ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ - Μήδεια (824-865)

ΣΤΑΣΙΜΟΝ Γ΄

ΧΟ. Ἐρεχθεΐδαι τὸ παλαιὸν ὄλβιοι [στρ. α]
825 καὶ θεῶν παῖδες μακάρων, ἱερᾶς
χώρας ἀπορθήτου τ᾽ ἄπο, φερβόμενοι
κλεινοτάταν σοφίαν, αἰεὶ διὰ λαμπροτάτου
830 βαίνοντες ἁβρῶς αἰθέρος, ἔνθα ποθ᾽ ἁγνὰς
ἐννέα Πιερίδας Μούσας λέγουσι
ξανθὰν Ἁρμονίαν φυτεῦσαι·

835 τοῦ καλλινάου τ᾽ ἐπὶ Κηφισοῦ ῥοαῖς [αντ. α]
τὰν Κύπριν κλῄζουσιν ἀφυσσαμέναν
χώρας καταπνεῦσαι μετρίους ἀνέμων
840 ἡδυπνόους αὔρας· αἰεὶ δ᾽ ἐπιβαλλομέναν
χαίταισιν εὐώδη ῥοδέων πλόκον ἀνθέων
τᾷ Σοφίᾳ παρέδρους πέμπειν Ἔρωτας,
845 παντοίας ἀρετᾶς ξυνεργούς.

πῶς οὖν ἱερῶν ποταμῶν [στρ. β]
ἢ πόλις ἢ φίλων
πόμπιμός σε χώρα
τὰ παιδολέτειραν ἕξει,
850 τὰν οὐχ ὁσίαν μέταυλον;
σκέψαι τεκέων πλαγάν,
σκέψαι φόνον οἶον αἴρῃ.
μή, πρὸς γονάτων σε πάντᾳ
πάντως ἱκετεύομεν,
855 τέκνα φονεύσῃς.

πόθεν θράσος †ἢ φρενὸς ἢ [αντ. β]
χειρὶ τέκνων σέθεν†
καρδίᾳ τε λήψῃ
δεινὰν προσάγουσα τόλμαν;
860 πῶς δ᾽ ὄμματα προσβαλοῦσα
τέκνοις ἄδακρυν μοῖραν
σχήσεις φόνου; οὐ δυνάσῃ
παίδων ἱκετᾶν πιτνόντων
τέγξαι χέρα φοινίαν
865 τλάμονι θυμῷ.

***

ΤΡΙΤΟ ΣΤΑΣΙΜΟ

ΧΟ. Από χρόνους παλαιούς και πανάρχαιουςτου Ερεχθέα οι απόγονοι ευδαίμονες,825τέκνα των μακάρων θεών,χώρας ιερής και απόρθητης γέννημα,με σοφία τρισένδοξη τρέφονται830και αβροβάδιστοι πάντα πορεύονταιστον λαμπρότατο μέσα αιθέρα,εκεί όπου λένε πως κάποτεοι εννέα Πιέριες Μούσες, οι πάναγνες,την ξανθή Αρμονία εγέννησαν.
835Ο λόγος λέει πως η Κύπριςέλαβε νερό από τις ροέςτου καλλίρροου Κηφισούκαι πως, καθώς ανάσανε,έπνευσαν πάνω από τη χώρα840ευλογημένες αύρες ηδύπνοες.Έχοντας πάντα στην κόμηστεφάνι από ανθισμένα ρόδα που ευωδιάζουν,στέλνει, λένε, τους Έρωτεςνα καθίσουν πλάι στη Σοφία,τα δύο που όταν ενώνονται845μας χαρίζουν καθετί θαυμαστό και θεσπέσιο.
Πώς λοιπόν η πόλη των ιερών ποταμώνπώς η χώρα η φιλόξενηθα δεχθεί στα χώματά της εσένα,850την ανόσια παιδοκτόνο;Σκέψου όταν θα βυθίζεις το μαχαίρι στα παιδιά σου,σκέψου τον φόνο που πας να πράξεις.Προσπέφτοντας στα γόνατά σου σε ικετεύουμεσε όλους τους ρυθμούς και με όλους τους τρόπους:855Μη σκοτώσεις τα παιδιά σου, μη!
Πού θα βρεις το σθένος της ψυχής,πού τη δύναμη που θα σκληρύνειτο χέρι σου και την καρδιά σου,όταν θα τολμήσεις το τρομερό;860Όταν το βλέμμα σου αντικρίσει τα παιδιά σου,πώς θα πράξεις τον φόνο αδάκρυτη;Όταν τα παιδιά θα γονατίζουν ικετεύοντας,δεν θα μπορέσεις με αλύγιστη καρδιά865να βάψεις το χέρι σου με το αίμα τους.

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΩΝ ΦΥΛΑΚΩΝ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ

Κύριο θέμα της "Πολιτείας" αποτελεί η αναζήτηση του ορισμού της δικαιοσύνης, η οποία συντελεί στην αρμονική συνύπαρξη των μερών της.

 

Όπως αναφέρει ο Πλάτων, η Πολιτεία αποτελείται από τρεις κοινωνικές ομάδες, οι οποίες αντιστοιχούν προς τα μέρη της ανθρώπινης ψυχής ως εξής: Άρχοντες (λογιστικό), Φύλακες (θυμοειδές), Δημιουργοί (επιθυμητικό) (Πολίτης, 1997, σ.228-229). Πρωτεύουσα θέση έχει η τάξη των αρχόντων φιλοσόφων, η οποία είναι επιβεβλημένο κατά κάποιον τόπο να εποπτεύει τις άλλες δυο, όπως αντίστοιχα και το λογιστικό μέρος της ψυχής φροντίζει ώστε το επιθυμητικό και το θυμοειδές να ευρίσκονται σε ισορροπία.

 

Η παρούσα εργασία εστιάζεται στην τάξη των Φυλάκων και ιδιαίτερα στο ζήτημα της εκπαίδευσης που υποστηρίζει ο Πλάτων ότι πρέπει να λάβουν. Αρχικά θα αναζητηθούν τα αίτια που επιβάλλουν την παρουσία τους, αλλά και τα προτερήματα που πρέπει να διαθέτουν προκειμένου να ανταποκριθούν στα καθήκοντά τους. Ακολούθως εξετάζεται η εκπαίδευσή τους, η οποία προϋποθέτει τόσο την πνευματική, όσο και την σωματική καλλιέργεια σε συνδυασμό με την επιστήμη.

  

1. Αίτια ύπαρξης των Φυλάκων

 

Ο Πλάτων αναφέρεται εκτενώς στο Β΄ και Γ΄ βιβλίο της Πολιτείας στην αιτία δημιουργίας οργανωμένων κοινωνιών, η οποία έγκειται στην κάλυψη βασικών βιοτικών αναγκών, όπως η τροφή, η κατοικία και η ένδυση. Γράφει χαρακτηριστικά ο ιδρυτής της Ακαδημίας, ότι η πόλη δημιουργείται επειδή κανένας από εμάς δεν επαρκεί μόνος του για να καλύψει τις βιοτικές του ανάγκες, αλλά έχει ανάγκη από πολλά πράγματα (Πλάτωνος, Πολιτεία 369 b). Σταδιακά βέβαια οι ανάγκες αυξάνονται, γεγονός που συντελεί στην ανάγκη καταμερισμού της εργασίας (Πλάτωνος, Πολιτεία 369-370).

 

Η ανάπτυξη της πολιτείας όμως συνεχίζεται, με συνέπεια τα εδάφη που καταλαμβάνει να μην είναι επαρκή, γεγονός που την στρέφει σε πόλεμο εναντίον γειτονικών πόλεων και η χώρα λοιπόν που άλλοτε επαρκούσε στο να τρέφει τους τότε πολίτες, πλέον δεν επαρκεί. Θα χρειαστεί λοιπόν να καταλάβουμε ένα μέρος από την γη των γειτόνων μας, προκειμένου να έχουμε αρκετή έκταση....Και εκείνοι όμως θα χρειαστεί να καταλάβουν την δική μας, αν πρόκειται να αποκτήσουν αγαθά παραπάνω απ' όσα χρειάζονται (Πλάτωνος, Πολιτεία 373d, 7-10).

 

Στο σημείο αυτό είναι σαφές ότι ο Πλάτων προσεγγίζει εύστοχα τα αίτια των πολέμων, τα οποία εντοπίζονται σε λόγους που έχουν σχέση με την οικονομική ανάπτυξη, η οποία συνεπάγεται την ανάγκη κτήσης περισσοτέρων εδαφών. Χρέος λοιπόν των συνομιλητών όπως το ορίζει ο Σωκράτης, είναι η ορθή επιλογή των ανθρώπων οι οποίοι έχουν τις φυσικές ικανότητες να αναλάβουν την φρούρηση της πόλης (Πλάτωνος, Πολιτεία 374 e, 5-7). Επομένως η επιβίωση της πόλης και η αποτροπή εξωτερικών κινδύνων επιβάλλει την εκπαίδευση ορισμένων πολιτών, οι οποίοι θα έχουν το χρέος και την τιμή να προστατεύσουν τους συμπολίτες τους.

    

2. Τα προτερήματα των Φυλάκων

 

Ο Πλάτων προσδιορίζει τα απαραίτητα προσόντα που πρέπει να διαθέτουν οι Φύλακες σε σωματικά και ψυχικά, αποδίδοντας όμως ιδιαίτερη έμφαση στα ψυχικά. Τα σωματικά τα συνοψίζει ως εξής:

 

1) οξυμένη αντιληπτική ικανότητα,

 

2) ευκινησία ώστε να κινούνται γρήγορα

 

3) σωματική δύναμη (Πλάτωνος, Πολιτεία 375 a 3-6) .

 

Επομένως ο Φύλακας οφείλει να διαθέτει αρίστη φυσική κατάσταση, προκειμένου να ανταποκριθεί με επιτυχία στα καθήκοντά του, καθώς υπάρχει πάντοτε το ενδεχόμενο να εμπλακεί σε κάποια μάχη, ώστε να υπερασπιστεί την Πολιτεία έναντι των εξωτερικών εχθρών.

 

Η φυσική κατάσταση όμως δεν επαρκεί ώστε ο Φύλακας να επιτελέσει το καθήκον του, καθώς πρέπει να είναι προικισμένος και με ψυχικές αρετές και ειδικότερα να έχει αναπτύξει το θυμοειδές τμήμα της ψυχής του. Η ανάπτυξη του θυμοειδούς δεν θα πρέπει να είναι εις βάρος του λογιστικού και του επιθυμητικού. Στον Φαίδρο μάλιστα ο Πλάτων παρομοιάζει το λογιστικό με ηνίοχο που διευθύνει ζεύγος ίππων, εκ των οποίων ο ένας είναι αγαθός, ενώ ο άλλος έχει τις αντίθετες ιδιότητες, γεγονός που καθιστά δυσχερή την ηνιόχηση του ανθρώπου (Πλάτων, Φαίδρος 375b, 5-6). Η ανάπτυξη του θυμοειδούς επομένως πρέπει να ευρίσκεται σε αρμονία με τα υπόλοιπα τμήματα της ψυχής. Ουσιαστικά δηλαδή ο Πλάτων τονίζει την ανάγκη η λογική να ελέγχει τα συναισθήματα και τις επιθυμίες.

 

Ο Σωκράτης παραταύτα εντοπίζει μία δυσχέρεια, η οποία έγκειται στην δυσκολία οι άνθρωποι με ανεπτυγμένο το θυμοειδές να είναι παράλληλα πράοι προς τους οικείους και χαλεποί προς τους πολεμίους (Πλάτωνος, Πολιτεία 375c), αποτέλεσμα που επιτυγχάνεται μέσω της φιλοσοφικής διάθεσης (Πλάτωνος, Πολιτεία 375 a 10-11), η οποία είναι συνέπεια της εκπαίδευσης.

   

3. Η εκπαίδευση των Φυλάκων

 

Προκειμένου λοιπόν οι Φύλακες να συνδυάζουν αρμονικά την ευνοϊκή διάθεση προς τους συμπολίτες τους, αλλά και την επιθετικότητα έναντι των εχθρών, θα πρέπει να λάβουν μόρφωση αφενός πνευματική και αφετέρου σωματική. Ο Πλάτων μάλιστα επισημαίνει, ότι από τις τάξεις των Φυλάκων θα προέλθουν και οι Άρχοντες της Πολιτείας (Πλάτωνος, Πολιτεία 414 b, 1-5).

 

Πρωτεύουσα θέση δίνει ο Πλάτων στην πνευματική, η οποία χωρίζεται σε δυο κατηγορίες, ήτοι στους μύθους και στο μέλος και δευτερευόντως στην σωματική μόρφωση, η οποία αποτελείται από την γυμναστική.

 

Αναφορικά με τους μύθους ο Πλάτων υποστηρίζει, ότι η χρήση τους ως παιδαγωγικού μέσου αρχίζει όταν οι άνθρωποι είναι ακόμη σε μικρή ηλικία, γεγονός που ωθεί τον Πλάτωνα να επισημάνει την ανάγκη οι μύθοι να είναι πράγματι παιδευτικοί, καθώς οι καλοί μύθοι πρέπει να εγκρίνονται και συνάμα οι κακοί να απορρίπτονται (Πλάτωνος, Πολιτεία 376 c 1-3).

 

Στο σημείο αυτό ο Πλάτων ασκεί σφοδρότατη κριτική στους ποιητές όπως ο Όμηρος και ο Ησίοδος, τα έργα των οποίων δεν τα θεωρεί κατάλληλα για την διαπαιδαγώγηση των νέων, καθώς παρουσιάζουν τους Θεούς να έχουν ανθρώπινα ελαττώματα και αδυναμίες, κάτι το οποίο σαφώς κατά τον Πλάτωνα δηλώνει ασέβεια. Η έννοια του Θείου αποτελεί για τον ιδρυτή της Ακαδημίας υπερβατική πραγματικότητα ευρισκομένη πέραν των ανθρωπίνων δεδομένων. Συνεπώς τα λεγόμενα στους μύθους πρέπει να είναι κάλλιστα μεμυθολογημένα προς αρετήν ακούειν, ήτοι να προτρέπουν στην αρετή (Πλάτωνος, Πολιτεία, 378 e κ.ε.). Η ποιότητα των μύθων μάλιστα που διδάσκονται στους νέους, πρέπει να εμπίπτει στον έλεγχο των ιδρυτών της πόλης, οι οποίοι έχουν χρέος να γνωρίζουν τους τρόπους δια των οποίων οι ποιητές μυθοποιούν.

 

Οι ιδρυτές της πόλης μάλιστα καθίστανται από τον ιδρυτή της Ακαδημίας θεματοφύλακες της ποιότητας των διδασκομένων στους νέους μύθων, με την διευκρίνιση όμως ότι οι ίδιοι δεν επιτρέπεται να συνθέτουν μύθους(Πλάτωνος, Πολιτεία 379 a, 1-5). Τα καθήκοντα των ιδρυτών της πόλης επομένως σε ό, τι αφορά στους μύθους είναι αποκλειστικά ελεγκτικού χαρακτήρα.

 

Ύστερα από τους μύθους, ο Πλάτων εξετάζει το μέλος, το οποίο εκ τριών έστιν συγκείμενον, λόγου τε και αρμονίας και ρυθμού (Πλάτωνος, Πολιτεία, 398d, 1-2). Ο ρόλος της μουσικής μάλιστα εξαίρεται από τον Σωκράτη, καθώς ο ρυθμός και η αρμονία εισχωρούν βαθύτατα μέσα στην ψυχή και την επηρεάζουν σημαντικά, φέρνοντας την ευσχημοσύνη και δίνοντάς της ωραία μορφή, αν κάποιος έχει καλή ανατροφή, αν όμως όχι το αντίθετο (Πλάτωνος, Πολιτεία, 401d, 3-7). Προκειμένου η ψυχή των στρατιωτών να καταστεί ρωμαλέα και να μην είναι μαλθακή, ο Σωκράτης απορρίπτει θρηνητικές μελωδίες, οι οποίες μάλιστα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ούτε από άνδρες, ούτε από γυναίκες. Οι μόνες μελωδίες τις οποίες ο Πλάτων επιτρέπει είναι οι δωριστί και οι φρυγιστί, που προάγουν το ηρωϊκό ήθος. Περαιτέρω αναφερόμενος στα μουσικά όργανα, επιτρέπει μόνο την λύρα και την κιθάρα, απορρίπτων παράλληλα όλα τα πολύχορδα όργανα που αποδίδουν όλες τις μελωδίες (Πλάτωνος, Πολιτεία, 398e-d,4).

 

Η ευρυθμία όμως δεν θα πρέπει να υπάρχει μόνο στην μουσική, αλλά και στις άλλες τέχνες, όπως η αρχιτεκτονική, με τις οποίες οι άνθρωποι έρχονται κάθε μέρα σε επαφή (Γεωργούλη, σ. 30). Επομένως, η πνευματική καλλιέργεια των φυλάκων δεν περιορίζεται μόνο στην θεσμοθετημένη μορφή της μέσω της εκπαίδευσης, αλλά επεκτείνεται σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής τους.

 

Αναφορικά με την γυμναστική, ο Πλάτων δεν εξαίρει την συνεισφορά της απλώς στην ανάπτυξη ενός ισχυρού μυϊκού συστήματος, αλλά τονίζει την σημασία του συνδυασμού της με την ύπαρξη ψυχικών χαρισμάτων (Πλάτωνος, Πολιτεία, 403d, 3-5). Μολαταύτα, τα σωματικά χαρίσματα δεν θα πρέπει να υποτιμώνται. Ιδιαίτερα μάλιστα, οι φύλακες θα πρέπει να είναι άγρυπνοι όπως τα σκυλιά, να διαθέτουν οξύτητα όρασης και ακοής υγεία που δεν θα διαταράσσεται στις εκστρατείες λόγω της αλλαγής των υδάτων, της διατροφής, του ηλίου και του ψύχους (Πλάτωνος, Πολιτεία, 404 a9- 404 b2).

 

Ακόμη και η διατροφή θα πρέπει να είναι επιμελημένη και απλή, ώστε να αποφεύγονται πρακτικές υπερφαγίας Είναι χαρακτηριστικό μάλιστα, ότι η υπερφαγία θεωρείται σήμερα ως ασθένεια, το αίτιο της οποίας εντοπίζεται στην δράση του υποθαλαμικού νευροδιαβιβαστή 5-HT2C (σεροτονίνη) (Nogonaki et al. Pp. 5893-5900).

 

Είναι σαφές εκ των ανωτέρω, ότι η εκπαίδευση των φυλάκων δημιουργεί ένα κράμα μουσικής και γυμναστικής που προσφέρεται στην ψυχή με μέτρο (Πλάτωνος, Πολιτεία 412a, 1-3). Συμφώνως προς τον ιδρυτή της Ακαδημίας μάλιστα, η προέλευση των τεχνών της μουσικής και της γυμναστικής ανάγεται στον Θεό, ο οποίος μέσω αυτών αποβλέπει στην καλλιέργεια του θυμοειδούς και της φιλοσοφικής διάθεσης, προκειμένου η ψυχή και το σώμα να συνυπάρχουν αρμονικά(Πλάτωνος, Πολιτεία 411 e, 4-8). Επομένως οι Φύλακες της Πολιτείας δεν είναι απλώς ικανοί μαχητές με ανεπτυγμένη την σωματική ρώμη, αλλά έχουν φιλοσοφική διάθεση. Σαν αποτέλεσμα αυτού δεν καθίστανται ούτε μαλθακοί, ούτε άγριοι.

 

Χαρακτηριστικό των ανωτέρω μαθημάτων είναι ότι συμβάλλουν στην ψυχοσωματική ανάπτυξη των φυλάκων, δίχως να προάγουν την επιστημονική γνώση. Ο Πλάτων στο σημείο αυτό μέσω του Σωκράτους επισημαίνει την ανάγκη οι Φύλακες να μην διαθέτουν μόνο αρμονία ψυχής και σώματος, αλλά μέσω της επιστήμης να φτάσουν στην θέαση της υπερτάτης ιδέας, του Αγαθού. Επομένως καθίσταται αναγκαία η εισαγωγή μερικών ακόμη μαθημάτων, ήτοι της αριθμητικής, της γεωμετρίας, της αστρονομίας και της αρμονικής, το καθένα από τα οποία έχει την ξεχωριστή του σημασία.

 

Συγκεκριμένα, η αριθμητική, θεωρείται ως κάτι ελκτικό προς την ουσία (Πλάτωνος, Πολιτεία, 523, a2) καθώς προκαλεί τον άνθρωπο να σκεφτεί πέρα από την αίσθηση, ώστε να αποφανθεί για την ποιότητα ενός αντικειμένου. Ενίοτε όμως, η αντίληψη που προέρχεται από την αίσθηση δεν είναι ακριβής. Στο σημείο λοιπόν που η αίσθηση αδυνατεί να καθορίσει την ποιότητα ενός αντικειμένου, επεμβαίνει η νόηση, η οποία αναγνωρίζει το τι εστί ενός αντικειμένου. Σημαντική κρίνεται και η συμβολή της αριθμητικής, η οποία εξυπηρετεί στην εκτίμηση της θέσης των στρατών (Πλάτωνος, Πολιτεία, 525b, 3-6), γεγονός που έχει πρακτική σημασία στις μάχες. Η γεωμετρία από πλευράς της, οδηγεί την διανόηση από την γένεση και φθορά, στην περιοχή του αεί όντος (Πλάτωνος, Πολιτεία, 527b, 7-8). Απαραίτητη για την εκπαίδευση των Φυλάκων κρίνεται και η αστρονομία, η οποία οδηγεί την ψυχή προς το ον και το αόρατον (Πλάτωνος, Πολιτεία, 529b, 1-3). Τελευταίο μάθημα στο οποίο αναφέρεται ο Πλάτων είναι η αρμονική, η οποία σχετιζομένη με την μουσική, εξυψώνει την διανόηση στην μελέτη των αρμονικών αριθμών, απομακρύνοντας έτσι τους νέους από την αναζήτηση συμφωνιών σε μουσικά ακούσματα, που δεν είναι αρμονικά (Πλάτωνος, Πολιτεία, 531 c-d).

    

4. Συμπεράσματα

 

Σαφές είναι εκ των ανωτέρω, ότι οι Φύλακες δεν αποτελούν απλώς προικισμένους με φυσικά χαρίσματα υπερασπιστές της Πολιτείας, αλλά μέσω της εκπαίδευσης που λαμβάνουν, καθίστανται αρμονικές ψυχοσωματικές οντότητες, οι οποίες μέσω της επιστήμης οδηγούνται προς την θέαση του Αγαθού. Το γεγονός μάλιστα ότι από τις τάξεις τους προέρχονται οι μελλοντικοί Άρχοντες της Πολιτείας, καθιστά το ζήτημα της εκπαίδεύσής τους ζωτικής σημασίας για την επιβίωση της Πολιτείας.

   ---------------

Βιβλιογραφία

1. Γεωργούλης,Κ.Δ., Πλάτωνος Πολιτεία, Εισαγωγή, ερμηνεία, σημειώσεις, εκδ. Ι. Σιδέρης3.

2. Nonogaki, Nazue, Oka. (2006). "Hyperfagia alters exrpession of hypothalamic 5-HT2C and SHT1B receptor genes and plasma Des-ACH levels in Ay mice", Endocrinology, volume 147, number 12 pp 5893-5900,

3. Πλάτων, Πολιτεία, (1902). ed. J. Burnet, Platonis opera, vol. 4.Oxford: Clarendon Press, (repr. 1968)

4. Πλάτων, Φαίδρος, (1901). ed. J. Burnet, Platonis opera, vol. 2.Oxford: Clarendon Press.

5. Πολίτης, Ν.Γ. (1997). Ειρήνευση, Εν Αθήναις.

Μεγάλο ζόρι να μην ξέρεις να λες «όχι»…

Πνίγεσαι. Το ξέρω, το καταλαβαίνω, το νιώθω.

 

Νιώθεις άπειρα χέρια να κρατούν σφιχτά το λαιμό σου και να φλερτάρουν με την ανάσα σου… Να την εμποδίζουν να βγει, να την καταπιέζουν.

 

Και μαζί με αυτή κι εσένα.

Ζόρια τραβάς, παραδέξου το. Όχι με κάποιον συγκεκριμένα, αλλά με όλους τους.

Όλοι αυτοί που υπάρχουν στη ζωή σου, πάντα κάτι θέλουν. Κάτι σου ζητούν κι εσύ το δίνεις.

Πάντα το δίνεις δίχως να υπολογίζεις αν μπορείς, αν ευκαιρείς, αν θέλεις, βρε αδερφέ! Είσαι πάντα εκεί. Το καλό παιδί, το φιλότιμο, το καταδεκτικό, το πρόθυμο.

Πότε νοιάστηκες για τον εαυτό σου; Πότε μέτρησες τις δυνάμεις σου και τόλμησες να πεις “όχι”;

 

Μια ζωή θαμμένη στα “ναι”. Πάντα για τους άλλους και ποτέ για σένα.

Και δε φταίνε εκείνοι. Δικό σου όλο το φταίξιμο, δική σου η ευθύνη.

Ποιος θα νοιαστεί για σένα αν δεν είσαι εσύ που θα το κάνεις;

Ποιος θα υπολογίσει πόσα αντέχεις, πόσα θέλεις, πόσα μπορείς;

Κανείς… Απολύτως κανείς, όσο κι αν σε νοιάζεται.

Γιατί όπως οφείλεις να φροντίσεις και να νοιαστείς εσύ τον εαυτό σου, κανείς άλλος δε θα το κάνει.

Μη σκορπάς χάρες και θελήματα. Μη μοιράζεις αλόγιστα τα “ναι” σου κόντρα σε όσα επιθυμείς.

Δε σου αξίζει τέτοια πίεση, τέτοιο άγχος, τέτοια ζωή.

Σου αξίζει να λες και όχι.

Σου αξίζει να επιλέγεις, να ακούς τις επιθυμίες σου, να τις σέβεσαι.

Να σε σέβεσαι!

 

Ξέρω. Θα μου πεις πως ο άνθρωπος δεν είναι μοναχικό ον. Πως έχει ανάγκη την επαφή του με τους άλλους. Θα μου πεις πως οι ανθρώπινες σχέσεις έχουν το δούναι και λαβείν. Συνεπώς πως να μην κάνεις και μερικά χατίρια; Πως να μην τρέξεις για εκείνους; Πως να μη ζοριστείς να τα προλάβεις όλα για χάρη τους;

Για σένα, όμως;

Πολλά από όσα σου ζητούν δε σου ταιριάζουν. Δεν τα μπορείς. Δεν τα αντέχεις.

Δεν τα θες γιατί σε πιέζουν κι όμως, τα κάνεις.

Γιατί;

Για την αποδοχή;

 

Μα τι νόημα έχει να σε αποδέχονται οι άνθρωποι αν δεν είσαι ο εαυτός σου; Τι αποδέχονται από σένα αφού δε σε ξέρουν;

Φαύλος ο κύκλος των άπειρων “ναι” σου.

Μυρίζει δυσφορία, καταπίεση, δυστυχία.

Μάθε να λες και κανένα “όχι”.

Μάθε να υπερασπίζεσαι τα θέλω και τα μπορώ σου.

Μάθε να σε αγαπάς και να σε σέβεσαι. Πρώτα εσύ κι ύστερα όλοι οι άλλοι. Κι αυτό δεν είναι εγωισμός. Δεν είναι αυτοπροστασία. Είναι απλά ο νόμος της ίδιας της ύπαρξης.

Μη φοβάσαι την απόρριψη των ανθρώπων σαν πεις το “όχι”.

Καλύτερα να τρέμεις την αποδοχή σε ένα πρόσωπο που δεν είσαι εσύ.

Αγάπα τον εαυτό σου και προστάτευσέ τον. Και μη νοιάζεσαι για εκείνους που έμαθαν μόνο να ζητούν και ποτέ να καταλαβαίνουν.

Δεν τους θέλεις τέτοιους ανθρώπους στη ζωή σου. Δε σου χρειάζονται οι εκμεταλλευτές.

Εκείνοι που θα σε αγαπήσουν αληθινά, θα ξέρουν να δεχτούν και το “όχι” σου. Και θα το χαρούν κιόλας.

 

Γιατί θα ξέρουν, πως εσύ, ο άνθρωπος που δεν έμαθε ποτέ να λέει “όχι”, κάνεις έστω κι αργά την επανάστασή σου.

Συναισθηματική Νοημοσύνη - Η Έξυπνη Καρδιά

"Είναι μόνο η καρδιά που μπορεί να δει τα αληθή, η ουσία δεν είναι ορατή στο γυμνό μάτι"  Antoine de Saint-Exupery

Στο τέλος του 20ου αιώνα παρατηρήθηκε μια απαράμιλλη έξαρση μελετών για τα συναισθήματα, το έως τότε ανεξερεύνητο πεδίο, επειδή ο ρόλος των συναισθημάτων στο νοητικό επίπεδο είχε υποτιμηθεί από την αναγωγική προσέγγιση της επιστήμης. Υπήρχε μια εποχή που το IQ θεωρείτο ως ο βασικός συντελεστής επιτυχίας στη ζωή, αλλά κατά την τελευταία δεκαετία ο ψυχολόγος Daniel Goleman υποστήριζε ότι η συναισθηματική νοημοσύνη, ή EI, είναι πιο σημαντική. Προσπαθεί να εξηγήσει γιατί τόσοι άνθρωποι με υψηλό IQ καταλήγουν να εργάζονται για ανθρώπους με μέτριο IQ και σχολιάζει ότι η απήχηση του βιβλίου του "Συναισθηματική Νοημοσύνη" μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι "επιβεβαιώνει την άποψη ότι οι άνθρωποι μπορούν να είναι έξυπνοι με κατά κάποιον τρόπο ανεξάρτητο από βαθμολογία IQ". Αυτή η δημοφιλής άποψη δεν αποτελεί απλώς μια περίπτωση μέσω της οποίας οι άνθρωποι που έχουν πάρει χαμηλή βαθμολογία στα τεστ μέτρησης IQ προσπαθούν να νιώσουν καλύτερα. Γίνεται αυξανόμενα εμφανές ότι τα τεστ δεν βαθμολογούν τις ικανότητες που μετρούν περισσότερο στη ζωή, αλλά εκτιμούν την ικανότητα να κάνεις το συγκεκριμένο τεστ. Οι κοινωνίες ορίζουν την ευφυΐα υπό το συγκεκριμένο κοινωνικό πλαίσιο: Για παράδειγμα, οι πρωτόγονες κοινωνίες εξαρτιόνταν από πρακτικά προσόντα και από την εφαρμογή αυτών, ενώ οι τεχνολογικές κοινωνίες απαιτούν ικανότητες αφηρημένης σκέψης, μεταδιδόμενες μέσω της επίσημης εκπαίδευσης. Συνεπώς αυτό που ορίζεται ως ευφυΐα σε μια τεχνολογική κοινωνία αντικατοπτρίζει παράγοντες που εγγυώνται την επιτυχία στο σχολείο.

Διάσημοι επιστήμονες έχουν πει ότι οι ανακαλύψεις τους αποτελούν, απλά, αποκαλύψεις των μυστικιστών του παρελθόντος. Ακόμα και ο αλαζονικά σκεπτόμενος Φρόυντ έγραψε, "όπου κι αν πάω , βρίσκω έναν ποιητή που έχει πάει εκεί πριν από εμένα". Οι ποιητές και οι μυστικιστές γνώριζαν από πάντα ότι η αληθινή ευφυΐα είναι μια ευλογία του μυαλού και της καρδιάς, της σκέψης και του αισθήματος. Και τώρα η ψυχολογία προχωρά προς έναν ορισμό τού τι μπορεί να είναι η EI (Emotional Intelligence). Ο Goleman ορίζει την ΕΙ με τέτοιο τρόπο ώστε να συμπεριλαμβάνει αυτογνωσία, έλεγχο του παρορμητισμού, ζήλο και κινητοποίηση, εμπάθεια και κοινωνικές ικανότητες. Αυτά είναι τα προσόντα τα οποία ταυτοποιεί ως προϋποθέσεις για επιτυχία στην καριέρα και τις σχέσεις. Όμως ο όρος EI διατυπώθηκε επίσημα, για πρώτη φορά, το 1990 από τους ψυχολόγους Mayer και Salovey ως:

1) Να γνωρίζεις πώς νιώθεις, πώς νιώθουν οι άλλοι και τι πρέπει να κάνεις για αυτό.

2) Να γνωρίζεις τι σε κάνει να αισθάνεσαι καλά, τι σε κάνει να αισθάνεσαι άσχημα και πώς πας από το "καλά" στο "άσχημα".

3) Η συναισθηματική αυτογνωσία, η ευαισθησία και οι διαχειριστικές ικανότητες, οι οποίες μας βοηθούν να μεγιστοποιήσουμε την μακροπρόθεσμη ευτυχία και επιβίωσή μας.

Πιο πρόσφατα ανανέωσαν τον ορισμό τους: "Η συναισθηματική νοημοσύνη περικλείει την ικανότητα να αντιλαμβάνεσαι με ακρίβεια, να εκτιμάς και να εκφράζεις το συναίσθημα, την ικανότητα να αναδύεις και να γεννάς συναισθήματα όταν αυτά βοηθούν τη σκέψη, την ικανότητα να καταλαβαίνεις το συναίσθημα και την συναισθηματική γνώση, καθώς και την ικανότητα να ελέγχεις τα συναισθήματα ώστε να προωθείς τη συναισθηματική και διανοητική ανάπτυξη".

Συναισθηματική νοημοσύνη και Yoga
Έχει ειπωθεί ότι ο ορισμός του Goleman είναι μπερδεμένος επειδή έχει συμπεριλάβει μεταβλητές που θα μπορούσαν καλύτερα να ονομαστούν "στοιχεία της προσωπικότητας" παρά στοιχεία της ΕΙ και ότι τα συμπεριλαμβανόμενα τμήματα αντικατοπτρίζουν προσωπικές προκαταλήψεις και ενδιαφέροντα, τα οποία περικλείουν συγκέντρωση και ανατολική φιλοσοφία. Το βιβλίο του Goleman, όμως, περιέχει πολύ λίγες αναφορές σε αυτά τα θέματα και, λαμβάνοντας κανείς υπόψη την αποτυχία της δυτικής επιστήμης να κατανοήσει τις διεργασίες της μεταφυσικής, θα άξιζε να δει κανείς το θέμα της ΕΙ υπό την οπτική της Yoga.

Η παράδοση της yoga της Ινδίας, που αναμφισβήτητα έχει επηρεάσει ολόκληρη την Ανατολή μέσα από την απορρόφησή της στον Βουδισμό, υποθέτει την ύπαρξη τριών nadis ή καναλιών ενέργειας στο "αιθερικό σώμα" του ανθρώπινου όντος. Το δεξί κανάλι (ηλιακή, yang ενέργεια) περιέχει τις ικανότητες που κοινώς κατηγοριοποιούνται στη Δύση ως λογική σκέψη ή ευφυϊα, ή προσαρμογή στον εξωτερικό κόσμο. Το αριστερό κανάλι (σεληνιακή, yin ενέργεια) περιέχει το συναισθηματικό μισό της ύπαρξής μας και ασχολείται με εσωτερικά ζητήματα. Το κεντρικό κανάλι έχει την ικανότητα της πνευματικής εξέλιξης. Επομένως, σε όρους των τριών καναλιών (nadis) και των τριών ποιοτήτων που περικλείονται (gunas), η λέξη "συναισθηματική νοημοσύνη" εμφανίζεται ως ένας συνδυασμός ή ισορροπία των αριστερών και δεξιών καναλιών, κάτι που είναι και ο σκοπός όλων των τεχνικών της yoga. Έτσι, η yoga-συγκέντρωση θα μπορούσε να παρουσιαστεί ως μια πρακτική που στοχεύει στην ανάπτυξη της EI.

Στην ινδουιστική παράδοση, η θεϊκή διάνοια που κυβερνά το κεντρικό κανάλι, όπου παρουσιάζεται αυτή η διακριτή ισορροπία μεταξύ αριστερού και δεξιού, είναι η Mahalakshmi, η θεά που είναι γνωστή ως δότρια ευφυΐας και κυρία του ανθρώπινου μυαλού. Η δύναμη Mahalakshmi θεωρείται ως κάτι περισσότερο από απλή ισορροπία μεταξύ συναισθήματος και λογικής, μια σχέση όχι του τύπου 1+1=2, αλλά του τύπου 1+1=1000 ή και περισσότερο.

Το πραγματικό νόημα της Γιόγκα είναι η διαδικασία της Αυτοαντίληψης (όπου ο Εαυτός με κεφαλαίο "ε", αναφέρεται σε μια υπερπροσωπική έννοια του εαυτού). Ο Goleman θεωρεί την αυτογνωσία ως την πιο σημαντική πτυχή της ΕΙ, επειδή επιτρέπει τον αυτοέλεγχο. Όταν αυτή η αυτογνωσία γίνει «Αυτο-γνωσία», τότε αυτόματα οδηγεί στη γνήσια εμπάθεια με το να βλέπει κανείς τον Εαυτό στους άλλους.

Ίσως η ΕΙ θα μπορούσε να γίνει κατανοητή ως η ποιότητα του αόριστου Εαυτού, του πέρα από το εγώ (το μικρό εγώ - εαυτό με μικρό 'ε') και πέρα από το υπερ-εγώ (συνθήκες, συνήθειες) και όχι μόνο ως το αντίβαρο για το IQ. Το αριστερό ημισφαίριο (το οποίο ελέγχει τη δεξιά πλευρά του σώματος) πιστοποιείται με τη λογική αντίληψη, ενώ το δεξί ημισφαίριο (που συνδέεται με την αριστερή πλευρά του σώματος) θεωρείται ως η περιοχή τη διαίσθησης. Όμως, η ΕΙ δεν είναι ακριβώς το αντίθετο του IQ και δεν θα έπρεπε να θεωρείται ως μια αμιγώς δεξιού ημισφαιρίου ποιότητα.

Μερικοί άνθρωποι έχουν αρκετή και από τις δύο μορφές ευφυΐας, ενώ μερικοί έχουν λίγη από τη κάθε μία. Οι ερευνητές προσπαθούν να κατανοήσουν πως η ΕΙ και το IQ είναι συμπληρωματικά. Η συναισθηματική ζωή αναπτύσσεται σε μία περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται το "μεταιχμιακό σύστημα" (limbic system) και πιο συγκεκριμένα στον "αμυγδαλοειδή πυρήνα" του. Η μεταιχμιακή περιοχή είναι εκείνη μέσω της οποία βιώνουμε χαρά πέρα από το δυϊσμό της ευτυχίας και της δυστυχίας, μία ευφυΐα πέρα από το "ανοιγόκλεισμα" του εγώ και των συνθηκών. Αυτό είναι το Sahasrara ή το έβδομο κέντρο της συνείδησης.

Μητρική Ευφυΐα
Ο μεγάλος Άραβας φιλόσοφος Ibn al 'Arabi (12ος – 13ος αι.) πιθανόν να είχε επηρεαστεί από την επαφή του με το Σουφισμό της Ινδίας και τις παραδόσεις των Γνωστικών, όταν έγραψε ότι η ευφυΐα εκπέμπεται από τον Αλλάχ ως μία πρωταρχική θηλυκή αρχή: "Αυτή η πρωταρχική φύση είναι η πνοή ενός Ελεήμονος Θεού υπό την οπτική του ως Κυρίου. Κυλά μέσα στο σύμπαν και διακηρύττει την Αλήθεια σε όλες τις μορφές της. Είναι η πρώτη μητέρα μέσω της οποίας η Αλήθεια διακηρύττει τον εαυτό της στον εαυτό της και γεννά το σύμπαν". Αυτό το σημείο πλησιάζει πολύ στις περιγραφές της Κουνταλίνι - η αντανάκλαση μέσα στα ενσαρκωμένα πλάσματα της αρχέγονης Shakti (η διακηρυσσόμενη ισχύς του αδιακήρυττου Εαυτού), η οποία κυλά μέσω του κεντρικού καναλιού του διακριτού σώματος, τρέφοντας και διαφωτίζοντας τα ενεργειακά κέντρα σαν μια μητέρα. Η Κουνταλίνι θεωρείται ότι έχει τη δική της ευφυΐα, ανεξάρτητη του μυαλού, και χρεώνεται με τη δύναμη να ανυψώνει τη συνείδηση σε ευφυείς καταστάσεις πέρα από τη σκέψη, η οποία έχει τις ρίζες της είτε στο συναίσθημα είτε στη λογική. Η άποψη της ευφυΐας χωρίς σκέψη είναι αρκετά ξένη στους περισσότερους από εμάς, ιδιαίτερα στη Δύση.

Η άποψη των Ινδουϊστών ότι η ευφυΐα είναι το δώρο της θεάς μητέρας την κάνει αδιαχώριστη από τις μητρικές ικανότητες της εμπάθειας, ανεκτικότητας, αντανάκλασης και μη εγωιστικής φροντίδας. Η Μητρότητα απαιτεί ένα υψηλό επίπεδο EI, όμως η Δυτική κοινωνία, ο ονομαζόμενος αναπτυγμένος κόσμος, μπορεί να υποτιμά το ρόλο της μητέρας, ο οποίος έχει επίσης δεχθεί επίθεση από το Φροϋδικό "σεξουαλισμό", σε σημείο που η κοινωνία γίνεται συναισθηματικά υποανάπτυκτη και επικινδύνως κοινωνικά διεφθαρμένη. Οι κοινωνικοί θεσμοί είναι πολύ πιο εύθραυστοι από όσο θα θέλαμε να θεωρούμε. Και χρειάζονται συνεχή φροντίδα. Οι κοινωνίες όπου ο ρόλος της μητέρας χαίρει ιδιαίτερου σεβασμού και ιεροποίησης τείνουν να είναι περισσότερο σταθερές και γεννούν πολιτισμούς που διαρκούν χιλιετηρίδες. Το βιβλίο του Goleman είναι κάτι περισσότερο από απλά μια αφηρημένη θέση. Ψάχνει για αντίδοτα ώστε να αποκατασταθεί ο πολιτισμός στους δρόμους μας και η τρυφερότητα στην κοινωνική μας ζωή.

Μια μητέρα πρέπει να έχει την συναισθηματική διαύγεια ώστε να ξέρει πώς να κάνει τα παιδιά της να πειθαρχήσουν χωρίς να τα υποθάλπει. Ο Goleman μεταφέρει λόγια του Αριστοτέλη στην αρχή του "Συναισθηματική Νοημοσύνη": "Οποιοσδήποτε μπορεί να θυμώσει - αυτό είναι εύκολο. Αλλά το να εκφράσεις το θυμό σου στο σωστό άτομο, στο σωστό βαθμό, τη σωστή στιγμή, για το σωστό λόγο και με σωστό τρόπο - αυτό δεν είναι εύκολο".

Στις παραδοσιακές και φυλετικές κοινωνίες τα άτομα έχουν αναπτύξει υψηλό βαθμό EI, προκειμένου να λειτουργήσουν μέσα σε κλειστό περιβάλλον επεκταμένων οικογενειών και μικρών χωριών, μια ικανότητα της συμβίωσης που έχει γίνει πολύτιμη στις υπερπληθής πόλεις της Ασίας. Η ΕΙ παρουσιάζεται ως χαρακτηριστικό και των παλαιότερων πολιτισμών του κόσμου στους οποίους η συνεργασία προηγούνταν του εγωιστικού ανταγωνισμού. Οι Ευρωπαίοι συγγραφείς της εποχής του επεκτατισμού, (ακόμη και αυτοί που ήταν κατά τα άλλα πολύ προοδευτικοί όπως ο H.G. Wells), το θεώρησαν δεδομένο ότι η ευφυΐα των Ευρωπαίων ήταν ανώτερη αυτήν των μη-Ευρωπαίων. Η φρίκη του φασισμού και η απειλή του πυρηνικού ολοκαυτώματος, κατά τον εικοστό αιώνα, συντάραξαν σε μεγάλο βαθμό αυτή την ιδέα, δημιουργώντας την αίσθηση ότι κάτι λείπει, ίσως στον χώρο της ΕΙ. Ο Ευρωπαϊκός πολιτισμός φαίνεται πως κοιτά τώρα τους μη-Ευρωπαϊκούς πολιτισμούς, και τη δική του την παραμελημένη πνευματικότητα, για μια αίσθηση ολότητας. Το ενδιαφέρον προς άλλες μορφές ευφυΐας αποτελεί μέρος αυτής της τάσης.

Συναισθηματική Μάθηση και η Νοημοσύνη της Αγάπης 
Ο Γκαίτε είχε πει "είμαστε σχηματοποιημένοι και διαμορφωμένοι από αυτά που αγαπάμε", και πιθανά η ευφυΐα είναι ένα "καλούπι" δοσμένο από την καρδιά. Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι μια ουσιαστική κατανόηση των όσων μαθαίνουμε. Όταν η μάθηση έχει ριζωθεί στην καρδιά, καθώς και στο μυαλό, το μάθημα έχει μετατραπεί σε σοφία.

Είναι κοινή γνώση ότι μαθαίνουμε πολύ πιο εύκολα θέματα για τα οποία έχουμε έντονο ενδιαφέρον (με τα οποία παθιαζόμαστε). Στην πνευματική βιογραφία της ανθρωπότητας "Το Πρόσωπο της Δόξας", ο συγγραφέας William Anderson ονομάζει αυτό το φαινόμενο "η νοημοσύνη της αγάπης", το οποίο μάλιστα του έδωσε μια ώθηση στο να μάθει Γαλλικά διαβάζοντας μια συγκεκριμένη φράση σε ένα έργο του Balzac: "Ανταποκρινόμουν στην ατμόσφαιρα και στα συναισθήματα του έργου. Ήταν το ξύπνημα των συναισθημάτων μου που βελτίωσε την ικανότητα μου να διαβάζω και να καταλαβαίνω Γαλλικά. Τέτοιου είδους εμπειρίες, όπως αυτές της ξαφνικής σύλληψης μιας ιδέας ή μιας μαθηματικής τεχνικής, είναι πολύ συνήθεις. Δεν θα υπήρχε αληθινή εκπαίδευση χωρίς αυτό το φαινόμενο, επειδή εντοπίζει το σημείο όπου η γνώση στο βιβλίο ή το μυαλό και τα λόγια του δασκάλου έχουν γίνει κτήμα του μαθητή".

Ο Anderson γράφει ότι αυτή "η στιγμή της γνώσης" είναι ένα "πάντρεμα των καταστάσεων του βαδίσματος και του ονείρου αλλά με την αποδοτικότητα και δύναμη ενός συνδυασμού μη συγκρίσιμου με όποια άλλη σύζευξη των δύο αυτών καταστάσεων", κάτι που προσομοιάζει την άποψη της yoga, που αναφέρθηκε πιο πάνω, ότι η ισορροπία του αριστερού με το δεξί και του λογικού με το συναισθηματικό είναι κάτι περισσότερο από μία μέση οδό ή από μία απλή αποζημίωση της καρδιάς από το μυαλό.

Αν και δεν χρησιμοποιεί τον όρο ΕΙ, ο Anderson, με τις ποιητικές του εμπειρίες, δανείζει σ'αυτόν τον όρο μία χρηστική-πρακτική οπτική: "Οι Σούφι μίλησαν για τα μάτια της καρδιάς και ότι το άνοιγμά τους αποτελεί τον αληθινό σκοπό της θρησκείας, της τέχνης και της παιδείας. Ο Ντάντε και οι φίλοι του μίλησαν για τη "νοημοσύνη της αγάπης" και για το ξύπνημά της που ανέδειξε την εσωτερική ομορφιά των αγαπημένων και της δημιουργίας". 

Ο Anderson συσχετίζει και θεωρεί ότι η φράση "νοημοσύνη της αγάπης" προέρχεται από το αρχικό κομμάτι του πρώτου μεγάλου ποιήματος του Ντάντε το οποίο είχε εμπνευστεί ξαφνικά καθώς σκεφτόταν τη μούσα του, Βεατρίκη, και την ευγενή φύση των γυναικών: "η γλώσσα μου μίλησε σαν να είχε κινηθεί από μόνη της και είπε "οι ντάμες που έχουν τη νοημοσύνη της αγάπης".

Φέρνω αυτές τις λέξεις στο μυαλό μου με μεγάλη χαρά." Οι γυναίκες και οι ποιητές φαίνεται να εκμεταλλεύονται πλήρως τις ΕΙ ικανότητές τους. Ο Anderson χρησιμοποιεί τον σημαντικό Γερμανό ποιητή Schiller σαν ένα παράδειγμα ύπαρξης του συναισθήματος στον πυρήνα της ποιητικής ευφυΐας. "Με εμένα το συναίσθημα βρίσκεται στην αρχή χωρίς ξεκάθαρες και συγκεκριμένες ιδέες: τέτοιου είδους ιδέες δεν εμφανίζονται παρά αργότερα. Μια κάποια μουσική προδιάθεση του μυαλού έρχεται πρώτα και μετά ακολουθεί η ποιητική ιδέα".

Το Μέλλον της Ευφυΐας
Καθώς η κατανόησή μας για την ανθρώπινη ευφυΐα θα εξελίσσεται, θα βλέπουμε και άλλους παράγοντες να υπεισέρχονται πλέον τους συναισθήματος. Το Ανατολίτικο μοντέλο του ψυχισμού είναι πολύ περισσότερο ολιστικό από το Δυτικό μοντέλο, το οποίο βασίζεται στον Καρτεσιανό δυϊσμό. Κατά τη φιλοσοφία της yoga, δεν υπάρχει πραγματικός διαχωρισμός μεταξύ του μυαλού και του σώματος, μεταξύ της συνείδησης και της ύλης. Η συνείδηση είναι μία δίοδος που διαπερνά ολόκληρο το σώμα και επεκτείνεται πέρα από αυτό. Αυτή η συνείδηση θεωρείται ότι συγκεντρώνεται σε επτά (7) κέντρα του ψυχισμού, τα οποία έχουν την δική τους ευφυΐα και κυβερνούν διαφορετικές περιοχές της ύπαρξής μας. Πιστεύεται ότι τα κέντρα αυτά επικοινωνούν το ένα με το άλλο, αντί απλώς να ελέγχονται από ένα απόλυτο μυαλό.

Πρόσφατες έρευνες επί της λειτουργίας του ανθρώπινου σώματος έχουν δείξει ότι η καρδιά, από μόνη της, εκπέμπει βιοχημικά σήματα τα οποία επιδρούν στον εγκέφαλο, και ότι το ιερό οστούν στη βάση της σπονδυλικής στήλης (σ.τ.μ. - ή καλύτερα το Μουλαντάρα Τσάκρα που εδρεύει εκεί) είναι σαν ένας δεύτερος εγκέφαλος. Μέσω της ενοποιητικής δύναμης της Κουνταλίνι, ο γιόγκι μπορεί να βιώσει διαφορετικές πλευρές της ευφυΐας, τις οποίες η επιστήμη ακόμα δεν έχει ανακαλύψει. Αρχικά τη σοφία του βασικού κέντρου, η οποία θεωρείται ότι προέρχεται από έναν σύνδεσμο με τη γη και την αρχή της Γαίας (η αναβίωση, κατά τον Rupert Sheldrake, της αρχαίας ιδέας ότι ο πλανήτης έχει την δική του ευφυΐα). Την καλλιτεχνική δημιουργικότητα του δεύτερου κέντρου, η οποία διατυπώνεται μέσα από τα λόγια του γλύπτη Rodin: "Υπάρχουν άγνωστες δυνάμεις μέσα στη φύση. Όταν παραδίδουμε ολοκληρωτικά τους εαυτούς μας σε αυτήν, χωρίς ενδοιασμούς, οδηγεί τις δυνάμεις αυτές σ' εμάς. Μας δείχνει αυτές τις μορφές που τα παρατηρητικά μας μάτια δεν βλέπουν, που η ευφυΐα μας δεν κατανοεί, ούτε υποψιάζεται."

Τότε έρχεται εκείνη η εσωτερική ευφυΐα του στομαχικού κέντρου, η ΕΙ του καρδιακού κέντρου, η συλλογική και επικοινωνιακή ευφυΐα του φαρυγγικού κέντρου (τα πολλά κεφάλια είναι καλύτερα από ένα μόνο). Η νοημοσύνη και οπτική του μετωπικού κέντρου τείνει να υποθάλπεται από το εγώ μας και τα κοινωνικά πρότυπα. Μια σημαντική πλευρά της ευφυΐας είναι η ικανότητα να βλέπει τα πράγματα από τη θέση του άλλου και η ικανότητα να σκέφτεται πολύπλευρα. Η νοητική αλαζονεία περιορίζει την "όρασή" μας και προκαλεί μια δυσλειτουργική άγνοια. Ο φιλόσοφος Simone Veil είχε πει ότι "ο πραγματικά ευφυής δεν είναι τίποτα άλλο παρά η υπερφυσική αρετή της ταπεινοφροσύνης στο πεδίο της σκέψης". Τέλος, έχουμε την πιο ανέγγιχτη υπερσυνείδητη ευφυΐα του Sahasrara (κέντρου της κορυφής) όπου ο Εαυτός γίνεται συνειδητός στην καρδιά.

Έχει ειπωθεί ότι η επόμενη φάση της ανθρώπινης εξέλιξης θα βασιστεί στη μείωση του εγωιστικού ανταγωνισμού και στην αύξηση της συλλογικότητας, όχι υπό τη μορφή δεσποτισμού αλλά υπό τη μορφή μιας διευρυμένης αίσθησης του εαυτού μας. Ο ψυχαναλυτής Otto Rank προέβλεψε ότι "η δημιουργικότητα και ο μυστικισμός... θα αποτελέσουν την ίδρυση ενός νέου ψυχολογικού ατόμου και μέσω αυτού (ή αυτής) θα επέλθει ο καινούριος πολιτισμός". Ο βαθμός συνεργασίας που θα απαιτηθεί στο μέλλον μπορεί να σημάνει ότι η ΕΙ και άλλες μορφές ευφυΐας, όπως η δημιουργικότητα και η «αυτό-υπέρβαση», θα εκτιμώνται περισσότερο από την ευφυΐα που μετριέται από τα τεστ IQ. Μία ευφυΐα επικεντρωμένη στην καρδιά είναι επικεντρωμένη στον Εαυτό και επομένως έχει μια υπεράνθρωπη και διαπροσωπική σύνδεση. Η επόμενη φάση της εξέλιξης, με τις τεράστιες προκλήσεις και το αυξανόμενο πλήθος πληροφοριών, θα απαιτεί μια "ολοκληρωμένη" ευφυΐα με πρόσβαση στο άπειρο.

Υπάρχει κι εδώ ένας Θεός, είναι κι εδώ Θεοί.

Όταν κάποιοι επισκέπτες, απροσδόκητα βρήκαν τον Ηράκλειτο να ζεσταίνεται κοντά στο τζάκι της κουζίνας, εκείνος τους είπε: "Είναι κι εδώ Θεοί".

Ποτέ δεν πήγε στο ναό. Γιατί, όταν είσαι άνθρωπος με αντίληψη, όταν τα μάτια σου είναι ανοιχτά, όταν μπορείς ν'ακούσεις και να αισθανθείς, τότε ποιος ο λόγος να πας στο ναό; Είναι κι εδώ Θεοί. Ο Θεός δεν είναι πρόσωπο. Ο Θεός είναι τα πάντα. Ο Θεός είναι η Ύπαρξη...

Φέρε στην φαντασία σου την εικόνα: Ο Ηράκλειτος καθισμένος στο τζάκι να ζεσταίνεται. Το τρίξιμο των ξύλων, οι φλόγες που υψώνονται προς τα ουράνια, η ζεστασιά. Θα πρέπει να ήταν μια κρύα νύχτα του χειμώνα. Απρόσμενα, μερικοί επισκέπτες φτάνουν και τον ρωτούν: "Τι κάνεις;" Κι εκείνος λέει: "Είναι κι εδώ Θεοί". Και εννοεί ότι αυτό εδώ είναι μια προσευχή, αυτό το ζέσταμά σου είναι μια προσευχή - αν η φωτιά γίνει ένα φαινόμενο θεϊκό...

Αυτό μου θυμίζει τον Ικίου, ένα Δάσκαλο του Ζεν. Ταξίδευε κάποτε και στάθηκε σ'ένα ναό για τη νύχτα. Η νύχτα ήταν πολύ κρύα κι έτσι άναψε μια φωτιά. Αλλά, μη βρίσκοντας ξύλα πουθενά, πήρε ένα άγαλμα του Βούδα - ένα ξύλινο άγαλμα που ήταν στο ναό - και το 'καψε. Ο ιερέας του ναού κοιμόταν βαθιά. Ο θόρυβος, η φωτιά κι ο Ικίου να πηγαινοέρχεται. Άνοιξε τα μάτια του και κοίταξε, κι έμεινε εμβρόντητος. Του ήταν αδύνατο να πιστέψει αυτό που έβλεπε, γιατί στον Ικίου αναγνώρισε έναν βουδιστή μοναχό. Κι όχι απλά μοναχό αλλά έναν φημισμένο Δάσκαλο. Ο ιερέας τινάχτηκε από το κρεββάτι του, τον πλησίασε τρέχοντας και του είπε: "Τι κάνεις; Έκαψες το Βούδα!"

Ο Ικίου πήρε ένα μικρό κομμάτι ξύλο, και σκάλισε τις στάχτες για να βρει το βούδα. Το άγαλμα είχε καεί σχεδόν ολόκληρο.

''Τι ψάχνεις;'' είπε ο ιερέας. ''Δεν υπάρχει πια.''

Ο Ικίου είπε: "Τα κόκαλα ψάχνω, ο Βούδας πρέπει να είχε κόκαλα''.

Ο ιερέας γέλασε και είπε: ''τώρα είμαι ολότελα βέβαιος, ότι είσαι τρελός... Μα μπορεί να έχει κόκαλα ένας ξύλινος βούδας;"

''Τότε'', είπε ο Ικίου, ''φέρε και τους άλλους δύο βούδες, γιατί η νύχτα κρατάει πολύ ακόμα και είναι κρύα, κι ο Βούδας μέσα μου χρειάζεται λίγη ζέστα. Αυτοί οι βούδες είναι ξύλινοι, μην ανησυχείς. Εδώ μέσα μου υπάρχουν κόκαλα κι ένας πραγματικός Βούδας, έχει ανάγκη από λίγη ζεστασιά. Αυτοί οι βούδες δεν είναι καλοί, έτσι κι αλλιώς δεν έχουν κόκαλα, μην ανησυχείς λοιπόν.''

Ο ιερέας τον πέταξε έξω από το ναό. Η νύχτα ήταν παγωμένη, όμως υπάρχουν άνθρωποι που θα λατρέψουν ένα ξύλινο βούδα, και θα πετάξουν έξω έναν αληθινό. Το πρωί βγήκε έξω να δει τι απόγινε ο Ικίου. Ήταν καθισμένος έξω από το ναό, κοντά σ' ένα πέτρινο ορόσημο και το προσκυνούσε. Ο ήλιος ανέβαινε, ήταν ένα υπέροχο πρωινό, κι ο Ικίου είχε μαζέψει από κάπου λίγα λουλούδια.

Είχε ακουμπήσει τα λουλούδια στην πέτρα, και την προσκυνούσε.
Ο ιερέας πλησίασε τρέχοντας και είπε: ''Τι κάνεις; Πραγματικά είσαι τελείως τρελός! Τη νύχτα έκαψες ένα βούδα, και τώρα προσκυνάς μια πέτρα!''

Είπε τότε ο Ικίου: ''Υπάρχει κι εδώ ένας Θεός.'' Είπε κι ο Ηράκλειτος: '' Είναι κι εδώ Θεοί.''

Όταν μπορείς να νιώσεις, κάθε στιγμή είναι θεϊκή, το καθετί είναι θεϊκό, κι ότι υπάρχει είναι άγιο. Αν δεν μπορείς να νιώσεις, τότε πήγαινε στους ναούς, πήγαινε στα τζαμιά και στις εκκλησίες, όμως ούτε κι εκεί θα βρεις τίποτα. Γιατί είσαι εσύ που χρειάζεται να μεταμορφωθείς, όχι οι συνθήκες που πρέπει ν' αλλάξουν. Οι συνθήκες μένουν οι ίδιες. Μέσα στο ναό, έξω απ΄το ναό, παντού υπάρχει ένας Θεός!

Εσύ δεν μπορείς να δεις, και συνεχώς αλλάζεις τόπο. Πας απ'το σπίτι στην εκκλησία, γυρεύοντας το Θεό...!

Με το που ξεμυτίζει η αυγή

“Με το που ξεμυτίζει η αυγή, κάνε πρώτα αυτές τις σκέψεις: Θα συναντηθώ με κάποιον αδιάκριτο, κάποιον αχάριστο, κάποιον αδιάντροπο, κάποιον ψεύτη, κάποιον φθονερό, κάποιον ακοινώνητο. Όλα αυτά συμβαίνουν επειδή αγνοούν το καλό και το κακό. Όμως εγώ που έχω παρατηρήσει ότι η φύση του καλού είναι το ωραίο κι ότι η φύση του κακού είναι το επαίσχυντο κι ότι η φύση του αμαρτωλού είναι συγγενής με τη δική μου γιατί μοιράζεται όχι το ίδιο αίμα ή τον ίδιο σπόρο αλλά την ευφυΐα και μια δόση θεϊκότητας, δε γίνεται να υποστώ κακό από κανέναν τους, αφού κανένας δε θα με κάνει να αισθανθώ ντροπή, ούτε γίνεται να θυμώσω με τον συγγενή μου ή να τον μισήσω. [···] Το να ενεργούμε λοιπόν ως αντίπαλοι οι μεν των δε είναι αντίθετο στη φύση . Και ενεργώ ως αντίπαλος σημαίνει ότι εκδηλώνω αγανάκτηση και απώθηση”.

ΜΑΡΚΟΣ ΑΥΡΗΛΙΟΣ

Η Αγάπη δεν κάνει υπολογισμούς ούτε απολογισμούς

Η έκφραση της αγάπης είναι η πραγματική μας υπόσταση

Αν θέλουμε πραγματικά να θεραπεύσουμε τις πληγές μας το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε είναι να ανοιχτούμε προς τα βάθη της καρδιάς μας και να ακολουθήσουμε μόνο ότι πηγάζει μέσα από εκείνη...

Αν κάποια στιγμή μπορέσουμε να κοιτάξουμε πίσω από την προσωπικότητα και κατορθώσουμε να αντικρύσουμε την αιώνια ψυχή μας τότε θα μπορέσουμε να ενθυμηθούμε ποιοι πραγματικά είμαστε...

Γεννηθήκαμε για να μοιραστούμε την Αγάπη σε όλα τα επίπεδα. Να δώσουμε και να πάρουμε Αγάπη. Να παραδοθούμε στην άνευ όρων Αγάπη. Κι αν η προσωπικότητα μας το εγώ μας φωνάζει ότι δεν αξίζουμε την Αγάπη τότε οφείλουμε να εξαφανίσουμε αυτή τη φωνή μέσα από το κεφάλι μας ανακαλύπτοντας ποιοι πραγματικά είμαστε.

Το Σύμπαν είναι Αγάπη. Εμείς οι ίδιοι είμαστε Αγάπη!

Η έκφραση της αγάπης είναι η πραγματική μας υπόσταση κι αν δεν μας έχει ακόμα αποκαλυφθεί, αν δεν έχουμε ξυπνήσει ακόμα από την αμνησία είναι γιατί χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε επιπλέον κάποιες προκλήσεις στη ζωή ώστε να τραβήξουμε το πέπλο της προσωπικότητας και να αντικρύσουμε την ψυχή μας.

Είμαστε φτιαγμένοι από Αγάπη και Φως. Το ¨σκοτάδι¨ απλά μας βοηθά να ανακαλύψουμε το αιώνιο Φως της Ψυχής μας.

Η Αγάπη δεν κάνει υπολογισμούς ούτε απολογισμούς

Το Σύμπαν είναι αγάπη. Εμείς οι ίδιοι είμαστε φτιαγμένοι από αγάπη. Είμαστε αγάπη...

Η Αγάπη δεν περπατά σε χρυσοστόλιστους δρόμους με πολύχρωμα φώτα, ανάμεσα σε φίρμες και υπερφλύαρες, κραυγάζουσες επιθυμίες. Δεν το έχει ανάγκη. Το μυαλό έχει ανάγκη τα χρυσοποίκιλτα όνειρα. Το Εγώ έχει ανάγκη να δείχνει ότι είναι κάτι ξεχωριστό.

Η Αγάπη κυκλοφορεί παντού σε χρυσές λεωφόρους και στενά βρώμικα δρομάκια. Βουτά μέσα στις λάσπες για να αγκαλιάσει, να στηρίξει, να προσφέρει... Πέφτει, σηκώνεται, προχωρά, μοιράζεται...

Ένα μόνο πράγμα δεν κάνει η Αγάπη. Δεν κάνει υπολογισμούς ούτε απολογισμούς. Τόσα έδωσα εκεί, τόσα εδώ, πιο πέρα πρέπει να πάρω τόσα...

Αυτά πρέπει να κάνω τώρα για να έχω αργότερα εκείνα....

Όλα αυτά μυρίζουν μυαλουδίλα και δείχνουν άδεια καρδιά.

Η Αγάπη μάτια μου δεν ξέρει τι είναι υπολογισμός. Ξέρει μόνο να βγάζει όση περισσότερη αγάπη μπορεί από το πηγάδι της για να μη στερέψει ποτέ...

Ξεχύνεται και δεν ψάχνει τις καταθέσεις σου. Δεν ψάχνει τίποτα μόνο χαρίζεται... ας προσφέρουμε την Αγάπη μας, χωρίς σκέψη, χωρίς ενδοιασμό τιμώντας την ίδια την ουσία μας... την ΑΓΑΠΗ!

Αποτοξινώνοντας την Ψυχή μας

Έχεις σκεφτεί ποτέ ότι εκτός από το σώμα τοξινώνεται και η ψυχή; Ότι οι πεποιθήσεις και οι αρνητικές σου σκέψεις δεν μπλοκάρουν μόνο το μυαλό σου και την καρδιά σου αλλά και την ίδια σου τη ψυχή; Ότι η σωματική ακαμψία, η κούραση, η έλλειψη χαράς, το αίσθημα κατωτερότητας, η αίσθηση του ότι όλα είναι μάταια, η έλλειψη ενδιαφέροντος για τη ζωή, η συναισθηματική παγωνιά, οι πόνοι στο σώμα αλλά και σε ενεργειακό επίπεδο τα ατυχήματα ή οι αναποδιές που σου συμβαίνουν μπορεί να οφείλονται στο ότι έχει τοξινωθεί, ότι έχει δηλητηριαστεί όχι μόνο το σώμα αλλά και η ψυχή σου; Ότι όλα αυτά είναι σημάδια ότι η ψυχή κλαίει και θέλει να ακουστεί;

Είναι καλό για όλους μας ανεξάρτητα σε τι επίπεδο δόνησης βρίσκεται η ψυχή μας να φροντίζουμε να την καθαρίζουμε και να την αποτοξινώνουμε. Και γι΄ αυτήν την αποτοξίνωση δεν αρκεί η ωμοφαγία, η φρουτοφαγία, η ισορροπημένη διατροφή και η σωματική άσκηση. Φυσικά συντελούν θετικά και διευκολύνουν τον δρόμο της αποτοξίνωσης της ψυχής μας αλλά χρειαζόμαστε κάτι παραπάνω από αυτά.

Για να βρίσκεται σε αρμονία η ψυχή μας χρειάζεται να υπάρχει αρμονία στη σχέση που έχουν μεταξύ τους το σώμα, ο νους και η καρδιά μας. Γι' αυτό μέσα στη μέρα μας χρειάζεται να αφιερώνουμε λίγα λεπτά και να ηρεμούμε από τους εντόνους ρυθμούς της ζωής μας. Να κλείνουμε τα μάτια και να αναπνέουμε βαθιά χαλαρώνοντας μυαλό και σώμα. Να επιτρέπουμε μέσω της αναπνοής στην ησυχία και στην ηρεμία να μας αγκαλιάσουν. Κι εκεί μέσα στη σιωπή να αφουγκραζόμαστε την ψυχή μας μήπως κι έχει κάτι να μας πει.

Αυτό μπορεί στην αρχή να μας φαίνεται δύσκολο όμως σταδιακά όσο εξοικειωνόμαστε με αυτήν την διαλογιστική διαδικασία τόσο περισσότερο θα ανοίγουμε προς το εσωτερικό μας σύμπαν. Τόσο περισσότερο θα βελτιώνεται η ικανότητα μας να προσεγγίζουμε τον Εαυτό μας. Κι όταν αρχίζει να συμβαίνει αυτό τότε θα αλλάξει και η οπτική μας. Θα αρχίσουμε να μας βλέπουμε ομορφότερους, εξυπνότερους, ικανότερους, δυνατότερους… θα αρχίσουμε να έχουμε πραγματική αγάπη όχι μόνο για μας αλλά και για τους άλλους. Μια αγάπη που θα ξεπηδά μέσα από διάθεση μοιράσματος και ολοκλήρωσης κι όχι μέσα από τη δύναμή μας ή την ανάγκη μας για αποδοχή.

Όποτε έχουμε χρόνο και διάθεση τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα, καθώς κάνουμε ντους, χρειάζεται να ζητάμε από το νερό να μας καθαρίσει σε βαθύτερο επίπεδο. Να μπει βαθιά στα κύτταρά μας και να μετουσιώσει ότι έχει εγκλωβιστεί μέσα μας θεραπεύοντας το.

Αν νιώσουμε ότι θέλουμε να κλάψουμε να το κάνουμε ελεύθερα. Είναι κι αυτό μέρος της διαδικασίας της θεραπείας. Αν θέλουμε να τραγουδήσουμε ή να ψάλλουμε να το κάνουμε χωρίς κράτημα. Ίσως θελήσουμε να βγάλουμε έναν ήχο ή να σιγομουρμουρήσουμε μια μελωδία που γεννιέται μέσα στο μυαλό μας… Η ψυχή μας εκφράζεται με αυτόν τον τρόπο εκείνη τη στιγμή και χρειάζεται να μπούμε ολοκληρωτικά σε αυτό που αναδύεται από μέσα μας.

Επίσης βοηθά το να καθαριστούμε με αλάτι ή να κάνουμε μπάνιο με άλατα γιατί αυτό βοηθά να κρατήσουμε καθαρή την ενέργειά μας στο αιθερικό μας επίπεδο (αύρα).

Οι αρνητικές σκέψεις, ο φόβος και ο εθισμός στη δυστυχία είναι το πιο επικίνδυνο δηλητήριο για την ψυχή μας. Όποτε νιώθουμε ότι έχουμε γίνει ένα με αυτά τα τρία κακά της μοίρας μας χρειάζεται να σταματήσουμε αυτόν τον τρόπο σκέψης λέγοντας τώρα σκέφτεσαι αρνητικά ή τώρα φοβάσαι και να εκπνεύσουμε συνειδητά αρκετές φορές πετώντας έξω από εμάς όλη αυτήν την αρνητικότητα που κυριαρχεί στο κεφάλι μας. Μετά να δώσουμε λίγα λεπτά στον εαυτό μας να αναπνεύσει ήσυχα και βαθιά. Ο διαλογισμός, οι διαλογιστικές ασκήσεις, η παρατήρηση του εαυτού μπορούν να μας βοηθήσουν να φύγουμε από τον παλιό τρόπο σκέψης φτιάχνοντας έναν καινούργιο και υγρή για την σχέση του νου και της ψυχής μας.

Οι ενοχές, η σύγκριση και η απόρριψη στην ουσία είναι αρνητικές καταστάσεις μυαλού και όχι συναισθήματα. Όμως καμιά κατάσταση και κανένα συναίσθημα δεν μπορεί να γίνει τοξικό και να δηλητηριάσει την ψυχή μας αν είμαστε συνειδητοί σε αυτό που συμβαίνει και αν δεν ταυτιζόμαστε μαζί του. Ακόμα και ο θυμός είναι χρήσιμος και μεταμορφωτικός αν τον διαχειριστούμε σωστά.

Για παράδειγμα όποτε θυμώνουμε πριν κάνουμε τον ενεργειακό μας εμετό πάνω στον άλλον είναι καλό να μείνουμε λίγο με τον εαυτό μας. Να επιτρέψουμε στο θυμό μας να εκφραστεί, ίσως γρονθοκοπώντας ένα μαξιλάρι ή ακόμα βρίζοντας το και μετά να μείνουμε στη σιωπή παρατηρώντας τι ήθελε να κρύψει ο θυμός μας. Τι δεν επέτρεπε να βγει στην επιφάνεια. Όταν το συνειδητοποιήσουμε τότε μπορούμε να μοιραστούμε το πώς αισθανθήκαμε με το πρόσωπο που κινητοποίησε το θυμό μας.

Το να καταπίνουμε τα συναισθήματα μας είναι το ίδιο καταστροφικό όπως και το να τα εξωτερικεύουμε ασυνείδητα. Συνειδητότητα και κατανόηση είναι δύο από τα μαγικά ελιξίρια απελευθέρωσης της Ψυχής μας.

Ακόμη είναι καλό μέσα στη μέρα μας να ακούμε μουσική που εξευμενίζει τον εγκέφαλο μας. Που αλλάζει τη δόνηση του και τον φέρνει μέσα σε μια δημιουργική ηρεμία. Νερό που τρέχει, ο ήχος από ηχογαβάθες, απαλή, κλασική ή διαλογιστική μουσική, εκκλησιαστικοί ύμνοι ή τραγούδια με mandra το om ή το αμήν μετασχηματίζουν την ένταση σε ευφορία και θεραπεύουν και ησυχάζουν τον εσωτερικό μας κόσμο. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα ακούμε τα αγαπημένα μας τραγούδια. Όλα θα τα ακούμε κι όλα θα τα χαιρόμαστε γιατί η χαρά είναι που τρέφει και ενδυναμώνει την ψυχή μας.

Σωματικές ή ενεργειακές θεραπείες όπως ηχομασάζ, νεο-κρανιοϊερή εξισορρόπηση, ρέικι, aura soma, ολιστικό μασάζ, αρωματοθεραπεία, βιοσυντονισμός κ. α όχι μόνο μας αποσυμφορίζουν ενεργειακά αλλά και μας βοηθούν να κρατάμε την επαφή με την ψυχή μας. Μέσα από αυτές τις διαδικασίες δίνουμε χρόνο στην ψυχή μας να επουλώσει τις πληγές της και να ξαναβρεί την δύναμή της.

Η συγχώρεση, η συμπόνια και η ευγνωμοσύνη είναι οι ποιότητες της καρδιάς που βοηθούν την ψυχή μας να διατηρεί την αγνότητα και την ελαφρύτητά της. Αν δυσκολευόμαστε να συγχωρήσουμε τους άλλους με τον ίδιο τρόπο δυσκολευόμαστε να συγχωρήσουμε εμάς. Δεν αφήνουμε χώρο μέσα μας ώστε να μας πλημμυρίσει η αγάπη, η συμπόνια και η ευγνωμοσύνη. Κι αν θέλουμε η ψυχή μας να είναι ανάλαφρη και ελεύθερη χρειάζεται να μάθουμε να συγχωρούμε.

Ο σεβασμός στη ζωή απαιτεί σεβασμό στον ίδιο μας τον εαυτό. Όταν σεβόμαστε τον εαυτό μας όχι μόνο γνωρίζουμε αλλά σεβόμαστε και τα όρια μας. Λέμε ξεκάθαρα τα Ναι και τα Όχι μας και δεν επιτρέπουμε στα ενεργειακά βαμπιράκια να παίρνουν ζωή από τη ζωή μας.

Στη ζωή όλα ρέουν. Ακριβώς όπως η νύχτα διαδέχεται τη μέρα έτσι και οι δύσκολες καταστάσεις θα έρθουν να μας συναντήσουν. Αυτό που χρειάζεται να καταλάβει ο καθένας μας είναι ότι οι δυσκολίες δεν είναι εμπόδια αλλά μεταμφιεσμένες ευκαιρίες ωρίμανσης και συναισθηματικής τριβής. Είναι ο τρόπος της ζωής για να δούμε, να νιώσουμε, να εξυγιάνουμε τις καταστάσεις στη ζωή μας, να αφουγκραστούμε την ψυχή μας και να προχωρήσουμε όπως χρειάζεται εκείνη. Η διευρυμένη οπτική και η θετική διαχείριση είναι τα εργαλεία μας για να βαδίζουμε στο δρόμο της ψυχής μας.

Εξάσκηση στη Χαρά. Όπως επιτρέψαμε στη δυστυχία να κυριεύσει τις ζωές μας και εκπαιδεύσαμε το μυαλό μας στην αρνητικότητα με τον ίδιο τρόπο ας επιτρέψουμε τη θετική και ανάλαφρη σκέψη να κυριαρχήσει στο κεφάλι μας, το χαμόγελο να ανθίσει στα χείλη μας και το γέλιο να βγαίνει από την κοιλιά μας γάργαρο και καθαρό όπως όταν ήμασταν παιδιά.
 
Γιατί όταν γελάμε δεν μπορούμε να πάρουμε στα σοβαρά τον εαυτό μας ούτε τη ζωή. Δεν μπορούμε να σκεφτούμε, δεν μπορούμε καν να κινηθούμε. Και χωρίς να το ξέρουμε γελώντας μπορούμε να απελευθερώσουμε μια τρομακτική εσωτερική ενέργεια και να ταρακουνήσουμε εκείνα τα σημεία στο σώμα μας όπου η ενέργεια έχει παγώσει ή εγκλωβίζε­ται.

Ίσως η χαρά μας, ίσως η ελευθερία μας μοιάζει με εκείνη τις στιγμές του γέ­λιου — όταν μέσα τους χάνουμε τα βιογραφικά και τις ταυτότητες μας και το μόνο που υπάρχει είναι μια αίσθηση πληρότητας που μας κυριεύει.

Ίσως εκείνες τις στιγμές ερχόμαστε σε απόλυτη επαφή με την ψυχή μας και γι΄αυτό είμαστε ελεύθεροι από κάθε πόνο, στενοχώ­ρια ή διλήμμα. Πέρα από καλό και κακό, ελεύθεροι από ελπίδες και φόβους, από παρελθόν και μέλλον βιώνοντας μονάχα την Απεραντοσύνη της στιγμής.
Ίσως τελικά αυτό να θέλει η Ψυχή μας.

Ας μην ξεχνάμε ότι πίσω από κάθε εμπόδιο βρίσκεται ο ταξιδευτής ορίζοντας. Κι όσο περισσότερο ανοίγουμε τους ορίζοντές μας τόσο περισσότερο ανοίγουμε την Ψυχή μας στην Απεραντοσύνη της Ύπαρξης!!!

Πρέπει ή θέλω;

Επιβιώνοντας σε μια κοινωνία όπου οι υποχρεώσεις σου είναι ποσό ανάλογο με την ηλικία σου, είναι λογικό όσο μεγαλώνεις τόσο να στενεύεις. Στενεύεις από αυθορμητισμό, στενεύεις από εμπιστοσύνη προς τον συνάνθρωπό σου, πολλές φορές στενεύεις από αληθινούς φίλους και προπάντων από ελεύθερο χρόνο. Μεγαλώνοντας λοιπόν και καθώς οι υποχρεώσεις σου αυξάνονται, όλο και πιο συχνά διερωτάσαι "Τι είναι πραγματικά σημαντικό για μένα;" ή "Τι είναι σημαντικό για τους ανθρώπους μου;" Αμέσως το δίλημμα ξεδιπλώνεται μπροστά σου σαν να ήταν ήδη εκεί από παλιά και το συνειδητοποιείς όταν οι δυο αυτές ερωτήσεις υπολείπονται κοινού παρονομαστή. Θέλω ή πρέπει;

Από μικρά παιδιά κιόλας οι γονείς μας προσπαθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο να μας γαλουχήσουν με τις αρετές μιας σωστής και κοινωνικά αποδεκτής συμπεριφοράς, σύμφωνα με τα δικά τους ερεθίσματα και διατηρώντας φυσικά τον χαρακτήρα μας. Μην ξεγελιέστε, τα τρίχρονα έχουν σχηματίσει την προσωπικότητα τους και είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν λεκτικά οτιδήποτε έρθει στο διάβα τους. Έτσι λοιπόν είμαι σίγουρος πως οι εκφράσεις όπως "Δεν παίζουμε την ώρα του φαγητού." ή "Να είσαι φρόνιμος τώρα που θα πάμε επίσκεψη." και πολλά άλλα της τάξεως των "Μην κάνεις αυτό, μην κάνεις εκείνο" χτυπούν το καμπανάκι και των δικών σου παιδικών χρόνων, όσο πιεστικό ή απελευθερωμένο ήταν το περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσες. Είναι κάτι σαν μια υποχρέωση προς μια δυτικής κουλτούρας κοινωνία, η οποία έχει τους δικούς της αυστηρούς όρους και προϋποθέσεις, για να σε κάνει μέλος της και όχι προϊόν κένωσης. Πρέπει να κάνω αυτό, γιατί έτσι θα ευχαριστήσω την οικογένεια μου. Θα ευχαριστήσω όμως τον εαυτό μου;

"Θέλω να πάω μια βόλτα στο πάρκο στις δώδεκα το βράδυ, γιατί αυτό με ευχαριστεί" ή "Θέλω να διαβάζω πέντε ώρες την ημέρα, γιατί έτσι νιώθω όμορφα" ή "Θέλω να βάψω τα μαλλιά μου πράσινα γιατί απλώς μ' αρέσει να πειραματίζομαι με την εμφάνιση μου". Οι υποχρεώσεις στον εαυτό μας πολλές φορές είναι πιο σημαντικές από αυτές προς κάποιον άλλον, διότι αποτελούν την ζωοδόχο πηγή για να είμαστε καλά ψυχολογικά πάνω απ' όλα. Παρόλα αυτά, ως κοινωνικά όντα, χρειαζόμαστε την αποδοχή από τους γύρω μας, κάτι το οποίο σημαίνει ότι η ψυχική μας γαλήνη ίσως και να μην αποτελεί μόνο συνιστώσα των επιθυμιών μας. Μπορεί επομένως να υπάρξει προσωπική ικανοποίηση όταν απουσιάζει η αναγνώριση, κι αν ναι, πότε οι επιθυμίες μας αρχίζουν πραγματικά να μας ανυψώνουν;

Τίθεται το ερώτημα αν όντως τα "θέλω" μας είναι υγιή, απ' την οπτική γωνία της ψυχικά ευεργετικής τους ικανότητας και της αβλαβής τους επίδρασης σε κάποιον τρίτο. Μήπως τα "πρέπει" είναι λιγότερο επικίνδυνα τελικά; Η προσωπική μου θέση είναι, ότι τόσο τα "πρέπει" όσο και τα "θέλω" μπορούν να αποβούν τοξικά. Το κλειδί είναι να μπορέσουμε να ζυγίζουμε κάθε φορά, σύμφωνα με την προσωπική μας γεύση, πότε μια επιθυμία μας θα μας ανανεώσει και πότε μια τυπική συμπεριφορά θα μας κρατήσει στην πλευρά των... λογικά αποτρελαμένων.

Φτάνοντας λοιπόν σε μια ηλικία όπου έχεις ωριμάσει ένα επίπεδο παραπάνω απ' την ηλικία των τριών, αντιλαμβάνεσαι ότι η κοινωνία δεν είναι τελικά τόσο μονοδιάστατη. Μπορεί να είσαι ένα μικρό φρικιό, όμως κάπου εκεί έξω υπάρχει μια ή και περισσότερες κοινωνικές ομάδες, οι οποίες λειτουργούν με γνώμονες παρόμοιους με τους δικούς σου. Είτε αυτοί αγκαλιάζουν τα "πρέπει" σου είτε τα "θέλω" σου. Στο τέλος της ημέρας ο ρύπος μιας κοινότητας είναι το λουλούδι κάποιας άλλης.

Αστρονόμοι διατυπώνουν έναν ακόμη γρίφο για την εποχή μας

Μια από τη πλέον αξιοσημείωτες επιτυχίες της αστροφυσικής τον προηγούμενο αιώνα ήταν η ανακάλυψη ότι η ηλικία του σύμπαντος όπως μετρήθηκε από το παλαιότερα άστρα του ήταν η ίδια με την ηλικία που εκτιμήθηκε με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο, από την απομάκρυνση των γαλαξιών. Και οι δυο τρόποι βρήκαν εκπληκτικά μεγάλους χρόνους – δισεκατομμύρια χρόνια – παρέχοντας την καθησυχαστική επιβεβαίωση ότι και οι δυο ήταν στο σωστό δρόμο. Αλλά οι δυο τιμές δεν ήταν ακριβώς ίδιες και οι επιστήμονες πολύ γρήγορα συνειδητοποίησαν μια κύρια αντίφαση: Τα παλαιότερα άστρα ήταν πιο παλιά από το ίδιο το σύμπαν. Βελτιώσεις στις μετρήσεις και στα μοντέλα για να λυθεί αυτή η αντίφαση ήταν σε εξέλιξη μέχρι το 1998, οπόταν ανακαλύφθηκε η κοσμική επιτάχυνση. Απέδειξε, με μια απλή κίνηση, ότι το σύμπαν ήταν στην πραγματικότητα πολύ παλαιότερο από ότι θεωρείτο και ιδιαιτέρως ήταν παλαιότερο από ότι τα παλαιότερα άστρα.

Όμως στην ανακάλυψη υπήρξε ένας γρίφος: Η κίνηση του σύμπαντος καθορίζονταν από τη μάζα, της οποίας η βαρύτητα τείνει να επιβραδύνει την επέκταση και από την επιτάχυνση που το επιταχύνει. Καθώς το σύμπαν διογκώνεται, η μέση πυκνότητα της ύλης στο σύμπαν σταθερά μειώνεται με το χρόνο και έχει όλο και μικρότερες τιμές. Περιέργως, σήμερα συμβαίνει να έχει σχεδόν την ίδια τιμή (όταν εκφράστηκε στις ίδιες μονάδες) όπως η παράμετρος επιτάχυνση. Γιατί; Υπήρξε επίσης ένας δεύτερος γρίφος: Το θεωρητικό μέγεθος της παραμέτρου επιτάχυνσης θα μπορούσε να είναι σχεδόν οτιδήποτε. Πράγματι, βασικοί υπολογισμοί στη κβαντομηχανική υπονοούν ότι θα έπρεπε να είναι πολύ μεγαλύτερη από ότι είναι. Γιατί είναι τόσο μικρή όσο τη μετράμε είναι ένα μυστήριο.

Οι αστρονόμοι του Κέντρου Αστροφυσικής του Harvard, Arturo Avelino και Bob Kirshner δημοσίευσαν στις αρχές του μήνα μελέτη με την οποία εφιστούν την προσοχή σε έναν ακόμη γρίφο: Το σύμπαν δεν επεκτείνεται με σταθερό ρυθμό που ήταν η ανάμειξη αυτών των δυο παραγόντων. Για τα πρώτα εννέα δισεκατομμύρια χρόνια της κοσμικής εξέλιξης, κυριαρχούσε η συστολή και το σύμπαν βαθμιαία επιβράδυνε την επέκτασή του. Ωστόσο, καθώς η σχετική «βαρύτητα» της κοσμικής επιτάχυνσης μεγαλώνει με το χρόνο, έχει κυριαρχήσει για τα τελευταία πέντε δισεκατομμύρια χρόνια επιτάχυνσης και το σύμπαν επιτάχυνε την επέκτασή του.

Περιέργως, όμως, σήμερα το σύμπαν μοιάζει να είναι στον ίδιο δρόμο που θα είχε εάν επεκτεινόταν πάντα σταθερά με σταθερό ρυθμό (τον ρυθμό που απαιτείται για να αποτρέψει την τελική εκ νέου κατάρρευση). Παρόλο που ο γρίφος αυτός ακούγεται ελαφρώς παρόμοιος με τον αρχικό γρίφο, οι συγγραφείς περιγράφουν γιατί αυτός ο νέος γρίφος είναι στην πραγματικότητα διαφορετικός: Ζούμε (προφανώς) σε μια προνομιούχα εποχή, από αυτή όταν διατυπώθηκαν οι άλλοι γρίφοι.

Η εξήγηση (ή οι εξηγήσεις) για αυτούς τους γρίφους δεν είναι ακόμη γνωστή. Εάν ορισμένα ειδικά νέα είδη στοιχειωδών σωματίων υπάρχουν, υποστηρίζουν οι επιστήμονες, θα μπορούσαν να δώσουν την απάντηση, αλλά για τώρα το μόνο πράγμα που είναι βέβαιο είναι ότι απαιτούνται περισσότερες παρατηρησιακές έρευνες.

Η μεγαλύτερη ευτυχία είναι η προσωπικότητα

Η βασική αλήθεια της Ευδαιμονολογίας παραμένει ακλόνητη: έχει πολύ μικρότερη σημασία το τι έχει ο άνθρωπος ή το ποια εικόνα παρουσιάζει προς τα έξω από το τι είναι. «Η μεγαλύτερη ευτυχία είναι η προσωπικότητα» (Γκαίτε από το Ανατολικό-δυτικό Νηβάν, Ζουλέικα, 7ο ποίημα).

Σε όλα τα πράγματα και σε όλες τις περιπτώσεις ο άνθρωπος απολαμβάνει στην πραγματικότητα μόνο τον εαυτό του: κι αν ο εαυτός μας δεν κάνει για πολλά, τότε όλες οι απολαύσεις μοιάζουν με ακριβά κρασιά σ’ έναν κόσμο πλημμυρισμένο από χολή.

– Κι αφού οι μεγάλοι εχθροί της ανθρώπινης ευτυχίας είναι δύο, ο πόνος και η πλήξη, η φύση της προσωπικότητας έχει προβλέψει εναντίον τους κάποιες άμυνες: κατά του πόνου (ο οποίος πολύ συχνότερα είναι πνευματικός παρά σωματικός) έχει προβλέψει την ευθυμία, και κατά της πλήξης το πνεύμα.

– Τα δύο αυτά δεν συγγενεύουν μεταξύ τους, σε ακραίες περιπτώσεις μάλιστα θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι ασύμβατα. Η διανόηση είναι συγγενής με τη μελαγχολία [κατά τον Αριστοτέλη] οι ευφυείς άνθρωποι είναι μελαγχολικοί και οι πιο εύθυμες διαθέσεις χαρακτηρίζουν επιφανειακές πνευματικές δυνάμεις. Όσο καλύτερα είναι μια φύση εξοπλισμένη απέναντι σε ένα απ’ αυτά τα κακά, τόσο χειρότερα είναι εξοπλισμένη κατά κανόνα απέναντι στο άλλο.

– Καμιά ανθρώπινη ζωή δεν είναι απαλλαγμένη από τον πόνο και την πλήξη: και είναι μια ιδιαίτερη εύνοια της μοίρας, όταν εκθέτει τον άνθρωπο κυρίως στο ένα απ’ τα δύο αυτά κακά, για το οποίο είναι ιδιαίτερα καλά εξοπλισμένος, στέλνει δηλαδή πολύ πόνο σ’ αυτόν που είναι ιδιαίτερα εύθυμος και πολύ μεγάλη πλήξη σ’ αυτόν που έχει πολύ πνεύμα- δε συμβαίνει όμως το αντίθετο. Γιατί το πνεύμα πολλαπλασιάζει τον πόνο δυο και τρεις φορές· και για έναν ψυχισμό χωρίς πνεύμα η μοναξιά και ο απόλυτα κενός χρόνος είναι ανυπόφορα πράγματα.

Άρθουρ Σοπενχάουερ, Η ΤΕΧΝΗ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΣ

Είναι το ταξίδι στον χρόνο επιστημονικά εφικτό ή είναι επιστημονική φαντασία;

Αν πιστεύετε ότι το ταξίδι στο χρόνο δεν έχει θέση σε μια σοβαρή επιστημονική συζήτηση ο Βρετανός θεωρητικός φυσικός και συγγραφέας εκλαϊκευμένων επιστημονικών βιβλίων, Jim Al-Khalili (20 Σεπτεμβρίου 1962) στο Πανεπιστήμιο του Surrey της Αγγλίας διαφωνεί. Λέει ότι το θέμα του ταξιδιού στον χρόνο περιέχει μερικές από τις ιδέες των θεωριών της γενικής σχετικότητας του Αϊνστάι

Είναι αλήθεια πως όταν οι φυσικοί θέλουν να διεγείρουν το ενδιαφέρον του κοινού για το αντικείμενό τους, δεν στρέφονται στην επιστήμη των υλικών, ούτε στον ηλεκτρομαγνητισμό ή τη θερμοδυναμική, αλλά στην κοσμολογία, την σκοτεινή ενέργεια και την σκοτεινή ύλη, το Big Bang, τις μαύρες τρύπες, τα ταξίδια στον χρόνο, το σωματίδιο Higgs ή του Θεού και την αστροφυσική. Πάντα υπάρχει κάτι ενδιαφέρον να δεις στο δίκτυο για αυτά τα θέματα που γίνονται ‘ανάρπαστα’ από το κοινό. Ειδικά η έρευνα των σωματιδίων της σκοτεινής ύλης και του σωματιδίου Higgs στον Μεγάλο Επιταχυντή Συγκρουόμενων Δεσμών Αδρονίων, συναντάει το ενδιαφέρον ακόμα και της τηλεόρασης.

Μπορεί όμως να θεωρηθεί η διαπραγμάτευση ενός θέματος σαν το ταξίδι στο χρόνο σαν να ενδίδουμε στην επιστημονική φαντασία; Πολλοί πιστεύουν ότι το ζήτημα αυτό δεν έχει λυθεί ακόμα τελειωτικά. Και στην λαχτάρα των επιστημόνων να δώσουν απάντηση στα τεράστια προβλήματα που υπάρχουν για τα ταξίδια στον χρόνο, βλέπουμε ότι σκύβουν ξανά με μεγάλη προσοχή στις βασικές ιδέες της γενικής σχετικότητας του Αϊνστάιν. Πολλοί από μας που έχουν δει τον Εξολοθρευτή ή είναι οπαδοί του Dr Who θα μπορούσαν να πουν ότι η έννοια του ταξιδιού στο χρόνο, μολονότι ιδιαίτερα διασκεδαστική, είναι απλά παράλογη και δεν έχει θέση στην αληθινή επιστήμη. Ωστόσο, όπως πιστεύει και ο Jim Al-Khalili οι νόμοι της φυσικής επιτρέπουν το ταξίδι στο χρόνο.

Έχει αποδειχθεί ότι το ταξίδι στο παρελθόν είναι πάρα πολύ δύσκολο, αλλά το ταξίδι στο μέλλον είναι ευκολότερο από το ταξίδι στο παρελθόν. Κι αυτό μας παραξενεύει, γιατί το παρελθόν μπορεί να μην είναι προσβάσιμο αλλά τουλάχιστον είναι ‘εκεί έξω’ κατά κάποιο τρόπο: γιατί έχει συμβεί. Το μέλλον από την άλλη, απομένει να συμβεί. Πώς μπορούμε να επισκεφτούμε έναν χρόνο που δεν έχει ακόμη συμβεί; Ωστόσο, το ταξίδι στο μέλλον μέσω ταχείας κίνησης δεν προϋποθέτει ότι το μέλλον είναι ήδη ‘εκεί έξω’ περιμένοντας για εμάς. Σημαίνει ότι κινούμαστε έξω από το χρονικό πλαίσιο οποιουδήποτε άλλου και μέσα σε κάποιο στο οποίο ο χρόνος κινείται πιο αργά. Ενώ εμείς βρισκόμαστε σε αυτή την κατάσταση, ο χρόνος έξω κυλάει πιο γρήγορα και το μέλλον ξεδιπλώνεται με μεγάλη ταχύτητα. Όταν επανερχόμαστε στο αρχικό χρονικό πλαίσιο θα έχουμε φτάσει στο μέλλον πιο γρήγορα από κάθε άλλον.

Από την άλλη, υπάρχουν πολλά παράδοξα παραδείγματα του πώς θα ήταν τα πράγματα αν το ταξίδι στο παρελθόν ήταν εφικτό. Για παράδειγμα, αν πηγαίναμε στο παρελθόν και σκοτώναμε τον ίδιο μας τον εαυτό, ή τον παππού μας (οπότε δεν θα είχε γεννηθεί ο πατέρας μας και φυσικά εμείς οι ίδιοι), τι θα συνέβαινε τότε; Θα εξαφανιζόσασταν απλά καθώς ο νεότερος εαυτό σας θα έπεφτε στο έδαφος; Κι αν είχαμε πεθάνει στο παρελθόν, τότε ποιος θα ήταν αυτός που θα μας σκότωνε; Αυτό είναι ένα πολύ γνωστό παράδοξο. Σκεφτείτε το. Φαίνεται ότι δεν μπορούμε να σκοτώσουμε τον νεότερο εαυτό μας, επειδή πρέπει να επιζήσουμε της δολοφονικής απόπειρας για να γίνουμε ο δολοφόνος μας.

ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Μπορεί να ακούγεται κάπως παράξενο αλλά θα πρέπει να δούμε πώς συνδέεται με το ταξίδι στο χρόνο. Η ιδέα του επιβραδυνόμενου χρόνου μας παρέχει κυριολεκτικά έναν τρόπο ταξιδιού στο μέλλον. Αν επρόκειτο να κάνετε το γύρο του Γαλαξία μας με έναν πύραυλο, με ταχύτητα κοντά στην ταχύτητα του φωτός, ας πούμε για τέσσερα χρόνια, θα παθαίνατε μάλλον σοκ όταν θα γυρνούσατε στο σπίτι σας στη Γη. Αν το ημερολόγιό σας στον πύραυλο σάς πληροφορούσε ότι φύγατε τον Ιανουάριο του 2005 και επιστρέψατε τον Ιανουάριο του 2009, τότε, ανάλογα με την ακριβή σας ταχύτητα και το πόσο καμπύλη ήταν η διαστρική τροχιά σας, θα διαπιστώνατε ότι στη Γη το έτος θα ήταν το 2045 και όλοι θα είχαν γεράσει κατά 40 χρόνια. Αυτοί θα σοκάρονταν εξίσου βλέποντάς σας πόσο νέος/νέα φαίνεστε ακόμη έχοντας υπόψη πόσο πολύ λείψατε, σύμφωνα με αυτούς.

Μέσα στον πύραυλο θα είχαν περάσει 4 χρόνια ενώ τα ρολόγια στη Γη θα μετρούσαν 40 χρόνια. Αυτό θα σήμαινε, για κάθε λόγο και σκοπό, ότι θα είχατε κάνει ένα άλμα 36 ετών στο μέλλον.

Αυτό το φαινόμενο έχει ελεγχθεί και επιβεβαιωθεί πολλές φορές σε διαφορετικά πειράματα με εξαιρετικά μεγάλο βαθμό ακρίβειας. Το 1971 οι J. C. Hafele και Richard E. Keating τοποθέτησαν τέσσερα υψηλής ακρίβειας ατομικά ρολόγια σε ένα αεριωθούμενο αεροπλάνο και τα ταξίδεψαν γύρω από τη Γη με φορά προς τα ανατολικά. Μετά την επιστροφή του αεροσκάφους τα ρολόγια αυτά συγκρίθηκαν με ατομικά ρολόγια αναφοράς του Αμερικανικού Ναυτικού Αστεροσκοπείου: τα ρολόγια που ταξίδεψαν βρίσκονταν ένα μικροσκοπικό κλάσμα του δευτερολέπτου πίσω από τα ρολόγια αναφοράς.

Αν και το αεροσκάφος είχε μια ταχύτητα ως προς το έδαφος πάνω από χίλια χιλιόμετρα ανά ώρα, η ταχύτητα του φωτός είναι εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη, γεγονός στο οποίο οφείλεται η πολύ μικρή και μάλλον όχι εντυπωσιακή διαφορά ανάμεσα στις δύο ομάδες ρολογιών. Όπως και να έχει, αυτή η διαφορά είναι πραγματική και τα ρολόγια τόσο ακριβή που δεν υπάρχει αμφιβολία για τις ενδείξεις τους ή τα συμπεράσματα που προκύπτουν από αυτές.

ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ;

Αυτό που πρέπει να θυμόσαστε για το ταξίδι στο παρελθόν είναι ότι επιτρέπεται να παρέμβετε στην ιστορία όσο τα πράγματα παραμένουν όπως είναι. Δεν μπορείτε να αλλάξετε το παρελθόν.

Καταρχήν, θα υπήρχαν δύο τρόποι για να πάμε πίσω στο παρελθόν. Ένας είναι πηγαίνοντας προς τα πίσω μέσα στο χρόνο, κατά τη διάρκεια του οποίου οι δείκτες του ρολογιού σας θα κινούνταν αντίθετα. Αυτό θα απαιτούσε ταχύτητες μεγαλύτερες από αυτήν του φωτός κάτι που η θεωρία της σχετικότητας μας λέει ότι είναι αδύνατο, κι έτσι δεν είναι ο τύπος του ταξιδιού στο χρόνο που παρουσιάζω εδώ.

Ο άλλος τρόπος είναι ταξιδεύοντας σε ό,τι εμφανίζεται σε εσάς να είναι εμπρός στο χρόνο (το ρολόι σας τρέχει μπροστά) αλλά κινούμενος κατά μήκος μιας στρεβλωμένης διαδρομής στο χωροχρόνο που σας επιστρέφει πίσω στο δικό σας παρελθόν (όπως κάνοντας το βρόχο σε ένα τρενάκι του Λούνα Παρκ). Ένας τέτοιος βρόχος είναι γνωστός στη φυσική ως κλειστή χρονοειδής καμπύλη και υπήρξε αντικείμενο έντονης θεωρητικής έρευνας κατά την τελευταία δεκαετία. Ήταν, πάντως, γνωστό για μισό αιώνα ότι οι εξισώσεις της γενικής σχετικότητας του Αϊνστάιν επιτρέπουν τέτοιες κλειστές χρονοειδείς καμπύλες: ο Αμερικανός μαθηματικός Kurt Gödel έδειξε το 1949 ότι αυτού του τύπου το ταξίδι στο παρελθόν είναι θεωρητικά εφικτό.

Άρα προς τι όλη αυτή η φασαρία;

Το ταξίδι στο μέλλον έχει πραγματοποιηθεί και το ταξίδι στο παρελθόν, αν και δύσκολο, δεν απαγορεύεται από τη θεωρία. Τι περιμένουμε λοιπόν; Γιατί δεν έχουμε κατασκευάσει ακόμη μια μηχανή του χρόνου; Το πρόβλημα είναι, πέρα από το γεγονός ότι είναι υπέρμετρα δύσκολο να κατασκευάσουμε κλειστές χρονοειδείς καμπύλες στο χωροχρόνο, ότι δεν κατανοούμε πραγματικά τη θεωρία. Σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε στις αρχές του 21ου αιώνα, η γενική σχετικότητα μάς λέει ότι δεν μπορούμε να απαγορεύσουμε τα ταξίδια στο χρόνο, ωστόσο πολλοί φυσικοί ελπίζουν ότι μια καλύτερη κατανόηση των εμπλεκόμενων μαθηματικών θα οδηγήσει τελικά στο συμπέρασμα ότι οι χρονικοί βρόχοι είναι ανέφικτοι.

Προς το παρόν, δεν μπορούμε να απορρίψουμε το ενδεχόμενο ότι μια φυσική μηχανή του χρόνου υπάρχει κάπου μέσα στο Σύμπαν. Είναι θεωρητικά δυνατό ο χωροχρόνος να είναι τόσο στρεβλωμένος παρουσία ενός πολύ ισχυρού βαρυτικού πεδίου, κάτω από πολύ ειδικές συνθήκες, ώστε να σχηματιστεί ένας χρονικός βρόχος. Αν κατά τη διάρκεια ενός μελλοντικού διαστημικού ταξιδιού, γλιστρήσουμε κατά μήκος μίας τέτοιας οντότητας, η οποία είναι γνωστή ως σκουληκότρυπα, ενδεχομένως να μας παράσχει μια μόνιμη σύνδεση με το παρελθόν.

Επί του παρόντος, ο καλύτερος τρόπος να απορρίψουμε την ύπαρξη των χρονικών βρόχων είναι να αναρωτηθούμε πού είναι άραγε όλοι οι χρονοταξιδιώτες από το μέλλον. Εάν οι μελλοντικές γενιές καταφέρουν ποτέ να χτίσουν μία μηχανή του χρόνου τότε σίγουρα θα υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που θα θέλουν να επισκεφτούν τον 21ο αιώνα και θα έπρεπε να βλέπουμε αυτούς τους επισκέπτες ανάμεσά μας σήμερα. Έτσι, απλά για να διατηρήσουμε ανοικτή τη συζήτηση, παρακάτω υπάρχουν πέντε πιθανοί λόγοι γιατί δεν θα έπρεπε να περιμένουμε να δούμε κανέναν χρονοταξιδιώτη:

Το ταξίδι στο παρελθόν απαγορεύεται από κάποιους άγνωστους μέχρι σήμερα νόμους της φυσικής. Οι φυσικοί ελπίζουν να ανακαλύψουν μία νέα θεωρία η οποία πηγαίνει πέρα από τη θεωρία της γενικής σχετικότητας και η οποία εξηγεί γιατί οι χρονικοί βρόχοι απαγορεύονται. Ήδη διαθέτουμε δυο πιθανές υποψήφιες θεωρίες, τη θεωρία των υπερχορδών και τη θεωρία των μεμβρανών. Καμία ωστόσο δεν είναι ικανοποιητικά κατανοητή ακόμη.

Δεν υπάρχει καμία φυσική μηχανή του χρόνου, όπως οι σκουληκότρυπες, έτσι ο μόνος τρόπος να ταξιδέψουμε στο παρελθόν είναι να κατασκευάσουμε μία. Αποδεικνύεται όμως ότι αυτή θα μπορούσε να μας πάει πίσω στο χρόνο μέχρι τη στιγμή που τέθηκε σε λειτουργία (επειδή αυτή θα ήταν η προγενέστερη στιγμή στο χρόνο που θα μπορούσε να προσπελαστεί). Έτσι δεν μπορούμε να δούμε χρονοταξιδιώτες από το μέλλον επειδή μηχανές του χρόνου δεν έχουν εφευρεθεί ακόμη.

Φυσικές μηχανές του χρόνου υπάρχουν και οι άνθρωποι τις χρησιμοποιούν για να ταξιδέψουν πίσω στον 21ο αιώνα, αλλά – μία ιδέα την οποία σκέφτονται σοβαρά πολλοί θεωρητικοί φυσικοί- το σύμπαν μας είναι ένα από τα άπειρα παράλληλα σύμπαντα. Επομένως το ταξίδι στο παρελθόν προβάλλει τον ταξιδιώτη σε έναν παράλληλο κόσμο. Υπάρχουν τόσοι πολλοί κόσμοι που το δικό μας σύμπαν δεν είναι ένα από τα λίγα τυχερά που τα έχουν επισκεφτεί. Αν δεν έχετε πειστεί από αυτά τα επιχειρήματα τότε ίσως πρέπει να αναφέρω δύο πιο πεζά ενδεχόμενα:

Το να περιμένουμε να δούμε χρονοταξιδιώτες ανάμεσά μας προϋποθέτει ότι αυτοί θα ήθελαν να επισκεφτούν αυτό τον αιώνα. Ίσως για αυτούς, να υπάρχουν πολύ καλύτερες και ασφαλέστερες περίοδοι να επισκεφτούν.

Οι χρονοταξιώτες από το μέλλον είναι ανάμεσά μας αλλά κρατούν χαμηλούς τόνους!

Αν έπρεπε να στοιχηματίσουμε θα λέγαμε ότι το ταξίδι στο παρελθόν θα αποδειχθεί σύντομα αδύνατο και θεωρητικά. Το να πάμε στο μέλλον, από την άλλη, απαιτεί απλά να φτιάξουμε έναν αρκετά γρήγορο πύραυλο. Να ξέρετε πάντως ότι αν φτάσετε στο μέλλον, δεν υπάρχει δρόμος επιστροφής.

Νέο ρεκόρ κβαντικής τηλεμεταφοράς

Δύο ανεξάρτητες ερευνητικές ομάδες, μία κινεζική και μία καναδική, απέδειξαν για πρώτη φορά ότι είναι δυνατή σε μεγάλες αποστάσεις η κβαντική τηλεμεταφορά, δηλαδή η μετάδοση κβαντικών πληροφοριών, κωδικοποιημένων σε σωματίδια του φωτός, μέσω υπαρχόντων καλωδίων οπτικών ινών μήκους αρκετών χιλιομέτρων, ανάμεσα σε γεωγραφικά απομακρυσμένα σημεία.

Το Κάλγκαρι έχει κατορθώσει κβαντική επικοινωνία

Οι ερευνητές ανακοίνωσαν ότι πέτυχαν να κάνουν κβαντική τηλεμεταφορά μέσω μητροπολιτικών δικτύων οπτικών ινών σε δύο πόλεις, στη Χεφέι της Κίνας (σε απόσταση 12,5 χιλιομέτρων) και στο Κάλγκαρι του Καναδά (6,2 χιλιόμετρα). Το επίτευγμα ανοίγει το δρόμο για μελλοντικές εφαρμογές των κβαντικών τεχνολογιών, όπως οι κβαντικές επικοινωνίες και το κβαντικό διαδίκτυο, σε επίπεδο πόλης.

Οι σχετικές δημοσιεύσεις, που παραπέμπουν σε ελαφρώς διαφορετικές τεχνολογικές λύσεις, έγιναν στο περιοδικό φωτονικής «Nature Photonics» από τις δύο ομάδες, με επικεφαλής αντίστοιχα τον Ζιαν-Γουέι Παν του Πανεπιστημίου Επιστήμης & Τεχνολογίας της Κίνας στη Σαγκάη και τον Βόλφγκανγκ Τίτελ του Πανεπιστημίου του Κάλγκαρι.

Η καναδική ομάδα πέτυχε ταχύτερη κβαντική τηλεμεταφορά πληροφοριών από την κινεζική, αλλά με μειωμένη αξιοπιστία και σε μικρότερη απόσταση. Δεν αποκλείεται έτσι στο μέλλον, σύμφωνα με άλλους ειδικούς, να προκύψει ένας συνδυασμός των δύο αυτών λύσεων.

Τα πρώτα πειράματα κβαντικής τηλεμεταφοράς έγιναν το 1997 σε απόσταση μόνο λίγων δεκάδων εκατοστών. Το 2012 ο φυσικός ‘Anton Zeilinger. του Πανεπιστημίου της Βιέννης πέτυχε κβαντική τηλεμεταφορά στην απόσταση-ρεκόρ των 143 χιλιομέτρων, αλλά σε κενό χώρο, πάνω από δύο Κανάρια νησιά. Όμως είναι τελείως διαφορετικό πράγμα η κβαντική μετάδοση δεδομένων μέσω του καλωδιακού δικτύου τηλεπικοινωνιών μιας πόλης.

Η κβαντική τηλεμεταφορά μέσω των δικτύων οπτικών ινών έχει τη δυνατότητα να βελτιώσει σημαντικά την ασφάλεια και την ταχύτητα των συνδέσεων του διαδικτύου.

«Τα δύο νέα πειράματα μπορούν να θεωρηθούν ορόσημο στο δρόμο για τον μακροπρόθεσμο στόχο, δηλαδή τη δημιουργία ενός κβαντικού Ίντερνετ μέσω οπτικών ινών, που θα συνδέουν μεγάλες πόλεις», δήλωσε ο Γιοχάνες Κόφλερ του Ινστιτούτου Κβαντικής Οπτικής Μαξ Πλανκ του Μονάχου.

Ανακάλυψαν σύμπλεγμα γαλαξιών σε απόσταση 11,1 δισ. ετών φωτός

Ο απόλυτος ενθουσιασμός επικρατεί στη NASA, μετά την ανακάλυψη και πιο μακρινού γαλαξία που έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα από τον άνθρωπο. Πρόκειται για τον CL J1001+0220, ο οποίος εντοπίστηκε από το παρατηρητήριο Chandra, αλλά και άλλα τηλεσκόπια, σε απόσταση 11,1 δισ. ετών φωτός από τη Γη!

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, πρόκειται για μία… εξωπραγματική ανακάλυψη, καθώς η παρατήρηση και ανάλυσή του, θα προσφέρει στον άνθρωπο σημαντικότατες πληροφορίες για τα παλαιότερα αστικά συμπλέγματα του σύμπαντος. Ο αμέσως προηγούμενος στη λίστα των μακρινών γαλαξιών, είχε εντοπιστεί στα 700 εκατ. έτη φωτός από τη Γη.

«Αυτό το σμήνος γαλαξιών δεν εντυπωσιάζει μόνο για την απόστασή του από τη Γη, αλλά παρουσιάζει μία εκπληκτική για μας έκρηξη ανάπτυξης, όμοια της οποίας δεν έχουμε ξαναδεί», δήλωσε ο Τάο Γουάνγκ, επικεφαλής της γαλλικής επιτροπής ατομικής ενέργειας.

Το σύμπλεγμα αυτό απαρτίζεται από 11 γαλαξίες, εκ των οποίων οι εννιά παρουσιάζουν απίστευτη δραστηριότητα γέννησης άστρων. Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία, μέσα σε διάστημα ενός έτους έχουν γεννηθεί πάνω από 3.000 ήλιοι (άστρα).

Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η απίστευτη αυτή δραστηριότητα δεν ενεργοποιήθηκε πριν οι 11 γαλαξίες «παγιδευτούν» στο σύμπλεγμα που οι ίδιοι έχουν σχηματίσει με τις δυνάμεις που εκπέμπουν. «Θα έχουμε την ευκαιρία να μάθουμε συγκλονιστικές πληροφορίες για τη λειτουργία των γαλαξιών και τη γέννηση των άστρων», δήλωσε ένας από τους επικεφαλής της έρευνας.