πολύ θλιμμένοι, κι είχανε πένθος μέγα στην καρδιά τους.Μα αυτούς ο γιος του Κρόνου και οι αθάνατοι θεοί οι άλλοι,που γέννησε η Ρέα η καλλίκομη από τον έρωτα του Κρόνου,και πάλι τους ανέβασαν στο φως με συμβουλές της Γης.Γιατί αυτή λεπτομερώς τους τα εξέθεσε όλα,πως δηλαδή μ᾽ αυτούς τη νίκη και τη δόξα τη λαμπρή θα πάρουν.Γιατί καιρό πολέμαγαν κι είχανε πόλεμο που θλίβει την ψυχή,ενάντια μεταξύ τους σε μάχες κρατερές,630 οι θεοί Τιτάνες κι όσοι απ᾽ τον Κρόνο γεννηθήκανε,οι ένδοξοι Τιτάνες από την Όθρη την ψηλή,κι από τον Όλυμπο οι θεοί, των αγαθών οι χορηγοί,αυτοί που η Ρέα γέννησε σαν πλάγιασε με τον Κρόνο.Κι εκείνοι πολέμαγαν μεταξύ τους συνεχώς για δέκα ολόκληρα χρόνιακι είχανε μάχη που θλίβει την ψυχή.Της φοβερής της έριδας λύση καμία και τέλος δεν υπήρχεκαι για τις δυο πλευρές, και του πολέμου η έκβαση ήταν ισόρροπη.Μα όταν πια σ᾽ εκείνους ο Δίας πρόσφερε όλα τα απαραίτητα,640 νέκταρ και αμβροσία, αυτά που και οι ίδιοι οι θεοί τα τρώνε,και σ᾽ όλων τα στήθη η καρδιά δυνάμωσε η γενναία,[σαν φάγανε νέκταρ και ποθητή αμβροσία,]τότε τους είπε των θεών και των ανθρώπων ο πατέρας:«Ακούστε με τέκνα λαμπρά της Γης και τ᾽ Ουρανού,για να σας πω αυτά που μες στα στήθη μου η καρδιά προστάζει.Γιατί είναι πια καιρός πολύς που ενάντια μεταξύ μαςτην κάθε μέρα για τη νίκη και την εξουσία πολεμάμε,οι θεοί Τιτάνες κι όσοι εμείς από τον Κρόνο γεννηθήκαμε.Μα εσείς τη μεγάλη δύναμη και τ᾽ απλησίαστα τα χέρια σας650 να δείξετε ενάντια στους Τιτάνες μες στην ολέθρια μάχη,την προσηνή φιλία μας έχοντας στο νου και πόσα αφού υποφέρατεήρθατε ξανά στο φως απ᾽ τα ανήλεα δεσμά σας,από το νεφελώδη ζόφο, με τη δική μας θέληση.»Έτσι είπε. Κι αμέσως του απάντησε ο άψογος ο Κόττος:«Θεϊκέ, πράγματα άγνωστα δε μας φανερώνεις. Κι εμείςοι ίδιοι ξέρουμε ότι πολλή είναι η σοφία, πολύς και ο νους σου,πως έγινες προστάτης στους αθάνατους από την παγερή τη συμφορά,και πως με τη δική σου σύνεση από το νεφελώδη ζόφοκαι πάλι πίσω ήρθαμε από τ᾽ αμείλικτα δεσμά μας,660 βασιλιά, του Κρόνου γιε, καλό ανέλπιστο παθαίνοντας.Γι᾽ αυτό και τώρα με νου ακλόνητο και πρόθυμη ψυχήθα προασπίσουμε την εξουσία σου στο φοβερό αγώνα,με τους Τιτάνες πολεμώντας στις κρατερές τις μάχες.»Έτσι είπε. Κι επαίνεσαν οι θεοί, των αγαθών οι χορηγοί,το λόγο σαν ακούσανε. Και η ψυχή τους ακόμη πιο πολύ από πριντον πόλεμο ποθούσε. Και μάχη αζήλευτη σηκώσανε όλοι,αρσενικοί και θηλυκοί θεοί, τη μέρα εκείνη,οι θεοί Τιτάνες κι όσοι απ᾽ τον Κρόνο γεννηθήκανε,μα κι όσοι ο Δίας απ᾽ το έρεβος, κάτω απ᾽ τη γη, στο φως τούς έφερε,670 δεινοί και κρατεροί, που δύναμη υπερβολική κατείχαν.Από τους ώμους τους χέρια εκατό σαλεύανε,σε όλους όμοια, και στον καθένα κεφαλές πενήνταφυτρώνανε απ᾽ τους ώμους πάνω στα στιβαρά τους μέλη.Και τότε αυτοί ενάντια στους Τιτάνες στάθηκαν μες στην ολέθρια μάχηκαι βράχια απόκρημνα στα στιβαρά τα χέρια τους βαστούσαν.Μα οι Τιτάνες πρόθυμα απ᾽ την άλλη τις φάλαγγές τους δυναμώνανε.Κι οι δυο πλευρές φανέρωναν της δύναμης και των χεριών τουςκατορθώματα κι ο πόνος ο απέραντος ολόγυρα φοβερά αντηχούσε,αντιβοούσε δυνατά η γη και στέναζε μαζί κι ο ουρανός ο ευρύς680 καθώς σειόταν, κι απ᾽ τα θεμέλια τιναζότανε ο ψηλός ο Όλυμποςαπ᾽ την ορμή των αθανάτων, και των ποδιών η δόνηση ισχυρήστο νεφελώδη Τάρταρο έφτανε και η βοή η οξείααπό την άφατη την καταδίωξη κι από τις δυνατές ριξιές.Έτσι ο ένας στον άλλο έριχναν βλήματα που φέρνουν στεναγμούς.Κι έφτανε και των δυο η φωνή στον έναστρο ουρανόκαθώς φωνάζανε. Και με μεγάλο αλαλαγμό συγκρούστηκαν.