ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ - Ἰφιγένεια ἡ ἐν Αὐλίδι (1146-1210)

ΚΛ. ἄκουε δή νυν· ἀνακαλύψομεν γὰρ λόγους,

κοὐκέτι παρῳδοῖς χρησόμεσθ᾽ αἰνίγμασιν.
πρῶτον μέν, ἵνα σοι πρῶτα τοῦτ᾽ ὀνειδίσω,
ἔγημας ἄκουσάν με κἄλαβες βίᾳ,
1150 τὸν πρόσθεν ἄνδρα Τάνταλον κατακτανών·
βρέφος τε τοὐμὸν σῷ προσούδισας πάλῳ,
μαστῶν βιαίως τῶν ἐμῶν ἀποσπάσας.
καὶ τὼ Διός σε παῖδ᾽, ἐμώ τε συγγόνω,
ἵπποισι μαρμαίροντ᾽ ἐπεστρατευσάτην·
1155 πατὴρ δὲ πρέσβυς Τυνδάρεώς σ᾽ ἐρρύσατο
ἱκέτην γενόμενον, τἀμὰ δ᾽ ἔσχες αὖ λέχη.
οὗ σοι καταλλαχθεῖσα περὶ σὲ καὶ δόμους
συμμαρτυρήσεις ὡς ἄμεμπτος ἦ γυνή,
ἐς τ᾽ Ἀφροδίτην σωφρονοῦσα καὶ τὸ σὸν
1160 μέλαθρον αὔξουσ᾽, ὥστε σ᾽ εἰσιόντα τε
χαίρειν θύραζέ τ᾽ ἐξιόντ᾽ εὐδαιμονεῖν.
σπάνιον δὲ θήρευμ᾽ ἀνδρὶ τοιαύτην λαβεῖν
δάμαρτα· φλαύραν δ᾽ οὐ σπάνις γυναῖκ᾽ ἔχειν.
τίκτω δ᾽ ἐπὶ τρισὶ παρθένοισι παῖδά σοι
1165 τόνδ᾽, ὧν μιᾶς σὺ τλημόνως μ᾽ ἀποστερεῖς.
κἄν τίς σ᾽ ἔρηται τίνος ἕκατί νιν κτενεῖς,
λέξον, τί φήσεις; ἢ ᾽μὲ χρὴ λέγειν τὰ σά;
Ἑλένην Μενέλεως ἵνα λάβῃ. καλόν †γένος†,
κακῆς γυναικὸς μισθὸν ἀποτεῖσαι τέκνα.
1170 τἄχθιστα τοῖσι φιλτάτοις ὠνούμεθα.
ἄγ᾽, εἰ στρατεύσῃ καταλιπών μ᾽ ἐν δώμασιν,
κἀκεῖ γενήσῃ διὰ μακρᾶς ἀπουσίας,
τίν᾽ ἐν δόμοις με καρδίαν ἕξειν δοκεῖς;
ὅταν θρόνους τῆσδ᾽ εἰσίδω πάντας κενούς,
1175 κενοὺς δὲ παρθενῶνας, ἐπὶ δὲ δακρύοις
μόνη κάθωμαι, τήνδε θρηνῳδοῦσ᾽ ἀεί·
Ἀπώλεσέν σ᾽, ὦ τέκνον, ὁ φυτεύσας πατήρ,
αὐτὸς κτανών, οὐκ ἄλλος οὐδ᾽ ἄλλῃ χερί,
τοιόνδε ‹νόστον› καταλιπὼν πρὸς τοὺς δόμους.
1180 ἐπεὶ βραχείας προφάσεως ἔδει μόνον,
ἐφ᾽ ᾗ σ᾽ ἐγὼ καὶ παῖδες αἱ λελειμμέναι
δεξόμεθα δέξιν ἥν σε δέξασθαι χρεών.
μὴ δῆτα πρὸς θεῶν μήτ᾽ ἀναγκάσῃς ἐμὲ
κακὴν γενέσθαι περὶ σέ, μήτ᾽ αὐτὸς γένῃ.
εἶἑν·
1185 θύσεις †δὲ παῖδ᾽· ἔνθα† τίνας εὐχὰς ἐρεῖς;
τί σοι κατεύξει τἀγαθόν, σφάζων τέκνον;
νόστον πονηρόν, οἴκοθέν γ᾽ αἰσχρῶς ἰών;
ἀλλ᾽ ἐμὲ δίκαιον ἀγαθὸν εὔχεσθαί τί σοι;
οὔ τἄρ᾽ ἀσυνέτους τοὺς θεοὺς ἡγοίμεθ᾽ ἄν,
1190 εἰ τοῖσιν αὐθένταισιν εὖ φρονήσομεν;
ἥκων δ᾽ ἐς Ἄργος προσπεσεῖ τέκνοισι σοῖς;
ἀλλ᾽ οὐ θέμις σοι. τίς δὲ καὶ προσβλέψεται
παίδων σ᾽, ἵν᾽ αὐτῶν προσέμενος κτάνῃς τινά;
ταῦτ᾽ ἦλθες ἤδη διὰ λόγων, ἢ σκῆπτρά σοι
1195 μόνον διαφέρειν καὶ στρατηλατεῖν μέλει;
ὃν χρῆν δίκαιον λόγον ἐν Ἀργείοις λέγειν·
Βούλεσθ᾽, Ἀχαιοί, πλεῖν Φρυγῶν ἐπὶ χθόνα;
κλῆρον τίθεσθε παῖδ᾽ ὅτου θανεῖν χρεών.
ἐν ἴσῳ γὰρ ἦν τόδ᾽, ἀλλὰ μὴ σὲ ἐξαίρετον
1200 σφάγιον παρασχεῖν Δαναΐδαισι παῖδα σήν,
ἢ Μενέλεων πρὸ μητρὸς Ἑρμιόνην κτανεῖν,
οὗπερ τὸ πρᾶγμ᾽ ἦν. νῦν δ᾽ ἐγὼ μὲν ἡ τὸ σὸν
σῴζουσα λέκτρον παιδὸς ἐστερήσομαι,
ἡ δ᾽ ἐξαμαρτοῦσ᾽, ὑπόροφον νεάνιδα
1205 Σπάρτῃ κομίζουσ᾽, εὐτυχὴς γενήσεται.
τούτων ἄμειψαί μ᾽ εἴ τι μὴ καλῶς λέγω·
εἰ δ᾽ εὖ λέλεκται, †νῶι μὴ δή γε κτάνῃς†
τὴν σήν τε κἀμὴν παῖδα, καὶ σώφρων ἔσῃ.
ΧΟ. πιθοῦ. τὸ γάρ τοι τέκνα συνσῴζειν καλόν,
1210 Ἀγάμεμνον· οὐδεὶς πρὸς τάδ᾽ ἀντερεῖ βροτῶν.

***

ΚΛΥ. Ώστε άκου· ορθά κοφτά θα σου μιλήσω
κι όχι με υπαινιγμών λοξοδρομίες.
Πρώτα —ναι, αυτό θα σου χτυπήσω πρώτα—
1150 του Τάνταλου φονιάς, του πρώτου μου άντρα,
με το στανιό γυναίκα σου με πήρες·
και το μωρό μου, αφού μέσ᾽ απ᾽ τον κόρφο
μού τ᾽ άρπαξες, το πέταξες με τ᾽ άλλα
λάφυρα που σου πέσανε στον κλήρο.
Τα δυο μου αδέρφια, οι γιοι του Δία, ριχτήκαν
απάνω σου, λαμπροί στα κάτασπρα άτια·
μα στον Τυνδάρεο πρόσπεσες ικέτης,
σ᾽ έσωσε αυτός, ο γέρος μου πατέρας,
και στο κρεβάτι μου έτσι ξαναμπήκες.
Φιλιώθηκα μαζί σου, κι από τότε
δε θ᾽ αρνηθείς πως αψεγάδιαστη ήμουν
1160 για σε και για το σπίτι σου γυναίκα·
στα ερωτικά ηθική, καλή οικονόμα,
έτσι, που, κι όταν μπαίνεις, χαρά να ᾽χεις,
κι έξω σα βγαίνεις, να είσαι ευτυχισμένος.
Τέτοια γυναίκα σπάνιο ένας άντρας
να την πετύχει· οι πρόστυχες, σωρός.
Σου ᾽καμα αυτό τ᾽ αγόρι και τρεις κόρες,
που εσύ τη μια σκληρά μου την αρπάζεις.
Κι αν κάποιος σε ρωτήσει για ποιό λόγο
θα τη σκοτώσεις, πες, τί θ᾽ απαντήσεις;
Να λάβω εγώ το λόγο αντίς για σένα;
«Για να πάρει ο Μενέλαος την Ελένη.»
Τί ωραίο! Παιδί δικό μας να πλερώσει
για εξαγορά μιας άπιστης γυναίκας!
Ό,τι μισούμε πιότερο ζητούμε
1170 ν᾽ αγοράσουμε μ᾽ ό,τι πιο ακριβό μας.
Γιά πες· αν, σπίτι αφήνοντάς με, φύγεις
στον πόλεμο και λείψεις για καιρό,
στο σπίτι εγώ σαν τί καρδιά λες θα ᾽χω;
άδεια της κόρης σα θα δω τη θέση,
και το δωμάτιο άδειο, και μονάχη
θα μένω, μες στα δάκρυα, να την κλαίω;
«Σε σκότωσε ο πατέρας σου, παιδί μου·
όχι άλλος, όχι με άλλου χέρι· ο ίδιος!
Γνοιάστηκε με ποιά… αγάπη εμείς στο σπίτι
1180 πρέπει να τον προσμένουμε!» Τί λείπει,
για να σου κάμω εγώ κι οι δυο άλλες κόρες
το δέξιμο που αλήθεια σου ταιριάζει;
Για τ᾽ όνομα των θεών, μη μ᾽ αναγκάσεις
κακιά για σε να γίνω, και μη γίνεις
κακός κι εσύ. — Μα ας είναι· θα θυσιάσεις
την κόρη, ας πούμε· πάνω στη θυσία
τί ευχή θα πεις; το σπλάχνο σου αφού σφάζεις,
τί θα ευχηθείς γι᾽ αυτό αγαθό να λάβεις;
Αισχρά ως μισεύεις, άθλια να γυρίσεις;
Κι εγώ είναι δίκιο να ευχηθώ για σένα;
Τους θεούς θα πει πως τους θεωρούμε ανόητους,
1190 αν των φονιάδων το καλό ζητούμε.
Και σα γυρίσεις στο Άργος, τα παιδιά σου
θα τ᾽ αγκαλιάσεις; Δε βολεί για σένα.
Και ποιό θα σε κοιτάξει, για να σύρεις
κοντά σου έν᾽ απ᾽ αυτά και να το σφάξεις;
Τα σκέφτηκες αυτά ή η μόνη σου έγνοια
είναι στρατάρχης να είσαι και με σκήπτρο
να τριγυρνάς; Εσύ ένα δίκιο λόγο
έπρεπε στους Αργείους να πεις: «Ποθείτε,
Αχαιοί, ταξίδι στων Φρυγών τη χώρα;
Με κλήρο ορίστε τίνος παιδί πρέπει
να σκοτωθεί.» Μια ισότητα αυτό θα ᾽ταν,
κι όχι έτσι εσύ, ξεχωριστά, να δώσεις
1200 την κόρη σου για σφάγιο στους Αργείους·
ή θα ᾽πρεπε ο Μενέλαος, που δικό του
το ζήτημα είναι, τη δικιά του Ερμιόνη
να πρόσφερνε: την κόρη για τη μάνα.
Τί γίνεται όμως; Χάνω το παιδί μου,
εγώ η πιστή στον άντρα μου, κι η φταίχτρα
θα ᾽χει την ευτυχία της: θ᾽ ανατρέφουν
την κόρη της στη Σπάρτη, για χαρά της.
Καλά αν δε λέω, αντίκρουσέ με· αν όμως
σωστά μιλώ, την κόρη, τη δικιά μας,
1210 μην τη σκοτώσεις· φρόνηση αυτό θα ᾽ναι.

Η Αρχαία Ελληνική Τέχνη και η Ακτινοβολία της, Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΣΤΑ ΝΕΟΤΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ: Μανιερισμός και αρχαία τέχνη

10.2. Βενετία: «Κάν᾽ το όσο πιο αρχαίο μπορείς»

Ο Βενετσιάνος καρδινάλιος Zen στη διαθήκη του δίνει την εξής λακωνική εντολή για το ανάγλυφο στην επιτύμβια πλάκα του: «Κάν᾽ το όσο πιο αρχαίο μπορείς», σαφή μαρτυρία για τη μόδα της εποχής. Ο Φλωρεντινός αρχιτέκτονας Τζάκοπο Σανσοβίνο (1486-1570) χτίζει το πιο χαρακτηριστικό αναγεννησιακό κτήριο της Βενετίας, τη Βιβλιοθήκη του Αγίου Μάρκου (1537-1550), με ιωνικούς κίονες, με μια σειρά επαναλαμβανόμενων τόξων και με ένα κιγκλίδωμα και αγάλματα στη στέγη, που δημιουργούν μια ευχάριστη ανάλαφρη αίσθηση.

Οι αριστοκρατικές βενετσιάνικες οικογένειες των Γκριμάνι, Κονταρίνι, Βεντραμίν, Οντόνι συγκεντρώνουν στη Βενετία σημαντικούς θησαυρούς τέχνης με άμεσο αντίχτυπο στην καλλιτεχνική παραγωγή, ιδίως στη γλυπτική των Τούλιο και Αντόνιο Λομπάρντο (δεύτερο μισό 15ου αιώνα). Μεγάλη επιτυχία στην πόλη της Γαληνοτάτης γνωρίζει ο χαράκτης (μάλλον παραχαράκτης) και πλαστογράφος δακτυλιολίθων και έργων μικρογλυπτικής, ιδίως υποτιθέμενων της εποχής Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο Τζιοβάνι Τζιόρτζιο Λάσκαρις, που υπογράφει με το όνομα Pirgoteles.

Στα εγχειρίδια της ιστορίας της τέχνης διαβάζουμε συνήθως ότι οι ζωγράφοι στη Βενετία από τον Τιτσιάνο ως τον Τιντορέτο ενδιαφέρθηκαν να αποδώσουν κυρίως το χρώμα και το φως, την ατμόσφαιρα και τη φύση, παρακάμπτοντας τη συστηματική μελέτη των καθιερωμένων ελληνικών προτύπων. Ωστόσο, βέβαιο είναι ότι οι Βενετσιάνοι ζωγράφοι, όπως και ομότεχνοί τους σε άλλα μέρη της Ιταλίας ή της Ευρώπης, αναμετρήθηκαν με την αρχαία κληρονομιά με ποικίλους τρόπους και την ενσωμάτωσαν σε διάφορα επίπεδα του έργου τους.

Στο έργο του πιο γοητευτικού και αινιγματικού ζωγράφου της Αναγέννησης, του Τζορτζόνε (περ. 1478-1510), μπορεί να μην αντιγράφονται αρχαία πρότυπα, υποβάλλεται όμως η διείσδυση στον κόσμο της Αρχαιότητας: στην Καταιγίδα (1506) ή στην Αφροδίτη Κοιμωμένη (περ. 1510) το γυναικείο γυμνό, τα ερείπια φανερώνουν μιαν αισθαντική προσέγγιση της Αρχαιότητας, που συνεχίζει την αντίληψη του Λεονάρντο.

Αν και ο κλασικισμός δεν ταιριάζει πολύ στη βενετσιάνικη ζωγραφική, ο Τιτσιάνο πέτυχε τον συγκερασμό του χρώματος της Βενετίας με το σχέδιο της Ρώμης. Ο Τιτσιάνο ( 1485;-1576), που στη μακρόχρονη ζωή του απέκτησε φήμη σχεδόν ισάξια με του Μιχαήλ Αγγέλου, θαυμάζει τη σωματικότητα των αρχαίων, χωρίς όμως την προσεκτική ματιά του Ραφαήλ. Επιλέγει συχνά μυθολογικά θέματα, όπως το Βάκχος και Αριάδνη, ενώ σε αρκετά έργα του χρησιμοποιεί εμφανώς αρχαίες πηγές, όπως τον ελληνιστικό Θνήσκοντα Γαλάτη για το Μαρτύριο του Αγίου Λαυρεντίου (Βενετία, Ναός Ιησουιτών) ή τον Λαοκόοντα για να αποδώσει τόσο τον Χριστό που ανασταίνεται στο Πολύπτυχο Averoldo της Μπρέσιας (1520-1522) όσο και τον πάσχοντα Χριστό στον πίνακα Στέφανος εξ ακανθών (Παρίσι, Λούβρο, 1545).

Προβληματική παραμένει η ξυλογραφία σε σχέδια που αποδίδονται στον Τιτσιάνο, που εικονίζει τις μορφές από το σύμπλεγμα του Λαοκόοντα μεταμορφωμένες σε γορίλες. Παιχνίδι, αστείο ή ειρωνικό σχόλιο στην υπερβολική αρχαιολατρία που προκάλεσε ειδικά αυτό το αρχαίο γλυπτό;

Στα μυθολογικά θέματα μπορούσε ανενόχλητα να παρουσιαστεί η γυναικεία ομορφιά, καθώς και σκηνές με έντονα ερωτικό περιεχόμενο. Το γυναικείο γυμνό ως απεικόνιση του γυναικείου κάλλους παίρνει πολύ συχνά τη μορφή της Αφροδίτης και είναι ένα πολύ συνηθισμένο θέμα στην Αναγέννηση, ιδίως κατά τον 16ο αιώνα. Ο τύπος της ανακεκλιμένης Αφροδίτης χρησιμοποιήθηκε πολύ στη βενετσιάνικη ζωγραφική, από τον Τζορτζόνε, τον Τιτσιάνο, τον Πάλμα Βέκιο κ.ά. Η πιο διάσημη ανακεκλιμένη Αφροδίτη είναι σίγουρα αυτή του Τιτσιάνο με τον οργανίστα και τον Ερωτιδέα, έργο του 1550-1555 περίπου στο Πράδο. Η Αφροδίτη, ανακεκλιμένη προς τα δεξιά, κοιτάζει τον μικρό Ερωτιδέα που την αγκαλιάζει. Στα πόδια της ένας μουσικός με αυλική ενδυμασία στρέφεται προς αυτήν, ενώ παίζει εκκλησιαστικό όργανο. Η σκηνή, που χαρακτηρίζεται από έντονο ερωτισμό, ερμηνεύεται ως συμβολισμός του γάμου ή ως η ηδονή των αισθήσεων. Ο Κένεθ Κλαρκ λέει ότι στην ευρωπαϊκή ζωγραφική κατέχει την ίδια θέση που έχει η Κνιδία Αφροδίτη (το πρώτο γυναικείο γυμνό, δημιουργία του Πραξιτέλη) στην αρχαία γλυπτική. Εξίσου αισθησιακή και διάσημη είναι άλλη μία γυμνή ανακεκλιμένη μυθολογική μορφή που ζωγράφισε ο Τιτσιάνο, η περίφημη Δανάη, στο Μουσείο της Νάπολης.

Η Φύση του Ζεν

Η Αληθινή Φύση σου

Αυτό που Υπάρχει Πραγματικά Είναι ο Απεριόριστος, Άπειρος, Ανεμπόδιστος Χώρος της Αντίληψης… δεν υπάρχει κανένας εαυτός, κανένα εμπόδιο.

Αυτό που Είσαι Πραγματικά Είναι Πάντα Πίσω: Πίσω από όσα αντιλαμβάνεσαι, πίσω από όσα σκέφτεσαι, όσα νοιώθεις, όσα αισθάνεσαι με τις αισθήσεις.

Εκεί που σβήνει το φως της επίγνωσής σου εκεί που αρχίζει το Σκοτάδι, το Άγνωστο, το Ασυνείδητο, Εκεί Απλώνεται η Πραγματικότητα.

Η σχετική συνείδηση (όσα μπορείς να αντιληφθείς και να κατανοήσεις) δεν είναι παρά μια κηλίδα επίγνωσης στον Ωκεανό της Αληθινής Φύσης, δεν είναι Ολόκληρη η Φύση, αλλά μόνο το φωτισμένο κομμάτι της Φύσης σου.

Για να Γνωρίσεις Αυτό που Είσαι Πραγματικά, τη Πραγματικότητα, την Αληθινή Φύση σου, πρέπει να εγκαταλειφθείς σε Αυτό που σε Γέννησε και σε Στηρίζει (εσένα, σαν σχετική συνείδηση, σαν εγώ).

Το να περιορίζεσαι μόνο εκεί που φωτίζει η επίγνωσή σου, εκεί που φωτίζει η σκέψη σου, ή αισθήσεις σου και να το θεωρεία αυτό σαν όλη την ύπαρξη, τη μοναδική πραγματικότητα και την απόλυτη αλήθεια, είναι απλά άγνοια, αυταπάτη κι έχει πάντα ένα τέλος: Αυτό που συλλαμβάνεις δεν είναι η Ύπαρξη, η Ζωή, αλλά μόνο αυτό που εσύ αντιλαμβάνεσαι από την Ζωή (και με ένα ατελή τρόπο).

Αυτό που Είσαι Πραγματικά (η Αληθινή Φύση σου) Είναι Πάντα Εδώ, Διαρκής Παρουσία και Γίνεται Αντιληπτό όταν αφυπνίζεσαι από την ονειρική κατάσταση που σε βυθίζει η αντίληψη (μιας ξεχωριστής ύπαρξης), η σκέψη, οι αισθήσεις.

Είσαι Αυτό που Αντιλαμβάνεται, που σκέπτεται, που αισθάνεται, δεν είσαι η αντίληψη (του εγώ), σκέψη, αίσθηση (σώμα και κόσμος).

Αυτό που Είσαι Πραγματικά Είναι Αιώνιο, Ελεύθερο, Δεν Περιορίζεται, παρά μόνο όταν εσύ αποφασίζεις να περιοριστείς στη σκέψη (να ταυτιστείς με τη σκέψη), ή στις αισθήσεις (να ταυτιστείς με τις αισθήσεις).

Αυτό που Είσαι Πραγματικά Είναι Επίγνωση που Διαχέεται Παντού, Μπορεί να Είναι Εδώ, Εκεί, Οπουδήποτε (πάντα μέσα στον Απέραντο χώρο του Εδώ), δεν είναι επικεντρωμένη σε ένα σημείο, αλλά είναι παρούσα σε οποιοδήποτε σημείο, είναι όλος ο Χώρος, σε Όλο το Χώρο, σε όλα τα πράγματα.

Αυτό που Είσαι Πραγματικά είναι πέρα από όλες τις δραστηριότητες της ύπαρξης, κι έτσι Είναι Αιώνιο: Μπορεί να υπάρχει ακόμα κι αν δεν υπάρχει σώμα, σκέψη, σχετική ύπαρξη, οποιαδήποτε δραστηριότητα. Βυθίζεται στην Απεραντοσύνη και Φτάνει στην Ανυπαρξία, στο Αρχικό Χάος.

Όσο κι αν το ψάχνεις δεν θα Το Βρεις… Όταν σταματήσεις να ψάχνεις θα το Νοιώσεις μες στη χούφτα σου!

Η Φύση του Ζεν

Η Φύση Είναι Αυτό που Υπάρχει Πραγματικά. Είναι η Αληθινή Ουσία όλων των όντων (άσχετα αν το αντιλαμβάνονται ή όχι). Λειτουργεί ανεξάρτητα από το αν εμείς το Βιώνουμε ή αν βιώνουμε κάτι άλλο, διαφορετικό. Λειτουργεί σαν η Βάση, το Φόντο, η Ουσία της Ζωής, πάνω στην Οποία χτίζεται οποιαδήποτε άλλη εμπειρία. Όταν Βιώνουμε την Αληθινή Φύση μας (που είναι Κοινή για όλα και χωρίς εαυτό, χωρίς σκέψη, χωρίς προσωπική εμπειρία…) Βιώνουμε τη Φύση στο Απόλυτο Μυστήριό Της, Βιώνουμε τη Φύση Όπως Είναι, στην απόλυτη Κατάστασή της (ή πιο σωστά Πέρα από όλες τις καταστάσεις).

Η Ηρεμία και η Δραστηριότητα δεν είναι η Φύση Όπως Είναι. Είναι μόνο Καταστάσεις της Φύσης, Σχετικές Καταστάσεις, Αντιλήψεις της Φύσης. Είναι η Φύση Όπως Φαίνεται. Σε αυτή την περίπτωση δεν βιώνουμε τη Φύση Όπως Είναι (στο Απόλυτο Μυστήριό Της) αλλά Φαινομενικές Καταστάσεις, δηλαδή όχι το Είναι αλλά διαδικασίες, εικόνες, οράματα της Πραγματικότητας, όχι την Πραγματικότητα. Κι ενώ το να Βιώνουμε τη Φύση Όπως Είναι, στο Απόλυτο Μυστήριό Της είναι Σταθερό, Αιώνιο, Πέρα από την μεταβολή, το χρόνο, οτιδήποτε… στην άλλη περίπτωση, όπου βιώνουμε τη Φύση (Όπως Φαίνεται) μέσα στην Ηρεμία και τη Δραστηριότητα, το βίωμα είναι μια συνεχής ροή (αντίληψης), μεταβολή, μια διαρκής αλλαγή. Έτσι αποκαλύπτεται ο Σχετικός Κόσμος της Ροής, της Μάγια, του Γίγνεσθαι, ο Κόσμος της Δυαδικότητας.

Σε αυτό το Χώρο Εμπειρίας, η Ηρεμία (η φαινομενική έλλειψη δραστηριότητας) είναι μια Διάφανη Κατάσταση που αφήνει να φανεί η Φύση όπως είναι. Δεν είναι η Πραγματικότητα αλλά μια φαινομενική κατάσταση (που αντανακλά) που δείχνει πως είναι η Πραγματικότητα, ένα Όραμα της Πραγματικότητας. Είναι η πιο αληθοφανής κατάσταση μέσα στο σχετικό κόσμο της δυαδικότητας.

Αντίθετα η Δραστηριότητα είναι η κατάσταση (πιο σωστά η διαδικασία) που κάνει την εμπειρία θολή, που αλλοιώνει το όραμα της Πραγματικότητας, που παρεμβάλλει άλλες εικόνες στη Πραγματικότητα. Κι όσο πιο πολύ απορροφιόμαστε σε αυτή τη διαδικασία τόσο απομακρυνόμαστε από τη Πραγματικότητα για να βυθιστούμε όλο και πιο πολύ σε ένα προσωπικό (απατηλό) όραμα της Πραγματικότητας. Σε αυτή την περίπτωση δεν Βιώνουμε τη Πραγματικότητα, δεν βλέπουμε καν πως φαίνεται η Πραγματικότητα στην Πραγματική Κατάστασή της αλλά παραποιούμε την Πραγματικότητα, δημιουργούμε μια άλλη πραγματικότητα, σκεφτόμαστε τη Πραγματικότητα και ρυθμίζουμε τη περαιτέρω δραστηριότητά μας σύμφωνα με αυτό το προσωπικό όραμα της Πραγματικότητας.

Σε αυτή τη κατάσταση είναι βυθισμένα όλα τα πλάσματα, ολόκληρο το σύμπαν. Καθώς όλα τα όντα προέρχονται από Μια Πηγή και Στηρίζονται στην Ίδια Βάση για να δημιουργήσουν το προσωπικό όραμά τους για την Πραγματικότητα είναι φυσικό να έχουν κοινές εμπειρίες της Πραγματικότητας, κοινά στοιχεία και ομοιότητες σε αυτό που αντιλαμβάνονται. Αυτή είναι η βαθύτερη έννοια της Παγκόσμιας Αυταπάτης. Είναι η διυποκειμενικότητα (η επικοινωνία δηλαδή ξεχωριστών υποκειμένων πάνω σε μια κοινή βάση) που δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι ζούμε όλοι μέσα σε μια κοινή πραγματικότητα. Όμως αυτή η ψευδαίσθηση καταρρέει όταν τα όντα προσπαθούν να επικοινωνήσουν πραγματικά και να συνεννοηθούν . Τότε αποδεικνύεται ότι καθένας έχει τη δική του αντίληψη του κόσμου κι είναι δύσκολο να κατανοήσει πως αντιλαμβάνεται ο άλλος. Έτσι τα όντα καταλήγουν στη διαμάχη, στη κυριαρχία των πιο ισχυρών, στην αδικία και στο σημερινό χάος του κόσμου.

Πίσω από όλα αυτά που συμβαίνουν κι αντιλαμβανόμαστε η Φύση λειτουργεί. Ανεξάρτητα από το τι αντιλαμβανόμαστε εμείς (ή τι κατανοούμε εμείς). Πραγματικότητα Είναι Αυτό που Βιώνουμε, όχι αυτό που σκεφτόμαστε. Με αυτή την έννοια Ανόθευτη Αντίληψη της Πραγματικότητας έχει (το ον) αυτός που Βρίσκεται στο Απόλυτο Μυστήριο της Φύσης, που Βιώνει τη Φύση Όπως Είναι πέρα από την δυαδικότητα. Αυτή είναι η Αληθινή Αφύπνιση, η Αληθινή Φώτιση. Η σκέψη δεν είναι Βίωμα, αλλά μίμηση, μερικές φορές πολύ επιτυχημένη, βιώματος.

Όταν βρισκόμαστε μέσα στο σχετικό κόσμο της ροής, του γίγνεσθαι, τότε αντιλαμβανόμαστε την Πραγματικότητα (σαν Φαινόμενο) με τους όρους της δυαδικότητας και διακρίνουμε δύο καταστάσεις, την Ηρεμία, την Παγκόσμια Ενότητα του Είναι, της Αληθινής Κατάστασης (Όπως Φαίνεται) και της Δραστηριότητας, της άγνοιας, της ατομικότητας, της ψεύτικης πραγματικότητας. Αν και η Ηρεμία είναι μια Κατάσταση που Δείχνει την Πραγματικότητα Όπως Είναι, παραμένει όμως ένα Φαινόμενο (και δεν μπορεί να εκλειφθεί σαν Ύστατη Πραγματικότητα). Δεν πρέπει να εκλαμβάνεται σαν η Αληθινή Κατάσταση, η Αληθινή Φώτιση, γιατί όντας μέσα στο κόσμο της ροής, του γίγνεσθαι, δεν είναι παρά ακόμα ένα φαινόμενο, είναι μια ψεύτικη φώτιση. Συχνά όμως τα πλάσματα παραπλανούνται και εκλαμβάνουν αυτή τη κατάσταση σαν την Αληθινή Κατάσταση. Στο κόσμο της Δραστηριότητας, της προσωπικής αντίληψης και δράσης τα πλάσματα βρίσκονται μέσα στο ποτάμι της ζωής και πορεύονται με περισσότερη ή λιγότερη συνείδηση για ό,τι τους συμβαίνει. Ταυτισμένα με τη δραστηριότητα, τη σκέψη, τις αισθήσεις, τα εκλαμβάνουν σαν την απόλυτη πραγματικότητα και συνεχίζουν τον (μεταφυσικό) ύπνο τους.

Όταν είμαστε βυθισμένοι στο κόσμο της δυαδικότητας ξεχωρίζουμε τον κόσμο σε φώτιση και άγνοια, πραγματικότητα και ψευδαίσθηση, ηρεμία και δραστηριότητα, κλπ. Η επιδίωξη της φώτισης οδηγεί σε μια ψεύτικη φώτιση δικής μας κατασκευής (μιας προσωπικής αυταπάτης). Η πλαστή φώτιση στο τέλος αποκαλύπτεται πάντα. Είναι όπως το Χρυσό και το επίχρυσο. Το πλαστό αργά ή γρήγορα πιάνεται στο δίχτυ (στις παγίδες) της δυαδικότητας και αποκαλύπτεται πόσο ψεύτικο είναι. Η κατοχή της φώτισης (η αντίληψη ότι είμαστε –κάποιο εγώ- φωτισμένοι) δεν είναι παρά μια επίσης αυταπάτη του εγώ. Στη κατάσταση της άγνοιας αναδεικνύεται το εγώ σαν απόλυτος κριτής της Πραγματικότητας, προβάλλεται το εγώ πάνω από όλα, κάνοντας φανερή την εκτροπή της Φύσης κι αποδεικνύοντας το μέγεθος της ανοησίας μας, αλλά τουλάχιστον φαίνεται πόσο αυτή η κατάσταση είναι μη φυσιολογική.

Στην Αντίληψη (στον Κόσμο) του Ζεν Υπάρχει μόνο η Αληθινή Φύση (Όπως Είναι), το Βίωμα της Πραγματικότητας, οτιδήποτε άλλο δεν είναι παρά αυταπάτη. Το Ξύπνημα από το όνειρο της δυαδικότητας είναι η Αληθινή Φώτιση.

Το Αληθινό Φως είναι το Υπερκόσμιο Σκοτάδι των ανθρώπων, όπου όλα είναι διάφανα… Το φως της σκέψης είναι παραμορφωτικό φως με φωτεινά σημεία και σκιές. Δεν το χρειαζόμαστε για να δούμε και συχνά δεν το χρησιμοποιούμε. Άλλοτε πάλι ανάβουμε το φως της σκέψης όχι για να δούμε εμείς αλλά για να μας βλέπουν οι άλλοι. Ο φωτισμένος κόσμος των ανθρώπων είναι πραγματικά πολύ σκοτεινός, αλλά οι τυφλοπόντικες άνθρωποι δεν το καταλαβαίνουν.

Η Αληθινή Φώτιση

Στην Καθαρή Επίγνωση, πέρα από την δυαδικότητα, Απλά Υπάρχουμε, Ζούμε την Ενότητα του Όντος που υπερβαίνει όλες τις Καταστάσεις (που η περιστασιακή δράση τους δεν αλλοιώνει την Εμπειρία. Δεν διακρίνουμε Υποκείμενο-Αντικείμενο, δεν είμαστε μέσα στην Εξέλιξη, δεν ερχόμαστε, δεν πηγαίνουμε, δεν γινόμαστε. Όλες οι Δραστηριότητες του Γίγνεσθαι δεν είναι παρά σαν περαστικά σύννεφα στον Απέραντο Ουρανό της Επίγνωσης. Η Αληθινή Φύση μας (που Ζούμε) είναι ο Ουρανός, όχι τα διαβατάρικα σύννεφα της δραστηριότητας.

Η Αληθινή Φώτιση είναι Μια Κατάσταση πέρα από την Δυαδικότητα (πέρα από την Ηρεμία και την Δραστηριότητα που είναι μόνο Καταστάσεις, Εκδηλώσεις της Ουσίας): Ανοιχτή, Χωρίς Όρια, Ανεμπόδιστη Επίγνωση που δεν κάνει διακρίσεις (φώτιση- άγνοια, κλπ.).

Είναι στο επίπεδο της Δυαδικότητας (μέσα στην Κοσμική Δράση των Αντιθέτων, Ηρεμία-Δραστηριότητα) όπου η «φώτιση» τίθεται σαν σκοπός και σαν αντίθετο της άγνοιας. Αλλά μια τέτοια φώτιση που επιδιώκεται, που πραγματοποιείται, δεν είναι παρά μια σχετική φώτιση, μια ψεύτικη φώτιση (του εγώ).

Μονάχα όταν γίνεται αντιληπτή η απάτη και σταματήσουμε να λειτουργούμε στο επίπεδο της δυαδικότητας εγκαταλείποντας όλες τις μάταιες δραστηριότητες μπορούμε να Αναδυθούμε στην Αληθινή Φώτιση: Η Αληθινή Φώτιση Ανθίζει σαν Κατανόηση, Φανερώνεται σαν Απέραντη Επίγνωση και Βιώνεται σαν Ζωντανή Απουσία, Μια Υπερκόσμια Πληρότητα, Μια Απερίγραπτη Μακαριότητα μέσα στην Απόλυτη Σιγή, Μια Αδιαφοροποίητη Κατάσταση που Ανανεώνεται και Ρέει Χωρίς να Αλλάζει, η Ολοκλήρωση όλων των καταστάσεων… κάτι που πρέπει να Βιώσει κάποιος για να καταλάβει για τι πράγμα μιλάμε και που τα λόγια είναι ακατάλληλα και πολύ φτωχά για να μπορέσουν να συλλάβουν τη Ζωή, την Εμπειρία και να την μεταδώσουν: Η Ζωή Μεταδίδεται σαν Ζωή, Μέσω της Ζωής και είναι Μόνο Ζωή, όχι λόγια, όχι κοσμική εμπειρία, τίποτα που να χωράει στο μικρό ανθρώπινο μυαλό.

Στην Αληθινή Φώτιση (Στην Ανοιχτή Απέραντη Ανεμπόδιστη Επίγνωση) δεν υπάρχει εαυτός, φωτισμένος, φώτιση, Μόνο Καθαρή Επίγνωση. Η φώτιση που πραγματοποιεί κάποιος (διατηρώντας την αντίληψη του εαυτού) είναι μόνο η προβολή της ιδέας της φώτισης πάνω στην ύπαρξη, μια φανταστική κατάσταση κι όχι η Πραγματικότητα.

Η Αληθινή Φώτιση είναι χωρίς εαυτό. Εαυτός, εγώ, είναι η ταύτιση: η ταύτιση με την αντίληψη ενός εγώ, με την σκέψη, το συναίσθημα, την αίσθηση, το αντικείμενο, τον κόσμο… Αυτό που έχει σημασία είναι από πού Βλέπουμε, Πως Βλέπουμε, όχι αυτό που βλέπουμε. Στην Καθαρή Επίγνωση Όλα Καθρεφτίζονται κι όλα ρέουν χωρίς να ταυτιζόμαστε με τίποτα: Η Καθαρή Επίγνωση Είναι Μόνο Καθρέφτης, χωρίς ίχνος σκόνης… Στην εγωική αντίληψη ταυτιζόμαστε με το εγώ, την σκέψη, την αίσθηση, στεκόμαστε απέναντι στο κόσμο, σε διάσταση με τον κόσμο: αυτή η επίγνωση είναι ένας καθρέφτης γεμάτος σκόνη και βρωμιά (που παραμορφώνει την Πραγματικότητα).

Αν θέλεις πραγματικά να Βιώσεις την Πραγματικότητα εγκατέλειψε απλά τον εαυτό σου, κι όλο το περιεχόμενό του. Στην Απουσία θα «Ξαναγεννηθείς», στην Απόλυτη Σιγή θα αρχίσεις να Ζεις, στο Απέραντο της Επίγνωσης θα είσαι Ένα με Όλα… άλλος Δρόμος δεν υπάρχει.

Ο δεκάλογος του καλού χωρισμού

(ή επειδή όπως ζούμε μια σχέση, έτσι και χωρίζουμε)

Ποτέ μη θεωρείτε μια σχέση ως δεδομένη. Όλα πάντα παίζονται – ιδίως η μαγεία. Απλώς, μερικές φορές ο χρόνος δεν επαρκεί για να φανεί η έκβαση του παιχνιδιού.

Μην απαιτείτε από τον άλλο να σας προσφέρει τα πάντα. Δεν τα έχει.

Μην απαιτείτε από τον άλλο να δεχτεί από σας τα πάντα. Ο κόσμος και η απόλαυση υπάρχουν και πέρα από σας.

Ζήστε τις απολαύσεις σαν να ενσαρκώνουν την αιωνιότητα. Κι όλα τα υπόλοιπα σαν να πρόκειται να τελειώσουν αύριο.

Η ύπαρξη ενός απόλυτα προσωπικού χώρου του καθενός διευκολύνει και τις κοινές διαδρομές και το διαχωρισμό των δρόμων, αν προκύψει.

Η υλική και κοινωνική αυτονομία καθενός κάνει τα πάντα πιο απλά.

Χωρίζει κανείς κυρίως μέσα του. Οι εξωτερικές ενέργειες είναι πάντοτε δευτερεύουσες.

Χωρίζω σημαίνει αποχωρίζομαι από ένα μέρος του εαυτού μου – ένα κομμάτι ιστορίας ή μια πτυχή τωρινής ζωής.

Χωρίζω σημαίνει αποδεσμεύω κάποιες προσωπικές μου λειτουργίες από την ανάγκη συμμετοχής ενός άλλου σ’ αυτές.

Χωρίς μαγεία ή δίχως συντροφιά: ιδού το δίλημμα σε κάθε χωρισμό…

Το παρακμάζον σώμα

Την κοιτούσα για ώρα. Βήματα μικρά, σώμα γυρτό, ανάσα κομμένη. Ο χρόνος φάνταζε να κυλά πιο αργά στη δική της εκδοχή της πραγματικότητας. Οι κινήσεις νωχελικές, βαριές. Σαν κάτι να την κρατούσε πίσω. Η ίδια της η ζωή. Τα χρόνια που έζησε. Το σώμα της το παρακμάζον.

Κάθε βήμα και ένα κατόρθωμα, κάθε ανάσα και ένας άθλος. Το πέρασμα του χρόνου φανερό, στο πρόσωπο, τα χέρια, τον κορμό. Ένας οργανισμός που φθίνει μέρα με τη μέρα και οδηγείται στο τέλος του. Και που σε όλη αυτή τη διαδικασία παρακολουθεί τα στάδια της φθοράς, βιώνει τις συνέπειες και υποφέρει.

Θα πει κανείς έτσι είναι η ζωή. Ο κύκλος που κάνουμε στον κόσμο. Ο κάθε άνθρωπος όταν ξεκινά τον κύκλο της ζωής του αλλά και όταν τον ολοκληρώνει είναι εξαρτημένος από το περιβάλλον του, βρίσκεται στο έλεος των αδυναμιών της ηλικιακής φάσης που περνά. Έχουμε φτιαχτεί για να επιτελούμε έναν κύκλο. Να οδηγούμαστε προς τη σήψη. Το σώμα, οι ικανότητες, οι δυνάμεις μας. Σαν δεδομένα πάνω σε μια μαθηματική καμπύλη, από το μηδέν φτάνουμε στο πικ μας και από κει συνεχίζουμε με φθίνουσα πορεία μέχρι να σβήσουμε τελείως, να χαθούμε στο άπειρο. Όλα κάνουν τον κύκλο τους.

Αυτό είναι ομορφιά; Αρμονία, ισορροπία; Όταν βλέπεις ένα ρωμαλέο σώμα να μετατρέπεται σε κάτι εύθραυστο, όταν η αδυναμία διαδέχεται τη δύναμη;

Νιώθω πόσο ανήμποροι είμαστε, έρμαια της θνητότητάς μας. Παρασυρόμενοι σε μια δίνη απώλειας των κεκτημένων μας. Πλασμένοι να βιώσουμε τη διαδικασία διαμόρφωσής μας και στο τέλος να χάνουμε τον ίδιο μας τον εαυτό. Παγιδευμένοι σε μια βάναυση προδιαγεγραμμένη πορεία που συνθλίβει την αξιοπρέπεια, τις δυνάμεις, τις αντοχές, το είναι μας.

Και τότε σκέφτομαι πως ίσως αυτό είναι το τίμημα της ωριμότητας και της σοφίας. Υιοθετούμε τη βραδύτητα προετοιμαζόμενοι για το τέλος. Σαν ένα εκκρεμές που επιβραδύνει λίγο πριν φτάσει στο σημείο μηδέν. Το τέλος και την αφετηρία μαζί. Είναι η φύση η ίδια. Η πορεία των ζωντανών οργανισμών.

Παρά την κούραση, τον πόνο, βλέπω σε κάποιους να αναδύεται η σοφία τους. Έχουν κάτι λαμπερό γύρω τους να σου θυμίζει πως το πέρασμα από τη νεότητα προς το γήρας φέρει και όμορφες πτυχές. Ίσως θα ακούσεις να σου λένε πως το δεύτερο μισό της ζωής τους ήταν πιο σημαντικό, ήταν τότε που έλαβαν τους καρπούς των κόπων του. Μπορεί οι σωματικές δυνάμεις να μειώθηκαν, αλλά τα εσωτερικά και ψυχικά χαρίσματα αυξήθηκαν.

Όλος ο κόσμος ανοίγεται μπροστά μας και προσπαθούμε να εισπνεύσουμε κάθε κομμάτι του. Όλη η ζωή μας είναι ένα ταξίδι ανακάλυψης, δημιουργίας. Όλες οι αναμνήσεις που κλείνουμε μέσα μας, όλα τα συναισθήματα, τα βιώματα που μας καθόρισαν, το αίσθημα πληρότητας του τέλους και η συνειδητοποίηση της μεγαλοσύνης και της μικρότητάς μας μπροστά στο όλο.

Ίσως το κουρασμένο σώμα μας, το φορτωμένο με όλη την εμπειρία της ζωής, που φυλλοροεί με το πέρασμα του χρόνου, να είναι το τίμημα. Το τίμημα της γνώσης, της σοφίας, της ολοκλήρωσης. Του ταξιδιού που λέγεται ζωή.

Το σκοτάδι μας διδάσκει να νιώθουμε. Το φως μας δείχνει ελπίδα και μας δίνει έμπνευση να λάβουμε δράση

Είναι εύκολο να παγιδευτούμε στα αρνητικά εμπόδια της καθημερινότητας. Είναι φυσικό να αντιλαμβανόμαστε όλα όσα πάνε στραβά στον κόσμο και να ανησυχούμε γι’ αυτό – ειδικά στους καιρούς που σημαδεύονται από τόση τραγωδία.

Ανοίγουμε τις ειδήσεις και βλέπουμε μια πανδημία που επηρεάζει όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας και μας στερεί, σε πολλές περιπτώσεις, αγαπημένους ανθρώπους. Είναι δύσκολο να μη ζει κανείς σε κατάσταση ανησυχίας και φόβου, όταν η καθημερινότητα απειλείται από περιορισμούς και κινδύνους.

Και βλέπουμε τον διαχωρισμό των ανθρώπων μέσα στην ίδια χώρα με τη βοήθεια και στο όνομα της πολιτικής και των συμφερόντων. Φαίνεται να έχουμε ξεχάσει ότι είμαστε όλοι ισότιμοι και ότι ζούμε ουσιαστικά στο ίδιο σπίτι. Ανεξαρτήτως του τι μπορεί να μας ενώνει στη ζωή, απευθείας διαλέγουμε στρατόπεδα και εναντιωνόμαστε όσον αφορά στην πολιτική συζήτηση και στα οικονομικά μας οφέλη.

Βλέπετε λοιπόν τις αδικίες που λαμβάνουν χώρα σε καθημερινό επίπεδο. Αδικία ως προς το πώς είναι κανείς εμφανισιακά, ακόμα και από το χρώμα της επιδερμίδας του. Αυτές, οι σημερινές, οι σύγχρονες και πάντα αδικαιολόγητες αδικίες είναι η σταγόνα που ίσως ξεχειλίσει το ποτήρι.

Είναι εύκολο να βλέπουμε όλο τον πόνο που επικρατεί στον κόσμο και να τον αφήνουμε να μας κυριεύει εντελώς. Αφήστε τον να φτάσει μέχρι την καρδιά σας και να σας λυγίσει, να αγγίξει τα σκοτεινότερα βάθη της ψυχής σας. Να ξέρετε ότι είναι εντάξει να τα νιώθετε όλα αυτά.

Είναι φυσιολογικό να νιώθετε δυσφορία. Αλλά μη μείνετε στο σκότος και ξεχάσετε πόσο φως πλημμυρίζει επίσης τον κόσμο – ακόμα κι αν σε κάποιες γωνιές της γης είναι λίγο και δειλό.

Τα σχιστά μάτια που φαίνονται πως χαμογελούν πάνω από τη μάσκα, που κρύβει το συναίσθημα. Ένα ζεστό γεύμα που καταπραΰνει το μέσα μας. Μία επίσκεψη από έναν φίλο που έχουμε τόσο καιρό να δούμε. Αυτές οι στιγμές φωτός θα σας φέρουν πάλι πίσω, θα σας σηκώσουν από το έδαφος, ώστε να συνεχίσετε και πάλι το δρόμο σας προς τα εμπρός και να γίνετε η αλλαγή που όλοι χρειάζονται στον κόσμο.

Το σκοτάδι μας δείχνει τον πόνο και μας διδάσκει να νιώθουμε. Το Ερεβοκτόνο φως μας δείχνει ελπίδα και μας δίνει έμπνευση να λάβουμε δράση. Χρειαζόμαστε την ισορροπία, και τα δύο. Χρειαζόμαστε μια ανθρωπότητα που νιώθει συμπόνια και ενσυναίσθηση ώστε να έχουμε μια κοινωνία που κινείται προς την αλλαγή, που χτίζει το καινούριο.

Όλα είναι θέμα ισορροπίας. Αν μάθουμε να εξισορροπούμε τις ζυγαριές, θα βρεθούμε σύντομα στην άλλη πλευρά της όχθης, πορευόμενοι προς ένα καλύτερο, φωτεινότερο μέλλον για όλους μας.

Να πιστεύεις σε σένα

Να πιστεύεις σε σένα για τις εύκολες και τις δύσκολες στιγμές...

Να πιστεύεις σε σένα για τη λήψη μιας απόφασης, για την επιλογή, για την αλλαγή και για το όνειρό σου..

Να πιστεύεις σε σένα ότι μπορείς να τα καταφέρεις και να στείλεις το βιογραφικό σου στην εταιρία των ονείρων σου..

Να πιστεύεις σε σένα ότι μπορείς να φλερτάρεις κάποιον, κάποια που σου αρέσει πολύ..

Να πιστεύεις σε σένα γιατί αν δεν πιστέψεις εσύ, δεν θα πιστέψει κανένας άλλος και γιατί όσο και αν πιστεύουν οι άλλοι εσύ πάντα θα τους αμφισβητείς με τη δύναμη της σκέψης και των λόγων σου, λέγοντας τους ότι υπερβάλλουν, ότι υπάρχουν πολλοί καλύτεροι από σένα, ότι δεν έχει έρθει η κατάλληλη στιγμή… Πάντα όμως δεν θα υπάρχει μία δικαιολογία;

Να πιστεύεις σε σένα και να διεκδικείς το όνειρό σου, γιατί τα όνειρά μας έχουν αξία ανεκτίμητη και είναι επένδυση για το μέλλον μας..

Να πιστεύεις σε σένα, χωρίς να φτιάχνεις στο μυαλό σου σενάρια αποτυχίας και τι θα κάνεις αν δεν τα καταφέρεις, γιατί με αυτό τον τρόπο σκέφτεσαι την αποτυχία εκ προοιμίου, πριν καν προσπαθήσεις και ακυρώνεις τον εαυτό σου και την προσπάθειά σου..

Να φτιάξεις λοιπόν έναν τρόπο που θα προσεγγίσεις το όνειρό σου, αυτό που λαχταράς, και θα υπάρχουν συχνά εμπόδια, θα χάσεις το θάρρος σου, να εξακολουθείς όμως να πιστεύεις σε σένα και στις δυνάμεις σου..

Και αν δεν τα καταφέρεις τελικά, πάλι να πιστεύεις γιατί θα έχεις γίνει πιο σοφός, πιο σοφή, πιο ώριμος, πιο ώριμη..

Να πιστεύεις σε σένα και να αντιμετωπίζεις τους δαίμονες και τις σκέψεις, το αυτό-σαμποτάζ που συχνά κάνεις στον εαυτό σου.. γιατί πάντα να θυμάσαι ότι εμείς μπορεί να είμαστε οι καλύτεροι σύμμαχοι του εαυτού μας αλλά και οι πιο σκληροί επικριτές μας, οι χειρότεροι εχθροί μας..

Εσύ λοιπόν τι θα έκανες σήμερα αν δεν φοβόσουν και αν πίστευες στον εαυτό σου;

Ιmposter syndrome

Το «σύνδρομο του απατεώνα» είναι η συνεχής αίσθηση αποτυχίας, η καταστροφή της αυτοπεποίθησης και η ματαίωση της επιθυμίας όλα μαζί. Σύμφωνα με μια σημαντική επιστολή που δημοσιεύεται σε ένα από τα σημαντικότερα επιστημονικά περιοδικά παγκοσμίως, το «Science», το imposter syndrome, όπως συνηθίζουμε να το αναφέρουμε, χρειάζεται να ληφθεί σοβαρά υπόψη τόσο από τους επιστήμονες, όσο και από την ακαδημαϊκή κοινότητα στο σύνολό της.

Ουσιαστικά, όσοι εμφανίζουν το σύνδρομο του απατεώνα, κατακλύζονται από σκέψεις αυτοαμφισβήτησης, νιώθουν ανάξιοι ακόμα κι αν κατέχουν τα ταλέντα και τις προϋποθέσεις για την οποιαδήποτε εργασιακή (ή μη) θέση. Σύμφωνα με τους δύο Έλληνες επιστήμονες, φαίνεται ότι εμφανίζεται κυρίως σε άτομα που έχουν πολλά επιτεύγματα στο ενεργητικό τους, είναι γυναίκες ή προέρχονται από μειονοτικές ομάδες (φυλετικές, εθνοτικές, θρησκευτικές).

Το αποτέλεσμα είναι να σαμποτάρουν την καριέρα τους, κάτι που τους στοιχίζει σοβαρά σε πολλαπλά επίπεδα. Μακροσκοπικά, το αποτέλεσμα γίνεται φανερό, καθώς τέτοιες ομάδες τελικά δεν αντιπροσωπεύονται σε χώρους όπως τα πανεπιστημιακά ιδρύματα και σε άλλους ακαδημαϊκούς και ερευνητικούς φορείς. Μάλιστα, υπάρχει ένα ολοένα και μεγαλύτερο ποσοστό τέτοιων περιπτώσεων, οι οποίες εγκαταλείπουν αδίκως σημαντικά επιστημονικά πεδία, ενώ θα μπορούσαν να είχαν συνεισφέρει σημαντικά και να είχαν ανελιχθεί αξιοκρατικά.

Αυτός είναι και ο λόγος της επιστολής των δύο επιστημόνων: σε αυτή αναφέρεται ότι τα πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα (αλλά και κάθε χώρος εργασίας) χρειάζεται να υιοθετούν πολιτικές μέσω των οποίων θα δίνονται ευκαιρίες σε τέτοια άτομα έτσι ώστε να εκπροσωπούνται όσο το δυνατόν περισσότερο μειονοτικές ομάδες σε όλα τα επαγγελματικά και κοινωνικά πεδία. Φυσικά, αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει το «σύνδρομο του απατεώνα» να αναγνωριστεί από όλους ώστε να μπορεί και να καταπολεμηθεί.

Σε ψυχικό επίπεδο, το σύνδρομο του απατεώνα οδηγεί σε έντονο άγχος, συναισθηματικά προβλήματα, ακόμα και σοβαρές ψυχικές διαταραχές, όπως αγχώδης διαταραχή, κατάθλιψη και χρήση ναρκωτικών ουσιών. Τέλος, για όλους τους παραπάνω λόγους, οι Έλληνες επιστήμονες καλούν τα ΑΕΙ και άλλους φορείς να αναδείξουν το πρόβλημα και να διασφαλίσουν την αντιμετώπιση του ζητήματος με ορθό και δίκαιο τρόπο.

Η αλήθεια πίσω από κάθε μάσκα

Σε γενικές γραμμές, στους περισσότερους αρέσει να ντύνονται τις Απόκριες και να γιορτάζουν. Αγαπάμε να προσποιούμαστε ένα συγκεκριμένο διάστημα του χρόνου και να κρυβόμαστε πίσω από έναν χαρακτήρα ζώντας σε μια άλλη πραγματικότητα φαντασίας.

Ωστόσο, δεν συνειδητοποιούμε ότι εκτός από τότε, έχουμε την τάση να φοράμε μάσκες σχεδόν καθημερινά για να κρυφτούμε από τους άλλους, ακόμα και από τον εαυτό μας. Οι άλλοι βλέπουν την εικόνα που προβάλλουμε. Επειδή φοβόμαστε να μείνουμε μόνοι ή επειδή απλώς θέλουμε να ακολουθήσουμε τα κοινωνικά μοτίβα κρυβόμαστε πίσω από περίπλοκες μεταμφιέσεις.

«Το τρομερό είναι πως για να δημιουργήσεις μια σύνδεση αν θες να επικοινωνήσεις με τους άλλους, πρέπει να εφεύρεις ένα είδος χαρακτήρα που επικοινωνεί, κάτι που δεν είναι το ίδιο με αυτό που έχεις μέσα σου. Και από εκεί, αρχίζεις να πιστεύεις όλο και περισσότερο αυτόν τον χαρακτήρα που ξεχνάς τον εαυτό σου». -Manuel Puig

Η μάσκα λέει περισσότερα από ό, τι το πρόσωπο σου

Μια μάσκα είναι μια μεταμφίεση, ένα αντικείμενο που κρύβει το αληθινό σας πρόσωπο και αλλάζει την εμφάνιση σας. Έτσι, μεταφορικά μια μάσκα είναι επίσης ένας τρόπος να καλύψετε την προσωπικότητα σας και να δείξετε μια ταυτότητα διαφορετική από την πραγματική σας.

Ένας από τους πιο κοινούς ασυνείδητους λόγους για τον οποίο παρουσιάζετε τον εαυτό σας ως κάποιον που δεν είστε είναι ο φόβος του να μην σας σεβαστούν ή να μην γίνετε αποδεκτοί. Είναι φυσικό να προσποιείστε ελαφρώς και να μην είστε απολύτως ειλικρινείς γατί έτσι νιώθετε περισσότερο ασφαλείς όταν εμφανίζεστε έτσι όπως σας περιμένουν οι άλλοι.

Το να κρύβεστε, είναι μια ανθρώπινη αντίδραση στον φόβο του να κριθείτε. Για παράδειγμα, μπορεί να συμπεριφέρεστε σκληρά ώστε να μην σας θεωρούν ευάλωτους κτλ.

Προσποιούμαστε αυτό που είμαστε και είμαστε αυτό που προσποιούμαστε

Ο Πέδρο Καλντερόν δε λα Μπάρκα μας άφησε το παρακάτω μήνυμα: προσπαθούμε τόσο πολύ να προσποιούμαστε αλλά δεν μας ενδιαφέρει να προσπαθήσουμε να αποδεχθούμε το ποιοι πραγματικά είμαστε και να βελτιωθούμε. Φαίνεται πιο εύκολο να πούμε ψέματα και να δρούμε μόνο με επιπολαιότητα.

Όλα αυτά δημιουργούν ένα περιβάλλον στο οποίο οι «μεταμφιέσεις» υπερισχύουν των πραγματικών συναισθημάτων μας. Επηρεαζόμαστε από τις προκαταλήψεις, τα πρότυπα και τις υποθέσεις. Θα ήταν ωφέλιμο να μάθετε να βγάλετε την μάσκα σας και να δείτε πέρα από τις μάσκες των ανθρώπων.

Ο καλύτερος τρόπος για να βγάλετε την μάσκα σας είναι να γνωρίσετε τον αληθινό σας εαυτό και να του δώσετε μια ευκαιρία. Έτσι, μπορείτε να παρουσιάσετε τον πραγματικό σας εαυτό στους ανθρώπους γύρω σας χωρίς τεχνάσματα, αλλά με την δική σας μαγεία. Χωρίς όλες αυτές τις περιττές ψευδαισθήσεις, θα είστε πολύ πιο ευτυχισμένοι γιατί θα συνειδητοποιήσετε ότι όλα και όλοι έχουν μια θέση στην ζωή.

Σε μερικούς ανθρώπους η μάσκα δεν τους κρύβει, τους αποκαλύπτει

Αντίθετα με το πώς φαίνεται, η μάσκα που δημιουργείτε θα αρχίσει να πέφτει ή να έχει κενά αργά ή γρήγορα, ρίχνοντας το φως στην αλήθεια πίσω από αυτή. Αυτό συμβαίνει με τους περισσότερους ανθρώπους: η μάσκα αποκαλύπτει το ποιοι πραγματικά είναι επειδή ο χρόνος καταλήγει να τους προδίδει.

Με άλλα λόγια, όσο πιο περίπλοκη είναι η μάσκα, τόσο περισσότερο θα αναδειχθεί ο αληθινός σας εαυτός, όπως μας δίδαξε ο Ζοζέ Σαραμάγκου. Το επικίνδυνο είναι ότι όχι μόνο θα έχετε εξαπατήσει τον εαυτό σας αλλά και τους άλλους. Οι σχέσεις βασίζονται στην ειλικρίνεια και την εμπιστοσύνη και το να προσποιείστε κάποιον που δεν είστε αυτόματα εξαλείφει αυτές τις δύο αρετές.

Όλοι ξέρουμε πως είναι να έχουμε κάποιον που πιστεύαμε πως ξέρουμε ποιος ήταν μέχρι να μας εξαπατήσει και να ανακαλύψουμε ότι δεν ήταν αυτός που νομίζαμε. Η αλήθεια καταλήγει να μας δείχνει συμπεριφορές που ο άλλος προσπαθούσε να μας κρύψει.

«Όταν μας κοίταξε, φαινόταν σαν να ψάχνει την αλήθεια μέσα μας ή ήξερε πως πίσω από τα πάντα υπήρχε κάτι άλλο».– Κλάρα Σάντσεζ

PASCAL BRUCKNER: Έρωτας δεν είναι το άγαρμπο σμίξιμο δύο σωμάτων

«Απελευθερώσαμε» τον έρωτα αλλά αυτό δεν αρκεί. Πρέπει να τον διδάξουμε, να δείξουμε τον πλούτο, την ποικιλία, τις αποχρώσεις σε μια νεολαία που έχει μπερδευτεί: από τη μια ακούει τη ρητορική του φτηνού ρομαντισμού, από την άλλη αντιμετωπίζει την πορνογραφία.

Πρέπει να μαθαίνουμε τα περί αναπαραγωγής στο σχολείο προπάντων όμως πρέπει να διαβάζουμε και να ξαναδιαβάζουμε τους ποιητές, τους μυθιστοριογράφους, τους φιλοσόφους της ηθικής, ώστε να καταλάβουμε ότι η ερωτική έλξη δεν είναι η πρόσθεση δυο σκιρτημάτων ή το άγαρμπο σμίξιμο δυο επιδερμίδων.

Το σχολείο οφείλει να διαλύει τις προκαταλήψεις και να φανερώνει τις αποχρώσεις ανάμεσα στο «καλό» και στο «κακό», στο «άσπρο» και στο «μαύρο».

Σύμφωνα με την αναφορά Obin σχετικά με τη θρησκεία στα σχολεία, που δημοσιεύτηκε το 2004, ξέρουμε ότι το έργο του Ρουσσό και η Μαντάμ Μποβαρύ δεν διδάσκονται σε ορισμένα λύκεια, επειδή θεωρούνται «ανήθικα». Η συναισθηματική δυστυχία πολλών υποβαθμισμένων προαστίων, που οφείλεται στο κοκτέιλ θρησκευτικού σκοταδισμού και πορνογραφικής ρητορικής, θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί στο σχολείο: το σχολείο οφείλει να διαλύει τις προκαταλήψεις και να φανερώνει τις αποχρώσεις ανάμεσα στο «καλό» και στο «κακό», στο «άσπρο» και στο «μαύρο». Οι «αλητήριοι» και τα «κατακάθια» φαίνεται ότι διαχέονται σε όλα τα κοινωνικά στρώματα, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών της μεσαίας τάξης, προκαλώντας περιορισμένη χρήση της γλώσσας (λεξιπενία) και εκβαρβαρισμό της συμπεριφοράς.

Αντίδοτο θα ήταν η μελέτη της λογοτεχνίας –δηλαδή των γλωσσικών συγκινήσεων–, που μας προσφέρει τη δυνατότητα να εκφραζόμαστε με λεπτότητα, οξύνοια και φινέτσα. Μια τέτοια γλωσσική έκφραση είναι ένδειξη κοινωνικής υγείας.

PASCAL BRUCKNER, Το παράδοξο του έρωτα

Φυσικοί απέδειξαν ότι το ταξίδι στον χρόνο είναι μαθηματικά δυνατό

Επιστήμονες στην Αυστραλία ισχυρίζονται ότι έχουν αποδείξει ότι το ταξίδι στο χρόνο είναι θεωρητικά δυνατό μετά την επίλυση ενός λογικού παράδοξου.

Οι φυσικοί από το Πανεπιστήμιο του Queensland χρησιμοποίησαν μαθηματικά μοντέλα για να συνδυάσουν τη θεωρία της γενικής σχετικότητας του Einstein με την κλασική δυναμική. Η σύγκρουση μεταξύ αυτών των δύο συστημάτων είναι πίσω από ένα διάσημο ελάττωμα με το ταξίδι στο χρόνο, γνωστό ως το παράδοξο του παππού (Grandfather paradox).

Η θεωρία του Einstein επιτρέπει τη δυνατότητα ενός ατόμου που χρησιμοποιεί ένα time loop για να ταξιδέψει πίσω στο χρόνο για να σκοτώσει τον παππού του. Το παράδοξο του παππού όμως περιγράφεται ως εξής: ο ταξιδιώτης του χρόνου πήγε πίσω στην χρονική περίοδο όπου ο παππούς δεν είχε παντρευτεί ακόμα και τον σκοτώνει. Ως αποτέλεσμα, ο ταξιδιώτης δε γεννήθηκε ποτέ. Αν δε γεννήθηκε ποτέ, τότε δεν μπόρεσε να ταξιδέψει στο χρόνο και να σκοτώσει τον παππού του. Άρα ο ταξιδιώτης τελικά γεννήθηκε.

«Ως φυσικοί, θέλουμε να κατανοήσουμε τους πιο βασικούς νόμους του σύμπαντος και εδώ και χρόνια προβληματίζομαι για το πώς η επιστήμη της δυναμικής μπορεί να ταιριάζει με τις προβλέψεις του Einstein», δήλωσε ο Germain Tobar, ο οποίος ηγήθηκε της έρευνας. «Είναι το ταξίδι στο χρόνο μαθηματικά δυνατό;»

Για τους υπολογισμούς τους, ο κ. Tobar και ο Δρ Costa χρησιμοποίησαν την πανδημία του COVID-19 ως μοντέλο για να εξετάσουν εάν θα μπορούσαν να συνυπάρχουν οι δύο θεωρίες.

Φαντάστηκαν έναν ταξιδιώτη στο χρόνο που προσπαθεί να επιστρέψει και να αποτρέψει την μόλυνση του ασθενή-μηδέν από τον Covid-19.

Η θεωρία του Einstein επιτρέπει τη δυνατότητα του ταξιδιού στο χρόνο, αλλά η επιστήμη της δυναμικής θα σήμαινε ότι δεν θα μπορούσε να παρεμβληθεί η θεμελιώδης αλληλουχία των γεγονότων.

Αυτό συμβαίνει επειδή εάν ο ταξιδιώτης του χρόνου τελικά καταφέρει να αποτρέψει την εξάπλωση του ιού, τότε θα εξαλείψει το αρχικό κίνητρο του ταξιδιού στο χρόνο.

«Στο παράδειγμα του ασθενούς μηδέν του COVID-19, μπορεί να προσπαθήσετε να σταματήσετε τη μη μόλυνση του ασθενούς, αλλά με αυτόν τον τρόπο θα “πιάσετε τον ιό” και θα γίνετε εσείς ο ασθενής-μηδέν ή κάποιος άλλος», είπε ο κ. Tobar.

“Ανεξάρτητα από το τι κάνατε, τα εμφανή γεγονότα θα επαναβαθμονούνται γύρω σας. Αυτό θα σήμαινε ότι – ανεξάρτητα από τις ενέργειές σας – η πανδημία θα συνέβαινε, δίνοντας στον νεότερο εαυτό σας το κίνητρο να επιστρέψει και να το σταματήσει. Τα γεγονότα θα προσαρμόζονται πάντα για να αποφευχθεί οποιαδήποτε ασυνέπεια.”

«Το εύρος των μαθηματικών διαδικασιών που ανακαλύψαμε δείχνει ότι το ταξίδι στο χρόνο με ελεύθερη βούληση είναι λογικά δυνατό στο σύμπαν μας χωρίς κανένα παράδοξο» είπε ο φυσικός του Πανεπιστημίου του Queensland, Δρ Fabio Costa, ο οποίος επιβλέπει την έρευνα.

Άγιοι καταστροφείς: Ο Απόστολος Ιάκωβος του Αλφαίου

Άγιοι της χριστιανοσύνης που φέρονται ως καταστροφείς του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού ή των αντιπάλων τους ή και δολοφόνοι!

Ένας από τους γνωστούς ισχυρισμούς των χριστιανών απολογητών είναι ότι: "Οι χριστιανοί δεν έκαναν καταστροφές, ο ελληνικός πολιτισμός κατέπεσε από μόνος του και αν έγιναν κάποιες ελάχιστες καταστροφές από κάποιους φανατικούς· αυτό έγινε λόγω των διωγμών που υπέστησαν από τους εθνικούς". Θα δούμε αν ευσταθεί αυτός ο πολύ συχνός ισχυρισμός τους, με βάση τα δικά τους κείμενα που είναι τα συναξάρια των αγίων, από τα οποία θα δούμε αποσπάσματα καταστροφών, όπως και από την ιστορία, τι αναφέρει για όσους από αυτούς τους αγίους, έχουμε ιστορικά στοιχεία.

Τα Συναξάρια είναι οι βιογραφίες των αγίων του Χριστιανισμού, άσχετα αν περιλαμβάνουν πλήθος μυθικών και υπερφυσικών στοιχείων, ή πολλές από αυτές είναι δημιουργήματα μεταγενέστερης ανάγκης για ύπαρξη πληθώρας μαρτύρων.

Τα σχετικά με καταστροφές αποσπάσματα που ακολουθούν, είναι κυρίως από την συλλογή του Άγιου Νικόδημου του Αγιορείτη. Ακολουθεί ο "σύνδεσμος 1" στο πρωτότυπο. Ο δεύτερος "σύνδεσμος 2", είναι ένα διαδομένο συναξάρι στο Διαδίκτυο, που έχει μεταφρασμένα τα κείμενα, και ίσως πληροφορίες και από άλλα συναξάρια, αλλά όπως θα διαπιστώσετε και αρκετά αλλοιωμένα. Όταν ο δεύτερος σύνδεσμος είναι σε παρένθεση, υπάρχει αλλοίωση που συνήθως σημειώνεται δίπλα του σε παρένθεση. Για τα ιστορικά πρόσωπα χρησιμοποιήθηκαν άλλες πηγές.

Ο Απόστολος Ιάκωβος του Αλφαίου (εορτάζει για την Εκκλησία στις 9 Οκτωβρίου), ένας από τους 12 αποστόλους.

“Oύτος λοιπόν ο του Kυρίου Aπόστολος, ευγαίνωντας εις το κήρυγμα του Eυαγγελίου, κατέστρεφε τους βωμούς των ειδώλων, υπό του θείου ζήλου πυρπολούμενος".
σύνδεσμος 1
σύνδεσμος 2

Η αλήθεια είναι ότι τα συναξάρια είναι σε απίστευτο βαθμό μυθολογήματα και εφόσον δεν μπορούμε να δεχτούμε ως αληθή τα εξόφθαλμα θαύματα που περιέχουν, άλλο τόσο και τις ιστορίες τους. Αυτά όμως μαζί και με τις πράξεις των ιστορικών αγίων, αλλά και ότι έχουμε δει ήδη για το πως επικράτησε ο Χριστιανισμός, δείχνουν την ιδεολογία των χριστιανών διαχρονικά στο πως έβλεπαν τις άλλες θρησκείες και το μίσος τους για τις θεωρήσεις των άλλων που δεν άντεχαν, κυρίως των αρχαίων Ελλήνων που τους θεωρούσαν "μιαρούς", και "διεφθαρμένους". Αντικατοπτρίζουν τελικά το ποιοι κατέστρεφαν τα αρχαία ιερά, επίσης αντικατοπτρίζει τον πραγματικό λόγο που έγιναν οι σχετικά λίγοι διωγμοί των χριστιανών: Έγιναν εξαιτίας της επιθετικής τους δράσης κατά της αρχαίας θρησκείας, αφού εκείνη την εποχή και μέχρι να επικρατήσουν, υπήρχε πραγματική ανεξιθρησκεία.

Βλέπετε, για τους χριστιανούς τότε δεν εθεωρείτο κακό να καταστρέψεις τον ναό μιας άλλης θρησκείας ή τα αγάλματα της, υπήρχαν άλλωστε και οι κανόνες του Δευτερονομίου που δεν φαίνεται κανείς στον Χριστιανισμό να τους θεωρεί ως άκυρους, το αντίθετο. Υπάρχουν επίσης και οι εντολές του ίδιου του Ιησού, που είπε: ότι όποιος δεν είναι μαζί του είναι εναντίον του, ότι θα φέρει διχόνοια και ότι όποιος είναι έξω από την διδασκαλία του, πρέπει να αποβληθεί και να ριφθεί στην φωτιά. Έτσι δεν μας κάνουν εντύπωση τα κατορθώματα και οι καταστροφές αγίων χριστιανών, αφού συμφωνούν και με την θεωρία του. Μια θεωρία που η σύγχρονη Εκκλησία θέλει να ξεχάσει ή να συμβολοποιήσει.

Η μελέτη αυτή μπήκε για να ξεκαθαρίσουμε άλλη μια φορά, ότι ο Χριστιανισμός στην ουσία του και συχνά με την πράξη του, δεν έχει καμιά σχέση με την αγάπη και την ειρήνη που δήθεν θέλει να μας πει, ειδικά στον τρόπο που εξαπλώθηκε. Ήταν φονταμενταλιστικός, δηλαδή επικροτούσε και εφάρμοσε την βία στους άλλους όπως κάνουν τώρα οι μουσουλμάνοι, το προβάλει αυτό σαν επίτευγμα στα κείμενα αλλά και σε εικόνες του. Έτσι εξαπλώθηκε και δυστυχώς δεν υπάρχει καμιά διασφάλιση ότι δεν μπορεί να ξαναγίνει κάποια στιγμή το ίδιο.

ΔΕΣ: Άγιοι καταστροφείς

E. Bloch: Η ουτοπία ζει μέσα στο παρόν

Ερνστ Μπλοχ: 1885–1977

Η ουτοπία μέσα στην ιστορία

§1

Ο γερμανός φιλόσοφος Ε. Μπλοχ αποτέλεσε παράδειγμα ενός πραγματικά μη-συστημικού διανοητή. Ανέπτυξε την προσωπική θεωρητική του συνείδηση σε ουσιώδη εναρμόνιση με την ιστορική προοπτική ενός μαρξικού οράματος, που δεν εννοούσε να υποτάσσεται στους ποικίλους πολιτικούς καταναγκασμούς ενός γραφειοκρατικού, οικονομίστικου, κρατιστικού «μαρξιστικού» παραδείγματος. Η αυθεντικότητα της σκέψης του δεν του άφησε ούτε για μια στιγμή περιθώρια να μεταποιήσει εαυτόν σε έναν διανοούμενο–απολογητή ελεγκτικών μηχανισμών και καταπιεστικών πολιτικών μορφωμάτων. Ο πυρήνας της φιλοσοφίας του θα μπορούσε να συνοψισθεί στο εξής: φύση και ανθρώπινη ιστορία κυοφορούν τις προϋποθέσεις για ένα νέο πρόταγμα ζωής που αφενός περιέχει κάτι το ανολοκλήρωτο, είναι δηλαδή ένα όχι ακόμη Είναι, και αφετέρου εκφράζει μια νέα κατάσταση, μια εντελώς ανέκδοτη πραγματικότητα, που δεν μπορεί να ακολουθεί υποχρεωτικά οποιουσδήποτε πρότερους ή συγχρονικούς σχεδιασμούς. Η ουσία της ουτοπίας του έτσι μέσα στην ιστορία συλλαμβάνεται ως μια οντολογική καινοτομία με το νόημα ότι η υπάρχουσα κοινωνική, πολιτική, οικονομική κ.λπ. κατάσταση, το ίδιο το υπάρχον κοινωνικο-οικονομικό και πολιτικό σύστημα, περιέχει μια λανθάνουσα δυνατότητα του νέου, αλλά όχι ακόμα πραγματοποιημένου. Έτσι οποιαδήποτε θεωρία ή σχεδιασμός κοινωνικής και πολιτικής αλλαγής είναι σε θέση να περιορίζει ή να ελέγχει πιθανές εγκεφαλικές ή αφηρημένες διεκδικήσεις του νέου.

§2

Σημαντικό επίσης, στο πλαίσιο της φιλοσοφικής ουτοπίας του Μπλοχ, είναι η σύλληψη της «μη-συγχρονικότητας». Πρόκειται για μια φιλοσοφική καινοτομία, ικανή να θραύει εκείνη τη μηχανιστική αντίληψη που αντιμετωπίζει τον ιστορικό χρόνο ως μια ομογενή ροή μπρος–πίσω. Κατ’ αυτό τον τρόπο αποδομείται η γραμμική αντίληψη της ιστορικής εξέλιξης και εισέρχεται μέσα στην ιστορική και υπαρκτική μας παρουσία η δυνατότητα του πολλαπλού, του πολύμορφου, του σχετικά ορθού και αληθινού. Η μη-συγχρονικότητα έχει λοιπόν ιδιαίτερη αξία ως ένα είδος πολλαπλών διαστάσεων του ιστορικού χρόνου. Στη συνάφεια τούτη μας διανοίγει ορισμένως σε μια οδό σκέψης και πράξης, συμπεριφοράς και τρόπου ζωής, όπου τα δυο πιο επικίνδυνα άκρα για το ίδιο μας το Dasein, το απολύτως απόλυτο και το απεριόριστα σχετικιστικό, αποδυναμώνονται, απενεργοποιούνται και αποκαθηλώνονται. Στον μεγάκοσμο της κοινωνικής και πολιτικής πρακτικής τούτο σημαίνει, ανάμεσα στα άλλα, ότι απομυθοποιούνται οι εκάστοτε «σωτήρες» του Έθνους και αποκαλύπτονται ως αστικές-εξουσιαστικές μετριότητες που είναι «ικανές» μόνο για ένα πράγμα: να αναπαράγουν το βάρβαρο και το χυδαίο. Η υπό συζήτηση όμως ουτοπία έχει και ένα ακόμη στοιχείο που την καθιστά ζωντανή και σπουδαία. Ένα πολιτικό και κοινωνικό κίνημα απελευθέρωσης αγωνίζεται στο παρόν όχι μόνο για να καταργήσει τις οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες, αλλά εν ταυτώ και για να προσχεδιάσει, να προεικονίσει, εδώ και τώρα, τη λανθάνουσα δυνατότητα μιας ανθρώπινης ευτυχίας, μιας ολικής απελευθέρωσης που μόνο στο μέλλον μπορεί να ολοκληρωθεί. Έτσι δύναται να αποκτά αδιάψευστο νόημα κάθε παροντικό, εάν δεν θέλει να χάνεται μέσα στην ανυποληψία και την ανημποριά.

ΠΛΑΤΩΝ: Πολιτεία (443b-444b)

[443b] Οὐκοῦν τούτων πάντων αἴτιον ὅτι αὐτοῦ τῶν ἐν αὐτῷ ἕκαστον τὰ αὑτοῦ πράττει ἀρχῆς τε πέρι καὶ τοῦ ἄρχεσθαι;Τοῦτο μὲν οὖν, καὶ οὐδὲν ἄλλο.
Ἔτι τι οὖν ἕτερον ζητεῖς δικαιοσύνην εἶναι ἢ ταύτην τὴν δύναμιν ἣ τοὺς τοιούτους ἄνδρας τε παρέχεται καὶ πόλεις;
Μὰ Δία, ἦ δ᾽ ὅς, οὐκ ἔγωγε.
Τέλεον ἄρα ἡμῖν τὸ ἐνύπνιον ἀποτετέλεσται, ὃ ἔφαμεν ὑποπτεῦσαι ὡς εὐθὺς ἀρχόμενοι τῆς πόλεως οἰκίζειν κατὰ [443c] θεόν τινα εἰς ἀρχήν τε καὶ τύπον τινὰ τῆς δικαιοσύνης κινδυνεύομεν ἐμβεβηκέναι.
Παντάπασιν μὲν οὖν.
Τὸ δέ γε ἦν ἄρα, ὦ Γλαύκων —δι᾽ ὃ καὶ ὠφελεῖ— εἴδωλόν τι τῆς δικαιοσύνης, τὸ τὸν μὲν σκυτοτομικὸν φύσει ὀρθῶς ἔχειν σκυτοτομεῖν καὶ ἄλλο μηδὲν πράττειν, τὸν δὲ τεκτονικὸν τεκταίνεσθαι, καὶ τἆλλα δὴ οὕτως.
Φαίνεται.
Τὸ δέ γε ἀληθές, τοιοῦτόν τι ἦν, ὡς ἔοικεν, ἡ δικαιοσύνη ἀλλ᾽ οὐ περὶ τὴν ἔξω πρᾶξιν τῶν αὑτοῦ, ἀλλὰ περὶ τὴν [443d] ἐντός, ὡς ἀληθῶς περὶ ἑαυτὸν καὶ τὰ ἑαυτοῦ, μὴ ἐάσαντα τἀλλότρια πράττειν ἕκαστον ἐν αὑτῷ μηδὲ πολυπραγμονεῖν πρὸς ἄλληλα τὰ ἐν τῇ ψυχῇ γένη, ἀλλὰ τῷ ὄντι τὰ οἰκεῖα εὖ θέμενον καὶ ἄρξαντα αὐτὸν αὑτοῦ καὶ κοσμήσαντα καὶ φίλον γενόμενον ἑαυτῷ καὶ συναρμόσαντα τρία ὄντα, ὥσπερ ὅρους τρεῖς ἁρμονίας ἀτεχνῶς, νεάτης τε καὶ ὑπάτης καὶ μέσης, καὶ εἰ ἄλλα ἄττα μεταξὺ τυγχάνει ὄντα, πάντα ταῦτα [443e] συνδήσαντα καὶ παντάπασιν ἕνα γενόμενον ἐκ πολλῶν, σώφρονα καὶ ἡρμοσμένον, οὕτω δὴ πράττειν ἤδη, ἐάν τι πράττῃ ἢ περὶ χρημάτων κτῆσιν ἢ περὶ σώματος θεραπείαν ἢ καὶ πολιτικόν τι ἢ περὶ τὰ ἴδια συμβόλαια, ἐν πᾶσι τούτοις ἡγούμενον καὶ ὀνομάζοντα δικαίαν μὲν καὶ καλὴν πρᾶξιν ἣ ἂν ταύτην τὴν ἕξιν σῴζῃ τε καὶ συναπεργάζηται, σοφίαν δὲ τὴν ἐπιστατοῦσαν ταύτῃ τῇ πράξει ἐπιστήμην, ἄδικον δὲ [444a] πρᾶξιν ἣ ἂν ἀεὶ ταύτην λύῃ, ἀμαθίαν δὲ τὴν ταύτῃ αὖ ἐπιστατοῦσαν δόξαν.
Παντάπασιν, ἦ δ᾽ ὅς, ὦ Σώκρατες, ἀληθῆ λέγεις.
Εἶεν, ἦν δ᾽ ἐγώ· τὸν μὲν δίκαιον καὶ ἄνδρα καὶ πόλιν καὶ δικαιοσύνην, ὃ τυγχάνει ἐν αὐτοῖς ὄν, εἰ φαῖμεν ηὑρηκέναι, οὐκ ἂν πάνυ τι οἶμαι δόξαιμεν ψεύδεσθαι.
Μὰ Δία οὐ μέντοι, ἔφη.
Φῶμεν ἄρα;
Φῶμεν.
Ἔστω δή, ἦν δ᾽ ἐγώ· μετὰ γὰρ τοῦτο σκεπτέον οἶμαι ἀδικίαν.
Δῆλον.
[444b] Οὐκοῦν στάσιν τινὰ αὖ τριῶν ὄντων τούτων δεῖ αὐτὴν εἶναι καὶ πολυπραγμοσύνην καὶ ἀλλοτριοπραγμοσύνην καὶ ἐπανάστασιν μέρους τινὸς τῷ ὅλῳ τῆς ψυχῆς, ἵν᾽ ἄρχῃ ἐν αὐτῇ οὐ προσῆκον, ἀλλὰ τοιούτου ὄντος φύσει οἵου πρέπειν αὐτῷ δουλεύειν, τῷ δ᾽ οὐ δουλεύειν ἀρχικοῦ γένους ὄντι; τοιαῦτ᾽ ἄττα οἶμαι φήσομεν καὶ τὴν τούτων ταραχὴν καὶ πλάνην εἶναι τήν τε ἀδικίαν καὶ ἀκολασίαν καὶ δειλίαν καὶ ἀμαθίαν καὶ συλλήβδην πᾶσαν κακίαν.
Αὐτὰ μὲν οὖν ταῦτα, ἔφη.

***

[443b] Και η αιτία όλων αυτών δεν είναι το ότι καθένα από τα μέρη της ψυχής του περιορίζεται στο έργο του, είτε αν πρόκειται να κυβερνά είτε να υπακούει;
Αυτό και τίποτ᾽ άλλο.
Κάθεσαι λοιπόν και ζητάς ακόμη αν είναι άλλο πράγμα η δικαιοσύνη, παρά η δύναμη αυτή που μας δίνει τέτοιους ανθρώπους και πόλεις;
Όχι βέβαια εγώ, μά το Δία.
Ώστε να λοιπόν που μας βγήκε πέρα για πέρα σωστό το όνειρό μας, που, καθώς λέγαμε, μας έκανε να υποψιαστούμε, ευθύς απαρχής που θεμελιώναμε την πόλη μας, πως με τη βοήθεια [443c] κάποιου θεού κοντεύομε σχεδόν να ᾽χομε πετύχει κάτι που να είναι σαν αρχή και τύπος της δικαιοσύνης.
Πέρα για πέρα σωστό.
Κι ήταν λοιπόν πραγματικώς, Γλαύκων, μια εικόνα της δικαιοσύνης αυτό που λέγαμε, πως ο υποδηματοποιός δηλαδή και ο ξυλουργός τίποτ᾽ άλλο δεν πρέπει να κάνει παρά ό,τι από τη φύση του είναι προορισμένος να κάνει, και το ίδιο για όλα τ᾽ άλλα.
Έτσι φαίνεται.
Η αλήθεια όμως είναι, καθώς φαίνεται, πως τέτοιο βέβαια πράγμα είναι η δικαιοσύνη, δεν αποβλέπει όμως στις εξωτερικές πράξεις του ανθρώπου, αλλά σε ό,τι γίνεται [443d] μέσα του και με τον εαυτό του: να μην επιτρέπει δηλαδή στο καθένα από τα μέρη που υπάρχουν μέσα του να κάνει ό,τι δεν είναι δουλειά του, ούτε να καταπιάνεται με τα καθήκοντα το ένα του άλλου· αλλ᾽ αφού τακτοποιήσει καλά εκείνα που αποκλειστικά είναι δικά του και κυριαρχήσει του εαυτού του και γίνει ο συγυριστής και ο φίλος του εαυτού του και συναρμόσει τα τρία μέρη της ψυχής του σαν να ήταν οι τρεις ακριβώς τόνοι της μουσικής κλίμακας, ο υψηλότερος, ο χαμηλότερος και ο μέσος, καθώς και όσοι άλλοι τυχαίνει να υπάρχουν μεταξύ, και συνδέσει [443e] όλ᾽ αυτά, ώστε από τα πολλά να γίνει ένας μόνο, τέλεια σωφρονισμένος και αρμονισμένος, έτσι πια τότε ν᾽ αρχίσει να κάνει αν έχει να κάνει τίποτα, είτε θέλει ν᾽ αποχτήσει χρήματα, ή να περιποιείται το σώμα του, ή να αναμιχθεί στην πολιτική, ή σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, χωρίς όμως να παύει ποτέ να θεωρεί και να ονομάζει σε όλ᾽ αυτά δίκαιη και καλή την πράξη που διατηρεί και τελειοποιεί αυτή τη συνήθεια, σοφία την επιστήμη που επιστατεί και διευθύνει αυτή την πράξη, αδικία [444a] εκείνη που την καταστρέφει κάθε φορά, και αμάθεια την δοξασία πάλι που επιστατεί και διευθύνει την πράξη της καταστροφής.
Είναι ορθότατα, Σωκράτη, όλ᾽ αυτά που λες.
Πολύ καλά· ώστε, αν πούμε πως βρήκαμε πια τί είναι ο δίκαιος άνδρας και η δίκαιη πόλη και τί η δικαιοσύνη μέσα σ᾽ αυτούς, δεν πιστεύω να φανούμε πως είμαστε και πολύ γελασμένοι.
Όχι βέβαια.
Σύμφωνοι λοιπόν;
Σύμφωνοι.
Έστω· μένει λοιπόν τώρα να εξετάσομε, νομίζω, την αδικία.
Βέβαια.

Ο άδικος άνθρωπος
[444b] Ημπορεί λοιπόν η αδικία να είναι άλλο πράγμα παρά μια σύγκρουση ανάμεσα σ᾽ αυτά τα τρία μέρη της ψυχής, όταν δεν περιορίζονται στα έργα τους, αλλά επεμβαίνουν στα ξένα καθήκοντα, ή όταν επαναστατεί το ένα μέρος ενάντια στο σύνολο της ψυχής, για να πάρει αυτό την εξουσία που δεν του ταιριάζει, γιατί είναι πλασμένο από τη φύση να δουλεύει και να υπακούει σε κείνο που είναι ορισμένο να κυβερνά; Αυτά λοιπόν, και η ταραχή και η σύγχυση μεταξύ τους, θα πούμε πως είναι η αδικία και η ακολασία και η δειλία και η αμάθεια και κάθε, μ᾽ ένα λόγο, κακία.
Αυτά, βέβαια.