ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ - Δύσκολος (189-217)

ΚΟΡΗ

οἴμοι τάλαινα τῶν ἐμῶν ἐγὼ κακῶν·
190 τί νῦν ποήσω; τὸν κάδον γὰρ ἡ τροφὸς
ἱμῶσ᾽ ἀφῆκεν εἰς τὸ φρέαρ. ΣΩ. ὦ Ζεῦ πάτερ,
καὶ Φοῖβε Παιάν, ὦ Διοσκόρω φίλω,
κάλλους ἀμάχου. (ΚΟ.) θερμὸν ‹δ᾽› ὕδωρ πρ[οσέταξέ μοι
ποιεῖν ὁ πάππας ἐξιών. (ΣΩ.) ἄνδρε[ς φίλοι…
195 (ΚΟ.) ἐὰν δὲ τοῦτ᾽ αἴσθητ᾽, ἀπολεῖ κακ[ῶς πάνυ
παίων ἐκείνην. οὐ σχολὴ ματ[
ὦ φίλταται Νύμφαι, παρ᾽ ὑμῶν λη[πτέον.
αἰσχύνομαι μέν, εἴ τινες θύουσ᾽ ἄ[ρα
ἔνδον, ἐνοχλεῖν— (ΣΩ.) ἀλλ᾽ ἂν ἐμοὶ δ[ῷς, αὐτίκα
200 βάψας ἐγώ σοι τ[ὴν ὑδρίαν ἥ]ξω φέρων.
(ΚΟ.) ναὶ πρὸς θεῶν, ἅ[νυσον δέ.] (ΣΩ.) ἐλευθερίως γέ πως
ἄγροικός ἐστιν. ὦ πολυτίμητοι θεοί,
τίς ἂν ἐμὲ σώσαι δ̣[αιμό]νων; (ΚΟ.) τάλαιν᾽ ἐγώ,
τίς ἐψόφηκεν; ἆρ᾽ ὁ πάππας ἔρχεται;
205 ἔπειτα πληγὰς λήψομ᾽ ἄν με καταλάβῃ
ἔξω. ΔΑΟΣ διατρίβω σοι διακονῶν πάλαι
ἐνταῦθ᾽, ὁ δὲ σκάπτει μόνος. πορευτέον
πρὸς ἐκεῖνόν ἐστιν. ὦ κάκιστ᾽ ἀπολουμένη
Πενία, τί σ᾽ ἡμεῖς τηλικοῦτ᾽ ἐφεύρομεν;
210 τί τοσοῦτον ἡμῖν ἐνδελεχῶς οὕτω χρόνον
ἔνδον κάθησαι καὶ συνοικεῖς; (ΣΩ.) λάμβανε
τηνδί. (ΚΟ.) φέρε δεῦρο. ΔΑ. τί ποτε βούλεθ᾽ οὑτοσὶ
ἅνθρωπος; (ΣΩ.) ἔρρωσ᾽, ἐπιμελοῦ τε τοῦ πατρός.
οἴμοι, κακοδαίμων. ‹ΠΥ.› παῦε θρηνῶν, Σώστρατε·
215 ἔσται κατὰ τρόπον. (ΣΩ.) κατὰ τρόπον τι; (ΠΥ.) μὴ φοβοῦ,
ἀλλ᾽ ὅπερ ἔμελλες ἄρτι τὸν Γέταν λαβὼν
ἐπάνηκ᾽, ἐκείνῳ πᾶν τὸ πρᾶγμ᾽ εἰπὼν σαφῶς.

***

Από το σπίτι του Κνήμωνα βγαίνει η κόρη του,
πολύ ταραγμένη, μ᾽ ένα σταμνί στο χέρι.
Η ΚΟΡΗ ΤΟΥ ΚΝΗΜΩΝΑ
μονολογώντας, χωρίς να προσέξει το Σώστρατο
Αχ, τί κακό με βρήκε, αλίμονό μου.
Και τώρα τί να κάμω; Πήγε η νένα
190 ν᾽ ανασύρει νερό, και στο πηγάδι
τής έπεσε ο κουβάς. ΣΩΣ. (μέσα του) Ω Δία πατέρα,
Διόσκουροι αγαπητοί, Παιάνα Φοίβε,
πώς σε σκλαβώνει αμέσως η ομορφιά της!
ΚΟΡ. Βγαίνοντας ο πατέρας όμως μου είπε
νερό να του ζεστάνω. ΣΩΣ. (κοιτάζοντας τους θεατές) Αχ, φίλοι, φίλοι…
ΚΟΡ. Κι αν το μάθει, στο ξύλο θα τη στρώσει
και θα τη σακατέψει. Μά τις δυο μας
θεές, καιρό για χάσιμο δεν έχω.
Προχωρεί προς το ιερό.
Νύμφες μου αγαπητές, απ᾽ το ιερό σας
θα πάρω.
Στέκεται δισταχτική.
Βέβαια ντρέπομαι, εκεί μέσα
ξένοι, αν θυσία προσφέρνουν, να ενοχλήσω…
ΣΩΣ., πλησιάζοντάς τη
Αλλ᾽ αν μου γίνει η χάρη, εγώ ανασέρνω
200 νερό, κι εδώ σου φέρνω το σταμνί σου.
ΚΟΡ. Ναι, να χαρείς…
Του δίνει το σταμνί.
ΣΩΣ., μονολογώντας, ενώ πηγαίνει να μπει στο ιερό
Χαριτωμένη ευγένεια
χωριατοπούλας. Ω θεοί σεβάσμιοι·
ποιος θα με σώσει εμένα;
Μπαίνει στο ιερό· ακούγεται κρότος σε πόρτα.
ΚΟΡ. Συφορά μου!
Θόρυβο ακούω· μην έρχεται ο πατέρας;
Αν με βρει έξω απ᾽ το σπίτι, θα με δείρει.

Παραμερίζει λίγο· από το σπίτι του Γοργία βγαίνει
ο δούλος του ο Δάος, συνεχίζοντας συνομιλία του
με τη Μυρρίνη, τη μητέρα του Γοργία, που αυτή είναι μέσα.
ΔΑΟΣ
Τόση ώρα εγώ δουλεύω εδώ για σένα,
όμως ο γιος σου σκάβει μόνος· πρέπει
σ᾽ εκείνον πια να πάω. (Μέσα του) Καταραμένη
φτώχεια, βαριά στυλώθηκες μπροστά μας.
210 Είναι ανάγκη να κάθεσαι μαζί μας
και να μας συντροφεύεις τόσα χρόνια;
Ο Σώστρατος βγαίνει από το ιερό και μιλάει
από μακριά στην κοπέλα, χωρίς να δει το Δάο.
ΣΩΣ. Ορίστε, πάρε το σταμνί. ΚΟΡ. Εδώ φέρ᾽ το.
ΔΑ. (μέσα του) Τί θέλει ο νέος ετούτος εδώ χάμω;
Ο Σώστρατος πηγαίνει κοντά στην κοπέλα και της δίνει το σταμνί.
ΣΩΣ. Στον πατέρα τα σέβη μου, και γεια σου.
Η κοπέλα μπαίνει στο σπίτι της.
Άμοιρος είμαι.
ΠΥΡ., βγαίνοντας από τη θέση του όπου είχε παραμερίσει
Σώστρατε, παράτα
τις κλάψες και θα φτάσουμε σε τέρμα.
ΣΩΣ. Τί τέρμα; ΠΥΡ. Μη φοβάσαι, μόνο κάνε
εκείνο που είχες πει· πάρε το Γέτα,
εξήγησέ του τα όλα καθαρά
και γύρισε μαζί του εδώ και πάλι.
Φεύγουν κι οι δυο.

Ιστορία της αρχαίας Ελληνικής γλώσσας: Η συνάντηση της αρχαίας Ελληνικής με άλλες γλώσσες

9.7 Η αρχαία ελληνική και οι επαφές της με άλλες γλώσσες

Στη συζήτηση που προηγήθηκε προσπαθήσαμε να καταλάβουμε τους μηχανισμούς της γλωσσικής επαφής με παραδείγματα από τη σημερινή γλωσσική πραγματικότητα που μας είναι οικεία. 

Έτσι, θα μπορέσουμε τώρα να μιλήσουμε πιο προετοιμασμένοι για την αρχαιότητα. Τα «σημάδια» της γλωσσικής επαφής βρίσκονται, όπως λέγαμε, στο λεξιλόγιο. 

Ας μην ξεχνάμε όμως ότι υπάρχει και ο «κρυφός» δανεισμός (τα μεταφραστικά δάνεια) που είναι, ιδίως για την αρχαιότητα, πολύ πιο δύσκολο να εντοπιστούν.

Από «Δ» ξεκινούν οι λέξεις που εκφράζουν αγάπη

Από «Δ» ξεκινούν όλες οι λέξεις που εμπεριέχουν αγάπη. Καταρχήν η λέξη Δημοκρατία. Η ύψιστη εκδήλωσης αγάπης είναι να δέχεσαι ότι είσαι ίσος με τον άλλον και να παίρνετε αποφάσεις μαζί, να υπάρχει πραγματική ισότητα. Ύστερα η λέξη δημιουργία γιατί η αγάπη είναι μια δημιουργία, φτιάχνει χαρακτήρες, πλάθει μυαλά, ανυψώνει τον άνθρωπο και τον κάνει ακόμη πιο ανθρώπινο. Έπειτα η λέξη δύναμη, μιας κι η αγάπη σε γεμίζει δύναμη. Ακόμα και τις στιγμές που κανείς άλλος δεν είναι ικανός να σε βοηθήσει, εκείνη από μακριά σου την προσφέρει απλόχερα. Από «Δ» ξεκινούν κι οι λέξεις δίπλα και διπλά που είναι τόσο ίδιες, παρόμοιες η μία με την άλλη, να συμβολίζουν την ευτυχία που διπλασιάζεται όταν όλοι όσοι αγαπάς βρίσκονται δίπλα σου, να συμβολίζουν την αγάπη που όταν σκορπίζεται δεν σκορπιέται, μονάχα πολλαπλασιάζεται. Ξεκίνα και η λέξη δόσιμο, γιατί όποιος αγαπά μόνο να δίνει ξέρει. Τουλάχιστον εκείνος που αγαπά ανιδιοτελώς χωρίς να είναι κερδοσκόπος.

Ξεκίνα και το ρήμα δαμάζω που δηλώνει την ενέργεια της υποταγής σε κάτι ανώτερο. Ακριβώς όπως ακόμα και ο πιο σκληρός άνθρωπος υποτάσσεται στη δύναμη της αγάπης, παραμένοντας αληθινά ο εαυτός του, μιας και η αγάπη δεν είναι φυλακή παρά μόνο μια μεγάλη αγκαλιά που σε χωράει άψογα με όλα τα θετικά και τα ψεγάδια σου. Μα και η λέξη δανείζω, γιατί όταν αγαπάς δανείζεις ένα κομμάτι του εαυτού σου, αν όχι ολόκληρο, στον άλλον και ελπίζεις πώς θα σε κρατήσει ασφαλή στα χέρια του.

Ξεκίνα κι η λέξη δύσκολα γιατί όντως η αγάπη είναι δύσκολη, όχι όμως επειδή σε πληγώνει μα διότι είναι δύσκολο να τη διατηρήσεις ανέγγιχτη από τα υπόλοιπα ανθρώπινά σου πάθη. Είναι δύσκολο να τη διατηρήσεις πιο πάνω από τον ομολογουμένως ανθρώπινο εγωισμό σου. Η λέξη δοκιμή, η λέξη δοκιμασία κι αυτές είναι πολύ όμορφες, εύηχες και ουσιαστικές. Πώς δοκιμάζει ο άνθρωπος τόσα διαφορετικά πράγματα μέχρι να κατασταλάξει σε όσα πραγματικά αγαπά. Μα και πώς δοκιμάζεται η αγάπη στο πέρασμα του χρόνου και κυρίως όταν χάνεται ή καλύτερα όταν χάνεται από το δικό σου κόσμο, από εκείνον που αντιλαμβάνεσαι με τις πέντε ανθρώπινες (ψευδ)αισθήσεις σου. Μα και η λέξη δέσμευση, η λέξη δεσμός αυτές κι αν είναι απόλυτα συνυφασμένες με την αγάπη και δηλώνουν το χρέος που έχεις να δεσμεύεσαι σε όποιον αγαπάς, να τον φροντίζεις για να παραμένει ο δεσμός σας ζωντανός, να κρατιέται γερός , να μη γερνάει, να μην κουράζεται, να αντέχει. Ακόμα και η λέξη δεν, όταν χρησιμοποιείται κατάλληλα μόνο αγάπη εκφράζει. «Δεν είσαι μόνος», «δε θέλω να σε χάσω», «δεν είμαι ο ίδιος άνθρωπος από τότε που ήρθες στη ζωή μου». Ακόμα κι αυτή τη λέξη, την αρνητική, η αγάπη βρίσκει τρόπους να την πάρει με το μέρος της. Έτσι κάνει η αγάπη έρχεται και σου αλλάζει τη ζωή απρόσμενα, απροειδοποίητα, απροσδόκητα χωρίς καν να σε ρωτήσει αν εσύ θες ή αντέχεις αυτήν την αλλαγή. Κι όταν χάνεται σε γεμίζει παραισθήσεις.

Η Μοναξιά

Για να δυναμώσεις πρέπει πρώτα να βυθίσεις τις ρίζες σου στο τίποτε και να μάθεις ν' αντιμετωπίζεις την πιο μοναχική μοναξιά σου.

Όταν αναφέρουμε ή σκεφτόμαστε τη μοναξιά, το μυαλό πάει αυθόρμητα στην εικόνα ενός ανθρώπου που ζει μόνος, χωρίς κοινωνικές συναναστροφές. Παρόλα αυτά, η μοναξιά είναι ένα προσωπικό, υποκειμενικό βίωμα και πλήττει ακόμη και ανθρώπους που κάθονται δίπλα δίπλα.

Η μοναξιά ως μηχανισμός άμυνας

Η έλλειψη ουσιαστικής επικοινωνίας ή το προσωπικό υπαρξιακό κενό είναι ορισμένοι μόνο από τους παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν το αίσθημα της μοναξιάς, ανεξαρτήτως της παρουσίας ή της απουσίας του άλλου στο χώρο.

Ο άνθρωπος αποτελεί αδιαμφισβήτητα ένα κοινωνικό ον, που εξελικτικά συνέδεσε την επιβίωση, την ασφάλεια και την εξέλιξή του με την οργάνωση σε μικρές ομάδες και αργότερα με τη δημιουργία οργανωμένων κοινωνιών συνεργασίας. Εξαιτίας αυτού, το αίσθημα της μοναξιάς συνδέθηκε άρρηκτα και ενδόμυχα με μία αίσθηση απειλής.

Υπό την εξελικτική αυτή οπτική, η μοναξιά μπορεί να θεωρηθεί ως ένας μηχανισμός άμυνας, ο οποίος μέσω της κινητοποίησης προς αναζήτηση της εγγύτητας οδηγεί στην επιβίωση και εξέλιξη του ανθρώπινου είδους (Bowlby, 1973). Ως εκ τούτου, ακόμη και στις μέρες μας και παρόλο που η αναγκαιότητα της ομάδας για λόγους ασφαλείας έχει εκλείψει σε μεγάλο βαθμό, η μοναξιά, όταν δεν αποτελεί προσωπική επιλογή, πυροδοτεί αισθήματα άγχους, ανασφάλειας και συναισθηματικής επιβάρυνσης.

Μοναξιά και μοναχικότητα

Είναι σημαντικό να διαχωρίσουμε τη μοναξιά από τη μοναχικότητα, που αποτελεί πολύ συχνά επιλογή και τρόπο ζωής. Ο όρος μοναξιά προϋποθέτει ένα χάσμα ανάμεσα στις κοινωνικές επαφές που θα θέλαμε να έχουμε και την ποιότητα και ποσότητα αυτών που υπάρχουν στη ζωή μας. Το χάσμα αυτό οδηγεί σε μία αίσθηση απομόνωσης, κενού και ως εκ τούτου, δυσφορίας.

O Αμερικανός ψυχίατρος και ψυχοθεραπευτής Ίρβιν Γιάλομ περιέγραψε τέσσερεις βασικές υπαρξιακές ανησυχίες, που έχουν μεγάλη σημασία στην ψυχοθεραπεία: Το θάνατο, την ελευθερία, την απομόνωση και την έλλειψη νοήματος στη ζωή. Κάθε μία από αυτές τις ανησυχίες προκαλεί εσωτερικές συγκρούσεις στο υπαρξιακό πλαίσιο αναφοράς. Όσον αφορά στην απομόνωση, ήτοι και τη μοναξιά, ο Γιάλομ διακρίνει δύο είδη: την καθημερινή- διαπροσωπική και την υπαρξιακή.

Διαπροσωπική μοναξιά

Η διαπροσωπική μοναξιά αναφέρεται στο χάσμα που υπάρχει μεταξύ του εαυτού μας και των άλλων ανθρώπων, λόγω έλλειψης κοινωνικών δεξιοτήτων και ψυχοπαθολογίας στο θέμα της οικειότητας. Πολλές φορές συνδέεται με το φόβο για τη στενή επαφή ή με αισθήματα απόρριψης και ντροπής ή με την πεποίθηση ότι είμαστε ανίκανοι ν’ αγαπηθούμε.

Η αδυναμία του ατόμου να διαχειριστεί τις προσωπικές του ανάγκες και φόβους τον φέρνει αντιμέτωπο με την αντανάκλαση αυτών στους άλλους και δυσχεραίνει την επαφή μαζί τους.

Υπαρξιακή μοναξιά

Η υπαρξιακή μοναξιά ως όρος καθιερώθηκε για πρώτη φορά από τον Φρόιντ και αναφέρεται στην απομόνωση από κομμάτια του Εαυτού μας. Πρόκειται για τη βαθύτερη συνειδητοποίηση ότι γεννηθήκαμε και θα πεθάνουμε μόνοι. Αυτή η σκέψη μπορεί ή να τον απελευθερώσει ή να τον εγκλωβίσει. Οι άνθρωποι βιώνουν συνήθως αυτό το είδος μοναξιάς σε μεγαλύτερη ηλικία, όταν έρχονται αντιμέτωποι με τον τρόμο του χρόνου ή και του θανάτου.

Θέσεις διάσημων ψυχιάτρων για τη μοναξιά

Η Γερμανίδα ψυχίατρος Frieda Fromm-Reichmann με τη σειρά της αναφέρει χαρακτηριστικά ότι: «H αληθινή μοναξιά… κάνει τους ανθρώπους που υποφέρουν από αυτήν συναισθηματικά παράλυτους και αβοήθητους. Η μοναξιά φαίνεται να είναι μια τόσο επώδυνη, τρομακτική εμπειρία, που οι άνθρωποι κάνουν πρακτικά ό,τι μπορούν για να την αποφύγουν.»

O ψυχίατρος Harry Stack Sullivan εστίασε στην ανεπαρκή εκπλήρωση της ανάγκης για ανθρώπινη οικειότητα, προσπαθώντας να ορίσει τη μοναξιά.

Ο ψυχίατρος Henry D. von Witzleben από την πλευρά του, διέκρινε την πρωτογενή και τη δευτερογενή μοναξιά, περιγράφοντας την πρώτη ως την υπαρξιακή μοναξιά, χαρακτηριστική του σχιζοφρενούς, που βιώνει την απώλεια του ίδιου του Εγώ ενώ τη δεύτερη ως τη μοναξιά του καταθλιπτικού, που βιώνει την απώλεια του αντικειμένου.

Η ψυχίατρος-ψυχαναλύτρια Melanie Klein υποστήριξε ότι η μοναξιά είναι «το αποτέλεσμα ενός πανταχού παρόντα πόθου για μια ακατόρθωτη τέλεια εσωτερική κατάσταση» και ότι ως εκ τούτου, το βίωμα της μοναξιάς δεν μπορεί να εξαλειφθεί αλλά μόνο να περιοριστεί.

Αντικειμενική και υποκειμενική μοναξιά

Μία άλλη διάκριση αφορά στην αντικειμενική και στην υποκειμενική μοναξιά. Η αντικειμενική μοναξιά σχετίζεται με την αντικειμενική και πρακτική έλλειψη κοινωνικών επαφών λόγω εξωτερικών συνθηκών.

Η υποκειμενική μοναξιά σχετίζεται αποκλειστικά και μόνο με το σύστημα αξιών και το νοητικό- συναισθηματικό φίλτρο του κάθε ανθρώπου. Πρόκειται για την αίσθηση κάποιου ότι δεν έχει την ανθρώπινη επαφή στο βαθμό ή με τον τρόπο που τη χρειάζεται, όταν π.χ. του λείπει μία συντροφική σχέση, μία στενή φιλία ή ακόμη και η ουσιαστική επικοινωνία εντός μίας υπάρχουσας σχέσης.

Πολλές φορές πρόκειται για μία υπαρξιακή μοναξιά, που σχετίζεται με την αξιολόγηση των σχέσεων που έχουμε δημιουργήσει υπό το πρίσμα των βαθύτερων επιθυμιών και αναγκών μας. Η ουσιαστική σύνδεση και το συναίσθημα του σχετίζεσθαι εξάλλου έχουν περισσότερο να κάνουν με την ποιότητα των σχέσεων και την κάλυψη αναγκών όπως η κατανόηση, παρά με την ποσότητα.

Μέσα κοινωνικής δικτύωσης και μοναξιά

Τα τελευταία χρόνια, η κοινωνική εξέλιξη γύρω από διαφορετικούς άξονες, είχε σαν αποτέλεσμα την έμφαση στην ατομική ανεξαρτησία, αυτάρκεια και αυτονομία. Οι αποστάσεις μειώθηκαν, ο κόσμος γίνεται μικρότερος και πιο δικτυωμένος αλλά κατά έναν παράδοξο και τραγικά ειρωνικό τρόπο, πιο μοναχικός.

Η αλόγιστη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ως ασφαλές υποκατάστατο των προσωπικών επαφών οδηγεί συχνά σε περιορισμό των διαπροσωπικών δεξιοτήτων και καθιστούν τα άτομα περισσότερο ανασφαλή αλλά και δύστροπα, καθώς τα απομακρύνουν από την πραγματικότητα των σχέσεων.

Oι κοινωνίες μοιάζουν να δομούνται όλο και περισσότερο σε βάσεις ανθρώπινης απομόνωσης και οι άνθρωποι έχουν συχνά πολλές επιφανειακές επαφές αλλά λίγες ουσιαστικές σχέσεις. Ένας κόσμος που τρέχει και επικοινωνεί μέσω smartphones μοιάζει να αποστασιοποιείται σταθερά από τον πραγματικό κόσμο, αποκλεισμένος σε μία πλασματική φούσκα.

Παράγοντες που οδηγούν στο αίσθημα μοναξιάς

Η μοναξιά φαίνεται να επανεμφανίζεται ως πρόβλημα, σχετιζόμενο με διαφορετικούς κάθε φορά παράγοντες, αναλόγως της ηλικίας. Οι ελλιπείς δεξιότητες στις διαπροσωπικές επαφές, ο αποκλεισμός από ομάδες όπως οι σχολικές παρέες, η συνειδητοποίηση της διαφορετικότητας, ο περιορισμός του χρόνου λόγω εργασιακού stress αλλά και οι υπαρξιακές αναζητήσεις, αποτελούν ορισμένους μόνο από τους παράγοντες που ενδέχεται να οδηγήσουν στο αίσθημα της μοναξιάς.

Επίμονη μοναξιά

Η επίμονη μοναξιά μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ψυχική μας υγεία. Η συνειδητοποίηση της μοναξιάς οδηγεί πολλούς ανθρώπους σε προσωπική αμφισβήτηση, απαξίωση και μία αίσθηση απόρριψης και ασημαντότητας. Το αίσθημα αυτό αποτελεί ένα πλήγμα στην αυτοεκτίμηση του ατόμου και μπορεί να οδηγήσει και σε ένα φαύλο κύκλο αρνητικής επίπτωσης στις κοινωνικές επαφές.

Η μοναξιά για τους ανθρώπους με χαμηλή αυτοεκτίμηση ταυτίζεται με την εγκατάλειψη και δημιουργεί πανικό.

Ένα άτομο νιώθει ανασφάλεια ως προς την προσωπική του αξία και επάρκεια, αμφιβάλλει πιο εύκολα και για τις προθέσεις των άλλων απέναντί του, ζώντας μονίμως υπό το φόβο μίας πιθανής απόρριψης και εγκατάλειψης και άρα της επίτασης και διαιώνισης της μοναξιάς. Κατά αυτόν τον τρόπο προκαλεί πολλές φορές έμμεσα και άθελά του την ανάλογη αντιμετώπιση από τους άλλους: Όντας επιφυλακτικό και αποζητώντας διαρκώς την επιβεβαίωση των άλλων, τους εξουθενώνει συναισθηματικά, τους απομακρύνει και επιτείνει έτσι εν τέλει τη μοναξιά που φοβάται.

Μοναξιά και αίσθηση αποτυχίας

Πέρα από αυτά, η μοναξιά προκαλεί συχνά ένα αίσθημα αποκλεισμού και εξαιτίας αυτού και ντροπής. Τα άτομα αισθάνονται διαφορετικά και ερμηνεύουν το χαρακτηριστικό αυτό ως έλλειψη και πιθανή ένδειξη κατωτερότητας. Αναλαμβάνουν πλήρως την ευθύνη της μοναξιάς τους και βιώνουν επιπλέον αυτής και ένα αίσθημα ενοχής λόγω της «αποτυχίας» τους στον τομέα των διαπροσωπικών σχέσεων.

Μοναξιά και υγεία

Η μοναξιά έχει σχετιστεί με καταθλιπτική και αγχώδη συμπτωματολογία, αυτοκτονικές τάσεις, κατάχρηση ουσιών και λοιπές εξαρτήσεις, ψυχοσωματικά συμπτώματα και διαταραχές του ύπνου, καθώς ακόμη και με τη ταχύτερη πρόοδο της νόσου Alzheimer. Επιπλέον, η μοναξιά συμπεριλαμβάνεται στους παράγοντες που προκαλούν αύξηση του άγχους και μέσω του μηχανισμού αυτού και της αρτηριακής πίεσης και των καρδιαγγειακών νόσων.

Αύξηση των ευκαιριών για κοινωνική αλληλεπίδραση

Ένα ξεκάθαρα απαραίτητο βήμα αντιμετώπισης της μοναξιάς αφορά στην αύξηση των ευκαιριών για κοινωνική αλληλεπίδραση σε πρακτικό επίπεδο, μέσω της ένταξης σε διάφορες δραστηριότητες. Επιπλέον όμως καλούμαστε να επικεντρωθούμε στην ανάπτυξη ποιοτικών σχέσεων, με ανθρώπους που μοιράζονται παρόμοια στάση, ενδιαφέροντα και αξίες μαζί μας.

Πέρα από αυτό όμως, όταν οι εξωτερικές συνθήκες δε δύναται να αλλάξουν, αξίζει να αναρωτηθούμε αν μπορούμε να ενισχύσουμε περαιτέρω τις δικές μας διαπροσωπικές δεξιότητες που αφορούν στην ικανότητά μας να δημιουργούμε αλλά και να συντηρούμε μία σχέση. Πολλοί άνθρωποι καλούνται να εξασκηθούν στη συμμετοχή σε συζητήσεις και γενικά τόσο στη λεκτική, όσο και στις μη λεκτικές μορφές επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης.

Αλλαγή του μοντέλου σκέψης

Επιπλέον, καλούμαστε να καλλιεργήσουμε διαφορετικούς τρόπους σκέψης, που δε θα εστιάζουν αυτόματα σε αρνητικές πτυχές, υπό το πρίσμα του φόβου μας να μείνουμε μόνοι. Η μοναξιά καθιστά τον άνθρωπο ευάλωτο, με αποτέλεσμα συχνά να αναπτύσσονται δυσλειτουργικοί τρόποι σκέψης που αφορούν π.χ. στη ματαιότητα των γνωριμιών, στην προσωπική απαξίωση, στην απαισιοδοξία ως προς το μέλλον.

Η αλλαγή του μοντέλου σκέψης της αυτοεκπληρούμενης προφητείας είναι αναγκαία προκειμένου να δούμε το μέλλον υπό το πρίσμα της ελπίδας και όχι του φόβου. Μόνο όταν αγαπήσουμε στοιχειωδώς τον εαυτό μας, θα καταφέρουμε να συναντήσουμε τους άλλους σε μια στερεή και ισότιμη βάση.

Εξάλλου η μοναξιά, όταν αρχίζει να αποτελεί αγκάθι, είναι πάντα ένα σημάδι ότι κάτι πρέπει να αλλάξει. «Μες στην κλειστή μοναξιά μου έσφιξα τη ζεστή παιδική σου άγνοια... Και προχωρούσα μέσα στη νύχτα χωρίς να γνωρίζω κανένανε κι ούτε κανένας με γνώριζε.» -Μ. Αναγνωστάκης

Μη μου μιλάτε για τα εύκολα… πείτε μου για τα δύσκολα, εκείνα που η ζωή δεν σε ρωτά για να σου φέρει…

Μη μου μιλάτε για τα εύκολα... Πείτε μου για τα δύσκολα, τα απρόσμενα, εκείνα που η ζωή δεν σε ρωτά για να σου φέρει... Εκείνα που σε αναγκάζουν να γίνεις αγρίμι για να τα πολεμήσεις!

Πείτε μου για τις στιγμές που η μοναξιά είναι η μόνη σου παρέα, και η σκέψη η μόνη σου δύναμη! Όταν νιώθεις πως όλα είναι εναντίον σου και βουλιάζεις, βουλιάζεις σε ένα ατελείωτο κενό ξέροντας πως για να βγεις ζωντανός πρέπει να πολεμήσεις!

Είναι οι στιγμές που βίωσες την απώλεια, την κακία, το μίσος, την έχθρα, την προδοσία, την ανασφάλεια, την ήττα. Και πες μου… πόσες φορές ως τώρα στη ζωή τα έχεις βιώσει… πες μου ποιος σε κατάλαβε, ποιος άκουσε το βουβό σου πόνο, ποιος σε στήριξε;

Υπάρχουν άνθρωποι… ναι υπάρχουν..

Μπορεί να είναι οι φίλοι, οι γονείς σου, τα αδέλφια σου η απλά κάποιος άγνωστος... όμως υπάρχουν… πάντα υπάρχουν… πάντα θα υπάρχουν... αλλά αυτός που πάντα σε κρατάει ζωντανό είσαι ΕΣΥ!

Μπορεί να μην έχεις τα πολλά που κάποιοι άλλοι έχουν, υπάρχουν όμως άνθρωποι που δεν έχουν ούτε τα μισά από όσα έχεις. Μπορεί να μην κατάφερες να φτάσεις εκεί που ονειρευόσουν και η ζωή να σου έφερε πολλά εμπόδια. Ναι το ξέρω αυτό το συναίσθημα, το έχω νιώσει και είναι επώδυνο. Είναι πικρό να προσπαθείς για κάτι που ονειρεύεσαι και να μην καταφέρνεις να το πραγματοποιήσεις, είναι μια προσωπική σου «ήττα» και αυτό πληγώνει, το ξέρω. Πόσες όμως προσωπικές νίκες έζησες, μερικές από τις οποίες ίσως κάνεις να μην γνωρίζει, αλλά αρκεί που το ξέρεις εσύ ο ίδιος!

Δεν έχει νόημα να σταματάς να προσπαθείς, είναι σα να σταματάς να προσφέρεις σε σένα ότι σου αξίζει, και σίγουρα αξίζεις πολλά, ακόμα κι αν δεν στο έχει πει κανείς, το ξέρεις εσύ ο ίδιος!

Τα δύσκολα σου θύμισαν πως είσαι δυνατός, πως κρύβεις τεράστια αποθέματα δύναμης που δεν ήξερες καν ότι υπάρχουν. Στα δύσκολα έμαθες να ξεχωρίζεις τους ανθρώπους απ’ τα ανθρωπάκια. Στα δύσκολα είδες πόσο άξια έχει η ζωή, και την αγάπησες.

Μην το βάζεις κάτω. Προχώρα, ακόμα και με σπασμένα φτερά προχωρά, γιατί η ζωή είναι απρόβλεπτη και εσύ ο μαχητής της. Σαν μαχητής πρέπει να προχωρήσεις, να παραδειγματίσεις κι άλλους ανθρώπους να κάνουν το ίδιο…

Κλείσε τα αυτιά σου ως άλλος Οδυσσέας στους πειρασμούς της ζωής, κράτα τις αξίες σου καθαρές μέχρι το τέλος, και… μην αφήσεις κανέναν να πληγώσει αυτό που με τόση αγάπη μεγάλωσαν οι γονείς σου ΕΣΕΝΑ!

Τα δύσκολα θα έρθουν ξανά, αλλά μείνε δυνατός, το χρωστάς ΣΕ ΣΕΝΑ!

Βγες στο παράθυρο, πάρε μια ανάσα και χάρισε στον εαυτό σου ότι καλύτερο του αξίζει!

Αγάπησε την ψυχή και το σώμα σου το αξίζεις!

Τα καλοπροαίρετα λόγια, ακόμα και αν είναι λίγα, αντηχούν για πάντα

Τα καλοπροαίρετα λόγια, ακόμα και αν είναι λίγα, αντηχούν για πάντα!

Ως γονείς που θέλουμε το καλό των παιδιών μας πρέπει να μάθουμε να χρησιμοποιούμε λέξεις με θετικό περιεχόμενο, λέξεις με θετική ενέργεια. Αυτό θα οδηγήσει σίγουρα σε λιγότερες εντάσεις και συγκρούσεις. Και λέω λιγότερες γιατί σε μία οικογένεια που είναι ζωντανή οι συγκρούσεις είναι αναπόφευκτες. Σημασία έχει ο τρόπος που τις διαχειριζόμαστε ως γονείς. Βασικότερο όλων η συνοχή του ζευγαριού.

Το μήνυμα που έχουμε σκοπό να μεταδώσουμε μπορεί να μπερδέψει τα παιδιά αν οι γονείς δεν έχουν την ίδια αντιμετώπιση και την ίδια γραμμή. Αρχικά θα πρέπει να υπάρξει ένας μεταξύ των συντρόφων διάλογος γι’ αυτό που τους απασχολεί και να λάβουν από κοινού μία απόφαση την οποία και θα κρατήσουν. Τα παιδιά έχουν ανάγκη να νιώσουν ότι και οι δύο οι γονείς λειτουργούν με γνώμονα το δικό τους καλό. Οτιδήποτε άλλο δημιουργεί ανασφάλεια. Οι κανόνες θα πρέπει να είναι ξεκάθαροι, σαφής και απλοί. Χωρίς αυτό το πλαίσιο τα παιδιά μπορεί να αναπτύξουν ένα αίσθημα παντοδυναμίας που θα θέσει σε κίνδυνο τα ίδια και τους άλλους.

Επίσης, θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένοι ανάλογα με την ηλικία του κάθε παιδιού και να επαναλαμβάνονται τακτικά. Σίγουρα τέλος, οι κανόνες θα πρέπει να τίθενται με διαλλακτικότητα και όχι με βία. Η υιοθέτηση βίαιων μεθόδων διαπαιδαγώγησης έχουν σαν αποτέλεσμα την υποβάθμιση της σχέσης του παιδιού με τον γονέα. Το παιδί αποκτά αμυντική συμπεριφορά η οποία μεταφράζεται σε επίμονη σιωπή, επιθετικότητα, πρόκληση αναταραχής και αναστάτωσης και στην περίπτωση των εφήβων παρουσίαση επικίνδυνων συμπεριφορών όπως παραβατική συμπεριφορά, ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και εθισμοί.

Οι πιο παράλογες ιστορίες κρύβονται πάντα στο τέλος αυτή της φράσης: «Όταν ήμουν μικρός πίστευα ότι…»

Οι πιο παράλογες ιστορίες κρύβονται πάντα στο τέλος αυτή της φράσης: «Όταν ήμουν μικρός πίστευα ότι…»

Χρόνια που στιγμάτισαν έντονα τον εσωτερικό μας κόσμο, χρόνια που αποτελούν τα βαθύτερα θεμέλια του εαυτού μας σήμερα.

Αλήθεια, τι δεν έκανα να γύρναγα τον χρόνο πίσω. Πόσο μου έλειψε να αισθανθώ σαν παιδί ξανά. Πόσο θα ‘θελα να ξαναδώ τον κόσμο πίσω από τα αθώα μου μάτια.

Αμέτρητες απόψεις καταρρίφθηκαν καθώς μεγάλωνα. Απόψεις που είχα δημιουργήσει ο ίδιος. Απόψεις που είχαν σαν βάση την φαντασία μου…

Με έκαναν να δω και εγώ μια κοινή πραγματικότητα, όπως όλοι οι άλλοι.

Κατάφεραν να με τρομάξουν για τους άγνωστους ανθρώπους στο δρόμο.

Κατάφεραν να με πείσουν ότι η ζωή είναι μονότονη, κουραστική, δυσάρεστη.

Κατάφεραν να με αποτρέψουν από το να πιστεύω στην μαγεία, στην ίδια μου την φαντασία, στην δική μου μοναδική πραγματικότητα.

Κάποιες φορές σκέφτομαι, πόσο πιο απλός και χαρούμενος θα ήταν ο κόσμος αν σκεφτόμασταν σαν παιδιά. Πόσο πιο εύκολη θα ήταν η καθημερινότητα μας, αν εκφράζαμε ανοιχτά τα συναισθήματα μας, αν συνεχίζαμε να ανταλλάζουμε τρελές εξωπραγματικές απόψεις με τον φίλο μας, αν λειτουργούσαμε καθαρά βάση του “θέλω” αντί του “πρέπει” και αν η μόνη στιγμή που τα νεύρα μας θα άγγιζαν το κόκκινο θα ήταν αν χάναμε στο αγαπημένο μας παιχνίδι.

Στην πραγματικότητα, αν δεν υπάρχει κάποια σκέψη ή ιδέα να μας ανησυχεί, τότε δεν υπάρχει κάτι για το οποίο πρέπει να ανησυχούμε. Αν κάνουμε ότι αγαπάμε δεν υπάρχει λόγος να μην είμαστε ευτυχισμένοι και αν συγχωρούμε δεν υπάρχει λόγος να είμαστε θυμωμένοι.

Σε έναν σύνθετο, πολύπλοκο κόσμο οι απλές λύσεις σπανίζουν.

Πόσο τρελό θα ακουγόταν εάν την επόμενη φορά που θα βρεθείς σε αδιέξοδο ρωτήσεις το παιδί μέσα σου τι θα έκανε στην θέση σου;

Πόσο πιο τρελό θα ήταν αν το ακούσεις;

Πόσο αδιανόητα ακραίο θα ήταν να πιστέψεις ότι έχει δίκιο;

Το παιδί μέσα μας ανήκει στο σύνολο του εγώ μας. Η μοναδικότητα του, η ατελείωτη αγάπη, η όρεξη του για ζωή, η αφέλεια στον τρόπο σκέψης, η άνευ όρων φαντασία, η ευγένεια στην ψυχή του και τα αγνά του συναισθήματα. Ένα σύνολο που είναι απαραίτητο να ανακαλούμε και να στηρίζουμε σε δύσκολες καταστάσεις.

Για αυτό λοιπόν, στην επόμενη ζόρικη στιγμή της ζωής σου, τι είναι αυτό που θα σε εμποδίσει να πεις: «αν ήμουν μικρός θα…».

Πώς δυσκολεύουμε τη ζωή μας χωρίς λόγο

Προσπαθώντας να απαντήσουμε στο καίριο ερώτημα του «Ποιοί Είμαστε», συνειδητοποιώ πως χαθήκαμε στο δρόμο της επίλυσης αυτού του μπλεγμένου κουβαριού και κάναμε τη ζωή μας πιο δύσκολη απ’ όσο είναι.

Οι νεότεροι –κυριολεκτικά- εαυτοί μας θα γελούσαν αν τους δείχναμε τη τωρινή ψυχοσωματική κατάστασή μας.

Αλήθεια, έχετε βάλει ποτέ το νεότερο εαυτό σας, ως κριτή αυτού που είστε τώρα;

Σίγουρα, η εμπειρία, η πνευματική εξέλιξη και τα καθημερινά βιώματα έχουν διαμορφώσει μια πιο στέρεα και δυνατή ύλη για να αντιμετωπίσουμε τη καθημερινότητά μας.

Όμως, μήπως, ο τρόπος που χρησιμοποιούμε αυτά τα αποκτήματα είναι κατά ένα μέρος «ανώριμος», με αποτέλεσμα να βρισκόμαστε διαρκώς σε ένα δρόμο με αρκετές αδιέξοδες διεξόδους; Ακούγεται οξύμωρο, αλλά τις περισσότερες φορές βρίσκουμε προβλήματα στις λύσεις και όχι λύσεις σε –πιθανά- προβλήματα.

Ως μικρά παιδιά αποφεύγαμε όσους ήταν μουτρωμένοι, ενώ πλησιάζαμε όσους χαμογελούσαν. Αντίθετα, ως «ενήλικες» θεωρούμε παράλογο και ύποπτο το χαμόγελο κάποιου, κάνοντας τα πάντα για να φιλτράρουμε, να διυλίσουμε, να απομυζήσουμε και τελικά να σπαταλήσουμε άσκοπα όση θετική ενέργεια θα μπορούσαμε, διαδραστικά, να εκμεταλλευτούμε αμφότεροι, ενώ θεωρούμε ενδιαφέρον και ευπρεπές ένα πρόσωπο αγέλαστο και ανέκφραστο, ευελπιστώντας να κερδίσουμε κάτι από τη σοβαροφάνειά του.

Κατά κάποιο τρόπο, αρχίσαμε να διστάζουμε και να αμφισβητούμε το ένστικτό μας. Το μυαλό μας βαθμιαία ποτίστηκε από αλλεπάλληλες απογοητεύσεις και θέσαμε τον εγκέφαλό μας σε αυτόματη λειτουργία, με στόχο την αποφυγή και όχι την επίλυση.

Επιλέγουμε να καταφύγουμε σε ανθυγιεινές συνήθειες για το σώμα και το μυαλό μας, μουδιάζοντας βραχυπρόθεσμα και προσωρινά τις αισθήσεις μας.

Δουλεύουμε κάπου, για κάποιον και σε κάτι που δε μας καλύπτει, καταναλώνουμε υπέρμετρα ψυχολογικό φαγητό, δεν εξελισσόμαστε πνευματικά, δε φροντίζουμε το σώμα μας, δεν ασκούμαστε, δε θέτουμε τα όριά μας και όπως είναι επόμενο, δε καταλήγουμε ποτέ στην απάντηση της ερώτησης που προαναφέρθηκε σχετικά με την υπαρξιακή μας υπόσταση, αλλά αντιθέτως απομακρυνόμαστε με γεωμετρική πρόοδο από αυτή, (αυτό)υπονομεύοντάς τη.

Έτσι, καλύπτουμε αυτό το κενό γκρινιάζοντας, κρατώντας κακίες, παίζοντας παιχνίδια μυαλού, εξαπατώντας τους άλλους και πρωτίστως τον εαυτό μας.

Αυτό συμβαίνει γιατί…

Ψάχνουμε να βρούμε από άλλους τις απαντήσεις που μπορούμε να δώσουμε μόνοι μας

Οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι μεγαλώσαμε, εξαρτώμενοι από τους καθωσπρεπισμούς και τους κανόνες μιας κοινωνίας που κατά βάθος δεν αποδεχόμαστε. Ενδόμυχα και υποσυνείδητα κινούμαστε στη τροχιά μιας ιεροτελεστίας γύρω από το πώς πρέπει να σκεφτόμαστε, πώς να συμπεριφερόμαστε, τι είναι όμορφο, τι είναι επιτυχία και πάει λέγοντας. Το κακό είναι, ότι ενώ το αντιλαμβανόμαστε, δε το αλλάζουμε. Όταν σταματήσουμε να κάνουμε ό,τι κάνουν –ή ό,τι θέλουν- οι άλλοι και αρχίσουμε να σκεφτόμαστε και να ακούμε σύμφωνα με τα θέλω και τα πιστεύω μας, θα βρούμε ακριβώς αυτό που ψάχνουμε νοερά και πραγματικά.

Αισθανόμαστε ένοχοι που ζούμε για εμάς

Ελευθερία για μένα είναι να ζεις τη ζωή που επιλέγεις, αρκεί να μη παρεμβαίνεις και να μη ξεπερνάς τα όρια της ζωής του άλλου. Πολλές φορές, χανόμαστε σε ταυτότητες τρίτων, προσπαθώντας να καλύψουμε τις προσδοκίες τους, κάνοντας διάφορα για να τους εντυπωσιάσουμε. Παίρνω την ευθύνη, λοιπόν, να δηλώσω κατηγορηματικά το πόσο λάθος είναι η στάση αυτή. Επομένως, αναθεωρούμε, καταγράφουμε τους στόχους, τα όνειρα και τις επιθυμίες μας και παραμένουμε ακλόνητοι και ανεπηρέαστοι από κάθε τυχόν τοξικό εξωτερικό παράγοντα.

Περιβαλλόμαστε από στάσιμους ανθρώπους

Δεν έχει σημασία αν κάποιος είναι παλιός μας φίλος, σύντροφος, συγγενής ή απλά ένας γνωστός. Ακούγεται σκληρό, αλλά αν κάποιος από τους προαναφερθέντες μας προκαλούν δυσάρεστα συναισθήματα και έχουν αφήσει πάνω μας φορτίο που αρνούνται να διαχειριστούν μόνοι τους, καλύτερα να κρατηθούν σε μια απόσταση. Κανένας δεν είναι υποχρεωμένος να μένει πίσω για να κουβαλήσει «ξένα» βάρη.

Ανταγωνιζόμαστε χωρίς λόγο

Προσωπικά, βρίσκω αρκετό ενδιαφέρον στην έννοια του ανταγωνισμού, αλλά αν ανταγωνιζόμαστε τους πάντες, χρησιμοποιώντας τον ως αυτοσκοπό και όχι ως μέσο, θα ξεχάσουμε ποιον θέλουμε να ξεπεράσουμε και το που θέλουμε να φτάσουμε. Από την άλλη, αν ανταγωνιζόμαστε καθημερινά τη προηγούμενη έκδοση του εαυτού μας, θα γίνουμε αναπόφευκτα καλύτεροι.

Παίρνουμε χωρίς να δίνουμε

Είναι λυπηρό να είμαστε παρατηρητές της ζωής μας και να μην εμπλακούμε σε αυτή στο μέγιστο. Ο μόνος τρόπος για να γίνει αυτό, είναι να σταματήσουμε να «λαμβάνουμε», χωρίς να «επιστρέφουμε». Η ζωή βασίζεται στο σύστημα «δούναι και λαβείν» και λειτουργεί εύρυθμα μόνο αν γίνεται ανιδιοτελώς. Ένα ειλικρινές και καλοπροαίρετο σχόλιο είναι ένα πρώτο και «ανέξοδο» βήμα.

Επικεντρωνόμαστε στην εικόνα και όχι στην ουσία

Λανθασμένα επιζητούμε προσοχή και όχι σεβασμό. Θέλουμε να είμαστε αρεστοί από τους πολλούς, αντί να ψάχνουμε τη διαφορετικότητα και τη μοναδικότητα. Φοράμε μάσκες για να συμβιβαστούμε στην εικόνα που θεωρούμε ότι προσδοκούν οι άλλοι και κυνηγάμε μπουσουλώντας τη ματαιοδοξία μας, καταλήγοντας δουλοπάροικοί της.

Αποφεύγουμε την αλήθεια

Ποτέ κανείς δε βγήκε κερδισμένος από ψέματα και ημιαλήθειες. Η απόκρυψη και η αποφυγή της αλήθειας από τους άλλους και κυρίως από τον εαυτό μας, είναι το χειρότερο και μακροβιότερο βασανιστήριο. Η αντιμετώπιση της αλήθειας πονάει, αλλά αξίζει στο έπακρο, διότι τα μακροπρόθεσμα οφέλη της μας αποζημιώνουν πάντα.

Αναβάλλουμε τη λήψη αποφάσεων

Είναι προτιμότερο να πάρεις μια απόφαση, η οποία θα αποδειχθεί «κακή επιλογή», παρά να μη πάρεις καμία. Η αναποφασιστικότητα απλώς καθυστερεί καταστάσεις, ενώ μια κακή απόφαση θα μας διδάξει να κάνουμε καλύτερες μελλοντικές επιλογές. Είναι γνωστό ότι, στο τέλος, μετανιώνουμε για κάτι που δεν κάναμε, για σχέσεις που φοβηθήκαμε να τολμήσουμε γιατί ξεπερνούσαν τα συναισθήματα που ξέραμε πως είχαμε ως τότε, για αποφάσεις που περιμέναμε πολύ και αργήσαμε να πάρουμε…

Η σκλαβιά των άχρηστων γνώσεων

“Όταν είδα και πέρασαν όλα τα παιδιά των σχολείων, χιλιάδες Ελληνόπουλα μ’ άρεσαν, αλλά θυμήθηκα πως όλα αυτά τα παιδιά τα φορτώνουν με γνώσεις άχρηστες και δεν τ’ αφήνουν να φυτρώσουν όπως θέλουν, ζωντανά και ελεύθερα….

Την ελευθερία τους, τη ζωή τους, την καταπλακώνουν με ανωφέλευτα πράματα, τους ζαρώνουν το νού και τους γεμίζουν την ψυχή με μιαν αρρωστιάρικη ανησυχία και μ’ αυτή την ανησυχίαν έπειτα βγαίνουν και αντικρίζουν τον κόσμο και οι περισσότεροι σκύβουν και γίνονται σκλάβοι εκείνου που θα τους βοηθήσει, που θα τους υποστηρίξει.

Παντού γυρεύουν υποστήριξη, στηρίγματα, γιατί μέσα τους δεν τα βρίσκουν, δεν ξέρουν να τα βρουν, δεν τους έμαθαν να τα βρίσκουν, ή, καλύτερα, τους ξέμαθαν να τα βρίσκουν.

Γιατί πολλά από τα παιδιά αυτά έχουν ζωή και πρωτοβουλία κι αυτοβουλία μέσα τους, αλλά το σχολείο και οι δάσκαλοι τους τα χάλασαν αυτά τα μοναδικά προτερήματα και τους έκαμαν ετερόφωτα και ετερόκινητα όντα.

Τι κρίμα!”

Ίων Δραγούμης

FYODOR DOSTOEVSKY: Τι ζητούμε; Ούτε και οι ίδιοι το ξέρουμε!

Όλοι έχουμε ξεσυνηθίσει σε τέτοιο βαθμό τη ζωή, που σε μερικές στιγμές αισθανόμαστε κάποια αηδία για την πραγματική ζωή και για τούτο την αποστρεφόμαστε όταν μας τη θυμίζουν. 

Καταντήσαμε να θεωρούμε την πραγματική ζωή σαν αγγαρεία, σχεδόν σαν ένα επάγγελμα, και όλοι μέσα μας είμαστε της γνώμης ότι είναι προτιμότερο να ζει κανείς τη ζωή των βιβλίων.

Και γιατί ταραζόμαστε; Γιατί κάνουμε τόσες ανοησίες; Τι ζητούμε; Ούτε και οι ίδιοι το ξέρουμε! Θα υποφέραμε περισσότερο αν οι τρελοί μας πόθοι πραγματοποιούνταν.

Σταθείτε, προσπαθήστε, για παράδειγμα, να μας δώσετε περισσότερη ανεξαρτησία∙ βγάλτε από τη μέση τα εμπόδια, μεγαλώστε τον κύκλο της δράσης σας∙ χαλαρώστε την κηδεμονία, ε, λοιπόν, ναι, σας το διαβεβαιώνω, εμείς όλοι… θα ξαναζητήσουμε αμέσως την κηδεμονία. Το ξέρω καλά πως θα φουρκιστείτε, πως θα μου βάλετε τις φωνές, πως θα χτυπήσετε τα πόδια σας στο πάτωμα. Μιλήστε λοιπόν, θα μου πείτε, για τον εαυτό σας μόνο, και για όλες σας τις αθλιότητες στο υπόγειο, μα δεν χρειάζονται δικαιολογίες, δεν έχετε το δικαίωμα να πείτε «εμείς όλοι!».

Επιτρέψετε, κύριοι, γι’ αυτό το εμείς όλοι. Όσο για μένα, στη ζωή μου έφτασα στα άκρα εκείνο που εσείς δεν τολμάτε ούτε στο μισό δρόμο να φέρετε, από δειλία∙ κι ακόμα παίρνετε τη δειλία σας για φρονιμάδα, και παρηγοριόσαστε ξεγελώντας τον εαυτό σας. Γι’ αυτό τον λόγο, ίσως να ‘μαι πιο ζωντανός από σας. Μα δώστε, παρακαλώ, περισσότερη προσοχή!

Δεν ξέρουμε ακόμη πού υπάρχει τώρα εκείνο που είναι ζωντανό, από τι είναι και πώς ονομάζεται. Αφήστε μας μόνους, χωρίς βιβλία, κι αμέσως θα πελαγώσουμε, θα τα μπερδέψουμε∙ δε θα ξέρουμε πού να στηριχθούμε και σε τι ν’ αφοσιωθούμε, δε θα ξέρουμε τι πρέπει να αγαπήσουμε ή να μισήσουμε, τι πρέπει να εκτιμήσουμε ή να περιφρονήσουμε. Βαριόμαστε ακόμη και που είμαστε άνθρωποι, άνθρωποι με σάρκα και οστά αληθινά, ντρεπόμαστε γι’ αυτό και το θεωρούμε ατιμία μας. Γυρεύουμε να γίνουμε ένας τύπος γενικού ανθρώπου που δεν υπήρξε ποτέ. Είμαστε πεθαμένοι μόλις γεννηθούμε, κι είναι χρόνια και χρόνια που μας γεννούν πατέρες που δεν είναι ζωντανοί, μια κατάσταση που μας ευχαριστεί όλο και πιο πολύ. Μας αρέσει.

Σε λίγο θα επινοήσουμε κάποιο τρόπο να γεννιόμαστε από μια ιδέα. Μα δε θέλω πια να γράφω μέσα απ’ το «υπόγειο»…

Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, Το υπόγειο

Η ωριμότητα του ανθρώπου είναι να ξαναβρεί τη σοβαρότητα με την οποία έπαιζε όταν ήταν παιδί

Αυτό ήταν το θέμα που απασχολούσε σε μεγάλο βαθμό τον Νίτσε, ο οποίος δήλωνε ότι «σε κάθε αυθεντικό άνθρωπο υπάρχει ένα παιδί που θέλει να παίξει».

Για τον Γερμανό φιλόσοφο, το να πιστεύει κανείς ότι τα παραμύθια και τα παιχνίδια είναι πράγματα της παιδικής ηλικίας είναι σημάδι μεγάλης νοητικής μυωπίας, αφού μόνο αυτός που μπορεί να διατηρήσει την περιέργεια και το μαχητικό πνεύμα της παιδικής ηλικίας θα κατορθώσει να έχει πάντα καινούρια επιτεύγματα.

Το παιδί θεωρεί το παιχνίδι του δουλειά και το παραμύθι αλήθεια, και την ίδια αυτή στάση δείχνουν να έχουν οι επιστήμονες, οι καλλιτέχνες και οι διανοούμενοι. Γι’ αυτό, πρέπει πάντα να έχουμε το ένα μας πόδι στη φαντασία.

Ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν έλεγε ότι «τα παραμύθια γράφονται για να κοιμούνται τα παιδιά, αλλά και για να ξυπνάνε οι ενήλικες».

Ίσως να έφτασε η στιγμή να αφήσουμε για λίγο κατά μέρος τον κόσμο των ενηλίκων και να αρχίσουμε να τρέφουμε τη δημιουργική ψυχή μας με τις εμπνεύσεις του τη γέμιζαν όταν ήμασταν μικροί.

Τα λάθη στην επικοινωνία των ερωτικών συντρόφων

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η υγιής επικοινωνία θεωρείται θεμέλιος λίθος μίας καλής συντροφικής σχέσης.

Καλή επικοινωνία σημαίνει ότι μπορούμε να εκφράσουμε στον σύντροφό μας αυτό που θέλουμε και αντίστοιχα καταλαβαίνουμε αυτό που ο σύντροφός μας θέλει να μας πει. Η επικοινωνία δυσχεραίνεται συχνά από πλήθος παραγόντων που έχουν να κάνουν με την ιδιοσυγκρασία του κάθε συντρόφου, με τις επιρροές που έχει δεχθεί από το οικογενειακό του περιβάλλον αλλά και με περιορισμούς που πιθανόν να υφίστανται στο παρόν από συγκυριακούς λόγους.

Η καταστροφική κριτική

Η κριτική, ως μέσο κοινοποίησης της δυσαρέσκειάς μας ή προτροπή για αλλαγή του άλλου, σπάνια πετυχαίνει το στόχο της.

Η διαρκής έκθεση ενός ατόμου στα επικριτικά σχόλια του συντρόφου του, καλλιεργεί σταδιακά αρνητικά συναισθήματα και οδηγεί σε αποξένωση. Άλλες φορές πάλι, το άτομο που υφίσταται συνεχώς κριτική, αρχίζει και αμφιβάλλει για τον εαυτό του και τις ικανότητές του και χάνει σταδιακά την αυτοπεποίθησή του.

Αλλά και ο ίδιος ο «κριτής» αρχίζει να βλέπει τον σύντροφό του μειονεκτικά καθώς έχει δώσει υπερβολική σημασία σε όψεις της συμπεριφοράς του που θεωρεί αρνητικές. Συχνά είναι πιο εποικοδομητικό να αναγνωρίζουμε στον άλλον τα θετικά στοιχεία που έχει από το να αναμασούμε επίμονα κάποια αρνητικά.

Χρειάζεται επίσης να αποφασίσουμε αν μια κριτική είναι χρήσιμη, πριν την κοινοποιήσουμε. Πολλές φορές κριτικάρουμε ασήμαντα πράγματα στον άλλον αλλά το φθοροποιό στοιχείο στη σχέση παραμένει. Επίσης αντί να επικρίνουμε μια συμπεριφορά στον άλλον που δεν μας αρέσει είναι προτιμότερο να μιλήσουμε για το πώς εμείς νιώθουμε για αυτήν ή ακόμα καλύτερα να τοποθετηθούμε μέσα από μια θετική οπτική. Έτσι αντί να πούμε «Είσαι ακατάστατος, ποτέ δεν βάζεις τα ρούχα τους στη θέση τους» θα μπορούσαμε να πούμε «Με βοηθάς πολύ όταν τακτοποιείς τα ρούχα σου, γιατί έχω πολύ λιγότερα πράγματα να συμμαζέψω».

Η απαίτηση

Το να απαιτούμε από τον άλλον ακόμα και τα αυτονόητα συχνά τον φέρνει σε μία θέση άρνησης. Αρνείται να ικανοποιήσει την ανάγκη μας, όχι πάντα γιατί διαφωνεί με αυτήν, αλλά γιατί διαφωνεί με τον τρόπο με τον οποίο την διεκδικούμε.

Η απαίτηση, ως μέσο επικοινωνίας, κοινοποιεί κάτι αναφορικά με την κατανομή εξουσίας στη σχέση. Αυτός που απαιτεί, αξιώνει για τον εαυτό του ένα ποσοστό εξουσίας. Αν του ικανοποιηθεί η απαίτηση από τον σύντροφό του, η εξουσία αυτή είναι σαν να επικυρώνεται έμμεσα. Χάνεται όμως η ισορροπία μέσα στην σχέση με αυτόν τον τρόπο και συχνά δημιουργούνται διενέξεις και προστριβές.

Το διάβασμα της σκέψης του άλλου

Πολλές φορές κάνουμε το λάθος να υποθέτουμε τι σκέφτεται ή τι πιστεύει ο άλλος για μία κατάσταση. Η υπόθεσή μας, η οποία στην ουσία είναι η προσωπική μας ερμηνεία για μία κατάσταση, μπορεί να έχει άκρως αρνητικό περιεχόμενο, πυροδοτώντας αντίστοιχα επικίνδυνα για μια υγιή επικοινωνία συναισθήματα.

Η σύντροφος που πλένει τα πιάτα ενώ ο σύζυγός της κάθεται στον καναπέ, διαβάζοντας την αγαπημένη του εφημερίδα, μπορεί να σκέφτεται «Μόνο για την βόλεψή του ενδιαφέρεται, ούτε του περνά από το μυαλό να με βοηθήσει».

Αυτή η πεποίθηση συνήθως εδραιώνεται στην σύζυγο όταν, είτε δεν μπαίνει στη διαδικασία να την επαληθεύσει ζητώντας τη βοήθεια που χρειάζεται, είτε την ζητάει με αρνητικό τρόπο, οπότε και δεν την παίρνει. Πολλές φορές χρεώνουμε στον άλλο αρνητικά χαρακτηριστικά απλώς και μόνο εμείς δεν έχουμε μάθει να διεκδικούμε με υγιή τρόπο τα θέλω μας.

Ο θυμός

Ο θυμός, η αγανάκτηση και ο εκνευρισμός μπορεί να εξοκείλουν μία κατά τα άλλα καλή προσπάθεια επικοινωνίας με τον άλλον. Όταν αφήνουμε τέτοια συναισθήματα να κατευθύνουν τα λόγια μας, συνήθως το αποτέλεσμα είναι καταστροφικό. Ο θυμός μπορεί να φουντώσει από τον δικό μας εσωτερικό διάλογο, αναφορικά με μία κατάσταση, από ερμηνείες που εμείς αναπαράγουμε και πιστεύουμε αλλά και από ακραίες ερμηνείες σχετικά μέτριων καταστάσεων όπως για παράδειγμα «Προτιμάει να βγει με τους φίλους του σήμερα, δεν μ’ αγαπάει καθόλου!»

Αν είστε θυμωμένος με τον σύντροφο σας, δώστε χρόνο στον εαυτό σας να ηρεμήσετε πριν μιλήσετε. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι η συζήτηση μπορεί να αναβληθεί για ώρες ή και για την επόμενη μέρα. Προσπαθήστε να μιλήσετε για τον εαυτό σας, για τα δικά σας συναισθήματα και τις δικές σας σκέψεις αντί να παρασυρθείτε σε ένα κατηγορητήριο εναντίον του άλλου.

Υποχωρώ αντί να διεκδικήσω

Αρκετοί άνθρωποι θεωρούν ότι το να ικανοποιούν τις ανάγκες του συντρόφου τους αδιαμαρτύρητα μπορεί να τους εξασφαλίσει μια καλή σχέση. Η διαρκής υποχώρηση όμως συχνά έχει τη βάση της στη δυσκολία που έχουν τα άτομα αυτά να εκφράσουν τις ανάγκες τους ή να διεκδικήσουν τα θέλω τους. Μπορεί να έμαθαν να λειτουργούν έτσι από παιδιά ακόμα και να αναπαράγουν αυτό το μοτίβο στην ενήλικη ζωή. Το σίγουρο είναι ότι σταδιακά αδυνατούν να ταυτοποιήσουν τις ανάγκες και τα θέλω τους και τελικά ζουν τη ζωή του συντρόφου τους. Αν και φαίνεται βολική κατάσταση, καθώς το ένα μέλος είναι πάντα πρόθυμο να υποχωρήσει, τελικά μπορεί να οδηγήσει τη σχέση σε μαρασμό. Όταν δεν μπορούμε να μιλήσουμε για τον εαυτό μας, για αυτά που θέλουμε, σκεφτόμαστε, προσδοκούμε, στην ουσία δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε μια διαπροσωπική επικοινωνία. Και όπως αναφέρθηκε στην αρχή η καλή επικοινωνία είναι η βάση μιας υγιούς σχέσης.

Η υγιής επικοινωνία απαιτεί να ακούμε αυτά που ο σύντροφός μας έχει να μας πει. Αυτό σημαίνει ότι ίσως χρειαστεί να σωπάσουμε για λίγο τη δική μας εσωτερική φωνή προκειμένου να ακούσουμε τον άλλον και να προσπαθήσουμε με διευκρινιστικές ερωτήσεις και διάλογο να τον καταλάβουμε. Το να τον καταλάβουμε δεν σημαίνει απαραίτητα πως θα συμφωνήσουμε αλλά χρειάζεται να κατανοήσουμε τη δική του οπτική στα πράγματα. Ο σεβασμός των ορίων του άλλου είναι επίσης ζωτικής σημασίας καθώς δίνει στον σύντροφό μας το μήνυμα ότι τον έχουμε ακούσει και κατανοήσει. Έτσι δεν επιμένουμε σε έναν διάλογο όταν ο άλλος είναι πολύ αναστατωμένος για να τον υποστηρίξει.

Επιστήμονες ανακάλυψαν σωματίδιο - «φάντασμα» από μαύρη τρύπα στον Νότιο Πόλο

Οι επιστήμονες κατάφεραν να ανιχνεύσουν στη Γη την παρουσία ενός νετρίνου πολύ υψηλής ενέργειας, ενός σωματιδίου-φαντάσματος, το οποίο δημιουργήθηκε κατά την καταστροφή ενός άστρου από την κολοσσιαία βαρύτητα μια μαύρης τρύπας με μάζα όσο 30 εκατομμύρια ήλιοι.

Το συμβάν, σε απόσταση 700 εκατομμυρίων ετών, λίγο πριν εμφανιστούν τα πρώτα ζώα στον πλανήτη μας, δημιούργησε ένα είδος γιγάντιου κοσμικού επιταχυντή σωματιδίων, εξαπολύοντας νετρίνα που πρόσφατα έφθασαν και διαπέρασαν τη Γη.

Η ανακάλυψη ρίχνει νέο φως στην προέλευση των κοσμικών ακτίνων υπερυψηλής ενέργειας, δηλαδή εκείνων των σωματιδίων στο σύμπαν που έχουν την μεγαλύτερη ενέργεια. Στη Γη τα υποατομικά σωματίδια νετρίνα παράγονται μόνο σε ισχυρούς επιταχυντές. Στο σύμπαν τα νετρίνα και οι πηγές προέλευσης τους θεωρούνται από τα δυσκολότερα πράγματα να ανιχνευθούν, γι’ αυτό η ανακάλυψη θεωρείται σημαντική.

Οι ερευνητές από δεκάδες ερευνητικούς φορείς πολλών χωρών έκαναν δύο σχετικές δημοσιεύσεις στο περιοδικό αστρονομίας Nature Astronomy. Όπως δήλωσε ο Σιόερτ βαν Βέλτσεν του ολλανδικού Πανεπιστημίου του Λέιντεν, «η προέλευση των κοσμικών νετρίνων υψηλής ενέργειας είναι άγνωστη, πρωτίστως επειδή είναι άκρως δύσκολο να εντοπισθούν. Είναι μόλις η δεύτερη φορά που ανιχνεύθηκε η πηγή ενός τέτοιου νετρίνου υψηλής ενέργειας».

Τόσο η προηγούμενη όσο και η νέα ανίχνευση έγινε από το αμερικανικό Παρατηρητήριο Νετρίνων IceCube στο Νότιο Πόλο, το οποίο βρίσκεται στο σταθμό Αμούντσεν-Σκοτ των ΗΠΑ στην Ανταρκτική. Το 2017 ο εν λόγω παγωμένος ανιχνευτής εντόπισε ένα νετρίνο, η πηγή του οποίου προσδιορίστηκε το 2018 ότι ήταν ένας ενεργός γαλαξίας (blazer).

Η πρωτοτυπία αυτή τη φορά έγκειται στο ότι είναι το πρώτο ανιχνεύσιμο νετρίνο από ένα κατακλυσμικό συμβάν, συγκεκριμένα την καταστροφή ενός καταδικασμένου άστρου που πλησίασε πολύ μια μαύρη τρύπα. Αυτά τα γεγονότα, για τα οποία οι αστροφυσικοί δεν ξέρουν πολλά πράγματα, μπορούν να λειτουργήσουν ως πανίσχυροι φυσικοί επιταχυντές σωματιδίων.

Το νετρίνο υπερυψηλής ενέργειας, που έγινε αντιληπτό από το IceCube, «προσέκρουσε στον πάγο της Ανταρκτικής με την αξιοσημείωτη ενέργεια άνω των 100 τεραηλεκτρονιοβόλτ. Συγκριτικά, είναι τουλάχιστον δεκαπλάσια ενέργεια από αυτή που μπορεί να επιτευχθεί στον πιο ισχυρό επιταχυντή σωματιδίων στον κόσμο, στο CERN», δήλωσε η καθηγήτρια του γερμανικού Πανεπιστημίου του Μπόχουμ, Άννα Φρανκόβιακ.

Παρά την τόσο μεγάλη ενέργειά τους, τα κοσμικά νετρίνα, που ταξιδεύουν σε ευθεία γραμμή στο σύμπαν, είναι τόσο ελαφριά που διαπερνούν απαρατήρητα τα πάντα, ακόμη και ολόκληρους πλανήτες ή άστρα, γι’ αυτό έχουν ονομαστεί σωματίδια-φαντάσματα. Η «σύλληψη» ακόμη κι ενός μόνο τέτοιου φευγαλέου σωματιδίου συνιστά επίτευγμα.

Την ανίχνευση του νετρίνου από το IceCube ακολούθησαν αστρονομικές παρατηρήσεις με πολλά όργανα σε όλο το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα, από τα ραδιοκύματα έως τις ακτίνες-Χ, εωσότου εντοπισθεί η πηγή προέλευσης του.

Η νέα ανακάλυψη, όπως ανέφερε ο καθηγητής αστρονομίας, Μάρεκ Κοβάλσκι, του Πανεπιστημίου Χούμπολτ του Βερολίνου, αναδεικνύει για μια άλλη φορά τη σημασία της αστρονομίας πολλαπλών μέσων (multi-messenger astronomy), η οποία δεν βασίζεται πια μόνο στα φωτόνια αλλά και σε άλλα μέσα, όπως τα νετρίνα και τα βαρυτικά κύματα, για να μελετήσει τα φαινόμενα στο σύμπαν.

CERN: Το πείραμα AEgIS στο σωστό δρόμο για να ελέγξει την ελεύθερη πτώση της αντιύλης

Είναι ένας θεμελιακός νόμος της φυσικής που ακόμη ο πιο έντονα φοβισμένος με την φυσική μπορεί να προσδιορίσει: η ύλη πέφτει προς τα κάτω υπό την επίδραση της βαρύτητας. Όμως τι συμβαίνει με την αντιύλη, η οποία έχει την ίδια μάζα αλλά αντίθετο ηλεκτρικό φορτίο και σπιν; Σύμφωνα με την Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Einstein, η βαρύτητα θα πρέπει να πρέπει να φέρεται σε ύλη και αντιύλη πανομοιότυπα. Ωστόσο, η ανακάλυψη ακόμη και της ελαχιστότατης διαφοράς στον ρυθμό της ελεύθερης πτώσης τους, θα οδηγούσε σε μια επανάσταση στην γνώση μας. Ενώ η ελεύθερη πτώση της ύλης έχει μετρηθεί με μια ακρίβεια περίπου ένα μέρος στα 100 τρισεκατομμύρια, για την αντιύλη δεν έχουν ακόμη γίνει άμεσες μετρήσεις, λόγω της δυσκολίας να παραχθούν και να συγκρατηθούν μεγάλες ποσότητες από αυτήν.

Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό Communications Physics, η συνεργασία AEgIS στον Επιβραδυντή Αντιπρωτονίων (AD) του CERN αναφέρει ένα κύριο ορόσημο στο δρόμο προς την κατεύθυνση επίτευξης αυτού του σκοπού. Χρησιμοποιώντας νέες τεχνικές που αναπτύχθηκαν το 2018, η ερευνητική ομάδα επέδειξε παλμική παραγωγή ατόμων αντι-υδρογόνου, που επιτρέπει να εντοπίζονται τα αντι-άτομα με υψηλή ακρίβεια το χρόνο κατά τον οποίο διαμορφώνονται.

«Είναι η πρώτη φορά που η παλμική διαμόρφωση του αντι-υδρογόνου καταδεικνύεται σε κλίμακες χρόνου που ανοίγουν την πόρτα για ταυτόχρονη διαχείριση, με λέιζερ ή εξωτερικά πεδία, των διαμορφωμένων ατόμων, καθώς για την δυνατότητα της εφαρμογής της ίδιας μεθόδου για παλμική διαμόρφωση άλλων αντι-πρωτονικών ατόμων», αναφέρει ο εκπρόσωπος της AEgIS, Michael Doser, του CERN. «Η γνώση της στιγμής της διαμόρφωσης του αντι-υδρογόνου είναι ένα ισχυρό εργαλείο».

Το CERN είναι το μόνο μέρος στον κόσμο όπου μπορεί να παραχθεί αντι-υδρογόνο και να μελετηθεί λεπτομερώς. Το αντι-υδρογόνο είναι ένα ιδεώδες σύστημα στο οποίο μπορεί να ελεγχθεί η (βαρυτική) ελεύθερη πτώση και άλλες βασικές ιδιότητες της αντιύλης, επειδή έχει μεγάλο χρόνο ζωής και είναι ηλεκτρικά ουδέτερο. Η πρώτη παραγωγή χαμηλής ενέργειας αντι-υδρογόνου, που αναφέρθηκε το 2002 από τις συνεργασίες ATHENA και ATRAP στον AD, ενέπλεξε τον ανασυνδυασμό «τριών σωμάτων» των νεφών αντι-πρωτονίων και ποζιτρονίων. Από τότε, η σταθερή πρόοδος από τη συνεργασία ALPHA του AD στην παραγωγή, διαχείριση και παγίδευση μεγαλύτερων από ποτέ ποσοτήτων αντι-υδρογόνου επέτρεψε να προσδιοριστούν στεροσκοπικές και άλλες ιδιότητες της αντιύλης με εξαιρετική λεπτομέρεια.

Το πείραμα AEgIS εκτελείται γύρω από δυο ισχυρά υπεραγώγιμα σωληνοειδή.

Εκτιμώντας ότι ο ανασυνδυασμός τριών σωμάτων οδηγεί σε μια σχεδόν συνεχή πηγή αντι-υδρογόνου, στην οποία δε είναι δυνατόν να πιάσεις το χρόνο διαμόρφωσης του αντι-ατόμου, η συνεργασία AEgIS εφάρμοσε μια εναλλακτική διαδικασία «ανταλλαγής φορτίου» μέσω της οποίας η διαμόρφωση των ατόμων αντι-υδρογόνου πυροδοτείται με ακριβή παλμό λέιζερ. Αυτό επιτρέπει να προσδιορίζεται το χρονικό διάστημα στο πλαίσιο του οποίου παράγεται το 90% των ατόμων με μια αβεβαιότητα γύρω στα 100 ns (100 τρισεκατομμυριοστά του δευτερολέπτου).

Απαιτούνται περαιτέρω βήματα πριν η συνεργασία AEgIS μπορεί να μετρήσει την επίδραση της βαρύτητας στην αντιύλη, τα οποία συμπεριλαμβάνουν τη διαμόρφωση μιας παλμική δέσμης, μεγαλύτερες ποσότητες αντι-υδρογόνου και την ικανότητα να το κάνουν ψυχρότερο. «Με μόνο τρεις μήνες χρόνο δέσμης αυτή τη χρονιά και πολλές νέες συσκευές να λειτουργούν , πιο πιθανό το 2022 θα είναι η χρονιά κατά την οποία θα εγκαταστήσουμε τη διαμόρφωση παλμικής δέσμης, η οποία είναι προαπαιτούμενο για εμάς για να πραγματοποιήσουμε μια βαρυτική μέτρηση», εξηγεί ο Doser.

Ακολουθώντας το στόχο της επαλήθευσης αρχής, της επιβεβαίωσης της μέτρησης της συνεργασίας ALPHA το 2013, τα πειράματα ALPHA, AEgIS και ένα τρίτο πείραμα στον AD που ονομάζεται GBAR σχεδιάζουν να μετρήσουν την ελεύθερη πτώση των αντι-ατόμων σε επίπεδο 1% στην ερχόμενη χρονιά. Το κάθε πείραμα χρησιμοποιεί διαφορετική τεχνική και όλα – και τα τρία – έχουν πρόσφατα συνδεθεί με το νέο σύχνοτρον ELENA, το οποίο επιτρέπει την παραγωγή των χαμηλής ενέργειας αντι-πρωτονίων.

Δεδομένου ότι το περισσότερο της μάζας των αντι-πυρηνων προέρχεται από την ισχυρά δύναμη που ενώνει τα κουάρκ μαζί, οι φυσικοί το θεωρούν απίθανο ότι η αντιύλη βιώνει μια αντίθετη βαρυτική δύναμη από αυτή της ύλης. Παρ’ όλα αυτά, ακριβείς μετρήσεις της ελεύθερης πτώσης των αντι-ατόμων θα μπορούσε να αποκαλύψουν ανεπαίσθητες διαφορές που θα ανοίξουν μια σημαντική ρωγμή στην τρέχουσα γνώση μας.

Fr. Nietzsche: ο Ευρωπαϊκός μηδενισμός

Φρίντριχ Νίτσε: 1844-1900

Μηδενισμός και δημιουργία

Η βούληση για δύναμη (der Wille zur Macht). Καθ’ όλη την έκταση αυτού του έργου είναι έκδηλη μια γενεαλογικής υφής ερμηνευτική, που βλέπει προς τα πίσω για να κοιτάξει μπροστά. Βλέπει προς τα πίσω: οικο-δομεί μια στέρεη εσωτερική επαφή με τα μεγάλα έργα του φιλοσοφικού πολιτισμού ‒πρωτίστως του ελληνικού με προεξάρχοντα τον προσωκρατικό στοχασμό‒ για να περιγράψει εν τέλει την ιστορία του ευρωπαϊκού μηδενισμού, με τη δύναμη μιας φιλοσοφικής ρητορικής, σχεδόν παρόμοιας κατά τη δομή της με εκείνη του πλατωνικού Φαίδρου. Η νοητή γραμμή της εν λόγω ρητορικής συνάπτεται με την προοπτική του μηδενισμού, που αρνείται τον ως τώρα υπαρκτό κόσμο ως ένα είδος Είναι και παρουσιάζει το μέλλον, να «ομιλεί με εκατό σημεία», καθιστά δηλαδή εφικτή την αλλαγή του κόσμου, έξω από «τα παράσιτα του πνεύματος» και την παρακμιακή ηθική. Ανάγει τη σπουδαιότητά του, πριν απ’ όλα, στο γεγονός ότι εισχωρεί μέσα στα αβυσσαλέα ριζώματα του σύγχρονου ευρωπαϊκού μηδενισμού και ξανασκέπτεται, από μηδενική βάση, ό,τι ως τώρα θεωρούνταν δεδομένο, αποτελειωμένο, ολοκληρωμένο σύστημα αξιών.

Ουσιαστικά, ο Νίτσε αναζητεί εκείνο το φωτεινό μονοπάτι της σκέψης, ικανό να οδηγήσει σε μια νέα, ερμηνευτική εσωτερικότητα της ζωής, που θα περισώζει την εξωτερικότητα εδώ και τώρα και θα αποτελεί έτσι την ακαταμάχητη δύναμη ενάντια στον καλπάζοντα βαρβαρισμό των διαφόρων ‒ισμών: φιλελευθερ-ισμός, εθνικ-ισμός, δημοκρατ-ισμός, σοσιαλ-ισμός, ολοκληρωτ-ισμός, χριστιαν-ισμός, Διαφωτ-σμός κ.λπ. Αυτοί και παρόμοιοι ‒ισμοί έχουν ένα κεφαλαιώδες κοινό χαρακτηριστικό, μεταξύ πολλών επί μέρους άλλων: έχουν αφαιρέσει από τον άνθρωπο την πίστη στην εδώ και τώρα ζωή, στην παρούσα ζωή, για χάρη και δυνάμει μιας πίστης στα αφηρημένα, κενά συγκεκριμένου περιεχομένου ιδεώδη ενός υπεραισθητού, υπερβατικού, θεολογικο-μεταφυσικού κόσμου. Πρόκειται, στ’ αλήθεια, για μια συστηματική παραπλάνηση-αποδυνάμωση του ανθρώπου, το πνευματικό άρωμα της οποίας συγκροτείται από ένα, εδώ και αιώνες, εδραιωμένο σύστημα αξιών. Είναι αυτό που παραλύει τα κύτταρα της βουλητικής δύναμης και των πηγαίων ενστίκτων του ανθρώπου, με αποτέλεσμα να δομείται σε εξουσία η αρρωστημένη, αρνητική, σαθρή βούληση όλων των παρασιτικών στοιχείων και να συνθλίβεται καθετί το υγιές, το δυνατό, το βέλτιστο, το άριστο. Το τελευταίο τούτο δεν έχει να κάνει με κάποιον παλιομοδίτικο αριστοκρατισμό, όπως αφελώς πιστεύουν ορισμένα αντιπνευματικά όντα, αλλά με την ικανότητα του ανθρώπου να καταπολεμήσει τη διαφθορά, την ηθική κατάπτωση, γενικώς την παρακμή ή παρακμιακή ζωή, στην οποία τον καταδικάζουν οι θεσμικοί και άλλοι μηχανισμοί των ως άνω ‒ισμών.

§3

Είναι αλήθεια πως η σημερινή εποχή, όπως και εκείνη που έγραφε ο Νίτσε, είναι άκρως περίπλοκη και όχι λιγότερο μηδενιστική. Ο συνολικός της προβληματισμός για την πορεία του πνευματικού πολιτισμού συνυφαίνεται με την αγωνία γύρω από την πολιτική, πολιτισμική, τεχνικο-επιστημονική εξέλιξη εν όλω του ανθρώπου. Το ερώτημα, επομένως, που διατρέχει το σύνολο της νιτσεϊκής σκέψης στο παρόν βιβλίο και αποτυπώνει αυτή την αγωνία, ηχεί περίπου ως εξής: πώς μπορεί η αυθεντική ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης, του ανθρωπίνως υπάρχειν, να βρει την περπατησιά της έξω από τη και ενάντια στη μηδενιστική αποσάθρωσή της; Ο φιλόσοφος απαντά: μεταστοιχειώνοντας όλες εκείνες τις αξίες, που μας υπαγορεύουν τρόπους θέασης του κόσμου και άντλησης αντίστοιχων νοημάτων ζωής. Μόνο έτσι μπορούμε να καταστρέψουμε όλες τις παρασιτικές, νοσηρές δυνάμεις, που λυμαίνονται τον κόσμο του ανθρώπου, και να διανοιχθούμε στις πολλαπλές προοπτικές του δημιουργείν:

«Μεταστοιχείωση όλων των αξιών: αυτή τη συνταγή δίνω για μια πράξη ύψιστου αυτοδιαλογισμού της ανθρωπότητας· μια πράξη που σε μένα έχει γίνει σάρκα και πνεύμα … Αντιλέγω όσο κανένας άλλος και όμως είμαι το αντίθετο ενός αρνητικού πνεύματος … Είμαι ένας χαρούμενος μαντατοφόρος … αλλά είμαι και ο άνθρωπος του μοιραίου. Γιατί, όταν η αλήθεια συγκρούεται με ψέματα χιλιετιών, μέλλει να ζήσουμε τραντάγματα, παροξυσμούς σεισμών, αδιανόητες ως τώρα μετατοπίσεις βουνών και κοιλάδων. Η έννοια της πολιτικής θα εισέλθει τότε ολοσχερώς σε έναν πόλεμο πνευμάτων, όλες οι δομές εξουσίας της παλιάς κοινωνίας θα τιναχθούν στον αέρα ‒ αφού όλα στηρίζονται πάνω στο ψέμα» (Ευρωπαϊκός μηδενισμός, σ. 26.).

Όσο θολώνουν οι πνευματικοί ορίζοντες της σημερινής Ευρώπης, πόσο μάλλον των αγοραίων βοσκών της Ελλαδικής εξουσίας, τόσο ερημώνει η ζωή και η δημιουργία συνθλίβεται από τη μνησικακία των αδύναμων, των σακάτηδων, κατά Νίτσε, σε όλα τα επίπεδα του ανθρώπινου πράττειν: από τη φροντίδα της σωματικής υγείας έως και όλες τις εκφάνσεις της ψυχικής υγείας, καθώς και της πολιτισμικο-πνευματικής εξέλιξης. Κάπως έτσι στηλιτεύει, στο παρόν έργο του, ο φιλόσοφος τις ανισόρροπες συμπεριφορές των εξασθενημένων/εξαντλημένων βουλήσεων, που παίρνουν, υποτίθεται, το μέρος των φτωχών, ή μιλούν για «ίσα δικαιώματα» προκειμένου να δομήσουν τη δική τους εξουσία, την εξουσία των έκφυλων, των παθητικών μηδενιστών και να συντρίψουν, με τον μανδύα του μοραλισμού/της ηθικολογίας, κάθε είδους παραγωγική, δημιουργική δύναμη. Και εν τέλει διερωτάται ο Νίτσε: «πώς έφτασαν οι εξαντλημένοι να συντάξουν τους νόμους για τις αξίες; … πώς ήρθαν στην εξουσία, εκείνοι που είναι τελευταίοι;» (ό.π., σ. 118).

Και όταν έρχονται οι τελευταίοι στην εξουσία δεν αναπαράγουν απλώς τη δική τους αποβλάκωση ή δεν την καθιστούν μόνο ύψιστη αξία της πολιτικής, κοινωνικής και ατομικής ζωής, αλλά την αναγορεύουν και σε αδιαπραγμάτευτη δύναμη αξιολόγησης αυτής τούτης της ζωής. Κατ’ αυτό τον τρόπο τείνουν να αποδυναμώνουν, να εξαντλούν ή να κουράζουν και τις υγιείς, κραταιές δυνάμεις της κοινωνίας. Οπότε η εξουσία τους διαιωνίζεται και ο αρνητικός μηδενισμός καλά κρατεί.

ΠΛΑΤΩΝ: Συμπόσιον (193d-194e)

Οὗτος, ἔφη, ὦ Ἐρυξίμαχε, ὁ ἐμὸς λόγος ἐστὶ περὶ Ἔρωτος, ἀλλοῖος ἢ ὁ σός. ὥσπερ οὖν ἐδεήθην σου, μὴ κωμῳδήσῃς αὐτόν, ἵνα καὶ τῶν λοιπῶν ἀκούσωμεν τί ἕκαστος [193e] ἐρεῖ, μᾶλλον δὲ τί ἑκάτερος· Ἀγάθων γὰρ καὶ Σωκράτης λοιποί.

Ἀλλὰ πείσομαί σοι, ἔφη φάναι τὸν Ἐρυξίμαχον· καὶ γάρ μοι ὁ λόγος ἡδέως ἐρρήθη. καὶ εἰ μὴ συνῄδη Σωκράτει τε καὶ Ἀγάθωνι δεινοῖς οὖσι περὶ τὰ ἐρωτικά, πάνυ ἂν ἐφοβούμην μὴ ἀπορήσωσι λόγων διὰ τὸ πολλὰ καὶ παντοδαπὰ εἰρῆσθαι· νῦν δὲ ὅμως θαρρῶ.
[194a] Τὸν οὖν Σωκράτη εἰπεῖν Καλῶς γὰρ αὐτὸς ἠγώνισαι, ὦ Ἐρυξίμαχε· εἰ δὲ γένοιο οὗ νῦν ἐγώ εἰμι, μᾶλλον δὲ ἴσως οὗ ἔσομαι ἐπειδὰν καὶ Ἀγάθων εἴπῃ εὖ, καὶ μάλ᾽ ἂν φοβοῖο καὶ ἐν παντὶ εἴης ὥσπερ ἐγὼ νῦν.
Φαρμάττειν βούλει με, ὦ Σώκρατες, εἰπεῖν τὸν Ἀγάθωνα, ἵνα θορυβηθῶ διὰ τὸ οἴεσθαι τὸ θέατρον προσδοκίαν μεγάλην ἔχειν ὡς εὖ ἐροῦντος ἐμοῦ.
Ἐπιλήσμων μεντἂν εἴην, ὦ Ἀγάθων, εἰπεῖν τὸν [194b] Σωκράτη, εἰ ἰδὼν τὴν σὴν ἀνδρείαν καὶ μεγαλοφροσύνην ἀναβαίνοντος ἐπὶ τὸν ὀκρίβαντα μετὰ τῶν ὑποκριτῶν, καὶ βλέψαντος ἐναντία τοσούτῳ θεάτρῳ, μέλλοντος ἐπιδείξεσθαι σαυτοῦ λόγους, καὶ οὐδ᾽ ὁπωστιοῦν ἐκπλαγέντος, νῦν οἰηθείην σε θορυβήσεσθαι ἕνεκα ἡμῶν ὀλίγων ἀνθρώπων.
Τί δέ, ὦ Σώκρατες; τὸν Ἀγάθωνα φάναι, οὐ δήπου με οὕτω θεάτρου μεστὸν ἡγῇ ὥστε καὶ ἀγνοεῖν ὅτι νοῦν ἔχοντι ὀλίγοι ἔμφρονες πολλῶν ἀφρόνων φοβερώτεροι;
[194c] Οὐ μεντἂν καλῶς ποιοίην, φάναι, ὦ Ἀγάθων, περὶ σοῦ τι ἐγὼ ἄγροικον δοξάζων· ἀλλ᾽ εὖ οἶδα ὅτι εἴ τισιν ἐντύχοις οὓς ἡγοῖο σοφούς, μᾶλλον ἂν αὐτῶν φροντίζοις ἢ τῶν πολλῶν. ἀλλὰ μὴ οὐχ οὗτοι ἡμεῖς ὦμεν —ἡμεῖς μὲν γὰρ καὶ ἐκεῖ παρῆμεν καὶ ἦμεν τῶν πολλῶν— εἰ δὲ ἄλλοις ἐντύχοις σοφοῖς, τάχ᾽ ἂν αἰσχύνοιο αὐτούς, εἴ τι ἴσως οἴοιο αἰσχρὸν ὂν ποιεῖν· ἢ πῶς λέγεις;
Ἀληθῆ λέγεις, φάναι.
Τοὺς δὲ πολλοὺς οὐκ ἂν αἰσχύνοιο εἴ τι οἴοιο αἰσχρὸν ποιεῖν;
[194d] Καὶ τὸν Φαῖδρον ἔφη ὑπολαβόντα εἰπεῖν Ὦ φίλε Ἀγάθων, ἐὰν ἀποκρίνῃ Σωκράτει, οὐδὲν ἔτι διοίσει αὐτῷ ὁπῃοῦν τῶν ἐνθάδε ὁτιοῦν γίγνεσθαι, ἐὰν μόνον ἔχῃ ὅτῳ διαλέγηται, ἄλλως τε καὶ καλῷ. ἐγὼ δὲ ἡδέως μὲν ἀκούω Σωκράτους διαλεγομένου, ἀναγκαῖον δέ μοι ἐπιμεληθῆναι τοῦ ἐγκωμίου τῷ Ἔρωτι καὶ ἀποδέξασθαι παρ᾽ ἑνὸς ἑκάστου ὑμῶν τὸν λόγον· ἀποδοὺς οὖν ἑκάτερος τῷ θεῷ οὕτως ἤδη διαλεγέσθω.
[194e] Ἀλλὰ καλῶς λέγεις, ὦ Φαῖδρε, φάναι τὸν Ἀγάθωνα, καὶ οὐδέν με κωλύει λέγειν· Σωκράτει γὰρ καὶ αὖθις ἔσται πολλάκις διαλέγεσθαι.

***

Λόγος του Αγάθωνα

5. ΕΡΩΤΟΣ ΕΠΑΙΝΟΣ ΤΟΥ ΑΓΑΘΩΝΟΣ
ΑΠΟΛΛΟΔΩΡΟΣ. «Αυτή είναι, είπε ο Αριστοφάνης, Ερυξίμαχε, η ομιλία μου για τον Έρωτα, αλλιώτικη απ᾽ τη δική σου. Λοιπόν, επαναλαμβάνω την παράκλησή μου, μην τη διακωμωδήσεις, για ν᾽ ακούσουμε και τους υπόλοιπους, τί θα πει [193e] ο καθένας τους — ή καλύτερα τί ο ένας και τί ο άλλος· γιατί δεν απομένουν παρά ο Αγάθων και ο Σωκράτης».
«Ναι, θα κάνω αυτό που μου λες, είπε ο Ερυξίμαχος· γιατί, αν με ρωτάς, τη χάρηκα την ομιλία σου· κι αν δεν ήμουν σίγουρος ότι ο Σωκράτης και ο Αγάθων είναι αυθεντίες στα θέματα του έρωτα, θα με κυρίευε μεγάλος φόβος, μήπως θα τους είναι δύσκολο να βρουν να πουν κάτι, έτσι που το θέμα καλύφτηκε ικανοποιητικά απ᾽ όλες τις πλευρές· τώρα όμως είμαι αισιόδοξος».
[194a] Και, συνέχισε ο Αριστόδημος, είπε ο Σωκράτης: «Τα λες αυτά, Ερυξίμαχε, γιατί εσύ βγήκες παλικάρι σ᾽ αυτό τον αγώνα· όμως, αν βρισκόσουν στη θέση που είμαι τώρα εγώ ή και στη χειρότερη, όπου πιθανόν θα βρεθώ μετά την ωραία ομιλία που θα κάνει ο Αγάθων, θα σε κυρίευε πανικός και θα ᾽πεφτες σε μαύρη απελπισία, όπως τώρα εγώ».
«Σωκράτη, είπε ο Αγάθων, πας να μου κάνεις μάγια, για να πανικοβληθώ με το να πιστέψω πως το κοινό μας τρέφει μεγάλες προσδοκίες ότι εγώ θα κάνω μια ωραία ομιλία».
«Θα ᾽χα πολύ αδύνατη μνήμη, Αγάθων, είπε [194b] ο Σωκράτης, αν, παρότι είδα τη λεβεντιά και το υψηλό φρόνημά σου τη στιγμή που ανέβαινες στην εξέδρα με τους ηθοποιούς σου κι αντίκρισες κατάματα ένα τόσο μεγάλο πλήθος θεατών, κι όπου να ᾽ναι θα παρουσίαζες τις τραγωδίες σου — παρότι λοιπόν τότε δεν έδειξες την παραμικρή ταραχή, αν φανταζόμουν τώρα ότι θα πανικοβληθείς μπροστά μας, μια φούχτα ανθρώπους».
Ο Αγάθων αποκρίθηκε: «Τί ᾽ναι αυτά που λες, Σωκράτη; δεν πιστεύεις, φαντάζομαι, πως τόσο πολύ πια καβάλησα το καλάμι απ᾽ τις επευφημίες του κοινού, ώστε να φτάσω να αγνοώ ότι, σε έναν συνετό, λίγοι μυαλωμένοι εμπνέουν μεγαλύτερο φόβο απ᾽ ό,τι πολλοί άμυαλοι».
[194c] «Θα ᾽ταν οπωσδήποτε απρέπεια εκ μέρους μου, Αγάθων, απάντησε ο Σωκράτης, αν σου απέδιδα κάποια έλλειψη ευθυκρισίας· αλλά το ξέρω καλά, αν συναντούσες κάποιους που θα τους παραδεχόσουν σοφούς, θα ενδιαφερόσουν περισσότερο για τη γνώμη τους απ᾽ ό,τι για τη γνώμη του πλήθους. Φοβάμαι όμως ότι δεν είμαστε εμείς αυτοί που εννοείς — γιατί εμείς ήμασταν κι εκεί παρόντες και ήμασταν ένα με το πλήθος· αν όμως βρεθείς μπροστά σε άλλους, που είναι σοφοί, πιθανότατα θα ντρεπόσουν, αν τυχόν πίστευες ότι κάτι είναι όντως πρόστυχο, αλλά το πράττεις· αλλιώς, τί εννοείς;».
«Ναι, δίκιο έχεις», αποκρίθηκε.
«Δε θα ντρεπόσουνα λοιπόν τον πολύ κόσμο, αν πίστευες ότι πράττεις κάτι το πρόστυχο;».
[194d] Τότε ο Φαίδρος πήρε το λόγο και είπε: «Αγαπητέ μου Αγάθων, αν συνεχίσεις ν᾽ απαντάς στον Σωκράτη, θ᾽ αδιαφορήσει τελείως για το ποιά πορεία θα πάρει το θέμα που συζητάμε εδώ μέσα, φτάνει μόνο να έχει κάποιον να κάνει διάλογο, κι αν είναι κι όμορφος, τόσο το καλύτερο. Όσο για μένα, δε λέω, και βέβαια με χαρά ακούω τον Σωκράτη να συζητά διαλογικά, όμως είμαι υποχρεωμένος να έχω την έγνοια για τον εγκωμιασμό του Έρωτα και να εισπράξω από τον καθένα σας ξεχωριστά την ομιλία του· λοιπόν, ξοφλήστε κι ο ένας κι ο άλλος το χρέος σας στο θεό και, κατόπι, έχετε το ελεύτερο να συζητήσετε διαλογικά».
[194e] «Αλλά, είπε ο Αγάθων, δίκιο έχεις, Φαίδρε, και δεν έχω καμιά δυσκολία να κάνω την ομιλία μου· γιατί με τον Σωκράτη θα έχω και στο μέλλον πολλές ευκαιρίες να κάνω διάλογο.