Η "διάσωση" της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας από τον Αραβικό κόσμο

Πολλοί ίσως δεν γνωρίζουν πως αρκετά κείμενα της Αρχαίας Ελληνικής γραμματείας, διασώθηκαν από τους Άραβες μετά τον 7ο μ.χ αιώνα. Ηδη στο Βυζάντιο κατά τη διάρκεια της «σκοτεινής περιόδου» της Εικονομαχίας τον 7ο και 8ο αιώνα, τα αρχαία Ελληνικά έργα περί επιστήμης και φιλοσοφίας δεν αντιγράφονταν πλέον στα Ελληνικά, ενώ δεν υπήρχαν επίσης πολλές πρωτότυπες νέες φιλοσοφικές προσεγγίσεις κατά την περίοδο αυτή.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο δεν θα ήταν υπερβολή να ειπωθεί πως η αρχαία Ελληνική επιστήμη και η φιλοσοφία διασώθηκαν σε ένα μικρό ή μεγάλο μεγάλο βαθμό, από τους Άραβες λόγω των ιστορικών συνθηκών που προέκυψαν από τις ισλαμικές κατακτήσεις του 7ου αιώνα, αλλά και της αντίστοιχης παρακμής του Βυζαντίου.

Σε αυτό το πλαίσιο, η «Αναγέννηση της Ελληνικής επιστήμης και φιλοσοφίας» η οποία συντελέστηκε αργότερα κατά την Αναγέννηση, οφείλεται εν μέρη και στις μεταφράσεις των αρχαίων Ελληνικών κειμένων που έγιναν στα Αραβικά στη Βαγδάτη λίγο μετά την ίδρυση της το 762 και διήρκεσε μέχρι και το τέλος του 10ου αιώνα. Αυτή την εποχή πλούσιοι Άραβες πλήρωναν μεγάλα ποσά για την αγορά Ελληνικών χειρογράφων που περιείχαν τις πολυπόθητες Αρχαίες Ελληνικές επιστημονικές και φιλοσοφικές πραγματείες.

Η Ελληνική γνώση πέρασε στα χέρια των Αράβων κατά τον 9ο και 10ο αιώνα οι οποίοι αφού ήρθαν σε επαφή μαζί της, την ανέπτυξαν σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα περισσότερο.

Ιδιαίτερης προσοχής από τους Άραβες έτυχαν οι μεταφράσεις του Αριστοτέλη αλλά και οι κλασικές μαθηματικές, αστρονομικές και ιατροφιλοσοφικές πραγματείες των Ευκλείδη, Αρχιμήδη, Πτολεμαίου και Γαληνού.

Πολλά επισης Αρχαία Ελληνικά κείμενα που αφορούν τις απόκρυφες επιστήμες, που δεν υπάρχουν πλέον στο πρωτότυπο, διασώζονται μόνο στα Αραβικά. δηλ. πρακτικές επιστήμες με σκοπό να ελεγχθεί η φύση, όπως Αστρολογία και αλχημεία, γεωμαντεία, μαντική και ερμηνεία ονείρων και, επίσης, λίγη πρακτική ιατρική.

Οι Άραβες της Ισπανίας από τα μέσα του 10ου αιώνα μετέφεραν τις Αραβικές μεταφράσεις όλων αυτών των έργων στη Δύση μεταφράζοντας αρχικά οι ίδιοι στα λατινικά.

Μεταφράζοντας τους Αρχαίους Έλληνες και Ρωμαίους φιλόσοφους και επιστήμονες κατανόησαν και μπόρεσαν να παράσχουν ιατρικές, θεραπευτικές και φαρμακολογικές γνώσεις. Επίσης ανέπτυξαν ναυτικές και χαρτογραφικές δεξιότητες ενώ σημαντικότερη υπήρξε η συμβολή τους στην αστρονομία. Εξαιρετικά σημαντική υπήρξε επίσης η ενασχόληση τους με τα μαθηματικά (αστρολάβος, άβακας, δεκαδικό σύστημα, άλγεβρα), την οπτική, ακόμα δε την μαγεία και την αλχημεία. Σύμφωνα με τον Lindberg η επένδυση των Αράβων στην μετάφραση δεν ήταν για να δημιουργήσουν γνώση με σκοπό να ωφελήσουν, αλλά ως αυτοσκοπός για την «ένταξή τους στον υψηλότερο πνευματικά πολιτισμό της εποχής τους

Μία σημαντική Ισλαμική συμβολή στην ανάπτυξη των επιστημών αναπτύχθηκε στον κλάδο της αστρονομίας που θεωρείτο και η πλέον ανεπτυγμένη επιστήμη την Μεσαιωνική εποχή. Ισλαμιστές αστρονόμοι προχώρησαν σε σημαντικές αστρονομικές μελέτες. «Στόχος πολλών Αράβων αστρονόμων, από το Ιράν ως την Ανδαλουσία, ήταν ο μετασχηματισμός του πτολεμαικού γεωκεντρικού συστήματος, χωρίς όμως να προχωρήσουν στο ηλιοκεντρικό» .

Στηριζόμενοι στην μελέτη της Μεγίστης Σύνταξης του Πτολεμαίου (την Αλμαγέστη κατ’ αυτούς) οι Ισλαμιστές αστρονόμοι ερεύνησαν την αστρονομία, έκριναν ότι έχριζε διορθώσεων και βελτιώσεων τις οποίες και προσπάθησαν να κάνουν τόσο με την σύνταξη πλανητικών πινάκων, μελετών (σχετικά με τις κινήσεις Ήλιου-Σελήνης, με την μετάπτωση των Ισημεριών) και μοντέλων όσο και με την ανάπτυξη οργάνων παρατήρησης.

Το σημαντικότερο όμως στοιχείο για την υλοποίηση αυτού του μετασχηματισμού πήρξε το γεγονός ότι οι Άραβες χρησιμοποίησαν παρατηρησιακά δεδομένα προκειμένου να το επιτύχουν, ακριβώς όπως και ο Κοπέρνικος (1473-1543) χρόνια αργότερα.

Η Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία επέζησε κατ’ αυτόν τον τρόπο πέντε ολόκληρους αιώνες στο Ισλάμ δίνοντας πλούσιους καρπούς Ελληνικής παιδείας στην ανθρωπότητα .

Μετά την εκδίωξη των Μουσουλμάνων από την Ισπανία και την Σικελία η Χριστιανική Ευρώπη έγινε κάτοχος των μεγάλων κέντρων Αραβικής μάθησης, με την επανάκτηση του Τολέδο το 1085 και της Σαραγόσα το 1118, αναλαμβάνοντας το έργο της μετάφρασης με την βοήθεια Αράβων και Εβραίων.

Η μετάφραση από τα Αραβικά στα Λατινικά τον 12ο και 13ο αιώνα ήταν πολύ περισσότερο εκτενής από ό, τι αυτή από τα Ελληνικά στα Αραβικά. Τα κέντρα και οι εστίες μετάφρασης ήταν αφ’ ενός γεωγραφικά και χρονολογικά διασκορπισμένα και αφ’ ετέρου ποίκιλαν περισσότερο, όπως επίσης ποίκιλε και η πρόσληψη των μεταφράσεων.

Σημαντικοί Άραβες επιστήμονες κατέχουν διακεκριμένο ρόλο στην Ευρωπαϊκή Επιστήμη όπως οι Αβικέννας (Ibn Sina, 980-1037) στην Ιατρική, ο Αβερρόης (Ibn Rushd, 1126-1198) στην φιλοσοφία και την αστρονομία, ο Al Farabi, ο Al Kvarizmi στα μαθηματικά ως δημιουργός της Άλγεβρας και πολλοί άλλοι. Ας μελετήσουμε δύο από τους σημαντικότερους Άραβες πανεπιστήμονες τον Αβερρόη και τον Αβικένα.

Ο Αβερρόης

Ο Αβερρόης, ήταν Άραβας ιατρός και φιλόσοφος γεννημένος στην περιοχή της Ισπανίας. Ο Αβερρόης έγινε ο μακράν πιο έγκυρος σχολιαστής του Αριστοτέλη, όχι μόνο για τους Άραβες αλλά και για τους Ευρωπαίους Χριστιανούς του ύστερου Μεσαίωνα, οι οποίοι έμαθαν τον Αριστοτέλη σε μεγάλο βαθμό, μέσ’ από τις Αραβικές μεταφράσεις και τα υπομνήματα του Αβερρόη.

Τα έργα του Αβερρόη, πολλά από τα οποία σώθηκαν σε Εβραϊκές ή Λατινικές μεταφράσεις, περιλαμβάνουν αστρονομικά και ιατρικά γραπτά· μικρά, μεσαία και μεγάλα σχόλια στον Αριστοτέλη· ένα υπόμνημα στην Πολιτεία του Πλάτωνα και δύο εμπνευσμένες συνηγορίες του υπέρ της φιλοσοφίας: Φασλ αλ-Μάκαλ («Αποφασιστική πραγματεία») και Ταχάφουτ αλ-ταχάφουτ («Η ασυνέπεια της ασυνέπειας»).

Η πρώτη υποστηρίζει αρκετά διπλωματικά ότι η φιλοσοφία, παρότι περιορίζεται κατ’ ανάγκη στον ειδήμονα, νομιμοποιείται μέσω της προτροπής του Κορανίου να διαλογίζεται ο άνθρωπος πάνω στο θείο σχέδιο. Σχεδιασμένη βάσει ενός δικανικού προτύπου, επιχειρεί σε πρώτο επίπεδο να δείξει πως η φιλοσοφική αλήθεια δεν αντιβαίνει στην αποκεκαλυμμένη αλήθεια της θρησκείας· σε δεύτερο όμως επίπεδο υποβάλλει την ιδέα ότι η φιλοσοφία έχει την έσχατη επιστημολογική αρμοδιότητα να επικυρώσει το δόγμα, που γίνεται έτσι τελεσίδικα αντιληπτό ως κάποιου είδους «φιλοσοφία για τους απαίδευτους» (είναι το ίδιο ουσιαστικά επιχείρημα που διατρέχει την εγελιανή Φιλοσοφία του Πνεύματος, μόλις τον δέκατο ένατο αιώνα).

Η δεύτερη συνηγορία, πολύ πιο απερίφραστη και αποκαλυπτική, απαντά μέσ’ από το ρητορικό παιχνίδι του τίτλου της στην Ασυνέπεια των φιλοσόφων του αλ-Γαζάλι, αντικρούοντας τα επιχειρήματα του τελευταίου κατά των φιλοσόφων και υπερασπίζοντας τη νατουραλιστική οπτική των αλ-Φάραμπι και Αβικέννα μαζί με τη πρόδηλη συνεπαγωγή της: την ιδέα περί αιωνιότητος του κόσμου. Από το έργο αυτό, καθώς και από το Μεγάλο σχόλιο στον Αριστοτέλη, συνάγεται η πλήρης κοσμοεικόνα του Αβερρόη και οι ακριβείς αποκλίσεις του από τους διακεκριμένους φιλοσοφικούς του προδρόμους.

Ο Αβερρόης είναι από τα πιο γνωστά πρόσωπα στην ιστορία του Αραβικού πολιτισμού, για να μας θυμίζουν τις θρησκευτικές διαμάχες και τις αντιδράσεις που προκαλούσαν οι άνθρωποι με ερευνητικό πνεύμα, όταν τολμούσαν να εκφράσουν σκέψεις που αμφισβητούν ή υποβαθμίζουν ή ερμηνεύουν τα θρησκευτικά κείμενα ή τις όποιες απόψεις που έχουν βρει απήχηση και επαναλαμβάνονται με φανατισμό.

 Ο Αβερρόης δήλωνε ότι όλα τα ιερά βιβλία όλων των θρησκειών είναι ηθικοί οδηγοί για την ανθρώπινη συμπεριφορά σε αρμονία με το Θεό και η Βίβλος του Προφήτη δεν αποτελούσε τον τέλειο οδηγό και το σύνολο της ανθρώπινης γνώσης. Αυτές οι διαφορετικές απόψεις του ήταν αρκετές για να προκαλέσουν το φθόνο των φανατικών ιεροδιδασκάλων και ιεροσπουδαστών του Κορανίου.

Διώχτηκε, φυλακίστηκε, εκτέθηκε σε δημόσιο εξευτελισμό, εξαναγκάσθηκε να αποκηρύξει δημόσια τις θεωρίες και τις επιστημονικές αντιλήψεις του, κατασχέθηκε όλη η περιουσία του και πυρπολήθηκε η βιβλιοθήκη του. Οι θρησκευτικές διαμάχες, ο θρησκευτικός φανατισμός, η θρησκευτική καταπίεση στο ανθρώπινο πνεύμα, τα εμπόδια στην έρευνα της φύσης και τα εμπόδια στην προσωπική ζωή από τις αντιδράσεις του κοινωνικού περιβάλλοντος δεν ήταν φαινόμενα που χαρακτηρίζουν μόνο τους σκοτεινούς αιώνες για τον πολιτισμό στην Ευρώπη, που τους ονομάσαμε Μεσαίωνα.

Ο Αβερρόης προσπάθησε ανεπιτυχώς να λύσει το πρόβλημα της πραγματικής κίνησης των πλανητών ακολουθώντας την μεθοδολογία του σχολιασμού των κειμένων του Αριστοτέλη αλλά και χρησιμοποιώντας παρατηρησιακά δεδομένα.

Η αποτυχία του Αβερρόη αλλά και άλλων Αράβων φιλοσόφων να προχωρήσουν να προχωρήσουν στις επιστήμες έχει να κάνει κυρίως με τις απαγορεύσεις, τους φραγμούς που έθετε η Ισλαμική θρησκεία σε οτιδήποτε δεν συμβάλει στην διάδοση της. Τα ιδρύματα ανώτατης παιδείας στο Ισλάμ, τα madras, τα οποία είναι θρησκευτικά ιδρύματα, δεν μπόρεσαν να εξελιχθούν σε αυτόνομους θεσμούς, όντας μόνιμα κηδεμονευμένοι από τις θρησκευτικές αρχές με αποτέλεσμα να μην υπάρχει επίσημο πρόγραμμα σπουδών που να προάγει τις επιστήμες.

Ο Αβικέννας

Ο Αβικέννας 980 – 1037 μ.Χ. ήταν το εκλατινισμένο όνομα του Πέρση φιλοσόφου και γιατρού Ιμπν Σίνα ή Σινά. Ήταν γιος ενός Πέρση Ισμαηλίτη και υπήρξε διανοητικά προικισμένος από πολύ μικρός. Σε ηλικία 21 ετών είχε ολοκληρώσει την εκπαίδευσή του σε όλα τα γνωστικά πεδία και ήταν ήδη φημισμένος ιατρός.

Η επιτυχής θεραπεία του Σαμανίδη ηγεμόνα Νουχ ιμ Μανσούρ τού χάρισε μια υψηλή θέση στον κρατικό μηχανισμό και το δικαίωμα χρήσης της τεράστιας βιβλιοθήκης του παλατιού. Μετά την ανατροπή των Σαμανιδών από τους Τούρκους, ο Αβικέννας άρχισε να περιπλανάται σε διάφορες πόλεις της Ανατολικής και κεντρικής Περσίας.

Εγκαταστάθηκε τελικά στο Χαμαντάν, στην Αυλή του βασιλιά Σαμς αλ Νταουλάχ, όπου άρχισε να γράφει δύο από τα σπουδαιότερα έργα του, το Βιβλίο της Ιάσεως και τον Κανόνα της Ιατρικής. Ο Κανόνας, τον οποίο μετέφρασε στα λατινικά ο Γκεράρντο ντα Κρεμόνα τον 12o αι., χρησιμοποιήθηκε ως βασικό σύγγραμμα σε όλες τις δυτικές σχολές ιατρικής για 500 χρόνια. Το 1022, μετά τον θάνατο του Σαμς αλ Νταουλάχ, ο Αβικέννας ύστερα από διάφορες περιπέτειες, κατέφυγε στο Ισπαχάν, στην Αυλή του Αλά αλ Νταουλάχ, ο οποίος τον εκτιμούσε πολύ.

Εκεί τελείωσε τα δύο μεγάλα έργα του και τις περισσότερες από τις μελέτες του, όπως και το μεγάλο φιλοσοφικό έργο του Βιβλίο κατευθύνσεων και παρατηρήσεων. Πέθανε από εξάντληση σε μια εκστρατεία στο πλευρό του Αλά αλ Νταουλάχ, παρά την πολύ γερή κράση του, η οποία τον είχε βοηθήσει να αντεπεξέρχεται στις έως τότε ταλαιπωρίες του.

Ο Αβικέννας παρά την τεράστια εγκυκλοπαιδική μόρφωσή του δεν σταμάτησε ποτέ να διευρύνει τις γνώσεις του, έγραψε περισσότερα από διακόσια έργα για διάφορα θέματα, με ιδιαίτερο όμως ζήλο αφοσιώθηκε στη μελέτη της Αριστοτελικής φιλοσοφίας. Αυτή του έδωσε τη δυνατότητα να ορίσει τις σχέσεις ανάμεσα στην ύπαρξη ενός πράγματος και στην ουσία του, καθώς και τις σχέσεις ανάμεσα στο δυνατόν και στο αναγκαίο.

Στην αυτοβιογραφία του εμφανίζεται σαν ακόρεστος μελετητής της φιλοσοφίας και άλλων Ελληνικών επιστημών, ο οποίος δεν μπορούσε να αντιληφθεί τον στόχο των Μετά τα φυσικά του Αριστοτέλη μέχρις ότου διάβασε το υπόμνημα του αλ-Φάραμπι που του έδειξε τί σημαίνει να αναζητάς τη φύση τού Είναι ως τέτοιου. Το πλούσιο έργο του, στα αραβικά και στα περσικά, ανέρχεται σε 100 περίπου βιβλία. Ο Κανόνας της ιατρικής του (ή Γαληνικός κανόνας, το ξακουστό Liber Canonis ή Cantica του λατινικού Μεσαίωνα) παρέμεινε ως τον δέκατο τέταρτο αιώνα η βίβλος της ιατρικής επιστήμης για άραβες όσο κι ευρωπαίους γιατρούς.

Το περίφημό του Βιβλίο της ιάσεως (Κίταμπ αλ-Σίφα), σε 18 τόμους, ήταν στην πραγματικότητα η πρώτη φιλοσοφική εγκυκλοπαίδεια του Μεσαίωνα. Ακολουθώντας εν μέρει την αριστοτελική κατάταξη, διαιρείται σε τέσσερις μεγάλους τομείς: Λογικά, Φυσικά (περιλαμβανομένης και της Ψυχολογίας), Μαθηματικά και Πρώτη Φιλοσοφία (Μεταφυσικά). Το πιο αξιοσημείωτο είναι πως η έκθεση των θεωρητικών επιστημών δεν καθοδηγείται από ένα αφηρημένα γνωσιολογικό αλλά από ένα πρωτίστως πρακτικό διαφέρον, που και το ίδιο δεν παρουσιάζεται ως αυτόνομα «ηθικό» αλλά του προσδίδεται ένα ορισμένο νατουραλιστικό θεμέλιο στον βαθμό που συνδέεται με το θεραπευτικό αίτημα· προεκτείνεται μάλιστα μέχρι και αυτή την πολιτική σφαίρα αφού για τον Αβικέννα, ο οποίος μοιάζει εδώ να συναντάει μια παλιά Ιπποκρατική ιδέα το κανονιστικό ιδεώδες της ιάσεως οδηγεί κατ’ ανάγκη στο ερώτημα για την υγιή ηθική και πολιτική τάξη: μέχρι την εποχή του Σπινόζα δεν ξαναείδαμε τέτοιου τύπου επιχειρηματολογία!

Το μοναδικό υπογεγραμμένο από τον Αβικέννα υπόμνημα στον Αριστοτέλη είναι στην πραγματικότητα πάνω στη ψευδεπίγραφη Αριστοτέλους θεολογία· στο βιβλίο του Ανατολική σοφία (αλ-Χίκματ αλ-Μασρικίγια), τέλος, υποβάλλει μία σειρά ερωτημάτων στον ίδιο τον Αριστοτέλη που μας επιτρέπουν να σταθμίσουμε ακριβώς τη φιλοσοφική του πρωτοτυπία. Μολονότι το αυθεντικό έργο έχει χαθεί, γνωρίζουμε το περιεχόμενό του από τις αναφορές του Αβερρόη και από κάποια σωζόμενα αποσπάσματα υπό διάφορους τίτλους.
 
Η σπουδαιότερη συμβολή του Αβικέννα είναι στο πεδίο της Πρώτης Φιλοσοφίας. Η ορολογία του είναι αριστοτελική αλλά η κοσμοαντίληψή του συγγενεύει περισσότερο με του Πλωτίνου.

Πρωταρχική του διάκριση είναι αυτή ανάμεσα στο δυνάμει ον και το ενεργεία ον: ή, όπως συγκεκριμένα το εκφράζει, ανάμεσα στο «ον» (μαουτζούντ), που είναι ενδεχομενικό και ανταποκρίνεται στην κατηγορία του συμβεβηκότος, και το «είναι» (ουτζούντ), που είναι αναγκαίο και ανταποκρίνεται στην κατηγορία της ουσίας.

Κάθε ον πρέπει να είναι είτε αναγκαίο είτε ενδεχομενικό, εάν όμως είναι ενδεχομενικό απαιτεί μια αιτία· δεδομένου ότι δεν είναι δυνατή μια επ’ άπειρον αναδρομή, πρέπει να υφίσταται ένα Αναγκαίο Ον, που είναι ως εκ τούτου απλό, έσχατη αιτία όλων των άλλων πραγμάτων (και του εαυτού του: causa sui). Αυτό πρέπει να γίνει δεκτό ως το Πρώτο Ον, αντίστοιχο στην έννοια του Θεού, χωρίς όμως κανένα από τα προσωπικά χαρακτηριστικά με τα οποία το προικίζουν οι μονοθεϊστικές θεολογίες.

Επιπλέον, ο κόσμος δεν έχει δημιουργηθεί στιγμιαία από αυτό αλλά απορρέει αιωνίως και αναγκαία από τη φύση του, συνεπώς και η ύλη είναι συναιώνια με τη δημιουργική αρχή: κάθε πεπερασμένο ον, λέει ο Αβικέννας, νοείται ως ενδεχομενικό μεν αφεαυτού αλλά ως αναγκαίο εν σχέσει προς τα αίτιά του.

Ακτινωτές εκπορεύσεις (τατζάλι) αυτού του αληθινού Ενός (Ουάχιντ) είναι τα πρώτα Νοητά Όντα (οι μορφές) και η Κοσμική Ψυχή, αρχή όλων των επιμέρους ψυχών, από τα ενδιάμεσα σφαιρικά όντα (ουράνια σώματα) μέχρι τους έμβιους οργανισμούς και τον ίδιο τον άνθρωπο.

Μπορούμε να μιλήσουμε για «γνώση» του Ενός με την έννοια ότι όλες οι εκπορευόμενες μορφές προϋφίστανται δυνάμει εντός του, άρα «αντιλαμβάνεται» την ουσία και τη τάξη που το ίδιο ενέχει, αυτή όμως αφορά τις καθολικές μορφές και όχι τα καθέκαστον όντα, τα οποία αναπτύσσονται κατά την κατιούσα γραμμή των αιτιακών καθορισμών τους· από την άλλη πλευρά, δεν μπορούμε να μιλήσουμε για «βούληση» του Ενός αναφορικά με οιοδήποτε καθορισμένο ον, αφού αυτά αναδύονται σαν αυτόματο και αναγκαίο ξεχείλισμα της γενναιοδωρίας του.

Η ανθρώπινη ψυχή είναι αθάνατη νοερή φύση (μουτζάρραδ) η οποία στο έργο του αναστοχασμού λυτρώνεται από τα περιοριστικά δεσμό της δηλαδή, την πεπερασμένη ατομικότητα κι επιστρέφει στη νοητή ενότητα της πηγής της.

Στον Αβικέννα διαγράφεται πραγματικά με εξαιρετική ακρίβεια ένα δόγμα, το οποίο θα αποτελέσει θέμα οξύτατης διαμάχης σε ολόκληρο τον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση. Είναι η διαμάχη γύρω από την ενότητα του δρώντος νου. Η δρώσα ενέργεια, με την οποία ο άνθρωπος φτάνει στην ουσία του αντικειμένου το οποίο έχει γίνει γνωστό, δεν μπορεί να συντελεστεί από τον νου μας, αλλά από έναν μοναδικό δρώντα νου, τον θείο νου, που ενεργά σκέφτεται μέσα στον άνθρωπο και για τον άνθρωπο.

Με τον Αβικέννα η Αραβομουσουλμανική φιλοσοφία φτάνει στο απόγειο της, καθώς από εδώ και πέρα το χάσμα της με την Ισλαμική θεολογία γίνεται αγεφύρωτο.

Ποια είναι τα τέσσερα μεγάλα λάθη μας κατά τον Νίτσε;

Στο βιβλίο του  «Λυκόφως των ειδώλων» ο Νίτσε αναφέρει τέσσερα μεγάλα λάθη που κάνουν οι άνθρωποι. Είναι τα εξής:

 

Το λάθος της σύγχυσης αιτίας και αποτελέσματος. Δεν υπάρχει πιο επικίνδυνο λάθος από το μπέρδεμα της αιτίας με το αποτέλεσμα. Το ονομάζω πραγματική διαφθορά του λογικού. Κι όμως τούτο το λάθος εντάσσεται στις αρχαιότερες και στις νεότερες συνήθειες της ανθρωπότητας: είναι καθαγιασμένο και φέρει το όνομα της «θρησκείας» ή της «ηθικής». Οποια πρόταση διατυπωθεί από τη θρησκεία και την ηθική το περιέχει. Οι ιερείς και οι νομοθέτες ηθικών κανόνων είναι οι γεννήτορες τούτης της διαφθοράς του λογικού

Το λάθος της ψευδούς αιτιότητας. Οι άνθρωποι πάντα πίστευαν ότι γνωρίζουν τί είναι μια αιτία: από που παίρναμε όμως τη γνώση μας - ή ακριβέστερα, την πίστη μας ότι είχαμε αυτήν τη γνώση; Από τη σφαίρα των περίφημων «εσωτερικών γεγονότων», από τα οποία κανένα δεν αποδείχτηκε μέχρι σήμερα πως είναι όντως γεγονός. Πιστεύαμε ότι είμασταν αιτιώδεις στην πράξη της θέλησης: νομίζαμε πως τουλάχιστον εδώ συλλαμβάναμε την αιτιότητα επί το έργον. Δεν υπήρχε καμιά αμφιβολία πως όλα τα προηγούμενα μιας πράξης, οι αιτίες της, έπρεπε να αναζητηθούν στη συνείδηση, και πως θα βρίσκονταν εκεί αν πράγματι αναζητούνταν - με τη μορφή «κινήτρων»: αλλιώς κανείς δεν θά 'ταν ελεύθερος και υπεύθυνος για την πράξη αυτή. Τέλος, ποιος θα αρνιόταν ότι μια σκέψη προκαλείται από μια αιτία;  Οτι το εγώ γίνεται αίτιο της σκέψης;

Το λάθος των φανταστικών αιτιών. Για να αρχίσουμε με τα όνειρα: κατόπιν εορτής, μια αιτία τοποθετείται λαθραία κάτω από μια αίσθηση (λόγου χάρη, την αίσθηση που δημιουργείται από το μακρινό πυροβολισμό ενός κανονιού) - συχνά η αιτία αυτή είναι ένα ολοκληρωμένο μυθιστόρημα όπου κεντρικό πρόσωπο είναι ακριβώς αυτός που ονειρεύεται. Η αίσθηση διαρκεί στο μεταξύ, μ' ένα είδος αντήχησης: περιμένει, ώσπου να της επιτρέψει το αιτιώδες ένστικτο νά 'ρθει στην πρώτη σειρά, όχι πια σαν τυχαίο συμβάν, αλλά σαν «νόημα». Ο πυροβολισμός του κανονιού παρουσιάζεται μ’ έναν αιτιώδη τρόπο, μέσα σε μια φαινομενική αντιστροφή του χρόνου. Αυτό που είναι πραγματικά τελευταίο, το κίνητρο, βιώνεται πρώτο -συχνά με εκατοντάδες λεπτομέρειες που περνούν σαν αστραπή - και ο πυροβολισμός ακολουθεί... Τι συνέβη; Οι παραστάσεις που δημιουργήθηκαν από μια ορισμένη κατάσταση θεωρήθηκαν λανθασμένα αιτίες της.

Το λάθος της ελεύθερης θέλησης. Σήμερα δε νιώθουμε καμιά λύπηση για την έννοια της «ελεύθερης θέλησης»: ξέρουμε πολύ καλά τι είναι - το πιο ολοκληρωμένο κατασκεύασμα των θεολόγων που θέλει να κάνει «υπεύθυνη» την ανθρωπότητα με τη δική τους έννοια, δηλαδή να την κάνει να εξαρτάται απ' αυτούς. Δίνω εδώ μόνο την ψυχολογία κάθε «απόπειρας υπευθυνοποίησης»...

.........

Παντού όπου αναζητούνται ευθύνες, εκείνο που λειτουργεί συνήθως είναι το ένστικτο της επιθυμίας για κρίση και για τιμωρία. Το γίγνεσθαι χάνει την αθωότητά του όταν οποιοσδήποτε συγκεκριμένος τρόπος ύπαρξης αποδίδεται στη θέληση, σε σκοπούς, σε υπεύθυνες πράξεις: η θεωρία της θέλησης επινοήθηκε ουσιαστικά για το σκοπό της τιμωρίας, δηλαδή της επιθυμίας για εύρεση ενόχων. Ολόκληρη η παλιά ψυχολογία, η ψυχολογία της θέλησης, καθορίστηκε από το γεγονός ότι οι προπάτορές της, οι ιερείς που ήταν επικεφαλής των παλιών κοινοτήτων, ήθελαν να δημιουργήσουν για τους εαυτούς τους το δικαίωμα να τιμωρούν - ή ήθελαν νά δημιουργήσουν τούτο, το δικαίωμα για το Θεό... Οι άνθρωποι θεωρούνταν «ελεύθεροι» ώστε να μπορούν να κρίνονται και να τιμωρούνται - ώστε να μπορούν να γίνονται ένοχοι: κατά συνέπεια, κάθε πράξη έπρεπε να θεωρηθεί ηθελημένη, και η καταγωγή κάθε πράξης έπρεπε να θεωρηθεί πως βρισκόταν μέσα στη συνείδηση

Τι μπορεί νά 'ναι η θεωρία μας; Η θεωρία μας είναι ότι κανείς δεν απονέμει στον άνθρωπο τις ιδιότητες του - ούτε ο Θεός, ούτε η κοινωνία, ούτε οι γονείς και οι πρόγονοί του, ούτε ο εαυτός του. (Η ανοησία της τελευταίας ιδέας διδάχτηκε ως «νοητή ελευθερία» από τον Καντ - ή ίσως κι από τον Πλάτωνα). Κανείς δεν είναι λοιπόν υπεύθυνος για το ότι είναι έτσι, για το ότι είναι φτιαγμένος με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ή για το ότι βρίσκεται σ' αυτές τις συνθήκες ή σ' αυτό το περιβάλλον. Η αδυσώπητη μοίρα της ουσίας του δεν πρέπει να διαχωρίζεται από την αδυσώπητη μοίρα αυτού που υπήρξε και αυτού που θα υπάρξει. Ο άνθρωπος δεν είναι το αποτέλεσμα κάποιας ειδικής επιδίωξης, μιας θέλησης, ενός σκοπού' ούτε είναι το αντικείμενο μιας απόπειρας προσέγγισης ενός «ιδανικού ανθρώπου» ή μιας «ιδανικής ευτυχίας» ή μιας «ιδανικής ηθικής». Είναι παράλογο να θέλουμε να αναθέσουμε την ουσία κάποιου στον ένα ή στον άλλο σκοπό. Επινοήσαμε την έννοια του «σκοπού»: στην πραγματικότητα δεν υπάρχει σκοπός.

Ο καθένας μας είναι αναγκαίος, είναι κομμάτι του μοιραίου, ανήκει στο όλον, είναι μέσα στο όλον δεν υπάρχει τίποτε που να μπορεί να κρίνει, να μετρήσει, να συγκρίνει ή να καταδικάσει το «είναι» μας, γιατί κάτι τέτοιο θα σήμαινε πως θα έκρινε, θα μετρούσε, θα σύγκρινε ή θα καταδίκαζε το όλον

 Τέσσερεις ερωτήσεις συνείδησης

Τρέχεις πρώτος; Το κάνεις σαν βοσκός; Ή σαν εξαίρεση; Μια τρίτη περίπτωση θα ήταν του φυγάδα.

Είσαι γνήσιος; Ή απλά ένας ηθοποιός; Ένας εκπρόσωπος; Ή αυτός που εκπροσωπείται; Τελικά, ίσως να είσαι απλά το αντίγραφο κάποιου ηθοποιού.

Είσαι κάποιος που κοιτάει μακριά; Ή κάποιος που δίνει ένα χέρι βοήθειας; Ή κάποιος που στρεφει το βλέμμα του αλλού και απομακρύνεται;

Θες να προχωράς μαζί; Ή να προσπερνάς; Ή να περπατάς μόνος; Πρέπει να γνωρίζεις τι θέλεις και αυτό που θέλεις.

Αρχή της πίστης

Όποιος δεν γνωρίζει πως να απλώνει την βούληση του στα πράγματα, τουλάχιστον απλώνει κάποιο νόημα επάνω τους: αυτό σημαίνει, ότι έχει την πίστη ότι ήδη υπακούν σε κάποια βούληση.

 

Σκέψεις και αξιώματα

      . Όταν πατιέται, το σκουλήκι διπλώνει. Είναι έξυπνο αυτό. Με τον τρόπο αυτό μειώνει την πιθανότητα πως θα πατηθεί ξανά. Στην γλώσσα την ηθικής: η ταπεινότητα.
. Θέλω, οριστικά και αμετάκλητα, να μην γνωρίζω πολλά πράγματα. Η σοφία θέτει όρια και στην γνώση.
. Για να ζει κανείς μόνος πρέπει να είναι κτήνος ή θεός, λέει ο Αριστοτέλης. Παραβλέποντας μια τρίτη περίπτωση: πρέπει να είναι και τα δύο – ένας φιλόσοφος.
. Στην δική μας άγρια φύση ανακαλύπτουμε την καλύτερη ψυχαγωγία στην αφυσικότητά μας, στην πνευματικότητά μας.
. Τι; Είναι ο άνθρωπος απλά ένα λάθος των Θεών; Ή ο Θεός απλά ένα λάθος του ανθρώπου;
. Αυτό που δεν με καταστρέφει, με κάνει δυνατότερο.
. Βοήθησε τον εαυτό σου, τότε όλοι θα σε βοηθήσουν. Αρχή της γειτονικής αγάπης.
. Να τολμάς την περιπλάνηση σε κάθε είδους καταστάσεων στις οποίες μπορεί να μην έχεις καθόλου υποκριτικές αρετές, όπου, όμοια με τον ακροβάτη στο σκοινί του, είτε πέφτεις είτε στέκεσαι – είτε ξεφεύγεις.
. Είμαι δύσπιστος προς όλους τους συστηματικούς και τους αποφεύγω. Η βούληση για κάποιο σύστημα είναι το έλλειμμα της ακεραιότητας.
. Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες είμαστε σαν τα άλογα, εμείς οι ψυχολόγοι, και γινόμαστε ανήσυχοι: βλέπουμε την ίδια την σκιά μας να τρέμει πάνω κάτω μπροστά μας. Ο ψυχολόγος πρέπει να στρέψει τα μάτια του μακριά από τον εαυτό του αν πρόκειται να δει ποτέ το παραμικρό.

Αντίδραση;

“Το σημαντικό δεν είναι απλώς να βρεις μια λύση σε κάποιο πρόβλημα- είτε είναι οικονομικό ή άλλου είδους, είτε είναι ατομικό ή συλλογικό-, αλλά να κατανοήσεις εκείνο που δημιούργησε το πρόβλημα και το να κατανοήσει κανείς το δημιουργό του προβλήματος είναι πολύ πιο δύσκολο, χρειάζεται μεγαλύτερη επίγνωση, μεγαλύτερηπροσοχή από το να μελετάς απλώς το πρόβλημα”.

“Ο δημιουργός του προβλήματος είναι το “εγώ”, και για να καταλάβει κανείς το “εγώ”δεν σημαίνει ότι πρέπει να απομονωθεί, να αποσυρθεί. Φαίνεται πως θεωρούμε ότι πρέπει να βρισκόμαστε σε ένταση και σε δράση όταν αντιμετωπίζουμε προβλήματα, γιατί τότε νοιώθουμε ότι τουλάχιστο κάτι κάνουμε γι αυτά (…)
Είναι, λοιπόν, σημαντικό η μελέτη του “εγώ”, να μην είναι απόσυρση, να μην είναι διαδικασία απομόνωσης ή έλλειψης δράσης, αντιθέτως, είναι μια διαδικασία εξαιρετικής προσοχής, άγρυπνης επίγνωσης, που απαιτεί όχι μόνο επιφανειακή αλλά και εσωτερική διαύγεια”.

“Σε τελευταία ανάλυση όταν μιλάμε για δράση, στη πραγματικότητα εννοούμεαντίδραση, έτσι δεν είναι;
Οι περισσότεροι αντιδρούμε σε οτιδήποτε έρχεται απέξω και εγκλωβιζόμαστε σ’ αυτή τη διαδικασία της αντίδρασης και αυτή την αντίδραση την ονομάζουμε αντιμετώπιση του προβλήματος.
Η κατανόηση, λοιπόν, της αντίδρασης είναι η αρχή της κατανόησης του “εγώ”.

“Το σημαντικό δεν είναι τόσο να κατανοήσουμε το ίδιο το πρόβλημα όσο να κατανοήσουμε τις αντιδράσεις που ο καθένας μας έχει σαν αντανακλαστικό στις οποιεσδήποτε ιδιαίτερες συνθήκες και στα προβλήματα που παρουσιάζονται”.

“Η μελέτη του “εγώ” είναι πολύ πιο σημαντική απ΄τη μελέτη του προβλήματος, στο οποίο οι πιο πολλοί από μας αφιερώνουν τη ζωή τους.
Έχουμε μελετήσει τα προβλήματα απ’ όλες τις πλευρές, αλλά ποτέ δεν έχουμε μελετήσει με ένταση και σε βάθος το δημιουργό των προβλημάτων και για να κατανοήσουμε το δημιουργό των προβλημάτων πρέπει να κατανοήσουμε τις σχέσεις μας, γιατί ο δημιουργός των προβλημάτων υπάρχει μόνο μέσα στις σχέσεις”.

“Οπότε η μελέτη των σχέσεων μας προκειμένου να κατανοήσουμε το δημιουργό των προβλημάτων είναι το κύριο θέμα μας και η κατανόηση των σχέσεων είναι η αρχή του “γνώθι σαυτόν“.
Έτσι, η κατανόηση των σχέσεων με την οποία ανακαλύπτει το δημιουργό των προβλημάτων είναι υψίστης σημασίας- και δημιουργός των προβλημάτων είναι το “εγώ”.

“Για να κατανοήσεις το δημιουργό των προβλημάτων- που είναι το “εγώ”- δεν χρειάζεται απλώς να είσαι πολύ έξυπνος, αλλά χρειάζεται να μελετήσεις την όλη διαδικασία των ψυχολογικών αντιδράσεων μέσα σου, γιατί χωρίς την κατανόηση της συνολικής διαδικασίας του νου, χωρίς τη κατανόηση του “εγώ”, ότι κι αν κάνεις για τα προβλήματα σου- ατομικά, κοινωνικά, οικονομικά, εθνικιστικά και λοιπά- δεν θα βρεις κανένα τρόπο να απαλλαγείς από αυτά”.

“Το “εγώ” δημιουργεί τα προβλήματα στις σχέσεις- είτε είναι σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους είτε με τον εαυτό μας είτε με τις ιδέες, με τη φύση ή με τα πράγματα”.

 ΚΡΙΣΝΑΜΟΥΡΤΙ “ΕΓΩ χωρίς ΕΓΩ”

Η Διαταραχή Είναι ο Μόνος Τρόπος που Ξέρω να Υπάρχω

Μερικοί άνθρωποι δίνουν την αίσθηση ότι είναι κάπως παράξενοι χωρίς να είναι σαφής ο λόγος για τον οποίο είναι παράξενοι. Αν προσπαθήσεις να συνδεθείς μαζί τους με τρόπο που να έχει νόημα, θα πέσεις πάνω σε τοίχο. Νιώθεις ότι κάτι δεν πάει καλά, καταλαβαίνεις ότι κάτι δεν κολλάει, αλλά δεν ξέρεις τι.

Συχνά, έχουν και οι ίδιοι μια αίσθηση ότι κάτι δεν πάει καλά. Ότι η ζωή δεν τα έφερε όπως θα ήθελαν ή ότι οι σχέσεις τους επανειλημμένως αποτυγχάνουν. Αποδίδουν την ευθύνη γι’ αυτές τις αναποδιές σε δυνάμεις έξω από τον έλεγχό τους – η ικανότητα στοχασμού σχετικά με το δικό τους ρόλο σε όσα τους συμβαίνουν μάλλον υπολειτουργεί. Καταλήγουν να επαναλαμβάνουν τα ίδια «λάθη» ξανά και ξανά, χωρίς ποτέ να διδάσκονται απ’ αυτά.

Αυτό που κυρίως τους διακρίνει είναι η αδυναμία να μπουν στη θέση του άλλου και να δουν τον κόσμο με τα μάτια του – η ενσυναίσθηση είναι άγνωστη λέξη. Οτιδήποτε συμβαίνει, αξιολογείται αποκλειστικά με βάση το δικό τους πλαίσιο αναφοράς, που σημαίνει ότι αντιλαμβάνονται τις συνέπειες που έχει η συμπεριφορά τους στους ίδιους, αλλά δυσκολεύονται να καταλάβουν τους τρόπους με τους οποίους η συμπεριφορά τους επηρεάζει τους άλλους.

Συνολικά, ο τρόπος σκέψης, αντίληψης και συμπεριφοράς τους προβληματίζει και αποξενώνει: Είναι εγωκεντρικοί σε σημείο να αδιαφορούν πλήρως για τις ανάγκες των άλλων, είναι σε τέτοιο βαθμό εύθραυστοι που μια μικρή αναποδιά μπορεί να τους αποσυντονίσει και είναι τόσο οξύθυμοι που στην παραμικρή νύξη πετούν τη σκούφια τους για καβγά.

Ψυχιατρικά μιλώντας, οι άνθρωποι αυτοί εκδηλώνουν χαρακτηριστικά που τα συναντά κανείς στις ονομαζόμενες «διαταραχές προσωπικότητας». Φαινομενολογικά μιλώντας, οι άνθρωποι αυτοί έχουν υιοθετήσει μια σειρά από «δυσλειτουργικές» στρατηγικές επιβίωσης προκειμένου να τα βγάλουν πέρα.

ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ «ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ»
Κανείς δεν ξέρει στα σίγουρα πώς και γιατί αναπτύσσονται τέτοιες «διαταραχές», αλλά μια ιδέα είναι ότι σχετίζονται με κατάχρηση εξουσίας (κακοποίηση) ή/και παραμέληση κατά την παιδική ηλικία.

Όταν οι εμπειρίες της παιδικής ηλικίας, όχι απλά δεν αναγνωρίζονται, αλλά επαναλαμβανόμενα αγνοούνται και απαξιώνονται, οι άνθρωποι καταλήγουν με μια βαθιά αίσθηση ανεπάρκειας και αναξιότητας για τον εαυτό τους. Στη συνέχεια, για να προστατευτούν από τον πόνο και την ντροπή που προκαλεί αυτή η αίσθηση, υιοθετούν έναν τρόπο να υπάρχουν που, αργά ή γρήγορα, αποδεικνύεται «δυσλειτουργικός».

Η ζωή γίνεται ένας διαρκής αγώνας να κρατηθούν έξω από τη συνείδηση όλες οι εμπειρίες που απειλούν να αποκαλύψουν το καλά κρυμμένο μυστικό: την μεγάλη αίσθηση απέχθειας για τον εαυτό. Οι άνθρωποι προβαίνουν σε πλήθος αντισταθμιστικές συμπεριφορές προκειμένου να εξισορροπήσουν την αίσθησή τους ότι είναι απεχθείς: παραποιούν γεγονότα, κρύβουν τις όποιες «αδυναμίες» τους ή προβάλλουν την ευθύνη της δικής τους συμπεριφοράς στους άλλους.

Με άλλα λόγια, στην προσπάθειά τους να επιδέσουν τα τραύματα της παιδικής ηλικίας κατασκευάζουν έναν προστατευτικό αλλά διαστρεβλωμένο κόσμο εντός του οποίου οχυρώνονται.

ΤΟ ΡΕΠΕΡΤΟΡΙΟ ΤΩΝ «ΔΙΑΤΑΡΑΓΜΕΝΩΝ» ΑΠΟΚΡΙΣΕΩΝ
Πριν δούμε τις «διαταραγμένες» αποκρίσεις, μία διευκρίνιση.
Οι άνθρωποι για τους οποίους συζητάμε δεν συμπεριφέρονται με «διαταραγμένους» τρόπους συνεχώς. Υπάρχουν τομείς, σχέσεις και στιγμές στις οποίες νιώθουν ασφαλείς και τότε μπορεί να τους δει κανείς να λάμπουν: είναι πνευματώδεις, χαρισματικοί, σχεδόν ακαταμάχητοι. Για καλό ή για κακό, κάνουν εντύπωση και ασκούν επιρροή.

Αφού το ξεκαθαρίσαμε αυτό, ας δούμε τις αντισταθμιστικές μανούβρες στις οποίες καταφεύγουν για να καλύψουν τον πόνο και την ντροπή που κουβαλούν:

Συναισθήματα
Έχουν μεγάλη δυσκολία να αναγνωρίσουν, εμπιστευτούν και επικοινωνήσουν τα συναισθήματά τους επειδή οι συναισθηματικές τους αντιδράσεις περιφρονήθηκαν κατά την παιδική ηλικία. Σκέφτονται αντί να αισθάνονται τη ζωή με αποτέλεσμα οι αποφάσεις τους να στερούνται την πιο γνήσια πηγή πληροφόρησης: τον συναισθηματικό τους κόσμο. Ελλείψει συναισθηματικής έκφρασης, προκειμένου να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους καταφεύγουν σε επιθετικούς τρόπους διεκδίκησης, όπως οι εκφοβισμοί και οι τσακωμοί, ή σε επιθετικά παθητικούς όπως η απόσυρση και η αθέτηση συμφωνιών. Τελικά, η καταπίεση της πηγαίας και αυθόρμητης έκφρασης οδηγεί αυτούς τους συναισθηματικά μπλοκαρισμένους ανθρώπους σε καταθλιπτικά συναισθήματα και αίσθηση κενού.

Ψυχαναγκαστικές Συμπεριφορές
Τα ναρκωτικά, το αλκοόλ, η υπερφαγία, η υπερβολική εργασία ή η υπερβολική γυμναστική καταφέρνουν, έστω πρόσκαιρα, να απομακρύνουν ή, τουλάχιστον, να μουδιάσουν τα συναισθήματα που δεν πρέπει να έρθουν στην επιφάνεια. Επίσης, οι παρορμητικές ή αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές (επικίνδυνη οδήγηση, σεξ χωρίς προφυλάξεις, αλόγιστες σπατάλες) εξυπηρετούν ακριβώς τον ίδιο σκοπό. Όλες οι ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές αυτών των ανθρώπων αποτελούν τεχνικές αποφυγής της επώδυνης αλήθειας της εσωτερικής τους σύγκρουσης.

Τελειομανία και Υψηλές Επιδόσεις
Οι άνθρωποι αυτοί είναι ψυχαναγκαστικά τελειομανείς και απογοητεύονται οικτρά αν οι κοινωνικές, ακαδημαϊκές ή επαγγελματικές επιδόσεις τους δεν αγγίζουν τα παράλογα στάνταρτ που οι ίδιοι θέτουν. Πολλοί από αυτούς είναι κάτι παραπάνω από ικανοί και αποτελεσματικοί σε ό,τι κάνουν, αλλά, συγχρόνως, είναι απάνθρωπα αυστηροί με τον εαυτό τους: δεν του επιτρέπουν στιγμή να χαλαρώσει, να κουραστεί ή να αρρωστήσει. Αν σταματήσουν να παράγουν, να προσφέρουν και να φέρνουν αποτελέσματα τα συναισθήματα αναξιότητας αναδύονται απειλητικά. Αν τολμήσουν απλώς να «είναι» χωρίς να «κάνουν» το άγχος τούς κατακλύζει.

Ιδέες Μεγαλείου και Κατάθλιψη
Η Miller στις «Φυλακές της Παιδικής μας Ηλικίας» λέει ότι οι άνθρωποι που έχουν υποστεί κακοποίηση είναι επιρρεπείς στην κατάθλιψη και στις ιδέες μεγαλείου. Ως άμυνα στην κατάθλιψη, οι ιδέες μεγαλείου ή, αλλιώς, τα ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά εξαπατούν τον εαυτό ότι είναι σημαντικός και αγαπητός. Οι άνθρωποι με ιδέες μεγαλείου, επειδή δεν έχουν εσωτερικά αποθέματα να στηρίξουν την αυτοεκτίμησή τους, εξαρτώνται αποκλειστικά από εξωτερικές πηγές επιβεβαίωσης. Εισπράττοντας τον θαυμασμό των άλλων καταφέρνουν να νιώσουν άξιοι σεβασμού, εκτίμησης και αγάπης, όμως αν ο θαυμασμός των άλλων αποσυρθεί η εύθραυστη αυτοεκτίμησή τους διαλύεται. Στον αντίποδα, η κατάθλιψη, σύμφωνα πάλι με τη Miller, είναι η άλλη όψη των ιδεών μεγαλείου. Εμφανίζεται όταν τα απεχθή συναισθήματα για τον εαυτό βρίσκονται στο χείλος της συνειδητοποίησης και οι ιδέες μεγαλείου δεν αρκούν πλέον ως ανάχωμα. Στην ουσία, η κατάθλιψη και οι ιδέες μεγαλείου είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Υπάρχουν άνθρωποι που υιοθετούν είτε τη μία είτε την άλλη θέση και άλλοι που μετακινούνται αδιάκοπα από το ένα άκρο στο άλλο. Από το ένα άκρο της απέχθειας προς τον εαυτό δηλαδή, στο άλλο άκρο του θαυμασμού προς τον εαυτό.

Σχέσεις
Ενώ επιθυμούν να σχετιστούν, οι άνθρωποι αυτοί έχουν μεγάλη δυσκολία να εγκαθιδρύσουν και να διατηρήσουν αμοιβαία ικανοποιητικές σχέσεις.

Θελημένα ή αθέλητα, οτιδήποτε κάνουν είναι συνταγή αποτυχίας για κάθε σχέση:
Τείνουν να εξιδανικεύουν τους άλλους με αποτέλεσμα να έχουν μη ρεαλιστικές προσδοκίες από εκείνους. Στην παραμικρή ένδειξη ότι ο άλλος δεν αγγίζει (προφανώς…) τα επίπεδα τελειότητας που φαντασιώνονται, τον γκρεμίζουν από το βάθρο που του έχουν στήσει και τον υποτιμούν. Σε κλάσματα δευτερολέπτου μπορούν να περάσουν από την αγάπη στο μίσος χωρίς ενδιάμεση στάση.
Επειδή δεν έμαθαν ποτέ να επικοινωνούν με ευθύ τρόπο, είναι χειριστικοί και παίζουν παιχνίδια για το ποιος έχει τον έλεγχο και το πάνω χέρι στη σχέση.
Απαιτούν εχέγγυα απόλυτης πίστης και αφοσίωσης προκειμένου να εμπιστευτούν τους άλλους. Μάλιστα, ανά τακτά χρονικά διαστήματα τους υποβάλλουν σε, φανερές ή κρυφές, δοκιμασίες για να διαπιστώσουν αν αξίζουν ακόμα την εμπιστοσύνη τους.
Ενώ απωθούν την οικειότητα (αν ο άλλος πλησιάσει αρκετά θα ανακαλύψει τον απεχθή «πραγματικό» εαυτό τους…), από την άλλη τρέμουν την εγκατάλειψη και την απόρριψη. Από αυτή την σύγκρουση πηγάζουν οι αλλοπρόσαλλοι τρόποι συμπεριφοράς που τελικά οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην εγκατάλειψη ή απόρριψη που τόσο φοβούνται.
Δεν αναλαμβάνουν τις ευθύνες της συμπεριφοράς τους από φόβο να παραδεχτούν ότι έχουν ψεγάδι. Δεν μπορούν να ομολογήσουν ότι έσφαλαν χωρίς, συγχρόνως, να αμυνθούν χρησιμοποιώντας δικαιολογίες. Δεν εννοούν να αντιληφθούν, πόσο μάλλον να παραδεχτούν, ότι με τις πράξεις τους προκάλεσαν πόνο στους άλλους.
Δεν επωφελούνται από την ανατροφοδότηση που παίρνουν από τους άλλους. Αντί να χρησιμοποιήσουν τις πληροφορίες που τους δίνουν οι άλλοι σχετικά με τη συμπεριφορά τους για να χειριστούν τις δυσκολίες των σχέσεων, τις αγνοούν επιδεικτικά ή τις διαστρέφουν, με αποτέλεσμα οι ήδη επιβαρυμένες σχέσεις να επιδεινώνονται ή να διαλύονται.
Τέλος, επειδή δεν εκφράζουν τα συναισθήματά τους ούτε δείχνουν την ευαλωτότητά τους, οποιαδήποτε απόπειρα σύναψης μιας πραγματικά αυθεντικής σχέσης είναι, δυστυχώς, καταδικασμένη.

ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΜΕ ΚΑΘΕ ΜΕΣΟ
Όλα αυτά γίνονται προκειμένου να επιβιώσουν. Κι αυτό που έχουν μάθει αυτοί οι άνθρωποι από παιδιά είναι ότι η επιβίωση είναι δύσκολη, ότι η ζωή είναι αγώνας και πόλεμος. Ότι πρέπει να είσαι διαρκώς σε επιφυλακή επειδή ο εχθρός βρίσκεται παντού. Ότι οι άλλοι είναι είτε σύμμαχοι είτε ανήκουν στο αντίπαλο στρατόπεδο.

Σε συνθήκες πολέμου ισχύουν οι νόμοι του πολέμου: Μεταχειρίζονται κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσο προκειμένου να διατηρήσουν ανέπαφη την εξιδανικευμένη εικόνα που έχουν φτιάξει για τον εαυτό τους και να κρατήσουν μακριά την ταπείνωση και ντροπή της παιδικής ηλικίας.

Αν χρειαστεί, θα θυσιάσουν και θα στερηθούν τα πάντα, προκειμένου να μείνουν όρθια τα τείχη που έχουν υψώσει γύρω τους. Δεν πρόκειται για πείσμα ή εγωισμό. Αν πέσουν οι άμυνες και καταρρεύσει η εξιδανικευμένη εικόνα οι άνθρωποι αυτοί κινδυνεύουν, στην κυριολεξία, να διαλυθούν.

Γαντζώνονται, λοιπόν, από τη «διαταραχή» και, όπως γράφει η Miller, «κρύβουν την αλήθεια από τον εαυτό τους για να μη νιώσουν την απελπισία που ένιωθε κάποτε το βασανισμένο παιδί που υπήρξαν».

ΑΝ ΔΕΝ ΕΧΩ ΠΡΟΒΛΗΜΑ, ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΩ;
Όλη αυτή η κουβέντα δεν έγινε για να κολλήσουμε ταμπέλες ή για να τσουβαλιάσουμε σε διαγνωστικές κατηγορίες τους ανθρώπους – κανείς, εξάλλου, δεν ξέρει που βρίσκεται η διαχωριστική γραμμή μεταξύ «νορμάλ» και «μη νορμάλ».

Το ζητούμενο ήταν να δούμε από κοντά και να κατανοήσουμε τους πιθανούς «ψυχοπαθολογικούς» τρόπους ύπαρξης που υιοθετούν οι επιζήσαντες μιας τραυματικής παιδικής ηλικίας. Κι ακόμα να δούμε το αγκάθι σε αυτή την ιστορία: ότι αυτοί οι τρόποι ύπαρξης, που κάποτε ήταν τόσο απαραίτητοι και προστατευτικοί, σήμερα αποδεικνύονται «δυσλειτουργικοί».

Είναι όμως εξαιρετικά δύσκολο να αλλάξουν. Αφενός, γιατί ο φόβος να αντικρίσουμε την αλήθεια συνήθως είναι πολύ μεγαλύτερος από την όποια επιθυμία αλλαγής έχουμε και, αφετέρου, γιατί αυτά που αποκαλούμε «δυσλειτουργικά» χαρακτηριστικά είναι τόσο βαθιά εγκατεστημένα και σε τόσο απόλυτη συμφωνία με τον άνθρωπο που τα φέρει, που ο άνθρωπος, πλέον, είναι αυτά τα χαρακτηριστικά.

Κακά τα ψέματα, οι άνθρωποι, «διαταραγμένοι» ή μη, αλλάζουν ή δεν αλλάζουν ανάλογα με το ποιο είναι το συμφέρον τους. Μας αρέσουν ή δεν μας αρέσουν, οι άνθρωποι, «διαταραγμένοι» ή μη, ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ και έχουν τη δική τους αιτία και τη δική τους ιστορία που είναι έτσι. Σε τελική ανάλυση, όλοι οι άνθρωποι, «διαταραγμένοι» ή μη, παλεύουν όπως μπορεί ο καθένας με το ίδιο βασανιστικό ερώτημα: πώς να είναι ο εαυτός τους.

Ο δημιουργός του προβλήματος είναι το “εγώ”

“Το σημαντικό δεν είναι απλώς να βρεις μια λύση σε κάποιο πρόβλημα- είτε είναι οικονομικό ή άλλου είδους, είτε είναι ατομικό ή συλλογικό-, αλλά να κατανοήσεις εκείνον που δημιούργησε το πρόβλημα και το να κατανοήσει κανείς το δημιουργό του προβλήματος είναι πολύ πιο δύσκολο, χρειάζεται μεγαλύτερη επίγνωση, μεγαλύτερη προσοχή από το να μελετάς απλώς το πρόβλημα”.

“Ο δημιουργός του προβλήματος είναι το “εγώ”, και για να καταλάβει κανείς το “εγώ” δεν σημαίνει ότι πρέπει να απομονωθεί, να αποσυρθεί. Φαίνεται πως θεωρούμε ότι πρέπει να βρισκόμαστε σε ένταση και σε δράση όταν αντιμετωπίζουμε προβλήματα, γιατί τότε νοιώθουμε ότι τουλάχιστο κάτι κάνουμε γι αυτά (…)

Είναι, λοιπόν, σημαντικό η μελέτη του “εγώ”, να μην είναι απόσυρση, να μην είναι διαδικασία απομόνωσης ή έλλειψης δράσης, αντιθέτως, είναι μια διαδικασία εξαιρετικής προσοχής, άγρυπνης επίγνωσης, που απαιτεί όχι μόνο επιφανειακή αλλά και εσωτερική διαύγεια”.

“Σε τελευταία ανάλυση όταν μιλάμε για δράση, στη πραγματικότητα εννοούμε αντίδραση, έτσι δεν είναι;

Οι περισσότεροι αντιδρούμε σε οτιδήποτε έρχεται απέξω και εγκλωβιζόμαστε σ’ αυτή τη διαδικασία της αντίδρασης και αυτή την αντίδραση την ονομάζουμε αντιμετώπιση του προβλήματος.

Η κατανόηση, λοιπόν, της αντίδρασης είναι η αρχή της κατανόησης του “εγώ”.
“Το σημαντικό δεν είναι τόσο να κατανοήσουμε το ίδιο το πρόβλημα όσο να να κατανοήσουμε τις αντιδράσεις που ο καθένας μας έχει σαν αντανακλαστικό στις οποιεσδήποτε ιδιαίτερες συνθήκες και στα προβλήματα που παρουσιάζονται”.

“Η μελέτη του “εγώ” είναι πολύ πιο σημαντική απ΄τη μελέτη του προβλήματος, στο οποίο οι πιο πολλοί από μας αφιερώνουν τη ζωή τους.

Έχουμε μελετήσει τα προβλήματα απ’ όλες τις πλευρές, αλλά ποτέ δεν έχουμε μελετήσει με ένταση και σε βάθος το δημιουργό των προβλημάτων και για να κατανοήσουμε το δημιουργό των προβλημάτων πρέπει να κατανοήσουμε τις σχέσεις μας, γιατί ο δημιουργός των προβλημάτων υπάρχει μόνο μέσα στις σχέσεις”.

“Οπότε η μελέτη των σχέσεων μας προκειμένου να κατανοήσουμε το δημιουργό των προβλημάτων είναι το κύριο θέμα μας και η κατανόηση των σχέσεων είναι η αρχή του “γνώθι σαυτόν”.

Έτσι, η κατανόηση των σχέσεων με την οποία ανακαλύπτει το δημιουργό των προβλημάτων είναι υψίστης σημασίας- και δημιουργός των προβλημάτων είναι το “εγώ”.

“Για να κατανοήσεις το δημιουργό των προβλημάτων- που είναι το “εγώ”- δεν χρειάζεται απλώς να είσαι πολύ έξυπνος, αλλά χρειάζεται να μελετήσεις την όλη διαδικασία των ψυχολογικών αντιδράσεων μέσα σου, γιατί χωρίς την κατανόηση της συνολικής διαδικασίας του νου, χωρίς τη κατανόηση του “εγώ”, ότι κι αν κάνεις για τα προβλήματα σου- ατομικά, κοινωνικά, οικονομικά, εθνικιστικά και λοιπά- δεν θα βρεις κανένα τρόπο να απαλλαγείς από αυτά”.
“Το “εγώ” δημιουργεί τα προβλήματα στις σχέσεις- είτε είναι σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους είτε με τον εαυτό μας είτε με τις ιδέες, με τη φύση ή με τα πράγματα”.

Κρισναμούρτι, “Εγώ χωρίς ΕΓΩ”

ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ, ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ

Είναι γεγονός πως η οποιαδήποτε προσπάθεια να περιγραφεί η Πραγματικότητα (που είναι πέρα από τις λέξεις) είναι αδύνατη. Κι αυτό, γιατί τα λόγια αδυνατούν, μια και η Πραγματικότητα, ……η Ζωή, είναι πολύ πέρα από τις λέξεις, και αναγνωρίζεται, μόνο μέσα στον καθένα μας…

Πως όμως εμείς, (όταν δεν έχουμε φτάσει να την αντιληφθούμε), μπορούμε να βοηθηθούμε (μέσω της μελέτης), ώστε να ωθήσουμε τον εαυτό μας προς αυτήν την κατεύθυνση;

Όπως συμβαίνει στα πάντα, έτσι και για το συγκεκριμένο θέμα, είναι απαραίτητο πρώτα «να κατανοήσουμε». Να κατανοήσουμε όμως τι;
Αυτό φυσικά, που ήδη βρίσκεται μπροστά μας……

Γιατί ενώ, (όπως έχει ειπωθεί επίσης χιλιάδες φορές), τα πάντα «είναι εδώ» κάνοντας μας να σκοντάφτουμε στην κυριολεξία επάνω τους, το πρόβλημα είναι πως δεν στεκόμαστε να τα δούμε….. Εκεί υστερούμε...

Και βέβαια, μια και δεν μένουμε να δούμε, δημιουργούμε μόνο σενάρια και διαστρεβλώσεις, φέρνοντας, (ή προσπαθώντας) στα μέτρα μας, ότι κι αν εισέρχεται στην αντίληψη μας, με όλα τα αποτελέσματα που μας στερούν την γαλήνη και την ευτυχία…

Στην περίπτωση λοιπόν της γλώσσας που αποτελείται από λέξεις, τι είναι αυτό που έχουμε μπροστά μας;

Κατ’ αρχήν ένα γραπτό. Μία περιγραφή ……..για κάτι….. Για κάτι που συμβαίνει. Μίας κατάστασης ας πούμε. Και λέμε: Κάποιος, αφού «κατανόησε», (βίωσε, αν και αυτό θα φανεί εκ των υστέρων) κάτι, (την έννοια του «κάτι», ή το «αισθάνθηκε» ολοκληρωτικά), στη συνέχεια, τo μετέφερε με λέξεις στο χαρτί, και (ίσως) έγινε δημόσια διαθέσιμο μέσω αυτής του της κατάθεσης, οπότε και «τυχαία» (τυχαία;), εμείς τώρα το διαβάζουμε.

Έχουμε λοιπόν μπρος μας αυτή την περιγραφή, (και γνωρίζοντας πως χρειάζεται να την κατανοήσουμε πριν βγάλουμε το οποιοδήποτε συμπέρασμα), είναι πάάρα πολύ βασικό, να ακολουθήσουμε κάποιες προτροπές. (Προτροπές, όχι με την έννοια του καταναγκασμού, αλλά επειδή ακριβώς προήλθαν από βιώματα ως διαπιστώσεις κάποιων ανθρώπων οι οποίοι έπεσαν «μέσα» σε όλα, ένα προς ένα τα λάθη που μπορεί κάποιος να υποπέσει και χάσανε άδικα χρόνο και ελευθερία….., τώρα, μας τα κάνουν γνωστά για να τα δούμε και εμείς…) Διαπιστώσεις οι οποίες, αν δεν ακολουθηθούν, δεν έρχεται η κατανόηση, που είναι όπως είπαμε και ο βασικός μας στόχος (ακολουθώντας τον παρόντα συνειρμό).

Προτροπές λοιπόν:

1η Προτροπή.
«Δεν μας ενδιαφέρει ΠΟΙΟΣ είναι αυτός που γράφει το οτιδήποτε».

Αν την ώρα που διαβάζουμε το γραπτό έχουμε κατά νου ποιος το γράφει, δεν είμαστε στο γραπτό. Είμαστε σε αυτόν που το έχει γράψει. Αν δε, τον γνωρίζουμε και προσωπικά, («νομίζοντας» πως ξέρουμε καλά τον ίδιο μια και τον βλέπουμε χρόνια), τότε έχουμε ήδη μία εικόνα αυτού που διαβάζουμε, πριν καν το διαβάσουμε, και η οποία είναι ανάλογη βέβαια, της «γνώμης» μας για το άτομο….

Από την άλλη, αν το γραπτό είναι από κάποιον αναγνωρισμένο από την πλειοψηφία των ανθρώπων ως Γνώστη, (πχ από κάποιον Αρχαίο Φιλόσοφο), αναντίρρητα, γνωρίζουμε πως αυτό που διαβάζουμε είναι «μία σοφία», και το δεχόμαστε χωρίς να εμβαθύνουμε σε τίποτα……

Και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις τελικά όμως δεν βλέπουμε ούτε «καθαρά», ούτε «ουσιαστικά». Αυτό που κάνουμε, είναι ότι κατατάσσουμε ήδη από την αρχή το όποιο περιεχόμενο του γραπτού, ανάλογα με την καταχωρημένη «γνώμη μας» για το άτομο που το κατέθεσε. Αυτό το άτομο όμως, παρόλη την συμπάθεια ή αντιπάθεια που τρέφουμε στο πρόσωπο του, προσπαθεί κάτι να μας πει… Κι αυτό που θέλει να μας πει, (μεταφέρει), μέσα του, εμπεριέχει, (αν το χρησιμοποιήσουμε σωστά, είμαστε επικεντρωμένοι, και εμβαθύνουμε σε μας), συνειδητοποιήσεις, διαπιστώσεις, βιώματα... Ή απλά, έναν άλλο τρόπο από αυτόν που βλέπουμε ήδη, ή κατατάσσουμε τα πράγματα. (Σωστό λάθος δεν το γνωρίζουμε…. ακόμα…) Σίγουρα πάντως, το να είμαστε «στον άλλον» κατά την ανάγνωση, αυτόματα μας έχει ήδη απομακρύνει «από μας», και δεν είναι και το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε για την πρόοδο, ή βοήθεια προς τον εαυτό μας. Εν τέλη, άσκοπος ο χρόνος του όλου διαβάσματος οπότε, καλύτερα να τα παρατήσουμε και να πάμε καμιά βόλτα…

2η Προτροπή.
«Ψάχνουμε, (τρόπος του λέγειν, γιατί δεν αποτελεί πραγματικό ψάξιμο, αλλά «εσωτερική διερεύνηση») το «ΑΠΟ ΠΙΑ ΘΕΣΗ» γράφει, αυτός που γράφει.

Η διερεύνηση του από ποια συνειδησιακή «θέση» καταθέτει ότι καταθέτει, δεν γίνεται για να κρίνουμε τον ίδιο, αλλά για να δούμε εμείς, «που πρέπει να πάμε» (μέσα μας) για να αντιληφθούμε τα όσα μας περιγράφει. Είναι ένα εσωτερικό παιχνίδι «μεταφοράς» της συνειδητότητας μας στα Εσωτερικά επίπεδα που (ίσως), είτε επειδή αδυνατούμε μέχρι τώρα να τα προσεγγίσουμε, μπορούμε να το κάνουμε με το παρόν γραπτό ώστε να βοηθηθούμε, είτε, μας δείχνει μια άλλου είδους προσέγγιση αυτών που αναγνωρίσαμε ήδη, η οποία βέβαια μας εμπλουτίζει. Όσων αφορούν το δεύτερο, όπως και να’ χει βγαίνουμε κερδισμένοι...

Αν δεν μπούμε όμως στα ενδότερα, (ξεκινώντας από εμάς), διαβάζουμε μεν, αλλά το πολύ πολύ μόνο να καταλάβουμε, χωρίς όμως ποτέ να «ανοίγουμε» την ικανότητα του εαυτού μας στην κατανόηση. Με το «καταλαβαίνω», γίνεται αναφορά μόνο σε κάτι επιφανειακό όπως ακριβώς περιγράφεται, χωρίς όμως την οποιαδήποτε προοπτική…. Γιατί την προοπτική, ποτέ δεν την δίνουν τα λόγια, αλλά η θέση η δική μας με την οποία τα προσεγγίζουμε. Διότι πίσω από τα λόγια κρύβεται πάντα η ουσία των γραπτών που αποδίδουν εσώτερες συνειδησιακές «καταστάσεις». Το καταλαβαίνω, έχει να κάνει με απλές περιγραφές υλικών καθημερινών πραγμάτων της «κοινής» λογικής οι οποίες είναι σταθερές, αμετακίνητες, και στατικές, και δεν έχουν καμία σχέση με εσώτερες έννοιες…..

Υπάρχει επίσης το ενδεχόμενο, ακριβώς επειδή ίσως έχουμε διαβάσει πάρα πολλά «αποδεδειγμένα» και «αποδεχόμενα» βιβλία ως «Βαθιάς Γνώσης», να θεωρούμε και πως κατέχουμε αυτή τη Γνώση... Χωρίς βίωμα όμως, κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβαίνει. Οπότε, (μη έχοντας κατακτήσει εσώτερες καταστάσεις), έχει αυτή η Γνώση αποτυπωθεί ξερά στη μνήμη μας μόνο ως πληροφορίες. Έτσι, ότι νέο κι αν διαβάζουμε, (ακόμα και βαθύ να είναι), δεν είμαστε σε θέση να το κατανοήσουμε, οπότε και το απορρίπτουμε ως λάθος.

Για να κατανοήσουμε όμως, είναι απαραίτητη η ύπαρξη της σύνθεσης μέσα μας. Η «σύνθεση», αφορά μία ικανότητα, η οποία αναπτύσσεται εσωτερικά, όταν έχουν ερεθιστεί μέσω της τριβής, (εξαιτίας της Θέλησης μας), ο χειρισμός, η διερεύνηση, η αναγνώριση, η αποσαφήνιση, η βίωση καταστάσεων και ενεργειών της νόησης, όπως και του εσώτερου Είναι μας. Κάτι τέτοιο, αν δεν το έχουμε πραγματοποιήσει, και απλά «καταλάβαμε» μόνο τη γνώση (όλων των παρελθόντων βιβλίων που διαβάσαμε) καθαρά επιφανειακά, έχει αποτέλεσμα να μην συνάγει το κάθε τι νέο με το οποίο ερχόμαστε σε επαφή με αυτά που ξέρουμε και εγκρίνουμε ήδη, εξ ου και η απόρριψη του. Αυτή όμως, είναι η μεγαλύτερη και τραγικότερη παγίδα μας.

Γιατί ότι κι αν διαβάζουμε σήμερα, τώρα, προσπαθούμε να το προσαρμόσουμε σε ότι ήδη ξέρουμε, μια καί έχουμε την αντίληψη, πως η γνώση μαθαίνεται με την αποστήθιση, ή την απλή ανάγνωση… Παραμένουμε όμως έτσι εντελώς κλειστοί, (όσο η μελέτη μας γίνεται κατά αυτόν τον τρόπο) με αποτέλεσμα, να μην μπορούμε τελικά να δούμε….. Έχουμε έτσι οι ίδιοι ήδη καταδικάσει τον εαυτό μας, δηλητηριάζοντας βέβαια και όποιον είναι στα αρχικά στάδια μαθητείας, επηρεάζοντας τον με τον πιο αρνητικό τρόπο, μια και τον παρακινούμε να ακολουθήσει τα βήματα μας….. (Αφού οι ίδιοι θεωρούμε πως πράττουμε σωστά…)

Αναγνωρίζοντας όμως τη θέση μας, και αντιλαμβανόμενοι πως δεν κατανοούμε αυτό που διαβάζουμε καθόλου, σημαίνει απλά, πως ακόμα, δεν είμαστε εκεί... Άρα, όταν θα φτάσουμε να το κατανοούμε (στο μέλλον), τότε θα είμαστε σε θέση, (μετά την κατανόηση), να κρίνουμε για την αλήθεια, ή το ψέμα που περιέχει εντός του. Όχι νωρίτερα. Άρα, προς το παρόν, δεν κρίνουμε το γραπτό, απλά το αφήνουμε στην άκρη.

3η Προτροπή.
«Κοιτάμε, (ή προσπαθούμε να δούμε), που είμαστε εμείς σε σχέση με αυτόν του οποίου το περιεχόμενο του γραπτού τώρα εξετάζουμε».

Όχι όμως για να κάνουμε σύγκριση μαζί του για το αν είμαστε καλύτερος, ή ανώτερος του κλπ, (αστεία πράγματα), αλλά για καθαρά δική μας διερεύνηση. Διότι βρίσκοντας τη θέση μας είναι που ανακαλύπτουμε και εξετάζουμε τη διεύρυνση της δικής μας αντίληψης σε σχέση με τον Ατομικό μας δρόμο. Η σύγκριση, δεν είναι για να κατατάσσουμε, (όπως νομίζουμε) ανθρώπους, πράγματα και καταστάσεις, αλλά για να βοηθήσουμε τον εαυτό μας στην κάθε θέση την οποία βρισκόμαστε, να μπορεί εκμεταλλευόμενος τα εργαλεία που του παρέχονται, (μέσω εννοιών, προτροπών, καταστάσεων με τις οποίες ταυτιζόμαστε), να «βλέπει» κάθε φορά, ένα παραπάνω κομμάτι της Πραγματικότητας.

Γιατί το τι είναι σωστό και λάθος, (το σωστό με την έννοια του Πραγματικού), μόνο το Εσωτερικό μας μπορεί να μας το πει. Και φαίνεται, όταν αυτό που βλέπουμε σε σχέση με τον άλλον, και μας κάνει να χαρακτηρίζουμε τη θέση του ως «πιο χαμηλή από μας», (πως δεν έχει να κάνει με την ανωτερότητα τη δική μας έναντι της δικής του κατωτερότητας, αλλά με τη διαπίστωση της δικής μας συνειδησιακής θέσης από εμάς σε μας, ή την πρόοδο μας σε σχέση με το κοντινό μας παρελθόν), δεν μας κάνει να αισθανόμαστε καμία ανάγκη να «του το δείξουμε», πόσο μάλλον να «τονίσουμε» τα λάθη που διαπιστώνουμε πως κάνει.

Όταν επίσης, (επειδή οι ίδιοι δεν έχουμε κάτι ατόφιο-ατομικό να παρουσιάσουμε, μια και δεν υπάρχει ακόμα στην πορεία μας), κρίνουμε, οποιοδήποτε έργο άλλου, που βλέπουμε πως έχει και απήχηση, (με την έννοια πως συμφωνούν και άλλοι μαζί του), ενώ εμείς αδυνατούμε να τον κατανοήσουμε, και τον επικρίνουμε, τον κατακρίνουμε, του ρίχνουμε ευθύνες, και τον κατηγορούμε, (με τη φαντασία μας να οργιάζει), τελικά, μόνο κακό στον εαυτό μας μπορούμε να κάνουμε. Γιατί βαθιά μέσα σε αυτή μας την κατάκριση, το μόνο που κρύβεται, είναι η ανάγκη μας να δείξουμε ότι κι εμείς κάτι αξίζουμε, τραβώντας με αυτή την αρνητική κρητική μας τα βλέμματα επάνω μας…. Ένα εγώ, από εδώ μέχρι το Φεγγάρι……

Από την άλλη, όταν «πέσει στα χέρια μας κάτι» το οποίο, δεν μπορούμε (ακόμα) να συλλάβουμε ολικά, είναι πολύ καλύτερο για μας να πιαστούμε από τα κοινά που ήδη αναγνωρίζουμε, (ακόμα κι αν είναι ελάχιστα), και να «μελετήσουμε» το γραπτό, γιατί επάνω στην απόφαση-προσπάθεια κατανόησης, (μέσα από αυτό το «ζόρισμα»), είναι που έρχεται η ανύψωση μας, προς το πεδίο από το οποίο περιγράφεται. Ταυτιζόμενοι, όσο μπορούμε περισσότερο.

Γιατί αν δεν πάμε «στην θέση» που γράφτηκε, (όπως είπαμε), δεν έχουμε το δικαίωμα να το απορρίψουμε, μόνο και μόνο επειδή δεν «τολμάμε» να παραδεχτούμε και να αποδεχτούμε την αδυναμία μας να το αντιληφθούμε….

Αυτό όμως τελικά σημαίνει, πως από ένα σημείο και μετά, ότι κι αν έχει καταγραφεί ποτέ στους αιώνες από ανθρώπους, θα είμαστε σε θέση να το αντιληφθούμε. Γιατί το Ανώτερο επίπεδο που έχει τη δυνατότητα να φτάσει, (βρεθεί) ένας άνθρωπος εν ζωή σε αυτό το πεδίο, είναι εν δυνάμει, ικανότητα όλων μας.

Κατανοούμε, τα του επιπέδου αντίληψης μας λοιπόν, και όλα τα κατώτερα επίπεδα, και «μαθαίνουμε», από όλα όσα βρίσκονται πέρα από το επίπεδο αντίληψης μας. (Ακόμα). Όχι για να το δείξουμε όμως στους άλλους, αλλά για να προχωράμε οι ίδιοι…..

Ο καθένας οπότε, όταν εκφράζει αυτά που έχει βιώσει, το κάνει γιατί αυτή είναι η Αλήθεια του. Αν είμαστε καθαροί, συνειδητοποιημένοι, γνωρίζοντες «ΠΟΥ» είμαστε, και «ΠΟΙΟΙ» Είμαστε, ερχόμαστε σε επαφή με ανθρώπους, μόνο στις παρακάτω περιπτώσεις :
Είτε για να καταθέσουμε την Ατομική Βιωματική μας Αλήθεια!
Είτε για να θαυμάσουμε, και να ενθαρρύνουμε.
Είτε για να απαντήσουμε όταν ερωτηθούμε.

Στην πρώτη περίπτωση μοιραζόμαστε με τους άλλους την Ατομική μας Γνώση, και εμπλουτιζόμαστε με το μοίρασμα της δικής τους Ατομικότητας.
Στη δεύτερη, αναγνωρίζουμε την Αλήθεια και την Ομορφιά και το δηλώνουμε
Και στην τρίτη, επεξηγούμε ότι καταθέτουμε, βοηθώντας, ώστε να αναγνωρίσουν και άλλοι, την δική τους πια Ατομική Αλήθεια.

4η Προτροπή.
«Έχουμε υπ όψιν μας, την αυτοαναίρεση των λέξεων»

Η συνειδητοποίηση της Αυτοαναίρεσης των Λέξεων, έρχεται παρατηρώντας και μελετώντας τη γλώσσα, με ταυτόχρονη Εσωτερική εργασία με τον εαυτό, και τις αντίστοιχες «συνειδησιακές θέσεις» οι οποίες αλλάζουν, κατά την παρακολούθηση και ακολουθία του ιρμού ενός κειμένου ώστε να γίνει κτήμα μας.

Είναι πολύ βασικό να γνωρίζουμε, πως πάρα πολλά κείμενα, (ειδικά τα βαθιά κείμενα που γράφονται από μια πολύ υψηλή θέση), για να γίνουν αντιληπτά, είναι απαραίτητη η εναλλαγή μέσα μας διαφόρων «συνειδησιακών θέσεων», οι οποίες αλλάζουν αυτόματα μεταξύ τους, ώστε ο εαυτός να αντεπεξέλθει στην παρακολούθηση και κατανόηση. Εκεί είναι που κάνει οφθαλμοφανές την αδυναμία της γλώσσας, (και των λέξεων) να μεταφέρει τις έννοιες. Και ειδικά, πέρα ακόμα κι από τον κόσμο των εννοιών…..

Κάτι λοιπόν που σε μία (χαμηλή) θέση ισχύει, σε μία άλλη, (ανώτερη), ενώ θα περιγραφεί με τα ίδια λόγια, θα σημαίνει άλλα πράγματα, ή ακόμα και θα έχει αντίθετη εντελώς σημασία. Η γλώσσα λοιπόν, είναι ζωντανή! Δεν είναι «φλατ» όπως η λογική μας. Φέρει μέσα της τεράστιο βάθος, αλλά μόνο αν εμείς γινόμαστε συνειδησιακοί επισκέπτες των ανάλογων πεδίων που μεταφέρονται στα λόγια.

Παράδειγμα:
Άλλο είναι το «εγώ» του εγωισμού και της «λεγεώνας», και άλλο το «Εγώ» της Ατομικότητας.

Και ακόμα, η Ένωση με τον Εαυτό, δεν είναι επίτευξη, όμως η Ένωση με τον Εαυτό, είναι επίτευγμα.
Στην πρώτη περίπτωση, δεν είναι επίτευξη γιατί δεν φτάνουμε ποτέ κάπου. Ειδικά με την προσπάθεια, την αποστήθιση της γνώσης, τα βραβεία και τους επαίνους… Φτάνουμε, φυσιολογικά, όταν απλά αφαιρέσουμε τα εμπόδια από το να μην είμαστε εκεί, και αυτό το συνειδητοποιούμε, γιατί όλοι μας, Είμαστε από πάντα.
Στη δεύτερη περίπτωση όμως, αν το θελήσουμε, το αποφασίσουμε, και εργαστούμε Εσωτερικά, φυσικά και είναι επίτευγμα. Το μεγαλύτερο, και πιο ουσιαστικό όλης μας της ζωής.

Παρακολουθώντας λοιπόν το ταξίδι που μας κάνει να πάρουμε σε αυτό μέρος ένα κείμενο, είναι που μεταφερόμενοι οι ίδιοι, γινόμαστε «αυτόπτες μάρτυρες» των όσων περιγράφονται.

5η Προτροπή.
«Κατανοώντας «καθαρά» το ίδιο το κείμενο, μόνο τότε είμαστε σε θέση να δούμε, (μέσα από αυτό), το γιατί αυτός ο άνθρωπος το κατέθεσε, όπως και γιατί τελικά έφτασε στα χέρια μας».

Δεν υπάρχει τίποτα στη ζωή, που να είναι έξω από την Εξέλιξη μας. Αυτό σημαίνει, (μια και όλοι, και όλα είναι συνδεδεμένα), πως τίποτα τυχαίο δεν υπάρχει στις μεταξύ μας επαφές και σχέσεις. Αν η προσοχή μας όμως παραμένει μόνο στο εξωτερικό μέρος, ποτέ δεν κατανοούμε αυτή την ομορφιά που συμβαίνει με τα πάντα στον κόσμο μας.

6η Προτροπή.
«Τι κάνουμε εμείς σε παρόμοιες, αντίστοιχες φάσεις της ζωής μας όταν χρησιμοποιούμε έναν ανάλογο τρόπο αντιμετώπισης των καταστάσεων, σαν αυτόν που μόλις κατανοήσαμε;»

Κατ’ αρχήν, με ποιον άλλον τρόπο, (εκτός του περιγραφομένου) αντιμετωπίζουμε οι ίδιοι τις καταστάσεις; Σε αυτή τη φάση, έχουμε φύγει απ’ ότι διαβάσαμε, και είμαστε μόνο σε μας…..

Πήραμε το έναυσμα του γραπτού, και το κάνουμε σπερματική έννοια προς διερεύνηση της Ατομικής μας θέσης στα πράγματα. Υλικό για το στοχασμό μας…

7η Προτροπή.
«Παραπέρα διερεύνηση»

Τι αντιληφθήκαμε για μας από αυτό το κείμενο πέραν; Τι γίναμε; Με τι εμπλουτιστήκαμε; Κάναμε διαπιστώσεις του παρελθόντος που ίσως δεν είμαστε πια εκεί; Που μας μετέφερε, ασχέτως αυτού που διαβάσαμε, με την έννοια του τι ενεργοποίησε; Μια και η κατανόηση του, «κάτι μας έδωσε» οπωσδήποτε… Είτε το ίδιο ήταν αληθινό είτε ψευδές δεν έχει σημασία. Σημασία έχει, πως πάντα, το οτιδήποτε έχει τη δυνατότητα μέσα του να μας πάει πιο πέρα.

Όλες οι παραπάνω προτροπές, δεν έχουν μία σειρά πραγμάτωσης. Χρειάζεται, όλες μαζί να λειτουργούν κατά τη μελέτη μας, για να φέρουν ένα ορθό αποτέλεσμα. Η αναγνώριση της κάθε παγίδας όμως κατά την ανάγνωση που κάνουμε, είναι που κάνει εφικτό το να εργαστούμε με αυτή μας την ελλειμματικότητα, παρανόηση, που παραδεχόμενοι αντιληφθήκαμε πως μας εμποδίζει και μας παγιδεύει.

Οι λέξεις, είναι μόνο για να μας προϊδεάσουν λοιπόν. Για να μας ταξιδέψουν. Να μας ωθήσουν να εισχωρήσουμε εντός μας. Και όχι για να βγαίνουμε από εμάς, ή να ζούμε εκτός. Έξω από μας, γύρω μας, στις καταστάσεις που μας συμβαίνουν, στους άλλους.

Οι λέξεις, είναι βοήθημα. Ένα βοήθημα για τα ταξίδια …… μέσα μας. Είναι λοιπόν Εργαλείο, και είναι σύμβολα. Αποτυπώσεις λιγοστές, που είναι ικανές να μας εισαγάγουν στο γενικό, μόνο όμως αν εμείς προχωρήσουμε το όποιο θέμα.
Για συνειδητοποιήσεις, διαπιστώσεις, αντίληψη…. Περιγράφουν, μεταφέρουν μεν, γιατί «εμπεριέχουν», κουβαλούν την Εσωτερική Θέαση, όμως να θυμόμαστε, πως ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ η θέαση… Η θέαση η ίδια, είναι πέραν…

Η γλώσσα γενικότερα, συγκεκριμενοποιεί. Έχει διαχωριστεί κάτι από μέσα, και μεταφέρεται έξω διαχωρισμένο. Για να γίνει η αντίληψη του μη διαχωρισμένου, είναι που χρειάζεται να προσεγγιστεί με τη θέση μας εντός μας. Αλλιώς, ότι περιγράφει το έχει κατεβάσει, το έχει οριοθετήσει, και το κρατά φυλακισμένο. Μένοντας μόνο στην περιγραφή, είμαστε φυλακή οι ίδιοι. Άρα, είναι όμορφο να γνωρίζουμε πως ότι κι αν εκφράσουν οι λέξεις δεν είναι ποτέ μόνο αυτό.

Κάθε τι επίσης που έχει μια περιγραφή, μέσα σε αυτή την περιγραφή, εμπεριέχει και το αντίθετο του, όπως και τις άπειρες προοπτικές του. Γιατί; Γιατί οι ίδιοι, δεν είμαστε κάτι το περιορισμένο. Περιορισμό, έχει μόνο το υλικό μας σώμα. Η αντίληψη όμως, δεν επιδέχεται κανέναν περιορισμό, παρά μόνο, αυτόν που εμείς οι ίδιοι θα καθορίσουμε. Αν αποδεχτούμε αυτό που θα ειπωθεί ως αυτό που είμαστε, είμαστε μόνο αυτό. Αν όμως, απλά περιγράψουμε, κάτι από όλη τα γκάμα του άπειρου που έχουμε εντός μας, είναι εντελώς διαφορετικά τα πάντα μέσα μας.

Το διάβασμα λοιπόν, το κάθε είδους διάβασμα, είναι προς χρησιμοποίηση. Είτε για εγκλωβισμό, είτε για επέκταση και άνοιγμα. Αυτό όμως, θα καθοριστεί από την τάση μας για περιορισμό ή επέκταση. (Και πάλι ο προσδιορισμός αυτός δίδεται από την αναγνώριση τη δική μας στο τι είναι αυτό που χρησιμοποιούμε τελικά). Είμαστε περιοριστικοί λοιπόν, ή επεκτατικοί; Γιατί αυτός ο περιορισμός ή η επέκταση, αν παρατηρήσουμε, είναι και αυτό που χαρακτηρίσει κατά ανάλογο τρόπο και τη ζωή μας.

Ο περιορισμός είναι φυλακή και στασιμότητα. Καμία εξέλιξη εσωτερικά, άρα ούτε και αλλαγή, η προοπτική και στο εξωτερικό σκηνικό της ζωής μας. Και όσο, (σε έναν κόσμο που τα πάντα ρει), παραμένουμε περιορισμένοι και αμετακίνητοι, τόσο στερούμε από τον εαυτό μας ελευθερία.

Αντίθετα η επέκταση, (η κάθε είδους επέκταση των ορίων μας), Συναισθηματικά, Νοητικά, στις πράξεις της εξωτερικής μας ζωής, στις δυνάμεις και δυνατότητες μας, στη Γνώμη για τον εαυτό μας, μόνο να μας εμπλουτίσει και να μας προοδεύσει μπορεί. Κάθε μέρα και πιο πέρα, κάθε στιγμή και πιο πάνω.

Τι μας λείπει λοιπόν εν τέλει, και που ψάχνουμε τις απαντήσεις;

Όλα είναι θεατά. ΌΛΑ. Ας μάθουμε να βλέπουμε……..όταν κοιτάμε. Αυτό είναι που χρειαζόμαστε. Ή, ας μάθουμε ΠΟΥ, να κοιτάμε, και ΠΩΣ να κοιτάμε.

Αυτό φίλοι μου είναι το μυστικό….

6 αλήθειες που θα σε οδηγήσουν στην ευτυχία

Μια ψυχολόγος εξομολογείται τι της διηγούνται οι πελάτες της ως “η στιγμή που ανακάλυψαν το μυστικό της ευτυχίας”.

Πολλοί απευθύνονται σε ειδικούς για ψυχολογική στήριξη ή συμβουλευτικές υπηρεσίες αλλά αυτό που παρατηρούν σχεδόν όλοι οι ψυχολόγοι είναι οτι οι περισσότεροι πελάτες τους ψάχνουν με αγωνία για μια στιγμή “επιφάνειας”.
Ένα λεπτό όπου το μυαλό μας θα κάνει το μαγικό κλικ, θα δούμε τον κόσμο με άλλα μάτια και θα έχουμε διαλευκάνει τα μυστήρια της ζωής που μας ταλανίζουν καιρό.

Είναι αλήθεια ότι είναι τέλειο να έχεις την “α-χα!!” στιγμή σου, αλλά το θέμα, επισημαίνουν οι επιστήμονες, είναι τι θα κάνεις με αυτές τις αλήθειες που ανακάλυψες, πώς θα τις αξιολογήσεις και θα τις αξιοποιήσεις.

Τις περισσότερες φορές η διαδικασία να αλλάξουμε συνήθειες, ακόμα κι αν το θέλουμε πολύ, είναι επίπονη και υποσυνείδητα το αποφεύγουμε. Το κλειδί είναι το θάρρος, αυτή μάλλον είναι και η πραγματική επιφώτιση.

Παρακάτω θα βρεις μια μικρή λίστα από τις συνειδητοποιήσεις των ατόμων που είχαν την “α-χα!!!” στιγμή τους, την εκμεταλλεύτηκαν και άλλαξαν τη ζωή τους!

1. Δεν είσαι αυτό που νομίζουν oι άλλοι οτι είσαι

Αυτό που έχει σημασία είναι πως νιώθεις εσύ για τον εαυτό σου και τι γνώμη έχεις γι αυτόν. Δε γίνεται να αφήνεις άλλους να αποφασίζουν για το ποια είσαι. Πάντα να είσαι ο εαυτός σου, ο κόσμος σε χρειάζεται γι αυτό που αληθινά είσαι.

2. Το σχέδιο Β συχνά είναι καλύτερο από το Α

Η πιο απελευθερωτική στιγμή είναι αυτή που αφήνεις στην άκρη το τι νομίζεις εσύ οτι είναι το καλύτερο για σένα και αφήνεις το σύμπαν να σου δείξει. Σταμάτα να συνεχίζεις συνήθειες που δεν κάνουν πια κανένα καλό, μια δουλειά, μια σχέση, ένα όνειρο και ακολούθησε την καρδιά σου.

3. Δεν είσαι ένας αριθμός στη ζυγαριά

Όταν θα έχεις πια μεγαλώσει και ζήσει τα περισσότερα χρόνια της ζωής σου θα σκεφτείς πόσο ανούσια είναι η ενασχόληση με όλες τις νέες δίαιτες, τον πόλεμο με το φαγητό και το μίσος προς το σώμα σου. Προς θεού, δεν εννοούμε να μην ενδιαφέρεσαι για την εικόνα και τη σιλουέτα σου, ωστόσο πάνω από όλα αυτά ας έχεις ενδιαφέρον για αυτό που νιώθεις και όχι αποκλειστικά γι αυτό που φαίνεσαι.

5. Το να είσαι μόνη σου δε σημαίνει οτι βιώνεις μοναξιά

Ο φόβος της μοναξιάς είναι σοκαριστικό συναίσθημα και συχνά κάνει τους ανθρώπους να συμβιβάζονται με κάτι που δε θέλουν πραγματικά. Αν αγαπήσεις την παρέα του εαυτού σου, δε θα νιώθεις μόνη και θα διαλέγεις για φίλους/σύντροφο κτλ αυτούς που πραγματικά θέλεις να έχεις γύρω σου.

6. Δε θα υπάρχει ποτέ στιγμή που ΟΛΑ θα έχουν γίνει στην εντέλεια

Λίστες, δουλειές σπιτιού, υποχρεώσεις δεν τελειώνουν ποτέ. Έτσι είναι η ζωή, γεμάτη προκλήσεις που συνεχώς ανανεώνονται. Αντί να επικεντρώνεσαι στο αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας, πανηγύρισε τις μικρές νίκες σου, όταν επιτυγχάνεις κάθε επιμέρους στόχο στην καθημερινότητά σου.

7. Ο συναισθηματικός πόνος δείχνει πόσο πολύ χρειαζόμαστε την αλλαγή

Θλίψη, κατάπτωση και πονοκέφαλοι είναι οι πιο light τρόποι που το σώμα μας μάς προειδοποιεί για κάτι βαθύτερο που δεν παέι καλά. Δες με προσοχή τί δεν παέι καλά στη ζωή σου και ανοίξου σε νέες προοπτικές.

8. Δε χρειάζεται να βρεις το λόγο ύπαρξής σου. Θα σε βρει αυτός.

Η περίοδος ανάμεσα σε αυτό που ήσουν και σε αυτό που αποφάσισες να γίνεις θα έχει δυσκολίες, αλλά αναγνώρισε οτι κάθε πόνος έχει λόγο που υπάρχει και πως κάθε αλλαγή είναι ταραχώδης. Κάθε βήμα σε φέρνει πιο κοντά στο να σχηματίσεις αυτό που πραγματικά είσαι. Απόλαυσε το ταξίδι και βίωσέ το εσωτερικά και με ηρεμία.

Καλό δρόμο!

30 μαθήματα ζωής!

Πρόσφατα διάβασα τα «Τριάντα Μαθήματα Ζωής» από το Γηρίατρο, KarlPillemer. Αυτά τα «μαθήματα» είναι ταυτόχρονα και τα ερωτήματα που τέθηκαν σε πάνω από χίλια άτομα της τρίτης ηλικίας. Ο γηρίατρος τα θεώρει άτομα ιδιαίτερα διορατικά (τους αποκαλεί «εμπειρογνώμονες») και από τη ερευνά του ήταν σε θέση να βρει τριάντα κοινά σημεία μεταξύ τους. Κράτησα κάποιες σημειώσεις και ορίστε μία μικρή «βίβλος».

Ένα τέλειο μαζί (γάμος) - Ποτέ μην πας στο κρεβάτι θυμωμένος.

1. Παντρέψου κάποιον που σου μοιάζει - ομοιότητα σε θεμελιώσεις αξίες, ομογαμία - ομογαμικοί γάμοι, «βρες κάποιον που είναι παρόμοιος σε ανατροφή, γενικό προσανατολισμό και αξίες, είναι το πιο σημαντικό συστατικό ενός μακροχρόνιου και ικανοποιητικού γάμου»

2. Η φιλία είναι τόσο σημαντική όσο μια ρομαντική αγάπη - «οι ειδικοί προτείνουν να σκεφτείς τι σου αρέσει σε ένα χρόνιο φίλο σου και να το ψάξεις σε ένα πιθανό σύζυγο»

3. Μην κρατάς σκορ - και οι δύο πλευρές δίνουν το 100% όλη την ώρα. Όχι το 50% ναι και το 50% όχι. «Όταν ξυπνάς το πρωί σκέψου, τι μπορώ να κάνω για να κάνω τη μέρα της/ του λίγο πιο χαρούμενη»

4. Μιλήστε ο ένας στον άλλο - μάθετε να επικοινωνείτε σχετικά με τις διαφωνίες σας. Όλοι έχουμε την ανάγκη να μάθουμε με ποιον τρόπο μπορούμε να μαχόμαστε.

5. Μη δεσμευτείς απλά στον σύντροφό σου - δεσμεύσου στον ίδιο το γάμο. Κάντε μία δέσμευση για την ιδέα του γάμου και πάρτε την στα σοβαρά.

Χαρούμενο πρωινό ξύπνημα - Σηκώνομαι το πρωί ανυπομονώντας να πάω για δουλειά;

Επέλεξε μια καριέρα για τις εσωτερικές, ουσιαστικές ανταμοιβές, όχι τις οικονομικές - «εάν υπάρχει μία άλλη καριέρα που εύχεσαι να μπορούσες να επιδιώξεις αλλά ανησυχείς για τη μείωση του εισοδήματος, κάντο έτσι και αλλιώς». Η αίσθηση ενός σκοπού και το πάθος μπορούν να εξαργυρώσουν μία μεγαλύτερη επιταγή.

Μην τα παρατάς στο να ψάχνεις για μία δουλειά που να σε κάνει ευτυχισμένο - «μη φοβηθείς να τριγυρνάς και να δοκιμάζεις διαφορετικά πράγματα, ανεξάρτητα με την ηλικία σου. Το πιο σημαντικό πράγμα που θέλεις να μάθεις είναι το ποιος είσαι και τι δυνατότητες έχεις». Η επιμονή είναι το κλειδί για να βρεις την δουλειά που αγαπάς.

Κάνε την πιο «άσχημη» δουλειά - κάνε όσο πιο πολύ μπορείς από την οποιαδήποτε δουλειά. Συνέχισε να μαθαίνεις από τα καλά και τα κακά παραδείγματα για να τα χρησιμοποιήσεις αργότερα στη ζωή.

Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι ατού σε σχέση με οτιδήποτε άλλο- Πρέπει να έχεις διαπροσωπικές ικανότητες για να πετύχεις, ικανότητες όπως η ενσυναίσθηση, το να ακούς και το να λύνεις θεμελιώδεις διαφωνίες στον εργασιακό σου χώρο.

Ο καθένας χρειάζεται αυτονομία - ψάξε την ελευθερία του να παίρνεις αποφάσεις και κινήσου προς κατευθύνσεις που σε ενδιαφέρουν, χωρίς τον πλήρη έλεγχο από την κορυφή, όποια και αν είναι αυτή.

Κανείς δεν είναι τέλειος (το να είσαι γονιός) - εγκατέλειψε την τελειότητα

Όλα είναι θέμα χρόνου - θυσιάσου εάν είναι απαραίτητο για να ξοδέψεις τον περισσότερο χρόνο που μπορείς με τα παιδιά σου. Είναι ανάγκη να είστε μαζί σε μία καθημερινή ροή στο σπίτι και όχι μόνο κατά τη διάρκεια ενός προσχεδιασμένου «ποιοτικού χρόνου». Ξόδεψε χρόνο για να κάνετε πράγματα που τους αρέσουν.

Είναι φυσιολογικό να έχεις αγαπημένα αλλά ποτέ να μην το δείχνεις

Μη χτυπάς τα παιδιά σου.

Απέφυγε ένα ρήγμα με κάθε κόστος - κάνε ότι είναι απαραίτητο για να αποφύγεις ένα μόνιμο ρήγμα με ένα παιδί, ακόμη και εάν χρειάζεται να συμβιβαστεί η πλευρά του γονέα.

Σκέψου μετά από χρόνια τη σχέση σου με τα παιδιά - το να είσαι γονέας συνεχίζεται και αφού τα παιδιά φύγουν από το σπίτι, οπότε πάρε αποφάσεις όταν είναι νέα ακόμη ώστε να οδηγηθούν σε θετικές σχέσεις στο δεύτερο μισό της ζωή στους.

Βρες τη μαγεία (Ενηλικίωση)

Το να μεγαλώνεις είναι πολύ καλύτερο από ότι νομίζεις - μην χαραμίσεις το χρόνο σου ανησυχώντας για το ότι μεγαλώνεις. Μπορεί αυτός ο χρόνος να είναι χρόνος ευκαιριών, περιπέτειας και ανάπτυξης.

Πράξε τώρα λες και θα χρειαστείς το σώμα σου για εκατό χρόνια - δεν είναι ο θάνατος αυτός για τον οποίο θα έπρεπε να ανησυχείς - αυτό είναι μία χρονική ασθένεια. Αυτό που κάνεις τώρα για την υγεία σου είναι πολύ σημαντικό για το μέλλον, αλλά το κίνητρο δεν θα έπρεπε να είναι το πόσο πολύ θα ζήσεις αλλά το πώς πρόκειται να ζήσεις. Κακές συμπεριφορές και συνήθειες είναι λιγότερο πιθανόν να σε σκοτώσουν και περισσότερο να σε καταδικάσουν σε χρόνια ή δεκαετίες με τη χρόνια νόσο.

Μην ανησυχείς για το θάνατο - οι ειδικοί δεν το κάνουν - Μην ξοδεύεις χρόνο με δυσφορία για τη θνησιμότητα σου. Αυτό που προτείνουν οι ειδικοί είναι προσεκτικός προγραμματισμός και οργάνωση για το τέλος της ζωής.

Μείνε συνδεδεμένος- η κοινωνική απομόνωση είναι πολύ πιθανόν να αναπτύξει προβλήματα υγείας και είναι λιγότερο πιθανόν να συμβάλλει σε καταστάσεις καλής υγείας. Δύο συμβουλές στο να το δουλέψεις 1) απέκτησε πλεονέκτημα από ευκαιρίες για να μαθαίνεις 2) επινόησε ένα υποσυνείδητο στόχο ώστε να μείνεις συνδεδεμένος.

Σχεδίασε για το που θα μείνεις (και οι γονείς σου επίσης) - Μην αφήσεις τους φόβους και τις προκαταλήψεις να αποτρέψουν εσένα ή τους πιο ηλικιωμένους συγγενείς σου από τη σκέψη μιας μετακόμισης σε μία μικρή, ζωντανή κοινότητα. Μια τέτοια κίνηση ανοίγει δρόμους για μία καλύτερη ζωή από το να τους περιορίζει.

Μπορώ να κοιτάξω τον καθένα στα μάτια (μετάνοια) – «Εσωτερική διαφώτιση»

Πάντα να είσαι ειλικρινής- οι γηραιότεροι θεωρούν αυτήν τη συνταγή αδιαπραγμάτευτη. Περιλαμβάνει δουλειά, αφοσίωση κτλ… Οι περισσότεροι άνθρωποι υποφέρουν από σοβαρή λύπη αργότερα στη ζωή, αν υπήρξαν λιγότερο "δίκαιοι και κάθετοι".

Πες ναι στις ευκαιρίες - αγκάλιασε τις νέες προκλήσεις σε κάθε στροφή, λέγε ναι όσο το δυνατόν συχνότερα. Η μεγαλύτερη ανταμοιβή που μπορείς να λάβεις στην καριέρα σου, είναι η ευκαιρία να κάνεις περισσότερα.

Ταξίδεψε περισσότερο- κάνε το τώρα. Όταν οι ημέρες των ταξιδιών σου τελειώσουν θα εύχεσαι να είχες κάνει ακόμη ένα ταξίδι. Ταξίδεψε όταν έχεις το χρόνο και την φυσική ικανότητα και όταν μπορείς να έχεις την αγαπημένη σου παρέα, για ταξίδια, πλάι σου.

Επέλεξε έναν σύντροφο με ιδιαίτερη προσοχή - αυτή είναι ίσως η πιο σημαντική απόφαση που ένας άνθρωπος πρέπει να πάρει. Τρία επικίνδυνα και ενδεχομένως καταστροφικά πράγματα που μπορείς να κάνεις: 1) να ερωτευτείς με πάθος και να δεσμευτείς αμέσως, 2) να δεσμευτείς από απελπισία (συνήθως στα μέσα της δεκαετίας των τριάντα), 3) να είσαι σε ένα γάμο όχι από επιλογή ή χωρίς οι λόγοι ύπαρξης του να είναι σαφείς. Να είσαι πολύ, πολύ επιλεκτικός και να κοιτάς προσεκτικά τόσο το κοντινό όσο και μακρινό μέλλον.

Πες το τώρα - Οι άνθρωποι συνέχεια λένε τις θλιβερές λέξεις «θα μπορούσε να ήταν» παραλείποντας να εκφράσουν τον εαυτό τους πριν να είναι πολύ αργά.

 Διάλεξε την ευτυχία - (οι αλήθειες των ειδικών) - Ο χρυσός κανόνας

Ο χρόνος έχει ουσία - Εκμεταλλευτείτε κάθε μέρα που σας δίνεται. Εμείς θα λογοδοτήσουμε για όλες τις επιτρεπόμενες απολαύσεις που αποτύχαμε να απολαύσουμε.

Η ευτυχία είναι μια επιλογή, δεν αποτελεί προϋπόθεση - Δεν είσαι υπεύθυνος για όλα τα πράγματα που σου συμβαίνουν, αλλά έχεις τον πλήρη έλεγχο της συμπεριφοράς σου και των αντιδράσεων σου για αυτά που σου συμβαίνουν. Η ευτυχία απαιτεί μια συνειδητή αλλαγή στην προοπτική με την οποία επιλέγεις - καθημερινά – είτε αισιόδοξα είτε απαισιόδοξα. «Η ευτυχία» είναι στον αντίποδα του "είμαι ευτυχής αν και μόνο". Πολλοί εμπειρογνώμονες διαπίστωσαν ότι υπενθυμίζοντας συνεχώς στον εαυτό τους, καθημερινά, το δώρο της ζωής τους βοήθησε να επιλέξουν την ευτυχία.

Ο χρόνος που ξοδεύεις ανησυχώντας είναι χαμένος χρόνος - Πολλοί ειδικοί θα ήθελαν να έχουν πίσω όλο το χρόνο που ξόδεψαν, διαβρώνοντας τον με την αγωνία, για το μέλλον. Συμβουλή 1: Έμφαση στους βραχυπρόθεσμους στόχους και όχι μακροπρόθεσμους. Συμβουλή 2: Αντί να ανησυχείς προετοιμάσου. Συμβουλή 3: Η αποδοχή είναι ένα αντίδοτο της ανησυχίας. Απλά αφήστε το να είναι. Η ανησυχία δημιουργείται στην απουσία πραγματικών στρεσσογόνων καταστάσεων – και είναι εντελώς διαφορετική από συγκεκριμένη επίλυση προβλημάτων.

Σκέψου απλά και «μικρά» - ας απογειώσουμε την απόλαυση της καθημερινότητας, ακόμα και περιμένοντας τη ζωή μας να αλλάξει. Δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή σε γεγονότα μικρής κλίμακας (πίνοντας καφέ, ένα ζεστό κρεβάτι το χειμώνα) σαν τα συστατικά της ευτυχίας που μας ανεβάζουν σε καθημερινή βάση. Οι ειδικοί μας προτρέπουν να απολαύσουμε μια συνειδητή πράξη, και να αντιμετωπίσουμε αυτήν την απόλαυση, τη δεδομένη χρονική στιγμή, σαν ένα μοναδικό δώρο. Είναι μια αλλαγή στο πως πρέπει να συνειδητοποιούμε πράγματα ​​και μπορούμε να την ενισχύσουμε καθημερινά με μια μικρή προσπάθεια.

Έχε πίστη - Δύο κύριοι λόγοι για να εξασκείς την πίστη: παρέχει μια πηγή επικοινωνίας και προσφέρει μοναδική βοήθεια στην αντιμετώπιση των δύσκολων καιρών.

«Σ’ αγαπώ»

Σ’ αγαπώ» Μια λέξη που τη λέμε συχνά ή σπανίως. Ξέρουμε όμως τι σημαίνει;
Πολλοί από εμάς, εντελώς ανεπίγνωστα και υποκριτικά ταυτίζουμε την λέξη «Σ’ αγαπώ» με την ανταλλαγή προσδοκιών για τρυφερότητα, φροντίδα και ασφάλεια στο πλαίσιο των διαπροσωπικών μας σχέσεων.

Όταν νιώθουμε -ή λέμε- το «σ” αγαπώ» στον φίλο, τον σύντροφο, τον γονιό, ή το παιδί μας συνήθως αιτούμαστε από μέρους τους την επίδειξη, με λέξεις ή πράξεις, του ενδιαφέροντός τους.
Η μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων αρνείται πεισματικά να δεχτεί τον αιτητικό χαρακτήρα του «σ” αγαπώ», ενώ αυτάρεσκα και επιδεικτικά υπερτονίζει την ανάγκη για δοτικότητα.

Η έννοια της αγάπης βέβαια δεν έχει καμία σχέση με το παραπάνω «παιχνίδι- αλισβερίσι» εντυπώσεων κι αυτοδικαίωσης. Η αγάπη υπερβαίνει καταλυτικά τις αυτό-τροφοδοτούμενες συναισθηματικές εντυπώσεις που παίρνουν και δίνουν στις διαπροσωπικές σχέσεις. Είναι ή ύστατη και γι” αυτό τελειωμένη κατάσταση ύπαρξης, απ” την οποία απουσιάζει κάθε είδους προσδοκία.

Όσο για το πώς μετριέται; Μετριέται με τον βαθμό παράδοσης του ιδίου θελήματος του αγαπώντος προσώπου, στο βωμό της ανιδιοτελούς προσφοράς για το όφελος κάθε ζωντανού πλάσματος.

Το Σύμπαν αποτελείται από πληροφορίες

Η κβαντική φυσική μπορεί τώρα να επιβεβαιώσει, το σύμπαν που ζούμε δεν αποτελείται από στερεά αντικείμενα, αλλά από ενέργεια και πληροφορίες.

Αυτή η ανακάλυψη έχει τεράστια σημασία για την κατανόηση της φύσης του κόσμου μας αλλά και την κατανόηση της πραγματικής πηγής του να σφύζεις από υγεία. Σημαίνει, επίσης, ότι είναι δυνατό να συνθέσει όλες τις έννοιες που συζητήθηκαν στον κόσμο της ολιστικής φυσικής υγείας σε μία ενιαία θεωρία.
Από τη στιγμή που κατοικούμε στο σύμπαν, η ανθρωπότητα υπόκειται σε συμπαντικούς και φυσικούς νόμους. Τούτου λεχθέντος, σε ένα σύμπαν πληροφοριών φτιαγμένο από ενέργεια, η υγεία ή η ασθένεια μπορεί να προέλθει μόνο από ένα μέρος. Αυτό το μέρος είναι από τις πληροφορίες.

Η ιδέα έχει ως εξής: Όταν τα κύτταρα στο σώμα μας ευθυγραμμίζονται με καθαρές, υγιείς πηγές πληροφοριών, είμαστε υγιείς. Ομοίως, όταν είμαστε εκτεθειμένοι σε διαστρεβλωμένα πεδία πληροφοριών, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε προβλήματα υγείας, αν δεν καταργήσουμε την πηγή των διαστρεβλωμένων πληροφοριών.
Έτσι, ποια είναι τα καθαρά πεδία πληροφοριών και ποια τα διαστρεβλωμένα πεδία πληροφοριών, ρωτάτε; Λοιπόν, μερικά παραδείγματα των καθαρών πληροφοριών είναι το να τρώτε αγνά, φυσικά, άψητα βιολογικά τρόφιμα και καθαρό φιλτραρισμένο νερό. Εφοδιάζοντας με αυτό το είδος των καυσίμων το σώμα μας, το βοηθάμε να διοχετεύει καθαρή ενέργεια κάνοντας το να σφύζει από υγεία. Μερικά παραδείγματα διαστρεβλωμένων πληροφοριών είναι το πρόχειρο φαγητό και τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία που δημιουργούνται από τα ασύρματα δίκτυα και τους πύργους κινητής τηλεφωνίας.
Το Πρόχειρο φαγητό-Γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί έχει αρνητική επιστροφή ενέργειας πληροφοριών η οποία τελικά θα προκαλέσει προβλήματα υγείας αν συνεχίσουμε να το καταναλώνουμε, ενώ η ακτινοβολία EMF είναι μια πηγή αρνητικών και διαστρεβλωμένων πληροφοριών που διαταράσσει το ενεργειακό πεδίο του σώματος και που με την πάροδο του χρόνου θα μας στερήσει την υγεία, αν η πηγή της παραμορφωμένης ενέργειας δεν αφαιρεθεί. Οι παθογόνοι μικροοργανισμοί είναι μια άλλη πηγή στρέβλωσης , δυσαρμονικών πληροφοριών. Αν τα επιβλαβή βακτήρια ή ένας ιός εισέλθουν στο σύστημά μας, δημιουργούν στρεβλώσεις στην κανονική λειτουργία του σώματός μας και προκαλούν προβλήματα υγείας.
Όπως μπορείτε πιθανώς να πείτε έως τώρα, η πληροφορία αυτή έχει θεμελιώδεις συνέπειες στο χώρο της φυσικής υγείας. Αυτό που σημαίνει είναι ότι ουσιαστικά, όλες οι πληροφορίες, άρθρα και προτάσεις που διαβάζουμε σχετικά με τη φυσική υγεία μας κατευθύνει να γεμίσουμε τη ζωή και το σώμα μας με καθαρές, υγιείς πηγές πληροφοριών αποφεύγοντας και μειώνοντας τις πηγές των διαστρεβλωμένων πληροφοριών.

Αυτό είναι το ενιαίο κλειδί για την πηγή της υγείας και της επούλωσης, καθώς και η πηγή όλων των ασθενειών και της κακής υγείας. Αν χρησιμοποιήσουμε τη λογική και τη διαίσθησή μας, γίνεται σχετικά εύκολο να συμπεράνουμε αν ένα τρόφιμο, ένα ενεργειακό πεδίο ή το περιβάλλον είναι γεμάτο με καθαρή περιστρεφόμενη ενέργεια ή παραμορφωμένη ενέργεια.
Στη συνέχεια μπορούμε να κάνουμε συνειδητά την επιλογή να αλληλεπιδράσουμε ή όχι με την εν λόγω πηγή πληροφοριών. Αυτό μας δίνει τη δυνατότητα να αναλάβουμε δυναμικά τον έλεγχο της πορείας της υγείας μας και, κατ ‘επέκταση, της ζωής μας. Κάτι που όλα τα υγιή-συνειδητοποιημένα άτομα άμεσα ή έμμεσα επιδιώκουν.

Μυθολογία των θρησκειών

Πρέπει να απαλαγεί  ή ανθρωπότητα από τη μυθολογία των θρησκειών και να προσανατολίζεται πάντοτε στην αληθινή παγκόσμια ιστορία χωρίς παραχαράξεις, ψευδολογίες, απάτες και αχρειότητες πού παραπλανούν και διαφθείρουν τους πολίτες του πλανήτη. Στην ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα ή εξουσία υποτασσόταν στις θρησκείες. Ό αφανισμός των αρχαίων δυναστειών προκάλεσε και την εξαφάνιση των θρησκειών. Κατά τη βυζαντινή περίοδο το κράτος ήταν θρησκευτικό και τα δόγματα της θρησκείας αποτελούσαν κρατική πολιτική.

Ή φεουδαρχική οργάνωση της Εκκλησίας οδήγησε, διαμέσου της θρησκείας, στην ιεροποίηση των κάθε λογής δυναστειών. Ή προτεσταντική μεταρρύθμιση του ΙΣΤ αιώνα αντιστοιχούσε στη μεταλλαγή της φεουδαρχικής κοινωνίας σε καπιταλιστική. Στον Μεσαίωνα ή θρησκεία κυριαρχούσε στον κοινωνικό και πολιτικό βίο παρά τις συγκρούσεις μεταξύ Εκκλησίας και δυναστών και κυρίως μεταξύ πάπων και αυτοκρατόρων. Αργότερα, ο Λούθηρος και ο Καλβίνος, θα διακηρύξουν την υπεροχή της θρησκείας και την υποταγή των εξουσιών στη χριστιανική πίστη. Θα ακολουθήσει ή ευτέλεια διανοουμένων πού υποστήριζαν την υποταγή της θρησκείας στην πολιτική.

Στον Μεσαίωνα επικρατούσε ή άποψη ότι δεν πρέπει να θεραπεύονται οι ασθένειες επειδή οφείλονται στη θέληση τον θεού, στην τιμωρία των … αμαρτωλών! Στη Γενεύη, ο Καλβίνος πυρπόλησε 14 άτομα πού έπασχαν από πανούκλα. Ή Καθολική Εκκλησία αντιμετώπιζε με σιωπή την ιατρική. Από τις αρχές του ΙΒ αιώνα απαγορευόταν στους κληρικούς παρέμβαση για ιατρική βοήθεια. (Claude Allegre: Dieu face a la science. Paris 1997 σ. 150)

Στον ΙΘ αιώνα η Καθολική Εκκλησία απαγόρευε τους εμβολιασμούς για αντιμετώπιση των επιδημιών. Ισχυριζόταν ότι ο θεός συγχωρεί και σώζει όποιον θέλει! «Ό Θεός δημιούργησε τη φύση με τις επιδημίες, ο άνθρωπος δεν έχει δικαίωμα να παρεμβαίνει στη θεϊκή δημιουργία»! Το 1832 ή επιδημία της χολέρας χαρακτηριζόταν από τον πάπα «θεϊκή τιμωρία»! Ό άνθρωπος πρέπει να υποφέρει για να πληρώνει τις αμαρτίες του. Κάθε θρησκεία ήταν εχθρός των άλλων θρησκειών. Επομένως δεν υπήρχε «αληθινή» θρησκεία.

Οι χριστιανοί της ρωμαϊκής εποχής ονομάζονταν «άθεοι» επειδή δεν προσκυνούσαν τους ρωμαϊκούς θεούς.

Σε όλα τα θρησκευτικά συστήματα, στον ινδουισμό, στον ιουδαϊσμό, στον χριστιανισμό, στον ισλαμισμό, οι γυναίκες απωθούνται στο περιθώριο. Ή τελετουργική άσκηση ανήκει αποκλειστικά στους άνδρες. Υποτίμηση των γυναικών, περιφρόνηση από όλες τις θρησκείες, ανισότητα, καταπίεση, εξάρτηση.

Στις «Ευμενίδες» του Αισχύλου ο Απόλλων διακηρύσσει ότι ή γυναίκα αποτελεί αντικείμενο και όχι ανθρώπινη ύπαρξη. Τρέφει απλώς το σπέρμα όπως το χώμα των χωραφιών τους σπόρους της καλλιέργειας. Ό άντρας σπέρνει, αυτός … γεννάει! Ή έγκυος δεν είναι μητέρα. Το μητρικό αίμα δεν κυλάει στις φλέβες του βρέφους!

Και κατά τον Αριστοτέλη ο ρόλος του θηλυκού είναι παθητικός.

Ή ενεργητική λειτουργία ανήκει στους άρρενες!

Στην αρχή τον κόσμου δεν υπήρχε διαφορά ανάμεσα στους ανθρώπους και τα ζώα. Όλα τα πλάσματα ζούσαν στη γη. Ό άνθρωπος, κατά τη μυθολογία, μπορούσε να μεταμορφωθεί σε ζώο αν επιθυμούσε και το ζώο μπορούσε να γίνει ανθρώπινη ύπαρξη! Δεν υπήρχε διαφορά. Τα πλάσματα ήταν άλλοτε ζώα και άλλοτε άνθρωποι. Όλος ο κόσμος μιλούσε μια μόνο γλώσσα. Αυτή ήταν, κατά τη μυθολογία, ή δημιουργία τον κόσμου.

Ο βίαιος εκριστιανισμός των ευρωπαϊκών λαών δεν έσβησε τις ειδωλολατρικές παραδόσεις. Από τη νεολιθική εποχή υπήρχε θρησκευτική λατρεία των υδάτων, των φυτών και των λίθων. Ό αρχαίος μύθος των ηρώων πού εξόντωναν δράκοντες εντάχθηκε στον μύθο τον αγίου Γεωργίου. Εξεικονίζεται έφιππος να θανατώνει με λόγχη ένα τερατώδες ερπετό. Ή παρθενογένεση πού αναφέρεται στις αρχαίες θρησκείες υιοθετήθηκε από τη χριστιανική μυθολογία για τη μητέρα του Ιησού. Το ίδιο και ή ανάσταση. Πάμπολλα μυθολογικά περιστατικά των αρχαίων θρησκειών έχουν ενταχθεί στον χριστιανισμό.

Οι καλικάντζαροι, αποκρουστικά και δύσμορφα όντα, πού εμφανίζονται από τα Χριστούγεννα ως τα Θεοφάνια, τέρατα πού εκτινάσσονται από τη γη, αποτελούν προέκταση των Κενταύρων της αρχαιοελληνικής μυθολογίας. Από το αρχαϊκό βάδισμα πάνω στη φωτιά επιβιώνουν τα σύγχρονα Αναστενάρια. Τα Καρναβάλια αποτελούν επανάληψη των διονυσιακών τελετών της αρχαιότητος και των αθηναϊκών «Ανθεστηρίων». Μερικά θέματα πού καταγράφονται στα ομηρικά έπη ανανεώνονται στη βαλκανική λαϊκή παράδοση. Σε θρησκευτική μυθολογία της ρουμανικής Τρανσυλβανίας αναφέρεται ότι ο θεός κατεβαίνει από τον ουρανό με μια σκάλα από … κερί, με πολυτελή ενδυμασία στολισμένη με άστρα!

Ή ουτοπία στην παγκοσμιοποίηση της οικονομίας οδηγεί στη φθορά. Στην κοινωνία κυριαρχεί η ιστορική μυθολογία πού συνεχίζεται από την αρχαιότητα εξαιτίας της διαφθοράς των εξουσιών της υφηλίου. Στον χώρο του πολιτισμού, στον κύκλο των διανοουμένων, συνεχίζεται ή εξάρτηση, ή ευτέλεια και ή ψευδολογία των ΜΜΕ, υποδουλωμένων στους οικονομικούς «άρχοντες» και τις πολιτικές εξουσίες. Ή μυθολογία επεκτείνεται και στη λογοτεχνία και κυρίως στον χώρο των μυθιστορημάτων πορνογραφίας και φαντασιώσεων.

Κατά το Νίτσε, ο «πιστός» δεν είναι ελεύθερος άνθρωπος επειδή έχει προσδεθεί σε ένα θεό. Αν το «θεϊκό» είναι συνώνυμο της ελευθερίας, ο άνθρωπος πρέπει να κατανοήσει αυτή την Ιδιότητα και πρέπει αυτός να είναι θεός! Και ό Σάρτρ σχολιάζοντας τις παρατηρήσεις τον Νίτσε, γράφει: «Το να είσαι άνθρωπος σημαίνει πως πρέπει να επιδιώκεις να γίνεις θεός. Αν κάποιος προτιμά την ανθρώπινη ιδιότητα πρόκειται για βαθιά επιθυμία πού αποβλέπει στη θεοποίηση του!»

Στην εποχή μας, μερικοί διανοούμενοι και επιστήμονες μεταθέτουν τη θεολογία και τη μεταφυσική στην ανθρωπολογία. Αυτό επιβάλλει ή λογική και ή αρετή. Ό άνθρωπος σκέπτεται και φροντίζει να αποκτήσει τα αναγκαία προσόντα και το ήθος. Υποστηρίζουν μάλιστα ότι ή θρησκευτική μυθολογία δεν ανήκει στην ανθρώπινη φύση της οντολογίας. Ή θρησκεία δεν θεμελιώνει ούτε καθορίζει την μοίρα του άνθρωπου.

Ή αντίληψη ότι ο «θεός» είναι παντοδύναμος, εμποδίζει την οντολογική προσέγγιση της θρησκείας. Εντάσσεται ο άνθρωπος στη μεταφυσική αντίληψη. Ή δύναμη συνδέεται αποκλειστικά με τα φυσικά φαινόμενα. Ή άσκηση της ελευθερίας αποκλείει την εξάρτηση και την υποδούλωση. Εκείνο πού είναι αναγκαίο για τους ανθρώπους είναι ή ελευθερία και ή υπευθυνότητα του ατόμου.

Οι θρησκευτικές δυνάμεις της οικουμένης αντιδρούν στην ιδεολογία της ελευθερίας. Για την αλληλεγγύη των εθνών απαιτείται παγκόσμια ηθική για όλους τους ανθρώπους, χωρίς επιρροή των θρησκειών. Απαιτείται οικουμενισμός της αλήθειας και της αρετής.

Κατά τους τελευταίους δύο αιώνες ή ανάπτυξη της επιστήμης απεκάλυψε τη θρησκευτική μυθολογία και τα θεολογικά ψεύδη. Ό κλήρος όμως όλων των θρησκειών καταφρονεί τις επιστημονικές αποκαλύψεις και εμμένει στην πίστη για τα «θεϊκά θαύματα» που καταγράφουν οι αρχαίοι φαντασιόπληκτοι. Καταφρονεί την επιστήμη στον χώρο της αστρονομίας, της γεωλογίας, της βιολογίας, της ψυχολογίας, των κοινωνιών και της παιδείας.

Τα μυθώδη «θαύματα» ταυτίζονται με την αλήθεια και καταγράφονται ως ιστορικά γεγονότα! Οι σεισμοί στην Ινδία ερμηνεύονταν από τον Μαχάτμα Γκάντι ως καταστροφικές ενέργειες των θεών, ως τιμωρία για την «αμαρτωλή» συμπεριφορά του λαού! Όταν η Εταιρεία Προστασίας του Ζωικού Κόσμου ζήτησε τη συνηγορία και υποστήριξη του Βατικανού, ο πάπας απεφάνθη ότι ή κακομεταχείριση των ζώων δεν αποτελεί αδικία επειδή τα ζώα δεν έχουν ψυχή!

Ή αγιοποίηση του σώματος αποτελούσε, κατά την αρχαιότητα, μια γενικής παραδοχής αντίληψη. Σ’ αυτή την ψευδαίσθηση οφείλεται και ή μουμιοποίηση των σωμάτων στην Αίγυπτο. Αυτό συνέβαινε και στην Κίνα όπου απαγορευόταν σε Δυτικούς Ιατρούς να προχωρήσουν σε θεραπευτικές εγχειρήσεις.

Ως τον ΙΗ αιώνα επικρατούσε στην Ευρώπη ή αντίληψη ότι ή παραφροσύνη οφειλόταν στην κατοχή της ανθρώπινης ψυχής από τους διαβόλους! Ακόμη και ή ασθένεια αποδιδόταν σε παρέμβαση των δαιμόνων! Στις Ην. Πολιτείες απαγορεύεται με νόμο ή μετάγγιση αίματος από νέγρους! Χαρακτηρίζεται επικίνδυνο! Στη Γερμανία του ναζισμού θεωρούσαν επικίνδυνη τη μετάγγιση αίματος από Εβραίους!

Οι μονάρχες χαρακτηρίζονται σε όλες τις ηπείρους ως ανώτατα και μάλιστα θεϊκά όντα.

Οι λευκοί άνθρωποι υπερτερούν των εγχρώμων και κυρίως των νέγρων! Στην Ιαπωνία, το κίτρινο αποτελούσε το υπέροχο χρώμα. Στην Αϊτή έστησαν άγαλμα του Σατανά. Ό Χριστός μαύρος και ο Διάβολος λευκός! Ή αναγνώριση της κυριαρχίας αυτοκρατόρων, μοναρχών κ.λπ. αλλά και της ανωτερότητας των λευκών, οφείλονται στην «υπεροχή» τους, στην άσκηση δηλαδή εξουσίας στους λαούς και στην ανθρωπότητα.

Όταν κατέκτησαν οι Άραβες ρωμαϊκές περιοχές, το μεγαλύτερο τμήμα των λαών εγκατέλειψε τον χριστιανισμό και εγκολπώθηκε τον Ισλαμισμό.

Ό διαχωρισμός Ευρώπης σε Καθολικούς και Προτεστάντες οφείλεται στην πολιτική των κυβερνήσεων κατά τον ΙΣΤ αιώνα. Ή εξουσία κυριαρχούσε στη θρησκευτική πίστη. Στον ΙΕ, ΙΣΤ καί ΙΖ αιώνα επικρατούσε στην Ευρώπη ή μαγεία. Χιλιάδες μάγοι και μάγισσες ρίχνονταν στην πυρά και σήμερα το ίδιο γίνεται απλά τώρα δεν τους καίνε !!!

Κατά τον Πλάτωνα ο Σωκράτης ισχυριζόταν ότι μετά θάνατον θα συμβίωνε στον άλλο κόσμο «με τους θεούς και τους ήρωες» περιτριγυρισμένος από πνεύματα. Ισχυριζόταν ακόμη ότι ο «μεταθανάτιος κόσμος» πρέπει να ενισχύεται από την κρατική εξουσία, όχι επειδή είναι υπαρκτός αλλά ως όργανο των πολέμων! Οι στρατιώτες θα επιδιώκουν τον θάνατο στις μάχες με την προσδοκία ευδαιμονίας στον κόσμο των νεκρών! Πολύ βολικό  και ταυτόσημο με το Ισλάμ.

Οι Θεοί όλων των θρησκειών είναι προϊόντα και ευρήματα της ανθρώπινης φαντασίας. Στην αρχαιότητα δεν υπήρχε αθεϊσμός εξαιτίας της αγωνίας και του τρόμου πού προκαλούσε ή άγνοια σχετικά με τη λειτουργία των φυσικών φαινομένου. Αμφισβητήσεις για τις «θεότητες του ουρανού» παρατηρούνται μόνο σε διανοούμενους υψηλού επιπέδου, φιλοσόφους κ.ά. Στο Ποινικό Δίκαιο των Αθηναίων υπήρχε ο όρος «ασέβεια», ή έλλειψη δηλαδή πίστης και αφοσίωσης στο Δωδεκάθεο και το ίδιο υπάρχει μέχρι σήμερα με τον χριστιανισμό.

Στον Δ’ αιώνα π.κ.ε. μερικοί διανοούμενοι κατηγορούνται για άρνηση της παρουσίας των θεών και για βλασφημία. Οι φιλόσοφοι Καρνεάδης και Πρωταγόρας είχαν κατηγορηθεί για ασέβεια επειδή ισχυρίζονταν ότι δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία για την ύπαρξη θεών. Ή θεωρητική, ωστόσο., άρνηση της ύπαρξης θεών, δεν αντιμετωπιζόταν με εχθρότητα και διωγμούς, επειδή οι φιλόσοφοι συμμετείχαν, παρά τις προσωπικές διαφωνίες, στις τελετές για τη λατρεία του Δωδεκαθέου.

Στη Ρώμη, όμως, όσοι αμφισβητούσαν την καθιερωμένη θρησκευτική λατρεία αντιμετώπιζαν διωγμούς. Οταν, κατά τη ρωμαιοκρατία, σύρονταν στο δικαστήριο χριστιανοί και δέχονταν συμμετοχή σε εκδηλώσεις λατρείας και θυσιών για «αυτοκράτορες – θεούς» και για τις ειδωλολατρικές θεότητες, οι δικαστές έσπευδαν να τους αθωώσουν!

Μερικοί Αθηναίοι φιλόσοφοι κατονομάζονταν «άθεοι», ως επώνυμο. Ανάμεσα στους φιλοσόφους που αμφισβητούσαν τη λατρεία «θεοτήτων» περιλαμβάνονται ο Ξενοφάνης, ο Αναξαγόρας, ο Πρωταγόρας, ο Πρόδικος, ο Κριτίας, ο Αντισθένης, ο Θεόφραστος, ο Στίλπων, ο Επίκουρος, ο Βίων και ο Ευμενής. Αναφερόταν επίσης ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης ως φιλόσοφοι με επιφυλάξεις στη λατρεία των θεών του ελληνισμού.

Οι κοινωνικοοικονομικές αλλαγές οδηγούσαν στη μεταμόρφωση των θρησκευτικών αντιλήψεων. Ή ποίηση και η τέχνη συνέβαλαν στην αλλαγή των παλαιών θεολογικών ιδεών. Παρατηρείται άσκηση κριτικής στις παραδοσιακές λαϊκές αντιλήψεις για τις θεότητες. Παράδειγμα τα σχόλια τον Ευριπίδη στις τραγωδίες του.

Στους προκλασσικούς χρόνους ασκούσε κριτική για τους θεούς ο φιλόσοφος και ποιητής Ξενοφάνης ο Κολοφώνιος (ΣΤ αϊ π.κ.ε.). Ήταν ένας από τους πιο τολμηρούς διανοουμένους της αρχαιότητος, πρόδρομος των ελληνικών επιστημονικών διαλογισμών και ερευνών. Κατηγορεί τον Όμηρο και τον Ησίοδο για την επιπόλαιη μυθολογική ποιητική περιγραφή των φανταστικών θεοτήτων. Και οι δύο απέδιδαν στους θεούς πολλές αχρειότητες ανάμεσα τους, όπως κλοπή, μοιχεία και απάτη.

Οι άνθρωποι, γράφει ο Ξενοφάνης, πιστεύουν ότι οι θεοί γεννήθηκαν με τα δικά τους χαρακτηριστικά. «Αν τα βόδια, τα άλογα και οι λέοντες μπορούσαν να ζωγραφίσουν, θα αποτύπωναν τους θεούς με τη δική τους μορφή». «Οι νέγροι πιστεύουν ότι οι θεοί είναι μαύροι, οι Θράκες ότι έχουν γαλάζια μάτια και κόκκινα μαλλιά». Κατηγορεί τη λαϊκή πίστη για τον ανθρωπομορφισμό των θεών. Απορρίπτει τη λαϊκή άποψη ότι οι θεοί καθορίζουν τη ζωή και το μέλλον των ανθρώπων.

Κατά την ελληνιστική εποχή και τη ρωμαιοκρατία παρατηρούνται πολιτικοθρησκευτικές αλλαγές. Από την Ανατολή εισβάλλουν στην Ελλάδα πολλές θρησκείες και εντάσσονται στις τοπικές παραδόσεις. Πρόκειται για δυσαρέσκεια σχετικά με τους παλαιούς θεούς και επιθυμία αλλαγής του πολυθεϊσμού χωρίς να επηρεάζεται η λαϊκή πίστη. Στην πολιτική σκέψη και τους κοινωνικούς αγώνες του Αθηναίου ρήτορα Δημοσθένη οι θεοί παραμερίζονται.

Κυρίαρχος παράγων του λαϊκού βίου είναι, η πολιτική συμπεριφορά των εξουσιών. Κατά την ελληνιστική εποχή παρατηρείται περιορισμός της λαϊκής θρησκευτικής πίστης. Αυτό οφείλεται στη διαφθορά των χρησμών των μαντείων. Ενα από τα τραγικά περιστατικά είναι ο «ιερός πόλεμος» (356-346 π.κ.ε.), όταν οι Φωκείς κατέλαβαν τους Δελφούς και χρησιμοποίησαν τους θησαυρούς του μαντείου για εξαγορές κατά τη διάρκεια των πολεμικών συγκρούσεων.

Οι Στωικοί θα επισημάνουν ότι η θεολογία αποτελεί μια μυθολογική ανθρώπινη επινόηση. Ήταν μία αφελής ερμηνεία των φυσικών φαινομένων. Οι Έπικούριοι δίδασκαν ότι οι θεοί αποτελούν προσωπικά ευρήματα ατόμων. Πολεμική κατά της «λαϊκής πίστης» ασκούσαν οι Κυνικοί φιλόσοφοι στον Α αιώνα π.κ.ε. Δεν αποδεχόταν ο Διογένης ο Κυνικός τη λαϊκή λατρεία του Δωδεκαθέου. Οι θεοί δεν προσφέρουν τίποτα. Ό Κυνικός φιλόσοφος Βίων ο Βορνσθενίτης (Γ αι. π.κ.ε.) αρνείται την ύπαρξη θεών.

Ένας άλλος Κυνικός φιλόσοφος, ο Μένιππος από τα Γάδαρα (Β. Παλαιστίνη), απορρίπτει τη λαϊκή προσήλωση στις θεότητες. Αναφέρεται στις παλαιές επικρίσεις για τη θρησκευτική μυθολογία και υπενθυμίζει τις φιλοσοφικές κατακραυγές για τη λαϊκή θρησκοληψία.

Στη Ρώμη ο Βάρρων και ο Σενέκας ευθυγραμμίζονταν με τον Μένιππο αλλά και με τον Λουκιανό, για τις τολμηρές του επικρίσεις. Ό φιλόσοφος Ευήμερος (Γ αϊ. π.κ.ε.) μάχεται εναντίον της αρχαίας ελληνικής προσήλωσης στους μυθικούς θεούς. Διακηρύσσει την ανυπαρξία των θεοτήτων. Επαναστατική και ή διακήρυξη του Εκαταίου από τα Αβδηρα πού θεωρούσε θεούς μόνο τους ανθρώπους με αξία, διανοητικό εμπλουτισμό και αρετή. Υπήρχαν και αχρειότητες κατά τη ρωμαιοκρατία. Ό Κικέρων, όταν πέθανε ή κόρη του Τullia (45 π.κ.ε.), επιχειρούσε με διασυνδέσεις και διακηρύξεις να την κατατάξει μεταξύ των… θεών! Αξίωσε μάλιστα και ανέγερση ναού για την λατρεία της!

Ό Αγγλος ποιητής Μίλτων (ΙΖ αϊ.) ταυτίζει τον Σατανά με τους αγγέλους. Και θεωρεί τους αγγέλους διαβόλους. Ό συγγραφέας C. Voss (ΙΖ αι.), φρονεί ότι η αρχαία ειδωλολατρία αποτελεί έργο τον διαβόλου και ότι ο παγανισμός ταυτίζεται με τη λατρεία του Σατανά. Ό Θωμάς Άκουϊνος, στη μελέτη τον για την ειδωλολατρία, αναφέρεται στη «δαιμονολατρία» πού κυριαρχούσε στην αρχική περίοδο τον χριστιανισμού. O Dante αποκαλεί τον θεό των χριστιανών «Μεγάλο Αία».

Περιγράφοντας τη χριστιανική Κόλαση εντάσσει και τον Χάροντα του Αδη της αρχαιοελληνικής θρησκείας, Ό Ρωμαίος ποιητής Statius, στο έργο τον «Θηβαΐς», γράφει ότι ο Ζευς και ή Έρινύς Τισιφόνη υπήρξαν στην πραγματικότητα … διάβολοι, όπως και οι άλλοι αρχαίοι θεοί!

Υπάρχουν όμως και αντιθεϊστικές εκδηλώσεις στην Αφρική. Ιδού μια «προσευχή» απελπισίας μιας αφρικανικής φυλής: «Θεοί, είσαστε άχρηστοι, δεν κάνετε τίποτα άλλο από το να μας βασανίζετε. Μ’ όλο πού σας προσφέρουμε θυσίες δεν μας προσέχετε, δεν ακούτε τις δεήσεις μας. Λείπουν από όλους μας τα πάντα και συγκεντρώνετε το μίσος μας».

Ο ΜΕΓΑΛΟΣ αριθμός των θρησκειών στην οικουμένη, ιδού ο αριθμός των πιστών των σημερινών θρησκειών της υφηλίου: Χριστιανοί, 1.870.000.000 (Καθολικοί 1.042.000.000, Προτεστάντες 505.000.000, Ορθόδοξοι, 174.000.000), Μουσουλμάνοι 1.060.000.000, Ινδουιστές 751.000.000, Εβραίοι 14.000.000) καλλιεργεί τις αντιθέσεις, τα μίση και τις βαρβαρότητες. [Κινεζικα φιλοσοφικά ρεύματα 360.000.000, Βουδιστές που δεν είναι θρησκεία αλλά φιλοσοφία 341.000.000]

Επιβάλλεται ή δημιουργία και καθιέρωση μιας κοινής, πανανθρώπινης «θρησκείας», μιας παγκόσμιας κοινοτικής ανθρωπιστικής ιδεολογίας που θα προκαλέσει την ενότητα όλων των εθνών της υφηλίου. Ή «πραγματική θρησκεία» μια σύγχρονη ιδεολογία, θα συμφιλιώσει λαούς και ανθρώπους ώστε ή ανθρωπότητα και των πέντε ηπείρων να εξελιχθεί σε μια παγκόσμια οικογένεια. Πρέπει να κυριαρχεί ή λογική, η επιστημονική αλήθεια και η αξιοποίηση όλων των δραστηριοτήτων για την ευδαιμονία των εθνών.

Επιβάλλεται η γνώση από όλους της αλήθειας και η αξιοποίηση της στον καθημερινό βίο. Ή γνώση και ή εφαρμογή της αλήθειας θα διασφαλίσει την ευτυχία του ανθρώπινου γένους και την καταπολέμηση της αδικίας, των αχρειοτήτων και της διαφθοράς.

Οι θρησκείες της οικουμένης, θεμελιωμένες στους πασίγνωστους μύθους, προβάλλονται με τα λεγόμενα «θαύματα», τις μεγαλοπρεπείς εμφανίσεις και τις εντυπωσιακές τελετές. Ή νέα «θρησκεία» — ιδεολογία μιας υφηλίου θεμελιωμένης στην αλήθεια και την αρετή— θα εξαφανίσει, σε παγκόσμια κλίμακα, τις αντιθέσεις, τα μίση, τις πολεμικές αναμετρήσεις και τις συμφορές.

Μοναδικός στόχος για το παρόν και το μέλλον πρέπει να είναι η ευτυχία της ανθρωπότητας με την καθιέρωση, σε παγκόσμια κλίμακα, της λογικής, της αλληλεγγύης, της διεθνούς γαλήνης, της προστασίας της ζωής και της γενίκευσης των ηθικών και ενάρετων κοινωνιών του πλανήτη. Επιβάλλεται η θεμελίωση μιας νέας κοινωνίας όπου θα κυριαρχούν ή επιστημονική αλήθεια, το ήθος, η πρόοδος και κυρίως ή αλληλοβοήθεια των λαών.

Σ αυτή τη νέα «θρησκεία», την κοινωνική, πολιτική οικονομική και πολιτιστική παγκόσμια ιδεολογία, πρέπει, να κυριαρχούν η διεθνής ειρήνη, η ελευθερία, η αδελφοσύνη όλων των εθνών της οικουμένης, η αλληλεγγύη των πολιτών, η ευημερία των λαών και των πέντε ηπείρων, η ισότητα, η ηθική και η εξαφάνιση των όπλων καταστροφής. Κι’ ακόμη ή καταπολέμηση της πενίας, των ασθενειών και επιδημιών και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.