ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΣΟΦΟΚΛΗΣ - Τραχίνιαι (291-334)

ΧΟ. ἄνασσα, νῦν σοι τέρψις ἐμφανὴς κυρεῖ,

τῶν μὲν παρόντων, τὰ δὲ πεπυσμένῃ λόγῳ.
ΔΗ. πῶς δ᾽ οὐκ ἐγὼ χαίροιμ᾽ ἄν, ἀνδρὸς εὐτυχῆ
κλύουσα πρᾶξιν τήνδε, πανδίκῳ φρενί;
295 πολλή ᾽στ᾽ ἀνάγκη τῇδε τοῦτο συντρέχειν.
ὅμως δ᾽ ἔνεστι τοῖσιν εὖ σκοπουμένοις
ταρβεῖν τὸν εὖ πράσσοντα, μὴ σφαλῇ ποτε.
ἐμοὶ γὰρ οἶκτος δεινὸς εἰσέβη, φίλαι,
ταύτας ὁρώσῃ δυσπότμους ἐπὶ ξένης
300 χώρας ἀοίκους ἀπάτοράς τ᾽ ἀλωμένας,
αἳ πρὶν μὲν ἦσαν ἐξ ἐλευθέρων ἴσως
ἀνδρῶν, τανῦν δὲ δοῦλον ἴσχουσιν βίον.
ὦ Ζεῦ τροπαῖε, μή ποτ᾽ εἰσίδοιμί σε
πρὸς τοὐμὸν οὕτω σπέρμα χωρήσαντά ποι,
305 μηδ᾽, εἴ τι δράσεις, τῆσδέ γε ζώσης ἔτι.
οὕτως ἐγὼ δέδοικα τάσδ᾽ ὁρωμένη.
ὦ δυστάλαινα, τίς ποτ᾽ εἶ νεανίδων;
ἄνανδρος, ἢ τεκνοῦσσα; πρὸς μὲν γὰρ φύσιν
πάντων ἄπειρος τῶνδε, γενναία δέ τις.
310 Λίχα, τίνος ποτ᾽ ἐστὶν ἡ ξένη βροτῶν;
τίς ἡ τεκοῦσα, τίς δ᾽ ὁ φιτύσας πατήρ;
ἔξειπ᾽· ἐπεί νιν τῶνδε πλεῖστον ᾤκτισα
βλέπουσ᾽, ὅσῳπερ καὶ φρονεῖν οἶδεν μόνη.
ΛΙ. τί δ᾽ οἶδ᾽ ἐγώ; τί δ᾽ ἄν με καὶ κρίνοις; ἴσως
315 γέννημα τῶν ἐκεῖθεν οὐκ ἐν ὑστάτοις.
ΔΗ. μὴ τῶν τυράννων; Εὐρύτου σπορά τις ἦν;
ΛΙ. οὐκ οἶδα· καὶ γὰρ οὐδ᾽ ἀνιστόρουν μακράν.
ΔΗ. οὐδ᾽ ὄνομα πρός του τῶν ξυνεμπόρων ἔχεις;
ΛΙ. ἥκιστα· σιγῇ τοὐμὸν ἔργον ἤνυτον.
320 ΔΗ. εἴπ᾽, ὦ τάλαιν᾽, ἀλλ᾽ ἡμὶν ἐκ σαυτῆς· ἐπεὶ
καὶ ξυμφορά τοι μὴ εἰδέναι σέ γ᾽ ἥτις εἶ.
ΛΙ. οὔ τἄρα τῷ γε πρόσθεν οὐδὲν ἐξ ἴσου
χρόνῳ διήσει γλῶσσαν, ἥτις οὐδαμὰ
προύφηνεν οὔτε μείζον᾽ οὔτ᾽ ἐλάσσονα,
325 ἀλλ᾽ αἰὲν ὠδίνουσα συμφορᾶς βάρος
δακρυρροεῖ δύστηνος, ἐξ ὅτου πάτραν
διήνεμον λέλοιπεν. ἡ δέ τοι τύχη
κακὴ μὲν αὕτη γ᾽, ἀλλὰ συγγνώμην ἔχει.
ΔΗ. ἣ δ᾽ οὖν ἐάσθω, καὶ πορευέσθω στέγας
330 οὕτως ὅπως ἥδιστα, μηδὲ πρὸς κακοῖς
τοῖς οὖσιν ἄλλην πρός γ᾽ ἐμοῦ λύπην λάβοι·
ἅλις γὰρ ἡ παροῦσα. πρὸς δὲ δώματα
χωρῶμεν ἤδη πάντες, ὡς σύ θ᾽ οἷ θέλεις
σπεύδῃς, ἐγώ τε τἄνδον ἐξαρκῆ τιθῶ.

***

ΧΟΡ. Βασίλισσα, τώρα η ευτυχία σου είναι
φως φανερή, κι απ᾽ όσα εμπρός σου βλέπεις
κι απ᾽ όσα έχεις ακούσει να σου λένε.
ΔΗΙ. Πώς να μην έχω δίκιο εγώ να χαίρω
και μ᾽ όλη την καρδιά, που ακούω τ᾽ αντρός μου
το κατόρθωμ᾽ αυτό; πολλή ᾽ναι ανάγκη
να πηγαίνουν μαζί το ᾽να με τ᾽ άλλο.
Μα όμως εκείνοι που καλοξετάζουν
τα πράματα, πώς να μην έχουν φόβο
μήπως σκοντάψει κάπου ο ευτυχισμένος
ο άνθρωπος· γιατί, καλές μου φίλες,
μια ψυχοπόνια αλλιώτικη μου μπήκε
και μένα στην καρδιά, να βλέπω τούτες
τις άμοιρες χωρίς γονιούς και σπίτια
300 σε ξένη χώρα να γυρνούν, κι ενώ ίσως
ήταν πριν από λεύτερους πατέρες,
να ᾽χουνε τώρα τη ζωή του σκλάβου.
Ω Δία αποτρόπαιε, είθε γω ποτέ μου
να μη σε δω να πέφτεις έτσι απάνω
σε κανένα δικό μου, ή, αν θα το κάμεις,
καν ας μην είμ᾽ εγώ στη ζωή ακόμα.
Τέτοιος φόβος με πιάνει όσο τις βλέπω.
Μα ποιά εισαι συ, δυστυχισμένη νέα;
είσ᾽ ανύπαντρη; έχεις παιδιά; αν και δείχνεις
απ᾽ όλα σου να ᾽σαι άμαθη από τούτα,
όμως πως είσαι φαίνεσαι από σπίτι.
310 Λίχα, ποιού να ᾽ναι τάχα η ξένη η κόρη;
ποιά μάνα, ποιός τη γέννησε πατέρας;
πε μου, γιατ᾽ αυτή πιότερο απ᾽ τις άλλες
συμπόνεσα, που αυτή μονάχα βλέπω
να αιστάνεται τη θέση της πως ξέρει.
ΛΙΧ. Τί ξέρω εγώ; τί να ρωτάς εμένα;
ίσως γέννημα να ᾽ναι κανενός
όχι από τους τελευταίους εκεί του τόπου.
ΔΗΙ. Μην απ᾽ τους βασιλιάδες; μήπως να ᾽ταν
του Εύρυτου καμιά κόρη; ΛΙΧ. Δε γνωρίζω
κι ουδέ καθόμουν να πολυοξετάζω.
ΔΗΙ. Μα ούτε κι από καμιά συντρόφισσά της
τ᾽ όνομά της δεν άκουσες; ΛΙΧ. Καθόλου·.
κοίταζα τη δουλειά μου χωρίς λόγια.
320 ΔΗΙ. Μίλησε καν σε μας, δυστυχισμένη,
και πες μας η ίδια· γιατί για καλό σου
δε θα ᾽ναι να μη ξέρομε ποιά να ᾽σαι.
ΛΙΧ. Μα τούτη δε θα μεταχειριστεί
τη γλώσσα της καθόλου όπως ως τώρα,
που τίποτα δεν έβγαλε απ᾽ το στόμα
ούτε πολύ ούτε λίγο· μα έτσι πάντα
της συφοράς το βάρος φορτωμένη
λιώνει στο δάκρυ η δύστυχη από τότε
π᾽ άφησε τη χαμένη της πατρίδα.
Κακή ᾽ναι αλήθεια η τύχη της και μαύρη
μά είναι γι᾽ αυτό που βρίσκει και συμπόνια.
ΔΗΙ. Ας την αφήσομε λοιπόν, και μέσα
στο παλάτι οδηγήστε την, έτσι όπως
330 πιο καλά της αρέσει, μηδ᾽ ας λάβει
και νέα από μένα ενόχληση, στα τόσα
πὄχει κακά και που αρκετά τής είναι.
Τώρ᾽ ας πηγαίνομε όλοι· και συ, Λίχα,
για να πας όπου βιάζεσαι, κι εγώ
για να ετοιμάσω όλα τα πάντα μέσα.

ΟΜΗΡΟΣ: Ἰλιάς (2.711-2.779)

Οἳ δὲ Φερὰς ἐνέμοντο παραὶ Βοιβηΐδα λίμνην,

Βοίβην καὶ Γλαφύρας καὶ ἐϋκτιμένην Ἰαωλκόν,
τῶν ἦρχ᾽ Ἀδμήτοιο φίλος πάϊς ἕνδεκα νηῶν
Εὔμηλος, τὸν ὑπ᾽ Ἀδμήτῳ τέκε δῖα γυναικῶν
715 Ἄλκηστις, Πελίαο θυγατρῶν εἶδος ἀρίστη.
Οἳ δ᾽ ἄρα Μηθώνην καὶ Θαυμακίην ἐνέμοντο
καὶ Μελίβοιαν ἔχον καὶ Ὀλιζῶνα τρηχεῖαν,
τῶν δὲ Φιλοκτήτης ἦρχεν τόξων ἐῢ εἰδὼς
ἑπτὰ νεῶν· ἐρέται δ᾽ ἐν ἑκάστῃ πεντήκοντα
720 ἐμβέβασαν, τόξων εὖ εἰδότες ἶφι μάχεσθαι.
ἀλλ᾽ ὁ μὲν ἐν νήσῳ κεῖτο κρατέρ᾽ ἄλγεα πάσχων,
Λήμνῳ ἐν ἠγαθέῃ, ὅθι μιν λίπον υἷες Ἀχαιῶν
ἕλκεϊ μοχθίζοντα κακῷ ὀλοόφρονος ὕδρου·
ἔνθ᾽ ὅ γε κεῖτ᾽ ἀχέων· τάχα δὲ μνήσεσθαι ἔμελλον
725 Ἀργεῖοι παρὰ νηυσὶ Φιλοκτήταο ἄνακτος.
οὐδὲ μὲν οὐδ᾽ οἳ ἄναρχοι ἔσαν, πόθεόν γε μὲν ἀρχόν·
ἀλλὰ Μέδων κόσμησεν Ὀϊλῆος νόθος υἱός,
τόν ῥ᾽ ἔτεκεν Ῥήνη ὑπ᾽ Ὀϊλῆϊ πτολιπόρθῳ.
Οἳ δ᾽ εἶχον Τρίκκην καὶ Ἰθώμην κλωμακόεσσαν,
730 οἵ τ᾽ ἔχον Οἰχαλίην, πόλιν Εὐρύτου Οἰχαλιῆος,
τῶν αὖθ᾽ ἡγείσθην Ἀσκληπιοῦ δύο παῖδε,
ἰητῆρ᾽ ἀγαθώ, Ποδαλείριος ἠδὲ Μαχάων·
τοῖς δὲ τριήκοντα γλαφυραὶ νέες ἐστιχόωντο.
Οἳ δ᾽ ἔχον Ὀρμένιον, οἵ τε κρήνην Ὑπέρειαν,
735 οἵ τ᾽ ἔχον Ἀστέριον Τιτάνοιό τε λευκὰ κάρηνα,
τῶν ἦρχ᾽ Εὐρύπυλος Εὐαίμονος ἀγλαὸς υἱός·
τῷ δ᾽ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο.
Οἳ δ᾽ Ἄργισσαν ἔχον καὶ Γυρτώνην ἐνέμοντο,
Ὄρθην Ἠλώνην τε πόλιν τ᾽ Ὀλοοσσόνα λευκήν,
740 τῶν αὖθ᾽ ἡγεμόνευε μενεπτόλεμος Πολυποίτης,
υἱὸς Πειριθόοιο, τὸν ἀθάνατος τέκετο Ζεύς·
τόν ῥ᾽ ὑπὸ Πειριθόῳ τέκετο κλυτὸς Ἱπποδάμεια
ἤματι τῷ ὅτε Φῆρας ἐτείσατο λαχνήεντας,
τοὺς δ᾽ ἐκ Πηλίου ὦσε καὶ Αἰθίκεσσι πέλασσεν·
745 οὐκ οἶος, ἅμα τῷ γε Λεοντεύς, ὄζος Ἄρηος,
υἱὸς ὑπερθύμοιο Κορώνου Καινεΐδαο·
τοῖς δ᾽ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο.
Γουνεὺς δ᾽ ἐκ Κύφου ἦγε δύω καὶ εἴκοσι νῆας·
τῷ δ᾽ Ἐνιῆνες ἕποντο μενεπτόλεμοί τε Περαιβοί,
750 οἳ περὶ Δωδώνην δυσχείμερον οἰκί᾽ ἔθεντο,
οἵ τ᾽ ἀμφ᾽ ἱμερτὸν Τιταρησσὸν ἔργ᾽ ἐνέμοντο,
ὅς ῥ᾽ ἐς Πηνειὸν προΐει καλλίρροον ὕδωρ,
οὐδ᾽ ὅ γε Πηνειῷ συμμίσγεται ἀργυροδίνῃ,
ἀλλά τέ μιν καθύπερθεν ἐπιρρέει ἠΰτ᾽ ἔλαιον·
755 ὅρκου γὰρ δεινοῦ Στυγὸς ὕδατός ἐστιν ἀπορρώξ.
Μαγνήτων δ᾽ ἦρχε Πρόθοος Τενθρηδόνος υἱός,
οἳ περὶ Πηνειὸν καὶ Πήλιον εἰνοσίφυλλον
ναίεσκον· τῶν μὲν Πρόθοος θοὸς ἡγεμόνευε,
τῷ δ᾽ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο.
760 Οὗτοι ἄρ᾽ ἡγεμόνες Δαναῶν καὶ κοίρανοι ἦσαν·
τίς τ᾽ ἂρ τῶν ὄχ᾽ ἄριστος ἔην, σύ μοι ἔννεπε, Μοῦσα,
αὐτῶν ἠδ᾽ ἵππων, οἳ ἅμ᾽ Ἀτρεΐδῃσιν ἕποντο.
Ἵπποι μὲν μέγ᾽ ἄρισται ἔσαν Φηρητιάδαο,
τὰς Εὔμηλος ἔλαυνε ποδώκεας ὄρνιθας ὥς,
765 ὄτριχας οἰέτεας, σταφύλῃ ἐπὶ νῶτον ἐΐσας·
τὰς ἐν Πηρείῃ θρέψ᾽ ἀργυρότοξος Ἀπόλλων,
ἄμφω θηλείας, φόβον Ἄρηος φορεούσας.
ἀνδρῶν αὖ μέγ᾽ ἄριστος ἔην Τελαμώνιος Αἴας,
ὄφρ᾽ Ἀχιλεὺς μήνιεν· ὁ γὰρ πολὺ φέρτατος ἦεν,
770 ἵπποι θ᾽, οἳ φορέεσκον ἀμύμονα Πηλεΐωνα.
ἀλλ᾽ ὁ μὲν ἐν νήεσσι κορωνίσι ποντοπόροισι
κεῖτ᾽ ἀπομηνίσας Ἀγαμέμνονι ποιμένι λαῶν
Ἀτρεΐδῃ· λαοὶ δὲ παρὰ ῥηγμῖνι θαλάσσης
δίσκοισιν τέρποντο καὶ αἰγανέῃσιν ἱέντες
775 τόξοισίν θ᾽· ἵπποι δὲ παρ᾽ ἅρμασιν οἷσιν ἕκαστος
λωτὸν ἐρεπτόμενοι ἐλεόθρεπτόν τε σέλινον
ἕστασαν· ἅρματα δ᾽ εὖ πεπυκασμένα κεῖτο ἀνάκτων
ἐν κλισίῃς· οἱ δ᾽ ἀρχὸν ἀρηΐφιλον ποθέοντες
φοίτων ἔνθα καὶ ἔνθα κατὰ στρατὸν οὐδὲ μάχοντο.

***

Έστειλαν άνδρες και οι Φερές που ᾽ναι η Βοιβία λίμνη,
κι η Βοίβη κι η Ιαωλκός ωραία και οι Γλαφύρες·
τους διοικούσ᾽ ο Εύμηλος κι ένδεκα πρύμνες είχε·
η Άλκηστις η ασύγκριτη τον γέννησε του Αδμήτου,
715 η κόρ᾽ η ωραιότερη απ᾽ όλες του Πελίου.
Της Θαυμακίας στάλθηκαν και της Μηθώνης άνδρες
της Ολιζώνος πετρωτής και ομού της Μελιβοίας·
και ο Φιλοκτήτης αρχηγός, εξαίσιος τοξότης,
μ᾽ επτά καράβια ολόμαυρα· κι επάνω στο καθένα
720 ήσαν τοξότες θαυμαστοί πενήντα κουπηλάτες·
αλλά εκείνος έμενε στην Λήμνον την αγίαν
που τον αφήκαν οι Αχαιοί φρικτά βασανισμένον
απ᾽ την πληγήν που του ᾽φερεν ολέθρια νεροφίδα.
Εκεί θλιμμένος έμενεν· αλλ᾽ έμελλαν οι Αργείοι
725 ογρήγορα να ενθυμηθούν τον μέγαν Φιλοκτήτην·
και αυτόν ποθούσεν ο λαός, αν κι άναρχοι δεν ήσαν·
ήταν ο Μέδων αρχηγός, εκείνος οπού νόθον
απ᾽ τον Οιλέα πορθητήν εγέννησεν η Ρήνη.
Κι όσοι της Τρίκκης κάτοικοι και της τραχιάς Ιθώμης
730 κι όσοι της χώρας κάτοικοι του Ευρύτου Οιχαλίας,
είχαν τριάντα βαθουλά καράβια κι αρχηγοί τους
ήσαν ο Ποδαλείριος κι ο αδελφός Μαχάων
ιατροί καλοί, του Ασκληπιού δυο τέκνα δοξασμένα.
Όσοι τ᾽ Ορμένιον άφησαν την βρύσιν Υπερείας,
735 τ᾽ Αστέριον και τες κορυφές τες άσπρες του Τιτάνου,
τους διοικούσε ο Ευρύπυλος λαμπρός Ευαιμονίδης
κι είχε σαράντα ολόμαυρα κατόπι του καράβια.
Από Γυρτώνην, Άργισσαν, απ᾽ Όρθην, απ᾽ την πόλιν
Ηλώνην και από την λευκήν Ολοοσσόν όσ᾽ ήλθαν,
740 τους διοικούσ᾽ ο ατρόμητος στην μάχην Πολυποίτης,
που έγγονος ήταν του Διός κι υιός του Πειριθόου,
με τον Πειρίθοο η ξακουστή τον γέννησ᾽ Ιπποδάμεια,
όταν εκείνος πάταξε τα δασερά θηρία
και τα ᾽διωξε απ᾽ το Πήλιον στην χώραν των Αιθίκων·
745κι ήταν μ᾽ αυτόν συναρχηγοί ο Λεοντεύς ανδρείος
κι είχαν σαράντα ολόμαυρα κατόπι τους καράβια.
Ήλθε απ᾽ την Κύφον ο Γουνεύς με εικοσιδύο πρύμνες·
είχ᾽ Ενιήνων πληθυσμόν και Περραιβών γενναίων,
750 όσοι στην κακοχείμωνην Δωδώνην κατοικήσαν,
και όσοι απ᾽ τον Τιταρήσιον ποτίζουν τους αγρούς των,
που χύνει μες στον Πηνειόν τα πρόσχαρα νερά του
και με τες αργυρές στροφές του Πηνειού δεν σμίγει
και καθαρός επάνωθεν ωσάν το λάδι πλέει
755 ότι απ᾽ την Στύγα εκόπηκε και αυτή ᾽ναι μέγας όρκος.
Ο γοργοπόδης Πρόθοος, υιός του Τενθρηδόνος,
ήτο αρχηγός στους Μάγνητες, που του κινησιφύλλου
Πηλίου και του Πηνειού τα μέρη εκατοικούσαν·
κι είχε σαράντα ολόμαυρα κατόπι του καράβια.
760 Ήσαν αυτοί των Δαναών οι πρώτοι πολεμάρχοι.
Τώρα ποιος άνδρας κάλλιστος, ποιος ίππος ήτο απ᾽ όσους
με τους Ατρείδες στράτευσαν, συ, Μούσα, δίδαξέ με·
του Φηρητιάδη επρώτευαν οι εξαίσιες φοράδες,
τες έζεψεν ο Εύμηλος και ωσάν πουλιά πετούσαν,
765 ομότριχες, ομήλικες, με νώτα σταφνισμένα·
τες έθρεψ᾽ ο αργυρότοξος Απόλλων στην Πηρείαν,
φυγής και τρόμου πρόξενα, δυο θηλυκά πουλάρια·
και των ανδρών επρώτευεν ο Τελαμώνιος Αίας,
ενόσω ακόμη εθύμωνεν ο ασύγκριτος Πηλείδης·
770 και σ᾽ όλους πάλι επρώτευαν οι ίπποι του Αχιλλέως.
Εκείνος έμενεν αργός στα ποντοπόρα πλοία
αυτού να τρέφει τον θυμόν που είχε στον Ατρείδην·
κι επάνω στην ακρογιαλιά τα πλήθη διασκεδάζαν
με δίσκους, με ακόντια, που ρίχναν και με τόξα,
775 κι οι ίπποι στέκονταν σιμά στ᾽ αμάξι του καθένας
κι ετρώγαν βαλτοσέλινα και τρυφερό τριφύλλι·
κι ήσαν τ᾽ αμάξια στες σκηνές, ως πρέπει, σκεπασμένα·
και οι κύριοι τον αρχηγόν ποθούσαν τον ανδρείον
και στον στρατόν εγύριζαν μακράν από την μάχην.

Κοινές ατάκες που λέμε και στο τραπέζι και στο κρεβάτι

Τι κοινό έχουν το τραπέζι και το κρεβάτι; Με μια πρώτη ματιά είναι και τα δύο έπιπλα στο σπίτι και υπόσχονται να μας προσφέρουν ευχαρίστηση, αρκεί ν’ αποφασίσουμε να μην τ’ αφήσουμε άδεια.

Υπάρχουν κάποιες φράσεις που μπορεί να ακούγονται το ίδιο, μα άλλο εννοούμε αν τις πούμε καθισμένοι σε καρέκλα κι άλλο οριζοντίως ή σε περίεργες στάσεις. Ποιες είναι αυτές;

1. Κατάπιε πρώτα και μετά μίλα.

2. Πνίγηκα!

3. Χόρτασα, αλλά θέλω κι άλλο!

4. Ηρέμησε, σιγά-σιγά, όλο δικό σου είναι.

5. Δεν τελείωσα ακόμα.

6. Μου το πιάνεις λίγο;

7. Καλά και τα ορεκτικά αλλά πάμε στο κυρίως!

8. Θα σηκωθώ λίγο, πιάστηκα…

9. Μου περνάς το λάδι;

10. Τρώγοντας έρχεται η όρεξη!

11. Πεντανόστιμο, έβγαλε όλα του τα ζουμιά!

12. Κάτσε να σου βάλω εγώ!

13. Αγάπη μου, έτοιμο το πρωινό σου.

14. Ένα διάλειμμα για τσιγάρο και συνεχίζουμε;

15. Την προηγούμενη φορά ήταν καλύτερο!

Έφηβος: Δεν με καταλαβαίνετε!

Ένας έφηβος, για χιλιοστή φορά, κατηγορεί τους γονείς του, όλο ένταση, λέγοντάς τους «Δεν με καταλαβαίνετε!».

Οι γονείς προσπαθούν απεγνωσμένα να τον καταλάβουν, να τον πείσουν ότι τον κατάλαβαν, να κάνουν σαν να τον καταλαβαίνουν, να δείχνουν ότι έχουν καταλάβει....

Φυσικά χωρίς αποτέλεσμα, αφού ο γιος τους επαναλαμβάνει «Αφήστε με, δεν με καταλαβαίνετε!».

Το ότι οι γονείς έχουν κολλήσει στη στερεότυπη όσο και άγονη απάντηση «Μα όχι, όχι, πως δεν σε καταλαβαίνουμε, αφού σε καταλαβαίνουμε», δείχνει ότι ο κόσμος των γονιών κι ο κόσμος του παιδιού δεν συναντιούνται, ενώ ταυτόχρονα οι γονείς δεν έχουν τρόπο να συναντήσουν το παιδί τους στον δικό του κόσμο.

Κάτι που θα μπορούσαν να το επιχειρήσουν με κάποιες άλλου είδους απαντήσεις, όπως ενδεχομένως οι εξής:

A. Να κάνουν μια καλή, εύλογη μαντεψιά ως προς το τι στ' αλήθεια απασχολεί το παιδί τους και να τη μοιραστούν μαζί του λέγοντάς του, για παράδειγμα:

«Παιδί μου έχω την εντύπωση ότι αυτό που σε απασχολεί είναι το τάδε ζήτημα: o φίλος σου που.../το ότι στο σχολείο.../το ότι ο αδελφός σου.../κ.λπ.».

Το παιδί κατά πάσα πιθανότητα, αν ήθελε να το καταλάβουν οι γονείς του, είτε ήταν σωστή η μαντεψιά είτε όχι θα αισθανόταν ότι όντως μοιράζονται τον κόσμο του. Ακόμη και αν δεν το αναγνώριζε, η ένταση πιθανότατα θα εκτονωνόταν.

Β. Να του πουν και να του δείξουν ότι σέβονται εκείνο που αισθάνεται, γιατί ίσως το έχει ανάγκη σε κάποια σημεία να είναι ο δικός του κόσμος απρόσιτος στους γονείς του (έκφραση της επιθυμίας αυτονόμησής του).

Και ότι θα είναι πάντα στη διάθεσή του για να μιλήσουν, τη στιγμή που το ίδιο το παιδί θα αισθανθεί ότι το θέλει.

Οπότε –και πάλι άσχετα από το τι θα απαντήσει το παιδί- οι γονείς του δείχνουν ότι όχι μόνο μπορούν να μοιραστούν τον κόσμο του, να τον αποδεχτούν, να τον σεβαστούν, αλλά και ότι «δεν το παίρνουν προσωπικά το θέμα», νιώθοντας θυμό ή απελπισία «επειδή δεν επικοινωνούμε κ.λπ.»

Τα Παιδιά δεν θέλουν ψυχολόγο. Γονείς θέλουν!

Η ατιμία του βλάκα είναι δεδομένη

Τα άνθη της βλακείας δεν είναι μόνο οι εμφανείς ανοησίες, γκάφες, λάθη και αρλούμπες, αυτά είναι η ορατή και αναμενόμενη πλευρά· τα σοβαρά, όπως συμβαίνει πάντα, είναι τα κρυφά, τα ύπουλα και δηλητηριώδη.

Η ατιμία του βλάκα είναι δεδομένη- πίσω από τη μνησικακία, την κακοήθεια, τον φθόνο, τη συκοφαντία, τη ρουφιανιά, την εμπάθεια, τη χυδαιότητα, τη χολή, την κολακεία, τη δουλικότητα, την έπαρση, τη μικροπρέπεια κρύβεται πάντα ένα μεγάλο κουσούρι· αν δεν είναι κάτι εμφανές σωματικό ή ψυχικό, τότε πρόκειται ασφαλώς για την ηλιθιότητα που μετέρχεται τα μόνα μέσα που διαθέτει.

Αν γυρίσουμε το μέσα έξω του παλιάνθρωπου, κατά πάσα πιθανότητα θα βρούμε κρυμμένο έναν άξεστο ηλίθιο· η παρατήρηση του Λεμπέση έχει προηγηθεί: «η ανηθικότης είναι αποκλειστικόν προϊόν των βλακών».

Γι’ αυτό, όταν λένε «να φοβάσαι τον βλάκα άνθρωπο» δεν εννοούν μόνο τις ανοησίες του, που δεν είναι πάντα για φόβο, αλλά επειδή είναι τόσο μοχθηρός και ιδιοτελής που μπορεί «να σου κάψει το σπίτι για να τηγανίσει δυο αβγά».

Μόνο ακίνητος γλιτώνεις απ' τα φίδια. Είναι γνωστό ότι τη φήμη και την επίτυχία ακολουθεί η συκοφαντία- έτοιμοι είναι οι άλλοι, στημένη την έχουν να ρίξουν το δηλητήριο, να πάρουν το κεφάλι που ξεχώρισε, να αφήσουν αισχρά υπονοούμενα- «η ανθρώπινη φύση μισεί καθετί που υπερέχει» (Θουκυδίδης).

Γιά το φθονερό ζωντόβολο η συκοφαντία είναι ακατανίκητη έξη- προσφέρει μια αυταπάτη μεγάλης ανακούφισης, καθώς του δίνει την ψευδαίσθηση ότι έτσι εξισώνεται με αυτόν που βρίζει: «ο φθόνος είναι συντετριμμένος θαυμασμός» (Κίρκεγκορ).

Κατά κανόνα οι βλάκες και οι ελλειμματικοί λυσσάνε και βγάζουν αφρούς ιδίως γι’ αυτό που τραβάνε, προσωπικό ζόρι, που τρώει τα δικά τους σωθικά: ο πολιτικός θάβει τον πολιτικό, ο συγγραφέας κακολογεί τον συγγραφέα, ο πρώην εραστής τον νυν και οι εξ επαγγέλματος παντογνώστες δημοσιογράφοι δεν αφήνουν κανέναν ακουσκουσούρευτο.

Πίσω από κάθε δηλητηριώδη επίθεση και αισχρό υπονοούμενο κραυγάζει το πληγωμένο εγώ του ανεπαρκούς ηλίθιου: «Μπορώ να συγχωρήσω τα πάντα, εκτός από το να είσαι αυτό που είσαι - εκτός από το να μην είμαι αυτό που είσαι εσύ» (Σέλερ)

Πώς να απελευθερωθούμε από το «παιχνίδι» της σύγκρισης με τους άλλους και να εστιάσουμε ξανά σε εμάς

Ο Theodore Roosevelt είχε πει ότι: «η σύγκριση είναι η κλέφτρα της χαράς». Όταν συγκρίνουμε τον εαυτό μας με τους άλλους, μας στερούμε μέρος της ευτυχίας μας. Μέσω της σύγκρισης, έχουμε μια αίσθηση ανωτερότητας ή κατωτερότητας και κανένας από αυτούς τους δρόμους δεν μας οδηγεί σε μακροπρόθεσμη ευτυχία.

Αυτό τον καιρό, νιώθουμε ότι είναι σχεδόν αδύνατο να αποφύγουμε τη σύγκριση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στο διαδίκτυο, καθώς υπάρχει συνεχής πρόσβαση στη ζωή των ανθρώπων. Οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας, μπορούμε με το πάτημα ενός κουμπιού να δούμε μέρος της ζωής του άλλου και κατά συνέπεια να σκεφτούμε: «Γιατί δεν κάνω ό,τι κάνει εκείνη;», «Είμαι πολύ καλύτερος από αυτόν». Όποια κι αν είναι η σκέψη, η διαδικασία μόνο να μας βλάψει μπορεί, καθώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μας προσφέρουν ένα μικρό μόνο μέρος της εμπειρίας ενός άλλου, πολλές φορές μάλιστα ένα μικρό διαστρεβλωμένο και ψευδαισθησιακό μέρος.

Εκτός από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, υπάρχουν αμέτρητοι άλλοι τρόποι να συγκρινόμαστε με τους άλλους. Συγκρινόμαστε με περαστικούς όταν βρισκόμαστε έξω, με τους γείτονες (τι έχουμε vs τι έχουν), με τους συναδέλφους μας ως προς την απόδοση και το μισθό. Πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο που επαναλαμβάνεται σε όλες τις πλευρές της ζωής.

Πώς απελευθερωνόμαστε από το παιχνίδι της σύγκρισης και εστιάζουμε ξανά σε εμάς;

Αρχικά, είναι απαραίτητο να αναγνωρίσουμε ότι η σύγκριση δεν μας εξυπηρετεί, είτε εστιάζουμε στο πού είμαστε καλύτεροι είτε στο πού είμαστε χειρότεροι από τους άλλους. Η θεωρία είναι σαφώς ευκολότερη από την πράξη επειδή η σύγκριση είναι μια ελκυστική διεργασία.

Κι αυτό επειδή πάντα θα υπάρχει κάποιος που τα πηγαίνει «καλύτερα» από εμάς. Πάντα θα βρίσκουμε κάποιον με καλύτερη θέση εργασίας, ομορφότερο σπίτι, καλύτερη γκαρνταρόμπα και η λίστα είναι ατελείωτη. Ηθικό δίδαγμα: όταν συγκρινόμαστε με άλλους, πάντα θα χάνουμε. Για να μην πέφτουμε σε αυτή την παγίδα, πρέπει να πρώτα να αναγνωρίσουμε ότι η σύγκριση υπάρχει, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι χρειάζεται να την ασκούμε.

Τι κάνουμε όμως αν θέλουμε να νιώσουμε καλά με τον εαυτό μας; Αντί να χτίζουμε την αυτοπεποίθησή μας βλέποντας τα ελαττώματα των άλλων, μια καλύτερη προσέγγιση είναι να αναγνωρίζουμε ότι τα επιτεύγματά μας αξιολογούνται μόνο από πόσο καλά μας κάνουν να νιώθουμε. Η άποψη που σας νοιάζει περισσότερο είναι η δική σας. Αυτή η μετάβαση θα φέρει περισσότερο στο παρόν· η σύγκριση μεταφέρει πάντα το νου μας κάπου αλλού, αφού εστιάζουμε σε άλλους, όχι σε εμάς.

Βέβαια, ίσως να μπορούμε να ελέγξουμε το πώς μιλάμε και επαινούμε τον εαυτό μας, αλλά δεν έχουμε έλεγχο στο πώς μας επαινούν οι άλλοι άνθρωποι. Είναι δύσκολο να αποφύγουμε αυτό τον τύπο σύγκρισης, όταν λαμβάνουμε επαίνους από τους άλλους. Όταν μας κάνουν κομπλιμέντο, είναι σημαντικό να τους ευχαριστούμε, και στη συνέχεια να μας υπενθυμίζουμε ότι δεν είμαστε καλύτεροι από το διπλανό μας, μόνο και μόνο επειδή λάβαμε ένα κομπλιμέντο.

Όμως, τι μπορούμε να κάνουμε αν η εργασία ή το ίδιο το ακαδημαϊκό περιβάλλον ευνοεί και ενισχύει τη σύγκριση μέσω των μπόνους, των βραβείων, των υποτροφιών και των βαθμών; Πώς μπορούμε να αποφύγουμε την παγίδα της σύγκρισης όταν το περιβάλλον μας σπρώχνει προς αυτή;

Χρειάζεται να αναγνωρίσουμε ότι μπορεί το παιχνίδι της σύγκρισης να παίζεται, αλλά αυτό δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι εμείς πρέπει να το παίξουμε. Ο τρόπος προετοιμασίας μας για τις εξετάσεις, για την εργασία μας ή για μια παρουσίαση δεν χρειάζεται να αλλάξει, αλλά όταν λαμβάνουμε τα αποτελέσματά μας, είναι σημαντικό να μη δίνουμε σημασία στο τι σημαίνει σε σχέση με τους άλλους. Άλλωστε, αν οι βαθμοί και τα νούμερα απορροφούν όλη μας την ενέργεια, αργά ή γρήγορα θα βρεθούμε και χαμένοι. Αυτό που έχει πραγματικά αξία είναι να κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε υπό τις δεδομένες περιστάσεις.

Μπορεί να πιστεύετε ότι η επιλογή αυτού του μονοπατιού θα κοστίσει στην απόδοσή σας. Όμως, εγώ πιστεύω το ακριβώς αντίθετο. Υπάρχει για παράδειγμα ένα φαινόμενο που έχουν μελετήσει οι ψυχολόγοι και λέγεται «ροή». Όταν βρισκόμαστε σε ροή, ζούμε τη στιγμή, την απολαμβάνουμε, δίνουμε παράλληλα τον καλύτερό μας εαυτό και η σύγκριση δεν υπάρχει στη σκέψη μας. Το φαινόμενο αυτό έχει εκπληκτικά οφέλη στη ζωή μας. Όταν δεν παραδινόμαστε στο παιχνίδι της σύγκρισης, η μόνη άποψη που έχει σημασία είναι η δική μας· εξάλλου, μιλάμε για τη δική μας ζωή.

Γιατί είσαι εδώ;

Σύνθημα της σύγχρονης δυτικής κοινωνίας είναι το «βαριέμαι» και «η ζωή μου είναι φρικτά ανιαρή», το οποίο δυστυχώς ακούς από πολλά νέα παιδιά. Οι άνθρωποι των πόλεων έχουν «ελεύθερο χρόνο» να βαριούνται, να ρουτινιάζουν, να έχουν «χόμπι» και να ασχολούνται με τους άλλους. Φθείρονται και πεθαίνουν μέσα τους, χωρίς να το αντιλαμβάνονται, ενώ εξωτερικά μοιάζουν λαμπεροί και ψεύτικοι με τη βοήθεια της συνεχώς αναπτυσσόμενης βιομηχανίας του φόβου, που όμως δεν καταφέρνει να κρύψει, κάτω από το λαμπρό περιτύλιγμα, την απουσία ουσιαστικού περιεχομένου.

Γιατί είσαι εδώ; Ποιος είσαι πραγματικά και τι ήρθες να κάνεις; Όσο σπρώχνεις αυτά τα ερωτήματα στο πίσω μέρος του μυαλού σου – για όποιο λόγο θεωρείς σημαντικό – η ζωή σου δεν αποκτά νόημα και σκοπό, μέχρι να διεκδικήσεις συνειδητά να βρεις τις απαντήσεις.

Δεν υπάρχουν εγγυήσεις στη ζωή, όσο κι αν επιδιώκεις να τις έχεις. Αυτές οι «εξασφαλίσεις», που με τόσο κόπο και μόχθο έχεις αποκτήσει), σε όλα τα επίπεδα (νοητικό – συναισθηματικό – υλικό) θα σου αφαιρούνται αναπόφευκτα μία – μία, μέχρι να καταλάβεις ότι δεν βρίσκεσαι εδώ για να είσαι ασφαλής. Αν έχεις επενδύσει σε οτιδήποτε ή οποιονδήποτε έξω από τον εαυτό σου, θα πονάς και θα παλεύεις σε μια προσπάθεια να συγκρατείσαι σε ό,τι έχεις προσκολληθεί. Δεν υπάρχουν οι απαντήσεις έξω από τον εαυτό σου και τίποτα δεν είναι ικανό να γεμίσει αυτό το εσωτερικό κενό παρά μόνο να το κρύβει προσωρινά, κάνοντας τον πόνο ολοένα και μεγαλύτερο.

Μην ψάχνεις όμως τέτοιες απαντήσεις ή οποιαδήποτε αλήθεια στον τρόπο που έχεις εκπαιδευτεί να σκέφτεσαι και να αντιλαμβάνεσαι τον εαυτό σου και τον κόσμο γύρω σου. Αυτός ο τρόπος σκέψης (το μάτριξ του νου), βρίσκεται εκεί ΑΚΡΙΒΩΣ για να σου αποκρύπτει την αλήθεια, να σου δείχνει το μέρος παρουσιάζοντάς το ως όλον, να σε διχάζει, να σε διασπά και να σε αποπλανά. Σκοπός επετεύχθη! Συμβιβάζεσαι, σταματάς να κάνεις ερωτήσεις πιστεύοντας είτε ότι έχεις βρει τις απαντήσεις, είτε νομίζοντας ότι δεν υπάρχουν. Βρίσκεσαι καθηλωμένος στα δεσμά που ο ίδιος αποδέχεσαι και διατηρείς, ενισχύοντάς τα.

Δεν υπάρχει τίποτα που μπορείς να κάνεις, να διαβάσεις, να ακούσεις, να δεις που θα σου δώσει απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα που καίνε την καρδιά σου, αν δεν αλλάξεις τον τρόπο που έχεις εκπαιδευτεί να σκέφτεσαι. Δεν υπάρχει τίποτα που μπορεί να βρεις και να δοκιμάσεις, που θα έχει διάρκεια, νόημα και ουσία, όντας παγιδευμένος σε αυτό το μάτριξ του νου. Όσο κι αν θέλεις να πιστεύεις ότι είσαι ελεύθερα σκεπτόμενος άνθρωπος με επιλογή στη δράση σου, στην πραγματικότητα αντιδράς μηχανικά, ακολουθείς (υποσυνείδητες) προσταγές και δεν ελέγχεις τίποτα, περισσότερο απ’ όλα τον εαυτό σου.

Για να ανακαλύψεις γιατί είσαι εδώ, πρέπει να ανακαλύψεις ποιος είσαι. Αν πιστεύεις ότι είσαι οι σκέψεις σου, δεν ξέρεις ποιος είσαι. Αν πιστεύεις ότι είσαι το παρελθόν σου, δεν ξέρεις ποιος είσαι. Αν πιστεύεις ότι είσαι η προσωπικότητά σου με τα «ελαττώματα» και τα «προτερήματά» της, και πάλι δεν ξέρεις ποιος είσαι. Αν προσπαθείς να ελέγξεις τη συμπεριφορά σου και τις πράξεις σου, είσαι καλά εκπαιδευμένο πρόβατο της κοινωνίας. Αν προσπαθείς να ελέγξεις τα συναισθήματά σου είσαι καταπιεσμένος δούλος της ηθικής, διχασμένος και δυστυχισμένος. Αν προσπαθείς να ελέγξεις τη σκέψη σου, διεξάγεις άσκοπους εσωτερικούς πολέμους τους οποίους ενίοτε προβάλλεις εξωτερικά, χωρίς να αναλαμβάνεις την ευθύνη για τη συμμετοχή σου.

Δεν είναι ο κόσμος και οι άλλοι αποκομμένοι από σένα και δεν ανακαλύπτεις γιατί είσαι εδώ όταν αποσύρεσαι ή αποφεύγεις να ζήσεις «για να βρεις τον εαυτό σου». Αντίστοιχα, δεν καταλαβαίνεις ποτέ τον κόσμο και τους άλλους, αν δεν κατανοείς τον εαυτό σου. Ανακαλύπτεις ποιος είσαι και γιατί είσαι εδώ, ακριβώς εκεί που βρίσκεσαι αυτή τη στιγμή, σε οποιεσδήποτε συνθήκες (και όχι στις «ιδανικές» που περιμένεις), με ό,τι έχεις ή δεν έχεις, γιατί αυτά ακριβώς χρειάζεσαι για το ταξίδι σου προς τον εαυτό σου.

Ίσως έχεις πιστέψει – στην προσπάθειά σου να βρεις τον εαυτό σου – ότι πρέπει «να πατάξεις» το εγώ σου, μόνο για να διαπιστώσεις, ότι όσο περισσότερο επιχειρείς να το κάνεις, τόσο ισχυρότερο γίνεται. Έτσι παγιδεύεσαι στην κριτική, την ενοχή, τη δυστυχία και στην επανάληψη. Όλες αυτές οι απόπειρες που το ίδιο σύστημα (που δημιούργησε το πρόβλημα) σου προτείνει, ουσιαστικά ενισχύουν και τρέφουν το εγώ, ό,τι κι αν διακηρύττουν ή υποστηρίζουν.

Πάντα η αλήθεια είναι απλή και ολοφάνερα μπροστά μας όμως ο εκπαιδευμένος νους την θεωρεί δύσκολη, ψάχνοντας στην πολυπλοκότητα και στην απόσταση.

Αν ακόμα δεν είσαι έτοιμος να παραδεχτείς ότι είσαι μηχανή, δεν είσαι έτοιμος να ελευθερωθείς από την πλάνη στην οποία βρίσκεσαι. Δεν φτάνει να το λες και να το διαπιστώνεις με ορισμούς και μεγάλες διατυπώσεις. Δεν φτάνει να το «ξέρεις» αλλά να μην γνωρίζεις το πώς και να μην επιλέγεις να κάνεις κάτι για αυτό. Η θεωρία από την πράξη διαφέρει όπως διαφέρει το να παρακολουθείς από το περιθώριο ή να τολμάς να ζεις. Το πρώτο είναι ασφαλές αλλά ψεύτικο, Το δεύτερο είναι ριψοκίνδυνο αλλά αληθινό.

Δεν μπορείς να ανακαλύψεις ποιος είσαι μέχρι να διαπιστώσεις ότι αυτό που έχεις πιστέψει ότι είσαι δεν είναι αληθινό. Δεν μπορείς να ανακαλύψεις την αλήθεια μέχρι να δεις το ψέμα που έχεις πιστέψει ως αλήθεια. Δεν γίνεται να δεις αυτό που είναι αόρατο απλά γιατί η υφιστάμενη θέασή σου αποκλείει οτιδήποτε δεν ταιριάζει με το ψεύτικο δημιούργημα (όνειρο, ολόγραμμα) που θέλεις να διατηρείς ως αληθινό. Πρέπει να είσαι πρόθυμος και έτοιμος να γκρεμίσεις το παλιό για να αναδυθεί το καινούργιο.

Φοβάσαι το γκρέμισμα, φοβάσαι το άγνωστο, φοβάσαι το κενό. Από παιδί έχεις εκπαιδευτεί ότι «πρέπει να ξέρεις». Αξιολογείσαι πάνω σε αυτό που ξέρεις, γίνεσαι αποδεκτός βάσει όσων ξέρεις, έχεις πιστέψει ότι πρέπει να ξέρεις. Δεν τολμάς να μην ξέρεις, να ρωτάς, να αμφισβητείς. Αυτές είναι ξεχασμένες λειτουργίες και πόνεσες πολύ για να αναγκαστείς να τις ξεχάσεις. Όλη η εκπαίδευσή σου βασίστηκε στο να σε απομακρύνει από την αλήθεια σου, να σε διχάσει από τον εαυτό σου και να προγραμματίσει τον τρόπο σκέψης σου, ώστε ποτέ να μη διεκδικείς την ελευθερία σου, κι ας είναι δικαίωμα σου, ας είναι η φυσική κατάσταση ύπαρξής σου.

Μπορείς να αλλάξεις τα πάντα αν αλλάξεις τον τρόπο που σκέφτεσαι. Μπορείς να προσφέρεις σε αυτούς που αγαπάς μόνο αν αλλάξεις τον τρόπο που σκέφτεσαι. Μπορείς να εκφράσεις την μοναδικότητά σου και να βρεις το νόημα στη ζωή σου μόνο αν αλλάξεις τον τρόπο που σκέφτεσαι. Το μόνο εμπόδιο που έχεις είναι ο ίδιος ο προγραμματισμός σου. Ο μόνος εχθρός που χρειάζεται να αντιμετωπίσεις (αλλά δεν βλέπεις) βρίσκεται μέσα σου και είναι ο ίδιος ο προγραμματισμένος νους σου. Μην «παίζεις» όμως με τα εργαλεία του, ξέρει να τα χρησιμοποιεί με μαεστρία. Μην «παίζεις» στο γήπεδό του, θα αποδειχτεί ικανότερος και ισχυρότερος από σένα. Μάθε τις πρακτικές του, γνώρισε τους τρόπους του, παρατήρησε τους χειρισμούς του. Τότε δεν θα σε απειλεί, δεν θα έχεις τίποτα να φοβάσαι, θα είσαι ελεύθερος γιατί θα έχεις επιλογή.

Η τηλεπάθεια μεταξύ εκείνων που αγαπιούνται

Είναι δυνατόν να «νιώσουμε» τις επιθυμίες κάποιου, να καταλάβουμε την στενοχώρια ή την χαρά του, να «δούμε» τον κίνδυνο που μπορεί να αντιμετωπίζει, χωρίς να μιλήσουμε μαζί του, ακόμη κι αν βρίσκεται εκατοντάδες μίλια μακριά μας; Η απάντηση είναι «ναι», αρκεί να αγαπιόμαστε δυνατά και αληθινά.

Ο Rupert Sheldrake –βιολόγος που ερευνά πειραματικά τα «ανεξήγητα» φαινόμενα»- εξηγεί:

Η τηλεπάθεια εξαρτάται από τους στενούς κοινωνικούς δεσμούς. Τα σκυλιά γνωρίζουν πότε επιστρέφουν οι ιδιοκτήτες τους στο σπίτι, αλλά δεν κάνουν το ίδιο με κάποιον ξένο, τον γείτονα παραδείγματος χάρη.

Στην περίπτωση της τηλεφωνικής τηλεπάθειας έχουμε παρατηρήσει ότι συμβαίνει εντονότερα μεταξύ ανθρώπων που είναι στενά συνδεδεμένοι μεταξύ τους, όπως μάνα – παιδί, εραστής – ερωμένη, παιδικοί φίλοι κλπ. Συμβαίνει σπανιότερα ανάμεσα σε ξένους εκτός αν έχουμε να κάνουμε με κάποιο άτομο που έχει έντονο τηλεπαθητικό χάρισμα.

Η τηλεπάθεια μεταξύ μητέρας και νεογέννητου!

«Η τηλεπάθεια βασίζεται κατά μεγάλο βαθμό στη δύναμη του δεσμού. Εξαρτάται από το δέσιμο που υπάρχει μεταξύ των ανθρώπων. Έχω πραγματοποιήσει μια έρευνα τηλεπάθειας μεταξύ μητέρας και μωρού. Διαπίστωσα ότι πολλές μητέρες γνωρίζουν αν τους χρειάζεται το μωρό τους ακόμη και από εκατοντάδες χιλιόμετρα μακρυά. Εκείνες μάλιστα που θηλάζουν, όταν βρίσκονται μακριά από τα μωρά τους, κάποιες στιγμές παρατηρούν ότι παράγεται γάλα από τις θηλές τους! Την ίδια στιγμή εάν τηλεφωνήσουν στο σπίτι τους, ενημερώνονται ότι το μωρό τους κλαίει ή είναι ανήσυχο. Πιστεύω ότι το σώμα της μητέρας εκείνη τη στιγμή ανταποκρίνεται τηλεπαθητικά στο κάλεσμα του μωρού ακόμα και όταν είναι χιλιόμετρα μακριά.»

Η τηλεπάθεια μεταξύ των ερωτευμένων!

Η τηλεπάθεια μεταξύ των ερωτευμένων ανθρώπων αποτελεί ένα ακόμη πεδίο έρευνας. Κάποιοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι μπορούμε να «νιώσουμε» τι ακριβώς σκέφτεται για εμάς ο άλλος, μόνο όταν έχουμε περάσει στο στάδιο της βαθιάς και ουσιαστικής αγάπης. Άνθρωποι που έχουν έντονο συναισθηματικό δέσιμο μπορούν να «λάβουν» τηλεπαθητικά μήνυμα από τον αγαπημένο τους ακόμη και από μεγάλη απόσταση. 'Εχουν παρατηρηθεί περιπτώσεις όπου ο ένας από τους δύο κινδυνεύει, ή περνάει μια δυσκολία και ο άλλος την λαμβάνει ως σήμα στον εγκέφαλό του.

Οι περισσότεροι από εμάς δεν ξέρουμε να «διαβάσουμε» τα σήματα αυτά και τα ερμηνεύουμε άλλοτε ως «κακό προαίσθημα», άλλοτε ως «σφίξιμο στο στομάχι», ενώ στην πραγματικότητα είναι μια τηλεπαθητική επαφή με τον άνθρωπό μας.

Τα πράγματα είναι διαφορετικά όταν πρόκειται για εραστές που βρίσκονται στην φάση της έντονης σωματικής έλξης. Εκεί το ζωώδες ερωτικό ένστικτο δεν επιτρέπει καμμία άλλη επικοινωνία πέρα της σωματικής. Η τηλεπάθεια είναι σχεδόν αδύνατο να υπάρξει αφού απαιτεί μια βαθιά και αληθινή ψυχική και πνευματική επικοινωνία. Έτσι είναι πιθανότερο να λάβουμε τηλεπαθητικά μια σκέψη από έναν παιδικό μας φίλο που έχουμε καιρό να συναντήσουμε, αλλά αγαπάμε ουσιαστικά, παρά από τον άνθρωπο με τον οποίο νιώθουμε τρελά ερωτευμένοι και εξαρτημένοι σeξουαλικά από αυτόν!

Άνοιγμα ψυχής

Είμαι εδώ μπροστά στους φόβους μου. Στέκομαι όρθιος και θαρραλέος! Ό,τι δε σε σκοτώνει σε κάνει πιο δυνατό λένε. Κι εγώ έχω σκοπό να ζήσω. Να ζήσω με την Ψυχή μου ολόκληρη. Είμαι έτοιμος να διώξω το φόβο, να βρω τη δύναμη μου. Και η δύναμη αυτή βρίσκεται στην πνευματική μου υπόσταση, στην κατανόηση της ενότητας της ανθρωπότητας, στην αγάπη για όλους, και για αυτούς που στέκονται απέναντι, κυρίως για αυτούς. Ξυπνώ από την ήσυχη ζωή μου, ξυπνώ από τις ακλόνητες πεποιθήσεις μου για τη δήθεν αδιαμφισβήτητη αλήθεια των αισθήσεων και προσπαθώ να δω πέρα από αυτήν, να ρίξω μια ματιά σε αυτό τον αόρατο κόσμο του πνεύματος και να δω την Ψυχή μου. Να με δω. Αχ, να με δω. Πονάει το ξερίζωμα της αυταπάτης, πονάει να βλέπεις το ψέμα σου, πονάει να βλέπεις την πλάνη σου και πιο πολύ πονάει να κάνεις πράξη το καινούριο. Να πολεμάς την άγνοια, το φόβο του αγνώστου. Να ξεριζώνεις ό,τι σου έβαλαν στο μυαλό από την ώρα που γεννήθηκες. Να ορθώνεις το ανάστημα με την καρδιά ολάνοιχτη. Να αμφισβητείς ό,τι σου έμαθαν και να πηγαίνεις μπροστά. Να σκίζεις ένα, ένα τα ψέματα αυτού του κόσμου, για να δεις ποιος αληθινά είσαι. Να δεις την Ψυχή σου με όλη της την ομορφιά. Να την χαιρετίσεις με όλη την ευγνωμοσύνη που της πρέπει.

Είμαι εδώ και νικώ. Κάθε μέρα νικώ ανησυχίες, νικώ φόβους, νικώ σκέψεις που προσπαθούν να με διαβάλουν απέναντι στον εαυτό μου, απέναντι στον συνάνθρωπο. Γιατί εγώ και ο συνάνθρωπος είμαστε το ίδιο. Είμαι εδώ και πολεμώ. Είμαι εδώ και αγαπώ. Αγαπώ τον εαυτό μου, του δίνω όλη την αξία που του πρέπει, διώχνοντας κάθε εγωισμό. Άλλωστε εξαιτίας του εγώ έρχεται το ψέμα, η ανασφάλεια, η κατάκριση. Και είμαι εδώ! Μια Ψυχή ανθρώπινη γεμάτη Αλήθεια, γεμάτη Αγάπη και Κατανόηση .Γεμάτη χαρούμενες και θετικές σκέψεις. Κάθε ώρα, κάθε στιγμή είμαι εδώ. Γιατί το μυστικό είναι στη στιγμή. Να βλέπεις τον εαυτό σου σε κάθε στιγμή, σε κάθε λόγο, σε κάθε πράξη. Να κατατροπώνεις κάθε αρνητική σκέψη. Να αφήνεις το Πνεύμα που είσαι να υποτάσσει το εγώ, να νικάει τους φόβους του πλανήτη της ύλης. Γιατί κάθε φόβος είναι μόνο μια υπόθεση για κάτι που θα μπορούσε να συμβεί, είναι ένα ψέμα με λίγα λόγια. Είμαι εδώ, για να νικήσω τα ψέματα. Βλέπω την ΨΥΧΗ μου και ΑΝΟΙΓΟΜΑΙ στην αλήθεια της. Πονάει η Αλήθεια, μα πιο πολύ πονάει το ψέμα. Κάθε μέρα, κάθε στιγμή είμαι εδώ. Και η χαρά είναι μεγάλη. Είναι η Χαρά της Αληθινής Γνώσης.

Πάω αντίθετα στον κόσμο που με μεγάλωσαν, πάω αντίθετα σε ό,τι αποδέχτηκα άκριτα. Όλοι μαζί, μια γροθιά για έναν καινούριο κόσμο. Όλοι μαζί μπορούμε να φέρουμε τον παράδεισο στη Γη. Γιατί ο Παράδεισος είναι μέσα μας. Η αλήθεια και το ψέμα είναι μέσα μας. Επιλέγω το ΕΡΕΒΟΚΤΟΝΟ ΦΩΣ. Επιλέγω μέσα στον ψεύτικο κόσμο της τρομοκρατίας να βλέπω την αλήθεια της χαράς, την ανιδιοτέλειας, την ειλικρίνειας, του θάρρους, της αλληλεγγύης, της εμπιστοσύνης. Επιλέγω να κοιτάω μέσα μου για απαντήσεις. Και το ταξίδι ξεκινά! Το ταξίδι της καρδιάς και του σπαθιού! Το ταξίδι της πνευματικής αφύπνισης!

BERTOLT BRECHT: ΕΓΚΩΜΙΟ ΣΤΗ ΜΑΘΗΣΗ

Μάθαινε και τ’ απλούστερα!

Για όσους ο καιρός τους ήρθε,
Ποτέ δεν είναι αργά!
Μάθαινε το ΑΒΓ, δε σε φτάνει,
Μα εσύ να το μαθαίνεις!

Μην απογοητεύεσαι! Ξεκίνα!
Πρέπει όλα να τα ξέρεις!
Εσύ την εξουσία πρέπει να πάρεις.
Μάθαινε, άνθρωπε στο άσυλο!
Μάθαινε, άνθρωπε στη φυλακή!
Μάθαινε, γυναίκα στην κουζίνα!
Μάθαινε, εξηντάχρονε!

Εσύ την εξουσία πρέπει να πάρεις.
Ψάξε για σχολείο, άστεγε!
Προμηθεύσου γνώση, παγωμένε!
Πεινασμένε, βρες ένα βιβλίο: είναι ένα όπλο.
Εσύ την εξουσία πρέπει να πάρεις.
Μην ντρέπεσαι να ρωτήσεις, Σύντροφε!
Μην αφεθείς να πείθεσαι
Μάθε να βλέπεις εσυ ο ίδιος!

Ό,τι δεν ξέρεις ο ίδιος καθόλου δεν το ξέρεις.
Έλεγξε το λογαριασμό, εσύ Θα τον πληρώσεις.
Ψάξε με τα δάχτυλα κάθε σημάδι,
Ρωτώντας: πώς βρέθηκε αυτό εδώ.
Εσύ την εξουσία πρέπει να πάρεις.

BERTOLT BRECHT

Οι μεγαλοφυΐες γεννιούνται ή δημιουργούνται;

Μεγαλοφυΐα. Η λέξη ακούγεται σαγηνευτική, γνωρίζετε όμως τι πραγματικά σημαίνει; Προέρχεται από το λατινικό genius, αλλά στα χρόνια των Ρωμαίων σήμαινε κάτι εντελώς διαφορετικό. Την εποχή εκείνη, το genius ήταν μια απρόσωπη θεότητα που σε ακολουθούσε παντού (από την ίδια ρίζα προέρχεται και η λέξη τζίνι). Κάθε άνθρωπος, όπως και κάθε περιοχή, είχε κι από έναν genius. Πολιτείες, κωμοπόλεις και αγορές, είχαν όλες το κυρίαρχο πνεύμα τους, ένα τοπικό genius, το οποίο τους εμψύχωνε συνεχώς. Ο σύγχρονος ορισμός στα λεξικά -«εξαιρετική νοητική ικανότητα, ιδίως όπως εκδηλώνεται σε δημιουργικές δραστηριότητες»- προέρχεται από τους Ρομαντικούς του δέκατου όγδοου αιώνα, εκείνους τους μελαγχολικούς ποιητές που υπέφεραν, υπέφεραν για την τέχνη τους και, θα λέγαμε σήμερα, για τη δημιουργικότητα τους, μια λέξη ακόμη πιο πρόσφατη· εμφανίστηκε γύρω στα 1870 και άρχισε να χρησιμοποιείται ευρέως μόνο μετά τη δεκαετία του 1950.

Ορισμένοι επιλέγουν τον όρο μεγαλοφυΐα για να περιγράφουν έναν πολύ έξυπνο άνθρωπο -κάποιον με υψηλό ΙQ- αλλά αυτό είναι υπερβολικά περιοριστικό και μας αποπροσανατολίζει. Πάρα πολλοί άνθρωποι με εξαιρετικά υψηλό IQ έχουν επιτύχει ελάχιστα, ενώ αντιθέτως, πάρα πολλοί άνθρωποι «μέσης» νοημοσύνης έχουν καταφέρει σπουδαία πράγματα. Όχι, εγώ αναφέρομαι στη μεγαλοφυΐα από τη σκοπιά της δημιουργίας – ως την υψηλότερη μορφή δημιουργικότητας.

Ο ορισμός της δημιουργικής μεγαλοφυΐας που με καλύπτει περισσότερο, ανήκει στην ερευνήτρια και αυθεντία της τεχνητής νοημοσύνης, Μάργκαρετ Μπόντεν. «Δημιουργική μεγαλοφυΐα», λέει, είναι κάποιος με «την ικανότητα να παρουσιάζει ιδέες καινούριες, που προκαλούν έκπληξη και έχουν μεγάλη αξία». Στα ίδια κριτήρια στηρίζεται και το Γραφείο Ευρεσιτεχνιών των ΗΠΑ, όταν αποφασίζει αν μια εφεύρεση αξίζει να κατοχυρωθεί με πατέντα.

Ο Φράνσις Γκάλτον, επιστήμονας και πολυμαθής του δέκατου ένατου αιώνα, εξάδελφος του Καρόλου Δαρβίνου, πρόσφερε στον κόσμο τη στατιστική ανάλυση και το ερωτηματολόγιο, τη συνθετική προσωπογραφία και τα δακτυλικά αποτυπώματα. Υπήρξε ένας από τους πρώτους· μετεωρολόγους. Επινόησε τη φράση φύση εναντίον ανατροφής. Ο δείκτης νοημοσύνης του άγγιζε το 200.

«Να μετράς όποτε μπορείς!» ήταν η αγαπημένη φράση του Γκάλτον. Γι’ αυτόν, οτιδήποτε άξιζε να κάνε, κάποιος, άξιζε να το κάνει αριθμητικά – μάλιστα, κάποτε ομολόγησε πως για να κατανοήσει πλήρως ένα πρόβλημα, έπρεπε πρώτα να το «απαλλάξει από τις λέξεις». Ακραία αντικοινωνικός, ένιωθε πιο άνετα με τους ακέραιους αριθμούς παρά με τους ανθρώπους.

Ο κόσμος έδωσε μεγάλη σημασία στο πολύκροτο βιβλίο του Κληρονομική Μεγαλοφυΐα.

Δημοσιευμένο το 1869, μελετούσε σε βάθος τα γενεαλογικά δέντρα κορυφαίων δημιουργών, ηγετών και αθλητών. Ο Γκάλτον πίστευε πως οι συγκεκριμένοι άνθρωποι χρωστούσαν την επιτυχία τους στη γενετική, ή σε αυτές που αποκαλούσε «έμφυτες ικανότητες». Για τον Γκάλτον, η γενετική εξηγούσε τα πάντα. Εξηγούσε γιατί μια οικογένεια μπορούσε να περιλαμβάνει πολλά εξέχοντα μέλη, και κάποια άλλη κανένα. Εξηγούσε γιατί οι κοινωνίες με πολλούς μετανάστες και πρόσφυγες ήταν συχνά επιτυχημένες, αφού αυτοί οι νεοφερμένοι «εισήγαγαν μια ανεκτίμητη ροή αίματος». Εξηγούσε γιατί ορισμένα έθνη σημείωναν περισσότερες επιτυχίες από άλλα (άποψη που διασαφήνιζε σ’ ένα κεφάλαιο με τον ατυχή τίτλο «Η Συγκριτική Αξία των Φυλών»). Εξηγούσε την πτώση σπουδαίων κάποτε πολιτισμών -τα ζευγαρώματα των αρχαίων Ελλήνων, για παράδειγμα, με «κατώτερους» λαούς, είχαν ως αποτέλεσμα να αραιώσει η γραμμή του αίματός τους. Τέλος, εξηγούσε γιατί κάθε ένας απ’ αυτούς τους μεγαλοφυείς άντρες ήταν λευκός -όπως και η αφεντιά του- που ζούσε σ’ ένα μικρό, ανήλιαγο νησί πέρα από τις ακτές της ηπειρωτικής Ευρώπης. Όσο για τις γυναίκες, ο Γκάλτον τις ανέφερε μόνο μία φορά, σε ένα κεφάλαιο με τίτλο «Άντρες Λογοτέχνες».

Διόλου περίεργο που το βιβλίο του Γκάλτον έτυχε καλής υποδοχής. Διατύπωνε, σε επιστημονική γλώσσα, αυτό που ο κόσμος υποψιαζόταν εδώ και πολύ καιρό: οι μεγαλοφυΐες γεννιούνται, δεν φτιάχνονται.

Ωστόσο η άποψή του για την κληρονομική μεγαλοφυΐα ήταν απολύτως λαθεμένη. Η μεγαλοφυΐα δεν μεταβιβάζεται, όπως τα γαλανά μάτια. Δεν υπάρχει γονίδιο της μεγαλοφυΐας- μέχρι σήμερα, καμιά μεγαλοφυΐα δεν γέννησε μια άλλη μεγαλοφυΐα. Η άνοδος και η πτώση των πολιτισμών δεν οφείλεται σε μετατοπίσεις γονιδιακών δεξαμενών. Ναι, όταν μιλάμε για δημιουργική μεγαλοφυΐα τα γονίδια παίζουν κάποιο ρόλο στο μείγμα, αλλά έναν ρόλο πολύ μικρό, κάπου ανάμεσα σε 10 και 20 τοις εκατό, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ψυχολόγων.

Ο μύθος ότι οι μεγαλοφυΐες γεννιούνται έχει παραχωρήσει τη θέση του σε έναν άλλο μύθο: οι μεγαλοφυΐες δημιουργούνται. Επιφανειακά, δείχνει αληθινό. Όπως διαπίστωσε μια πολύ γνωστή έρευνα, χρειάζεται σκληρή δουλειά, τουλάχιστον δέκα χιλιάδες ώρες εξάσκησης, πάνω από δέκα χρόνια, για ν’ αρχίσει κάποιος να πλησιάζει το άριστο επίπεδο δεξιοτεχνίας – πόσο μάλλον τη μεγαλοφυΐα. Με άλλα λόγια, η σύγχρονη ψυχολογία απέδειξε εμπειρικά το παλιό απόφθεγμα του Έντισον, πως η επιτυχία είναι 99 τοις εκατό ιδρώτας και 1 τοις εκατό έμπνευση.

Αυτό το στοιχείο, ο ιδρώτας, προσθέτει στην εικόνα άλλο ένα κομμάτι, και μάλιστα πολύ σημαντικό. Παρ’ όλα αυτά, η εικόνα παραμένει ανολοκλήρωτη. Κάτι λείπει. Τι, όμως;

Διεθνής ομάδα αστρονόμων ανακάλυψε και φωτογράφησε ένας από τους πιο «βρεφικούς» εξωπλανήτες

Μια διεθνής ομάδα αστρονόμων ανακάλυψε έναν από τους μικρότερης ηλικίας εξωπλανήτες που έχουν ποτέ βρεθεί. Το πλανητικό «νεογνό» κινείται γύρω από ένα μακρινό «βρεφικό» άστρο στο Νέφος του Ταύρου και η ανακάλυψη έγινε με το τηλεσκόπιο του Αστεροσκοπείου Κεκ στην Χαβάη.

Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον καθηγητή Έρικ Γκάιντος του Πανεπιστημίου της Χαβάης, έκαναν τη σχετική προδημοσίευση στο arXiv.org και θα κάνουν στη συνέχεια κανονική δημοσίευση στο περιοδικό «Monthly Notices» της βρετανικής Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας.

Χιλιάδες εξωπλανήτες έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα, αλλά αυτό που διακρίνει το νέο πλανήτη, με την ονομασία 2M0437b, είναι ότι είναι πολύ νεαρός και επιπλέον μπορεί να παρατηρηθεί άμεσα από τη Γη. Οι αστρονόμοι κατάφεραν να τον φωτογραφήσουν με το Τηλεσκόπιο Σουμπαρού στο όρος Μαουνακέα της Χαβάης.

Εκτιμάται ότι ο εξωπλανήτης έχει μάζα μερικές φορές μεγαλύτερη του Δία και δημιουργήθηκε, μαζί με το μητρικό άστρο του, πριν μερικά εκατομμύρια χρόνια, περίπου την εποχή που τα κυριότερα νησιά της Χαβάης αναδύθηκαν από τον ωκεανό.

Ο πλανήτης είναι τόσο νέος που είναι ακόμη καυτός από την ενέργεια που απελευθερώθηκε κατά τη δημιουργία του, έχοντας θερμοκρασία παρόμοια με τη λάβα που χύνεται από το ηφαίστειο Κιλαουέα της Χαβάης. Η απόστασή του από το άστρο του είναι περίπου 100 φορές η απόσταση Γης-Ήλιου.

Μελλοντικές παρατηρήσεις με το υπό εκτόξευση μεγάλο αμερικανικό διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb, τον διάδοχο του Hubble, θα ρίξουν περισσότερο φως στο κατά πόσο ο πλανήτης έχει ατμόσφαιρα και τι είδους.

Κύματα που μένουν ακίνητα ανακαλύφθηκαν στην άκρη της μαγνητόσφαιρας της Γης

Η Γη βομβαρδίζεται από μία διαρκή ροή φορτισμένων σωματιδίων που φέρνει ο ηλιακός άνεμος, δεν είναι όμως απροστάτευτη.

Μία σφαίρα μαγνητισμού την περιβάλλει που προέρχεται από το εσωτερικού του πλανήτη και ονομάζεται μαγνητόσφαιρα. Έως τώρα οι επιστήμονες υπέθεταν πως καθώς αλλάζει η ταχύτητα του ηλιακού ανέμου, τα όρια της σφαίρας αυτής θα κινούνται και θα προσαρμόζονται, σε μία σειρά ενεργειακών κυμάτων πλάσματος που παράγεται από την αλληλεπίδραση του ηλιακού ανέμου και της μαγνητόσφαιρας.

Ωστόσο μία νέα ανακάλυψη τους άφησε έκπληκτους, καθώς διαπίστωσαν πως μερικά από αυτά τα κύματα παραμένουν ακίνητα.

Ανακάλυψαν λοιπόν πως τα όρια της μαγνητόσφαιρας, η μαγνητόπαυση, συμπεριφέρεται όπως η μεμβράνη ενός τύμπανου. Όταν χτυπιέται από τον ηλιακό άνεμο, τα κύματα διαχέονται προς τους πόλους της μαγνητόπαυσης και αντανακλώνται πίσω στην πηγή. Μάλιστα, χρησιμοποιώντας την αποστολή THEMIS της NASA, ανακάλυψαν πως τα κύματα αυτά όχι μόνο αντανακλώνται, αλλά μπορούν να ταξιδέψουν και στην αντίθετη κατεύθυνση, κόντρα στον ηλιακό άνεμο. Τι συμβαίνει λοιπόν όταν τα κύματα αυτά συναντούν τον αντίθετο άνεμο;

Με μοντελοποίηση κατάφεραν να απεικονίσουν πώς οι δύο δυνάμεις φτάνουν σε ένα αδιέξοδο, με την ορμή του ηλιακού ανέμου να ακυρώνει την ορμή των αντανακλούμενων κυμάτων. Υπάρχει πολύ ενέργεια αλλά χωρίς να κινείται.

Είναι παρόμοιο με αυτό που συμβαίνει όταν προσπαθείς να ανέβεις κυλιόμενες σκάλες που κινούνται προς τα κάτω. Φαίνεται πως δεν κινείσαι καθόλου, παρόλο που προσπαθείς πολύ.

Οι ερευνητές “μετέφρασαν” επίσης τα ακίνητα κύματα σε ήχο, για να αποκαλύψουν πληροφορίες οι οποίες μπορεί οπτικά να μας ξέφευγαν.

Ενώ σε μία προσομοίωση μπορούμε να δούμε τι συμβαίνει παντού, οι δορυφόροι μπορούν να μετρήσουν αυτά τα κύματα μόνο όπου μας δίνουν παραμορφωμένες γραμμές στο χρόνο. Αυτά τα δεδομένα είναι καλύτερα για την αίσθηση της ακοής μας παρά της όρασής μας, οπότε το να ακούμε τα δεδομένα μας δίνει πολλές φορές μία καλύτερη ιδέα του τι συμβαίνει.

Μπορείτε να ακούσετε το βαθύ ήχο των ακίνητων κυμάτων που αντέχουν και αυξάνονται σε ένταση με κάθε παλμό που τα χτυπάει. Υψηλότερης έντασης ήχοι που σχετίζονται με άλλα είδη κυμάτων δεν κρατούν τόσο πολύ σε διάρκεια.

ΑΙΩΝΙΑ ΣΠΑΡΤΗ: Η "ΡΗΤΡΑ" ΤΟΥ ΛΥΚΟΥΡΓΟΥ

Η υπό την καθοδήγηση του Μαντείου των Δελφών κατάθεση της νομοθεσίας («Ρήτρας») του Λυκούργου, ήλθε να εγκαθιδρύσει ένα καθεστώς πολιτικής και κοινωνικής ευνομίας σε μία πραγματικότητα έως τότε πολύ δύσκολη στη διαχείρισή της. Έως τότε, αν δεχθούμε την περιγραφή του Ηροδότου, οι Σπαρτιάτες ήσαν «ΚΑΚΟΝΟΜΩΤΑΤΟΙ ΣΧΕΔΟΝ ΠΑΝΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ» και διευθετούσαν τις διαφορές τους με βάση τους λεγομένους «Τεθμούς», δηλαδή πατροπαράδοτους θεσμούς, άγραφους φυλετικούς νόμους, που ίσχυαν τουλάχιστον από την μακρινή εποχή του Αιγιμιού, βασιλέως των Δωριέων, πριν την επιστροφή των Ηρακλειδών στην Πελοπόννησο.

Με τη λυκούργεια «Ρήτρα» (εκ του ρήματος «είρω», λέγω), «ΔΙΟΣ ΣΥΛΛΑΝΙΟΥ ΚΑΙ ΑΘΑΝΑΣ ΣΥΛΛΑΝΙΑΣ ΙΕΡΟΝ ΙΔΡΥΣΑΜΕΝΟΝ, ΦΥΛΑΣ ΦΥΛΑΞΑΝΤΑ ΚΑΙ ΩΒΑΣ ΩΒΑΞΑΝΤΑ, ΤΡΙΑΚΟΝΤΑ ΣΥΝ ΑΡΧΑΓΕΤΑΣ ΚΑΤΑΣΤΗΣΑΝΤΑ, ΩΡΑΣ ΕΞ ΩΡΑΣ ΑΠΕΛΛΑΖΕΙΝ ΜΕΤΑΞΥ ΒΑΒΥΚΑΣ ΤΕ ΚΑΙ ΚΝΑΚΙΩΝΟΣ, ΤΟΥΤΟΥΣ ΕΙΣΦΕΡΕΙΝ ΤΕ ΚΑΙ ΑΦΙΣΤΑΣΘΑΙ, ΔΑΜΩι ΔΕ ΤΑΝ ΚΥΡΙΑΝ ΗΜΕΝ ΚΑΙ ΚΡΑΤΟΣ» (όπως τη διασώζει ο Πλούταρχος), ετέθησαν οι Θεοί Ζεύς και Αθηνά ως επόπτες του πολιτεύματος, διατηρήθηκε η παλαιά φυλετική διαίρεση αλλά σε συνάρτηση εκείνης που είχε προκύψει εκ του εν Σπάρτη εδραίου βίου και των «συνοικισμών», ωρίσθησαν ως θεμελιώδεις αρχές της πόλεως οι 2 βασιλείς («Αρχαγέται»), η Γερουσία και η Εκκλησία του Δήμου (που οι μεταγενέστερες πηγές αποκαλούν και «Απέλλα») με συνεδριάσεις ανά τακτά χρονικά διαστήματα και, τέλος, διετυπώθη για πρώτη φορά εν Ελλάδι η δημοκρατική αρχή ότι όλες οι εξουσίες πηγάζουν εκ του σώματος των πολιτών και όλα τα αγαθά καταλήγουν υπέρ αυτού. Το τελευταίο, απετέλεσε εξαιρετική παραχώρηση για τα πολιτικά και κοινωνικά πράγματα της συγκεκριμένης εποχής, η οποία μάλιστα ίσως και να εγέννησε ισχυρές αντιδράσεις των ισχυρών, δεδομένου ότι έναν περίπου αιώνα μετά την εφαρμογή της εδολοφονήθη υπ’ αυτών ο βασιλεύς Πολύδωρος.

Η Εκκλησία του Δήμου, εκλέγουσα τα μέλη της «Γερωχίας» (Γερουσίας), τους Εφόρους και τους λοιπούς άρχοντες (τον Επιμελητή, τους 5 Συνάρχους, του Πυθίους, τους 20 Αρμοστές, τους Κρεοδέτες, τους Προξένους, τους 5 Πρέσβεις, τους 5 Αγαθοεργούς, τους Παιδονόμους, κ. ά.) ψηφίζουσα τους νόμους, επιλύουσα τις έριδες περί διαδοχής του θρόνου και αποφασίζουσα περί πολέμου ή ειρήνης, καθώς και περί συνθήκης ή περί συμμαχίας, είχε όλη την πολιτική δικαιοδοσία, στερούμενη έναντι της πολύ μεταγενεστέρας της αθηναϊκής που όλοι γνωρίζουμε, μόνον της δικαστικής εξουσίας την οποία ασκούσαν οι Βασιλείς, η Γερουσία, οι Έφοροι και άλλοι άρχοντες τους τίτλους των οποίων δεν γνωρίζουμε, άπαντες πάντως, πλην των βασιλέων, εκλεγέντες υπό του Δήμου και μόνον αυτού.

ΑΡΡΙΑΝΟΣ - Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις (7.22.1-7.23.2)

[7.22.1] Αὐτὸς δὲ ὡς ἐξελέγξας δὴ τῶν Χαλδαίων τὴν μαντείαν, ὅτι οὐδὲν πεπόνθοι ἐν Βαβυλῶνι ἄχαρι, καθάπερ ἐκεῖνοι ἐμαντεύσαντο, ἀλλὰ ἔφθη γὰρ ἐλάσας ἔξω Βαβυλῶνος πρίν τι παθεῖν, ἀνέπλει αὖθις κατὰ τὰ ἕλη θαρρῶν, ἐν ἀριστερᾷ ἔχων τὴν Βαβυλῶνα· ἵνα δὴ καὶ ἐπλανήθη αὐτῷ μέρος τοῦ ναυτικοῦ κατὰ τὰ στενὰ ἀπορίᾳ ἡγεμόνος, πρίν γε δὴ αὐτὸς πέμψας τὸν ἡγησόμενον ἐπανήγαγεν αὐτοὺς ἐς τὸν πόρον. λόγος δὲ λέγεται τοῖόσδε. [7.22.2] τῶν βασιλέων τῶν Ἀσσυρίων τοὺς τάφους ἐν ταῖς λίμναις τε εἶναι τοὺς πολλοὺς καὶ ἐν τοῖς ἕλεσι δεδομημένους. ὡς δὲ ἔπλει Ἀλέξανδρος κατὰ τὰ ἕλη, κυβερνᾶν γὰρ αὐτὸν λόγος τὴν τριήρη, πνεύματος μεγάλου ἐμπεσόντος αὐτῷ ἐς τὴν καυσίαν καὶ τὸ διάδημα αὐτῇ συνεχόμενον, τὴν μὲν δὴ οἷα βαρυτέραν πεσεῖν ἐς τὸ ὕδωρ, τὸ διάδημα δὲ ἀπενεχθὲν πρὸς τῆς πνοῆς σχεθῆναι ἐν καλάμῳ· τὸν κάλαμον δὲ τῶν ἐπιπεφυκότων εἶναι τάφῳ τινὶ τῶν πάλαι βασιλέων. [7.22.3] τοῦτό τε οὖν αὐτὸ πρὸ τῶν μελλόντων σημῆναι καὶ ὅτι τῶν τις ναυτῶν ἐκνηξάμενος ὡς ἐπὶ τὸ διάδημα ἀφελὼν τοῦ καλάμου αὐτὸ μετὰ χεῖρας μὲν οὐκ ἤνεγκεν, ὅτι νηχομένου ἂν αὐτοῦ ἐβρέχετο, περιθεὶς δὲ τῇ κεφαλῇ τῇ αὑτοῦ οὕτω διήνεγκε. [7.22.4] καὶ οἱ μὲν πολλοὶ τῶν ἀναγραψάντων τὰ Ἀλεξάνδρου λέγουσιν ὅτι τάλαντον μὲν ἐδωρήσατο αὐτῷ Ἀλέξανδρος τῆς προθυμίας ἕνεκα, ἀποτεμεῖν δὲ ἐκέλευσε τὴν κεφαλήν, τῶν μάντεων ταύτῃ ἐξηγησαμένων, μὴ περιιδεῖν σώαν ἐκείνην τὴν κεφαλὴν ἥτις τὸ διάδημα ἐφόρησε τὸ βασίλειον· Ἀριστόβουλος δὲ τάλαντον μὲν ὅτι ἔλαβε λέγει αὐτόν, ἀλλὰ πληγὰς λαβεῖν τῆς περιθέσεως ἕνεκα τοῦ διαδήματος. [7.22.5] Ἀριστόβουλος μὲν δὴ τῶν τινα Φοινίκων τῶν ναυτῶν λέγει ὅτι τὸ διάδημα τῷ Ἀλεξάνδρῳ ἐκόμισεν, εἰσὶ δὲ οἳ Σέλευκον λέγουσιν. καὶ τοῦτο τῷ τε Ἀλεξάνδρῳ σημῆναι τὴν τελευτὴν καὶ τῷ Σελεύκῳ τὴν βασιλείαν τὴν μεγάλην. Σέλευκον γὰρ μέγιστον τῶν μετὰ Ἀλέξανδρον διαδεξαμένων τὴν ἀρχὴν βασιλέα γενέσθαι τήν τε γνώμην βασιλικώτατον καὶ πλείστης γῆς ἐπάρξαι μετά γε αὐτὸν Ἀλέξανδρον οὔ μοι δοκεῖ ἰέναι ἐς ἀμφίλογον.

[7.23.1] Ἐπανελθὼν δὲ ἐς Βαβυλῶνα καταλαμβάνει Πευκέσταν ἥκοντα ἐκ Περσῶν, ἄγοντα στρατιὰν Περσῶν ἐς δισμυρίους· ἦγε δὲ καὶ Κοσσαίων καὶ Ταπούρων οὐκ ὀλίγους, ὅτι καὶ ταῦτα ἔθνη τῶν προσχώρων τῇ Περσίδι μαχιμώτατα εἶναι ἐξηγγέλλετο. ἧκε δὲ αὐτῷ καὶ Φιλόξενος στρατιὰν ἄγων ἀπὸ Καρίας καὶ Μένανδρος ἐκ Λυδίας ἄλλους καὶ Μενίδας τοὺς ἱππέας ἄγων τοὺς αὐτῷ ξυνταχθέντας. [7.23.2] καὶ πρεσβεῖαι δὲ ἐν τούτῳ ἐκ τῆς Ἑλλάδος ἧκον, καὶ τούτων οἱ πρέσβεις αὐτοί τε ἐστεφανωμένοι Ἀλεξάνδρῳ προσῆλθον καὶ ἐστεφάνουν αὐτὸν στεφάνοις χρυσοῖς, ὡς θεωροὶ δῆθεν ἐς τιμὴν θεοῦ ἀφιγμένοι. τῷ δὲ οὐ πόρρω ἄρα ἡ τελευτὴ ἦν.

***

[7.22.1] Ο Αλέξανδρος αποδεικνύοντας ότι η προφητεία των Χαλδαίων ήταν αστήρικτη, εφόσον δεν έπαθε κανένα κακό στη Βαβυλώνα, όπως εκείνοι προφήτευσαν, και πρόλαβε να φύγει από τη Βαβυλώνα χωρίς να πάθει τίποτε, άρχισε να πλέει πάλι προς τα πάνω τα έλη γεμάτος πεποίθηση, έχοντας αριστερά του τη Βαβυλώνα. Εκεί, λοιπόν, στα στενά ένα μέρος του ναυτικού του περιπλανήθηκε από έλλειψη οδηγού, έως ότου έστειλε ο ίδιος οδηγό και το επανέφερε στο πέρασμα. [7.22.2] Και διηγούνται την εξής ιστορία. Οι περισσότεροι τάφοι των βασιλέων της Ασσυρίας έχουν χτισθεί μέσα στις λίμνες και τα έλη. Καθώς έπλεε ο Αλέξανδρος στα έλη —γιατί λένε ότι κυβερνούσε ο ίδιος την τριήρη— δυνατός άνεμος χτύπησε ξαφνικά την καυσία και το διάδημα που συγκρατιόταν από αυτήν· επειδή, λοιπόν, η καυσία ήταν βαρύτερη, έπεσε στο νερό, ενώ το διάδημα μεταφέρθηκε από τον άνεμο και πιάσθηκε σε καλάμι από εκείνα που είχαν φυτρώσει σε κάποιο τάφο των αρχαίων βασιλέων. [7.22.3] Λένε, λοιπόν, ότι και αυτό το ίδιο το γεγονός ήταν σημάδι για τα μέλλοντα και ότι ένας από τους ναύτες, ο οποίος κολύμπησε προς το διάδημα, αφού το απέσπασε από το καλάμι, δεν το έφερε με τα χέρια του, γιατί θα βρεχόταν καθώς κολυμπούσε, αλλά το έβαλε γύρω από το κεφάλι του και το έφερε έτσι. [7.22.4] Οι περισσότεροι ιστορικοί του Αλεξάνδρου λένε ότι ο Αλέξανδρος του έδωσε ως αμοιβή για την προθυμία του ένα τάλαντο, αλλά διέταξε να τον αποκεφαλίσουν, γιατί έτσι αποφάνθηκαν οι μάντεις, δηλαδή να μην ανεχθεί να παραμείνει σώα η κεφαλή εκείνη που φόρεσε το βασιλικό διάδημα. Ο Αριστόβουλος όμως αναφέρει ότι ο ναύτης πήρε το τάλαντο, αλλά ότι τον μαστίγωσαν, επειδή έβαλε το διάδημα γύρω από το κεφάλι του. [7.22.5] Ο Αριστόβουλος πράγματι αναφέρει ότι κάποιος ναύτης από τους Φοίνικες έφερε το διάδημα στον Αλέξανδρο. Μερικοί όμως αναφέρουν ότι το έφερε ο Σέλευκος και ότι τούτο προανήγγειλε θάνατο για τον Αλέξανδρο και μεγάλη βασιλεία για τον Σέλευκο. Πράγματι, κατά τη γνώμη μου, χωρίς καμιά αμφιβολία, από αυτούς που διαδέχθηκαν στην εξουσία τον Αλέξανδρο ο Σέλευκος έγινε ο επιφανέστερος βασιλιάς και ήταν ο πιο βασιλικός στον τρόπο της σκέψης και είχε στην εξουσία του τη μεγαλύτερη έκταση γης μετά από τον ίδιο τον Αλέξανδρο.
[7.23.1] Αφού επέστρεψε ο Αλέξανδρος στη Βαβυλώνα, βρήκε τον Πευκέστα να έχει έρθει από την Περσία οδηγώντας στρατό είκοσι περίπου χιλιάδων Περσών. Ο Πευκέστας έφερε και πολλούς Κοσσαίους και Ταπούρους, γιατί υπήρχε και η πληροφορία ότι οι λαοί αυτοί ήταν οι πιο πολεμικοί από όσους γειτόνευαν με την Περσία. Επίσης ήρθαν ο Φιλόξενος με στρατό από την Καρία και ο Μένανδρος με άλλους στρατιώτες από τη Λυδία και ο Μενίδας με τους ιππείς που είχαν υπαχθεί στις διαταγές του. [7.23.2] Στο μεταξύ κατέφθασαν και πρέσβεις από την Ελλάδα. Οι ίδιοι οι πρέσβεις ήρθαν στεφανωμένοι προς τον Αλέξανδρο και τον στεφάνωσαν με χρυσά στεφάνια ως θεωροί δήθεν για να τιμήσουν ένα θεό. Του Αλεξάνδρου όμως ο θάνατος πλησίαζε.