Αρχές Σύνταξης της Αρχαιοελληνικής Γλώσσας: 2β ΤΟ ΑΡΘΡΟ

ΤΟ ΑΡΘΡΟ

§2.71. Το οριστικό άρθρο της αρχαίας ελληνικής ὁ, ἡ, τὸ είναι το ίδιο με το νεοελληνικό οριστικό άρθρο· στη θέση όμως του αόριστου άρθρου της νέας ελληνικής (ένας, μία, ένα) αντιστοιχεί στα αρχαία ελληνικά η απουσία άρθρου.

ΘΟΥΚ 2.48.2 ἐς δὲ τὴν Ἀθηναίων πόλιν ἐξαπιναίως ἐσέπεσε (ὁ λοιμός) || η αρρώστια χτύπησε ξαφνικά την πόλη της Αθήνας.

ΛΥΣ 25.1 τῶν δὲ κατηγόρων θαυμάζω || απορώ όμως με τους κατηγόρους.

ΞΕΝ Ελλ 6.4.20 καὶ Ἀθήνηθεν μὲν οὕτως ἀπῆλθεν ὁ κῆρυξ || κι έτσι ο κήρυκας έφυγε από την Αθήνα.

ΞΕΝ Αγ 2.16 οἱ δὲ Θηβαῖοι ἔπεμψαν κήρυκα || οι Θηβαίοι έστειλαν έναν κήρυκα.

ΞΕΝ ΚΑναβ 2.1.13 ἀλλὰ φιλοσόφῳ μὲν ἔοικας || με φιλόσοφο μοιάζεις.

§2.72. Το οριστικό άρθρο της αρχαίας ελληνικής ὁ, ἡ, τὸ έχει τις εξής βασικές λειτουργίες:

(α) εξατομικεύει το ουσιαστικό με το οποίο συνάπτεται, δηλώνοντας ότι είναι ένα συγκεκριμένο πρόσωπο ή πράγμα, που είναι γνωστό ή αναφέρθηκε προηγουμένως (εξειδικευτική λειτουργία του άρθρου).

ΘΟΥΚ 2.20.4 ὁ χῶρος ἐπιτήδειος ἐφαίνετο ἐνστρατοπεδεῦσαι || ο χώρος φαινόταν κατάλληλος, για να στρατοπεδεύσουν.

ΛΥΣ 19.1 πολλήν μοι ἀπορίαν παρέχει ὁ ἀγὼν οὑτοσί || αυτή εδώ η δίκη με φέρνει σε πολύ δύσκολη θέση.

Στην εξειδικευτική λειτουργία του άθρου εντάσσονται και οι περιπτώσεις που το άρθρο έχει τη λειτουργία κτητικής αντωνυμίας ή τη σημασία «αυτό που πρέπει ή αξίζει».

ΛΥΣ 19.1 οὐ μόνον ἐγὼ ἀλλὰ καὶ ὁ πατὴρ (=ὁ ἐμὸς πατὴρ) δόξει ἄδικος || όχι μόνο εγώ, αλλά και ο πατέρας μου θα φανεί άδικος.

ΞΕΝ Ελλ 2.4.24 ἐξεκάθευδον δὲ καὶ οἱ ἱππεῖς ἐν τῷ Ὠιδείῳ͵ τούς τε ἵππους καὶ τὰς ἀσπίδας ἔχοντες (=τοὺς ἑαυτῶν ἵππους καὶ τὰς ἑαυτῶν ἀσπίδας) || και οι ιππείς διανυκτέρευαν στο Ωδείο έχοντας μαζί τους τα άλογα και τις ασπίδες τους.

ΞΕΝ ΚΑναβ 3.2.9 καὶ ὅτῳ δοκεῖ ταῦτ'͵ ἔφη͵ ἀνατεινάτω τὴν χεῖρα (=τὴν ἑαυτοῦ χεῖρα) || κι όποιος συμφωνεί με αυτά, είπε, ας σηκώσει το χέρι του.

ΞΕΝ Απομν 1.2.62 κατὰ τοὺς νόμους […] τούτοις θάνατός ἐστιν ἡ ζημία (=ἡ προσήκουσα ζημία) || σύμφωνα με τους νόμους, η τιμωρία που αρμόζει σε αυτούς είναι ο θάνατος.

ΞΕΝ ΚΠαιδ 7.2.24 ταῦτ' οὖν ἀγνοήσας δικαίως͵ ἔφη͵ ἔχω τὴν δίκην (=τὴν προσήκουσαν δίκην) || επειδή, λοιπόν, αγνόησα αυτά, δικαίως έχω την τιμωρία που μου αξίζει.

(β) γενικεύει το ουσιαστικό με το οποίο συνάπτεται δηλώνοντας ότι αυτό αντιπροσωπεύει μια γενική κατηγορία αντικειμένων, ένα λογικό είδος (γενικευτική λειτουργία του άρθρου).

ΑΙΣΧΙΝ 1.7 (οἱ παλαιοὶ νομοθέται) διαρρήδην ἀπέδειξαν ἃ χρὴ τὸν παῖδα τὸν ἐλεύθερον ἐπιτηδεύειν || (οι παλιοί νομοθέτες) καθόρισαν ρητά πώς πρέπει να ζει το ελεύθερο παιδί.

ΞΕΝ ΚΑναβ 2.6.10 ἀλλὰ καὶ λέγειν αὐτὸν ἔφασαν ὡς δέοι τὸν στρατιώτην φοβεῖσθαι μᾶλλον τὸν ἄρχοντα ἢ τοὺς πολεμίους || και μάλιστα έλεγε, όπως βεβαίωναν, ότι ο στρατιώτης πρέπει να φοβάται περισσότερο τον ανώτερό του παρά τους εχθρούς.

§2.73. Το οριστικό άρθρο της αρχαίας ελληνικής ήταν αρχικά δεικτική αντωνυμία. Η λειτουργία του αυτή μαρτυρείται στη γλώσσα του έπους (Όμηρος, Ησίοδος),

ΟΜ Ιλ 1.357 ὣς φάτο δάκρυ χέων͵ τοῦ δ' ἔκλυε πότνια μήτηρ || αυτά είπε θρηνώντας, και τον άκουσε η σεβαστή του μάνα.

ΟΜ Ιλ 3.379 αὐτὰρ ὃ ἂψ ἐπόρουσε κατακτάμεναι μενεαίνων || κι εκείνος, πάλι, όρμησε θέλοντας να τον σκοτώσει.

Η δεικτική λειτουργία του άρθρου επέζησε, ωστόσο, και στην κλασική ελληνική στις ακόλουθες εκφράσεις:

(α) ὁ μὲν … ὁ δὲ … σε όλες τις πτώσεις, τα γένη και τους αριθμούς.

ΘΟΥΚ 2.21.3κατὰ ξυστάσεις τε γιγνόμενοι ἐν πολλῇ ἔριδι ἦσαν͵ οἱ μὲν κελεύοντες ἐπεξιέναι͵ οἱ δέ τινες οὐκ ἐῶντες || και συγκεντρώνονταν σε ομάδες που φιλονικούσαν έντονα, καθώς άλλοι προέτρεπαν για μάχη, ενώ κάποιοι άλλοι τους απέτρεπαν.

ΘΟΥΚ 1.1.1 τὸ ἄλλο Ἑλληνικὸν ὁρῶν ξυνιστάμενον πρὸς ἑκατέρους͵ τὸ μὲν εὐθύς͵ τὸ δὲ καὶ διανοούμενον || κι επειδή έβλεπε πως όλες οι άλλες ελληνικές πολιτείες πήγαιναν με το ένα ή το άλλο μέρος, άλλες αμέσως από τη αρχή, κι άλλες σκόπευαν να το κάνουν.

ΠΛ Πολ 360b εἰ οὖν δύο τοιούτω δακτυλίω γενοίσθην͵ καὶ τὸν μὲν ὁ δίκαιος περιθεῖτο͵ τὸν δὲ ὁ ἄδικος || αν, λοιπόν, υπήρχαν δύο τέτοια δαχτυλίδια, και το ένα το φορούσε ο δίκαιος, ενώ το άλλο ο άδικος.

ΙΣΟΚΡ 7.46 ἡ δὲ (βουλὴ) τοὺς μὲν ἐνουθέτει͵ τοῖς δ' ἠπείλει͵ τοὺς δ' ὡς προσῆκεν ἐκόλαζεν || κι η βουλή άλλους τους συμβούλευε, άλλους τους απειλούσε, κι άλλους τους τιμωρούσε, όπως τους άξιζε.

ΙΣΟΚΡ 8.3 ὁρῶ δ' ὑμᾶς οὐκ ἐξ ἴσου τῶν λεγόντων τὴν ἀκρόασιν ποιουμένους͵ ἀλλὰ τοῖς μὲν προσέχοντας τὸν νοῦν͵ τῶν δ' οὐδὲ τὴν φωνὴν ἀνεχομένους || παρατηρώ όμως πως εσείς δεν ακούτε με την ίδια προσοχή τους ρήτορες, αλλά άλλους τους προσέχετε κι άλλων δεν ανέχεσθε ούτε τη φωνή τους.

ΘΟΥΚ 1.68.3 νῦν δὲ τί δεῖ μακρηγορεῖν͵ ὧν τοὺς μὲν δεδουλωμένους ὁρᾶτε͵ τοῖς δὲ ἐπιβουλεύοντας αὐτούς || τώρα όμως τι χρειάζονται τα πολλά λόγια, αφού βλέπετε πως από τους Έλληνες άλλοι έχουν ήδη υποδουλωθεί, και άλλους σχεδιάζουν να τους υποδουλώσουν αυτοί (=οι Αθηναίοι).

Οι εκφράσεις τὸ μὲν … τὸ δὲ …, τὰ μὲν … τὰ δὲ …, τῇ μὲν … τῇ δὲ …, χρησιμοποιούνται και επιρρηματικά με τη σημασία: άλλοτε … άλλοτε …, στη μία περίπτωση … στην άλλη …, αφενός μεν … αφετέρου δε …, εν μέρει … εν μέρει …

ΞΕΝ ΚΑναβ 3.1.12 καὶ τὸ ὄναρ τῇ μὲν ἔκρινεν ἀγαθόν, […] τῇ δὲ καὶ ἐφοβεῖτο || και το όνειρο απ' τη μια το έκρινε ευνοϊκό, αφετέρου όμως ένιωθε και φόβο.

ΠΛ Πολιτ 274eΝΕ. ΣΩ. Πῶς οὖν καὶ πόσον ἁμάρτημα φῂς εἶναι γεγονὸς ἡμῖν; ΞΕ. Τῇ μὲν βραχύτερον͵ τῇ δὲ μάλα γενναῖον καὶ πολλῷ μεῖζον καὶ πλέον ἢ τότε || ΝΕ. ΣΩ. Πώς, λοιπόν, σφάλαμε, και πόσο μεγάλο σφάλμα ισχυρίζεσαι ότι κάναμε; ΞΕ. Στη μια περίπτωση ήταν μικρότερο· στην άλλη, όμως, πολύ μεγάλο και πολύ σημαντικότερο και σοβαρότερο από το πρώτο.

ΑΡΙΣΤ Πολ 1281bδιά τε γὰρ ἀδικίαν καὶ δι' ἀφροσύνην τὰ μὲν ἀδικεῖν ἀνάγκη τὰ δ' ἁμαρτάνειν αὐτούς || γιατί από έλλειψη εντιμότητας και φρονιμάδας, αναγκαστικά σε άλλες περιπτώσεις θα διαπράξουν αδικίες και σε άλλες θα κάνουν σφάλματα.

ΔΗΜ 18.147 ἐὰν δὲ τὰς ἐκείνων κοινὰς προφάσεις λαβὼν ἡγεμὼν αἱρεθῇ͵ ῥᾷον ἤλπιζε τὰ μὲν παρακρούσεσθαι͵ τὰ δὲ πείσειν || εάν όμως, υιοθετώντας τις κοινές διαμαρτυρίες εκείνων (εναντίον μας), κατάφερνε να εκλεγεί αρχηγός (της Αμφικτυονίας), ήλπιζε ότι θα πετύχαινε ευκολότερα σε άλλες περιπτώσεις να εξαπατά και σε άλλες να πείθει.

(β) ὁ δὲ … (= αυτός όμως …, κι αυτός …) σε όλα τα γένη και τους αριθμούς, χωρίς αντιστοιχία προς προηγούμενη λέξη. Επίσης, τὸν δὲ … ή καὶ τὸν … σε αιτιατική πτώση ως υποκείμενο απαρεμφάτου.

ΘΟΥΚ 1.126.4 χρωμένῳ δὲ τῷ Κύλωνι ἐν Δελφοῖς ἀνεῖλεν ὁ θεὸς ἐν τοῦ Διὸς τῇ μεγίστῃ ἑορτῇ καταλαβεῖν τὴν Ἀθηναίων ἀκρόπολιν. ὁ δὲ παρά τε τοῦ Θεαγένους δύναμιν λαβὼν καὶ τοὺς φίλους ἀναπείσας͵ […] κατέλαβε τὴν ἀκρόπολιν || όταν ζήτησε χρησμό στους Δελφούς ο Κύλων, τον πρόσταξε ο θεός να καταλάβει την ακρόπολη της Αθήνας την ημέρα της μεγαλύτερης γιορτής του Δία. Αυτός, λοιπόν, παίρνοντας στρατό από το Θεαγένη, και αφού έπεισε και τους φίλους του να τον υποστηρίξουν, κατέλαβε την ακρόπολη.

ΘΟΥΚ 1.27.2 ἐδεήθησαν δὲ καὶ τῶν Μεγαρέων ναυσὶ σφᾶς ξυμπροπέμψαι […]· οἱ δὲ παρεσκευάζοντο αὐτοῖς ὀκτὼ ναυσὶ ξυμπλεῖν || παρακάλεσαν και τους Μεγαρείς να συνοδέψουν την αποστολή με πολεμικά πλοία· κι εκείνοι ετοιμάζονταν να τους συνοδέψουν με οχτώ καράβια.

ΞΕΝ Ελλ 2.2.1 (Λύσανδρος) ἔπλει ἐπὶ τὸ Βυζάντιον καὶ Καλχηδόνα. οἱ δ' αὐτὸν ὑπεδέχοντο || ο Λύσανδρος έπλευσε στο Βυζάντιο και την Καλχηδόνα, κι εκείνοι τον δέχτηκαν στις πόλεις τους.

ΞΕΝ Απολ 5 ὡς δὲ αὐτὸν εἰπεῖν· Θαυμαστὰ λέγεις͵ τὸν δ' αὖ ἀποκρίνασθαι || κι όταν αυτός του είπε «αυτά που λες είναι παράξενα», εκείνος του απάντησε.

ΠΛ Συμπ 213a πάντας οὖν ἀναθορυβῆσαι καὶ κελεύειν εἰσιέναι καὶ κατακλίνεσθαι͵ καὶ τὸν Ἀγάθωνα καλεῖν αὐτόν. καὶ τὸν ἰέναι ἀγόμενον ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων || όλοι τότε με θορυβώδεις επιδοκιμασίας του φώναζαν να μπει και να ξαπλώσει στο ανάκλιντρο∙ κι επίσης κι ο Αγάθωνας τον προσκαλούσε. Κι εκείνος προχώρησε (προς τον Αγάθωνα) καθοδηγούμενος από τους ανθρώπους του.

(γ) τὸν καὶ τόν, τὸ καὶ τό, τὰ καὶ τά (= αυτόν κι εκείνον, τον τάδε και τον τάδε, αυτό κι εκείνο, κ.ά).

ΛΥΣ 19.59 καί μοι κάλει τὸν καὶ τόν || κάλεσε, σε παρακαλώ, τον τάδε και τον τάδε.

ΛΥΣ 1.23 καὶ ἀφικνοῦμαι ὡς τὸν καὶ τόν͵ καὶ τοὺς μὲν <οὐκ> ἔνδον κατέλαβον͵ τοὺς δὲ οὐδ' ἐπιδημοῦντας ηὗρον || και πηγαίνω στο σπίτι του τάδε και του τάδε, και κάποιους δεν τους πέτυχα στο σπίτι τους, ενώ κάποιοι άλλοι δεν ήταν ούτε καν στην πόλη.

ΔΗΜ 9.68 ἔδει γὰρ τὸ καὶ τὸ ποιῆσαι καὶ τὸ μὴ ποιῆσαι || έπρεπε αυτό κι αυτό να κάνουμε κι εκείνο να μην το κάνουμε.

(δ) πρὸ τοῦ (πιο πριν, προηγουμένως, στο παρελθόν).

ΠΛ Μεν 70aὮ Μένων͵ πρὸ τοῦ μὲν Θετταλοὶ εὐδόκιμοι ἦσαν ἐν τοῖς Ἕλλησιν || στο παρελθόν, Μένωνα, οι Θεσσαλοί είχαν καλή φήμη μεταξύ των Ελλήνων.

ΔΗΜ 60.24 τῶνδε τῶν ἀνδρῶν ἀναιρεθέντων ἐν σκότει καὶ πολλῇ δυσκλείᾳ πᾶς ὁ πρὸ τοῦ ζῆλος τῶν Ἑλλήνων γέγονεν || με τον θάνατο αυτών των ανδρών η παλιά δόξα των Eλλήνων σκοτείνιασε και έχασε τη φήμη της.

ΘΟΥΚ 1.32.4 ξύμμαχοί τε γὰρ οὐδενός πω ἐν τῷ πρὸ τοῦ χρόνῳ ἑκούσιοι γενόμενοι νῦν ἄλλων τοῦτο δεησόμενοι ἥκομεν || γιατί, ενώ ποτέ στο παρελθόν δεν συμμαχήσαμε εκούσια με κανέναν, ερχόμαστε τώρα να παρακαλέσομε άλλους ακριβώς γι' αυτό.

ΘΟΥΚ 2.15.2 καὶ νεμομένους τὰ αὑτῶν ἑκάστους ἅπερ καὶ πρὸ τοῦ ἠνάγκασε (Θησεὺς) μιᾷ πόλει ταύτῃ χρῆσθαι || κι ενώ τους άφησε να νέμονται τα χτήματά τους όπως και πριν, τους ανάγκασε όμως (ο Θησέας) να έχουν μία πολιτεία, ετούτη την Αθήνα.

§2.74. Παράλειψη του άρθρου.

(α) Τα κύρια ονόματα συνήθως δεν συνοδεύονται από άρθρο.

ΘΟΥΚ 2.19.1 ἡγεῖτο δὲ Ἀρχίδαμος ὁ Ζευξιδάμου || αρχιστράτηγος (της εισβολής στη Αττική) ήταν ο Αρχίδαμος, ο γιος του Ζευξίδαμου.

Πρβ. όμως ΘΟΥΚ 2.12.4 ὡς δὲ […] ἔγνω ὁ Ἀρχίδαμος ὅτι οἱ Ἀθηναῖοι οὐδέν πω ἐνδώσουσιν || και μόλις κατάλαβε ο Αρχίδαμος ότι οι Αθηναίοι δε θα υποχωρήσουν πια σε τίποτα.

ΔΗΜ 7.5 Φίλιππος δ' οὐκ ἀγνοεῖ ταῦτ' οὐ δίκαια λέγων || άλλωστε, ο Φίλιππος ξέρει ότι οι ισχυρισμοί του δεν είναι δίκαιοι.

Πρβ. όμως ΔΗΜ 10.33 πολὺ τῷ βασιλεῖ φοβερώτερός ἐσθ' ὁ Φίλιππος, ἂν προτέροις ἡμῖν ἐπιθῆται || ο Φίλιππος θα είναι πολύ πιο επικίνδυνος για τον Πέρση βασιλιά, αν προηγουμένως επιτεθεί εναντίον μας.

(β) Το άρθρο παραλείπεται, επίσης, στα προσηγορικά ονόματα βασιλεὺς και ἄστυ, όταν δηλώνουν τον βασιλιά της Περσίας και την πόλη της Αθήνας.

ΘΟΥΚ 8.48.2 ἔλεγον ὅτι βασιλεὺς σφίσι φίλος ἔσοιτο καὶ χρήματα παρέξοι || έλεγαν ότι ο βασιλιάς της Περσίας θα γινόταν φίλος τους και θα τους έδινε χρήματα.

ΙΣΟΚΡ 7.52 ὥστε πολλοὺς τῶν πολιτῶν μηδ' εἰς τὰς ἑορτὰς εἰς ἄστυ καταβαίνειν || ώστε πολλοί πολίτες να μην κατεβαίνουν στην πόλη ούτε κατά τη διάρκεια των γιορτών.

(γ) Συχνά παραλείπεται το άρθρο σε επιρρηματικές εκφράσεις που δηλώνουν χρόνο και τόπο: περὶ μέσας νύκτας, νύκτας τε καὶ ἡμέρας, ἅμα ἕῳ, κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν κ.ά.

ΘΟΥΚ 3.80.2 οἱ δὲ Πελοποννήσιοι μέχρι μέσου ἡμέρας δῃώσαντες τὴν γῆν ἀπέπλευσαν || οι Πελοποννήσιοι, αφού λεηλάτησαν τα χωράφια μέχρι το μεσημέρι, απέπλευσαν.

ΘΟΥΚ 7.79.3 ἔτυχον δὲ καὶ βρονταί τινες ἅμα γενόμεναι καὶ ὕδωρ, οἷα τοῦ ἔτους πρὸς μετόπωρον ἤδη ὄντος φιλεῖ γίγνεσθαι || και συγχρόνως ξέσπασε καταιγίδα με βροντές, πράγμα συνηθισμένο για την εποχή εκείνη του χρόνου, που πήγαινε πια για φθινόπωρο.

ΘΟΥΚ 2.24.1 οἱ Ἀθηναῖοι φυλακὰς κατεστήσαντο κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλασσαν || οι Αθηναίοι εγκατέστησαν φρουρές και στη στεριά και στη θάλασσα.

(δ) Το κατηγορούμενο κανονικά δεν συνοδεύεται από άρθρο εκτός από την περίπτωση που αυτό υποδηλώνει κάποιο συγκεκριμένο πράγμα, πολύ γνωστό. Επίσης, από άρθρο συνοδεύονται όταν λειτουργούν ως κατηγορούμενα οι επιθετικές μετοχές, τα έναρθρα απαρέμφατα και οι λέξεις: ὁ αὐτός, θἄτερον, τοὐναντίον.

ΞΕΝ Απομν 1.2.62 τούτοις θάνατός ἐστιν ἡ ζημία || η ποινή γι' αυτούς είναι ο θάνατος.

ΛΥΣ 19.5 πάντων δεινότατόν ἐστι διαβολή || το φοβερότερο πράγμα είναι η συκοφαντία.

ΑΡΙΣΤ ΑθΠολ 16.7 πολλάκις ἐθρύλλουν ὡς ἡ Πεισιστράτου τυραννὶς ὁ ἐπὶ Κρόνου βίος εἴη || επαναλάμβαναν συχνά ότι η τυραννίδα του Πεισίστρατου ήταν η χρυσή εποχή του Κρόνου.

ΛΥΣ 3.46 οὗτοί εἰσιν οἱ βίᾳ εἰς τὴν ἡμετέραν οἰκίαν εἰσιόντες || αυτοί είναι που με τη βία μπήκαν στο σπίτι μου.

ΞΕΝ Οικ 20.2 οὐ γὰρ ἡ ἐπιστήμη οὐδ' ἡ ἀνεπιστημοσύνη τῶν γεωργῶν ἐστιν ἡ ποιοῦσα τοὺς μὲν εὐπορεῖν, τοὺς δὲ ἀπόρους εἶναι || δεν είναι η γνώση ούτε η άγνοια των γεωργών αυτή που κάνει άλλους από αυτούς να είναι εύποροι και άλλοι άποροι.

ΠΛ Θεαιτ 186e οὐκ ἄρ' ἂν εἴη ποτέ, ὦ Θεαίτητε, αἴσθησίς τε καὶ ἐπιστήμη ταὐτόν || δεν θα μπορούσε ποτέ, λοιπόν, Θεαίτητε, η αίσθηση και η γνώση να είναι το ίδιο πράγμα.

(ε) Η παράθεση κανονικά συνοδεύεται από άρθρο, δεν είναι σπάνιες, όμως, και οι περιπτώσεις στις οποίες αυτό παραλείπεται.

ΘΟΥΚ 2.10.3 Ἀρχίδαμος ὁ βασιλεὺς τῶν Λακεδαιμονίων || ο Αρχίδαμος, ο βασιλιάς των Σπαρτιατών.

Πρβ. όμως ΘΟΥΚ 2.19.1 Ἀρχίδαμος ὁ Ζευξιδάμου, Λακεδαιμονίων βασιλεύς || ο Αρχίδαμος, ο γιος του Ζευξίδαμου, ο βασιλιάς των Σπαρτιατών.

ΞΕΝ Ελλ 7.1.32 εὐθὺς ἔπεμψεν οἴκαδε ἀγγελοῦντα Δημοτέλη τὸν κήρυκα || αμέσως έστειλε στην πατρίδα τον Δημοτέλη, τον κήρυκα, για να φέρει την είδηση.

Πρβ. όμως ΘΟΥΚ 3.76.1 ὁρμισάμενοι δὲ ἐς Σύβοτα λιμένα τῆς ἠπείρου || κι αφού αγκυροβόλησαν στα Σύβοτα, που είναι λιμάνι στην αντικρινή στεριά.

§2.75. Το άρθρο μπορεί να ουσιαστικοποιεί οποιοδήποτε μέρος του λόγου (επίθετα, μετοχές, απαρέμφατα, επιρρήματα κ.ά.), καθώς και εμπρόθετους προσδιορισμούς, γενικές πτώσεις ή ολόκληρες προτάσεις: ἡ πολιτική, τὸ σαφές (η σαφήνεια), οἱ ἀκούοντες (οι ακροατές), οἱ λέγοντες (οι ρήτορες), τὸ συμφέρον, τὸ πράττειν, τὸ λέγειν, οἱ πάλαι, οἱ νῦν, οἱ ἐν ἄστει (οι ολιγαρχικοί), οἱ ἐκ Πειραιῶς (οι δημοκρατικοί), οἱ ἐν ἡλικίᾳ (όσοι βρίσκονται σε στρατεύσιμη ηλικία), τὰ τῆς πόλεως (οι υποθέσεις της πόλης), τὸ γνῶθι σαυτόν, κλπ.

Τα τραυματικά γεγονότα περνούν από γενιά σε γενιά

Συχνά οι οικογενειακές πεποιθήσεις διαμορφώνονται από τις εκάστοτε συνθήκες και ανάγκες της οικογένειας να ανταποκριθεί σε έκτακτες απαιτήσεις, αλλά επίσης μπορεί να προέρχονται από οικογενειακές παραδόσεις ή οικογενειακά τραύματα που ανάγονται σε εκατοντάδες χρόνια πίσω. Υπάρχουν ιστορίες που προσφέρουν ένα απόθεμα εμπειριών που παρήχθησαν από μια παράδοση οικογενειακού πειραματισμού.

Θάνατοι, απώλειες, εγκατάλειψη, αναγκαστική μετανάστευση, αποτελούν τραυματικά γεγονότα στην ιστορία της ζωής μιας οικογένειας τα οποία καθορίζουν τις σχέσεις των μελών και τις πεποιθήσεις, όχι μόνο της ίδιας της οικογένειας αλλά και των επόμενων γενεών. Σε μια οικογένεια, όπως και σε όλα τα συστήματα, οι μεταδόσεις είναι πάντα διαγενεακές, επηρεάζονται από το ιστορικό και το προσωπικό πλαίσιο και μεταφέρονται στο μυαλό και στο σώμα.

Ο Φερέντσι αναφέρει ότι υπάρχουν τραυματικές καταστάσεις των γονέων που επιβάλλονται στα παιδιά, αφού το ψυχικό περιεχόμενο των τραυμάτων μεταδίδεται σε αυτά. Οι γονείς και τα παιδιά αποτελούν μια μονάδα προσκόλλησης που επιτρέπει τη βαθιά ασυνείδητη επικοινωνία του φόβου, του άγχους και της ασφάλειας, της εγγύτητας και της απόστασης, της αγάπης και του μίσους και πολλά άλλα. Ήδη από το 1975 οι Fraiberg, Adelson και Shapiro περιέγραψαν τη μετάδοση τραυμάτων στη σχέση προσκόλλησης μεταξύ των μητέρων και των παιδιών τους. Βρήκαν περιπτώσεις που περιελάμβαναν ιστορίες τραυματισμού πολλών γενεών με κακό συντονισμό και προβληματικές προσκολλήσεις μητέρας-βρέφους.

Ένα παράδειγμα που δείχνει την επίδραση των οικογενειακών τραυμάτων στην διαμόρφωση των πεποιθήσεων του οικογενειακού συστήματος αποτελεί το ότι στην Κρήτη το φαινόμενο της βεντέτας και της δολοφονίας στενών συγγενών οδήγησε στη συσπείρωση των οικογενειών και στη δημιουργία κλειστών οικογενειακών συστημάτων με συγχωνευτικές σχέσεις μεταξύ των μελών και αυξημένη επιφυλακτικότητα απέναντι σε όσους δεν ανήκουν στο οικογενειακό σύστημα. Συχνά δε ο φόβος της απώλειας της ζωής οδηγεί τα μέλη μιας οικογένειας στην απόκτηση “παρανοϊκών” στοιχείων και στην πεποίθηση ότι οι εκτός συστήματος είναι κακοί και επικίνδυνοι. Έχει παρατηρηθεί επίσης πώς όσο πιο τραυματικό είναι ένα γεγονός τόσο πιο ισχυρή και ακλόνητη είναι η πεποίθηση που γεννιέται.

Ο αντίκτυπος των τραυμάτων είναι ιδιαίτερα σημαντικός στη διαμόρφωση των οικογενειακών πεποιθήσεων και στον κύκλο ζωής των οικογενειών και των επόμενων γενεών καθώς οι οικογένειες όταν βιώνουν τραυματικά γεγονότα και κυρίως απώλειες δυσκολεύονται περισσότερο να αναπροσαρμοστούν και να ανασυνταχθούν σε σύγκριση με άλλες απλές οικογενειακές αλλαγές (Goldrick & Walsh,1986). Έχει παρατηρηθεί επίσης πως αν ένα τραυματικό γεγονός συμβεί σε μια σημαντική μετάβαση στον κύκλο ζωής μιας οικογένειας πχ σε ένα γάμο ή στη γέννηση η βάφτιση ενός παιδιού η επόμενη γενιά φοβάται μή συμβεί το ίδιο γεγονός στο ίδιο χρονικό σημείο με την περασμένη γενιά. Υπήρχε για παράδειγμα μια οικογένεια που μετά από κάθε γάμο ενός μέλους της πέθαινε ένα άλλο μέλος της.

Χαρακτηριστική περίπτωση που συνδέεται με οικογενειακά τραύματα είναι η δημιουργία των οικογενειακών μυστικών: εκείνα τα οποία είναι απαγορευτικό να μαθευτούν, αφορούν οδυνηρές εμπειρίες και συνήθως μένουν ανείπωτα.

ΕΝΑ ΜΥΣΤΙΚΟ ΕΧΕΙ ΠΑΝΤΑ ΤΗΝ ΠΗΓΗ ΤΟΥ ΣΕ ΚΑΠΟΙΟ ΙΣΧΥΡΟ ΤΡΑΥΜΑΤΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΚΑΙ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ΟΛΑ ΟΣΑ ΤΟ ΑΤΟΜΟ ΑΥΤΟ ΣΚΕΦΤΗΚΕ, ΦΑΝΤΑΣΤΗΚΕ ΚΑΙ ΦΑΝΤΑΣΙΩΘΗΚΕ.

Η πλειονότητα των μυστικών αφορά τη γέννηση και το θάνατο (γενεαλογία, υιοθεσία, κρυφά παιδιά, αυτοκτονίες μεταμφιεσμένες σε ατύχημα, εθισμοί σε ουσίες, κακοποιήσεις, ψυχικές ή σωματικές ασθένειες). Το άτομο που το βίωσε δεν μπόρεσε να το επεξεργαστεί ψυχικά και προσπάθησε να το ξεχάσει. Έτσι, συνεχίζει να υπάρχει αναλλοίωτο σε όλη τη ζωή του ατόμου, σε αντίθεση με άλλες αναμνήσεις που σβήνουν.

Το μυστικό όσο κι αν κρύβεται, περνά στα παιδιά -μεταπηδώντας- μεταδίδεται ψυχικά μέσω αλλόκοτων συμπεριφορών, βλεμμάτων, αποσιώπησης, αντιφατικών ή ελλειμματικών αφηγήσεων, δημιουργώντας τους τη σκέψη ότι οι γονείς τους κρύβουν κάτι σοβαρό, το οποίο ωθούνται να μαντέψουν, ενώ ταυτόχρονα τους απαγορεύεται σιωπηρά να το θίξουν.

Σε αρκετές οικογενειακές ιστορίες η ύπαρξη ενός μυστικού συνδέεται με την εκδήλωση συμπτωμάτων (φοβιών, κρίσεων άγχους, κατάθλιψης, ψυχοσωματικών διαταραχών, παραληρημάτων, εξαρτήσεων κλπ.) σε κάποιο μέλος, που καλούμε προδιαγεγραμμένο ασθενή. Οι ψυχικές πληγές που έχουν επουλωθεί άσχημα ή μερικώς κάνουν αισθητή την παρουσία τους, «εφυγραίνονται», εκδηλώνοντας φανερά συμπτώματα, όπως ακριβώς και οι σωματικές πληγές.

Ως συστημικά φαινόμενα, τα μυστικά συμβάλλουν στην αύξηση της εντροπίας της οικογένειας και στην ακαμψία της λειτουργίας της. Διαμορφώνουν δυαδικές συμμαχίες, διαχωρισμούς ή τρίγωνα, με στόχο να εξαλειφθεί η απειλή διάδοσης του μυστικού. Έτσι, υιοθετούνται συγκεκριμένοι κανόνες, οικογενειακοί μύθοι, ψευδοδεσμοί, αποξένωση, παθολογικές διεργασίες, απαγορεύσεις και ένα ευρύτερο δίκτυο εξουσιών ώστε κανείς να μην το αγγίξει. Κάθε επικίνδυνο και τοξικό μυστικό προέρχεται και συντηρείται από συναισθήματα φόβου, ενοχής ή ντροπής, από μια αποτυχία στη διαδικασία συμβολοποίησης και από μια διαστρεβλωμένη διάθεση προστασίας μέσω της αποσιώπησης. Με αυτόν τον τρόπο, ένα μυστικό του παρελθόντος επαναλαμβάνεται στο παρόν, σαν φάντασμα που διαπερνά τους τοίχους του σπιτιού.

Στη συστημική θεραπεία, τα μυστικά κρύβουν πολύτιμες πληροφορίες τόσο για το πώς το άτομο νοηματοδοτεί τις εμπειρίες του αλλά και το πώς μια οικογένεια, οι κώδικες και οι αξίες της, διαμεσολαβούν ή διαμορφώνουν αυτήν τη ψυχική λειτουργία. Όσο πιο τραυματικό το γεγονός τόσο πιο ισχυρή η επίδραση του μυστικού και οι πεποιθήσεις που συνοδεύουν την απόκρυψή του.. Σε κάθε παιδικό δωμάτιο υπάρχουν φαντάσματα. Είναι επισκέπτες από το λησμονημένο παρελθόν των γονιών, είναι οι απροσκάλεστοι επισκέπτες.

Οι επιπτώσεις που έχει η ανατροφή ενός παιδιού από έναν εγωκεντρικό γονέα

Πολλά παιδιά υποφέρουν από σοβαρά συναισθηματικά προβλήματα από τη συμβίωση με έναν εγωκεντρικό γονέα. Το παιδί αγνοείται και χρησιμοποιείται ως προέκταση του γονέα. Συχνά, αυτό σημαίνει ότι οι φυσικές επιθυμίες και ανάγκες, οι απόψεις και οι συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού μένουν ανεκπλήρωτες.

Η σχέση αντιστροφής ρόλων

Τα πάντα περιστρέφονται γύρω από τον απορροφημένο από τον εαυτό του γονέα. Η σχέση είναι μονόπλευρη και κατευθύνεται από τον γονέα. Ένας τέτοιος γονέας επιστρατεύει το παιδί για τη δική του φροντίδα και εξυπηρέτηση. Αυτό δημιουργεί μια σχέση αντιστροφής ρόλων που είναι ακατάλληλη για την ανάπτυξη, την εξέλιξη και την ευημερία του παιδιού.

Οι αυτο-απορροφημένοι γονείς έχουν πολλά χαρακτηριστικά στον τρόπο με τον οποίο σχετίζονται με τα παιδιά τους. Αυτοί οι γονείς χειραγωγούν το παιδί για να διασφαλίσουν ότι τα φώτα του θαυμασμού παραμένουν στον γονέα. Τους λείπει η ενσυναίσθηση για τις συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού. Μπορεί να δείχνουν ζήλια με κάθε βήμα που κάνει το παιδί προς την εξατομίκευσή του και συνεπώς την ανεξαρτησία του.

Ποιες είναι οι συναισθηματικές αντιδράσεις των παιδιών

Τα παιδιά επηρεάζονται από το να μεγαλώνουν με έναν γονέα που επικεντρώνεται αποκλειστικά στον εαυτό του. Όταν ένα παιδί δεν σχετίζεται ως άτομο, ως ξεχωριστό πρόσωπο από τον γονέα, υπάρχουν πολλές συναισθηματικές και ψυχολογικές συνέπειες για το ίδιο.

Όταν δεν λαμβάνεται υπόψη η ατομικότητα ενός παιδιού, αυτό επηρεάζει την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθησή του. Η χαμηλή αυτοεκτίμηση με τη σειρά της μπορεί να δημιουργήσει άγχη και κατάθλιψη, αυτοκτονικές σκέψεις, κατάχρηση ουσιών και συμπεριφορές φυγής.

Υπάρχει μεγάλη ποικιλία συνεπειών που υφίστανται τα παιδιά όταν μεγαλώνουν με έναν εγωιστή γονέα. Υπάρχουν διακριτά μοτίβα στα δεινά τους; Ερευνητές διαπίστωσαν ότι υπάρχουν. Τα παιδιά αντιδρούν στους εγωκεντρικούς γονείς με διαφορετικό τρόπο ανάλογα με τον τύπο προσωπικότητάς τους. Αυτός ο τύπος δημιουργείται από τον τρόπο με τον οποίο ένα παιδί διαμορφώνεται συναισθηματικά μέσα στην οικογένεια. Οι ερευνητές έχουν ανακαλύψει ότι το στυλ προσωπικότητας διαμορφώνεται σε δύο τύπους – τον παντοδύναμο και τον ανήμπορο.

Οι επιπτώσεις στα παντοδύναμα παιδιά

Τα παντοδύναμα παιδιά προσπαθούν σκληρά να ικανοποιήσουν τους εγωιστές γονείς. Η ετικέτα του παντοδύναμου προέρχεται από την ασυνείδητη πεποίθηση του παιδιού ότι είναι ψυχολογικά ισχυρό και ικανό να ικανοποιήσει τις ανάγκες και τα αιτήματα του γονέα, όσο ακατάλληλα και αν είναι. Τέτοια παιδιά εκπαιδεύονται στο να είναι συναισθηματικά συντονισμένα με τις ανάγκες και τις επιθυμίες του γονέα. Πρόκειται για μια δύσκολη και αδύνατη αποστολή για τους ενήλικες, πόσο μάλλον για ένα μικρό παιδί.

Ένα παιδί με παντοδύναμη προσωπικότητα λειτουργεί συμπληρωματικά σε έναν γονέα με επίκεντρο τον εαυτό του. Το παντοδύναμο παιδί θα προσπαθήσει να φροντίσει και να ικανοποιήσει τις ανάγκες και τις επιθυμίες ενός εγωιστή γονέα.

Δεδομένου ότι τα παντοδύναμα παιδιά προσπαθούν να κάνουν αυτό που θέλει ο μπαμπάς ή να είναι αυτό που απαιτεί η μαμά, δεν τα καταφέρνουν. Οι εγωιστές γονείς ζητούν πάρα πολλά και είναι ιδιότροποι, αλλάζοντας εύκολα τις απαιτήσεις τους. Όταν αυτά τα παιδιά αποτυγχάνουν να ικανοποιήσουν τους εγωιστές γονείς, νιώθουν ενοχές, αυτομαστιγώνονται και χάνουν την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθησή τους.

Τα παιδιά με παντοδύναμο ρόλο αισθάνονται άγχος, εμφανίζουν κατάθλιψη και πιστεύουν ότι έχουν μικρή αξία επειδή δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του εγωιστή γονέα. Αυτό τα θέτει σε κίνδυνο για ψυχικές διαταραχές, για ακαδημαϊκή αποτυχία, κοινωνική απόσυρση από τους φίλους, αυτοκτονικές σκέψεις, κατάχρηση ουσιών και διατροφικές διαταραχές.

Οι επιπτώσεις στα ανήμπορα παιδιά

Ο άλλος συναισθηματικά εξαρτημένος ρόλος των παιδιών στις οικογένειες είναι ο ανήμπορος ρόλος. Αυτά τα παιδιά ανατρέφονται διαφορετικά από τα παντοδύναμα. Το «ανήμπορο» αναφέρεται στην εν αγνοία τους πεποίθηση και τις πράξεις της αδυναμίας τους στις σχέσεις τους. Ανατρέφονται να είναι εγωκεντρικά, όπως ο εγωκεντρικός γονέας. Γονέας και παιδί μοιάζουν στην προσωπικότητα.

Ο ανήμπορος γονέας και το ανήμπορο παιδί ανταγωνίζονται σθεναρά ο ένας τον άλλον. Ο καθένας θέλει να είναι το κορυφαίο άτομο στη σχέση. Ο καθένας θέλει το δικό του τρόπο. Τα νεαρά ανήμπορα παιδιά συχνά εκφοβίζονται από τον εγωιστή γονέα τους με υποτιμήσεις και χαρακτηρισμούς.

Άλλες φορές μπορεί να είναι ευνοημένα παιδιά, που θεωρούνται από τους εγωιστές γονείς ως ξεχωριστά. Αυτό συμβαίνει επειδή οι γονείς προβάλλουν τη δική τους ιδιαιτερότητα και εγωκεντρική προσέγγιση στο παιδί. Είναι σαν να κοιτάζουν σε έναν καθρέφτη.

Τα μεγαλύτερα ανήμπορα παιδιά και οι έφηβοι εκφοβίζουν και αντεπιτίθενται στον γονέα τους. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει λεκτική ή και σωματική σύγκρουση, καθώς και οι δύο ξεσπούν με απαιτήσεις για να κάνουν το δικό τους στη σχέση.

Οι δυσκολίες ακολουθούν και στην ενήλικη ζωή

Δυστυχώς, οι επιπτώσεις της συμβίωσης με έναν εγωκεντρικό γονέα δεν εξαφανίζονται στο τέλος της παιδικής ηλικίας. Καθώς τα παιδιά ενηλικιώνονται, συνεχίζουν να σχετίζονται με άλλους εγωιστές ανθρώπους με τον ίδιο τρόπο που είχαν συναισθηματικά διαμορφωθεί να κάνουν ως παιδιά.

Τα παιδιά με παντοδύναμη προσωπικότητα συχνά παντρεύονται εγωκεντρικούς συντρόφους. Επικεντρώνονται στην ικανοποίηση και τη φροντίδα του συντρόφου τους. Παραμελούν τον εαυτό τους στη σχέση.

Τα ανήμπορα παιδιά μπορεί να δημιουργήσουν τις ίδιες σχέσεις υψηλής σύγκρουσης με άλλους εγωιστές ανθρώπους. Θα βρίσκονται πάντα σε έναν ανταγωνισμό για να πετύχουν το δικό τους αποτέλεσμα στη σχέση. Μπορεί να έχουν συχνές συναισθηματικές εκρήξεις, ακόμη και σωματικές διαμάχες.

Υπάρχει διέξοδος;

Ας ελπίσουμε ότι οι εγωκεντρικοί άνθρωποι θα θελήσουν να βελτιώσουν τον εαυτό τους πριν γίνουν γονείς. Μπορούν να το κάνουν αυτό κάνοντας έναν ειλικρινή απολογισμό του δικού τους συναισθηματικού τύπου διαμόρφωσης.

Πώς μεγαλώσατε; Σας επέτρεπαν να κάνετε πολύ το δικό σας; Τα άλλα μέλη της οικογένειας ενέδιδαν στα αιτήματα, τις απαιτήσεις ή τα ξεσπάσματά σας, όσο παράλογα κι αν ήταν; Περιμένετε από τους άλλους να ικανοποιούν τις επιθυμίες σας και να μην σας απογοητεύουν ποτέ;

Αν οι απαντήσεις σε αυτές τις ερωτήσεις είναι θετικές για εσάς, τότε πιθανότατα χρειάζεται να τα επεξεργαστείτε όλα αυτά πριν γίνετε γονείς. Με αυτόν τον τρόπο μπορείτε να προετοιμαστείτε για να μεγαλώσετε τα παιδιά σας με λογικό τρόπο, ακούγοντας τις ανάγκες και τις απόψεις τους και επιβάλλοντας συνετή καθοδήγηση και πειθαρχία.

Εξελισσόμαστε σημαίνει να αφαιρούμε τη μάσκα που δείχνουμε στον κόσμο

Ο William James, ο παππούς της σύγχρονης ψυχολογίας, είπε χαρακτηριστικά: «Όταν δύο άνθρωποι συναντιούνται, στην πραγματικότητα είναι παρόντες έξι άνθρωποι. Υπάρχει ο κάθε άνθρωπος όπως βλέπει τον εαυτό του, ο κάθε άνθρωπος όπως τον βλέπει ο άλλος και ο κάθε άνθρωπος όπως πραγματικά είναι». Ο James επισημαίνει τη θεμελιώδη φύση της συνειδητότητας.

Η εικόνα του εαυτού μας είναι αυτό που νομίζουμε ότι είμαστε. Το πώς πιστεύουμε ότι μας βλέπουν οι άλλοι είναι μια προβολή αυτής της αυτοεικόνας. Και ποιοι είμαστε κατά βάθος; Αυτό χρειάζεται προσπάθεια για να το ανακαλύψουμε.

Μέρος της διαδικασίας ανακάλυψης είναι η ανάπτυξη της συνειδητότητας, η αποκάλυψη κρυμμένων τμημάτων του εαυτού και η προσαρμογή της αυτοεικόνας μας στην πορεία. Όσο περισσότερη εσωτερική ανακάλυψη πραγματοποιείται, τόσο περισσότερες πληροφορίες έχετε να επεξεργαστείτε και τόσο περισσότερο η αυτοεικόνα σας επικαιροποιείται για να γίνει μια καλύτερη αντανάκλαση της ψυχής. Αυτό που ονομάζουμε ανάπτυξη ή αυτοανάπτυξη, αποτυπώνει αυτή τη διαδικασία ανάπτυξης της εικόνας που έχουμε για τον εαυτό μας.

Οτιδήποτε μπορεί να περιορίσει την ανάπτυξη, από την απροθυμία να αντιμετωπίσουμε τις σκιές μας, μέχρι σταθερές πεποιθήσεις ή κρίσεις σχετικά με τον τύπο του ατόμου που είμαστε. Ο Carl Jung, μια άλλη ιδιοφυΐα του ψυχισμού, ενσωματώνει τη σοφία του James σε ένα ολοκληρωμένο μοντέλο. Η ορολογία του Jung για το εγώ, την προσωπικότητα και τον εαυτό, αφορούν το πώς ο άνθρωπος βλέπει τον εαυτό του, πώς πιστεύει ότι τον βλέπουν και πώς πραγματικά είναι αντίστοιχα.

Η μάσκα που δείχνουμε στον κόσμο

Ο τομέας της ψυχολογίας βάθους έχει παρουσιάσει πολλά μοντέλα για να μεταφέρει την πρόκληση της διαμεσολάβησης του εαυτού, ή του εσωτερικού κόσμου, με τον εξωτερικό κόσμο, που αποτελείται από άλλους ανθρώπους και την κοινωνία στο σύνολό της. Ο δάσκαλος του Jung, ο Sigmund Freud, αποκαλεί αυτή την ποιότητα του ψυχισμού το υπερεγώ, το μέρος του νου που «ταμπουρώνει» τις αρχέγονες επιθυμίες και ορμές, προκειμένου να υπάρχει και να οικοδομεί σχέσεις με άλλους ανθρώπους. Ο Erik Erikson, ένας άλλος μαθητής του Freud, δημιούργησε ένα ολόκληρο μοντέλο ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης που βασίζεται στην αιώνια ένταση μεταξύ των προσωπικών και των κοινωνικών αναγκών.

Προφανώς, αυτή η πράξη εξισορρόπησης βρίσκεται στον πυρήνα του τι σημαίνει να είσαι ένας εξελιγμένος, πολιτισμένος άνθρωπος. Ο Jungεξηγεί την περσόνα ως «ένα περίπλοκο σύστημα σχέσεων μεταξύ της ατομικής συνείδησης και της κοινωνίας, ένα είδος μάσκας, σχεδιασμένο αφενός για να προκαλεί μια συγκεκριμένη εντύπωση στους άλλους και, αφετέρου, για να αποκρύπτει την πραγματική φύση του ατόμου». Όλοι μας, αν είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας, θα είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε τη μάσκα που συχνά δείχνουμε στον κόσμο – για να ταιριάξουμε, να αρέσουμε, να μην προσβάλλουμε, να συμμορφωθούμε.

Η Persona προέρχεται από το λατινικό persōna, που σημαίνει μάσκα ή χαρακτήρας, και χρησιμοποιούταν για να περιγράψει τη μάσκα που φορούσαν οι ηθοποιοί όταν έδιναν παραστάσεις. Για τον Jung, αυτή η κοινωνική μάσκα αναπτύσσεται ως ένας τρόπος για να γίνουμε πιο ευχάριστοι ή συμπαθείς. Για πολλούς, αναπτύσσεται νωρίς στην παιδική ηλικία, όπου οι σημαντικές εμπειρίες διαμορφώνουν την ιδέα μας για το ποιες συμπεριφορές ή συναισθήματα είναι αποδεκτές και ποιες όχι.

Ο Jung δεν πίστευε ότι η persona από μόνη της ήταν κακή. Η ικανότητα να ενσαρκώνουμε διάφορους ρόλους στη ζωή είναι απαραίτητη για να λειτουργούμε σε υψηλό επίπεδο. Είναι απαραίτητο να έχουμε μια περσόνα επαγγελματισμού στην εργασιακή μας ζωή ή μια περσόνα σεβασμού όταν έχουμε να κάνουμε με τους κοντινούς μας ανθρώπους. Αν μοιραζόσασταν τα πάντα, χωρίς καμία μάσκα ή φίλτρο, πιθανότατα θα βρισκόσασταν χωρίς φίλους πολύ γρήγορα. Το να οικοδομήσετε σχέσεις εμπιστοσύνης ή να αναπτύξετε θετικές σχέσεις απαιτεί κοινωνικές δεξιότητες, άλλωστε.

Ο Jung είδε την περσόνα ως πρόβλημα όταν συγχωνεύεται με τον εσωτερικό εαυτό: «ο κίνδυνος είναι να γίνουν πανομοιότυποι με την περσόνα τους – ο καθηγητής με το βιβλίο του, ο τενόρος με τη φωνή του. Τότε η ζημιά έχει γίνει – στο εξής ζει αποκλειστικά με φόντο τη δική του βιογραφία… Θα μπορούσαμε να πούμε, με λίγη υπερβολή, ότι η περσόνα είναι αυτό που στην πραγματικότητα δεν είναι κανείς, αλλά που ο ίδιος αλλά και οι άλλοι νομίζουν ότι είναι».

Όταν κάποιος ταυτίζεται υπερβολικά με την περσόνα, η ταυτότητά του εξαρτάται από τον εξωτερικό κόσμο. Έχει ελάχιστη επίγνωση των ορίων μεταξύ του αληθινού εαυτού μέσα του και του τρόπου με τον οποίο βλέπει τον εαυτό του ή πιστεύει ότι τον βλέπουν οι άλλοι. Όσο περισσότερο κάποιος διαστρεβλώνει και παραμορφώνει τη συμπεριφορά του για να ταιριάζει στις ανάγκες των άλλων, κάτι που συχνά αποκαλούμε «people-pleasing», τόσο περισσότερο απομακρύνεται από τη γνώση του εαυτού του. Όσο περισσότερο ταυτίζεται κάποιος με την περσόνα, τόσο βαθύτερα θάβεται η αληθινή του προσωπικότητα.

Το μονοπάτι της αυθεντικότητας

Ένας άλλος κορυφαίος ψυχολόγος, ο Carl Rogers, εισήγαγε τη θεωρία της συμφωνίας για να εξηγήσει τη γέφυρα μεταξύ του πώς είναι κανείς στον κόσμο και της αυτοεικόνας του. Το μονοπάτι της ανάπτυξης και της εξέλιξης σημαίνει, με απλούς όρους, τη διαδικασία αποκάλυψης της αλήθειας του ποιος είσαι μέσα σου, και στη συνέχεια εργάζεσαι για να την ενσωματώσεις στον κόσμο. Αυτό απαιτεί επίγνωση της προσωπικότητας και τη συχνά τρομακτική εμπειρία του σπάσιμου του κελύφους του ψεύτικου εαυτού.

Μια από τις λειτουργίες της περσόνας είναι να δημιουργεί μια σκόπιμη εντύπωση, μια πράξη που έχει ένα επιθυμητό αποτέλεσμα. Η περσόνα προσφέρει έναν οδηγό δίνοντάς σας μια εικόνα του ποιοι δεν είστε. Αυτό που αισθάνομαι αληθινό και αυθεντικό προέρχεται από ένα μέρος βαθιά μέσα μου, συνήθως ένας εσωτερικός ψίθυρος ή μια αίσθηση γνώσης, που μου υπενθυμίζει όταν δεν ενεργώ με έναν τρόπο που αισθάνομαι αληθινός. Η αλήθεια δεν έχει κανένα επιθυμητό αποτέλεσμα, εκτός από το να εκφραστεί.

Μέρος της διαδικασίας της απελευθέρωσης από τη μάσκα είναι απλώς να συνειδητοποιούμε πότε και σε ποιο βαθμό εμφανίζεται στην επιφάνεια. Χρειάζεται θάρρος για να αφαιρέσετε τη μάσκα. Η διαδικασία δεν πρέπει να εκβιαστεί, αλλά να εξερευνηθεί με υπομονή. Απαιτείται ειλικρίνεια προς τον εαυτό σας για να διερευνήσετε πότε η μάσκα είναι ενεργή και τι νιώθετε ότι κερδίζετε ενεργώντας με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Ποιοι είναι οι λόγοι, οι δικοί σας λόγοι, που φοράτε τη μάσκα αυτή; Θα μπορούσε να είναι η επικύρωση, το κύρος, ο σεβασμός ή η αποφυγή της απόρριψης.

Ό,τι κι αν είναι αυτό, να ξέρετε ότι ο πόνος του να μην φέρνετε τον αληθινό σας εαυτό στην επιφάνεια και να ζείτε με έναν τρόπο που σας φαίνεται σωστός, είναι πολύ μεγαλύτερος από οποιονδήποτε στόχο επιτυγχάνει η μάσκα. Είτε είστε αληθινοί με τον εαυτό σας είτε όχι, σε κάποιους ανθρώπους θα αρέσετε, σε άλλους όχι. Η επιλογή είναι να είστε αυθεντικοί και να σας συμπαθήσουν ή να σας αντιπαθήσουν, ή μη αυθεντικοί και να σας συμπαθήσουν ή να σας αντιπαθήσουν. Όσο κλισέ κι αν ακούγεται, είναι προτιμότερο να γίνεις αρεστός ή αντιπαθής γι’ αυτό που πραγματικά είσαι, παρά να ζεις ένα ψέμα.

Αυτό που ζούμε, είναι μια αλλαγή

Όχι θα σου πω, δεν δοκιμάζεσαι για πρώτη φορά, ούτε είναι η τελευταία δοκιμασία αυτή που περνάς. Γιατί απλούστατα δεν έχει νόημα αυτός ο όρος που χρησιμοποιούμε.

Πες μου αλήθεια, πότε θεώρησες ότι τα πράγματα ήταν συνεχώς όπως τα ήθελες, και αν κάποτε ήταν, πόσο διάρκεια είχε αυτό; Σταμάτησες ποτέ σου για να κοιτάξεις την επόμενη μέρα έχοντας την σιγουριά πως ξέρεις το πώς θα κυλίσει και έγινε πραγματικά έτσι ποτέ;

Και κάπου εδώ έρχεται όλη η ομορφιά του θέματος!

Όταν τα πράγματα εξελίσσονται όπως τα έχουμε σχεδιάσει, και όταν δεν ταράζει κάτι το απρόοπτο τα όνειρά μας, και η έκβαση των γεγονότων έχει θετικό πρόσημο για εμάς, τότε λέμε ότι έχουμε ευχάριστες εκπλήξεις στη ζωή μας. Αν όμως η έκβαση των γεγονότων έχει αρνητικό πρόσημο, το λέμε πρόβλημα. Όμως το πρόσημο, είναι κάτι που εμείς το βάζουμε στα γεγονότα!

Κάτι που μας δυσαρεστεί, κάποιον άλλον τον ευχαριστεί. Σε κάτι που εμείς βλέπουμε απροσπέλαστους τοίχους, για άλλον αποτελεί το πεδίο πρόκλησης μέσω του οποίου θα αποκτήσει γνώση, εμπειρία και ενδυνάμωση για τα επόμενα. Αυτό που κάνει εμένα να λυπάμαι, για άλλον είναι το στοιχείο που νιώθει ζωντανός και παραγωγικός.

Ποτέ στην ιστορία δεν είχε σημασία κάποιο γεγονός. Τη σημασία τη δίνουμε μετά εμείς, με το πρόσημο που θέλουμε και βάζουμε. Το νόημα πάντα αλλάξει ανάλογα με την οπτική που έχουμε. Η τελική κρίση, είναι στην κρίση μας. Στο μύθο που επιλέγουμε να μας ακολουθεί και στον τρόπο που θα κάνουμε την περιγραφή. Στη βαρύτητα που θα δώσουμε στα λόγια. Στο συναίσθημα που θα τα ντύσουμε. Στη στάση που θα κρατήσουμε. Και όλα αυτά, είναι επιλογή.

Αν το θέλεις, η ανθρωπότητα πάντα περνάει μέσα από δοκιμασίες.

Ή αν το θέλεις, η ανθρωπότητα συνεχώς ωριμάζει καθώς τα γεγονότα που την επηρεάζουν ξεδιαλύνουν τα σκουπίδια που κουβαλάει ώστε να μείνει με τα καθαρότερα, τα δικαιότερα και τα αξιότερα στοιχεία που μέσα από τη διαδρομή ανακαλύπτει και αποκαλύπτει. Ποτέ άλλοτε το παρελθόν δεν ήταν τόσο ελπιδοφόρο όσο η εποχή που τώρα διανύουμε. Όμως έχει και τα περισσότερα σκουπίδια που έχουμε ποτέ μας συσσωρεύσει.

Όχι θα σου πω, δεν είναι δοκιμασία αυτό που ζούμε. Είναι ίσως μια αλλαγή, κάτι που επειδή δεν το κάναμε από μόνοι μας έρχεται η σοφία της ζωής να μας το δείξει.

Είναι ο καιρός που χρειάζεται να στραφούμε μέσα μας, για να δούμε πόσο παγκόσμιοι είμαστε, πόσο αλληλένδετοι, πόσο μικρός είναι ο πλανήτης μας που τελικά δεν έχει γειτονιές και ξέχωρα χωράφια, αλλά είναι ένα χωράφι που φιλοξενεί όλους μας.

Είναι η ώρα που ο εχθρός θα δώσει χέρι βοηθείας και ο φίλος θα δείξει ότι δεν ήταν αυτό που νομίζαμε.

Είναι η ώρα των ανθρώπων, που οφείλουμε να βάλουμε στην άκρη τις διαφορές μας, για να δείξουμε ότι οι ομοιότητές μας είναι το σοβαρότερο κίνητρο αν θέλουμε να συνεχίσουμε την κατοίκηση αυτού του πλανήτη.

Είναι η ώρα ώστε οι διασπορείς και οι έμποροι του φόβου να παραμεριστούν στο παραπέτασμα της ιστορίας, και οι διαφωτιστές να αναλάβουν να μοιράσουν το φως τους. Γιατί ο κίνδυνος ήταν, είναι και θα είναι υπαρκτός. Ο φόβος όμως είναι επιλογή! Και αν στον κίνδυνο βαδίσεις χωρίς το φόβο, τότε τραβάς για τη λύση οποιουδήποτε προβλήματος.

Στην εποχή του “δεν ξέρω”

Ξημέρωσε πάνω από τον πλανήτη μας η εποχή του “δεν ξέρω”.

Είναι μια καινούρια και αρκετά περίεργη εποχή. Είναι η εποχή που κρύβει την ευκαιρία μέσα της για να αλλάξουν όλα. Θα αλλάξουν; Δεν ξέρω!

Πως άραγε θα τελειώσουν όλα αυτά που συμβαίνουν; Δεν ξέρω!
Πως θα είναι η επόμενη ημέρα; Δεν ξέρω!
Πότε θα τελειώσει όλο αυτό; Δεν ξέρω!
Τι θα συναντήσουμε όταν όλα περάσουν; Δεν ξέρω!
Πως και πόσοι θα είμαστε τότε; Δεν ξέρω!
Τι θα γίνει στο άμεσο μέλλον; Δεν ξέρω!
Πως θα είναι η κανονικότητα τότε; Δεν ξέρω!
Πόσος χρόνος θα χρειαστεί μέχρι να ξεπεράσουμε αυτό που ζούμε; Δεν ξέρω!

Οπότε μπορώ πλέον στα πολύ σοβαρά, να καταλάβω ότι απαντήσεις που συνήθως ήταν εύκολες να δοθούν, τώρα αντικαταστάθηκαν από το “δεν ξέρω”. Δεν μου φαίνεται και ιδιαίτερα κακό αυτό, ή τουλάχιστον δεν μου ακούγεται και τόσο τραγικό όσο θα ήθελαν κάποιοι που πάντα εκμεταλλεύονται τις διάφορες εποχές να φανεί.

Ουσιαστικά αυτό που μπορώ να καταλάβω αυτόν τον καιρό, είναι ότι είναι επιτακτικό να αλλάξω τις ερωτήσεις μου. Να φύγω από τη ζώνη του “δεν ξέρω” και να πάω προς ηρεμότερα νερά, εκεί που μπορώ να επιπλεύσω. Αυτό που δεν το ξέρω, ότι και να κάνω και όσο και αν κουράσω το μυαλό μου, δεν το ξέρω!

Τι μου μένει λοιπόν να μπορώ να γνωρίζω; Απλά, το πώς θα διαχειριστώ εγώ, αυτήν την μεταβατική περίοδο και όχι το πώς θα με εγκλωβίσει αυτή η περίοδος μέσα της. Γιατί το μυστικό είναι πως ποτέ δεν είχαν σημασία τα γεγονότα που μας έβρισκαν, αλλά νόημα είχε το τι κάναμε εμείς με αυτά. Ποια ήταν η σημασία που τους δίναμε!

Έτσι, ξέρω πως σήμερα, μπορώ να νοιάζομαι για το σήμερά μου και πως θα επενδύσω σε αυτό ώστε να με περιμένει ένα αύριο με καλύτερες προοπτικές. Αν αλλάζει ο κόσμος γύρω μου, χρειάζεται άμεσα να αλλάξω τη θεώρηση που έχω για τον κόσμο που ζούσα. Και το Δεν Ξέρω μου, γίνεται μια θαυμάσια αφορμή για να μάθω.

Αφού δεν ξέρω αν θα αλλάξουν όλα, ας φροντίσω εγώ να έχω αλλάξει πρώτα, ώστε αν είμαι από τους ευλογημένους που ξαναβλέπουν την ανατολή του ήλιου, να έχω γίνει ένας καλύτερος άνθρωπος για εμένα, για τους οικείους μου, για το περιβάλλον μου και για τη ζωή όλη.

Φροντίζω να ακολουθώ τους κανόνες , ώστε να βοηθήσω να τελειώσουν όλα αυτά μια ώρα αρχύτερα. Δεν θα ήθελα να είναι ένα βοήθημα του προβλήματος και ένα αγκάθι στη διαδρομή της λύσης του.

Φτιάνω τη μέρα μου όσο καλύτερα μπορώ, με άσκηση, διαλογισμό, ενημέρωση, εμπλουτισμό γνώσεων, γνωριμία με τα άγνωστα κομμάτια μου, περισυλλογή, και πολύ ήσυχη προσμονή ώστε να μπορώ να διακρίνω τις ακτίνες του φωτός όταν αυτές φανούν στον ορίζοντα.

Ενημερώνομαι για όλα αυτά που μπορώ να χρησιμοποιήσω και που δεν τα γνώριζα, επειδή χρησιμοποιούσα τα δεδομένα και γνωστά που τώρα δεν υπάρχουν. Όμως πάντα εκεί έξω υπάρχουν πολλά εργαλεία προς μάθηση και χρήση.

Μαθαίνω να ζω στην αλληλεπίδραση και στην αλληλεγγύη. Δεν είναι τόσο μακριά κάποιος από τους άλλους αν κανείς ζει μόνος, γιατί τα δίκτυα δεν χρειάζονται τη φυσική μας παρουσίαση προκειμένου να οργανωθούμε σε ομάδες βοήθειας.

Αν δεν γνωρίζω την κανονικότητα, δεν είναι κάποιο σπουδαίο θέμα. Μπορώ πάντα να φτιάξω την δική μου κανονικότητα και του περιβάλλοντος στο οποίο ζω. Και αν μας αρέσει αυτό που θα φτιάξουμε, μπορούμε να το διατηρήσουμε και στην επόμενη μέρα.

Δεν μπορώ να γνωρίζω πόσος χρόνος θα χρειαστεί μέχρι να βρεθούμε πάλι στα φυσιολογικά. Οπότε φροντίζω να φτιάξω μια φυσιολογική ζωή μέχρι τότε, να τη γευτώ, να τη ζήσω, γιατί το μόνο που περνάει ανεπιστρεπτί είναι ο χρόνος μας.

Αν απλά περιμένουμε άσκοπα μέχρι κάτι να συμβεί, θα έχουμε σπαταλήσει από το δώρο της ζωής μας αυτό το χρονικό διάστημα. Και πολλά μπορούμε να καταφέρουμε, όμως το χρόνο που χάνουμε δεν θα τον ξαναβρούμε ποτέ!

Άκου τη φωνή της ησυχίας

Ήρθε! Και ήταν άνοιξη όταν μας χτύπησε την πόρτα! Και όπως πάντα μας βρήκε απροετοίμαστους. Ή έτσι θέλουμε να νομίζουμε και να νιώθουμε! Γιατί βλέπεις είναι δύσκολο να βγεις από το συνηθισμένο και να βαδίσεις σε μονοπάτια που μάλλον κανείς ποτέ του δεν μπόρεσε να τα περιγράψει. Και έτσι σπρωχνόμαστε έξω από τη ζώνη ασφαλείας μας!

Το δεδομένο αλλάζει, και ίσως να αλλάξει για πάντα!

Μιλάμε όμως για τον άνθρωπο! Αιώνες τώρα, τα ίδια και τα ίδια θέματα αντιμετωπίζει και επαναλαμβάνει συνεχώς τα ίδια προβλήματα. Και πάντα εκεί έξω ψάχνει να βρει τις απαντήσεις, να αισθανθεί αιώνιος, άτρωτος, να μαζέψει δύναμη και να εξασφαλίσει σιγουριά. Και όλο μαζεύει και συσσωρεύει, εκμεταλλευόμενος ένα πλεονέκτημα που του έδωσε η φύση. Την ικανότητα να κυριαρχεί και να προσαρμόζεται!

Όμως, αρκεί μια στιγμή, μια μικρούλα τόση δα στιγμούλα, που το οικοδόμημα θα φανεί πως δεν είχε θεμέλια, πως η μεγαλοσύνη και η κοινωνική άνοδος δεν είναι διαβατήριο, πως η συσσώρευση δεν εξαγοράζει παραπάνω ημέρες, πως το χάσιμο της ανθρωπιάς οδηγεί σε μονόδρομο κατηφορικό, και πως το κλείσιμο της πόρτας δεν άφηνε απέξω τους άλλους αλλά εμάς μόνους με τον τρόμο μας.

Σε αυτή τη στιγμή, τότε που το γνωστό εξαϋλώνεται και το άγνωστο δείχνει πολύ άγνωστο και προκαλεί όλες μας τις αισθήσεις, τότε είναι η ώρα της επιλογής! Μπορούμε να γαντζωθούμε σε αυτό που φεύγει, με αποτέλεσμα να πονέσουμε πολύ και να μείνει πίσω μας ένα μεγάλο κομμάτι του εαυτού μας, ή να κοιτάξουμε την επόμενη ημέρα με περιέργεια, αναζητώντας να μάθουμε ίσως από την αρχή τον τρόπο που θα κατοικούμε σε αυτόν τον υπέροχο πλανήτη.

Είναι ώρα για σιωπή. Πάντα ήταν, αλλά ζούσαμε σε πολύ θόρυβο για να το καταλάβουμε. Ευκαιρία για περισυλλογή. Για γνωριμία καλύτερη με το εαυτό μας. Για αγάπη της ύπαρξής μας. Είναι ώρα να μάθουμε τα καλύτερα της προσωπικότητάς μας και να τα αναδείξουμε ώστε να φωτίσουμε όσους βρίσκονται στα σκοτάδια τους. Είναι και ο μόνος τρόπος. Μπορείς να δώσεις μόνο από αυτό που έχεις. Και ο καθένας έχει μέσα του τα καλύτερά του. Αρκεί να μείνει μόνος, με τον εαυτό του, να συλλογιστεί, να αναλογιστεί, να κάνει τον απολογισμό του, και να δει τι έχει γύρω του.

Υπάρχει μια οικογένεια εκεί πέρα. Όλοι έχουν μία. Από κάπου γεννηθήκαμε, και κάποιοι έφτιαξαν και τις δικές τους οικογένειες. Δεν είμαστε μόνοι! Υπάρχουν κάποιοι δικοί μας άνθρωποι. Όλοι έχουν τέτοιους. Φίλους, συνεργάτες, παρέες. Δεν είμαστε μόνοι! Υπάρχουν άτομα που επηρεάζεις και σε επηρεάζουν. Γνωστοί, επαγγελματικοί κύκλοι, ομάδες επαφών και αλληλοεπιδράσεων. Όχι μόνο δεν είμαστε μόνοι, αλλά όλο και πιο τεράστιος γίνεται ο κύκλος σου!

Και αυτοί οι κύκλοι, συμμετέχουν μέσα σε ένα ασταμάτητο δίκτυο επικοινωνίας και ανταλλαγών. Όλων των ειδών τις ανταλλαγές! Όχι μόνο δεν είσαι μόνος, αλλά ουσιαστικά είσαι τα πάντα. Είσαι όλα τα γνωστά, όλα τα άγνωστα, όλα τα περασμένα και όλα τα μελλούμενα.

Μόνο μείνε αυτόν τον καιρό σε λίγη σιωπή! Άκου τη φωνή της ησυχίας! Άσε τη ζωή να σου δείξει ένα καινούριο νόημα, ώστε να βρεις νόημα πίσω από όλα αυτά που εξελίσσονται.

Είσαι ανεκτίμητος. Να προσέχεις.

Η πάλη με τα αρνητικά συναισθήματα

Όταν ο Πήτερ Ουσπένσκυ ανεξαρτητοποιήθηκε από τον δάσκαλο και φίλο του Γκουρτζίεφ, ανέπτυξε την δική του προσέγγιση για την ανάπτυξη του ανθρώπου μέσα από τον Τέταρτο Δρόμο. Με διαλέξεις, βιβλία, δημιουργία ομάδων, συνόψισε την κοσμοθεωρία και την φιλοσοφία του δασκάλου του με τον δικό του τρόπο, επιμένοντας στην πιο πρακτική, εφαρμόσιμη προσέγγιση των βασικών της αρχών. Κεντρικό σημείο στον Τέταρτο Δρόμο ήταν η κατάκτηση της Αυτογνωσίας εντός του κόσμου μέσα από την διαρκή αυτενθύμιση του ανθρώπου. Και ακρογωνιαίος λίθος σε αυτήν την κατάκτηση του γνώθι σαυτόν ήταν η πάλη με τα αρνητικά συναισθήματα, ίσως το μεγαλύτερο εμπόδιο για να αποκτήσει ο άνθρωπος αντίληψη του εαυτού του, του κόσμου και των αρχών του και για να πλησιάσει την ανώτερη σοφία όσο αυτό του είναι δυνατόν. Κάποιες από τις βασικές γραμμές αυτού του αγώνα ενάντια στα αρνητικά συναισθήματα παρουσιάζονται συνοπτικά εδώ.

Τα αρνητικά συναισθήματα προκαλούνται από τις φαντασιώσεις μας

Το σημείο εκκίνησης στις «Ψυχολογικές Διαλέξεις» που έδωσε ο Ουσπένσκι από το 1934 έως το 1940 περίπου, για την αποφυγή των αρνητικών συναισθημάτων είναι πως στην καθημερινή ζωή, σχεδόν οτιδήποτε ‘αισθανόμαστε’ είναι φανταστικό και ότι ακόμα κι όταν δεν είναι άμεσα δυσάρεστο ή ενοχλητικό, είναι πολύ πιθανό να γίνει τέτοιο ανά πάσα στιγμή, στη διάρκεια της μέρας ή σε επόμενο χρόνο.

Σκοπός των προφορικών και γραπτών μαθημάτων του ήταν να υποδείξει κάποιες από τις μεθόδους που βοηθούν ώστε να μειωθούν γρήγορα πολλά από αυτά τα φανταστικά, αρνητικά συναισθήματα. Ο Ουσπένσκι μιλούσε για τις δυνατότητες της σταδιακής ελαχιστοποίησης πολλών από αυτά σε άμεσο χρόνο αλλά και τις πιο σύνθετες δυνατότητες ‘αντικατάστασης’ πολλών από αυτά τα συναισθήματα με πραγματικά και θετικά.

Η κύρια διαπίστωση είναι πως τα αρνητικά συναισθήματα είναι ένα τρομακτικό φαινόμενο ακριβώς γιατί κατέχουν τεράστιο μέρος στη ζωή μας απομυζώντας όλη την ενέργεια και τη δυναμική που έχει ο άνθρωπος όχι μόνο για να ζήσει το παρόν του δημιουργικά και πλήρως αλλά και για να φτιάξει το μέλλον του. Κι ενώ κατέχουν τέτοια έκταση στον ανθρώπινο βίο δεν παίζουν κανένα εποικοδομητικό και χρήσιμο ρόλο στη ζωή μας. Δεν μας βοηθούν στον προσανατολισμό μας, δεν δίνουν κανενός είδους χρήσιμη γνώση και δεν μας καθοδηγούν σε οποιαδήποτε ορθή δράση. Αντιθέτως, καταστρέφουν όλη μας την ευχαρίστηση και όλες τις ανθρώπινες χαρές, μετατρέπουν την ζωή σε ασήκωτο βάρος και μπλοκάρουν κάθε δυνατότητα εξέλιξης αφού τίποτα δεν είναι πιο μηχανικό και αυτοματοποιημένο στην φύση μας από τα αρνητικά συναισθήματα.

Φαντασιώσεις – Οδύνη – Προσκολλήσεις

Βεβαίως ο Ουσπένσκι απηχεί τις κεντρικές ιδέες του φιλόσοφου δασκάλου Γκουρτζίεφ που ήταν πολύ δηκτικός και σαφής για την πλεκτάνη που πλέκει το τρίπτυχο Φαντασιώσεις-Προσκολλήσεις-Οδύνη. Διαβάζουμε: «Η αλήθεια είναι πως θα πρέπει να θυσιάσουν μόνον αυτό που φαντάζονται ότι έχουν και που στην πραγματικότητα δεν διαθέτουν. Θα πρέπει να θυσιάσουν τις φαντασιώσεις τους. Όμως κάτι τέτοιο είναι δύσκολο…. Αυτό που θα πρέπει να θυσιάσουν είναι η οδύνη τους και δεν υπάρχει τίποτα πιο δύσκολο να θυσιαστεί. Ο άνθρωπος προτιμά ν’ απαρνηθεί οποιαδήποτε ευχαρίστηση παρά την οδύνη του. Είναι φτιαγμένος με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι προσκολλημένος στην οδύνη περισσότερο από οτιδήποτε άλλο… Όποιος δεν θυσιάσει την οδύνη του, δεν μπορεί να εργαστεί…. Τίποτε δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς την οδύνη αλλά ταυτόχρονα πρέπει να αρχίσουμε θυσιάζοντάς την.»

Η παγίδα της ταύτισης

«Ταύτιση» λέει ο Ουσπένσκι «είναι μια στάση κατά την οποία ο άνθρωπος αφήνεται να απορροφηθεί ολοκληρωτικά από όλα όσα συναντά στη ζωή του και του επιβάλλονται ακαριαία. Η ταύτιση του ανθρώπου με τον εαυτό του είναι η κύρια παγίδα. Η ταύτιση είναι μια πρωτεϊκή και πανίσχυρη κατάσταση και η απελευθέρωσή μας από αυτήν είναι εφικτή μόνο χάρη στη διεργασία που ο Γκουρτζίεφ ονομάζει ‘ενθύμηση του εαυτού’. Αυτό σημαίνει ότι ο άνθρωπος πρέπει να σταματά να ταυτίζεται και να υποφέρει συναισθηματικά, διανοητικά και σωματικά από οτιδήποτε συναντά στη ζωή του και είναι τυχαίο, περιστασιακό και έξω από αυτόν. Πόσες φορές δεν ταραζόμαστε από τις εκδηλώσεις ενός άλλου ακόμα και αν είναι απόλυτα ξένος προς εμάς, από τις σκέψεις μας για το τι σκέφτεται κάποιος άλλος και από τα φανταστικά, ανύπαρκτα και υπερβολικά σενάρια που φτιάχνει το ίδιο μας το μυαλό και αυτομάτως μας τα επιβάλλει. Ο άνθρωπος, υποστηρίζει ο Ουσπένσκι, πρέπει να απαλλαγεί από όλες τις εικόνες που του επιβάλλονται, ακόμα και από εκείνες τις εικόνες που έχει για τον εαυτό του τις οποίες θεωρεί καλές, άξιες και ουσιώδεις γι’ αυτόν. Η μεγαλύτερη ταύτιση και η μεγαλύτερη παγίδα είναι τα καλά στοιχεία με τα οποία δεσμεύουμε την εικόνα μας και τη ζωή μας.

Τα αρνητικά συναισθήματα είναι κάτι αφύσικο

Έτσι λοιπόν, βασικό σημείο υπέρβασης των αρνητικών συναισθημάτων είναι η άρση και η ακύρωση των ψευδαισθήσεων. Μόνον όταν είναι κανείς έτοιμος να εγκαταλείψει τις πιο βαθιές του προσκολλήσεις γίνεται έτοιμος για να δεχτεί. Αυτό σημαίνει διαρκή τριβή ανάμεσα στην συνείδηση και στις αυτόματες εκδηλώσεις της φύσης μας. Για τα αρνητικά συναισθήματα δεν υπάρχει στην ουσία κανένα πραγματικό «κέντρο» στον άνθρωπο που να λειτουργεί για την συσσώρευση ή την επεξεργασία τους – σε αντιστοιχία με τα υπόλοιπα κέντρα της γκουρτζιεφικής φιλοσοφίας. Διευκρινίζει ο Ουσπένσκι στις σημειώσεις από τις «Ψυχολογικές Διαλέξεις» του: «Αυτό που λειτουργεί είναι ένα τεχνητό κέντρο, και αυτό το τεχνητό κέντρο πρέπει να καταστραφεί και να χαθεί. Και θα αισθανθούμε πολύ καλύτερα χωρίς αυτό. Ακόμα και η συνειδητοποίηση ότι είναι δυνατόν να το καταστρέψουμε, είναι πολύ. Αλλά έχουμε τόσες πολλές βεβαιότητες, προκαταλήψεις και ακόμα αξιωματικές αρχές γύρω από αυτό που γίνεται πολύ δύσκολο να απαλλαγούμε από την ψευδή ιδέα που έχουμε ότι τα αρνητικά συναισθήματα είναι αναγκαία και υποχρεωτικά. Όσο σκεφτόμαστε ότι είναι απαραίτητα, αναπόφευκτα και ακόμα χρήσιμα για την αυτοέκφρασή μας και για πολλά άλλα πράγματα- δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Είναι απαραίτητο να διεξάγουμε έναν συγκεκριμένο πνευματικό αγώνα για να διαπιστώσουμε ότι είναι άχρηστα, ότι δεν έχουν καμμιά επωφελή λειτουργία στις ζωές μας και ακόμα ότι παρόλα αυτά όλη μας η ζωή βασίζεται πάνω στα αρνητικά συναισθήματα.

Αυτό που φοβάσαι, αυτό κάνε

Φοβίες. Παράλογοι φόβοι που έδεσαν άγκυρα στην ψυχή σου κι επιμένουν τόσο να πρωταγωνιστούν στην καθημερινότητά σου. Τα είδη τους; Αμέτρητα, όπως κι οι λόγοι που τις προκάλεσαν. Είναι αλήθεια πως πολλοί άνθρωποι έρχονται κάθε μέρα αντιμέτωποι με τις φοβίες τους. Άλλος τρέμει το αεροπλάνο, άλλος το ύψος, άλλος τα ζώα, άλλος τους κλειστούς και στενούς χώρους, άλλος τον ίδιο τον κόσμο, τις αρρώστιες, ακόμα κι ορισμένα αντικείμενα. Καθένας απ’ αυτούς κουβαλάει κάθε μέρα ένα δικό του σταυρό, που αν δεν το βιώσεις, δεν μπορείς να το καταλάβεις, όχι στο εκατό τοις εκατό του τουλάχιστον.

Οι φοβίες είναι φόβοι μη ρεαλιστικοί, που πλάθει το μυαλό σου και σε θέτει σε μια κατάσταση σοκ, χωρίς όμως να υπάρχει πραγματικός κίνδυνος, αληθινή απειλή. Αυτό το σκαλάκι, λοιπόν, της συνειδητοποίησης και της αποδοχής, του να κατανοήσεις δηλαδή πως ο φόβος σου ξεκινάει απ’ το μυαλό σου, που σου παίζει παιχνίδια κι εσύ τσιμπάς άθελά σου, είναι το σημαντικότερο.

Ο φόβος, μεγαλοποιεί τις καταστάσεις. Κι όταν η φοβία σου σωματοποιηθεί πια κι εγκατασταθεί πάνω σου, δύσκολα θα καταφέρεις να την ξεμπλοκάρεις και να την ξεφορτωθείς πλήρως. Ο πανικός που σου προκαλεί η φοβία όταν έρχεσαι αντιμέτωπος πρόσωπο με πρόσωπο μ’ αυτό που φοβάσαι περισσότερο, είναι όντως τεράστιος, αν όμως θέλεις κι είσαι έτοιμος να τον καταπολεμήσεις, δεν είναι ακατόρθωτο να τον ξεπεράσεις.

Φοβάσαι, άρα υπάρχεις. Κι αφού υπάρχεις κι αναπνέεις, μην παραδώσεις τα όπλα σε κανέναν απ’ τους φόβους σου. Γιατί αυτό που φοβάσαι, ό,τι κι αν είναι αυτό, αντιμετωπίζοντάς το, είναι κι αυτό που θα σε φέρει πιο κοντά στην ευτυχία σου.

Κι οι φοβίες μπορούν, όντως, να αντιμετωπιστούν, αποτελεσματικότερα κι ευκολότερα ζητώντας τη βοήθεια ειδικών και μέσω της ψυχανάλυσης. Χρειάζεται, όμως, παράλληλα να το παλέψεις και μόνος. Πάρε την απόφαση. Κάνε ένα βήμα τη φορά. Πάρε χρόνο και πες στον εαυτό σου πως όλα θα πάνε καλά, μέχρι να τον πείσεις ν’ ανοίξει την πόρτα της εξόδου σε ό,τι επιτρέπεις να ζει μες στο μυαλό σου για να σε τρομοκρατεί.

Κράτα φίλο τον εαυτό σου και μην τον αποπαίρνεις επειδή φοβάσαι κι αρνείσαι να παραδεχτείς πώς έχει αυτή η κατάσταση. Πως ουσιαστικά δεν είσαι ό,τι φοβάσαι, πως αυτός ο τρόμος κι η δειλία δε σε αντιπροσωπεύουν, πως δε θες να ‘σαι έτσι, να ζεις σε σκιές, πως δε σ’ αρέσει όλο αυτό που συμβαίνει στη ζωή σου και σε τσαντίζεις που το μόνο που κάνεις είναι να βάζεις όλες τις φοβίες σου μία-μία στο πίσω μέρος του μυαλού σου, νομίζοντας πως έτσι θα τις εξοντώσεις. Γιατί εκεί κάνεις το μεγάλο λάθος, αφού με το να κρύβεις ένα πράγμα κάτω απ’ το χαλί δεν το εξαφανίζεις.

Πάρε ανάσα, λοιπόν, και γύρνα το κλειδί να ξεκλειδώσεις τη φοβία σου, κάνοντας πριν μια βαθιά συζήτηση με τον εαυτό σου και μια αναδρομή στο τι στην προκάλεσε στ’ αλήθεια. Όταν σκεφτείς και βρεις αυτό που σε εγκλώβισε, συμβιβαστείς με αυτό και κρατώντας το στα χέρια σου νιώσεις πως πια δεν έχει λόγο να υπάρχει μέσα σου, πέταξέ το όσο πιο μακριά μπορείς.

Πάρε τη ζωή στα χέρια σου και μέσα απ’ τους φόβους σου νιώσε πιο δυνατός. Γιατί είσαι πάντα πιο δυνατός από μια ψευδαίσθηση. Μάθε να τραγουδάς στους φόβους σου για να ξορκίζονται. Και τότε να ‘σαι σίγουρος πως η ζωή σου θ’ αποκτήσει άλλο χρώμα. Το χρώμα που της έλειπε.

Έτσι θα κοιμάσαι και θα ξυπνάς ήρεμος, ξέροντας πως εσύ ο ίδιος τα κατάφερες και νιώθοντας πλήρης, θα ‘χεις βρει τη χαμένη σου δύναμη.

Αυτό που φοβάσαι, αυτό κάνε. Έτσι μόνο θα καλείσαι ευτυχισμένος άνθρωπος.

Η επιλογή θετικών λέξεων μπορεί να αλλάξει τη ζωή σας

Ο τρόπος που μιλάμε έχει ισχυρό αντίκτυπο στην ικανότητά μας να είμαστε ευτυχισμένοι και πετυχημένοι, όμως λίγοι από εμάς επιλέγουν συνειδητά τις λέξεις που χρησιμοποιούν. Μελέτες έχουν δείξει ότι η χρήση αρνητικών λέξεων όπως το «όχι» μπορεί να αλλάξει την απελευθέρωση των ορμονών και νευροδιαβιβαστών και να βλάψει βασικές δομές που ρυθμίζουν τη μνήμη και τα συναισθήματα μας. Η αλλαγή του τρόπου που μιλάμε στον εαυτό μας και στους άλλους μέσω της καλύτερης επιλογής λέξεων μπορεί να επηρεάσει την αισιοδοξία μας και να βελτιώσει την προθυμία των άλλων να ακούσουν αυτά που λέμε.

Εδώ είναι μερικές συμβουλές για το πώς να χρησιμοποιήσετε τις λέξεις για να βελτιώσετε τη ζωή σας.

«Οι λέξεις που λέμε γίνονται το σπίτι που ζούμε.» –Χαφέζ

«Η πιο ισχυρή λέξη στο λεξιλόγιό μας το … ακόμα”

Συχνά κάνουμε δηλώσεις του τύπου «δεν έχω μάθει Γαλλικά» «ή «δεν ξέρω πώς να χάσω βάρος«, αλλά με την προσθήκη μιας μικρής λέξης στο τέλος της κάθε πρότασης αλλάζετε το συναίσθημα από κάτι που δεν μπορείτε να κάνετε, σε κάτι που φιλοδοξείτε να κάνετε. Ο εγκέφαλός σας αναγνωρίζει τη λεπτή διαφορά ανάμεσα σε μια ανέλπιστη δήλωση και σε μια δήλωση που δείχνει ότι μπορεί μελλοντικά να συμβεί. Κάθε φορά που ξεκινάτε κάτι νέο, να θυμάστε αυτή τη βοηθητική συμπληρωματική λέξη για να κάνετε τις προτάσεις σας πιο ισχυρές και ελπιδοφόρες. Για παράδειγμα, «δεν έχω τρέξει σε μαραθώνιο ακόμα.» Η πρόταση αυτή αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να πραγματοποιηθεί κάτι τέτοιο μελλοντικά αντί για να το αποκλείσει ολοκληρωτικά.

Βγάλτε τη φράση «δεν έχω χρόνο» από τη ζωή σας.

Η φράση «δεν έχω χρόνο» έχει σίγουρα γίνει μια κοινή φράση αυτής της γενιάς. Φιλοδοξούμε να είμαστε απασχολημένοι σαν να αποδεικνύει ότι κάνουμε σημαντικά πράγματα και δε χαραμίζουμε τις ζωές μας. Η φράση «δεν έχω χρόνο» σημαίνει είμαι πολυάσχολος ή προσπαθώ να ολοκληρώσω όλα όσα πρέπει να γίνουν. Προτείνεται η αντικατάσταση της λέξης απασχολημένος με τις λέξεις παραγωγικός ή πλήρης και η αντικατάσταση της φράσης «δεν έχω χρόνο» με τη φράση «η μέρα μου είναι γεμάτη» . Αυτή η μικρή αλλαγή δίνει μεγαλύτερη αίσθηση ελέγχου του αποτελέσματος. Αποβάλλοντας την ταραχή και ηρεμώντας ψυχικά γινόμαστε πιο αποτελεσματικοί και ικανοί να ανταπεξέλθουμε σε παράλληλες εργασίες.

Όχι άλλα “Πρέπει”

Η λέξη “πρέπει” δεν υποδηλώνει μια θετική δράση. Δηλώνει περισσότερο μια υποχρέωση και μια εξήγηση του γιατί κάνετε κάτι. Αν θέλετε να πετύχετε κάτι χρησιμοποιώντας τις δυνάμεις σας, η ώθηση πρέπει να έρθει από μέσα σας. Αντικαθιστώντας τα πρέπει με ουδέτερες ή θετικές λέξεις, μετατρέπεται την πρότασή σας σε μια δήλωση πρόθεσης. Για παράδειγμα, μην λέτε ότι «πρέπει να πάω για φαγητό με τους συναδέλφους«, αλλά «θα πάω για φαγητό με τους συναδέλφους«. Αναλογιστείτε από που πηγάζουν αυτά τα “πρέπει”, αυτό θα ήταν μια καλή εξάσκηση. Μπορεί να είναι οι γονείς, οι συγγενείς, οι φίλοι, ο πολιτισμός ή η θρησκεία, που μας έχουν κάνει να νομίζουμε ότι πρέπει να κάνουμε κάτι. Αν αυτό “πρέπει” δεν ανταποκρίνεται σε αυτά που πραγματικά θέλουμε, λοιπόν, είναι πραγματικά κάτι θέλουμε να κάνουμε;

Όχι άλλα “θα προσπαθήσω”

Ο Yoda είχε δίκιο όταν είπε «Κάντο ή μην το κάνεις. Δεν υπάρχει θα προσπαθήσω.” Το “θα προσπαθήσω” συνήθως σημαίνει ότι δεν θα κάνετε κάτι ή δημιουργεί αμφιβολίες σχετικά με την επιτυχία του αποτελέσματος. Βγάλτε το “θα προσπαθήσω” από το λεξιλόγιό σας για να υιοθετήσετε μια πιο θετική και ισχυρή νοοτροπία. Εάν σκοπεύετε να κάνετε κάτι, κάντε το. Λέγοντας την αλήθεια στον εαυτό σας, έρχεστε σε καλύτερη επαφή με τον πραγματικό εαυτό σας και αρχίζετε να αναγνωρίζετε με μεγαλύτερη σαφήνεια τι θέλετε να κάνετε στη ζωή σας.

Ξεκινήστε να Μιλάτε Θετικά

Όταν αναφέρεστε σε κάτι που επιθυμείτε αντί για να αναφέρεστε σε κάτι που θέλετε να αποφύγετε, η φωνή σας αποκτά μεγαλύτερη δύναμη. Επιλέξτε να μιλήσετε για αυτά που θέλετε και όχι για αυτά που δεν θέλετε. Για παράδειγμα αντί να πείτε «θα σταματήσω να ασχολούμαι με άτομα που δεν το αξίζουν» πείτε “ θα βρω ανθρώπους που θα βγάζουν τον καλύτερο εαυτό μου«.

Δεν είναι Μόνο αυτό που Λέτε, είναι και ο Τρόπος που το Λέτε.

Έχουν γίνει πολλές έρευνες σχετικά με το πώς η στάση και η γλώσσα του σώματος επηρεάζουν την ικανότητά σας να ακουστείτε με επιτυχία.

Αφιερώνοντας κάποιον χρόνο για να κάνετε μικροαλλαγές στον τρόπο που μιλάτε, μπορεί να βελτιώσει την επικοινωνία στην εργασία, στο σπίτι, και στις προσωπικές σας σχέσεις. Επιλέξτε θετικές λέξεις και κάντε τη ζωή σας πιο όμορφη!

ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΛΑΕΡΤΙΟΣ: ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ

ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΛΑΕΡΤΙΟΣ 3ος αιώνας μ.Χ.

Ζ’ 157

Αναφέρουν οκτώ μέρη της ψυχής: τις πέντε αισθήσεις, τη γενεσιουργό δύναμη που υπάρχει μέσα μας, την ικανότητα της ομιλίας και την ικανότητα του λόγου.

Η’ 30-32

Η ανθρώπινη ψυχή, λέει ο Πυθαγόρας, διαιρείται σε τρία μέρη: νοημοσύνη, λογικό, θυμικό. Νοημοσύνη και θυμικό έχουν και τα άλλα ζώα, λογικό μόνο ο άνθρωπος. Η έδρα της ψυχής εκτείνεται από την καρδιά μέχρι τον εγκέφαλο. Στο μέρος της που είναι στην καρδιά έχει την έδρα του το θυμικό, η νοημοσύνη και το λογικό βρίσκονται στον εγκέφαλο. Οι αισθήσεις είναι σταγόνες από αυτά. Το λογικό είναι αθάνατο, όλα τα υπόλοιπα θνητά. Η ψυχή τρέφεται από το αίμα. Οι λογικές δυνάμεις της ψυχής είναι άνεμοι. Τόσο η ψυχή όσο και οι λογικές δυνάμεις είναι αόρατα, γιατί και ο αιθέρας είναι αόρατος. Δεσμά της ψυχής είναι οι φλέβες, οι αρτηρίες και τα νεύρα. Όταν όμως έχει ισχυροποιηθεί κι έχει καταλαγιάσει, δεσμά της γίνονται οι λόγοι και τα έργα. Όταν ριχτεί στη γη, σχηματοποιείται στον αέρα όμοια με το σώμα. 

Ο Ερμής είναι ταμίας των ψυχών, και γι’ αυτό ονομάζεται «πομπαίος», «πυλαίος» και «χθόνιος», διότι αυτός μεταφέρει τις ψυχές από τα σώματα τόσο από τη γη όσο και από τη θάλασσα. Οι καθαρές μεταφέρονται στον ύψιστο χώρο, ενώ οι ακάθαρτες ούτε τις καθαρές πλησιάζουν ούτε η μία την άλλη και δένονται από τις Ερινύες με άρρηκτα δεσμά. Όλος ο αέρας είναι γεμάτος ψυχές, που ονομάζονται δαίμονες και ήρωες, και απ’ αυτές στέλνονται στους ανθρώπους τα όνειρα, τα σημάδια και οι αρρώστιες, και όχι μόνο στους ανθρώπους αλλά και στα πρόβατα και στα άλλα ζώα.

Το μεγαλύτερο πράγμα, λέει, στους ανθρώπους είναι το να κερδηθεί η ψυχή τους από το καλό ή το κακό. Οι άνθρωποι που έχουν αγαθή ψυχή ευδαιμονούν, διαφορετικά δεν ησυχάζουν ποτέ ούτε υπάρχει σταθερότητα στη ζωή τους.

Ο βασιλιάς Άνιος της Δήλου που προέβλεψε τον δεκαετή Τρωικό Πόλεμο

Η Δήλος, το ιερό νησί που γεννήθηκε ο Θεός Απόλλωνας και η αδερφή του, Άρτεμις, βρίσκεται στο κέντρο του Αιγαίου. Στην αρχαιότητα, τα πλοία που ξεκινούσαν απ’ την Αθηνά με προορισμό τις ακτές της Μικράς Ασίας, ανεφοδιάζονταν πάντα στη Δήλο.

Όταν οι Αχαιοί εκστράτευσαν εναντίον της Τροίας, αναγκάστηκαν να σταματήσουν στο νησί, όπου τους υποδέχτηκε ο βασιλιάς Άνιος.

Ο μυθικός βασιλιάς της Δήλου είχε θεϊκή καταγωγή. Μητέρα του ήταν η εγγονή του Θεού Διονύσου, Ροιώ, την οποία ερωτεύτηκε ο Απόλλωνας. Όταν η Ροιώ έμεινε έγκυος από τον Θεό του φωτός, τιμωρήθηκε σκληρά από τον πατέρα της. Την έριξε στη θάλασσα μέσα σε μία λάρνακα και για μέρες, η εγκυμονούσα Ροιώ έπλεε στα κύματα.

Τελικά την εντόπισε ο Απόλλωνας και την έφερε στη Δήλο, όπου μπόρεσε να γεννήσει τον γιο της. Το βρέφος ονομάστηκε Άνιος και γεννήθηκε με το χάρισμα της μαντικής.

Ο Άνιος μεγάλωσε, παντρεύτηκε και απέκτησε πολλά παιδιά. Ανάμεσά τους ήταν οι πολυαγαπημένες του κόρες, οι λεγόμενες «Οινοτρόποι».

Τα ονόματά τους ήταν Σπερμώ, Οινώ και Ελαΐς, τα οποία αντιστοιχούσαν στα βασικά είδη διατροφής, δηλαδή σιτάρι, κρασί και λάδι. Ο προπάππους τους, Διόνυσος, τους έδωσε ένα δώρο ανεκτίμητης αξίας, την ικανότητα να κάνουν τη γη να καρπίζει. Όπου περνούσαν, φύτρωναν αμπέλια, ελιές και σιτάρι.

Εκτός από τις Οινοτρόπους, ο Ανίας απέκτησε και τρεις γιους, τον Μύκονο, τον Άνδρο και τον Θάσο. Αυτοί οι νέοι άνδρες ταξίδεψαν και ίδρυσαν πολιτείες στα ομώνυμα νησιά του Αιγαίου.

Όταν έφτασαν στη Δήλο οι Αχαιοί, ο Άνιος προέβλεψε ότι ο πόλεμος εναντίον της Τροίας θα κρατούσε 10 χρόνια. Τους πρότεινε λοιπόν, να μείνουν για εννιά χρόνια στη Δήλο και τον δέκατο χρόνο, να φύγουν, για να καταλάβουν την Τροία. Άλλωστε, τους είπε ο Άνιος, στη Δήλο είχαν εξασφαλισμένη την τροφή τους, λόγω των θυγατέρων του.

Όμως ο πανούργος Οδυσσέας κατέστρωσε ένα διαφορετικό σχέδιο. Οι Αχαιοί απήγαγαν τις τρεις κοπέλες και τις πήραν μαζί τους στην Τροία, για να εφοδιάζουν τον στρατό με τρόφιμα.

Οι νεαρές κουράστηκαν να βλέπουν μάχες και θάνατο και παρακάλεσαν τον Διόνυσο, να τις μεταμορφώσει σε περιστέρια, για να δραπετεύσουν. Έτσι κι έγινε. Οι κόρες πέταξαν μακριά, προς την πατρίδα τους τη Δήλο κι έκτοτε απαγορεύτηκε να σκοτώνονται τα περιστέρια πάνω στο νησί.

Ολοκληρώνεται το Great Reset

Τεχνητή νοημοσύνη και ChatGPT, έλεγχος παντού – Έρχεται υποδούλωση για όλους.

Gatestone Institute: Έλεγχος πληροφόρησης και σκέψης – Η τεχνολογία στην υπηρεσία των καταχθόνιων σχεδίων του WEF.

Όταν ο Thomas More έγραψε την κοινωνικοπολιτική του σάτιρα για μια φανταστική νησιωτική κοινωνία στον Νέο Κόσμο, της έδωσε το πλασματικό όνομα Ουτοπία, που προέρχεται από τα Ελληνικά και σημαίνει «κανένας τόπος».

Αν και More ο έλεγε χιουμοριστικά στο κοινό του ότι η εξιδανικευμένη κοινότητα που περιέγραφε δεν υπήρχε πουθενά, αιώνες ολόκληροι κεντρικών σχεδιασμών που κυνηγούσαν την φαντασίωση των ουτοπικών κοινωνιών δεν κατάφεραν να αντιληφθούν το αστείο.

Ακόμη χειρότερα, για κάθε ειρηνική θρησκευτική κοινότητα που επιδιώκει τον διαχωρισμό της από τον σύγχρονο πολιτισμό, υπάρχει ένας τύραννος διψασμένος για εξουσία που επιδιώκει να επιβάλει την θέλησή του σε όλους τους άλλους, γράφει σε ανάλυσή του για το Gatestone Institute o J.B. Shurk.

Φαίνεται ότι δεν περνάει μια γενιά που κάποιος μεγαλομανής να μην διακηρύξει: «Αν ο κόσμος κάνει ακριβώς αυτό που απαιτώ, θα κάνω την ζωή σας εδώ στην Γη σωστό παράδεισο». Συνήθως, αυτοί οι ίδιοι ναρκισσιστές περνούν στην ιστορία και τους θυμόμαστε είτε ως ματαιόδοξους καραγκιόζηδες είτε ως αιμοδιψείς τυράννους –συχνά και τα δύο.

Μελλοντική Ουτοπία

Σήμερα, ο Klaus Schwab βγαίνει ως ηγέτης του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF) για να υποσχεθεί μια «Μεγάλη Επαναφορά» για την ανθρώπινη φυλή. Οραματίζεται μια μελλοντική Ουτοπία που επιτυγχάνεται μέσω της τεχνολογικής ακρίβειας, της κεντρικής διαχείρισης των πόρων της Γης, της προσεκτικής παρακολούθησης των πολιτών, της συγχώνευσης ανθρώπινης και τεχνητής νοημοσύνης και της μονοπώλησης της κυβερνητικής εξουσίας από μια μικρή επαγγελματική τάξη με αναγνωρισμένη τεχνογνωσία.

Αν και το WEF έχει αφιερώσει τα τελευταία 50 χρόνια οργανώνοντας συνέδρια, δημοσιεύοντας προτάσεις πολιτικής και συνδέοντας παγκόσμιους ηγέτες στον τομέα της βιομηχανίας, των τραπεζών, της τεχνολογίας πληροφοριών, της συλλογής μυστικών πληροφοριών, της στρατιωτικής στρατηγικής και της πολιτικής, ο στόχος της αποστολής του είναι εξαιρετικά απλός: οι πιο έξυπνοι, οι άριστοι αυτού του κόσμου θα πρέπει να κυβερνούν όλους τους άλλους.

Αν διαχωριστεί από τις βλέψεις του για «σωτηρία του κόσμου» από την ανεξέλεγκτη αύξηση του πληθυσμού και την κλιματική καταστροφή, το WEF δεν αποτελεί κάτι καινούργιο. Τα θεμέλιά του υπάρχουν τουλάχιστον από την εποχή του Πλάτωνα, όταν πριν από δυόμισι χιλιετίες ο Έλληνας φιλόσοφος πρότεινε η ιδανική πόλη-κράτος να διοικείται από «φιλόσοφους βασιλείς».

Ακριβώς όπως ο Πλάτωνας έκανε την έρευνά του στον κόσμο και αναμενόμενα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι της δική του θέσης θα έπρεπε λογικά να κυβερνούν όλους τους άλλους, οι παγκόσμιες «ελίτ» του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ έχουν καταλήξει σε μια εντυπωσιακά παρόμοια απόφαση. Απέχοντας πολύ από το να προωθήσουν οτιδήποτε προοδευτικό ή σύγχρονο, ο Schwab και οι συνεργάτες του βαδίζουν στα χνάρια ενός αρχαίου Έλληνα. Για μισό αιώνα, τα μέλη του WEF προσπαθούν να επινοήσουν την τέλεια παγκόσμια κυβέρνηση χωρίς να λάβουν έγκριση από τους ψηφοφόρους πληθυσμούς των δυτικών εθνών και -χωρίς να αποτελεί έκπληξη- αυτοί οι ίδιοι «φιλόσοφοι βασιλείς» έχουν ορίσει τους εαυτούς τους να κυβερνήσουν. Πόσο βολικό, πράγματι!

Η συγκεντρωτική Τάξη Πραγμάτων και οι… ειδικοί

Όπως ισχύει για όλα σχεδόν τα οράματα της Ουτοπίας, η νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων του WEF θα είναι εξαιρετικά συγκεντρωτική.

Οι «ειδικοί» στην κλιματική αλλαγή θα καθορίζουν ποια είδη ενέργειας μπορούν να χρησιμοποιηθούν από επιχειρήσεις και καταναλωτές.

Οι «ειδικοί» σε θέματα βιωσιμότητας θα καθορίζουν ποια τρόφιμα θα τρώνε οι άνθρωποι (όσοι δεν ανήκουν στην «ελίτ»).

Οι «ειδικοί» στην παραπληροφόρηση θα καθορίζουν τι είδους ειδήσεις και ποια πλευρά μιας δημόσιας συζήτησης μπορεί να γίνουν γνωστά και να προωθηθούν.

Οι «ειδικοί» στην υγειονομική περίθαλψη θα καθορίζουν πόσες φορές κάθε πολίτης πρέπει να κάνει ολοένα και νεότερα «εμβόλια», εάν οι πολίτες πρέπει να μένουν σε lockdown «για το καλό τους», και αν πρέπει να φορούν μάσκες προσώπου για να αποδεικνύουν την συνεχή συμμόρφωσή τους.

Οι «ειδικοί» στον εξτρεμισμό θα καθορίζουν ποια είδη λόγου είναι «επιβλαβή».

Οι «ειδικοί» στον ρατσισμό θα καθορίζουν ποιες ομάδες στην κοινωνία έχουν άδικα «προνόμια».

Οι «ειδικοί» στην ανισότητα θα καθορίζουν τίνος περιουσία πρέπει να δημευθεί και ποιες ομάδες θα πρέπει να επιβραβεύσει το Κράτος.

Οι «ειδικοί» στις απαιτήσεις του κράτους θα διαπιστώνουν ότι το κράτος ενεργεί εύλογα σε κάθε βήμα. Ωστόσο, η ελευθερία της σκέψης, η ελευθερία του λόγου, τα ατομικά δικαιώματα και άλλες προσωπικές ελευθερίες θα σημαίνουν ελάχιστα σε ένα μέλλον που κατασκευάζεται από το WEF και βασίζεται σε εμπειρογνωμοσύνη εγκεκριμένη από τον φιλόσοφο βασιλιά. Δεν επιτρέπεται ουδέποτε οι ανάγκες, οι επιθυμίες ή οι ανησυχίες ενός ατόμου να εμποδίζουν το «ευρύτερο καλό». Αυτό είναι το μουντό όραμα του Schwab για την Ουτοπία.

Η μελλοντική υποδούλωση

Εάν αυτός και η κλίκα του WEF τα καταφέρουν, αυτό θα γίνει χρησιμοποιώντας την τεχνολογία για να εξασθενίσουν, αντί να ενδυναμώσουν την ανθρώπινη φυλή.

Ήδη, οι άνθρωποι έχουν εξοικειωθεί με τους νέους όρους της μελλοντικής τους υποδούλωσης.

Τα ψηφιακά νομίσματα της κεντρικής τράπεζας θα επιτρέψουν στις κυβερνήσεις όχι μόνο να παρακολουθούν το εισόδημα κάθε πολίτη και το ιστορικό αγορών του σε πραγματικό χρόνο, αλλά και να περιορίζουν τι μπορεί να ξοδέψει ένα άτομο ανάλογα με τα κοινωνικά πιστωτικά σκορ που καθορίζονται από την κυβέρνηση, τις θεωρούμενες παραβιάσεις του «κοινού καλού» ή ίσως την άδικη κατοχή «συστημικών προνομίων».

Τα ψηφιακά διαβατήρια εμβολίων όχι μόνο θα παρέχουν καθολική παρακολούθηση των κινήσεων κάθε ατόμου, αλλά θα διασφαλίζουν επίσης τη συμμόρφωση στις μελλοντικές υποχρεωτικές εντολές κατά τη διάρκεια δηλωμένων «έκτακτων καταστάσεων υγείας». Προσωπικά αποτυπώματα άνθρακα που μετρούν την «ενοχή» κάθε ατόμου για τη λεγόμενη ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή θα έχουν ως αποτέλεσμα την καταγραφή όλων όσων τρώει και οπουδήποτε πηγαίνει κάποιος, ενώ συνεχώς θα «παρακινούν» κάθε πολίτη με ψηφιακές ανταμοιβές ή ποινές με σκοπό να τροποποιήσει τη συμπεριφορά του σύμφωνα με πρότυπα που προτιμά η κυβέρνηση. Θα πρέπει να είναι αυτονόητο ότι όταν οποιαδήποτε κυβέρνηση διαθέτει τέτοιες παντοδύναμες εξουσίες, οι εισβολές στην ιδιωτική ζωή θα επεκταθούν, οι δηλωμένες «έκτακτες καταστάσεις υγείας» θα γίνουν περισσότερες και οι κυβερνητικές «παρακινήσεις» θα γίνουν απλώς πιο παρεμβατικές.

Αν αυτό ακούγεται περισσότερο δυστοπικό παρά ουτοπικό και σχεδόν σαν μια ανεπιθύμητη φυλακή την οποία επιτηρούν ασύδοτοι κυβερνητικοί πράκτορες, έτσι ακριβώς είναι.

Οι ζηλωτές του WEF δεν κρύβουν καν τις προθέσεις τους πια, φτάνοντας ήδη στο σημείο να προωθούν την κατασκευή των «έξυπνων πόλεων» ή των «πόλεων των 15 λεπτών», στις οποίες δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι μπορούν να μετακομίσουν, να ζουν δίπλα-δίπλα σε μικρά συγκροτήματα διαμερισμάτων, και να κινούνται σε ένα συνεχή λαβύρινθο εισόδων και εξόδων που θα έχουν πρόσβαση αποκλειστικά μέσω επαλήθευσης και έγκρισης μιας ψηφιακής ταυτότητας. Ουσιαστικά, ο στόχος είναι να δημιουργηθεί ένας ψηφιακός πανοπτικός τύπος κτιρίων που θα υλοποιεί όλα τα παραπάνω προγράμματα επιτήρησης για να παρέχει στους μελλοντικούς κυβερνώντες τον απόλυτο έλεγχο, αφήνοντας όλους τους άλλους σε μια μόνιμη κατάσταση πειθήνιας φυλάκισης.

Στην διάλεκτο του WEF, τέτοια σχήματα απόλυτης επιτήρησης και τροποποίησης της συμπεριφοράς θα δημιουργήσουν ένα «βιώσιμο» μέλλον για την ανθρωπότητα.

Χωρίς αμφιβολία, οι φρουροί των φυλακών αισθάνονται σχεδόν το ίδιο όταν οι κατάδικοι κρατούνται πίσω από τα κάγκελα μέσα σε ασφαλισμένα κελιά που βρίσκονται το ένα δίπλα στο άλλο. Η διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι στην Ουτοπία του WEF κανένα έγκλημα δεν πρέπει να διαπράττεται για να καρπωθεί κανείς τα άδικα «οφέλη» του Schwab.

Τώρα, αν οι Δυτικοί εκτιμούσαν ακριβώς αυτό που τους έρχεται, ενδεχομένως να εξοργίζονταν και να αντιστέκονταν στη νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων του WEF. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, ο πιο σημαντικός πόλεμος που διεξάγεται σήμερα είναι αυτός που δεν συζητείται ποτέ ανοιχτά στον Τύπο: ο κρυφός πόλεμος για την ενημέρωση. Όταν επιτρέπεται στους ανθρώπους να συζητούν ανοιχτά ιδέες σε μια δημόσια κοινότητα (που συμπεριλαμβάνει την ψηφιακή κοινότητα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των ιστοσελίδων που δεν εφαρμόζουν τις πρακτικές αποκλεισμού των μηχανών αναζήτησης), αυτή η «ελεύθερη αγορά ιδεών» θα πάει εκεί που την οδηγούν οι άνθρωποι που συζητούν αυτές τις ιδέες. Για να επιβιώσουν οι κυβερνητικές «ρητορικές» αλλά και για να υπερισχύσουν έναντι όλων των αντίθετων απόψεων, οι κυβερνητικές πλατφόρμες πρέπει να γείρουν την πλάστιγγα της ελευθερίας του λόγου προς όφελός τους, γελοιοποιώντας, λογοκρίνοντας ή κατηγορώντας τις σκέψεις και τα λόγια των αντιφρονούντων.

Σε οποιαδήποτε άλλη αγορά, μια τέτοια σκόπιμη παρέμβαση θα θεωρούνταν αντιανταγωνιστική συμπαιγνία κατά παράβαση των αντιμονοπωλιακών νόμων, αλλά επειδή οι ακόλουθοι του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ αντιμετωπίζουν την ανταγωνιστική ελευθερία του λόγου ως επικίνδυνη «παραπληροφόρηση», η «ελεύθερη αγορά ιδεών» έχει μετατραπεί σε ελεγχόμενο «ασφαλή χώρο» για τους φίλους της κυβέρνησης.

Η τεχνητή νοημοσύνη

Τι συμβαίνει όταν η κυβερνητική αμφιθυμία απέναντι στην ελευθερία του λόγου συνδυάζεται με την ανήθικη τεχνοκρατική δύναμη πίσω από τα σχέδια του WEF για την παγκόσμια Ουτοπία; Λοιπόν, όπως δήλωσε πρόσφατα ο Schwab στη Σύνοδο Κορυφής της Παγκόσμιας Κυβέρνησης στο Ντουμπάι σε συζήτηση σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη (AI), τα chatbots και τις ψηφιακές ταυτότητες:

«Όποιος κατέχει αυτές τις τεχνολογίες -κατά κάποιο τρόπο- θα γίνει ο κυρίαρχος του κόσμου». (Μετά από αυτό, η ενιαία κυβέρνηση εξακολουθεί η να θεωρείται «θεωρία συνωμοσίας;») Εάν το WEF ελέγχει τον ψηφιακό κόσμο, τότε ουσιαστικά θα ελέγχει τους ανθρώπους. Αυτό που κάποτε αποτελούσε υλικό επιστημονικής φαντασίας, τώρα είναι το σχέδιο των τεχνοκρατών του WEF να «χακάρουν» το μυαλό των εργαζομένων παρακολουθώντας και αποκωδικοποιώντας τα εγκεφαλικά τους κύματα.

Η Google εφαρμόζει έναν τέτοιο έλεγχο σκέψης: έχει δηλώσει την πρόθεσή της να αναπτύξει ένα πρόγραμμα «τεχνικής πρόληψης» με σκοπό να «δημιουργήσει ανοσία» στους ανθρώπους ενάντια σε αυτό που η Google θεωρεί ως «προπαγάνδα» ή «παραπληροφόρηση» κάνοντας πλύση εγκεφάλου σε ανυποψίαστους χρήστες του διαδικτύου για την προπαγάνδα που παρασκευάζει και εγκρίνει η ίδια η Google. Με τη χειραγώγηση των χρηστών της Google εν αγνοία τους, αυτό το μεγαθήριο των μηχανών αναζήτησης μπορεί να αποκρούει όλες τις ανταγωνιστικές ιδέες. Ευφυές!

Ο ιδρυτής της Microsoft, Bill Gates αισθάνεται το ίδιο. Σε συνέντευξή του στη γερμανική εφημερίδα Handelsblatt, ο δήθεν εμπειρογνώμονας των εμβολίων υποστηρίζει ότι οι τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν ως ισχυρά εργαλεία για την καταπολέμηση της «ψηφιακής παραπληροφόρησης» και της «πολιτικής πόλωσης». Αυτή η δήλωση ήρθε αμέσως μετά από μια πρόσφατη ανακάλυψη ότι η Microsoft χρησιμοποιεί ήδη μια βρετανική δεξαμενή σκέψης, τον Παγόσμιο Δείκτη Παραπληροφόρησης (GDI), για να βάλει στη μαύρη λίστα κρυφά συντηρητικές εταιρείες μέσων μαζικής ενημέρωσης στις Ηνωμένες Πολιτείες και να τις εμποδίσει να παράγουν διαφημιστικά έσοδα.

Το παράδοξο; Το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ χρηματοδοτεί την εργασία «παραπληροφόρησης» του GDI μέσω των κεφαλαίων των φορολογουμένων στην Εθνική Δωρεά για τη Δημοκρατία και του δικού του Παγκόσμιου Κέντρου Δέσμευσης, τα οποία στη συνέχεια μεταφέρονται στο GDI αφού αυτό έχει μεταφέρει αυτή την αισχρή διάκριση απόψεων στη Microsoft κα σε άλλες εταιρείες χρησιμοποιώντας ένα λεπτό πέπλο «αντικειμενικότητας».

Ακολουθώντας το μοντέλο του WEF για τη δημιουργία μιας παντοδύναμης συνεργασίας μεταξύ της ιδιωτικής βιομηχανίας και της κυβερνητικής αρχής, η Microsoft και το υπουργείο Εξωτερικών έχουν αντιληφθεί πώς να υπονομεύουν κάθε διαφωνία με την ύπαρξη ενός τρίτου οργανισμού, του GDI, χαρακτηρίζοντας όλα αυτά ως «επιβλαβή παραπληροφόρηση» στη «Λίστα Δυναμικού Αποκλεισμού».

Ομοίως, τα δημόσια χρηματοδοτούμενα ειδησεογραφικά πρακτορεία σε όλη τη Δύση -όπου περιλαμβάνονται η Γερμανία, ο Καναδάς, η Ελβετία και το Βέλγιο- συνεργάζονται για να «αναπτύξουν διαδικτυακές λύσεις» με σκοπό να στοχεύσουν τα «σχόλια μίσους και την αυξανόμενη παραπληροφόρηση». Τι θα μπορούσε ενδεχομένως να πάει στραβά όταν τα ιδρύματα που ελέγχονται από το κράτος συνεργάζονται για τον έλεγχο της διάδοσης των πληροφοριών;

Ως πρώην στέλεχος του συμβουλίου «Εμπιστοσύνη και Ασφάλεια» του Twitter, ο Yoel Roth κατέθεσε στο Κογκρέσο, ότι «η απεριόριστη ελευθερία του λόγου οδηγεί σε λιγότερο λόγο, όχι σε περισσότερο». Από αυτό το οργουελικό πρότυπο ασαφειών, η σαφής γραμμή που διαχωρίζει τις προστασίες για την ελευθερία του λόγου από την απόλυτη λογοκρισία είναι αν ο ομιλητής διατυπώνει απόψεις σύμφωνα με τον κυβερνώντα συνασπισμό των τιτάνων του Big Tech και των κυβερνητικών αρχών ή όχι. Στην ουτοπία του Schwab, δεν υπάρχει χώρος για πραγματική ελευθερία λόγου.

Η λογοκρισία

Τι συμβαίνει όταν η δουλειά της λογοκρισίας του κοινού τοποθετείται εξ ολοκλήρου στα ψηφιακά χέρια της τεχνητής νοημοσύνης (AI); Παρόλο που ορισμένοι πολιτικοί ηγέτες έχουν προειδοποιήσει ότι η ΑΙ θα μπορούσε να αποτελέσει μια «υπαρξιακή απειλή» για την ανθρωπότητα, και ακόμη και όπως πρωτοπόροι της τεχνολογίας, όπως ο πρώην επικεφαλής της Google Eric Schmidt, παραδέχονται ότι τα συστήματα πληροφορικής που τροφοδοτούνται με AI πρέπει να θεωρούνται τόσο ισχυρά όσο τα πυρηνικά όπλα, η βιασύνη προς την ουτοπία που έχει κατασκευαστεί από την ΑΙ προπορεύεται με μεγάλη ταχύτητα. Αυτό θα πρέπει να ανησυχήσει όποιον έχει σώας τας φρένας. Εξάλλου, οι γνωστικές προκαταλήψεις αυτών που αποτελούν την «ελίτ» του Big Tech, όπως ο Gates, ο Schmidt και άλλοι, θα μεταφράζονται σχεδόν σίγουρα σε ψηφιακές προκαταλήψεις για κάθε τεχνητή νοημοσύνη.

Το ChatGPT, ένα πρόγραμμα λογισμικού Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) που άρχισε να κυκλοφορεί στα τέλη του περασμένου έτους, τρομοκρατεί ήδη πολύ τους ανθρώπους με την εμφανή πολιτική του προκατάληψη.

Σε μια περίπτωση, το AI κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μια φυλετική συκοφάντηση είναι χειρότερη από το να εξαφανιστεί μια πόλη από πυρηνική βόμβα.

Σε μια άλλη, η ΑΙ δικαιολόγησε την καταστολή των ψηφοφόρων του Trump ως απαραίτητη τακτική για την «υπεράσπιση της δημοκρατίας» και την πρόληψη της εξάπλωσης του «επικίνδυνου λόγου», ενώ ταυτόχρονα υποστήριξε ότι «η AI δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για την καταστολή της ελευθερίας του λόγου» των υποστηρικτών του Biden. Εν τω μεταξύ, αμέσως μόλις κάποιοι πειραματιστές απέκτησαν πρόσβαση στο νέο chatbot τεχνητής νοημοσύνης της Microsoft, ο συνθετικός εγκέφαλος άρχισε να απειλεί τους ανθρώπους.

Αυτά τα ανησυχητικά πρώιμα σημάδια δίνουν βάση στην προειδοποίηση του Schmidt ότι η AI πρέπει να θεωρείται εξίσου και εγγενώς επικίνδυνη όσο και οι πυρηνικές βόμβες.

Σε περίπτωση που ο ίδιος και άλλοι που ανήκουν στην παγκόσμια «ελίτ» του οικονομικού φόρουμ διαφέρουν από τους επιστήμονες που εμπλέκονται στο Σχέδιο Μανχάταν, ωστόσο, φαίνεται πως έγκειται στον δικό τους διακαή πόθο να στρέψουν αυτά τα φοβερά όπλα τεχνητής νοημοσύνης ενάντια στους δυτικούς λαούς.

Σαφώς, εάν το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Schwab σκοπεύει να εγκαινιάσει μια Ουτοπία με τεχνητή νοημοσύνη όπου μπορεί να γίνει ο «κυρίαρχος του κόσμου», τότε δεν χρειάζεται και πολύ τα ανθρώπινα όντα. Με μια πολύ κυριολεκτική έννοια, οι άνθρωποι δεν είναι τίποτα περισσότερο από «πράγματα» που πρέπει να μετρηθούν, να αλλάξουν θέση, να μπουν σε κατηγορίες, να αποκτήσουν ετικέτες, να υποστούν παρακολούθηση, χειραγώγηση και έλεγχο. Δεν είναι τίποτα περισσότερο από γρανάζια στη μεγάλη υπερανθρωπιστική, τεχνοκρατική μηχανή του WEF —χρήσιμοι για κάποιο χρονικό διάστημα, ίσως, αλλά τελικά αποτελούν βάρος αφού χρειάζονται τροφή και στέγη, και είναι λογικά αναλώσιμοι.

Εάν η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να σκεφτεί όπως θέλει ο Schwab και να υποστηρίξει τις ιδέες που λατρεύει ο Schwab, τότε οι άνθρωποι αποτελούν εμπόδιο.

Εάν το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ αποκτήσει την συγκεντρωτική του Ουτοπία, η «αντικειμενοποίηση» του ανθρώπινου γένους θα είναι ένα τεράστιο βήμα προς την τελική καταστροφή του.

Ο Αριστοτέλης και η ηδονή σε σχέση με τη γένεση και την κακία

Με δεδομένο ότι δεν μπορεί να υπάρξει ευδαιμονία χωρίς ηδονές είναι φανερό ότι (αντιστοίχως) δε θα μπορούσε να υπάρξει φιλοσοφική διερεύνηση της ευδαιμονίας χωρίς την πλήρη αποσαφήνιση της ηδονής σε εννοιολογικό επίπεδο: «Το επόμενο θέμα που πρέπει να συζητήσουμε είναι η ηδονή· και τούτο διότι ο λόγος μας στρέφεται γύρω από το θέμα της ευδαιμονίας, και η ευδαιμονία, κατά κοινή ομολογία, είτε ταυτίζεται με την ηδονή και με μια ζωή γεμάτη ηδονή, είτε τουλάχιστον δεν μπορεί να υπάρξει ξεκομμένη από την ηδονή» (1204a 7.1).

Και αμέσως θα συμπληρωθεί: «πρέπει να συζητήσουμε το θέμα της ηδονής, όχι μόνο γιατί και οι άλλοι θεωρούν ότι πρέπει να γίνει αυτό, αλλά κυρίως για το λόγο ότι εμείς οι ίδιοι το θεωρούμε απαραίτητο. Γίνεται αναγκαίο να μιλήσουμε για την ηδονή, αφού στα σίγουρα δεν υπάρχει ευτυχία χωρίς ηδονή» (1204a 7.2).

Το ζήτημα γίνεται ακόμη πιο περίπλοκο, καθώς υπάρχουν πολλοί οι οποίοι καταδικάζουν τις ηδονές ως παρορμήσεις προς το κακό ικανές να εκτρέψουν τον άνθρωπο από το δρόμο της αρετής. Από αυτή την άποψη, οι ηδονές είναι αδύνατο να συμπεριληφθούν στα αγαθά (κανένα αγαθό δεν μπορεί να αντίκειται στην αρετή) και –κατά συνέπεια– ο άνθρωπος πρέπει να δείξει πυγμή, ώστε να καταφέρει να τις χαλιναγωγήσει.

Ο Αριστοτέλης παρουσιάζεται απολύτως αντίθετος με αυτή την αντίληψη, αφού –στη δική του εκδοχή– οι ηδονές τίθενται ως θεμέλιο της ευτυχίας: «Καταρχήν ας αναφερθούμε στα επιχειρήματα που προβάλλουν όσοι θεωρούν ότι η ηδονή δεν πρέπει να συναριθμείται στα αγαθά. Λένε αυτοί: Η ηδονή είναι γένεση και η γένεση είναι κάτι το ατελές, αλλά το αγαθό ποτέ δεν κατοικεί στην περιοχή του ατελούς» (1204a 7.3).

Η άποψη αυτή κατά τον Αριστοτέλη δε χρήζει πειστικότητας: «Θα προσπαθήσουμε να αναιρέσουμε το επιχείρημα αυτό, δεδομένου ότι δεν ισχύει. Καταρχήν, κάθε ηδονή δεν αποτελεί γένεση· για παράδειγμα, η ηδονή που προκύπτει από τη θεωρητική αναζήτηση δεν αποτελεί γένεση, ούτε και η ηδονή που προκύπτει από την ακοή <ή την όραση> ή την όσφρηση· διότι δεν προκύπτει από μια κατάσταση στέρησης, όπως συμβαίνει στις άλλες περιπτώσεις ηδονής, π.χ. στην ηδονή από το φαγητό ή του πιοτό» (1204b 7.4).

Η αντίληψη που θέλει τη γένεση να υφίσταται με το πέρασμα από την έλλειψη στην πληρότητα μπορεί να φαίνεται ότι βρίσκει ανταπόκριση στις ηδονές του φαγητού (η πείνα είναι πράγματι μορφή έλλειψης) και γενικότερα στις σωματικές ηδονές, αλλά δεν μπορεί να συμπεριλάβει τις πνευματικές ηδονές ή εκείνες που προκύπτουν από την όραση ή την ακοή. Η ηδονή που αντλείται από τη μουσική ή από τη θέα ενός όμορφου τοπίου δεν μπορεί να ερμηνευτεί ως αναπλήρωση μιας οπτικής ή ακουστικής έλλειψης. Η άποψη που θέλει όλες τις ηδονές να ταυτίζονται με τη γένεση (ως συμπλήρωση της έλλειψης) κρίνεται ισοπεδωτική, αφού δεν υπολογίζει τη διαφορετικότητα των ηδονών.

Όμως, και οι σωματικές ηδονές, παρόλο που φαινομενικά μπορεί να δίνουν την εντύπωση της γένεσης, εν τέλει ούτε αυτές αποτελούν γένεση: «Γενικώς καμιά μορφή ηδονής δεν αποτελεί γένεση· ούτε καν οι ηδονές που προκαλούνται από το φαγητό και το πιοτό δεν είναι γενέσεις· και κάνουν λάθος όσοι τις θεωρούν έτσι· διότι φτάνουν να νομίζουν ότι η ηδονή αποτελεί γένεση για το λόγο ότι προξενείται στον άνθρωπο μόλις κάτι του προσφερθεί. Δεν είναι έτσι όμως. Επειδή υπάρχει ένα μέρος της ψυχής με το οποίο νιώθουμε ηδονή που προξενείται όταν μας προσφέρεται κάτι το οποίο στερούμαστε, αυτό το μέρος της ψυχής ενεργεί τότε και μεταβάλλεται, και ακριβώς αυτή η μεταβολή και η ενέργειά του είναι η ηδονή» (1204b 7.7-8).

Με άλλα λόγια, η ηδονή δεν είναι γένεση που προκαλείται από την προσφορά κάποιου πράγματος (π.χ. φαγητού) που βρίσκεται σε έλλειψη, αλλά ενέργεια της ψυχής που μεταβάλλεται προξενώντας την ηδονή: «Για το λόγο, λοιπόν, ότι το μέρος αυτό της ψυχής ενεργεί συγχρόνως με την προσφορά, ή καλύτερα γι’ αυτή την ίδια την ενέργεια του μέρους τούτου της ψυχής, νομίζουν κάποιοι ότι η ηδονή είναι γένεση· παράλληλα, ενώ η προσφορά είναι πασίδηλη, το μέρος της ψυχής με το οποίο νιώθουμε την ηδονή δεν είναι προφανές» (1204b 7.8).

Το ότι δεν μπορούμε να γνωρίζουμε με τρόπο χειροπιαστό ποιο είναι το μέρος της ψυχής που ενεργεί, ώστε να νιώθουμε ηδονή, όχι μόνο δεν αναιρεί την αλήθεια αυτής της άποψης, αλλά ενδεχομένως να ερμηνεύει και τα αίτια της παρεξήγησης. Η άγνοια και το ασαφές της λειτουργίας της ψυχής είναι πολύ πιθανό να οδηγεί σε εσφαλμένες κρίσεις και παρανοήσεις.

Οι υποστηρικτές αυτής της άποψης (ότι δηλαδή η ηδονή είναι γένεση) μοιάζουν με εκείνους που επειδή δεν αντιλαμβάνονται την ψυχή με τις αισθήσεις αρνούνται την ύπαρξή της ισχυριζόμενοι ότι ο άνθρωπος είναι μόνο σώμα: «Ένα ανάλογο παράδειγμα: κάποιος να νομίζει ότι ο άνθρωπος είναι σώμα για το λόγο ότι το σώμα είναι προσιτό στις αισθήσεις, ενώ η ψυχή δεν είναι· αλλά ο άνθρωπος είναι και ψυχή» (1204b 7.9).

Ο Αριστοτέλης θα συμπεράνει: «Αυτό ακριβώς συμβαίνει και με εκείνο το μέρος: υπάρχει πράγματι το μέρος της ψυχής με το οποίο νιώθουμε την ηδονή, μέρος το οποίο ενεργεί συγχρόνως με την προσφορά αυτού που στερούμαστε. Αυτός είναι ο λόγος που καμία μορφή ηδονής δεν αποτελεί γένεση» (1204b 7.9).

Εξάλλου, η αντίληψη της ηδονής ως αποκατάσταση κάποιας έλλειψης δεν ευσταθεί, όχι μόνο γιατί υπάρχουν ηδονές που δεν προϋποθέτουν κάποια πρότερη έλλειψη (πνευματικές ηδονές ή ηδονές που οφείλονται στην όραση και την ακοή), αλλά και γιατί η αποκατάσταση της έλλειψης δε συνεπάγεται πάντα και την ηδονή. Στο δέκατο βιβλίο από τα «Ηθικά Νικομάχεια» ο Αριστοτέλης αναφέρει: «Λένε επίσης, ότι η λύπη είναι έλλειψη της φυσικής μας κατάστασης, ενώ η ηδονή η επάνοδος στη φυσική μας κατάσταση. Όμως τα δύο αυτά είναι πράγματα που έχουν να κάνουν με το σώμα» (Ηθικά Νικομάχεια 1173b 3, 8-10).

Με άλλα λόγια, η αποδοχή της ηδονής ως αποκατάστασης κάποιας σωματικής έλλειψης, δεν μπορεί παρά να οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η ηδονή σχετίζεται με το σώμα και όχι με την ψυχή: «Αν λοιπόν η ηδονή είναι επάνοδος στη φυσική μας κατάσταση, τότε την ηδονή πρέπει να την αισθάνεται αυτό στο οποίο συμβαίνει αυτή η επάνοδος στη φυσική κατάσταση, άρα το σώμα· αυτό όμως από κανέναν δε θεωρείται σωστό, και ούτε άρα η ηδονή είναι η επάνοδος στη φυσική κατάσταση, αλλά τη στιγμή που συντελείται αυτή η επάνοδος, αισθάνεται κανείς την ηδονή, ακριβώς όπως αισθάνεται κανείς λύπη τη στιγμή που υφίσταται μια χειρουργική επέμβαση» (Ηθικά Νικομάχεια 1173b 3, 11-15).

Εάν η ηδονή αφορούσε το σώμα ως επάνοδός του στη φυσική του κατάσταση, θα έπρεπε να αισθάνεται κανείς ηδονή κι όταν τον χειρουργούνε, αφού έτσι αποκαθίσταται η φυσική του σωματική ακεραιότητα. Κάτι τέτοιο όμως είναι αδύνατο. Η ηδονή έχει να κάνει με την ενέργεια κάποιου μέρους της ψυχής που σχετίζεται με την ενίσχυση τόσο της σωματικής όσο και της πνευματικής ευεξίας και συντελείται τη στιγμή που (η ψυχή) αντιλαμβάνεται την επίτευξή της. Στο παράδειγμα του χειρουργείου, ασφαλώς και δεν το αντιλαμβάνεται τη στιγμή της επέμβασης (μια τέτοια εκδοχή θα αφορούσε το σώμα που λειτουργεί με τρόπο αντανακλαστικό κι όχι την ψυχή), αλλά το διάστημα μετά την επέμβαση, όταν θα εισπράττει την καθημερινή αναπτέρωση των σωματικών δυνάμεων.

Το ότι οι ηδονές μπορούν να σχετίζονται και με τις πνευματικές (διανοητικές) απολαύσεις και με τις απολαύσεις της τέχνης (μέσω της όρασης και της ακοής) αλλά και με τις σωματικές απολαύσεις (που μοιάζουν με αποκατάσταση μιας έλλειψης) δεν καταδεικνύει ότι αποτελούν γένεση, αλλά ότι μπορούν να ιεραρχηθούν ανάλογα με την ποιότητα της απόλαυσης που παρέχουν. Ασφαλώς οι πνευματικές ηδονές κρίνονται ανώτερες, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι οι σωματικές θεωρούνται καταδικαστέες. Στα «Ηθικά Μεγάλα» ο Αριστοτέλης διευκρινίζει επί του θέματος: «είναι φανερό ότι οι ηδονές που προκύπτουν από την όψη και την ακοή και τη σκέψη είναι ανώτερες» (1205b 7.18).

Αφού πλέον ο Αριστοτέλης έχει ξεκαθαρίσει ότι οι ηδονές αποτελούν αγαθό, καθώς δεν αφορούν την ατέλεια της γένεσης, θα περάσει στο επόμενο επιχείρημα εκείνων που τις καταδικάζουν υποστηρίζοντας ότι δεν μπορούν να συγκαταλέγονται στα αγαθά. Το επιχείρημα έχει ως εξής: «Υπάρχουν κάποιες ηδονές κακές, και το αγαθό ποτέ δεν μπορεί να περιέχεται στο κακό» (1204a 7.3).

Ένας τέτοιος συλλογισμός όμως επίσης δεν μπορεί να πείσει, αφού και πάλι λειτουργεί ισοπεδωτικά. Το ότι υπάρχουν κάποιες ηδονές που πράγματι μπορεί να είναι κακές, δε σημαίνει ότι είναι κακές στο σύνολό τους: «το γεγονός ότι οπωσδήποτε υπάρχουν ηδονές κακές είναι κάτι που και εμείς το παραδεχόμαστε» (1205b 7.14).

Ασφαλώς, η ύπαρξη κακών ηδονών δεν μπορεί να οδηγήσει σε καθολικά συμπεράσματα: «Αλλά και με το επιχείρημα ότι υπάρχουν κάποιες ηδονές που είναι κακές, συμπέραναν κάποιοι ότι η ηδονή δεν είναι αγαθό. Μα αυτό το επιχείρημα και η συγκεκριμένη κρίση δεν προσιδιάζει αποκλειστικά στην ηδονή, αλλά έχει εφαρμογή και στη φύση και στην επιστήμη-τέχνη. Διότι υπάρχει και φύση κακή, π.χ. η φύση των σκουληκιών και των σκαθαριών και γενικώς των απαίσιων ζώων, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η φύση είναι κάτι το κακό· με την ίδια λογική υπάρχουν και επιστήμες-τέχνες κακές, π.χ. οι χειρωνακτικές, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η επιστήμη-τέχνη είναι κάτι το κακό· αλλά και η επιστήμη-τέχνη και η φύση είναι εν γένει καλές» (1205a 7.13-14).

Η αναφορά της χειρωνακτικής εκδοχής του κακού στις επιστήμες-τέχνες έχει να κάνει με την ερμηνεία της λέξης βάναυσος («βάναυσοι» γράφει ο Αριστοτέλης στο πρωτότυπο) που αφορά εκείνους τους χειρώνακτες που αφοσιωμένοι στις εργασίες τους χάνουν κάθε πνευματική υπόσταση. Οι άνθρωποι αυτού του είδους θεωρούνται υποδεέστεροι και οι δραστηριότητές τους αρμόζουν περισσότερο σε δούλους. Το ότι οι επιστήμες-τέχνες εκπροσωπούνται πολλές φορές από τέτοιους κατώτερης ποιότητας ανθρώπους δε σημαίνει ότι πρόκειται για κάτι κακό.

Όσο για την κακή εκδοχή της φύσης με την παρουσία των σκουληκιών και των σκαθαριών κι άλλων παρόμοιων «απαίσιων ζώων», ο Αριστοτέλης θα την επαναλάβει φέρνοντας το παράδειγμα των λύκων: «Εξάλλου, υπάρχουν πολλών ειδών φύσεις των ζώων, και κακή φύση και καλή· π.χ. η φύση του ανθρώπου είναι καλή, ενώ του λύκου και όλων των θηρίων είναι κακή» (1205b 7.15).

Η κατάταξη των λύκων και γενικότερα των θηρίων στην κακή φύση δεν αφορά κάποια αντικειμενική κατανομή των όντων σε σχέση με την καλοσύνη και την κακία. Κάτι τέτοιο θα ήταν παράλογο, αφού οι ηθικοί χαρακτηρισμοί νοηματοδοτούνται μόνο όταν απευθύνονται στους ανθρώπους. Η έννοια εδώ του καλού και του κακού έχει να κάνει με την ανθρωποκεντρική οπτική της ωφέλειας ή της βλάβης. Το άλογο μπορεί να είναι καλό, γιατί είναι σε θέση να βοηθήσει τους ανθρώπους, ενώ ο λύκος όχι. Ο λύκος είναι κακός, γιατί όχι μόνο δε βοηθά, αλλά μπορεί και να απειλήσει τους ανθρώπους.

Όμως, ακόμη κι αν ξεπεράσουμε αυτή την καθαρά ανθρωποκεντρική ωφελιμιστική (κι όχι ηθική) εκδοχή του καλού και του κακού που υπάρχει στη φύση, είναι αδύνατο να παραβλεφθεί ότι η φύση κάθε όντος γεννά άλλες ανάγκες και κατ’ επέκταση άλλες συμπεριφορές: «Άλλο η φύση του αλόγου, άλλο του ανθρώπου, και του γαϊδάρου, και του σκύλου» (1205b 7.15). Επομένως: «Δεν ισχύουν τα ίδια και για το άλογο και για τον άνθρωπο και ομοίως ούτε για τα υπόλοιπα· αλλά αφού ακριβώς οι φύσεις τους είναι διαφορετικές, και οι ηδονές είναι διαφορετικές» (1205b 7.16).

Κι όπως ανάλογα με τη φύση οι ηδονές διαφέρουν ανάμεσα στους ανθρώπους και τα ζώα, έτσι διαφέρουν και από άνθρωπο σε άνθρωπο. Το δεδομένο ότι ο Αριστοτέλης δεν απορρίπτει τη φύση, που μαζί με τον εθισμό καθορίζει την ποιότητα του ανθρώπου, είναι φανερό ότι οι άνθρωποι που έχουν καλή φύση έχουν και καλές ηδονές, ενώ εκείνοι που έχουν κακή φύση κακές. Δεν πρέπει λοιπόν να κατηγορεί κανείς τις ηδονές ως κάτι συλλήβδην κακό, αλλά την ποιότητα του ανθρώπου που αντλεί ευχαρίστηση από ευτελείς πράξεις.

Εξάλλου, δε θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει ότι οι πνευματικές ηδονές είναι κάτι κακό. Οι αντιρρήσεις σχετίζονται με τις σωματικές ηδονές που μετατρέπονται σε αρνητικό μόνο αν δεν εκπληρωθούν μέσα στο ορθό πλαίσιο που ορίζεται από το μέτρο και τη λογική. Όμως και σε μια τέτοια περίπτωση, η κακία δεν προέρχεται από τη φύση της ηδονής, αλλά από την έλλειψη μέτρου, για την οποία ευθύνεται αποκλειστικά ο άνθρωπος.

Η αριστοτελική αντίληψη ότι « στα σίγουρα δεν υπάρχει ευτυχία χωρίς ηδονή» (1204a 7.2) είναι η πλήρης απενοχοποίηση των ηδονών, ως κάτι συνυφασμένο με την ευτυχία. Σε τελική ανάλυση, η άρνησή τους (σαν κάτι κακό) ισοδυναμεί με την άρνηση της ευτυχίας. Γι’ αυτό και οι ηδονές αποτελούν αγαθό: γιατί κατ’ ανάγκη τίθενται στην εκπλήρωση της ανθρώπινης ευτυχίας.

Ο Αριστοτέλης θα φέρει ένα ακόμη παράδειγμα: «Άλλο παράδειγμα: έναν αδριαντοποιό δεν πρέπει να τον κρίνουμε με βάση τα αποτυχημένα ή τα κακοφτιαγμένα έργα του αλλά με βάση τα καλοφτιαγμένα· έτσι, ούτε και την επιστήμη-τέχνη ούτε τη φύση ούτε οτιδήποτε άλλο πρέπει να το κρίνουμε από τις κακές εκδοχές του, αλλά από τις αξιόλογες» (1205a 7.14).

Πράγματι, ακόμη και στον τελειότερο καλλιτέχνη θα μπορούσε κάποιος να βρει ένα έργο που ενδεχομένως δεν είναι και τόσο αξιόλογο. Αυτό όμως δε θα μειώσει την αξία του. Θα λέγαμε ότι, ακόμη κι αν η πληθώρα των έργων κάποιου καλλιτέχνη κινείται σε χαμηλά ή μέτρια επίπεδα με κάποιες λίγες φωτεινές εξαιρέσεις, ενώ θα ήταν πιο σωστό να πει κανείς ότι η καλλιτεχνική του παρουσία ως σύνολο κινείται στη μετριότητα, οι περισσότεροι θα το παραβλέψουν αυτό εστιάζοντας περισσότερο στις στιγμές της κορύφωσης. Είναι η τάση του ανθρώπου να επικεντρώνεται σε αυτό που θεωρεί θετικό. Πολύ περισσότερο όταν γίνεται λόγος για τις επιστήμες-τέχνες ή τη φύση. Και οι ηδονές δε θα μπορούσαν να αποτελούν εξαίρεση…

Αριστοτέλης, Ηθικά Μεγάλα - Ηθικά Νικομάχεια