ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ - Εἰρήνη (819-867)

ΤΡ. ὡς χαλεπὸν ἐλθεῖν ἦν ἄρ᾽ εὐθὺ τῶν θεῶν.
820 ἔγωγέ τοι πεπόνηκα κομιδῇ τὼ σκέλει.
μικροὶ δ᾽ ὁρᾶν ἄνωθεν ἦστ᾽. ἔμοιγέ τοι
ἀπὸ τοὐρανοῦ ᾽φαίνεσθε κακοήθεις πάνυ,
ἐντευθενὶ δὲ πολύ τι κακοηθέστεροι.
ΟΙ. ὦ δέσποθ᾽, ἥκεις; ΤΡ. ὡς ἐγὼ ᾽πυθόμην τινός.
825 ΟΙ. τί δ᾽ ἔπαθες; ΤΡ. ἤλγουν τὼ σκέλει μακρὰν ὁδὸν
διεληλυθώς. ΟΙ. ἴθι νυν, κάτειπέ μοι— ΤΡ. τὸ τί;
ΟΙ. ἄλλον τιν᾽ εἶδες ἄνδρα κατὰ τὸν ἀέρα
πλανώμενον πλὴν σαυτόν; ΤΡ. οὔκ, εἰ μή γέ που
ψυχὰς δύ᾽ ἢ τρεῖς διθυραμβοδιδασκάλων.
830 ΟΙ. τί δ᾽ ἔδρων; ΤΡ. ξυνελέγοντ᾽ ἀναβολὰς ποτώμεναι
τὰς ἐνδιαεριαυρονηχέτους τινάς.
ΟΙ. οὐκ ἦν ἄρ᾽ οὐδ᾽ ἃ λέγουσι, κατὰ τὸν ἀέρα
ὡς ἀστέρες γιγνόμεθ᾽, ὅταν τις ἀποθάνῃ;
ΤΡ. μάλιστα. ΟΙ. καὶ τίς ἐστιν ἀστὴρ νῦν ἐκεῖ
835 Ἴων ὁ Χῖος; ΤΡ. ὅνπερ ἐπόησεν πάλαι
ἐνθάδε τὸν Ἀοῖόν ποθ᾽· ὡς δ᾽ ἦλθ᾽, εὐθέως
Ἀοῖον αὐτὸν πάντες ἐκάλουν ἀστέρα.
ΟΙ. τίνες γάρ εἰσ᾽ οἱ διατρέχοντες ἀστέρες,
οἳ καόμενοι θέουσιν; ΤΡ. ἀπὸ δείπνου τινὲς
840 τῶν πλουσίων οὗτοι βαδίζουσ᾽ ἀστέρων
ἰπνοὺς ἔχοντες, ἐν δὲ τοῖς ἰπνοῖσι πῦρ.
ἀλλ᾽ εἴσαγ᾽ ὡς τάχιστα ταυτηνὶ λαβών,
καὶ τὴν πύελον κατάκλυζε καὶ θέρμαιν᾽ ὕδωρ,
στόρνυ τ᾽ ἐμοὶ καὶ τῇδε κουρίδιον λέχος.
845 καὶ ταῦτα δράσας ἧκε δεῦρ᾽ αὖθις πάλιν·
ἐγὼ δ᾽ ἀποδώσω τήνδε τῇ βουλῇ τέως.
ΟΙ. πόθεν δ᾽ ἔλαβες ταύτας σύ; ΤΡ. πόθεν; ἐκ τοὐρανοῦ.
ΟΙ. οὐκ ἂν ἔτι δοίην τῶν θεῶν τριώβολον,
εἰ πορνοβοσκοῦσ᾽ ὥσπερ ἡμεῖς οἱ βροτοί.
850 ΤΡ. οὔκ, ἀλλὰ κἀκεῖ ζῶσιν ἀπὸ τούτων τινές.
ἄγε νυν ἴωμεν. ΟΙ. εἰπέ μοι, δῶ καταφαγεῖν
ταύτῃ τι; ΤΡ. μηδέν· οὐ γὰρ ἐθελήσει φαγεῖν
οὔτ᾽ ἄρτον οὔτε μᾶζαν, εἰωθυῖ᾽ ἀεὶ
παρὰ τοῖς θεοῖσιν ἀμβροσίαν λείχειν ἄνω.
855 ΟΙ. λείχειν ἄρ᾽ αὐτῇ κἀνθάδε σκευαστέον.

ΧΟ. εὐδαιμονικῶς γ᾽ ὁ πρε- [στρ.]
σβύτης, ὅσα γ᾽ ὧδ᾽ ἰδεῖν,
τὰ νῦν τάδε πράττει.
ΤΡ. τί δῆτ᾽, ἐπειδὰν νυμφίον μ᾽ ὁρᾶτε λαμπρὸν ὄντα;
860 ΧΟ. ζηλωτὸς ἔσει, γέρον,
αὖθις νέος ὢν πάλιν,
μύρῳ κατάλειπτος.
ΤΡ. οἶμαι. τί δῆθ᾽, ὅταν ξυνὼν τῶν τιτθίων ἔχωμαι;
ΧΟ. εὐδαιμονέστερος φανεῖ τῶν Καρκίνου στροβίλων.
ΤΡ. οὔκουν δικαίως; ὅστις εἰς
865 ὄχημα κανθάρου ᾽πιβὰς
ἔσωσα τοὺς Ἕλληνας, ὥστ᾽
ἐν τοῖς ἀγροῖς
ἅπαντας ὄντας ἀσφαλῶς
κινεῖν τε καὶ καθεύδειν.

***
Ο Τρυγαίος ξαναγυρίζει στη γη· μαζί του η Οπώρα και η Θεωρία.
ΤΡΥ. Βαρύ, να πας γραμμή στων θεών τα σπίτια·
820κουράστηκα, μου κόπηκαν τα σκέλια.
Στους θεατές.
Τί μικροί που φαινόσαστε απ᾽ τα ύψη,
τί παρακατιανοί και τιποτένιοι.
Και τώρα αν πεις, πιο τιποτένιοι ακόμα.
Ένας υπηρέτης του Τρυγαίου βγαίνει από το σπίτι.
ΥΠΗΡΕΤΗΣ
Μπα, γύρισες, αφέντη μου; ΤΡΥ. Έτσι λένε.
ΥΠΗ. Και πώς τα πήγες; ΤΡΥ. Πήρα δρόμο, δρόμο·
μου πόνεσαν τα σκέλια. ΥΠΗ. Πες μου… ΤΡΥ. Μίλα.
ΥΠΗ. Είδες να σεριανάνε στα ύψη και άλλοι
ή μόνο εσύ; ΤΡΥ. Κανείς· δυο τρεις μονάχα
ψυχές ποιητών που γράφουν διθυράμβους.
830ΥΠΗ. Και τί έκαναν; ΤΡΥ. Ωδές κορφολογούσαν
ξαστεροφωτοουράνοαιθεροδρόμες.
ΥΠΗ. Όταν κανείς πεθάνει, λεν πως τάχα
γινόμαστε άστρα· αλήθεια; ΤΡΥ. Ναι. ΥΠΗ. Και τώρα
στερνά ποιός έγινε άστρο εκεί; ΤΡΥ. Ο ποιητής
ο Χιώτης, ο Ίωνας, που ᾽χε εδώ συνθέσει
ένα έργο «Αυγερινός»· ευθύς σαν πήγε
λοιπόν, Αυγερινό τον κράζανε όλοι.
ΥΠΗ. Και τ᾽ άστρα αυτά που ανάβουνε και τρέχουν
τί να ᾽ναι; ΤΡΥ. Αστέρες πλούσιοι, που γυρίζουν
840από δείπνα κρατώντας φαναράκια.
Και τώρα πάρε μέσα την Οπώρα,
βάλε ζεστό νερό μες στην μπανιέρα,
κι αφού ετοιμάσεις νυφικό κρεβάτι
για αυτή κι εμέ, έλα πίσω· εγώ, ώσπου νά ᾽ρθεις,
τούτη δω στη βουλή θα παραδώσω.
Δείχνει τη Θεωρία.
ΥΠΗ. Και πούθε αυτές τις πήρες; ΤΡΥ. Απ᾽ τα ουράνια.
ΥΠΗ. Δυάρα για τους θεούς δε δίνω, αν είναι
πορνοβοσκοί κι αυτοί σαν τους ανθρώπους.
850ΤΡΥ. Όχι, μα κάποιοι ζουν κι εκεί απ᾽ τα τέτοια.
ΥΠΗ., στην Οπώρα.
Πάμε λοιπόν. (Στον Τρυγαίο.) Δε πρέπει να της δώσω
κάτι να φάει; ΤΡΥ. Μπα, τίποτα· δεν τρώει
ούτε μπομπότα ούτε ψωμί· έχει μάθει
μόνο αμβροσία στον Όλυμπο να γλείφει.
ΥΠΗ. Τότε ας της βρω κανένα γλειφιτσούρι.
Παίρνει την Οπώρα στο σπίτι.

ΧΟΡ. Φανερό
πως ο γέροντας τώρα κι εμπρός
καλοπέραση θα ᾽χει.
ΤΡΥ. Κι όταν με δείτε σα γαμπρός να λάμπω, τί θα πείτε;
860ΧΟΡ. Θα σ᾽ αλείψουνε μύρα, που νιο
θα σε κάμουν ξανά·
κι όλοι τότε θα λένε «καλότυχος που είσαι!».
ΤΡΥ. Και τί θα πεις, όταν με δεις στον κόρφο της να γέρνω;
ΧΟΡ. Θα πω: τί αξίζουν μπρος σ᾽ αυτόν οι σβούρες του Καρκίνου;
ΤΡΥ. Και δε μου αξίζει; Ανέβηκα
πάνω σε σκαθαράλογο
και γλίτωσα τους Έλληνες·
κι έτσι μπορούνε ξέγνοιαστοι
στον ύπνο να το ρίχνουνε,
στον ύπνο και στον έρωτα,
μες στα χωράφια.

Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας: ΚΡΗΤΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ, ΙΚΑΡΟΣ

Ο Ίκαρος είναι γιος του Δαίδαλου και της Ναυκράτης, μιας δούλας του Μίνωα. Μερικές φορές θεωρείται επινοητής της ξυλογλυπτικής.

 

Όταν ο πατέρας του Δαίδαλος έπεσε στη δυσμένεια του βασιλιά, είτε γιατί βοήθησε την Πασιφάη, σύζυγο του Μίνωα, να ικανοποιήσει τον πόθο της για έναν ταύρο, είτε γιατί έδωσε στην κόρη του Αριάδνη τον περίφημο μίτο, με τον οποίο ο βασιλιάς της Αθήνας Θησέας κατόρθωσε να βγει σώος από τον Λαβύρινθο, αφού πρώτα σκότωσε το Μινώταυρο, πατέρας και γιος φυλακίστηκαν στον Λαβύρινθο.

 

Ωστόσο, ο πολυμήχανος Δαίδαλος κατασκεύασε φτερά, τα οποία, αφού έδεσε κάθε λογιών φτερά με κλωστές και καλάμια και τα συναρμολόγησε με κερί, τα στερέωσε στους ώμους τους. Αυτά χάρισαν σε αυτόν και το γιο του την ελευθερία. Όμως ο Ίκαρος παρακούοντας τις συμβουλές του πατέρα του να μην πλησιάζει πολύ το φωτεινό δίσκο του ηλίου και λιώσει το υλικό από το οποίο είχε κατασκευάσει τα φτερά, έπεσε στη θάλασσα και πνίγηκε.

 

Μια πιο ορθολογική προσέγγιση του μύθου έλεγε ότι η Πασιφάη, προκειμένου να βοηθήσει τον Δαίδαλο να γλιτώσει την τιμωρία από τον Μίνωα, τον επιβίβασε σε πλοίο μαζί με τον γιο του Ίκαρο, γιο του από τη Ναυκράτη, μια σκλάβα του βασιλιά, το όνομα της οποία σχετίζεται με τη θάλασσα, είναι αυτή που κρατά το πλοίο, αντίστοιχη μορφή με τον πλοηγό Ναύπλιο, τον πλοίαρχο Ναυσιμέδοντα, τον Οίακα που κρατά το πηδάλιο, που ο μύθος κάνει πατέρα, τον πρώτο, και αδέλφια, τους άλλους δύο, του σοφού Παλαμήδη. Πλέοντας ανατολικά των Κυκλάδων, ο Ίκαρος παραπάτησε και έπεσε στη θάλασσα.

 

Ο Δαίδαλος τον έθαψε στο νησί που ονόμασε Ικαρία και το πέλαγος γύρω από αυτό Ικάριο. Άλλη παραλλαγή, που βασίζεται στο γεγονός ότι ο Δαίδαλος μόνο με καράβι θα μπορούσε να φύγει από την Κρήτη, θέλει τον Μίνωα, που έλεγχε όλα τα πλοία, να υπόσχεται πολύ χρυσάφι σε όποιον έβρισκε τους φυγάδες. Και επειδή από θαλάσσης είχε αποκλειστεί κάθε διέξοδος διαφυγής, ο Δαίδαλος έφτιαξε τα φτερά, ώστε πατέρας και γιος να δραπετεύσουν από αέρος*. Μια πιο ορθολογική ερμηνεία αυτής της εκδοχής είναι ότι πατέρας και γιος έφυγαν με καράβι με πανί, που πρώτοι εκείνοι επινόησαν. Το πλοίο αυτό έγινε ταχύτερο από τα κωπήλατα μινωικά και επειδή το πανί από μακριά φαινόταν σαν φτερό προέκυψε η εκδοχή της κατασκευής των φτερών. Παραλλαγή θέλει τον πατέρα και τον γιο να φεύγουν με δύο διαφορετικά καράβια. Αλλά επειδή ο Ίκαρος δεν ήταν εξοικειωμένος με την πλοήγηση ιστιοφόρου πλοίου βούλιαξε. Ή πλησιάζοντας στο νησί Ικαρία πήδηξε αδέξια από το καράβι και πνίγηκε**.

 

Άλλη εκδοχή του μύθου θέλει τον Ίκαρο, εξόριστο από την πατρίδα του Αθήνα, να αναζητά τον πατέρα του Δαίδαλο, επίσης εξόριστο για τον φόνο του ανεψιού και μαθητή του Τάλου. Ναυάγησε όμως κοντά στη Σάμο και η θάλασσα γύρω από το νησί πήρε το όνομά του. Το σώμα του ξεβράστηκε στις ακτές της Ικαρίας, το βρήκε ο Ηρακλής και τον ενταφίασε. Από ευγνωμοσύνη προς τον Ηρακλή, ο Δαίδαλος του έφτιαξε άγαλμα***, προσφορά στο Ηράκλειο (ιερό του Ηρακλή) των Θηβών και μέχρι τα χρόνια του Παυσανία ο Θηβαίοι το επιδείκνυαν ως έργο του Δαιδάλου. Παραλλαγή θέλει το άγμαλμα του Ηρακλή σε φυσικές διαστάσεις και τόσο πραγματικό, με τη φυσική κίνηση και τους φουσκωμένους μυες, που ο ήρωας το πήρε για πραγματικό άνθρωπο και το λιθοβόλησε.

 

Για αιώνες έδειχναν τον τάφο του Ίκαρου σε ακρωτήριο του Αιγαίου Πελάγους. Λεγόταν ακόμη ότι στις Ηλεκτρίδες Νήσους ο Δαίδαλος ύψωσε δύο στήλες προς τιμή δική του και του γιου του.

 

Στις διάφορες παραλλαγές του μύθου του Ικάρου παρατηρείται μια προσπάθεια απέκδυσής του από το μεταφυσικό στοιχείο. Μια άλλη ανάγνωση του μύθου εντάσσει τον Ίκαρο, μαζί με άλλους απείθαρχους νέους που τιμωρούνται για την ασέβειά τους προς τους θεούς ή προς ισχυρούς συγγενείς (όπως ο Σαρπηδών και ο Ραδάμανθυς προς τον Μίνωα), να είναι παλαιότεροι του/των ισχυρού/ών και οι νεότεροι (ο Μίνωας στη συγκεκριμένη περίπτωση) να οικειοποιείται τη δόξα τους μέσα από την ενσωμάτωσή τους είτε στο γενεαλογικό τους δέντρο είτε στον κύκλο των πράξεών τους. Με την ίδια λογική, παλαιότεροι τοπικοί θεοί παραγκωνίζονται από νεότερους και πανελλήνιους. Έτσι, ο Ίκαρος λογαριάζεται για παλαιός ηλιακός θεός, αντίστοιχος του Φαέθοντα και του Εωσφόρου, που η νεότερη ηλιολατρική θεολογία (π.χ. του Απόλλωνα) υποβάθμισε σε ήρωες και μυθολόγησε την πτώση τους σαν ανυπακοή που προκαλεί την οργή του θεού. Ο Θεός γκρεμίζει στην άβυσσο τον Εωσφόρο, ο Δίας συντρίβει με τον κεραυνό του τον Φαέθοντα, ο Ηρακλής ενταφιάζει τον Ίκαρο, ο Απόλλων τον Σαρπηδόνα. Όσο για την Ικαρία αυτή μάλλον ήταν λατρευτικό κέντρο του Ίκαρου, ανάλογο της Δήλου για τον Απόλλωνα και της Ρόδου για τον Ήλιο. Εξάλλου, δεν είναι τυχαίο ότι μυθολογείται πως ο Δαίδαλος αφιέρωσε τα πτερύγιά του στον Απόλλωνα στην Κύμη, όπου ανέγειρε ναό που οι θύρες του παριστάνουν, εγχάρακτες στον ορείχαλκο, τις περιπέτειες τις δικές του και του γιου του, καθώς και το θλιβερό του τέλος.

---------------------------

*Οι συμβουλές του Δαίδαλου στον Ίκαρο, η πτήση και η πτώση

Καί μέσην, λέγει, Ἴκαρε, τὴν σὴν πορείαν τρέπε,

ἵνα μὴ χαμηλώτερον ἧς παραινῶ σε τρίβου

τὰς σὰς βαρύνῃ πτέρυγας τὸ τῆς θαλάσσης ὕδωρ

 

Μηδὲ τὰς ὄψεις, Ἴκαρε πρὸς τὸν Βοώτην τρέπε

 

Τῆς πτήσεως τὴν μέθοδον ἅμα δ' αὐτῷ διδάσκει,

καὶ τὰς ἀγνώστους πτέρυγας τοῖς ὤμοις τούτου δένει…

 

Τῷ τέρατι ἐκπλήττεται πᾶς ὁ τὴν πτῆσιν βλέπων

(ἤ ἁλιεύς ἐπ' ἀκτῆς ὁ θεατὴς τυγχάνει

ἤ ῥαβδῳ ἐρειδόμενος ἐν τοῖς ἀγροῖς βουκόλος…)

καὶ τούτους βλέπων σχίζοντας τὰ τοῦ ἀέρος ὕψη

θεούς πιστεύει ἄνακτας τοὺς δυναμένους τοῦτο…

 

Ἴκαρε, κράζει, Ἴκαρε, ποῦ φίλον τέκνον εἶσαι;

ποῦ τοῦ πελάγους ἔπεσες;

(Οβίδιος, Μεταμορφώσεις Η 317 κ.ε., 341 κ.ε., 366-7)

 

**Η φυγή του Δαίδαλου και του Ίκαρου από το νησί της Κρήτης

77.5 Αλλά ο Δαίδαλος, λένε, μαθαίνοντας ότι ο Μίνωας τον απειλούσε για την κατασκευή της αγελάδας, φοβήθηκε την οργή του βασιλιά και αναχώρησε από την Κρήτη με τη βοήθεια της Πασιφάης που του προμήθευσε ένα πλοίο. 6. Μαζί του έφυγε και ο γιος του Ίκαρος και έφτασαν σε κάποιο νησί στο ανοιχτό πέλαγος, όπου ο Ίκαρος πήγε να αποβιβαστεί απρόσεκτα, έπεσε στη θάλασσα και πνίγηκε· σε ανάμνησή του το πέλαγος ονομάστηκε Ικάριο και το νησί Ικαρία. Ο Δαίδαλος απέπλευσε και από αυτό το νησί με κατεύθυνση προς τη Σικελία, στην περιοχή που βασίλευε ο Κώκαλος, ο οποίος υποδέχθηκε τον Δαίδαλο και τον έκανε στενό του φίλο για την ευφυΐα και τη δόξα του. 7. Μερικοί μυθογράφοι αναφέρουν ότι, όταν ο Δαίδαλος ήταν ακόμη στην Κρήτη και κρυβόταν από την Πασιφάη, ο βασιλιάς Μίνωας, που ήθελε να τιμωρήσει τον Δαίδαλο αλλά δεν μπορούσε να τον βρει, ερευνούσε όλα τα πλοία στο νησί και υποσχέθηκε να δώσει πολλά χρήματα σε όποιον ανακαλύψει τον Δαίδαλο. 8. Τότε ο Δαίδαλος, αφού έχασε κάθε ελπίδα διαφυγής από τη θάλασσα, κατασκεύασε με θαυμαστή τέχνη φτερούγες, πολύ σοφά σχεδιασμένες και κολλημένες θαυμάσια με κερί. Και εφαρμόζοντάς τες στο σώμα του γιου του και στο δικό του, τις άπλωσε και μπόρεσε, προς έκπληξη όλων, να πετάξουν και να διαφύγουν πάνω από το Κρητικό πέλαγος. 9. Και ο Ίκαρος, με την απειρία της νιότης, πέταξε πολύ ψηλά και έπεσε στη θάλασσα, γιατί ο ήλιος έλιωσε το κερί που συγκρατούσε τις φτερούγες, ενώ αυτός [ο Δαίδαλος], πετώντας σε μικρό ύψος πάνω από τη θάλασσα και υγραίνοντας κατ' επανάληψη τις φτερούγες, κατόρθωσε παραδόξως να φτάσει σώος στη Σικελία. (Διόδωρος Σ. 4.77.5-9)

 

***Η φυγή από την Κρήτη με πλοιάρια και ο πνιγμός του Ίκαρου

Οι Θηβαίοι πιστεύουν πως το αρχαίο ξόανο [του Ηρακλή] είναι έργο του Δαίδαλου. Και εγώ νομίζω πως έτσι είναι. Λέγεται πως το είχε αφιερώσει ο ίδιος ο Δαίδαλος, επειδή ο Ηρακλής τον είχε ευεργετήσει. Όταν ήθελε να φύγει από την Κρήτη, ναυπήγησε δύο πλοιάρια, ένα για τον ίδιο και ένα για τον γιο του Ίκαρο, επινόησε τα ιστία, που ως τότε δεν είχαν εφευρεθεί, και τα έβαλε στα πλοία αυτά, ώστε να ξεφύγει από το ναυτικό του Μίνωα, τα πλοία του οποίου κινούνταν με κουπιά. Και ο ίδιος σώθηκε αλλά λένε πως ο Ίκαρος, άμαθος στη ναυσιπλοΐα, πνίγηκε, γιατί ανατράπηκε το πλοίο του· το πτώμα του ξεβράστηκε σε νησί πάνω από τη Σάμο, ανώνυμο ως τότε. Ο Ηρακλής βρήκε τον νεκρό, τον αναγνώρισε και τον έθαψε στο σημείο που και σήμερα υπάρχει ένας όχι ιδιαίτερα μεγάλος σωρός από χώμα, σε ακρωτήρι πιο ψηλά στο Αιγαίο (Παυσανίας 11.4-5).

Το Αληθινό και το ψεύτικο

Πως Διακρίνουμε το ΑΛΗΘΙΝΟ από το ψεύτικό; Είναι πολύ απλό! Το ΑΛΗΘΙΝΟ έχει την «Αίσθηση της Αιωνιότητας», μας «ανυψώνει»… Το ψεύτικο έχει τη «γεύση του κόσμου», μας κρατά δέσμιους στην άγνοια, στο χρόνο, και στα αδιέξοδα…

 

Όταν βλέπετε κάτι, σας λένε κάτι, απλά, νοιώστε μέσα σας αυτό το βαθύτερο νόημά του… Που σας κατευθύνει; Που σας οδηγεί; Και θα πάρετε τη σωστή απάντηση.

Κάθε άνθρωπος που «έρχεται» σε τούτη την ύπαρξη, σε τούτη τη ζωή, έχει την ευκαιρία να Γνωρίσει την Αλήθεια, να Ζήσει την Αληθινή Ζωή, όταν Προσανατολιστεί Ορθά κι όταν κάνει την Αλήθεια Πράξη.

Όμως οι περισσότεροι άνθρωποι κατασπαταλούν τη ζωή τους σε κοσμικούς σκοπούς, σε εξωτερικές επιδιώξεις, σε υλικές δραστηριότητες.

Αναζήτησε την Αλήθεια. Μέσα σου. Να Ακούς μόνο την Φωνή της Αλήθειας, μην παρασύρεσαι από το τραγούδι των Σειρήνων που σε απομακρύνουν από τον Σκοπό σου.

Η Αληθινή Φύση σου είναι Αιώνια, Διαφύλαξέ την σαν το ΠΟΛΥΤΙΜΟ, μην την σκορπάς στους ανέμους του χρόνου.

Το ΠΟΛΥΤΙΜΟ είναι Μέσα σου, κι όλα θα σε Οδηγήσουν Εδώ… να είσαι δύσπιστος όταν σου ζητούν να ψάξεις αλλού…

«Ζήτα και θα σου δοθεί».

Αν δεν Φτάσεις στον Στόχο σου ενόσω ζεις, η ζωή σου θα έχει πάει χαμένη.

Η Ζωή, ποτέ, δεν αδικεί κανέναν. Φροντίζει όλοι να Φτάνουν στην Ολοκλήρωση, ανεξάρτητα από τις όποιες εξωτερικές συνθήκες επικρατούν. Η Πνευματική Ολοκλήρωση είναι Εσωτερική, Πνευματική, Δράση. Και Συμβαίνει, Πραγματοποιείται, όταν Ακολουθούμε την Ζωή, το Ρεύμα της Ζωής. Δεν έχει καμία σχέση με εξωτερικές δραστηριότητες.

Θέσεις για την ιστορία

«Η ιστορία διδάσκει τούτο: ότι οι λαοί και οι κυβερνήσεις ποτέ δεν έμαθαν τίποτε από την ιστορία». -Έγελος

            Το μακεδονικό και οι συζητήσεις για τη συμφωνία των Πρεσπών πέραν όλων των άλλων ανέδειξαν και το ρόλο της ιστορικής γνώσης στη διαμόρφωση της ατομικής συνείδησης αλλά και της πορείας στο χρόνο των κοινωνιών και των κρατών. Άτομα, λαοί και έθνη διαμορφώνονται από την ιστορία τους ανεξάρτητα από τη βούλησή τους και από το βαθμό γνώσης του ιστορικού τους παρελθόντος.

            Κάθε άτομο και λαός δεν είναι ένα αυτοφυές δημιούργημα, ούτε προϊόν αυθαίρετης δημιουργίας του παρόντος αλλά είναι ένα ιστορικό δημιούργημα. Η πορεία του ανθρώπου πάνω στη γη είναι η συνισταμένη των τριών διαστάσεων του χρόνου, του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος. Από τις τρείς αυτές διαστάσεις του χρόνου, το παρελθόν είναι αυτό που καθορίζει σε σημαντικό βαθμό την πορεία του ανθρώπου τόσο κατά την διάρκεια του παρόντος όσο και στο μέλλον. Η ιστορία, ως συμπυκνωμένη εμπειρία και σοφία του παρελθόντος, αποτελεί την αναγκαία προϋπόθεση για την εξέλιξη και πρόοδο κάθε λαού.

            Η ιστορία, δεν είναι μόνο ένας κλάδος της επιστήμης ή ένα μάθημα για την εθνική διαπαιδαγώγηση των νέων αλλά είναι το ατομικό και εθνικό «θησαυροφυλάκιο» μέσα στο οποίο βρίσκονται στοιχεία απαραίτητα για την ατομική και εθνική μας συγκρότηση. Η ιστορία είναι η ατομική και εθνική μας μνήμη. Η ίδια η ζωή χαρακτηρίζεται από τη δυνατότητα - ικανότητα να ανακαλεί σκέψεις και γεγονότα του παρελθόντος και με βάση αυτά να προγραμματίζει το μέλλον. Η σχέση ιστορίας και μνήμης επιβεβαιώνει και επικυρώνεται το κύρος της διαπίστωσης πως «χωρίς παρελθόν και μνήμη δεν υπάρχει μέλλον και ζωή».

Η αναγκαιότητα

            Όντας η ιστορία αναπόσπαστο κομμάτι τόσο της ατομικής μας όσο και της εθνικής μας ταυτότητας μάς επιβάλλει μία σειρά υποχρεώσεων και αναγκαιοτήτων απέναντί της. Η ανάγκη για διατήρηση της εθνικής ταυτότητας περνά μέσα από τη διατήρηση της εθνικής μνήμης και αυτή με τη σειρά της φαίνεται να επιτυγχάνεται με τη βοήθεια της ιστορικής γνώσης. Η διαφύλαξη και προαγωγή της ιστορικής γνώσης γίνεται εθνικά αναγκαία στις μέρες μας, όπου τόσο τα εσωτερικά όσο και τα εξωτερικά προβλήματα δημιουργούν ένα ασφυκτικό πλαίσιο για την εθνική μας επιβίωση.

            Η αμφισβήτηση της εθνικής κυριαρχίας, η παγκόσμια αβεβαιότητα και ρευστότητα, τα κύματα των προσφύγων και μεταναστών, οι νέες προοπτικές που ανοίγονται από τη διαφαινόμενη επικράτηση ενός παγκόσμιου πολιτισμού και η τάση πολλών ατόμων να αντιμετωπίζουν το παρελθόν με μία απόλυτα αρνητική - απορριπτική στάση είναι μερικά από τα φαινόμενα που προβάλλουν την ανάγκη διαφύλαξης της ιστορικής γνώσης.

            «Επειδή καμιά μορφή ανθρώπινης δραστηριότητας, είτε στον επιστημονικό είτε στον καλλιτεχνικό χώρο, δεν είναι αυτόνομη, αλλά βασίζεται στο παρελθόν, αποτελεί συνέχειά του, θα πρέπει να δεχτούμε ότι και η ανθρώπινη ιστορία, όχι μόνο η ατομική, αλλά και η κοινωνική, δεν είναι ξεκομμένη από το παρελθόν, δεν είναι ασυνεχής.

            Ακόμα, αφού ο άνθρωπος πιστεύει ότι είναι υποκείμενο της ιστορίας, δηλαδή δημιουργός της, θα πρέπει να συνδέεται με το παρελθόν, να στρέφεται συνειδητά προς αυτό, για να διαγραφεί ένα ενεργητικό παρόν, που οπωσδήποτε θα έχει στόχο το μέλλον, θα έχει δηλαδή προοπτική.

           Από την άποψη αυτή ο σκοπός της ιστορικής μελέτης είναι πρακτικός χωρίς αυτό να σημαίνει «χρηστικός» με την έννοια της άντλησης παραδειγμάτων, όπως είπαμε πιο πάνω. Έτσι, λοιπόν, ο άνθρωπος έχει σα στόχο την απόκτηση ιστορικής συνείδησης που δεν είναι απλώς γνώση του παρελθόντος, αποθήκευση γνώσεων».

            «Η ιστορία δείχνει τον ευρύτατο ορίζοντα της ανθρωπότητας, φέρνει τη ζωή μας στα θεμελιώδη μυστικά της παράδοσης, μας παρέχει τους κανόνες για το παρόν, μας απελευθερώνει από τις δεσμεύσεις στη δική μας εποχή, μας διδάσκει να δούμε τον άνθρωπο στην ύψιστη δυνατότητά του αλλά και στη παροδική του δημιουργία». -Karl Jaspers

            Όλα τα παραπάνω αναδεικνύουν την αξία της ιστορικής γνώσης και οδηγούν στη διατύπωση των παρακάτω θέσεων, ως των ασφαλέστερων οδηγών τόσο στην προσωπική όσο και στην εθνική ζωή. Ο φόβος της επαλήθευσης «όποιος δε γνωρίζει την ιστορία του είναι υποχρεωμένος να την ξαναζήσει» κάνει αναγκαία τη μελέτη και αποδοχή αυτών των θέσεων.

Οι θέσεις

            1.Η ιστορία συμβάλλει τόσο στη διαμόρφωση και διατήρηση της εθνικής συνείδησης όσο και στον αυτοπροσδιορισμό του κάθε ατόμου χωριστά, ως ιστορικής οντότητας.

            2. Η ιστορική γνώση ενισχύει και τροφοδοτεί το «συλλογικό υποσυνείδητο» μιας κοινωνίας ή ενός λαού και με την έννοια αυτή αποτελεί ενοποιητικό παράγοντα για τα μέλη ενός έθνους.

            3. Επιπρόσθετα η μελέτη της ιστορίας αναδύει - αναδεικνύει τον πρωταγωνιστικό ρόλο του ατόμου στην εξέλιξη των κοινωνιών και του κόσμου ολόκληρου. Η διαπίστωση του πρωταγωνιστικού ρόλου του ανθρώπου έρχεται να επιβεβαιώσει ότι η ιστορία δεν καθορίζεται τελικά παρά μόνο από την καθοριστική δράση του ανθρώπου. Η διαπίστωση αυτή δεν είναι μία αυθαίρετη άποψη ή μία προσωπική βιωμένη εμπειρία αλλά προϊόν της μελέτης της ιστορικής γνώσης

            4. Η ιστορική γνώση συμβάλλει στην κατανόηση ότι ο άνθρωπος ως κοινωνική, ψυχική, ηθική και πνευματική ύπαρξη – «ον» είναι ιστορικό δημιούργημα.

            5. Η ιστορική γνώση χρησιμοποιείται για να προβάλλει πρότυπα ζωής και προσφοράς και για να δώσουμε σκοπούς ζωής και ιδανικά δράσης. (Ο διαπαιδαγωγικός ρόλος της ιστορίας….)

            6. Ιστορική συνείδηση, προϊόν της ιστορικής γνώσης, προφυλάσσει το σύγχρονο άτομο από φαινόμενα εθνικής αλλοτρίωσης που έχουν την αιτία τους στις σύγχρονες διεθνείς συγκυρίες (οικουμενικός πολιτισμός).

            7. Μέσα από την ιστορική γνώση καλλιεργούνται τρόποι κατανόησης, ερμηνείας και αξιολόγησης της συλλογικής και ατομικής δράσης ατόμων και λαών.

            8. Η μελέτη και η γνώση της ιστορίας είναι η πιο άμεση και ορατή οδός για την ανθρωπογνωσία(η γνώση της ανθρώπινης φύσης) και κοινωνιογνωσία.

            9. Μέσα από τη μελέτη των ιστορικών γεγονότων ο άνθρωπος διαβάζει τον εαυτό του, την κοινωνία, ανακαλύπτει τους κανόνες της δράσης και τους νόμους της κοινωνικής εξέλιξης.

            10. Η ιστορική γνώση εθίζει τους νέους να βλέπουν, να μετρούν, να αξιοποιούν την πραγματικότητα και να εκτιμούν την αξία της συνεργασίας και της συλλογικής προσπάθειας.

            11. Μέσα από την ιστορική γνώση προσπαθούμε να δώσουμε και να αποκαλύψουμε το νόημα της εξέλιξης στην κοινωνία και να καλλιεργήσουμε τρόπους επιστημονικής σκέψης και έρευνας (αλληλουχία γεγονότων και αναζήτηση αιτιακών σχέσεων).

            12. Ιστορική γνώση συνδυαζόμενη με τη γνώση της σύγχρονης εσωτερικής και παγκόσμιας πραγματικότητας βοηθά στον προσανατολισμό του ατόμου σ΄ ένα κόσμο όπου βασιλεύει και κυριαρχεί η σύγχυση, η αβεβαιότητα και η ανασφάλεια.

            13. Η ιστορική γνώση επικυρώνει τη συνέχεια ενός λαού στο βάθος του χρόνου, στοιχείο απαραίτητο για τον εθνικό αυτοπροσδιορισμό κάθε ατόμου και λαού.

            14. Η γνώση της ιστορίας, όταν είναι απαλλαγμένη από εθνικιστικές ανακρίβειες, συντελεί στην καλλιέργεια της αγάπης προς την πατρίδα, της φιλοπατρίας - πατριωτισμού.

            15. Η ιστορική γνώση καλλιεργεί την κρίση, την αντίληψη, εθίζει το άτομο στη διαλεκτική αντιμετώπιση των γεγονότων και γενικά αποτελεί αποφασιστικό παράγοντα για την πνευματική καλλιέργεια και ωρίμανση του ατόμου.

Και όλα αυτά, γιατί η ιστορία είναι τα πάντα:

            «Ιστορία είναι η εμφάνιση, η αύξηση, ο πολλαπλασιασμός και η πάλη μέχρι θανάτου των κρατών μεταξύ τους˙ είναι η κατάκτηση, η εισβολή, η υποδούλωση, και είναι η αντίσταση, η επανάσταση, η σύγκρουση˙ είναι οι μάχες, τα ερείπια, τα πραξικοπήματα και οι συνωμοσίες˙ είναι το κύμα της δύναμης και της βίας, είναι η υπερβολή της εξουσίας˙ είναι η τρομοκρατική βασιλεία των διψασμένων για αίμα θεών˙ είναι η υποδούλωση της μάζας και η σφαγή των μαζών˙ είναι η ανέγερση των μεγαλοπρεπών ναών, παλατιών, πυραμίδων, είναι η ανάπτυξη της τεχνικής και της τέχνης˙ είναι η εμφάνιση και η εξέλιξη της γραφής, είναι το εμπόριο δια ξηράς και θαλάσσης προϊόντων και ιδεών˙ κάποτε επίσης, είναι ένα μήνυμα ελέους και συμπάθειας και άλλοτε μια σκέψη που αναρωτιέται για το μυστήριο του κόσμου». -ΕΝΤΓΚΑΡ ΜΟΡΕΝ

Μιλήστε γιατί χανόμαστε

Ένας ψίθυρος ακούγεται, άλλα δεν του δίνεις σημασία. Οι στιγμές, τα λόγια, οι αναμνήσεις, όλα έρχονται τα βράδια σαν παραμιλητά μέσα στο μυαλό σου και δε σε αφήνουν να χαλαρώσεις. Προσπαθείς να καταλάβεις τι σου ψιθυρίζουν οι συλλογισμοί σου, αλλά μάταια. Δε βγάζουν νόημα οι σκέψεις. Αφήνουν μόνο έναν ήχο, μια εκκωφαντική αίσθηση που σε κάνει να λυγίζεις από αδυναμία.

Κι όλα αυτά προέρχονται απ΄ τον παραλογισμό του νου σου. Είναι οι χαμένες ευκαιρίες που ανά καιρούς άφησες ανεκμετάλλευτες κι έχουν μείνει απωθημένα που σε στοιχειώνουν.

Τα λάθος λόγια μπορείς πάντα να τ’ ανατρέψεις σε σωστά. Όταν τα εξηγήσεις, θα σου τα συγχωρήσουν και θα αντικατασταθούν με τα κατάλληλα. Απ’ τη σιωπή, όμως, δεν ξεμπερδεύεις εύκολα. Στη σιωπή δεν υπάρχει κανένα κοινό σημείο απ’ το οποίο μπορείς ν’ αρχίσεις την εξομολόγησή σου. Όταν δε μιλάς τη στιγμή που πρέπει, είναι αργά μετά να μιλήσεις προσπαθώντας να σώσεις κάτι. Θα παραμείνεις μόνος με τη σιωπή που διάλεξες, θα την κρατάς τόσο σφιχτά που σχεδόν θα σε πνίγει το άδικό της.

Γυρνώντας τον χρόνο πίσω ξέρεις τι θα άλλαζες κι αν πεις πως δε θα άλλαζες τίποτα απλά παραμυθιάζεις τον εαυτό σου. Η εμπειρία σου μέσα απ’ το πέρασμα των χρόνων και τα βιώματά σου καθρεφτίζονται πια στα μάτια και την ψυχή σου. Τα λόγια συχνά μετατρέπονται σε σφαίρες, ενώ πατώντας τη σκανδάλη σκορπίζεις αυτές τις σφαίρες από ‘δω κι από ‘κει ανοίγοντας πληγές που δε χρειάζεται να πονάνε τόσο.

Αυτό που θα θυμάσαι περισσότερο απ’ τα λόγια θα’ ναι η σιωπή που κατέκλυσε το δωμάτιο τις πιο ακατάλληλες στιγμές. Όταν σου ξεφεύγει κάτι που δεν πρέπει, ίσως, και να διορθώνεται με μια έμπρακτη κι αληθινή συγγνώμη. Αλλά μια σιωπή πάνω στη στιγμή που θα έπρεπε κανονικά να φωνάξεις, δε διορθώνεται το ίδιο εύκολα. Κι αν πρέπει να ζητήσεις συγγνώμη που δείλιασες, μάλλον χρειάζεται να στραφείς και ν’ απευθυνθείς προς στον εαυτό σου.

Παρ΄ όλα αυτά, οι σιωπές πολλές φορές κρύβουν συναισθήματα που αλλοιώθηκαν στον χρόνο κι ερωτήματα στα οποία δε δόθηκαν απαντήσεις ποτέ. Καλείσαι ν’ αντιμετωπίσεις όλα όσα από φόβο δεν παραδέχτηκες κι όσα δεν τόλμησες να πεις. Η σιωπή πληγώνει περισσότερο από κάθε λέξη που θα έλεγες.

Καλύτερα ν’ ακούσεις προσεκτικά και να κατανοήσεις την απραξία, γιατί εκεί κρύβονται όλα τα μυστικά κι οι φόβοι σου, όσα τρέμεις να παραδεχτείς κι όσα δειλιάζεις να πεις. Όσο δε μιλάς γι’ αυτά που θέλεις, κρύβεσαι πίσω από εγωισμούς κι υπερηφάνειες, που ενώ μπορεί να σου παρέχουν μια προσωρινή ασφάλεια, δεν καταφέρνεις να εκφράσεις την αλήθεια σου μ’ αυτόν τον τρόπο.

Μένεις πάντα με το παράπονο τι θα γινόταν αν μιλούσες κι ενώ καίγεσαι μέσα σου θέλοντας να φωνάξεις, το μόνο που κάνεις είναι να μένεις ανέκφραστος, κρατώντας τη σιωπή ως μέτρο ασφάλειας και σιγουριάς. Σαν να κλείνεσαι στο καβουκάκι ήσυχος κι ήρεμος που δεν εκθέτεις τίποτα από τις σκέψεις σου. Αναρωτήσου αν έπραξες όπως ήθελες, αν εξέφρασες όσα ένιωθες κι αν πάλεψες αρκετά γι’ αυτά που λαχταρούσες.

Τι περιμένεις και δε λες αυτά που θες να πεις; Οι πράξεις μπορεί να δείχνουν πολλά, αλλά ό,τι εξηγείται με λέξεις γίνεται περισσότερο κατανοητό κι έχει περισσότερες πιθανότητες να ερμηνευθεί ορθά από εκείνον που έχουμε απέναντί μας. Όταν δε δείχνουμε τις πραγματικές μας προθέσεις, όταν δε μιλάμε και δεν παλεύουμε για όσα επιθυμούμε, τότε θα μένουμε πάντοτε μισοί.

Μάθαμε στην ευκολία της σιωπής και ξεχάσαμε πώς είναι να μιλάμε. Πνιγήκαμε στα ανείπωτα. Οι λέξεις ξεγυμνώνουν τα ιδανικά, δημιουργούν μια συγκεκριμένη πραγματικότητα, φτιάχνουν προσδοκίες, μετριάζουν ευθύνες και δίνουν ευκαιρίες ζωής. Μέχρι τώρα, ίσως, έμαθες να σωπαίνεις και να αποποιείσαι τις ευθύνες σου, για να μην παραδεχτείς πως δε θες να αντιμετωπίσεις τις καταστάσεις που συμβαίνουν.

Η σιωπή πάντα είναι βολική μα ομολογεί την απουσία. Δεν έχει μέσα της ούτε γενναιότητα ούτε μεγαλοσύνη. Αντιθέτως, έχει δειλία, φόβο κι ενοχές. Πόσα μπορεί να πει αλήθεια η σιωπή; Όλα εκείνα που δεν τόλμησες να πεις, κοιτώντας στα μάτια τον άλλον. Όλα εκείνα που προσπάθησες να κρύψεις κάτω από λόγια καλά μελετημένα. Μαρτυράει όλα όσα μάταια προσπάθησες ν’ αποφύγεις, γιατί απλά δεν άντεχες το βάρος τους.

Τι γίνεται αν χάσεις τη μόνη ευκαιρία ν’ αποκτήσεις αυτό που θέλεις επειδή σώπασες; Αυτό είναι που θα πρέπει ν’ αναρωτηθείς. Αν πεις όσα νιώθεις δεν έχεις να χάσεις τίποτα. Η σιωπή, όμως, σε καθιστά ανίκανο να διεκδικήσεις όσα πραγματικά επιθυμείς. Είναι μια τιμωρία μ’ εσένα πρωταγωνιστή. Μη φοβάσαι, λοιπόν, τα λόγια ούτε τις πράξεις˙τη σιωπή να τρέμεις.

Οι δυσκολίες της ανάγνωσης και της γραφής

Η ανάγνωση και τα μυστικά της.

Η ανάπτυξη του προφορικού λόγου είναι μια εγγενής ικανότητα του ανθρώπου, η οποία ενισχύεται και ολοκληρώνεται μέσα στο κοινωνικοπολιτισμικό πλαίσιο στο οποίο ο άνθρωπος μεγαλώνει και αναπτύσσεται. Ο προφορικός λόγος εμφανίζεται πρωτίστως και αναπτύσσεται μέσα από το παιχνίδι και τη μίμηση.

Από τον προφορικό λόγο στην ανάγνωση

Το πέρασμα από τον προφορικό λόγο στην ανάγνωση διευκολύνεται από τη μεταγλωσσική επίγνωση ή ενημερότητα, δηλαδή την ικανότητα του παιδιού να σκέφτεται και ταυτόχρονα να ελέγχει τη δομή του προφορικού λόγου, να χρησιμοποιεί τη μητρική του γλώσσα ως φορέα συλλογισμών και να εστιάζει την προσοχή του στο γλωσσικό τύπο και όχι στο νόημα της λέξης. Όταν αναφερόμαστε σε μεταγλωσσικές ικανότητες εννοούμε τα τέσσερα δομικά στοιχεία της γλώσσας, τη φωνολογική, τη σημασιολογική, τη συντακτική και τέλος την πραγματολογική επίγνωση.

Η ανάγνωση δεν είναι εγγενής δεξιότητα. Όλα τα παιδιά διέρχονται από συγκεκριμένα στάδια μέχρι να φτάσουν στην κατάκτησή της. Θα μπορούσαμε να ορίσουμε την ανάγνωση ως τη μεταφορά ενός κώδικα συμβόλων (γραφημάτων) σε ένα κώδικα ήχων (φωνημάτων). Η αποκωδικοποίηση αυτού του κώδικα αποτελεί την πρώτη γνωστική λειτουργία της ανάγνωσης. Η αναγνωστική λειτουργία επηρεάζεται επίσης και από γνωστικούς παράγοντες, γλωσσικούς και μη γλωσσικούς. Οι μη γλωσσικοί σχετίζονται με τη νοημοσύνη, την αντίληψη και τη μνήμη.

Η φωνολογική επίγνωση παίζει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη της αναγνωστικής ικανότητας. Περιλαμβάνει:

α) την κατάτμηση και τη σύνθεση των φωνημάτων σε συλλαβές και λέξεις,

β) την αναγνώριση των γραμμάτων του αλφάβητου και

γ) την ανάπτυξη της οπτικής μνήμης.
Μαθησιακές δυσκολίες

Στα περισσότερα παιδιά η διαδικασία αυτή εξελίσσεται ομαλά, χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες. Υπάρχει όμως και μια μερίδα παιδιών που εμφανίζουν δυσκολίες στην απόκτηση της αναγνωστικής ικανότητας, παρά την ικανοποιητική υποστήριξη από το οικογενειακό και το σχολικό περιβάλλον και ενώ παρατηρείται ικανοποιητική επίδοση σε άλλες περιοχές μάθησης. Οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες αντιμετωπίζουν συχνά δυσκολίες με τη μηχανική και κοινωνική χρήση της γλώσσας.

Συγκεκριμένα μηχανικές δυσκολίες παρουσιάζονται συχνά σε τρεις περιοχές:

Σύνταξη: Οι κανόνες του συστήματος που καθορίζουν το πώς οι λέξεις είναι οργανωμένες μέσα σε προτάσεις.
Σημασιολογία: Οι σημασίες των λέξεων.
Φωνολογία: Η εκμάθηση των ξεχωριστών ήχων που χαρακτηρίζουν την κάθε λέξη.

Η γλωσσική ανεπάρκεια εμφανίζεται στις περιοχές της προφορικής έκφρασης και ακουστικής κατανόησης. Αυτές οι δύο περιοχές ελέγχουν την ικανότητά μας να επικοινωνούμε με τους άλλους, οπότε η ανεπάρκεια σε έναν ή και στους δύο τομείς μπορεί να έχει μεγάλο αντίκτυπο στην ποιότητα της ζωής ενός παιδιού, όπως επίσης και στην εκπαίδευσή του.

Σε έρευνες έχει βρεθεί ότι περισσότερο από το 60% των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες έχει κάποια μορφή γλωσσικής ανεπάρκειας (Bryan et al., 1991).

Η ανάπτυξη του προφορικού λόγου αποτελεί τη βάση για την κατάκτηση της ανάγνωσης, αφού τα παιδιά μαθαίνοντας να μιλούν, αναπτύσσουν έναν μεγάλο αριθμό γενικών γνωστικών στρατηγικών μάθησης, καθώς επίσης, μαθαίνοντας να ακούν και να μιλούν, αποκτούν τα μέσα για να κατανοήσουν την ανάγνωση και τα βασικά της συστατικά, το λεξιλόγιο, τη σύνταξη και τους διάφορους τρόπους για τη μετάδοση των μηνυμάτων και τον έλεγχο των υποθέσεων που κάνουν διαβάζοντας.

Η σχέση του προφορικού και γραπτού λόγου και η αξιολόγηση τους

Η κατανόηση της σχέσης του προφορικού και γραπτού λόγου διευκολύνεται από τις οργανωμένες εμπειρίες γραμματισμού, όπως εμπλουτισμό του περιβάλλοντος του παιδιού με διάφορα είδη γραπτού λόγου, εξοικείωση με τα βιβλία και τα χαρακτηριστικά τους (εξώφυλλο, εικόνες, γραπτός κώδικας, φορά της γραφής, συντελεστές της συγγραφικής διαδικασίας, συγγραφέας, εικονογράφος κλπ.). Οι εμπειρίες αυτές σχετίζονται ακόμα με την κατανόηση της δομής μιας ιστορίας, την αντίληψη της έννοιας της λέξης, τη φωνολογική ενημερότητα και την ίδια την παραγωγή του γραπτού λόγου.

Μπορούμε να εκτιμήσουμε το επίπεδο του προφορικού λόγου του παιδιού αξιολογώντας την ομιλία του, όσο αφορά την ολοκληρωμένη άρθρωση των φθόγγων, τη δομή και τα μορφοσυντακτικά στοιχεία του λόγου του, την επάρκεια του λεξιλογίου που χρησιμοποιεί και γενικά την ευχέρεια στην ομιλία του. Ζητώντας από το παιδί να μας αναδιηγηθεί την ιστορία που μόλις άκουσε, μπορούμε να αξιολογήσουμε τον αριθμό και την ποιότητα του λεξιλογίου του, την πληρότητα των προτάσεων που χρησιμοποιεί, την ακρίβεια με την οποία παρουσιάζει τα γεγονότα της ιστορίας.

Ως προς το γραπτό λόγο η αξιολόγηση μπορεί να βασιστεί στο αν το παιδί αναγνωρίζει γραπτά μηνύματα του περιβάλλοντος του, αν αναγνωρίζει διάφορες λειτουργίες του γραπτού λόγου, όπως την επικοινωνιακή του λειτουργία, αν αναγνωρίζει τα βασικά μέρη του βιβλίου, τη φορά και την κατεύθυνση της ανάγνωσης, αλλά και τι είναι «λέξη», «γράμμα» καθώς και τα βασικά σημεία στίξης.

Επίσης, η αξιολόγηση βασίζεται στην αντίληψη του κειμένου, δηλαδή την ικανότητα να θυμάται τα στοιχεία της ιστορίας, να δημιουργεί καλά δομημένες ιστορίες, να διατηρεί τη δομή στην αναδιήγηση, να φαίνεται ότι διαθέτει φωνολογική ενημερότητα, να ξεχωρίζει τις λέξεις της πρότασης, τις συλλαβές μιας λέξης, τα φωνήματα μιας συλλαβής και την ομοιοκαταληξία.

Τέλος, βασίζεται στο να έχει σε σημαντικό βαθμό έλεγχο της ανάγνωσης - γραφής, συγκεκριμένα να προσπαθεί να διαβάσει και να γράψει, να γνωρίζει τα ονόματα των γραμμάτων, να γνωρίζει μερικές αντιστοιχίες γραφήματος - φωνήματος και να χρησιμοποιεί επινοημένη γραφή (να αυτοσχεδιάζει).

Όλα τα παραπάνω μπορούν να μας βοηθήσουν ώστε να αναγνωρίσουμε τυχόν δυσκολίες του παιδιού μας όσο αφορά την ανάγνωση και τη γραφή, σε σχέση βέβαια πάντα με την ηλικία του παιδιού και το ακαδημαϊκό του στάδιο.

Δεν πονέσαμε γι’ αυτά που πάθαμε, το πώς ερμηνεύσαμε όσα πάθαμε είναι αυτό που μας πόνεσε

Λένε πως η βασική διαφορά ανάμεσα στους Αγγλοσάξονες και τους Λατίνους είναι ότι ενώ οι πρώτοι βρίσκουν πάντα μια λύση σε κάθε πρόβλημα, εμείς ειδικευόμαστε στο να βρίσκουμε ένα πρόβλημα για κάθε λύση. Μπορεί γι’ αυτό να σκέφτομαι πάντα ότι «πάντα υπάρχει μια κακή ερμηνεία για ένα καλό δίδαγμα», κι αυτή η φορά δεν αποτελεί εξαίρεση.

Με απασχολεί η σκέψη ότι μπορεί κάποιος να θεωρήσει πως πρέπει να γίνουμε παθητικοί θεατές των γεγονότων της ζωής μας. Ένα παλιό ρητό των σούφι λέει: «Έχε εμπιστοσύνη στον Αλλάχ, αλλά την καμήλα δέσε την εσύ ο ίδιος».

Ένα παλιό ανέκδοτο περιγράφει αυτό που λέω: Συναντιούνται δυο φίλοι στο δρόμο και χαιρετιούνται: «Γεια! Καιρό έχω να σε δω!» λέει ο ένας. «Πώς πας;». «Όχι πολύ καλά…» απαντάει ο άλλος στενοχωρημένος, αλλά αλλάζει αμέσως διάθεση και συνεχίζει: «Όμως, πιστεύω ότι από την άλλη εβδομάδα θα φτιάξουν τα πράγματα…».

«Ωραία! Τι θα γίνει την άλλη εβδομάδα;». «Τη Δευτέρα, αν θέλει ο Θεός, θα κερδίσω το λαχείο». «Α, μακάρι! Τι νούμερα έχεις παίξει;». «Δεν έχω παίξει». «Μα τότε πώς θα κερδίσεις;». «Σου είπα: «Αν θέλει ο Θεός». Ε, αν θέλει ο Θεός, σιγά μην κοιτάξει αν έπαιξα».

Το να πάψεις να θέλεις να ελέγχεις το σύμπαν, δεν σημαίνει πως πρέπει να εγκαταλείψεις τον εαυτό σου στις αποφάσεις των άλλων ή στην τύχη, ελπίζοντας πως η ζωή θα σου χτυπήσει την πόρτα. Πρέπει να ρυθμίζεις τη ζωή σου όπως αυτός που ρυθμίζει τα πανιά του σκάφους του για να το βάλει σε μια ρότα, χωρίς όμως να καμώνεται πως αγνοεί τον άνεμο, και χωρίς να τα βάζει με την ορμή των ρευμάτων.

Μου φαίνεται πολύ σημαντικό να καταλάβουμε πόσο δύσκολο είναι να δημιουργήσουμε μια προσωπικότητα και μετά να παλεύουμε μια ζωή για να την κρατήσουμε ανέπαφη, και εξίσου σημαντικό να αξιολογήσουμε το τίμημα που πληρώνουμε για να μείνουμε προσκολλημένοι πάνω της με τόση μανία. Αλλά αυτό δεν πρέπει να μας εμποδίσει να συνεχίσουμε.

Όταν βρισκόμαστε στη φάση της πνευματικής αναζήτησης, αντιλαμβανόμαστε πως ό,τι συμβαίνει είναι μόνο η μία πλευρά του «προβλήματος». Η άλλη πλευρά – πολύ σπουδαιότερη -, γίνεται εμφανής από τη στιγμή που προσπαθούμε να ελέγξουμε τα μελλούμενα, ή ν’ αλλάξουμε τα παρελθόντα, ή και τα δύο μαζί.

Μ’ άλλα λόγια: είναι πολύ πιθανό, παραιτούμενοι από τη σιγουριά της σπηλιάς μας, να συνειδητοποιήσουμε ότι ο πόνος και η χαρά μας δεν είναι ευθύνη του κόσμου, αλλά δική μας. Μπορεί να μοιάζει απίστευτο, ποτέ όμως δεν πονέσαμε γι’ αυτά που πάθαμε· το πώς ερμηνεύσαμε όσα πάθαμε είναι που μας πόνεσε, και το πώς πήραμε όσα μας συνέβησαν.

Ο φωτισμένος άνθρωπος συνειδητοποιεί ότι έχει πάψει να αντιμάχεται τον κόσμο, όταν έχει πια στ’ αλήθεια αποβάλει την ανάγκη του να ελέγχει – κι αυτό τότε μόνο είναι εφικτό, όταν η δομή του εγώ του μπορεί να αναθεωρήσει τις αλήθειες της και να αποχωρήσει από τη σκηνή.

Nα μη φοβάσαι τη μοναξιά, σου δίνει τα δικά της μαθήματα

Ο εαυτός σου είναι ο μόνος άνθρωπος που θα είναι για πάντα δίπλα σου. Είναι εκείνος που σε κατοικεί και στεγάζει την ψυχή σου με όλες τις αδυναμίες σου, αλλά παράλληλα κι εκείνος που σου δίνει δύναμη να τις υπερβείς, να τις ξεπεράσεις και να τις κατακτήσεις με τον καλύτερο τρόπο. Ό,τι χρειάζεσαι αρχικά είσαι εσύ. Ο καλός και πιστός εαυτός σου είναι εκείνος που θα σε οδηγήσει στην ευτυχία και σε όσα επιθυμείς, αλλά μόνο εφόσον τα έχεις βρει πραγματικά μαζί του.

Η μοναξιά είναι ο δάσκαλός σου. Θα σου μάθει πως να νικάς, αλλά και πως να αντιμετωπίζεις τον εαυτό σου κάθε φορά που χάνεις. Θα σου μάθει να εκτιμάς τα μικρά, εκείνα τα πολύτιμα, που αξίζουν μια ολόκληρη ζωή. Θα σε διδάξει μέσα από τα λάθη σου να σέβεσαι όσα έχεις στη ζωή σου και να τα προσέχεις όπως τους αρμόζει γιατί μια μέρα, εκεί που δε θα το περιμένεις, θα κάνουν φτερά και θα πετάξουν από την αγκαλιά σου.

Επιπλέον, θα σου μάθει να ξεχωρίζεις ό,τι ξεχωρίζει από τη μάζα, εκείνο το διαφορετικό που δεν ανήκει σε όσα μισείς. Θα μάθεις να έχεις υπομονή για το καλύτερο και να μη βολεύεσαι στα αναλώσιμα. Θα μάθεις με τη βοήθεια της μοναξιάς να κρατάς όσους πραγματικά ενδιαφέρονται και νοιάζονται για εσένα και θα διώξεις τις βιτρίνες και τα θέατρα που βολεύονται μαζί σου. Θα μάθεις να κρατάς τους αληθινούς και να διώχνεις τους ψεύτικους. Θα μάθεις να είσαι καθαρός και τίμιος άνθρωπος, αν αφιερώσεις για λίγο τον εαυτό σου στο κύμα της μοναξιάς. Τότε θα καταλάβεις.

Το κυριότερο, θα μάθεις να σε σέβεσαι και να σε αγαπάς. Υπάρχει κάτι καλύτερο από αυτό; Είναι καλό καμιά φορά να κοιτάμε τον εαυτό μας και τις προτιμήσεις μας. Είναι καλό καμιά φορά να φροντίζεις και τον εαυτό σου, πίστεψέ το. Να το βοηθάς να εξελιχθεί για να μη μένει στάσιμος. Να κάνεις όνειρα για το μέλλον και σχέδια για ταξίδια. Να διαβάζεις βιβλία που έχουν να σου προσφέρουν. Να φροντίζεις για την ομορφιά και την υγεία σου. Να σε φροντίζεις και να σε αγαπάς με τον καλύτερο δυνατό τρόπο γιατί αν δεν το κάνεις εσύ, τότε ποιος θα το κάνει για εσένα;

Πρέπει να αντιληφθείς πως η ζωή σου εξαρτάται από τα χρώματα που εσύ τη ζωγραφίζεις. Της βάζεις μαύρο; Μαύρη θα είναι. Στο χέρι σου για να την ομορφύνεις και να την κάνεις καλύτερη και πιο μαγική είναι ο ίδιος σου ο εαυτός και οι επιλογές σου. Αν έχεις τον εαυτό σου στην καλύτερή του μορφή και την υγεία σου, μπορείς να καταφέρεις τα πάντα και να σε οδηγήσεις παρέα με τους πιο σωστούς στόχους στην κλίμακα της κορυφής και της επιτυχίας. Πρέπει να κάνεις περήφανο τον εαυτό σου, δε νομίζεις;

Ο άνθρωπος ο οποίος έχει αφεθεί για λίγο διάστημα στην μοναξιά και τα έχει βρει με τον εαυτό του και τις επιθυμίες του, είναι ολοκληρωμένος. Είναι άνθρωπος με ποιότητα και μέτρο που ξέρει τι θέλει και έχει δημιουργήσει αποκλειστικά το δικό του μοναδικό χαρακτήρα με τις προσωπικές του απόψεις και τα ολοδικά του θέλω που θα τον κάνουν συνεχώς, στην πορεία της ζωής του και ακόμη μέχρι το τέλος του, καλύτερο άνθρωπο από ό,τι ήταν μέχρι χθες.

«Έχεις τα πινέλα, έχεις τα χρώματα, ζωγράφισε τον παράδεισο και μπες μέσα.», έλεγε ο Νίκος Καζαντζάκης.

Ελπίδες σε ασθενείς με Alzheimer – Συνδυασμός απλών φαρμάκων δημιουργεί νέους νευρώνες από γειτονικά κύτταρα

Ένα απλό κοκτέιλ φαρμάκων που μετατρέπει κύτταρα που γειτονεύουν με κατεστραμμένους νευρώνες σε λειτουργικά νέους νευρώνες θα μπορούσε δυνητικά να χρησιμοποιηθεί για να θεραπεύσει το εγκεφαλικό, τη νόσο του Alzheimer και τις εγκεφαλικές κακώσεις. Μια ομάδα ερευνητών στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Pennsylvania (Penn State) προσδιόρισε ένα σύνολο τεσσάρων, ή ακόμη και τριών, μορίων που θα μπορούσαν να μετατρέψουν νευρογλοιακά κύτταρα – που κανονικά υποστηρίζουν και μονώνουν τους νευρώνες – σε νέους νευρώνες.

Όπως αναφέρεται από τον επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας καθηγητή βιολογίας Gong Chen, «το μεγαλύτερο πρόβλημα για την αποκατάσταση του εγκεφάλου είναι ότι οι νευρώνες δεν αναγεννιούνται μετά την εγκεφαλική βλάβη, επειδή δεν διαιρούνται. Αντιθέτως, τα νευρογλοιακά κύτταρα, τα οποία συγκεντρώνονται γύρω από τον εγκεφαλικό ιστό που έχει πληγεί, μπορούν να πολλαπλασιαστούν μετά την εγκεφαλική βλάβη. Πιστεύω – αναφέρει ο καθηγητής – ότι μετατρέποντας τα νευρογλοιακά κύτταρα που γειτονεύουν με τους νεκρούς νευρώνες σε νέους νευρώνες είναι ο καλύτερος τρόπος για την αποκατάσταση των χαμένων νευρωνικών λειτουργιών».

Προηγουμένως, η ομάδα του Chen δημοσίευσε έρευνα που περιγράφει μια αλληλουχία εννέα μικρών μορίων που θα μπορούσαν άμεσα να μετατρέψουν ανθρώπινα νευρογλοιακά κύτταρα σε νευρώνες, όμως ο μεγάλος αριθμός των μορίων και η ειδική σειρά που απαιτείτο για τον αναπρογραμματισμό των νευρογλοιακών κυττάρων περιέπλεκε τη μετάβαση σε κλινική επεξεργασία. Στην παρούσα νέα μελέτη, η ομάδα έλεγξε διάφορους αριθμούς και συνδυασμούς μορίων για να προσδιορίσει μια βελτιστοποιημένη προσέγγιση για τον αναπρογραμματισμό των αστρογλοιακών κυττάρων, ενός τύπου νευρογλοιακών κυττάρων, σε νευρώνες.

Οι ερευνητές προσδιόρισαν την πιο αποτελεσματική χημική φόρμουλα μεταξύ των εκατοντάδων συνδυασμών φαρμάκων που δοκιμάστηκαν. Με τη χρήση τεσσάρων μορίων που τροποποιούν τέσσερις βασικές διαδρομές σήμανσης στα ανθρώπινα αστρογλοιακά κύτταρα, οι επιστήμονες στο Penn State μετέτρεψαν τα ανθρώπινα αστρογλοιακά κύτταρα – μέχρι και 70% – σε λειτουργικούς νευρώνες. Οι προκύψαντες με χημική μετατροπή νευρώνες μπόρεσαν να επιβιώσουν περισσότερο από επτά μήνες σε δοχείο καλλιέργειας στο εργαστήριο. Διαμόρφωσαν εύρωστα νευρωνικά δίκτυα και έστειλαν ηλεκτρικά σήματα ο ένας νευρώνας στον άλλο, όπως κάνουν οι κανονικοί νευρώνες μέσα στον εγκέφαλο.

Χρησιμοποιώντας τρία από τα μικρά μόρια αντί των τεσσάρων επίσης επιτυγχάνεται η μετατροπή των αστρογλοιακών κυττάρων σε νευρώνες, όμως ο ρυθμός μετατροπής πέφτει κατά περίπου 20%. Η ομάδα επίσης προσπάθησε να χρησιμοποιήσει μόνο ένα από τα μόρια, όμως αυτή η προσέγγιση δεν επάγει μετατροπή.

Η ερευνητική ομάδα υπό τον Gong Chen, είχε προηγουμένως αναπτύξει μια τεχνολογία γονιδιακής θεραπείας για να μετατρέψει αστρογλοιακά κύτταρα σε λειτουργικούς νευρώνες, όμως λόγω του μεγάλου κόστους της γονιδιακής θεραπείας – η οποία μπορεί να κοστίσει μισό εκατομμύριο δολάρια ή και περισσότερα ανά πάσχοντα – η ομάδα επιδίωξε περισσότερο οικονομικές προσεγγίσεις για να μετατρέψει νευρογλοιακά κύτταρα σε νευρώνες. Το σύστημα χορήγησης για τις γονιδιακές θεραπείες, επίσης, είναι περισσότερο περίπλοκο, απαιτώντας την έγχυση ιογενών σωματιδίων στο ανθρώπινο σώμα, ενώ τα μικρά μόρια στη νέα μέθοδο μπορούν να συντεθούν χημικά και να πακεταριστούν σε ένα χάπι.

Το πιο σημαντικό πλεονέκτημα της νέας προσέγγισης είναι ότι ένα χάπι που περιέχει μικρά μόρια θα μπορούσε να διανεμηθεί ευρέως στον κόσμο, φτάνοντας ακόμη σε αγροτικές περιοχές χωρίς προηγμένα συστήματα νοσοκομείων. Το τελικό όνειρο του υπευθύνου της ερευνητικής ομάδας είναι να αναπτυχθεί ένα απλό σύστημα χορήγησης φαρμάκου, όπως ένα χάπι, που μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς με εγκεφαλικό και Alzheimer σε όλο τον κόσμο να αναγεννήσουν νέους νευρώνες και να αποκαταστήσουν τις χαμένες τους ικανότητες μάθησης και μνήμης.

Οι ερευνητές αναγνωρίζουν ότι χρειάζεται ακόμη να επιλυθούν πολλά τεχνικά θέματα πριν να μπορέσει να δημιουργηθεί φάρμακο που χρησιμοποιεί μικρά μόρια, ενώ σχεδιάζουν να ερευνήσουν σε μελλοντικές μελέτες πώς να αναπτύξουν ασφαλέστερα χάπια φαρμάκου. Παρόλα αυτά, η ερευνητική ομάδα είναι πεπεισμένη ότι αυτός ο συνδυασμός των μορίων έχει ελπιδοφόρες επιπτώσεις για μελλοντικές φαρμακευτικές θεραπείες για τη θεραπεία ατόμων με νευρολογικές διαταραχές.

Αρχαϊκή Λυρική Ποίηση: Τα είδη της λυρικής ποίησης, Ίαμβος

Η ιαμβική ποίηση είναι ποίηση ποικίλης θεματικής που προοριζόταν για απαγγελία και είναι γραμμένη σε μέτρο είτε ιαμβικό (x - ∪ -) με τριπλή επανάληψη (= ιαμβικό τρίμετρο, όπου x = ∪ ή -) είτε τροχαϊκό (- ∪ - x) συνήθως με τετραπλή επανάληψη (= τροχαϊκό τετράμετρο, συνήθως καταληκτικό). Πρόκειται για το ίδιο ιαμβικό μέτρο, που χρησιμοποιούνταν αργότερα (με μικρές ιδιορρυθμίες) και στα διαλογικά μέρη της τραγωδίας και της κωμωδίας. Μουσικά συνοδευόταν από ένα έγχορδο μουσικό όργανο, την ἰαμβύκη.

 

Η προέλευση της λέξης ἴαμβος είναι άγνωστη, είναι όμως πιθανή η ξενική, μικρασιατική, καταγωγή της. Για πρώτη φορά απαντά στον Αρχίλοχο (απόσπ. 215W). Οι ρίζες της ιαμβικής ποίησης πρέπει να αναζητηθούν στις λατρευτικές εκδηλώσεις της γονιμότητας προς τιμή του Διόνυσου και της Δήμητρας, κατά τις οποίες πρωτεύοντα ρόλο έπαιζαν οι απερίφραστες βωμολοχίες και οι έμπρακτες αδιαντροπιές -και οι δύο χρησιμοποιούμενες για αποτροπαϊκούς λόγους. Έτσι κατέληξε το ἰαμβίζω στη σημασία του «βρίζω». Η προέλευση της ιαμβικής ποίησης καθόριζε, αρχικώς απόλυτα και στη συνέχεια σχετικά μόνον, και το ήθος της που ήταν επιθετικό, δηκτικό και σκωπτικό, ιδιαίτερα στους πρώιμους εκπροσώπους της, τον Αρχίλοχο και τον Ιππώνακτα.

 

Το μυθολογικό υπόβαθρο των ιάμβων ανάγεται στον Ομηρικό Ύμνο στη Δήμητρα (στ. 188 κεξ., 202-205). Εκεί αναφέρεται ότι η Ιάμβη, μια ηλικιωμένη υπηρέτρια στο παλάτι της Ελευσίνας, κατάφερε με τους τολμηρούς αστεϊσμούς της (χλεῦαι, παρασκωπτεῖν) να κάνει τη θεά Δήμητρα να χαμογελάσει, όταν εκείνη φτάνει στην πόλη απελπισμένη αναζητώντας την κόρη της (Απολλόδωρος 1. 5. 1).

 

Κατά τον Αριστοτέλη (Ποιητ. 1448b. 31) το ιαμβικό μέτρο ήταν ό,τι πιο κοντινό στην καθημερινή ομιλία, γι' αυτό και χρησιμοποιούνταν σε σατιρική ή υβριστική στιχοποιΐα. Η αισχρολογία, η τολμηρή και αδιάντροπη βωμολοχία, που συχνά συνοδευόταν και από άσεμνες επιδείξεις αποσκοπούσε καθαρά στην αποτροπή του κακού. Ο ίαμβος, λοιπόν, αποτελούσε στην αρχαιότητα το βασικό μέσο έκφρασης αυτής της αποτροπαιϊκής αισχρολογίας. Η λατρευτική αυτή καταγωγή του ιωνικού ιάμβου διαμόρφωσε σε μεγάλο βαθμό τα βασικά χαρακτηριστικά του, τα οποία θυμίζουν, σε πολλά σημεία, την παλαιά αττική κωμωδία. Σε επίπεδο θεματολογίας ο ίαμβος κινείται με ευχέρεια μεταξύ θεμάτων που άπτονται της καθημερινής ζωής, κυρίως της απόλαυσης του φαγητού και της ερωτικής συνεύρεσης, αναδεικνύοντας με ενάργεια πτυχές των περιγραφόμενων καταστάσεων που άλλα ποιητικά είδη συνειδητά αποφεύγουν να περιγράψουν.

 

Με τον Αρχίλοχο το λαϊκό αυτό προλογοτεχνικό είδος ανυψώνεται σε προσωπική, ανώτερη μορφή ποίησης με διευρυμένη θεματική. Άλλοι ποιητές που έγραψαν ιαμβική ποίηση ήταν ο Σημωνίδης και ο Ιππώνακτας. Στα πολιτικά του ποιήματα ο Σόλωνας μιμήθηκε προγενέστερούς του ποιητές, γράφοντας ιάμβους, οι οποίοι ταίριαζαν απόλυτα με τη μαχητική διάθεση των ποιημάτων, παρόλο που τα ποιήματά του δεν είναι σκωπτικά. Σταδιακά ο ίαμβος αποκτά μια επιπρόσθετη κοινωνική λειτουργία, καθώς επικυρώνει παραδοσιακές αξίες της κοινωνίας, την οποία και «προστατεύει» με τον ίαμβό του αποκρούοντας όσους θέτουν σε κίνδυνο τη σταθερότητά της. Τόπος εκτέλεσης των ιάμβων, όπως άλλωστε και της πλειονότητας των αρχαϊκών ποιημάτων, είναι το συμπόσιο. Χαρακτηριστικά παράλληλα του ποιητικού αυτού είδους και των λαϊκών δρωμένων έχουν προσαχθεί από τον Βεδικό πολιτισμό, τον Σλαβικό και άλλους.

 

Αρχαία Κείμενα

Αρχίλοχος 215W, Ομηρικός Ύμνος στη Δήμητρα 188, 202-205, Απολλόδωρος 1. 5.1, Αριστοτέλης, Ποιητική 1448b. 31.