Ένα Νούμερο;

Οι άνθρωποι, αγαπούν πολύ τους αριθμούς,
όλα τα μετράνε....
Το ύψος και τα κιλά μου, πότε γεννήθηκα...
πόσο τους αγαπώ...
Όλα τα ζυγίζουν, για να τα φέρουν στα μέτρα τους.
Έχω ζήσει πολύ, αλλά αυτό δεν το ξέρουν,
γιατί η ηλικία μου δεν έχει καμιά σχέση....
Είναι απλά, ένας αριθμός...
Αγάπησα, πόνεσα, αποχαιρέτησα και κράτησα ανθρώπους στα χέρια μου....
Έκλαψα γοερά για να μάθω να γελάω,
φοβήθηκα απύθμενα για να γίνω θαρραλέα,
μίλησα πολύ για να μάθω να σιωπώ...
Ίσως πιά να κουράστηκα,
να θέλω να ζήσω χωρίς αριθμούς....
Δεν είμαι το πορτοφόλι μου,
δεν είμαι ούτε το νούμερο των παπουτσιών μου....
Δεν είμαι τα ρούχα που φορώ,
ούτε και το περιεχόμενο της τσέπης μου.....
Αν κάποιος, δεί την ψυχή μου, θα παρατηρήσει..
τα αμέτρητα, τα σημαντικά, όλα όσα δεν μπορείς ποτέ να δεις με γυμνό μάτι.
Εκείνα, που βλέπεις μόνο με την καρδιά σου....
Θα δεί... αγάπη, μπαλόνια, καλοσύνη, ανθρωπιά, σοκολάτες, φιλότιμο, ευγένεια....
Αλλά οι άνθρωποι, αγαπούν πολύ τους αριθμούς και εγώ βαρέθηκα το Νο 1....
Το ένα, είναι ο πιο μοναχικός αριθμός, για αυτό σας  λέω, δεν είμαι....και δεν σκέφτομαι...
ούτε κατά διάνοια...να γίνω....νούμερο..

Μαρία Ιωσηφίδου

Ταξίδι στο χρόνο

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Πριν από πολύ καιρό ένας από τους μεγαλύτερους παραμυθάδες στον κόσμο, ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, έπλεξε τον πολύπλοκο ιστό ενός παραμυθιού με πρωταγωνιστή τη Σελήνη. Ίσως μερικοί να έχετε ήδη διαβάσει το περίφημο παραμύθι του, με τίτλο «Όσα είδε η Σελήνη». Το παραμύθι αυτό περιέχει 32 μικρές ιστορίες για όλα όσα είδε το Φεγγάρι σε ισάριθμες νύχτες. Κάθε νύχτα, ο χλομός δίσκος του Φεγγαριού ανέτελλε, έριχνε το φως του σε κάθε κρυφή γωνιά του πλανήτη μας και ύστερα αφηγείτο όλα όσα είδε, άλλες φορές χαμογελώντας, τις περισσότερες όμως φορές θρηνώντας με τις ανοησίες των παιδιών της Γης. Αν όμως η Σελήνη μπορεί να μας διηγηθεί τις δικές της ιστορίες, γιατί όχι και τα άστρα, αφού είναι γνωστό ότι στην πραγματικότητα ο νυχτερινός ουρανός μοιάζει πολύ με μια πελώρια μηχανή του χρόνου. Γιατί αυτό που βλέπουμε κάθε βράδυ εκεί πάνω αποτελεί για μας αυτό που ήταν κι όχι αυτό που είναι.

Ο ΕΓΓΥΤΑΤΟΣ ΤΟΥ ΚΕΝΤΑΥΡΟΥ
Κάθε τι που βλέπουμε στον ουρανό είναι απλώς η αίσθηση που έχουμε της ορατής ακτινοβολίας που ονομάζουμε φως. Το φως όμως δεν ταξιδεύει με άπειρη ταχύτητα, παρόλο που κατέχει άνετα αυτό το ρεκόρ στο Σύμπαν. Αν μπορούσατε δηλαδή να ανάψετε ένα φωτογραφικό φλας προς την κατεύθυνση του πλησιέστερου άστρου στη Γη (δηλαδή προς τον Εγγύτατο του Κενταύρου), το φως θα ταξίδευε στο Διάστημα με ταχύτητα 300.000 χλμ. το δευτερόλεπτο, και αν η ένταση του φλας ήταν αρκετά μεγάλη, το μήνυμά σας θα έφτανε σ’ αυτό το πλησιέστερο μετά τον Ήλιο άστρο σε 4,3 χρόνια! Όταν, λοιπόν, κοιτάζουμε το φως που έρχεται από τον Εγγύτατο του Κενταύρου,[1] δεν τον βλέπουμε όπως είναι τη στιγμή που τον κοιτάζουμε, αλλά όπως ήταν πριν από 4,3 χρόνια.

Αριστερά ο α του Κενταύρου, δεξιά ο β. Στη μέση (σε κόκκινο κύκλο) ο Εγγύτατος του Κενταύρου

Αν, λοιπόν, με κάποια «μαγική» δύναμη μεταφερόμασταν στιγμιαία σ’ ένα πλανήτη που ίσως να περιφέρεται γύρω από τον Εγγύτατο του Κενταύρου, και αν με κάποιο υπερτηλεσκόπιο γυρίζαμε να κοιτάξουμε τη Γη, τι θα βλέπαμε; Θα βλέπαμε απλούστατα τον κόσμο μας όπως ήταν πριν από 4,3 χρόνια. Μια πραγματικά αξιοπερίεργη κατάσταση με ακόμα πιο αξιοπερίεργες δυνατότητες. Γιατί τα άστρα που βλέπουμε στον ουρανό βρίσκονται σε διαφορετικές αποστάσεις. Και οι αστρονόμοι μετρούν τις αποστάσεις αυτές χρησιμοποιώντας ως μέτρο απόστασης το «έτος φωτός», δηλαδή την απόσταση που διανύει το φως σ’ ένα χρόνο τρέχοντας με 300.000 χλμ το δευτερόλεπτο, μια απόσταση που φτάνει τα 9.5000.000 χλμ. Αφού λοιπόν ο Εγγύτατος του Κενταύρου απέχει 4,3 έτη φωτός από τη Γη, αυτό σημαίνει ότι βρίσκεται σε απόσταση 41.000.000.000 χλμ. Τα άστρα που στολίζουν κάθε βράδυ τον ουρανό παρατηρήθηκαν και χαρτογραφήθηκαν πριν από αιώνες, αλλά η κατανόηση για το τι ακριβώς ήταν, είναι μια πρόσφατη ιστορία μερικών δεκαετιών. Αν ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν γνώριζε την ταχύτητα του φωτός δεν θα έγραφε μόνο 32 ιστορίες σχετικά με το τι πραγματικά «βλέπουν τα άστρα», αλλά χιλιάδες. Κι έτσι το σημερινό μας κείμενο αποτελείται μόνο από μερικές σύντομες βινιέτες της γήινης ιστορίας, όπως τις είδε το φως των άστρων, αφού, όπως είπαμε, ο ουρανός μπορεί να παρομοιαστεί με μια πραγματική μηχανή του χρόνου.

ΤΟ ΣΜΗΝΟΣ ΤΩΝ ΠΛΕΙΑΔΩΝ
Ο πρώτος μας σταθμός στο χωροχρονικό μας αυτό ταξίδι είναι η τοποθεσία στην οποία βρίσκονται δυο ξεχωριστά αστρικά σμήνη. Τις χειμωνιάτικες νύχτες κάθε χρόνου, ένα σμήνος σε σχήμα V εμφανίζεται στον ουρανό. Στους αστρονόμους το σμήνος αυτό είναι γνωστό με το όνομα Υάδες και βρίσκεται στον αστερισμό του Ταύρου. Το μεγάλο V αποτελεί τα κέρατα του Ταύρου και το λαμπρό κόκκινο άστρο, που ονομάζεται Λαμπαδιάς ή Αλντεμπαράν, παριστάνει το φλογερό του μάτι. Πάνω στους μεγάλους ώμους του μανιασμένου θηρίου βρίσκεται μια άλλη αστρική ομάδα που, όπως και οι Υάδες, είναι κόρες του Άτλαντα και της Πλειόνης. Είναι οι Πλειάδες, ένα εύκολα αναγνωρίσιμο αστρικό σμήνος που ο λαός μας έχει ονομάσει Πούλια. Η διαφορά στα δύο σμήνη είναι ότι στις Υάδες τα άστρα βρίσκονται πιο αραιά διασκορπισμένα από ό,τι στις Πλειάδες.

Το σμήνος των Υάδων (κάτω αριστερά) και των Πλειάδων (πάνω δεξιά)

Αν διαθέταμε ένα σύγχρονο τηλεσκόπιο και το στρέφαμε από τη Γη προς τη μεριά του ουρανού όπου βρίσκεται το αστρικό σμήνος των Πλειάδων και εκθέταμε μια ειδική φωτογραφική πλάκα για πολλές ώρες, έτσι ώστε να συλλάβουμε και το πιο αμυδρό φως που έρχεται από εκεί, τότε οι κόρες του Άτλαντα θα μας παρουσιάζονταν σε όλη τους τη μεγαλοπρέπεια, γιατί ανάμεσά τους μπορούμε να διακρίνουμε επίσης κι ένα αραχνοΰφαντο ασπρογάλαζο νεφέλωμα αποτελούμενο από μεγάλες ποσότητες αερίων και σκόνης που αντανακλούν το φως τους.

Αν με τα φτερά της φαντασίας μας μεταφερόμασταν ακαριαία σ’ ένα πλανήτη του αστρικού αυτού σμήνους, και με τη βοήθεια ενός φανταστικού υπερτηλεσκοπίου κοιτούσαμε πίσω στον πλανήτη μας, τι θα βλέπαμε άραγε στη Γη; Η απόσταση των Πλειάδων υπολογίζεται ότι είναι περίπου 400 έτη φωτός, που σημαίνει ότι όλα όσα βλέπουμε από εκεί έξω θα είχαν συμβεί πριν από περίπου 400 χρόνια, κι έτσι με τα μάτια του φανταστικού μας τηλεσκοπίου θα βλέπαμε τα γεγονότα που συνέβησαν την εποχή εκείνη όταν στη Γη μεγάλωνε ο Σαίξπηρ και την Αγγλία κυβερνούσε η κόρη του Ερρίκου Η', η Ελισάβετ Α'.

ΤΑ ΝΕΦΕΛΩΜΑΤΑ
Η μηχανή του χρόνου που μας μεταφέρει στο ταξίδι μας προς τα πίσω, θα σταματήσει για λίγο στον καλοκαιρινό ουρανό, για να εξετάσει κάποια άλλα ουράνια αντικείμενα: τα νεφελώματα. Πρόκειται για θαυμαστά ουράνια αντικείμενα που πάντα αιχμαλωτίζουν το ανθρώπινο μάτι εξαιτίας της ομορφιάς τους, η οποία αποκαλύπτεται όταν τα φωτογραφίζουμε με ειδικά φίλτρα. Τα γιγάντια νεφελώματα αστρογένεσης αποτελούνται από αέρια και διαστημική σκόνη, πολλά δε από αυτά έχουν διάμετρο αρκετών ετών φωτός. Ταξινομούνται σε δύο κατηγορίες: τα νεφελώματα εκπομπής και τα νεφελώματα ανακλάσεως. Τα πρώτα απορροφούν την ενέργεια κοντινών άστρων και κατόπιν την εκπέμπουν σαν φως. Τα δεύτερα, σαν εκείνο που είδαμε γύρω από τις Πλειάδες, αντανακλούν απλώς το φως των κοντινών τους άστρων.

ΤΟ ΝΕΦΕΛΩΜΑ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ
Στον αστερισμό του Κύκνου, που ονομάζεται και Βόρειος Σταυρός, μπορούμε να δούμε ένα τέτοιο νεφέλωμα του οποίου το φως ξεκίνησε πριν από περίπου 1.000 χρόνια, όταν στη Γη ανέτελλε η δεύτερη χιλιετία μ.Χ. Την εποχή εκείνη ήταν που ιδρύθηκε η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ενώ περίπου την ίδια περίοδο ο Λιφ Έρικσον και οι Νορβηγοί του είχαν κάνει την πρώτη τους επίσκεψη στο Νέο Κόσμο. Το γεγονός αυτό είναι αρκετά ενδιαφέρον, γιατί το νεφέλωμα από το οποίο μπορούμε να δούμε αυτά που συνέβησαν την περασμένη εκείνη εποχή ονομάζεται νεφέλωμα της Βόρειας Αμερικής, εξαιτίας της ομοιότητάς του με το σχήμα του βορείου τμήματος της αμερικανικής ηπείρου.

ΤΟ ΝΕΦΕΛΩΜΑ ΔΑΝΤΕΛΑ
Αν μπορούσαμε να διεισδύσουμε βαθύτερα στο Διάστημα, θα συλλαμβάναμε τα αμυδρά μηνύματα φωτός του νεφελώματος Δαντέλα. Ακριβώς όπως μερικά νεφελώματα είναι βρεφοκομεία άστρων, άλλα παρόμοια νεφελώματα είναι τα νεκροταφεία τους. Γιατί όταν ένα άστρο γεράσει, παρουσιάζει αστάθειες και μπορεί να μετατραπεί σε Σουπερνόβα, σκορπώντας ολόγυρα τα αέρια υλικά του, ενώ συγχρόνως λάμπει εκατοντάδες εκατομμύρια φορές περισσότερο από πριν. Το νεφέλωμα Δαντέλα, που εμφανίζεται σαν κομμάτια μιας κουρτίνας ανάμεσα στα άστρα, αποτελεί στην πραγματικότητα τα υπολείμματα μιας τέτοιας γιγάντιας καταστροφής.

Η εμφάνισή του οφείλεται στα αέρια υλικά του που απομακρύνονται με ταχύτητα 100 χλμ το δευτερόλεπτο, δραπετεύοντας από το μέρος που κάποτε βρισκόταν ο πυρήνας ενός κατεστραμμένου σήμερα άστρου. Παρόλο που το αρχικό άστρο διαλύθηκε τελείως πριν από 5.000 χρόνια, τα απομεινάρια του άρχισαν να στέλνουν το φως τους προς τη Γη το 526 π.Χ., δηλαδή πριν περίπου 2.5000 χρόνια. Τότε ο Κομφούκιος ήταν 25 ετών και ο Βούδας 37, ενώ η Δημοκρατία ήθελε 16 χρόνια ακόμα για να εγκαθιδρυθεί στην Αθήνα. Έπειτα από 25.000 χρόνια τα αέρια αυτά, ενός κάποτε περήφανου άστρου, θα έχουν διαλυθεί τελείως και θα είναι πλέον αόρατο.

ΤΟ ΝΕΦΕΛΩΜΑ ΡΟΖΕΤΑ
Ανάμεσα στους αστερισμούς των Διδύμων και του Μεγάλου Κυνός βρίσκεται μια αμυδρή αστρική εικόνα αερίων και σκόνης που μας θυμίζει τα πέταλα ενός λουλουδιού. Πρόκειται για το νεφέλωμα Ροζέτα. Το υπερτηλεσκόπιό μας από εκεί θα αντικρίσει πίσω στη Γη έναν από τους σπουδαιότερους άνδρες του Ισραήλ να οδηγεί τους συμπατριώτες του στη Γη της Επαγγελίας.

Περίπου 1.450 χρόνια πριν από την Έξοδο των Εβραίων, το φως από ένα άλλο νεφέλωμα στον Υδροχόο άρχισε το ταξίδι του προς τη Γη. Το 2876 π.Χ. ο Χέοπας θεμελίωσε στην Γκίζα της Αιγύπτου τη Μεγάλη του Πυραμίδα, ενώ 25 χρόνια αργότερα ένα πελώριο λιοντάρι με το πρόσωπο του Φαραώ πήρε τη θέση του ανάμεσα σ’ ένα από τα θαύματα του κόσμου. Κι όπως η Σφίγγα φαίνεται να φυλάει τα αρχαία μυστικά της Αιγύπτου, έτσι και το νεφέλωμα της Λιμνοθάλασσας, που απέχει 4.850 έτη φωτός από τη Γη, κρύβει μέσα του ένα άστρο τόσο βαθιά, ώστε δεν μπορούμε ούτε καν να το διακρίνουμε.

ΤΟ ΣΜΗΝΟΣ ΤΩΝ ΥΑΔΩΝ
Καθώς η μηχανή του χρόνου συνεχίζει το αντίστροφο ταξίδι της, μετακινείται και πάλι μέσα στις εποχές πίσω από εκεί που ξεκινήσαμε, στο μεγάλο ανοιχτό σμήνος των Υάδων, στον αστερισμό του Ταύρου. Και καθώς το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης βυθίζεται στη μεγάλη εποχή των παγετώνων, ένα αόρατο αλλά θεαματικό ουράνιο γεγονός πρόκειται να συμβεί σ’ αυτό το σημείο του ουρανού. Αν κοιτάζατε τότε τον αστερισμό αυτόν, θα βλέπατε το ίδιο σχήμα V που βλέπουν και οι άνθρωποι στον 21ο αιώνα, τα μάτια σας όμως δεν θα μπορούσαν να αντιληφθούν ότι εκεί έξω ένα γιγάντιο άστρο εξερράγη με την ενέργεια δισεκατομμυρίων βομβών υδρογόνου. Γιατί το φως της έκρηξης αυτής θα παραμείνει αόρατο στη Γη, μέχρι το έτος 1054 μ.Χ.

ΤΟ ΝΕΦΕΛΩΜΑ ΚΑΡΚΙΝΟΣ
Τη χρονιά εκείνη Κινέζοι και Γιαπωνέζοι αστρονόμοι θα το παρατηρήσουν σαν ένα νέο άστρο, τόσο λαμπρό ώστε να διακρίνεται με γυμνό μάτι και την ημέρα. Χρειάστηκε όμως να περιμένουμε τους αστρονόμους του 20ου αιώνα για να λύσουμε το μυστήριο αυτού του άστρου και να ανακαλύψουμε τη θέση που είχε κάποτε στον ουρανό. Το νεφέλωμα Καρκίνος στον αστερισμό του Ταύρου είναι όλα όσα απέμειναν από τον πεθαμένο εκείνο Ήλιο, κι όταν κοιτάζουμε τις σύγχρονες φωτογραφίες του πορτρέτου του, βλέπουμε τα αέρια και τη σκόνη που διασκορπίστηκαν μετά την αρχική εκείνη έκρηξη, η οποία φάνηκε στη Γη πριν από περίπου 1.000 χρόνια. Για σκεφτείτε: οι Κινέζοι και οι Γιαπωνέζοι αστρονόμοι είδαν την έκρηξη το 1054 μ.Χ., αλλά επειδή το νεφέλωμα Καρκίνος απέχει 6.000 έτη φωτός από μας, η πραγματική έκρηξη του άστρου συνέβη πριν από 7.000 χρόνια.

Το σμήνος των Πλειάδων με το νεφέλωμά του, το νεφέλωμα της Βόρειας Αμερικής στον Κύκνο, η Δαντέλα που πλέει στους ουρανούς, η Ροζέτα, η Λιμνοθάλασσα και ο Καρκίνος, όλα αυτά αποτελούν μερικούς μόνο σταθμούς στο ταξίδι μας στο εσωτερικό του Γαλαξία. Πριν όμως σταματήσουμε το ταξίδι μας αυτό στα σκοτεινά βάθη του χώρου και του χρόνου, θα κάνουμε μια τελευταία στάση σ’ ένα άλλα σμήνος πολύ διαφορετικό από εκείνο των Πλειάδων. Πρόκειται για το σφαιρωτό σμήνος του Ηρακλή.

ΤΟ ΣΜΗΝΟΣ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΗ
Ένα τηλεσκόπιο μπορεί άνετα να μας δείξει αμέσως τη διαφορά ενός σφαιρωτού σμήνους από το ανοικτό σμήνος των Πλειάδων που περιέχει μερικές εκατοντάδες νέα και υπέρθερμα άστρα. Αντίθετα, το σφαιρωτό σμήνος του Ηρακλή αποτελείται από εκατοντάδες χιλιάδες γερασμένα και κρύα άστρα συγκεντρωμένα σ’ ένα χώρο διαμέτρου 100 ετών φωτός. Το σμήνος αυτό ανακαλύφθηκε το 1714 από τον Έντμουντ Χάλεϊ και απέχει 22.500 έτη φωτός από τη Γη.

Το 1974 το σμήνος αυτό αποτέλεσε το στόχο ενός ραδιομηνύματος που εξέπεμψε το ραδιοτηλεσκόπιο Αρεσίμπο, στο Πουέρτο Ρίκο, που περιγράφει τη ζωή μας στη Γη με σύμβολα που πιστεύουμε ότι κάποιος πιθανός εξωγήινος πολιτισμός, σε κάποιον από τους πιθανούς πλανήτες των άστρων του σμήνους, ίσως μπορέσει να το αποκωδικοποιήσει. Το μήνυμα που στείλαμε θα φτάσει στο σφαιρωτό αυτό σμήνος το έτος 24500 μ.Χ. και αν υπάρχει πράγματι κάποιος πολιτισμός που θα το λάβει, τότε η απάντησή του θα φτάσει πίσω στη Γη το έτος 47000 μ.Χ. Έως τότε το είδος ζωής που περιγράφουμε στο μήνυμά μας ότι κατοικεί πάνω στον πλανήτη Γη θα έχει αλλάξει ριζικά και θα έχει πολύ λίγες ομοιότητες με τη φύση των προσώπων και των πραγμάτων όπως τα βλέπουμε σήμερα γύρω μας. Από την άλλη όμως πλευρά, σκεφτείτε κι αυτό: πόση άραγε είναι η ομοιότητα που έχουμε εμείς με τους ανθρώπους που κατοικούσαν στον πλανήτη μας το έτος 20500 π.Χ., όταν το φως που αντικρίζουμε απόψε από το σφαιρωτό σμήνος του Ηρακλή ξεκίνησε το ταξίδι του προς τη Γη;

Η ΣΕΛΗΝΗ
Θυμάστε που ξεκινήσαμε τη σημερινή μας περιήγηση με το παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, «Όσα είδε η Σελήνη»; Ας γυρίσουμε λοιπόν και πάλι σ’ αυτήν. Καθώς ο χλομός δίσκος της κοιτάζει τον πλανήτη μας, βλέπει τους ανθρώπους της Γης όπως ήμασταν στο παρελθόν, έστω κι αν αυτό το παρελθόν είναι μόλις ένα δευτερόλεπτο νωρίτερα από τώρα. Σκεφτείτε όμως και τούτο: ποτέ μας δεν έχουμε δει, ούτε πρόκειται να δούμε ποτέ, έστω ένα άστρο όπως είναι στο παρόν, τη στιγμή δηλαδή που το κοιτάμε. Με τον ίδιο τρόπο που τα φυτά και τα ζώα των παλαιότερων εποχών αφήνουν πίσω τους τα απολιθώματά τους σαν μηνύματα για τους επιστήμονες του μέλλοντος, έτσι και τα αστρικά φώτα από το Σύμπαν ταξιδεύουν επί χιλιάδες, εκατομμύρια ή και δισεκατομμύρια ακόμα χρόνια για να σχηματίσουν τα δικά τους απολιθώματα πάνω στις φωτογραφικές πλάκες των τηλεσκοπίων μας.

 

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] Ο αστέρας «Εγγύτατος» (Proxima), με φαινόμενο μέγεθος 11,09, είναι ο πλησιέστερος στη Γη αστέρας (απόσταση 4,22 έτη φωτός) μετά τον Ήλιο. Ανήκει στο τριπλό αστρικό σύστημα του Άλφα Κενταύρου.

Ο σιωπηρός θεός

Οι μυθοπλασίες της χριστιανικής θρησκείας αναφέρονται σε δήθεν υπερβολική αγάπη του θεού προς τον άνθρωπο – μάλιστα ένας ντόπιος σαλταρισμένος φιλόσοφος και θεολόγος εκστασιάζεται με κάθε αφορμή γράφοντας, ότι ο θεός «δονείται από αγάπη προς τον άνθρωπο»! Η πραγματικότητα είναι όμως εντελώς διαφορετική: τόσο από (πιθανά) λόγια του Ιησού, όσο κι από τα καθημερινά γεγονότα προκύπτει ότι η ζωή είναι γεμάτη από «τιμωρίες», στερήσεις και κακουχίες, παλαιότερα και στη σύγχρονη εποχή.

 

Σε όλη τη διάρκεια του Μεσαίωνα, όταν ο εκκλησιαστικός μηχανισμός συγκυβερνούσε με τους φεουδάρχες, η επίσημη και η λαϊκή θεολογία ήταν γεμάτη από ποινές και τιμωρίες που επέβαλε ο θεός στους ανθρώπους, λόγω των αμαρτημάτων τους. Αυτές οι αντιλήψεις δεν είχαν καμιά σχέση με τις παλιές αντιλήψεις των ανθρώπων στον ελληνόφωνο χώρο, ήταν εισαγωγές της μισάνθρωπης ιουδαιο-χριστιανικής θρησκείας.

 

Έτσι, με κάθε εκδήλωση επιδημικών νόσων, οι οποίες θέριζαν τους ανθρώπους κατά εκατομμύρια, υπήρχε έτοιμη η θεωρία ότι ο θεός τιμωρεί τους ασεβείς και αμαρτωλούς ανθρώπους και γι’ αυτό απαιτούνται νέες προσευχές, νέες αυτοταπεινώσεις, νέες λιτανείες, νέοι οβολοί στο παγκάρι της εκκλησίας… Και πάλι απ’ την αρχή, γιατί μετά από μερικά χρόνια πέρναγε νέο κύμα επιδημιών, με νέα εκατομμύρια νεκρούς…

 

Η αναμενόμενη επέλαση του Τσεγκίς Χαν κατά το 13ο αιώνα στην Ευρώπη ήταν η προσδοκώμενη επιβεβαίωση για τους ιδιοτελείς και θρησκόληπτους κύκλους που ταύτισαν την εμφάνιση των Μογγόλων στις παρυφές της Ευρώπης με τους λαούς Γκογκ και Μαγκόγκ της «Αποκάλυψης», τον δε Τσενγκίς Χαν με τον αρχάγγελο της καταστροφής. Η απρόβλεπτη επιστροφή των μογγόλικων στρατευμάτων στην Ασία, λόγω ξαφνικού θανάτου του Τσενγκίς, εξηγήθηκε ως θεϊκό μήνυμα και μία ακόμα ευκαιρία στους αμαρτωλούς χριστιανούς να συνετιστούν... Τα ίδια συνέβησαν όμως έναν αιώνα αργότερα με τον Ταμερλάνο, ο οποίος πήρε τώρα στις παπαδίστικες μυθοπλασίες το ρόλο του αρχάγγελου της καταστροφής!

 

Υπήρξε όμως ένα ιστορικό γεγονός που έκανε τους ανθρώπους να αλλάξουν αντιλήψεις και να το δηλώσουν δημόσια. Όχι ότι πολλοί δεν το ήξεραν από πριν, αλλά μέσα στην ατμόσφαιρα της μεσαιωνικής τρομοκρατίας, δεν ήταν δυνατόν να το εκφράσουν και να το διαδώσουν! Την εποχή του Διαφωτισμού μπορούσαν πολλοί πλέον να ξεπεράσουν τις απειλές και συκοφαντίες του εκκλησιαστικού μηχανισμού: Οι καταστροφές, οι κακουχίες και οι στερήσεις δεν είχαν σχέση με κάποια θεϊκή παρέμβαση, αλλά ήταν συνέπεια φυσικών και κοινωνικών συσχετισμών, τους οποίους μόνο με τον ορθολογισμό μπορούσε να κατανοήσει ο άνθρωπος και να αντιμετωπίσει τις αρνητικές επιπτώσεις τους.

 

Σταθμός σ’ αυτή την εξέλιξη υπήρξε ο σεισμός της Λισσαβόνας το 1755 που συνοδεύτηκε από ένα επίσης καταστροφικό τσουνάμι. Την 1η Νοεμβρίου 1755, ημέρα των Αγίων Πάντων στον καθολικό κόσμο, πρωινές ώρες που όλοι οι ναοί ήταν υπερπλήρεις, εκδηλώθηκε ο ισχυρότατος σεισμός που προκάλεσε κάπου 30-60 χιλιάδες νεκρούς και πολλές εκατοντάδες χιλιάδες τραυματίες. Τα κύματα του ωκεανού που κάλυψαν την πόλη λέγεται ότι έφταναν τα 7 μέτρα σε ύψος…

 

Η Λισσαβόνα ήταν τότε η τέταρτη σε μέγεθος πόλη της Ευρώπη, καμάρι και βιτρίνα του (αποικιοκρατικού και δουλοκτητικού) χριστιανισμού της εποχής, οικονομικό και επιχειρηματικό κέντρο της Ευρώπης. Πώς να εξηγήσουν πάπες και καρδινάλιοι, παπάδες και διάκονοι αυτό το μένος του θεού ενάντια στους πιστούς χριστιανούς που πλακώθηκαν από τα καμπαναριά και τους τρούλους προς δόξα του θεού ή πνίγηκαν στα νερά του ωκεανού που κατέκλυσαν την πόλη;

 

Οι παρηγοριές των επαγγελματιών πιστών δεν έπιαναν πλέον, τη στιγμή που διάσημοι διανοούμενοι της εποχής και μεταγενέστεροι έδειξαν ότι πρέπει να διαχωρίσουν οι άνθρωποι τις δραστηριότητες και την ύπαρξη του θεού από τα γεγονότα επί Γης, είτε αυτά εξυπηρετούν είτε δυσαρεστούν τους ανθρώπους…

Ο Ιμάνουελ Καντ (1724-1804), αν και απόμακρος φιλόσοφος, άρχισε να διατυπώνει «αρχές γεωλογίας», βάσει των οποίων θα μπορούσαν να εξηγηθούν η λειτουργία των ηφαιστείων, οι δραστηριότητες του γήινου υπεδάφους και οι σεισμοί. Βέβαια, όλες οι θεωρήσεις του Καντ είναι από σημερινή επιστημονική σκοπιά εσφαλμένες, το μήνυμα ήταν όμως ότι πρέπει, πάνω από 2000 χρόνια μετά τους Ίωνες φιλοσόφους, να επανέλθουμε στη φυσιοκρατική θεώρηση των πραγμάτων.

Ο Βολταίρος (François-Marie Arouet, 1694–1778), ιδιοφυής παρατηρητής και καυστικός κριτικός της θρησκόληπτης κοινωνίας, έγραψε ένα ποίημα για το σεισμό (Poeme sur la desastre de Lisbonne), με το οποίο θέτει το θέμα, αν ο θεός επιδρά στη ζωή των ανθρώπων και την καταστρέφει με φυσικά φαινόμενα, ασθένειες και άλλες απρόβλεπτες ανατροπές ή μήπως όλα είναι τυχαία γεγονότα, τα οποία η αμάθεια αποδίδει σε θεούς και δαίμονες για να καλύψει την άγνοια και έλλειψη επιστημονικών γνώσεων...

Με ανάλογο τρόπο εκφράστηκε επίσης σε διάφορα έργα του ο διάσημος Γερμανός λογοτέχνης J.W. Goethe (1749-1832). Οι διανοούμενοι στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα βεβαιώθηκαν πόσο σωστό ήταν το απόφθεγμα του Επίκουρου «Είτε δεν υπάρχει κακό στη ζωή, είτε δεν υπάρχει θεός», το οποίο οδηγεί στον προβληματισμό της θεοδικίας.

Μέχρι τις ημέρες μας γνωρίσαμε πολύ περισσότερες καταστροφές, είτε από δραστηριότητες της φύσης, είτε από ανθρώπινες ενέργειες -συχνά με τη συμπαράσταση και υποστήριξη του εκκλησιαστικού μηχανισμού-, και γνωρίζουμε πολύ καλά ότι, σε καμιά περίπτωση δεν εμφανίστηκε ο θεός να σώσει κάποιους ανύποπτους ανθρώπους, αδύναμους, αδαείς, μικρά παιδιά…

Σεισμοί στην Κίνα, την Περσία, το Κασμίρ με συνολικά πολλά εκατομμύρια νεκρούς, το τσουνάμι στην περιοχή της Ινδονησίας στα τέλη του 2004 που κόστισε τη ζωή σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους σε όλη την έκταση του Ινδικού Ωκεανού, ήταν πολλαπλές επιβεβαιώσεις ότι τα φυσικά φαινόμενα έχουν αμιγώς φυσιοκρατική ερμηνεία και δεν εξαρτώνται με κανένα τρόπο από θεϊκούς προγραμματισμούς και ενέργειες.

Ο θεός που έχουν επινοήσει και επιβάλει ιδιοτελείς επαγγελματίες, παραμένει επί χιλιάδες χρόνια σιωπηρός και οι άνθρωποι πρέπει να βρουν μόνοι τους τον τρόπο να αντιμετωπίσουν τα φυσικά και κοινωνικά προβλήματα, πράγμα που γίνεται αργά αλλά σταθερά, μέσω της επιστημονικής γνώσης.

Αλλάζουμε. Δεν είμαστε ποτέ οι ίδιοι

Όποιος μπει να απαντήσει στο ερώτημα αν αλλάζει ο άνθρωπος, είναι σίγουρο ότι θα μπει σε μία μεγάλη παγίδα. Σε διαχρονικά ερωτήματα, που αφορούν την ανθρώπινη ύπαρξη, το μόνο βέβαιο είναι ότι θα υπάρξει ένα εύρος από διαφορετικές απαντήσεις, βασισμένες σε διαφορετικούς παράγοντες: απόψεις, υποκειμενική οπτική, συναισθήματα, προτάσεις, σκέψεις, ενδοιασμοί, δυσκολίες, φοβίες, εμπόδια, δυνατότητες, επιλογές, ελευθερία, δυναμική, απόφαση, θέληση...

Ας δούμε κάποια γεγονότα. Το μόνο σίγουρο και οικουμενικά εμφανές είναι ότι αλλάζουμε σωματικά. Γεννιόμαστε μωρά, περνάμε στην παιδική ηλικία, την εφηβική, ενηλικιωνόμαστε, γερνάμε, πεθαίνουμε. Το σώμα μας αλλάζει μέρα με τη μέρα, λεπτό με το λεπτό, το αντιλαμβανόμαστε αργά, αλλά οι αλλαγές μέσα μας γίνονται γρήγορα.

Παράλληλα με αυτή τη σωματική αλλαγή, εκτυλίσσεται και η πνευματική αλλαγή. Μεγαλώνουμε και εξελισσόμαστε, εκπαιδευόμαστε, μαθαίνουμε πληροφορίες για τον κόσμο, τον πολιτισμό, την κοινωνία, την υγεία και όποιον τομέα μας ενδιαφέρει. Σώμα και πνεύμα συμμαχούν για την ψυχική μας διαδρομή και την σφυρηλάτηση της προσωπικότητάς μας. Ωριμάζουμε, αποφασίζουμε, αισθανόμαστε, σχετιζόμαστε, εργαζόμαστε, αντλούμε και δίνουμε ικανοποίηση, αφομοιώνουμε, διαφοροποιούμαστε... Ό,τι και να κάνουμε, κάτι αλλάζουμε σταδιακά στη ζωή μας. Και το κάνουμε εμείς οι ίδιοι.

Μέχρι το τέλος της ζωής μας, αλλάζουμε. Δεν είμαστε ποτέ οι ίδιοι. Γιατί άραγε τότε ορισμένοι επιμένουν ότι ο άνθρωπος δεν αλλάζει; Αυτό το ερώτημα, είναι πολύ καλό να το απαντήσουν οι ίδιοι που το υποστηρίζουν.

Σε ένα πιο γενικό πλαίσιο υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους μπορεί να
πιστεύει κάποιος ότι ο άνθρωπος δεν αλλάζει. Ενδεχομένως να μην το πιστεύει και να έχει ιδεολογικοποιήσει αυτή την πίστη του, που τον εξυπηρετεί στην αυτοματοποιημένη πορεία του. Ή φοβάται πολύ να ανοίξει το σεντούκι της ψυχής του και να ανασύρει από μέσα - φυσώντας τη σκόνη από πάνω τους - συναισθήματα, εικόνες και γεγονότα του παρελθόντος. Ή εξυπηρετείται από την τωρινή κατάσταση που ζει, όσο δύσκολη και να είναι, βάζοντας το μοιραίο μπροστά του, προσπαθώντας να πείσει τον εαυτό του, ότι κάποιος άλλος έχει αποφασίσει για τον ίδιο. Ή δεν βρίσκει ο ίδιος τη δύναμη να προχωρήσει σε αλλαγές της ζωής του, φτιάχνοντας τρομακτικά και αρνητικά σενάρια για το μέλλον, κάτι που το κάνει υποσυνείδητα αλλά ουσιαστικά επιβεβαιώνει την εξαγωγή του συμπεράσματος που θέλει.

Όλοι οι παραπάνω πιθανοί λόγοι, είναι κατανοητοί και πραγματικά εκτιμώ τον άνθρωπο που τα πιστεύει. Δεν μπορώ να μπω και να τον κατηγορήσω, ούτε να τον ενοχοποιήσω για τίποτα. Θα ήμουν πολύ άδικος αν το έκανα. Σέβομαι τον άνθρωπο που δεν θέλει να αλλάξει για τους δικούς τους λόγους. Κάθε άνθρωπος, έχει τη δική του αφετηρία, τα δικά του βιώματα και έχει μάθει να πορεύεται με αυτά. Είναι η ασφάλειά του και ο τρόπος αντίληψης και συναίσθησης του περιβάλλοντός του. Οι περισσότεροι άνθρωποι βλέπουν την αλλαγή σαν δύσκολη πορεία, σαν βάρος, σαν πίεση να κάνουν κάτι που δεν θέλουν. Ποιος μπορεί να τους αναγκάσει να κάνουν κάτι που δεν θέλουν...;

Στην προσωπική μας ζωή, δεν μπορεί να παρέμβει κανείς, μόνο αν του το επιτρέψουμε. Η αλλαγή είναι μία ανακάλυψη προσωπική, μία βουτιά στον εσωτερικό μας βυθό, ένα φώς που ρίχνουμε στην άβυσσο της ψυχής μας. Όσο πιο βαθιά βουτήξουμε, τόσο πιο κοντά βρισκόμαστε στην ανακάλυψη του προσωπικού μας θησαυρού. Σε ένα θησαυρό από κρυμμένες δυνάμεις, επιλογές ζωής και ελευθερία. Και εκεί στο μεγάλο βάθος, όποιος βουτήξει, χρειάζεται να πάρει μεγάλη ανάσα... ή να έχει μπουκάλες οξυγόνου που θα τον βοηθήσουν να παραμείνει και να αναζητήσει το θησαυρό του.

Κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι θα τον ανακαλύψει εύκολα. Όπως τα ναυάγια, που έχουν μείνει πολλά χρόνια στο βυθό και έχουν αναπτύξει στο εξωτερικό τους μέρος όστρακα, πλαγκτόν και κάθε είδους θαλάσσιο οργανισμό για προστασία, έτσι συμβαίνει και στη ψυχή του όταν προσπαθεί να ανακαλύψει τον εαυτό του. Η διαφορά είναι ότι αυτά τα εμπόδια πιστεύει ότι τα έχει βάλει ο ίδιος και δεν μπορεί να τα αλλάξει γιατί είναι κομμάτια του εαυτού του. Δεν είναι όμως έτσι, τα εμπόδια αυτά, τα έχουν βάλει άλλοι και τον έχουν κάνει να πιστέψει ότι είναι δικά του. Η διαπίστωση ότι μπορεί να τα αφαιρέσει από την επιφάνεια του ναυαγίου, τον φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στο θησαυρό του. 

Αυτό είναι το κρίσιμο στάδιο, η προσωπική αλήθεια αποκαλύπτεται μπροστά του και καλείται να τη διαχειριστεί. Ορισμένοι άνθρωποι τρομάζουν από αυτό που θα ανακαλύψουν, δεν μπορούν να το αντέξουν γιατί είναι δύσκολο, δεν μπορούν ή δεν επιθυμούν να δουν πώς θα το αξιοποιήσουν για καλό. Αναδύονται ξανά γρήγορα στην επιφάνεια και δεν ξαναβουτάνε καθόλου... Υπάρχουν και άλλοι όμως που μέσα σε αυτό το μαύρο βυθό της αβύσσου, διακρίνουν ηλιαχτίδες φωτός που έρχονται να τους οδηγήσουν και να τους φωτίσουν τα σκοτεινά μονοπάτια. Αυτές οι ηλιαχτίδες είναι η δέσμευση, η απόφαση, η υπόσχεση και η αφοσίωση που δείχνουν στον εαυτό τους, να συνεχίσουν αυτό το ταξίδι για να οδηγηθούν στο θησαυρό τους. Οι δυσκολίες και οι πίκρες δεν θα σταματήσουν να υπάρχουν. Τι μένει μετά από αυτό: Η προσωπική υπόσχεση ότι θα επενδύσουν στην εμπιστοσύνη τους.

Αυτός που κοιτάει έξω, ονειρεύεται

"Το να γνωρίζεις το δικό σου σκοτάδι είναι η καλύτερη μέθοδος για να αντιμετωπίσεις τα σκοτάδια των άλλων ανθρώπων.

Δεν αφυπνίζεται κανείς με το να φαντάζεται εικόνες φωτός, αλλά με το να κάνει συνειδητό το σκοτάδι. 

Το πιο τρομακτικό πράγμα είναι το να αποδεχθείς τον εαυτό σου απολύτως.

 Οι οραματισμοί σου θα γίνουν καθαροί μόνο όταν μπορέσεις να κοιτάξεις μέσα στην καρδιά σου. 

Αυτός που κοιτάει έξω, ονειρεύεται. Αυτός που κοιτάει μέσα, ξυπνάει."

Carl Jung

Πεποιθήσεις

 Παρατηρώντας μια ομάδα παιδιών σχολικής ηλικίας την ώρα που παίζουν, μπορεί κανείς να συμπεράνει πόσο σημαντική και μεγαλειώδης είναι η νηπιακή ηλικία. Μέσα στην ομάδα μπορείς πολύ εύκολα να αναγνωρίσεις τον ηγέτη, τον μαχητή, τον επίμονο, τον αφελή, τον καλοσυνάτο, τον συνεργατικό και ότι άλλο χαρακτηρίζει και εμάς τους μεγάλους. Αναρωτιέται κανείς εύλογα. Πότε και Πώς διαμόρφωσε τον χαρακτήρα του. 

• Από πού αντλεί ο καθένας μας τις πληροφορίες που τον κάνουν να δρα με τον έναν ή τον άλλο τρόπο;
• Από πού και πότε δημιουργήθηκαν τα πιστεύω του, οι πεποιθήσεις του;
• Πόσο νωρίς γίνεται αυτό;
• Μπορεί να τα αλλάξει;

Ο άνθρωπος από εξαιρετικά πρώιμες ηλικίες παρατηρεί τα πάντα γύρω του. Τις περισσότερες φορές χωρίς καν να το συνειδητοποιεί τα καταγράφει. Σχεδόν αμέσως αρχίζει να δοκιμάζει αυτό που παρατήρησε και κατέγραψε. Άλλες φορές του βγαίνει σε «καλό» και το κρατά, άλλες πάλι όχι και το απορρίπτει. Έτσι με τη «δοκιμή και λάθος» πορεύεται στη ζωή του μέχρι την ενηλικίωσή του.

Το μικρό παιδί όμως ενώ είναι ένας εξαίρετος παρατηρητής είναι ταυτόχρονα και ένας πολύ κακός ερμηνευτής και τούτο γιατί του λείπουν τα κατάλληλα εργαλεία για την επεξεργασία. Αυτή η νοητική λειτουργία που θα του επιτρέψει να καταλήξει σε ένα ορθό συμπέρασμα. Του λείπουν πληροφορίες. Του λείπει η εμπειρία που θα το οδηγήσει σε επεξεργασία της κάθε πληροφορίας. Έτσι δημιουργεί τις πεποιθήσεις του για τον εαυτό του, για τους άλλους, για τη ζωή, βασισμένο τις πιο πολλές φορές πάνω σε λανθασμένα κριτήρια. Βασισμένο ίσως στα μη ορθά «πιστεύω» της μαμάς ή του μπαμπά ή της θείας Μαρίας.

Οι πεποιθήσεις είναι ένα βιβλίο στο οποίο έχουν γράψει άλλοι για μας με τη δική μας ανοχή. Την ανοχή αυτή την είχαμε γιατί βρισκόμασταν σε πολύ νεαρή ηλικία και δεν είχαμε επιχειρήματα για να τις αντικρούσουμε.. Έτσι λοιπόν αποκτήσαμε ένα βαρύ ογκώδη τόμο που έχει καταγεγραμμένα το τι πρέπει και το τι δεν πρέπει. Αν δεν μπορούμε λοιπόν να πετάξουμε αυτόν το τόμο στη φωτιά (και είναι αλήθεια ότι δεν μπορούμε), χρειάζεται να τον ανατρέξουμε σελίδα-σελίδα και να αμφισβητήσουμε τις γραφές του μία-μία.

Να επιτρέψουμε με άλλα λόγια τη σημερινή μας κρίση να αποφασίσει αν κάθε τι που είναι γραμμένο εκεί μέσα, εξακολουθεί να μας βρίσκει σύμφωνους. Είναι βέβαιο πως ένα γρήγορο ξεφύλλισμα θα μας δώσει την ευκαιρία να ξεφορτωθούμε πολλά από τα γραμμένα στις σελίδες του. Η πιο προσεκτική μελέτη θα μας δώσει την ευκαιρία να σταθούμε σ’ αυτά που νοιώθουμε πως είναι βαθειά ριζωμένα μέσα μας. Αργά και προσεκτικά ας εστιαστούμε σε καθένα από αυτά και με θάρρος και έμπνευση ας αναρωτηθούμε:

«Πράγματι το πιστεύω αυτό;» Δηλαδή για παράδειγμα «πράγματι πιστεύω πως πρέπει να τρώω όλο μου το φαγητό και γρήγορα;» Μήπως εκεί πίσω από την συνήθεια και την παγιωμένη συμπεριφορά μου να αδειάζω το πιάτο μου και ίσως και το τραπέζι, βρίσκεται η γιαγιά μου που λέει: «Είναι αμαρτία να αφήνεις τη μπουκιά σου» ή «Υπάρχουν παιδάκια που πεινάνε» και άλλα παρόμοια; Μήπως ας πούμε η παχυσαρκία μου οφείλεται σ’ αυτή την πεποίθηση που δημιούργησα εκεί γύρω στα 4 στα 5 μου χρόνια; Και αν με ειλικρίνεια απαντήσω στη πιο πάνω ερώτηση θα βρω πως δεν είμαι εγώ εκείνος που πρεσβεύει κάτι τέτοιο.

Ε! Ήρθε ο καιρός να αμφισβητήσουμε όλες τις πεποιθήσεις που μας διέπουν. Ήρθε ο καιρός να λευτερωθούμε. Ήρθε ο καιρός να πάρουμε μια τεράστια γομολάστιχα και να σβήσουμε πολλά από τα πιστεύω των άλλων που τα διατηρούμε χωρίς καν να το καταλαβαίνουμε. Ας ψάξει ο καθένας να βρει τη δική του Αλήθεια γιατί μόνον τότε θα νοιώσει Ελεύθερος.

Τις περισσότερες φορές η διαδικασία αυτή δεν είναι εύκολη. Οι λόγοι που την κάνουν σχεδόν ανέφικτη είναι:

• Δεν το γνωρίζουμε. Ο καθένας μας μαθητεύει από τη στιγμή που γεννιέται μέσα στην οικογένεια και κατόπιν στο σχολείο. Οι γονείς τις περισσότερες φορές δεν γνωρίζουν το θέμα αυτό άρα πώς να μας το διδάξουν αφού οι ίδιοι ακόμη ταλαιπωρούνται από τις δικές τους πεποιθήσεις χωρίς καν να το γνωρίζουν. Το εκπαιδευτικό μας σύστημα δεν είναι βασισμένο στην κριτική σκέψη αλλά στη συσσώρευση γνώσεων άρα ούτε και από εκεί είναι δυνατόν να το διδαχθούμε.

• Χρειάζεται ένα εκπαιδευμένο αυτί που θα τον ακούσει χωρίς να εμπλέκεται. Αν παρ’ όλα αυτά κάποιος το θέλει πραγματικά, πολλά μπορεί να επιτύχει έστω και μόνος του. Θέλει αρετή και τόλμη η Ελευθερία.

Ας τολμήσουμε να εντοπίσουμε τις πεποιθήσεις μας και ας έχουμε την διάκριση και την αρετή να τις προσεγγίσουμε διερευνητικά με στόχο την απελευθέρωσή μας από αυτές.

Ο στόχος μας ας είναι η Ελευθερία από αυτές. Μόνον ο ελεύθερος άνθρωπος μπορεί να ζει και να διευκολύνει και τους γύρω του να ζουν, προσφέροντας στο κοινωνικό σύνολο ποιότητες σαν εκείνες της χαράς, της αρμονίας, της ισορροπίας, του σεβασμού, της αγάπης.

Ήρθε η ώρα να εμπιστευθούμε τον Εαυτό μας. Η διαδικασία ας γίνει όμορφα προσεκτικά και σβέλτα.

Ο ρόλος της οικογένειας στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του παιδιού

Οικογένεια …μια λέξη, που η σημασία της στη σύγχρονη κοινωνία, αμφισβητείται από πολλούς. Ένας θεσμός όμως, που δεν πρέπει να εξαφανιστεί. Οι ειδικοί έρχονται να στηρίξουν το ρόλο της και να προσδώσουν στην οικογένεια την αξία που θα πρέπει να έχει στην ανάπτυξη και διαμόρφωση του παιδιού και μέλους αυτής της κοινωνίας.
Αναλύοντας τον όρο ετυμολογικά, καταλήγουμε πως:
Οικογένεια είναι μια ομάδα ατόμων τα οποία ανήκουν στο ίδιο γένος, πράγμα το οποίο είναι απαραίτητο για την υγιή ψυχική ισορροπία του παιδιού. Εκτός του ότι όμως, τους ενώνει το ίδιο αίμα, τα άτομα αυτά συμμετέχουν συναισθηματικά και μοιράζονται μια κοινή ζωή και αναλαμβάνουν από κοινού τις πολλαπλές ευθύνες που συνεπάγεται αυτή ζωή.

Η οικογένεια είναι ο πρώτος χώρος στον οποίο το παιδί αναπτύσσεται σωματικά, πνευματικά και ψυχικά. Κάτι τέτοιο αυτομάτως κάνει το ρόλο της, πολύ βαρύ. Από μόνη της, είναι δύσκολο να καταφέρει να ανταπεξέλθει σε αυτό. Γι αυτό ακριβώς ακούμε, συνειδητοποιούμε και προσπαθούμε πάντα με αγάπη και σεβασμό προς το παιδί.

Να δούμε τώρα αναλυτικά τη συμβολή της, στα στάδια ανάπτυξης του παιδιού.
Το Βρέφος στα δύο πρώτα του χρόνια δεν χρειάζεται μόνο τροφή. Είναι ακριβώς η ηλικία που διαμορφώνει τη λεγόμενη «συναισθηματική ασφάλεια». Αν η οικογένεια δεν καταφέρει να εξασφαλίσει αυτή την συναισθηματική ασφάλεια τώρα, θα μεγαλώσει ένα παιδί ανασφαλές, που δε θα είναι ποτέ σίγουρο για τον εαυτό του και θα απορεί πάντοτε αν οι άλλοι το αγαπούν. Αυτό εξασφαλίζεται κυρίως μέσα από τη διασφάλιση ενός ήρεμου περιβάλλοντος, χωρίς εντάσεις, όπου το βρέφος θα μπορεί να έχει το πρόγραμμά του, το χώρο του και εκφράζει τα συναισθήματά του. Η καλή βλεμματική επαφή με το βρέφος, η απαλή χροιά της φωνής και η ζεστασιά της αγκαλιάς είναι τα όπλα της οικογένειας.

Από 2 μέχρι και 5 χρόνων το νήπιο διαμορφώνει χαρακτήρα. Η οικογένεια συμβάλλει σε αυτό, με το να το μάθει να σέβεται, να υπακούει, να διεκδικεί με υγεία κάτι και όχι με υστερικά ξεσπάσματα. Η κοινή αντιμετώπιση από όλα τα μέλη της οικογένειας είναι ο μόνος τρόπος να το διδάξει αυτό. Όλοι ακολουθούν την ίδια γραμμή, με μόνο σκοπό να δείξουν στο παιδί μέχρι πού μπορεί να φτάσει και με ποιόν τρόπο οφείλει να προσπαθεί γι αυτό.

Στη συνέχεια το παιδί μπαίνει στη σχολική ηλικία. Εκεί το παιδί κοινωνικοποιείται απόλυτα. Μπαίνει στο πρόγραμμα του σχολείου, εντάσσεται σε ένα νέο, ολοκληρωμένο πλαίσιο, στο οποίο καθημερινά κρίνεται για τις επιδόσεις του. Ταυτόχρονα είναι και ο χώρος που το παιδί κάνει τον πρώτο του κύκλο γνωριμιών και φιλιών εκτός της οικογένειας. Η οικογένεια εδώ καλείται να παρέχει ένα ισορροπημένο πρόγραμμα στο σπίτι, με ηρεμία στο περιβάλλον. Το παιδί πρέπει να έχει το δικό του χώρο μελέτης και παιχνιδιού, να έχει ένα σταθερό πρόγραμμα εξωσχολικό, στο οποίο και θα καλύπτει τις υποχρεώσεις του στο σχολειό, αλλά και θα παίζει και θα ξεκουράζεται. Σωστή στήριξη και επιβράβευση για την προσπάθειά του από την οικογένεια. Όμως, όπου χρειάζεται μπαίνει πάντοτε και ο περιορισμός. Όταν κάτι δεν έγινε όπως έπρεπε ή παραμελήθηκε.

Προχωρώντας στην Εφηβεία, τα πράγματα δυσκολεύουν πολύ για την οικογένεια. Σε αυτή την τόσο κρίσιμη ηλικία, η οικογένεια οφείλει να ελέγχει απόλυτα τον τρόπο που διαχειρίζεται τον νέο έφηβο. Η στάση του ξεκινά από το να είναι αρνητική σε όλα, συνεχίζει να γίνεται απορριπτικός προς τους γονείς και να καταρρίπτει την αυθεντία τους και καταλήγει σε μια επαναστατικότητα προς όλα τα μέτωπα. Σε όλα αυτά που νιώθει ο έφηβος και στην πραγματικά μεγάλη εσωτερική του πάλη, καλείται η οικογένεια να γίνει ένας διαμεσολαβητής, ένας καλός ακροατής και όχι ένα ακόμη μέτωπο. Εκεί είναι που πρέπει να κατανοήσουμε πως πρέπει να βρισκόμαστε δίπλα του και όχι απέναντί του.

Πρέπει να κατανοήσουμε ότι στην κοινωνία που ζούμε τα προβλήματα έχουν από μόνα τους διογκωθεί. Πλέον η σύσταση της κοινωνίας και οι γρήγοροι ρυθμοί μας θέλουν πιο ανοιχτούς και ευαισθητοποιημένους στα διάφορα ζητήματα διαχείρισης των ανθρωπίνων σχέσεων. Ανοίγουμε λοιπόν όχι μόνο τα αυτιά του σώματός μας, αλλά και της ψυχής μας για να πλάσουμε ανθρώπους υγιείς και έτοιμους να αντιμετωπίσουν τη νέα πραγματικότητα.

Ανοιχτή επικοινωνία στις σχέσεις

Η ανοιχτή επικοινωνία είναι βασική για τη συνεργασία σε έναν γάμο. Η επικοινωνία ανοίγει την καρδιά σας στον άλλον και έτσι βλέπετε ο ένας τον άλλον όπως πραγματικά είστε, ολοκληρωτικά, τα όμορφα και τα άσχημα, χωρίς να κρύβετε τίποτε. Στην επικοινωνία δεν υπάρχουν απειλητικές εκφράσεις. Δεν κρίνετε ούτε καταδικάζετε τον άλλον. Δεν φοβάστε να ανοίξετε την καρδιά σας και να μην πείτε ψέματα. Στην επικοινωνία είστε αληθινά ειλικρινείς και έτσι μπορείτε να επεξεργαστείτε μαζί όλα τα προβλήματα.

Ένα από τα πιο καταστροφικά πράγματα στην επικοινωνία είναι να ασχολείστε με το παρελθόν, με τα αρνητικά πράγματα που έγιναν παλιότερα. Συχνά τα παντρεμένα ζευγάρια θυμώνουν και αρχίζουν να θυμίζουν ο ένας στον άλλον όλα τα περασμένα προβλήματα και τις άσχημες καταστάσεις. Αυτό συνεχίζεται μέχρις ότου δεν βλέπουν πλέον κανένα καλό στον άλλον, κανένα μέλλον.

Στην επικοινωνία να μιλάτε για το μέλλον. Σκεφθείτε τρόπους να ξεπεράσετε τα προβλήματα και τις διαφορές σας. Μπορείτε να μιλήσετε για πράγματα που δεν σας αρέσουν και για εκείνα που προκαλούν τριβές μεταξύ σας, αλλά πρέπει να μιλήσετε επίσης για τους τρόπους αντιμετώπισής τους, ειλικρινά και έντιμα. Δεν πρέπει να κρύβετε τίποτε.

Να είστε πολύ προσεκτικοί ώστε να μην φέρνετε στην επιφάνεια το παρελθόν, επειδή όταν μιλάτε για το παρελθόν εντυπώνετε στον νου του άλλου την όψη αποτυχίας της ζωής. Δεν χρειάζεται να το κάνετε αυτό. Αυτή η τεχνική είναι η αποτυχία της ψυχολογίας και της συμβουλευτικής.

Η συμβουλευτική και η θεραπευτική δεν σχετίζονται καθόλου με το παρελθόν. Σχετίζονται με το μέλλον. Το μέλλον μπορεί να σας αλλάξει ενώ το παρελθόν όχι.

Για παράδειγμα, μια κοπέλα είναι αληθινά απεριποίητη, ντύνεται άσχημα, ποτέ δεν φτιάχνει τα μαλλιά της, δεν καθαρίζει το δωμάτιό της και δεν βοηθάει στο σπίτι. Ξαφνικά η μητέρα της λέει, “Σήμερα ο φίλος σου θα έλθει για να φάει μαζί μας”, ή “Ο αγαπημένος σου δάσκαλος θα έλθει να μας δει”. Αμέσως η κοπέλα ντύνεται όμορφα, καθαρίζει το δωμάτιό της, ακόμη και ολόκληρο το σπίτι. Γιατί; Επειδή έχει παρακινηθεί να το κάνει από το μέλλον.

Οι άνθρωποι αποτυγχάνουν όταν φέρνουν το παρελθόν στο παρόν και δεν αγωνίζονται να δημιουργήσουν ένα όμορφο μέλλον από το παρόν. Χρειάζεστε το μέλλον προκειμένου να δομήσετε επικοινωνία. Στο μέλλον και τα δυο άτομα στον γάμο μπορεί να αλλάξουν εντελώς. Δεν υπάρχει περιορισμός.

Ένα ανθρώπινο ον είναι το πιο ευμετάβλητο και μεταβαλλόμενο πράγμα στον κόσμο. Σήμερα αγαπάει, αύριο μισεί. Σήμερα είναι ανέντιμο, αύριο είναι τίμιο. Σήμερα θέλει κάτι, αύριο δεν το θέλει καθόλου. Μέχρι το άτομο να εμποτιστεί από την Ψυχή, δεν είναι σταθερό στο καλό ή στο κακό. Όμως μπορεί να γίνει καλύτερο σε κάθε κατάσταση, μπορεί αληθινά να αλλάξει προς το καλό, άσχετα από το πόσο κακό ήταν προηγουμένως.

Δώστε στον καθένα την ευκαιρία να αλλάξει προς το καλύτερο, αν θέλετε να συνεχίζετε σε έναν γάμο. Αν αρχίσετε να μιλάτε για το μέλλον, ξαφνικά θα δείτε ότι ο σύντροφός σας που νομίζατε ότι ήταν αληθινά ανόητος είναι πολύ πιο προχωρημένος και βλέπει τις μελλοντικές δυνατότητες. Στη λάμψη της έμπνευσης του μέλλοντος, κατακαίτε τις περασμένες εικόνες των άλλων.

Τα σημάδια πως πάσχετε από «Απώλεια Ψυχής»

Ολόκληρος ο ανθρώπινος πολιτισμός πάσχει από αυτό που λένε οι σαμάνοι «Απώλεια Ψυχής», μια απώλεια σκοπού, κατεύθυνσης, ζωτικότητας, αποστολής, στόχων, ταυτότητας και αυθεντικής σύνδεσης. Είναι μια βαθιά λύπη την οποία οι περισσότεροι μάθαμε να θεωρούμε φυσιολογική. Η ψυχή είναι η πηγή της απόλυτης μοναδικότητάς μας, ένα εσώτερο μέρος το οποίο μας συνδέει όχι μόνο με τις αξίες και την ουσία σας αλλά και με τις αξίες και την ουσία όλων των άλλων έμβιων όντων. Αυτό που κάνει την απώλεια της ψυχής σας τόσο λεπτοφυή κι επικίνδυνη είναι πως πολύ λίγοι άνθρωποι έχουν συνειδητοποιήσει πως αυτό συμβαίνει. Οι περισσότεροι από εμάς δεν γνωρίζουμε πως έχουμε αποσυνδεθεί από την ψυχή μας και δεχόμαστε το μούδιασμα και την έλλειψη νοήματος στην ζωή μας ως φυσιολογικά.

Επειδή όλοι μας ανήκουμε σε αυτό τον πολιτισμό, όλοι πάσχουμε από απώλεια ψυχής. Η απώλεια ψυχής είναι μια επιδημία και δεν μας επιτρέπει να δούμε τις δυνατότητες ευτυχίας και ολοκλήρωσης στην καθημερινή μας ζωή. Όταν θεραπευθείτε από την απώλεια ψυχής, θα δείτε τα οικεία σας πράγματα με νέα οπτική ώστε να αυξήσετε τη χαρά που λαμβάνετε από τα πράγματα που ήδη έχετε.
Δεν ξέρετε αν πάσχετε από έλλειψη ψυχής;

Ακολουθούν 20 σημάδια που δείχνουν απώλεια ψυχής:
1. Νιώθετε πως δεν είστε το ίδιο καλοί με άλλους ανθρώπους.
2. Λαχταράτε να βοηθάτε τους άλλους αλλά δεν έχετε ιδέα ούτε τι πρέπει να κάνετε ούτε τι σημασία θα έχει αυτό.
3. Βλέπετε πως προσπαθείτε μάταια να φθάσετε σε ένα επίπεδο τελειότητας το οποίο είναι αδύνατον να επιτευχθεί.
4. Οι φόβοι σας, σάς εμποδίζουν από το να ζείτε στο μέγιστο του δυναμικού σας.
5. Συχνά ανησυχείτε πως δεν είσαστε αρκετά καλοί, αρκετά έξυπνοι, αρκετά λεπτοί, αρκετά νέοι, αρκετά [προσθέστε εδώ ό,τι θέλετε].
6. Νιώθετε θύμα των περιστάσεων τις οποίες δεν μπορείτε να ελέγξετε.
7. Νιώθετε πως η καθημερινότητά σας είναι άσκοπη και καθοδηγείται από τις υποχρεώσεις σας.
8. Συχνά νιώθετε αβοήθητοι, απελπισμένοι ή απαισιόδοξοι.
9. Προστατεύετε την καρδιά σας με ατσάλινα τείχη.
10. Συχνά νιώθετε πως δεν αξίζετε και πως η αγάπη σας δεν κάνει καμία διαφορά.
11. Πάντα προσπαθείτε να ταιριάξετε και να ανήκετε κάπου, αλλά σπάνια σας συμβαίνει κάτι τέτοιο.
12. Νιώθετε καταβεβλημένοι από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζετε στη ζωή σας.
13. Πάσχετε από διάφορα και δύσκολα στην αντιμετώπισή τους συμπτώματα όπως κούραση, χρόνιους πόνους, πρόσληψη ή έλλειψη βάρους, αϋπνία, δερματικές ή γαστρεντερικές διαταραχές.
14. Παλεύετε με τη δυνατότητα να δέχεστε αγάπη και φροντίδα.
15. Νιώθετε κατάθλιψη, άγχος κι έχετε χρόνιες ανησυχίες.
16. Νιώθετε πως δεν σας εκτιμούν όσο πρέπει.
17. Πολύ συχνά κρίνετε τους άλλους.
18. Συχνά ναρκώνεστε με αλκοόλ, ναρκωτικά, σεξ, τηλεόραση ή υπερβολική απασχόληση.
19. Είστε απογοητευμένοι με τη ζωή σας.
20. Έχετε ξεχάσει να ονειρεύεστε.

Πώς βρίσκουν οι γιατροί την απώλεια ψυχής
Ως γιατρός έχω χρόνια εμπειρίας στη διάγνωση έλλειψης ψυχής στους ασθενείς μου αλλά η δυτική ιατρική δεν έχει κάποιο πλαίσιο για τέτοιου είδους διαγνώσεις και ως γιατροί δεν διδαχθήκαμε να θεραπεύουμε τέτοιες ασθένειες, οπότε πολύ συχνά κάνουμε λάθος θεραπείες. Αυτό που χρειάζονται όσοι πάσχουν από έλλειψη ψυχής είναι το δυνατό φάρμακο της επανασύνδεσης με την ψυχή τους αλλά στις κοινωνίες μας τείνουμε να θεραπεύουμε την ψυχή μας πολύ επιφανειακά.

Αντιμετωπίζουμε τους χρόνιους πόνους με αναλγητικά. Αντιμετωπίζουμε την αϋπνία με υπνωτικά χάπια. Αντιμετωπίζουμε τα θέματα βάρους με δίαιτα και άσκηση. Και, ίσως το πιο επιζήμιο, μπορεί να βαφτίζουμε την έλλειψη ψυχής ως ψυχική ασθένεια όπως η κατάθλιψη και να καλύπτουμε τα συμπτώματα με ψυχιατρικά φάρμακα, τα οποία μπορεί να κάνουν τα πράγματα χειρότερα βάζοντας ένα τσιρότο πάνω σε μια πληγή η οποία όμως δεν θεραπεύεται από κάτω.
Η θεραπεία που πραγματικά χρειάζεστε

Μερικές φορές η ψυχή χρειάζεται χώρο ώστε να θεραπευθεί και αυτό μπορεί να απαιτεί θάρρος να κάνετε μερικές εξωτερικές αλλαγές στη ζωή σας. Ίσως πρέπει να αλλάξετε επάγγελμα ώστε να δώσετε στην ψυχή σας περισσότερο χώρο να αναπνεύσει. Ίσως μια ανθυγιεινή σχέση περιορίζει την ψυχή σας και ήρθε η ώρα να κάνετε θεραπεία, να θέσετε όρια ή ακόμα και να την τελειώσετε. Ίσως χρειάζεται να βρείτε περισσότερους ανθρώπους να αγαπήσετε ή να μετακομίσετε σε ένα μέρος που θα βοηθήσει την ψυχή σας να ζωντανέψει. Ίσως πρέπει να δώσετε στην ψυχή σας την άδεια να κάνει περισσότερες δημιουργικές ασχολίες. Τέτοιες αιώνιες αλλαγές ίσως αποτελούν μέρος της συνταγής που θα σας δώσει ο εσωτερικός γιατρός σας.

Πολύ συχνά όμως, αυτού του είδους οι γενικές επισκευές στη ζωή σας, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ! Η επανασύνδεση με την ψυχή σας, σάς επιτρέπει να βρείτε τη γαλήνη και την ευτυχία με τρόπους που είναι πολύ πιο απλοί απ” όσο νομίζετε. Μπορεί να ανακαλύψετε εμβρόντητοι πως εξ αρχής είχατε όσα χρειαζόσασταν αλλά τα ψάχνατε σε λάθος μέρος. Ίσως αυτό που χρειάζεται είναι να δείτε την υπάρχουσα ζωή σας με διαφορετικό τρόπο.

To σχολείο

 Μπορεί κανείς να είναι ένας αληθινός δάσκαλος και στο σπίτι του, και οι ευκαιρίες θα παρουσιαστούν σε όποιον είναι σοβαρός και ειλικρινής

Το σωστό είδος εκπαίδευσης ενδιαφέρεται για την ατομική ελευθερία, που μόνο αυτή μπορεί να φέρει αληθινή συνεργασία με το σύνολο, με τους πολλούς. Όμως αυτή η ελευθερία δεν πετυχαίνεται με το κυνήγι της επιτυχίας και της δύναμης. Η ελευθερία έρχεται με τη γνώση του εαυτού μας, όταν ο νους μας πάει πέρα και πάνω από τα εμπόδια που δημιούργησε στον εαυτό του επιζητώντας τη δική του ασφάλεια. Ο προορισμός της εκπαίδευσης είναι να βοηθήσει το κάθε άτομο να ανακαλύψει όλα αυτά τα ψυχολογικά εμπόδια, και όχι να του επιβάλει νέα μοντέλα συμπεριφοράς, νέους τρόπους σκέψης. Τέτοιοι εξαναγκασμοί δεν θα ξυπνήσουν ποτέ τη νοημοσύνη, τη δημιουργική κατανόηση, απλώς θα εξακολουθήσουν να διαμορφώνουν σύμφωνα με αυτά τα καλούπια το άτομο.
Σίγουρα, αυτό είναι που συμβαίνει σε όλο τον κόσμο, και γι’ αυτό τα προβλήματά μας εξακολουθούν να πολλαπλασιάζονται. Μόνο όταν αρχίσουμε να κατανοούμε το βαθύ νόημα της ανθρώπινης ζωής, μπορεί να υπάρξει αληθινή εκπαίδευση· για να το κατανοήσουμε όμως, πρέπει ο νους, με νοημοσύνη, να απελευθερωθεί από την επιθυμία για ανταμοιβή, γιατί αυτή γεννάει το φόβο και τη συμμόρφωση.

Αν θεωρούμε τα παιδιά μας προσωπική μας ιδιοκτησία, αν τα βλέπουμε ως τη συνέχιση του εαυτούλη μας και ως ένα μέσο για την εκπλήρωση των φιλοδοξιών μας, τότε θα δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον, ένα κοινωνικό οικοδόμημα, στο οποίο δεν θα υπάρχει αγάπη, αλλά μόνο το κυνήγι του προσωπικού κέρδους. Ένα σχολείο που έχει επιτυχία, με την υλιστική έννοια, έχει μάλλον αποτύχει ως εκπαιδευτικό κέντρο.
Ένα μεγάλο και ανθηρό ίδρυμα, όπου εκπαιδεύονται εκατοντάδες παιδιά μαζί, με όλη την επίδειξη και την επιτυχία που το συνοδεύουν, μπορεί να φτιάξει τραπεζικούς υπαλλήλους και μεγαλέμπορους, κομισάριους ή βιομήχανους, ανθρώπους ικανούς, με ειδικές γνώσεις, αλλά επιφανειακούς- ελπίδα όμως για την ανθρωπότητα δεν υπάρχει σ’ αυτούς, αλλά μόνο σε ψυχολογικά ακέραια άτομα, που μονάχα τα μικρά σχολεία μπορούν να εκπαιδεύσουν.
Είναι λοιπόν πολύ σπουδαιότερο να έχουμε μικρά σχολεία, με έναν περιορισμένο αριθμό αγοριών και κοριτσιών και το σωστό είδος δασκάλων, από το να εφαρμόζουμε τις καλύτερες και πιο σύγχρονες εκπαιδευτικές μεθόδους μέσα σε μεγάλα σχολικά ιδρύματα.
Δυστυχώς, μία από τις δυσκολίες που μας φέρνουν σύγχυση είναι η ιδέα ότι πρέπει να δουλεύουμε σε πάρα πολύ μεγάλη κλίμακα. Οι περισσότεροι, επειδή θέλουν να μεταμορφώσουν ή να επηρεάσουν εκείνο που ονομάζουμε «μάζες», ιδρύουν μεγάλα σχολεία, με επιβλητικά κτήρια, παρόλο που είναι φανερό ότι δεν είναι το σωστό είδος εκπαιδευτικών κέντρων.
Αλλά ποιοι είναι οι μάζες; Εσείς κι εγώ. Μη χανόμαστε μέσα στη σκέψη ότι και οι μάζες πρέπει να εκπαιδευτούν σωστά. Η έγνοια μας για τις μάζες είναι μια φυγή από το να δράσουμε άμεσα. Η σωστή εκπαίδευση θα γίνει μια μέρα παγκόσμια αν αρχίσουμε να έχουμε επίγνωση του εαυτού μας στη σχέση μας με τα παιδιά μας, με τους φίλους και με τους γείτονές μας. Οι ίδιες μας οι πράξεις μέσα στο περιβάλλον που ζούμε, στο περιβάλλον της οικογένειάς μας και των φίλων μας, θα έχουν μια επεκτεινόμενη επίδραση και επιρροή.
Έχοντας πλήρη επίγνωση του εαυτού μας σε όλες μας τις σχέσεις, θα αρχίσουμε να ανακαλύπτουμε μέσα μας τα μπερδέματα και τους περιορισμούς μας που τώρα αγνοούμε και, γνωρίζοντάς τα, θα μπορέσουμε να τα κατανοήσουμε κι έτσι να τα διαλύσουμε. Χωρίς αυτή την επίγνωση και την αυτογνωσία που φέρνει, οποιαδήποτε μεταρρύθμιση στην εκπαίδευση ή σε άλλους τομείς απλώς θα οδηγήσει στη συνέχιση του ανταγωνισμού και της αθλιότητας.
Φτιάχνοντας τεράστια εκπαιδευτικά ιδρύματα και χρησιμοποιώντας δασκάλους που εξαρτώνται από κάποιο σύστημα, αντί να έχουν νοημοσύνη και παρατηρητικότητα στη σχέση τους με τον κάθε μαθητή χωριστά, απλώς ενθαρρύνουμε τη συσσώρευση πληροφοριών και γνώσεων, την ανάπτυξη ικανοτήτων και τη συνήθεια να σκεφτόμαστε μηχανικά, σύμφωνα με κάποιο μοντέλο- σίγουρα όμως τίποτε απ’ όλα αυτά δεν βοηθάει το μαθητή να εξελιχθεί σ’ ένα ολοκληρωμένο ανθρώπινο πλάσμα.
Τα συστήματα μπορούν να έχουν κάποια περιορισμένη χρησιμότητα στα χέρια ξύπνιων και στοχαστικών εκπαιδευτικών, αλλά δεν είναι αυτά που φέρνουν τη νοημοσύνη. Κι όμως, πράγμα περίεργο, λέξεις όπως «σύστημα», «θεσμός» μας έχουν γίνει πολύ σημαντικές. Τα σύμβολα πήραν τη θέση της πραγματικότητας και είμαστε ευχαριστημένοι που συμβαίνει αυτό, γιατί η πραγματικότητα είναι ενοχλητική, ενώ οι θεωρητικές ιδέες μάς ησυχάζουν.
Τίποτα που να έχει θεμελιώδη αξία δεν μπορεί να μεταδοθεί με μαζική καθοδήγηση, παρά μόνο με την προσεκτική μελέτη και κατανόηση των δυσκολιών, των τάσεων και των ικανοτήτων του κάθε παιδιού. Όσοι το γνωρίζουν αυτό και θέλουν ειλικρινά να κατανοήσουν τον εαυτό τους κι έτσι να βοηθήσουν τους νέους, θα έπρεπε να μαζευτούν και να ιδρύσουν ένα σχολείο που θα έχει ζωτική σημασία στη ζωή του παιδιού, γιατί θα το βοηθάει να είναι ψυχολογικά ένα μέσα του και να έχει νοημοσύνη. Για να ξεκινήσουν ένα τέτοιο σχολείο, δεν χρειάζεται να περιμένουν ώσπου να βρουν τα απαιτούμενα μέσα.
Μπορεί κανείς να είναι ένας αληθινός δάσκαλος και στο σπίτι του, και οι ευκαιρίες θα παρουσιαστούν σε όποιον είναι σοβαρός και ειλικρινής. Εκείνοι που αγαπούν και τα παιδιά τους και τα άλλα παιδιά γύρω τους, και που επομένως έχουν σοβαρότητα, θα φροντίσουν να ξεκινήσει ένα τέτοιο σχολείο λίγα στενά παρακάτω ή μέσα στο ίδιο τους το σπίτι. Έπειτα θα έρθουν και τα χρήματα – είναι το λιγότερο σημαντικό που πρέπει κανείς να σκεφτεί.
Η λειτουργία ενός μικρού σχολείου του σωστού είδους είναι, βέβαια, οικονομικά δύσκολη· μπορεί όμως να ανθίσει μόνο με αυτοθυσία και όχι με μεγάλο λογαριασμό στην τράπεζα. Το χρήμα αναπόφευκτα διαφθείρει, αν δεν υπάρχει αγάπη και κατανόηση.
Αν είναι όμως ένα σχολείο με πραγματική αξία, θα βρεθεί η βοήθεια που χρειάζεται. Όταν υπάρχει αγάπη για το παιδί, τα πάντα είναι δυνατά. Όσο το σχολείο θα είναι το σημαντικότερο, τότε δεν θα είναι το παιδί. Ο σωστός εκπαιδευτικός ενδιαφέρεται για το κάθε παιδί χωριστά και όχι για τον αριθμό των μαθητών που έχει. Και ένας τέτοιος εκπαιδευτικός θα ανακαλύψει ότι μπορεί να έχει ένα ουσιαστικό και σημαντικό σχολείο που θα το συντηρούν μερικοί γονείς.
Πρέπει όμως να φλέγεται από το ενδιαφέρον του για την εκπαίδευση· αν είναι χλιαρός, θα έχει ένα σχολείο όπως όλα τα άλλα. Αν οι γονείς αγαπούν αληθινά τα παιδιά τους, θα χρησιμοποιήσουν κάθε νόμιμο μέσο και άλλους τρόπους για να φτιάξουν μικρά σχολεία που θα έχουν το σωστό είδος δασκάλων, και δεν θα πτοηθούν από το γεγονός ότι τα μικρά σχολεία είναι πολυδάπανα και οι σωστοί δάσκαλοι δυσεύρετοι.
Ωστόσο, θα πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι, αναπόφευκτα, θα τους εναντιωθούν τα οργανωμένα συμφέροντα των κυβερνήσεων και των διάφορων θρησκευτικών ομάδων, γιατί αυτού του είδους τα σχολεία είναι βαθιά επαναστατικά.
Η αληθινή επανάσταση δεν είναι η βίαιη- έρχεται με την καλλιέργεια της ψυχολογικής ακεραιότητας και της νοημοσύνης μέσα στον κάθε άνθρωπο, που με τον τρόπο ζωής του θα συμβάλει στη σταδιακή δημιουργία ριζικών αλλαγών στην κοινωνία.

Κρισναμούρτι «Η εκπαίδευση και το νόημα της ζωής»

Allghoi Khorkhoi: Το μυστηριώδες θανάσιμο πλάσμα ή αλλιώς το Μογγολικό σκουλήκι του θανάτου

Μογγολία, έρημος Gobi.

Θεωρείται η περιοχή που ζει ένα μυστηριώδες, θανάσιμο πλάσμα που ονομάζεται Allghoi Khorkhoi, ή αλλιώς το Μογγολικό σκουλήκι του θανάτου.

Οι περιγραφές μιλούν για ένα πλάσμα περίπου 1,5 μ. μήκος, που το σώμα του είναι λιπαρό, φωτεινό κόκκινο. Παρομοιάζεται από αυτούς που έχουν μια συγκεκριμένη εικόνα γι” αυτό με το έντερο της αγελάδας, αφού και η ονομασία που του αποδίδεται σημαίνει αυτό το πράγμα. :» Εντερο της αγελάδας».
Το σκουλήκι του θανάτου προκαλεί φόβο ανάμεσα στους Μογγόλους αγρότες, και η αιτία είναι μια σειρά από θανάτους που αποδίδονται στο πλάσμα. Θάνατοι ξαφνικοί, ακαριαίοι, ανθρώπων και ζώων.
Πιστεύεται ότι θανατώνει τα θύματά του εκτοξεύοντας εναντίον τους ένα πάρα πολύ θανατηφόρο δηλητήριο (ή καυστικό υγρό), ή κτυπώντας τα με υψηλής τάσης ηλεκτρισμό.

Ο πρώτος που ασχολήθηκε ουσιαστικά με το σκουλήκι του θανάτου της Μογγολίας, ήταν ο Τσέχος συγγραφέας και ερευνητής Ivan Mackerle.
Η πρώτη επαφή που είχε με το θέμα ήταν όταν μια κοπέλα φοιτήτρια από την Μογγολία με την οποία αναζητούσαν σε μια κατάδυση το πλάσμα της λίμνης Ness, του είπε: » εμείς στην Μογγολία έχουμε ένα φρικτό πλάσμα. Το ονομάζουμε Allghoi Khorkhoi και ζει θαμμένο στις αμμόλοφους της ερήμου Gobi. Έχει την δυνατότητα να σκοτώσει πολύ εύκολα έναν άνθρωπο, ένα άλογο ή μια καμήλα».
Ανήσυχος άνθρωπος ο Mackerle θέλησε να μάθει περισσότερα για το τέρας της Μογγολίας. Ήταν δύσκολο όμως να συγκεντρώσει πληροφορίες για δύο λόγους.
Ο πρώτος ότι οι περισσότεροι Μογγόλοι φοβισμένοι δύσκολα μιλούσαν για το σκουλήκι του θανάτου. Ο δεύτερος λόγος ήταν ότι η Κομμουνιστική κυβέρνηση της Μογγολίας κρατούσε την χώρα σε απομόνωση, και απέκλειε να δώσει άδεια για την αναζήτηση του Allghoi Khorkhoi αφού το είχε βάλει στην σφαίρα των μύθων και της φαντασίας.
Όταν το 1990 κατέρρευσε το Κομμουνιστικό καθεστώς, το νέο πολιτικό ρεύμα έδωσε την άδεια στον Mackerle να ξεκινήσει μια αποστολή στην έρημο Gobi για διαλεύκανση του μυστηρίου.
Ο Mackerle μαζί με κάποιους συναδέλφους του και με κάποιους Μογγγόλους νομάδες άρχισαν την αναζήτηση. Αν και οι Μογγόλοι ήταν αρχικά επιφυλακτοί, στην συνέχεια και κάτω από την επίδραση της Μογγολικής βότκας άρχισαν να αναφέρουν αυτά που ήξεραν για το θέμα.
Είπαν λοιπόν ότι το πλάσμα αυτό εκτοξεύει εναντίον των θυμάτων του ένα όξινο υγρό, το οποίο αρχικά κιτρινίζει την επιφάνεια στην οποία πέφτει, και στην συνέχεια την διαβρώνει σε βάθος. Το κίτρινο χρώμα προσελκύει το σκουλήκι, και ανέφεραν ένα περιστατικό όταν ένα από αυτά μπήκε σε ένα μεγάλο κίτρινο κιβώτιο, μέσα στο οποίο μια οικογένεια κρατούσε τα παιχνίδια των μικρών της παιδιών.
Όταν ένα από τα αγόρια της οικογένειας άνοιξε το κιβώτιο, δέχθηκε το όξινο υγρό στο πρόσωπο, για να πεθάνει λίγο μετά παραμορφωμένο. Οι κάτοικοι του χωριού με επικεφαλής του γονείς ακολούθησαν το σύρσιμο του πλάσματος πάνω στην άμμο. Όταν το εντόπισαν στην προσπάθειά τους να το σκοτώσουν δέχτηκαν επίθεση με αποτέλεσμα οι γονείς του παιδιού να σκοτωθούν και αυτοί με τον ίδιο τρόπο.
Σε έναν οικισμό που βρισκόταν στα νότια της περιμέτρου της ερήμου Gobi, κατά την διάρκεια της έρευνας και συλλογής στοιχείων και πληροφοριών, ο ομάδα του Mackerle συνάντησε μα ηλικιωμένη γυναίκα που την έλεγαν Puret. Η γυναίκα αυτή αρχικά ήταν φοβισμένη να μιλήσει για το θέμα. Στην πορεία όμως της συζήτησης δέχτηκε να πει ορισμένα πράγματα που ήξερε.
Ισχυρίστηκε λοιπόν, ότι αν και η ίδια δεν είχε δει ποτέ το πλάσμα, εν τούτοις μέσα από τα γεγονότα που έζησε στην διάρκεια της μακράς ζωής της ήξερε αρκετά γι αυτό: “ είναι κάτι το τρομακτικό. Αν συναντηθείς μαζί του ξαφνικά το πιο πιθανό είναι να σου επιτεθεί και να σε χτυπήσει. Σε λίγο θα πεθάνεις. Θα έχει καταστρέψει το σώμα σου εκεί που σε χτύπησε.
Αυτό γυρνάει κάτω από την άμμο και όταν πρόκειται να χτυπήσει και να σκοτώσει κάτι ή κάποιον, τότε σέρνεται προς τον στόχο του έχοντας το μισό του σώμα μέσα στην άμμο για να μην γίνεται αντιληπτό. Όταν πλησιάζει αρχίζει να διογκώνεται και να φουσκώνει στο πάνω μέρος του σώματός του. Μια φούσκα στο σώμα του διογκώνεται και αυτή, και την κατάλληλη στιγμή εκτοξεύει το θανατηφόρο υγρό ενάντια στο θύμα του».
Η πιθανότητα το σκουλήκι του θανάτου της Μογγολίας να είναι ένα υπαρκτό πλάσμα είναι αρκετά μεγάλη. Άλλωστε και για άλλα πλάσματα που αρχικά πιστευόταν ότι βρίσκονταν μόνο στην σφαίρα των μύθων, ήρθε κάποια χρονική στιγμή η ανακάλυψή τους και η επιστημονική επιβεβαίωση να ανατρέψει τους μύθους αυτούς.

Στην περίπτωση του Allghoi Khorkhoi ίσως δεν πρέπει να μιλάμε αποκλειστικά για ένα σκουλήκι με την μορφή που μέχρι τώρα γνωρίζουμε. Και αυτό γιατί είναι αδύνατο αυτά τα ασπόνδυλα να μπορούν να ζουν στις σκληρές συνθήκες της ερήμου Gobi με τις ιδιαίτερα καυτές θερμοκρασίες και το ξηρό κλίμα. Είναι σίγουρο ότι οι οργανισμοί τους δεν θα μπορούσαν να διατηρήσουν την απαιτούμενη υγρασία και θα πέθαιναν από ξήρανση.
Υπάρχει η άποψη ότι το πλάσμα αυτό ίσως να έχει διαμορφώσει στο σώμα του μια μορφή μεμβράνης σαν επιδερμίδα, ικανή να κρατά ένα επίπεδο υγρασίας. Υπάρχει όμως και η άποψη, που ίσως είναι πιο λογική, ότι πρόκειται για ένα είδος φιδιού ή άλλου ερπετού.
Ο Mackerle έκανε διάφορες σκέψεις για το πλάσμα. Μια από αυτές ήταν ότι πρόκειται για μια παραλλαγή ενός είδους σαύρας που διαμόρφωσε μια περίεργης μορφής κάλυψη (μεμβράνη) στο σώμα της διαφορετική από τις ήδη υπάρχουσες. Ίσως αυτή είναι που της επιτρέπει να θάβεται μέσα στην καυτή άμμο. Βέβαια οι ήδη υπάρχουσες σαύρες έχουν τέσσερα πόδια και υπάρχει μιας διαβάθμιση στο σώμα τους. Στην περίπτωση όμως του Allghoi Khorkhoi δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο, με βάση πάντα τις περιγραφές.

(Υπάρχει ένα ενδιάμεσο είδος σαύρας – σκουληκιού, το οποίο όμως δεν διαθέτει δηλητήριο και δεν αποτελεί κίνδυνο για το άνθρωπο. Είδος σαύρας που διαθέτει δηλητήριο είναι αυτή που ζει στη Μεξικανική ύπαιθρο, Αυτή όμως δεν εκτοξεύει το δηλητήριο της, το οποίο γίνεται θανατηφόρο για τον άνθρωπο κάτω από ειδικές συνθήκες αλλεργικής αντίδρασης του οργανισμού).
Αλλη μια άποψη συνδέει το Allghoi Khorkhoi με την οικογένεια της cobras, και συγκεκριμένα με ένα είδος που έχει την δυνατότητα να εκτοξεύει το δηλητήριό του. Όμως αυτό έχει παρατηρηθεί μόνο στην Αυστραλία και την Νέα Γουϊνέα, αν και η έρημος Gobi θα μπορούσε να αποτελεί βιότοπό της.

Όλη η ιστορία της εξέλιξης της ζωής στη Γη σε ένα γράφημα

Πολλά έχουν συμβεί στη Γη τα τελευταία σχεδόν 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια.

Ηφαίστεια εξερράγησαν, αστεροειδείς έπεσαν, η ζωή σχηματίστηκε και αναρίθμητα είδη εξελίχθηκαν ή αφανίστηκαν, ενώ η μορφολογία του πλανήτη άλλαζε.

Ίνας σχεδιαστής, ο Χουάν Νταβίντ Μαρτίνεζ αποφάσισε να τα βάλει όλα αυτά σε ένα εντυπωσιακό γράφημα.
Σε αυτό μπορεί να δει κανείς με μία ματιά όλα όσα γνωρίζουμε για την εξέλιξη της ζωής στη Γη.

Αν Ζούσαν οι Δεινόσαυροι

Αν Ζούσαν οι Δεινόσαυροι
Εξηγεί με υψηλής τεχνολογίας γραφικά τι θα συνέβαινε εάν τα προϊστορικά ζώα κυριαρχούσαν ακόμα στον πλανήτη.
Το ντοκιμαντέρ απαντά στο φανταστικό ερώτημα:

Τι θα γινόταν αν δεν είχαν εξαφανιστεί; Θα τους χρησιμοποιούσαμε για τροφή, θα τους εκτρέφαμε, θα τους αγαπούσαμε ή θα τους φοβόμασταν; Θα τους είχαμε ως κατοικίδια ή θα τους κυνηγούσαμε μέχρι τον αφανισμό τους.
Οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως μπορούν μέσα από θεωρίες να δώσουν απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα.
Η εκπομπή ζητά από μια ομάδα παλαιοντολόγων να αναθεωρήσουν την ιστορία της εξέλιξης και να μας απαντήσουν τι θα συνέβαινε αν οι δεινόσαυροι υπήρχαν ακόμη.