Ο θυμός είναι ένα συναίσθημα το οποίο έχει πολλαπλούς τρόπους έκφρασης. Από μία σχεδόν αδιάφορη στιγμιαία ενόχληση, έως ένα χρόνιο συναίσθημα θυμού, το οποίο μπορεί να φτάσει ως την οργή.
Ο θυμός μπορεί να προκληθεί, είτε από εσωτερικούς παράγοντες, είτε από εξωτερικούς. Οι αιτίες που μπορεί να τον προκαλέσουν, πολλές και ποικίλες: από φαινομενικά ασήμαντα πράγματα, όπως η μετακίνηση ενός αντικειμένου στο σπίτι, έως το πένθος. Εξάλλου, ο θυμός είναι ένα από τα πέντε στάδια του πένθους, μαζί με την άρνηση, τη διαπραγμάτευση, την κατάθλιψη και την αποδοχή.
Σε γενικές γραμμές, όμως, ο θυμός κινητοποιείται μέσα μας όταν νιώσουμε πως δεχόμαστε απειλή. Όταν το Εγώ μας αισθανθεί κίνδυνο. Ένας θυμωμένος άνθρωπος μπορεί να έχει κακοποιηθεί – με διάφορους τρόπους – από τα παιδικά του χρόνια. Έτσι, η κακοποίηση να είναι γι’ αυτόν ο τρόπος επικοινωνίας που έχει υιοθετήσει.
Μπορεί να έχει μεγαλώσει σε μία οικογένεια που απαιτούσε πολλά από αυτόν, οπότε παντού και σε όλους βρίσκει λάθη. Ίσως να έχει βιώσει προδοσία, ώστε έχει συσσωρεύσει μέσα του πικρία, που σταδιακά μετατράπηκε σε θυμό. Μπορεί να νιώθει αδικία από τον τρόπο που του φέρθηκαν οι άνθρωποι, η ζωή, ακόμη και η θεία δύναμη.
Έτσι, σταδιακά, η αδικία μπορεί να γίνει αγανάκτηση και αυτή να καταλήξει σε έναν αδυσώπητο θυμό. Ακόμα, η αδυναμία που μπορεί να έδειξε στο να υπερασπιστεί τον εαυτό του όταν δέχτηκε παραβίαση των ορίων του, γίνεται θυμός, ο οποίος μαίνεται μέσα του και ψάχνει αιτίες να εκδηλωθεί. Το βασικό που πρέπει να θυμόμαστε, όποια και αν είναι η αιτία, είναι η εσωτερική αγωνία του ατόμου να ακουστεί.
Αυτή η ανάγκη μπορεί να παρουσιαστεί με διάφορους τρόπους, ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία του ανθρώπου που τον κυοφορεί. Μπορεί να μετατραπεί σε ενοχή, ντροπή, αίσθημα ανεπάρκειας, απάθεια, αποτραβηγμένη σιωπή, θλίψη, νωθρότητα, μουντή δυσαρέσκεια, ανικανοποίητα συναισθήματα.
Μπορεί ακόμη να εκφραστεί με υπερβολικές απαιτήσεις, βία, σαρκασμό, κυνισμό, επίκριση, κριτική, αρνητικότητα, κουτσομπολιά, διάθεση να δημιουργεί προστριβές – γενικά, χαρακτηριστικά επιθετικής συμπεριφοράς. Είτε η έκφρασή της έχει την τάση μίας εσωστρεφούς μορφής (γιν), είτε μίας πιο εξωστρεφούς συμπεριφοράς (γιανγκ). Δεν παύει να είναι θυμός.
«Ο θυμός είναι η εκδίκηση των λαθών των άλλων, επάνω στον εαυτό μας» –
Alexander PopeΕν κατακλείδι, ο θυμός είναι μία έντονη ενέργεια, που, πολλές φορές, μπορεί να είναι χρήσιμη, όπως όλα τα συναισθήματα. Το πρόβλημα δεν έγκειται λοιπόν στο όποιο συναίσθημα, αλλά στην έλλειψη επεξεργασίας και διαχείρισης. Αυτή η έλλειψη οδηγεί, κάποιες φορές, σε μία κατάσταση σμίκρυνσης του εαυτού.
Τι εννοώ: Για να γλυτώσουμε από το θυμό, εγκαταλείπουμε τη δύναμή μας, λόγω του φόβου της έκρηξης. Οπότε μπαίνουμε σε μία συστολή, ένα κλείσιμο, που οδηγεί σταδιακά στο φόβο και, φυσικά, όταν αυτός μας κατακλύσει, μπορεί να επιστρέψουμε στο θυμό, που όμως κρύβει πίσω του τα δάκρυα του πόνου που νιώθουμε. Μόλις και αυτό το συναίσθημα κατασταλεί, θα επιστρέψουμε στη συστολή.
Εν τέλει, ένας φαύλος κύκλος σχηματίζεται, που μας πετά έξω από τον εαυτό μας. Ας το δούμε λίγο διαφορετικά: Φανταστείτε ότι η αλήθεια σας βρίσκεται τοποθετημένη στον πυρήνα σας. Υπάρχει εκεί, έστω και αν δεν την αναγνωρίζετε συνειδητά. Εξωτερικά, όμως, υπάρχουν οι ρόλοι που έχουν δομηθεί από τις επιρροές που έχετε δεχτεί από το εξωτερικό περιβάλλον: οικογένεια, κουλτούρα, κοινωνικά δεδομένα κλπ. Η αντίθεση αυτή, έστω και αν δεν είναι συνειδητή επαναλαμβάνω, δημιουργεί μία εσωτερική τριβή, που μπορεί να παρουσιαστεί στο τέλος ως θυμός για τον εαυτό.
«Τα ατυχήματα είναι εκφράσεις θυμού. Υποσημειώνουν την ύπαρξη συσσωρευμένης αγανάκτησης, λόγω της αδυναμίας μας να υπερασπιστούμε την αλήθεια μας» –
Louise HayΓια παράδειγμα: Το όνειρό σας από παιδί ήταν να ασχοληθείτε με τη μουσική. Η οικογένειά σας, όμως, σας έπεισε ότι πρέπει να βρείτε μία εργασία όπου θα είστε πιο ασφαλείς. Σας γαλούχησαν με έναν πιο συντηρητικό σκέψης και συμπεριφοράς. Έτσι, ξεχάσατε την επιθυμία σας και στραφήκατε στο «πρέπον».
Ο ψυχισμός σας, για να μην καταρρεύσει μέσα σε αυτήν την εσωτερική αντίθεση, δημιουργεί μία συνδετική ύλη, η οποία να μπορεί να κρατήσει τα διαφορετικά, αποκλίνοντα κομμάτια σας ενωμένα μεταξύ τους: τον υπερέλεγχο. Με λίγα λόγια, όσο δε μπορείτε να υπερασπιστείτε την αλήθεια σας, τον εαυτό σας, τόσο πιο σκληρός θα γίνεται ο έλεγχος.
Τι μπορεί, τελικά, να φέρει αυτή η κατάσταση; Παθολογία. Εν τέλει, όμως,
μπορούμε να διακρίνουμε την αλήθεια μας;
Η αμφιβολία ξεκινά από το νου, ενώ η αμφισβήτηση, από το συναίσθημα. Όταν αυτά τα δύο έχουν τοξινωθεί από τις νοσηρές απόψεις, πεποιθήσεις και «πιστεύω» των άλλων, από τα παιδικά μας χρόνια, πώς θα μπορέσουμε να διακρίνουμε ορθά την αλήθεια μας, ως ενήλικες;
Εδώ έρχεται ένα ακόμη ερώτημα να προστεθεί: Πώς μπορούμε να ενηλικιωθούμε ουσιαστικά, όταν δεν έχουμε αναγνωρίσει την ύπαρξή μας; Στην πραγματικότητα, δεν έχουμε τον έλεγχο των καταστάσεων. Απλά, έχουμε στήσει υψηλά τείχη, όπου φυλάμε μέσα με αγωνία το «δεν είμαι αρκετός». Πώς να νιώθετε, άλλωστε, αρκετοί, όταν έχετε αμφισβητηθεί τόσο;
Αυτή η μόνιμη επιφυλακή, θα γίνει ένταση και θυμός, στο πέρασμα των χρόνων. Όσο και αν ποθείτε αγάπη, σύνδεση με ανθρώπους, δώρα από τη ζωή, θα γρυλίζετε σε ό,τι πλησιάζει, καθώς τα τείχη που έχετε στήσει, είναι για εσάς ζήτημα ζωής ή θανάτου.
Μέσα από αυτό το πεδίο, το γεμάτο, από τη μία από ανεπάρκεια και από την άλλη από θυμό, ό,τι και αν ζητάτε, το εκλιπαρείτε να έρθει από κάπου εκεί έξω. Ένα «εγώ θέλω» σας στοιχειώνει, καθώς δεν φέρνει την υλοποίηση των πραγμάτων που ποθείτε. Μέσα από τη δήλωση αυτή, εμμένετε στη δόνηση του «κάτι μου λείπει και το αναζητώ». Όσο επιλέγετε από ανάγκη, δημιουργείτε αντίσταση στο σύστημά σας, γιατί δεν το πείθετε – μόνο αναπαράγετε την όποια έλλειψη.
Γυρίστε τη ματιά σας προς τα μέσα: Δείτε το θυμό σας και αφήστε τη ματιά σας να τον διαπεράσει και να πάει πιο πίσω από αυτόν. Όταν κατανοήσετε την αιτία, η άμυνα του θυμού θα διακοπεί. Σταματήστε τώρα, αυτήν τη στιγμή, το «εγώ θέλω» και πείτε «είμαι!». Δεν ψεύδεστε όταν λέτε «είμαι αγάπη», «Είμαι φως», «είμαι ένα δώρο για αυτή τη γη», γιατί είστε. Γεννηθήκατε με όλα αυτά τα στοιχεία μέσα στο κάθε σας κύτταρο.
Αγκαλιάστε το θυμό σας. Δεν είναι τίποτε άλλο, παρά ένας ψυχολογικός μηχανισμός άμυνας. Και θα δείτε – θα μαλακώσει. Μην ξεχνάτε να λέτε στον εαυτό σας «Είμαι!»
Τρόποι διαχείρισης
Συνήθως, ο σημερινός τρόπος ζωής δρα ιδιαίτερα επιβαρυντικά. Για παράδειγμα: η τηλεόραση, το κινητό, ο υπολογιστής, στην Παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική, θεωρούνται Φωτιά.
Πώς σχετίζονται με το θυμό;
Στην ΠΚΙ, το κάθε εσωτερικό όργανο, σχετίζεται με ένα συναίσθημα. Το Ήπαρ συσχετίζεται με το συναίσθημα του θυμού. Αντίστοιχα και κάθε αισθητήριο όργανο σχετίζεται με το κάθε όργανο.
Τα Μάτια είναι το εξωτερικό όργανο που σχετίζεται με το Ήπαρ. Έτσι, η Φωτιά εισβάλλει στο εσωτερικό από την υπερβολή της Φωτιάς που υπάρχει τριγύρω, μέσα από τα Μάτια. Πλήττει το Ήπαρ και ο θυμός φουντώνει. Στη συνέχεια, ο θυμός σφίγγει τους Τένοντες, που και αυτοί, αντίστοιχα, συνδέονται με το Ήπαρ και, όλο το σώμα, γίνεται μία δύσκαμπτη μάζα.
Έτσι, ο θυμός γίνεται ένα μόνιμο συναίσθημα, γιατί δεν υπάρχει καμία ροή ενέργειας. Αυτή η δυσκαμψία, εξαπλώνεται στο συναίσθημα, στο νου, στο σώμα, όλο και πιο πολύ. Με αυτόν τον τρόπο, η ροή σταματά εντελώς.
Σίγουρα, θα βοηθήσει η λιγότερη επαφή με ηλεκτρονικά μέσα. Επίσης, το να εντάξετε στην καθημερινότητά σας την εξοχή θα επιδράσει θετικά: το περπάτημα βοηθά πολύ το Ήπαρ να ξεμπλοκάρει την ενέργειά του. Εντάξτε επίσης ένα ρόφημα από ταραξάκο στο κάθε σας πρωινό, καθώς αποτοξινώνει το Ήπαρ.
Ακόμα, φανείτε δημιουργικοί: το παιχνίδι με τα χρώματα δρα στο Ήπαρ χαλαρωτικά και γενικά η Τέχνη απεγκλωβίζει την ενέργειά του. Για παράδειγμα, μπορείτε να δημιουργήσετε το δικό σας, θεραπευτικό κολάζ. Μαζέψτε εικόνες που σας ξεκουράζουν, όπως ένα πράσινο λιβάδι. Όποτε νιώθετε πίεση, περάστε λίγα λεπτά κοιτώντας το.
Αφιερώστε λίγα λεπτά χαλάρωσης στον εαυτό σας. Μην κάνετε τίποτα παραπάνω – και μόνο η ενέργεια που στρέφεται προς τα μέσα, θα σας βοηθήσει να ηρεμήσετε. Δώστε χώρο στην ανάγκη σας για ξεκούραση. Πάντα θα υπάρχουν πράγματα που πρέπει να γίνουν αλλά, πάνω από κάθε εξωτερική κατάσταση, είναι η εσωτερική σας υγεία.
Αναζητήστε την ουσιαστική πηγή του θυμού σας. Κατανοήστε ποιοι είναι οι λόγοι που τον ερεθίζουν π.χ. αίσθηση ανεπάρκειας. Μην κρύβετε τα συναισθήματά σας, ούτε να τα «πετάτε» δεξιά και αριστερά. Αναγνωρίστε τα, ώστε να μπορέσετε να τα διαχειριστείτε.
Τέλος, αναζητήστε τρόπους να ζήσετε μέσα από την αλήθεια σας. Πάντα υπάρχουν λύσεις που μπορούν να σας βοηθήσουν, αλλά σκεφτείτε ευέλικτα. Αναπτύξτε τις κατάλληλες δεξιότητες και χειριστείτε τις με τον κατάλληλο τρόπο για εσάς. Όταν πραγματικά συνδεθείτε με την αλήθεια σας, τα πράγματα θα αποκτήσουν άλλη ροή. Πιστέψτε στην αλήθεια σας και δείτε – όλα αλλάζουν.
ΣΤ. ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ἐγὼ μέντοι πεσών γε κείσομαι,
