ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΣΟΦΟΚΛΗΣ - Οἰδίπους Τύραννος (1369-1415)

ΟΙ. ὡς μὲν τάδ᾽ οὐχ ὧδ᾽ ἔστ᾽ ἄριστ᾽ εἰργασμένα,
1370 μή μ᾽ ἐκδίδασκε, μηδὲ συμβούλευ᾽ ἔτι.
ἐγὼ γὰρ οὐκ οἶδ᾽ ὄμμασιν ποίοις βλέπων
πατέρα ποτ᾽ ἂν προσεῖδον εἰς Ἅιδου μολών,
οὐδ᾽ αὖ τάλαιναν μητέρ᾽, οἷν ἐμοὶ δυοῖν
ἔργ᾽ ἐστὶ κρείσσον᾽ ἀγχόνης εἰργασμένα.
1375 ἀλλ᾽ ἡ τέκνων δῆτ᾽ ὄψις ἦν ἐφίμερος,
βλαστοῦσ᾽ ὅπως ἔβλαστε, προσλεύσσειν ἐμοί;
οὐ δῆτα τοῖς γ᾽ ἐμοῖσιν ὀφθαλμοῖς ποτε·
οὐδ᾽ ἄστυ γ᾽, οὐδὲ πύργος, οὐδὲ δαιμόνων
ἀγάλμαθ᾽ ἱερά, τῶν ὁ παντλήμων ἐγὼ
1380 κάλλιστ᾽ ἀνὴρ εἷς ἔν γε ταῖς Θήβαις τραφεὶς
ἀπεστέρησ᾽ ἐμαυτόν, αὐτὸς ἐννέπων
ὠθεῖν ἅπαντας τὸν ἀσεβῆ, τὸν ἐκ θεῶν
φανέντ᾽ ἄναγνον καὶ γένους τοῦ Λαΐου.
τοιάνδ᾽ ἐγὼ κηλῖδα μηνύσας ἐμὴν
1385 ὀρθοῖς ἔμελλον ὄμμασιν τούτους ὁρᾶν;
ἥκιστά γ᾽· ἀλλ᾽ εἰ τῆς ἀκουούσης ἔτ᾽ ἦν
πηγῆς δι᾽ ὤτων φραγμός, οὐκ ἂν ἐσχόμην
τὸ μὴ ἀποκλῇσαι τοὐμὸν ἄθλιον δέμας,
ἵν᾽ ἦ τυφλός τε καὶ κλύων μηδέν· τὸ γὰρ
1390 τὴν φροντίδ᾽ ἔξω τῶν κακῶν οἰκεῖν γλυκύ.
ἰὼ Κιθαιρών, τί μ᾽ ἐδέχου; τί μ᾽ οὐ λαβὼν
ἔκτεινας εὐθύς, ὡς ἔδειξα μήποτε
ἐμαυτὸν ἀνθρώποισιν ἔνθεν ἦ γεγώς;
ὦ Πόλυβε καὶ Κόρινθε καὶ τὰ πάτρια
1395 λόγῳ παλαιὰ δώμαθ᾽, οἷον ἆρά με
κάλλος κακῶν ὕπουλον ἐξεθρέψατε.
νῦν γὰρ κακός τ᾽ ὢν κἀκ κακῶν εὑρίσκομαι.
ὦ τρεῖς κέλευθοι καὶ κεκρυμμένη νάπη
δρυμός τε καὶ στενωπὸς ἐν τριπλαῖς ὁδοῖς,
1400 αἳ τοὐμὸν αἷμα τῶν ἐμῶν χειρῶν ἄπο
ἐπίετε πατρός, ἆρά μου μέμνησθ᾽ ὅτι
οἷ᾽ ἔργα δράσας ὑμὶν εἶτα δεῦρ᾽ ἰὼν
ὁποῖ᾽ ἔπρασσον αὖθις; ὦ γάμοι γάμοι,
ἐφύσαθ᾽ ἡμᾶς, καὶ φυτεύσαντες πάλιν
1405 ἀνεῖτε ταὐτὸν σπέρμα, κἀπεδείξατε
πατέρας, ἀδελφούς, παῖδας, αἷμ᾽ ἐμφύλιον,
νύμφας γυναῖκας μητέρας τε, χὡπόσα
αἴσχιστ᾽ ἐν ἀνθρώποισιν ἔργα γίγνεται.
ἀλλ᾽, οὐ γὰρ αὐδᾶν ἔσθ᾽ ἃ μηδὲ δρᾶν καλόν,
1410 ὅπως τάχιστα πρὸς θεῶν ἔξω μέ που
καλύψατ᾽, ἢ φονεύσατ᾽, ἢ θαλάσσιον
ἐκρίψατ᾽, ἔνθα μήποτ᾽ εἰσόψεσθ᾽ ἔτι.
ἴτ᾽, ἀξιώσατ᾽ ἀνδρὸς ἀθλίου θιγεῖν·
πίθεσθε, μὴ δείσητε· τἀμὰ γὰρ κακὰ
1415 οὐδεὶς οἷός τε πλὴν ἐμοῦ φέρειν βροτῶν.

***

ΟΙΔ. Μην προσπαθείς να με πείσεις
πως λάθεψα
1370 και μη με συμβουλεύεις.
Αν έβλεπα και πήγαινα στον Άδη
δεν ξέρω πώς θ᾽ αντίκριζα,
με ποιές κόρες ματιών,
τον έρημο πατέρα μου·
δεν ξέρω πώς θ᾽ αντίκριζα
τη δόλια μου τη μάνα.
Εγώ προξένησα σ᾽ αυτούς τους δυο
δεινά που θέλουν τιμωρία
την κρεμάλα.
Και πώς τα προσωπάκια των παιδιών
τα ποθητά θα κοίταζα,
αφού θα το ᾽ξερα
ποιός τα ᾽σπειρε
και πού φυτρώσαν.
Ποτέ μου να μην έβλεπα.
Ούτε την πόλη, ούτε τους πύργους,
ούτε και των θεών τις ιερές εικόνες
που τα στερήθηκα,
1380 εγώ που γεύτηκα μοναδικά
την ευτυχία κάποτε στη Θήβα.
Εγώ που πρόσταξα τους πάντες
τον ασεβή να διώχνουν απ᾽ τα σπίτια τους,
αυτόν που φανερώσαν οι θεοί
μεγάλο μίασμα
κι απ᾽ του Λαΐου τη σπορά βλαστάρι.
Εγώ που κηλιδώθηκα μονάχος μου,
μπορούσα πια
να σας κοιτώ κατάματα;
Ποτέ!
Αν γινόταν να φράξω
της ακοής μου την πηγή
δε θα με σταματούσε τίποτα
να χτίσω το κορμί μου
γύρω-γύρω
κι έτσι τυφλός, κουφός κι αναίσθητος
να περιφέρω τη μοναξιά μου.
Νιώθεις μεγάλη θαλπωρή στο σπίτι,
1390 όταν κλειδώσεις έξω τη δυστυχία.
Ιδού Κιθαιρών,
γιατί με κράτησες;
Γιατί δε με θανάτωσες
ευθύς, όταν με βρήκες;
Δεν θα φανέρωνα ποτέ στον κόσμο
την περιπέτεια του γένους μου.
Ω Πόλυβε, ω Κόρινθος,
παλιό μου σπίτι,
που πίστεψα πως ήσουν πατρικό,
μέσα στην ομορφιά με κανακέψανε,
μα τα δεινά σαπίζαν ύπουλα
την όμορφη ζωή μου.
Εκ φύσεως κακός κι από κακούς γεννήθηκα.
Ω τρίστρατο, κρυφό φαράγγι,
ω δάσος κι ω μονοπάτι
που κατέβαινε στο τρίστρατο.
1400 Εκεί που πότισα με το δικό μου αίμα
τα δολοφόνα χέρια μου
που του πατέρα μου ρουφήξατε το αίμα,
θυμάστε τάχα τα φριχτά μου κατορθώματα·
τί τόλμησα, θυμάστε,
σαν έφτασα στη Θήβα;
Ω γάμοι, γάμοι,
με σπείρατε
και σπέρνοντας
δεχτήκατε το σπέρμα μου
και πλημμυρίσατε τον κόσμο
πατέρες, αδέρφια, παιδιά,
γυναίκες, νύφες, μητέρες
ένα σπέρμα κι ένα αίμα,
έργα ντροπής,
έργα φριχτά κι απάνθρωπα.
Όμως ταιριάζει σιωπή και φρίκη.
1410 Για το θεό, κρύψτε με κάπου μακριά,
σκοτώστε με,
στη θάλασσα βυθίστε με,
κι ας μη με δει κανένας πια.
Εμπρός, καταδεχτείτε με
κι αγγίξτε με τον άθλιο.
Μη με φοβάστε, σας ικετεύω·
τα πάθη μου κανείς θνητός
δε θα μπορέσει να τα βαστάξει.

ΟΜΗΡΟΣ: Ἰλιάς (1.544-1.610)

Τὴν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε·

545 «Ἥρη, μὴ δὴ πάντας ἐμοὺς ἐπιέλπεο μύθους
εἰδήσειν· χαλεποί τοι ἔσοντ᾽ ἀλόχῳ περ ἐούσῃ·
ἀλλ᾽ ὃν μέν κ᾽ ἐπιεικὲς ἀκουέμεν, οὔ τις ἔπειτα
οὔτε θεῶν πρότερος τόν γ᾽ εἴσεται οὔτ᾽ ἀνθρώπων·
ὃν δέ κ᾽ ἐγὼν ἀπάνευθε θεῶν ἐθέλωμι νοῆσαι,
550 μή τι σὺ ταῦτα ἕκαστα διείρεο μηδὲ μετάλλα.»
Τὸν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα βοῶπις πότνια Ἥρη·
«αἰνότατε Κρονίδη, ποῖον τὸν μῦθον ἔειπες;
καὶ λίην σε πάρος γ᾽ οὔτ᾽ εἴρομαι οὔτε μεταλλῶ,
ἀλλὰ μάλ᾽ εὔκηλος τὰ φράζεαι ἅσσα θέλῃσθα.
555 νῦν δ᾽ αἰνῶς δείδοικα κατὰ φρένα μή σε παρείπῃ
ἀργυρόπεζα Θέτις θυγάτηρ ἁλίοιο γέροντος·
ἠερίη γὰρ σοί γε παρέζετο καὶ λάβε γούνων·
τῇ σ᾽ ὀΐω κατανεῦσαι ἐτήτυμον ὡς Ἀχιλῆα
τιμήσῃς, ὀλέσῃς δὲ πολέας ἐπὶ νηυσὶν Ἀχαιῶν.»
560 Τὴν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη νεφεληγερέτα Ζεύς·
«δαιμονίη, αἰεὶ μὲν ὀΐεαι, οὐδέ σε λήθω·
πρῆξαι δ᾽ ἔμπης οὔ τι δυνήσεαι, ἀλλ᾽ ἀπὸ θυμοῦ
μᾶλλον ἐμοὶ ἔσεαι· τὸ δέ τοι καὶ ῥίγιον ἔσται.
εἰ δ᾽ οὕτω τοῦτ᾽ ἐστίν, ἐμοὶ μέλλει φίλον εἶναι·
565 ἀλλ᾽ ἀκέουσα κάθησο, ἐμῷ δ᾽ ἐπιπείθεο μύθῳ,
μή νύ τοι οὐ χραίσμωσιν ὅσοι θεοί εἰσ᾽ ἐν Ὀλύμπῳ
ἆσσον ἰόνθ᾽, ὅτε κέν τοι ἀάπτους χεῖρας ἐφείω.»
Ὣς ἔφατ᾽, ἔδεισεν δὲ βοῶπις πότνια Ἥρη,
καί ῥ᾽ ἀκέουσα καθῆστο, ἐπιγνάμψασα φίλον κῆρ·
570 ὄχθησαν δ᾽ ἀνὰ δῶμα Διὸς θεοὶ Οὐρανίωνες·
τοῖσιν δ᾽ Ἥφαιστος κλυτοτέχνης ἦρχ᾽ ἀγορεύειν
μητρὶ φίλῃ ἐπὶ ἦρα φέρων, λευκωλένῳ Ἥρῃ·
«ἦ δὴ λοίγια ἔργα τάδ᾽ ἔσσεται οὐδ᾽ ἔτ᾽ ἀνεκτά,
εἰ δὴ σφὼ ἕνεκα θνητῶν ἐριδαίνετον ὧδε,
575 ἐν δὲ θεοῖσι κολῳὸν ἐλαύνετον· οὐδέ τι δαιτὸς
ἐσθλῆς ἔσσεται ἦδος, ἐπεὶ τὰ χερείονα νικᾷ.
μητρὶ δ᾽ ἐγὼ παράφημι, καὶ αὐτῇ περ νοεούσῃ,
πατρὶ φίλῳ ἐπὶ ἦρα φέρειν Διί, ὄφρα μὴ αὖτε
νεικείῃσι πατήρ, σὺν δ᾽ ἡμῖν δαῖτα ταράξῃ.
580 εἴ περ γάρ κ᾽ ἐθέλῃσιν Ὀλύμπιος ἀστεροπητὴς
ἐξ ἑδέων στυφελίξαι· ὁ γὰρ πολὺ φέρτατός ἐστιν.
ἀλλὰ σὺ τόν γ᾽ ἐπέεσσι καθάπτεσθαι μαλακοῖσιν·
αὐτίκ᾽ ἔπειθ᾽ ἵλαος Ὀλύμπιος ἔσσεται ἡμῖν.»
Ὣς ἄρ᾽ ἔφη, καὶ ἀναΐξας δέπας ἀμφικύπελλον
585 μητρὶ φίλῃ ἐν χειρὶ τίθει, καί μιν προσέειπε·
«τέτλαθι, μῆτερ ἐμή, καὶ ἀνάσχεο κηδομένη περ,
μή σε φίλην περ ἐοῦσαν ἐν ὀφθαλμοῖσιν ἴδωμαι
θεινομένην, τότε δ᾽ οὔ τι δυνήσομαι ἀχνύμενός περ
χραισμεῖν· ἀργαλέος γὰρ Ὀλύμπιος ἀντιφέρεσθαι·
590 ἤδη γάρ με καὶ ἄλλοτ᾽ ἀλεξέμεναι μεμαῶτα
ῥῖψε ποδὸς τεταγὼν ἀπὸ βηλοῦ θεσπεσίοιο,
πᾶν δ᾽ ἦμαρ φερόμην, ἅμα δ᾽ ἠελίῳ καταδύντι
κάππεσον ἐν Λήμνῳ, ὀλίγος δ᾽ ἔτι θυμὸς ἐνῆεν·
ἔνθα με Σίντιες ἄνδρες ἄφαρ κομίσαντο πεσόντα.»
595 Ὣς φάτο, μείδησεν δὲ θεὰ λευκώλενος Ἥρη,
μειδήσασα δὲ παιδὸς ἐδέξατο χειρὶ κύπελλον·
αὐτὰρ ὁ τοῖς ἄλλοισι θεοῖς ἐνδέξια πᾶσιν
οἰνοχόει γλυκὺ νέκταρ ἀπὸ κρητῆρος ἀφύσσων·
ἄσβεστος δ᾽ ἄρ᾽ ἐνῶρτο γέλως μακάρεσσι θεοῖσιν,
600 ὡς ἴδον Ἥφαιστον διὰ δώματα ποιπνύοντα.
Ὣς τότε μὲν πρόπαν ἦμαρ ἐς ἠέλιον καταδύντα
δαίνυντ᾽, οὐδέ τι θυμὸς ἐδεύετο δαιτὸς ἐΐσης,
οὐ μὲν φόρμιγγος περικαλλέος, ἣν ἔχ᾽ Ἀπόλλων,
Μουσάων θ᾽, αἳ ἄειδον ἀμειβόμεναι ὀπὶ καλῇ.
605 Αὐτὰρ ἐπεὶ κατέδυ λαμπρὸν φάος ἠελίοιο,
οἱ μὲν κακκείοντες ἔβαν οἶκόνδε ἕκαστος,
ἧχι ἑκάστῳ δῶμα περικλυτὸς ἀμφιγυήεις
Ἥφαιστος ποίησεν ἰδυίῃσι πραπίδεσσι·
Ζεὺς δὲ πρὸς ὃν λέχος ἤϊ᾽ Ὀλύμπιος ἀστεροπητής,
610 ἔνθα πάρος κοιμᾶθ᾽ ὅτε μιν γλυκὺς ὕπνος ἱκάνοι·

***

Σ᾽ αυτήν αντείπε των θεών και ανθρώπων ο πατέρας:
545 «Ήρα, μη ελπίσεις όλους μου τους στοχασμούς να μάθεις,
δεν θα τους έβρεις εύκολα, και ας είσαι ομόκλινή μου,
αλλ᾽ ό,τι αρμόζει ν᾽ ακουσθεί κανείς δεν θα γνωρίσει
ή των θεών ή των θνητών, πριν συ το μάθεις πρώτα·
αλλ᾽ ό,τι εγώ ανάμερα των αθανάτων θέλω
550 να στοχασθώ, μη το ερωτάς, μη θέλεις να εξετάζεις».
Και η μεγαλόφθαλμη θεά του απάντησεν, η Ήρα:
«Οποίον λόγον πρόφερες, σκληρότατε Κρονίδη;
Έχω καιρόν π᾽ ούτε ρωτώ, ούτ᾽ εξετάζω πλέον,
αλλ᾽ όσα θέλεις, ήσυχος ο νους σου κρίνει μόνος·
555 αλλά φοβούμαι τώρα μη του γέρου της θαλάσσης
η κόρη σε ξεπλάνεσε, ότι πρωί την είδα
σιμά σου εκεί τα γόνατα κλιτή να σου αγκαλιάζει,
και θα της έστερξες τιμήν να δώσεις του Αχιλλέως
και ν᾽ αφανίσεις Αχαιούς πολλούς εκεί στα πλοία».
560 Και ο Δίας της απάντησεν ο νεφελοσυνάκτης:
«Στιγμή δεν παύεις, ω κακή, να με παραμονεύεις·
αλλά δεν βγάζεις τίποτε και πλέον μισητή μου
θα γίνεις και θα λυπηθείς χειρότερα· κι αν είναι
το πράγμα ως έλεγες, θα πει που αυτό σ᾽ εμένα αρέσει.
565 Αλλά κάθου και σώπαινε, στον λόγον μου υποτάξου,
δεν θα σε σώσουν, πίστευσε, όλ᾽ οι θεοί του Ολύμπου,
αν τούτ᾽ απλώσω εγώ σ᾽ εσέ τ᾽ ανίκητά μου χέρια».
Είπε και η μεγαλόφθαλμη φοβήθηκεν η Ήρα
και την καρδιά της σφίγγοντας καθήμενη εβουβάθη·
570 κι όλ᾽ οι θεοί λυπήθηκαν στο δώμα του Κρονίδη·
τότε βοηθός εις την γλυκιά μητέρα του την Ήραν
ο Ήφαιστος, ο ένδοξος τεχνίτης, σ᾽ όλους είπε:
«Κακό θα είναι αβάστακτο τωόντι σεις οι δύο
να ερίζετε για τους θνητούς και μες στους αθανάτους
575 να οχλοβοείτε φοβερά· και της καλής τραπέζης
όλ᾽ η ευφροσύνη εχάθηκεν, αφού νικάν τ᾽ αχρεία,
και της μητρός μου θα ᾽λεγα, που το εννοεί και μόνη,
εις τον γλυκόν πατέρα μου να είναι καλή, μη πάλιν
θυμώσει και την τράπεζαν μας βάλει επάνω-κάτω·
580 να θέλει μας κατρακυλά απ᾽ το θρονί μας όλους
ο Βροντητής, στην δύναμιν περίσσι᾽ ανώτερός μας.
Αλλά με λόγια μαλακά να τον καταπραΰνεις
κι ο Βροντοφόρος ίλεως, θαρρώ, σ᾽ εμάς θα γίνει».
Είπ᾽, επετάχθη κι έβαλε το δίκουπο ποτήρι
585 στο χέρι της αγαπητής μητρός του και της είπε:
«Υπόμεινε, μητέρα μου, και βάστα αν και θλιμμένη,
μήπως εμπρός στα μάτια μου δαρθείς, γλυκιά μητέρα·
και τότε δεν θα δυνηθώ ποσώς να σε βοηθήσω
ο θλιβερός· αντίσταση δεν έχει ο Βροντοφόρος·
590 άλλη φορά το ετόλμησα, και αυτός από τον πόδα
μ᾽ έπιασε και μ᾽ απόλυσε του Ολύμπου απ᾽ το κατώφλι.
Ολημερίς εγύριζα, και ο ήλιος είχε δύσει
όταν στην Λήμνον έπεσα κοντά να βγει η ψυχή μου·
και άνθρωποι Σίντιες εκεί με περιποιηθήκαν».
595 Και χαμογέλασε η θεά, η Ήρα η λευκοχέρα
και απ᾽ το παιδί της έλαβε γελώντας το ποτήρι
και γλυκό νέκταρ παίρνοντας απ᾽ τον κρατήρα εκείνος
δεξιά κερνούσε ολόγυρα τους άλλους αθανάτους·
τότε οι μακάριοι θεοί τα γέλια δεν κρατούσαν
600 να βλέπουν κει τον Ήφαιστον να υπηρετεί στο δώμα·
αυτού ετρώγαν κι έπιναν ολήμερα ως το δείλι,
κι όλες χαρήκαν οι καρδιές το ισόμοιρο τραπέζι,
του Φοίβου ακόμη την λαμπράν κιθάραν και τες Μούσες
ως έψαλναν καλόφωνα με την σειράν τους όλες·
605 κι άμα του ήλιου βύθισε το φως καθείς επήγε
να κοιμηθεί στο δώμα του, που ο ξακουστός τεχνίτης
του εποίησεν ο Ήφαιστος με την σοφήν του γνώση.
Εκίνησε και ο βροντητής Ολύμπιος κι ανέβη
στην κλίνην που αναπαύονταν όσες φορές ο ύπνος
610 τον εκυρίευε ο γλυκός· αυτού κοιμήθη ο Δίας
και η χρυσόθρονη θεά, η Ήρα στο πλευρό του.

Μήπως βλέπεις τον έρωτα σαν τιμωρία;

«Love is a punishment. We are punished for not not having being strong enough to remain alone.» Σε ελεύθερη μετάφραση, η παραπάνω φράση σου λέει πως ο έρωτας είναι και μια μορφή τιμωρίας. Τιμωρούμε τον εαυτό μας -και ταυτόχρονα τον σύντροφό μας επειδή δεν είμαστε αρκετά δυνατοί να μείνουμε μόνοι μας ένα χρονικό διάστημα της ζωής μας. Βέβαια, το να χρησιμοποιείς την αγάπη -καλύτερα τον έρωτα- σαν τιμωρία για σένα δεν είναι δίκαιο για το ατυχές θύμα της γοητείας σου που θα πέσει στα δίχτυα της και δε θα θέλει να ξεμπλεχτεί για κανένα λόγο.

Και ναι, είναι πολλοί εκείνοι που φοβούνται τη μοναξιά και προσπαθούν να γεμίσουν τα κενά τους σε αγκαλιές χωρίς αξία. Είναι πολλοί εκείνοι που προτιμούν να χρησιμοποιήσουν την παρουσία κάποιου που τους έδειξε ενδιαφέρον με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να καλύψουν βιολογικά και συναισθηματικά κενά στη ζωή τους. Μέχρι εκεί. Διότι μέσα τους νικάει αυτό το ένστικτο της επιβίωσης του Εγώ, το οποίο ταυτόχρονα φθείρει χωρίς να το καταλάβουν ή ακόμα και ηθελημένα, το πραγματικό νόημα του έρωτα που μπορεί να υπάρξει ανάμεσα σε δύο υπάρξεις.

Ο φόβος της μοναξιάς, αν έρθει, τότε σίγουρα θα κάνει κουμάντο. Ταυτόχρονα, μένοντας σε σχέσεις που δε σου κάνουν καλό υπάρχει ο κίνδυνος στο τέλος της μέρας να νιώθεις πιο μόνος από ποτέ. Ο πιο δύσκολος δρόμος που θα περπατήσει κανείς στη ζωή του είναι εκείνος που θα περάσει πραγματικά μόνος. Θα βάλει σε προτεραιότητα τον εαυτό του, θα τον φροντίσει, θα τον ανακαλύψει και θα τον αγαπήσει. Φτάνοντας στο τέλος αυτού του δρόμου, όσο χρόνο κι αν πάρει, τότε μόνο θα είναι έτοιμος να αγαπήσει με νόημα έναν άλλον άνθρωπο καταλαβαίνοντας και τον λόγο της επιλογής του αυτής. Γιατί είναι σημαντικό να είναι επιλογή ο έρωτας.

Με το να μπλέκεις σε σχέσεις που φωνάζουν την ημερομηνία λήξης τους από μακριά, πέραν του ότι σίγουρα δε θα έχουν καλή κατάληξη και θα κλαίμε τους πρωταγωνιστές, το μόνο που θα πετύχεις είναι να κουκουλώσεις τα συναισθηματικά σου κενά τα οποία και θα βγάλεις ξανά στην επιφάνεια ακολουθώντας τον ίδιο φαύλο κύκλο και στην επόμενη σχέση. Γεγονός προδικασμένο δηλαδή. Αυτός είναι ο σκοπός σου;

Αν ο φόβος σου είναι η μοναξιά, είναι σημαντικό να μάθεις πως έχει υπάρξει βασικός παράγοντας για να βρει κανείς τη βάση και τις ισορροπίες στη ζωή του. Έρχεται εκείνη η στιγμή όπου μία στροφή προς τον εαυτό μας μάς βοηθάει να επεξεργαστούμε και να οργανώσουμε τις επιθυμίες μας, να καθορίσουμε τους στόχους μας κι έτσι να αποφασίζουμε μόνοι εμείς για τον εαυτό μας και την πορεία μας. Σε αυτό το σημείο η μοναξιά μάς βοηθά σαν μοχλός έτσι ώστε να ανακαλύψουμε τις κρυμμένες πτυχές μας κι ακόμη, να δημιουργήσουμε εκ νέου έναν βελτιωμένο άξονα.

Η αγάπη κι ο έρωτας δεν είναι αυτοτιμωρία. Η τουλάχιστον δε θα έπρεπε σε καμία περίπτωση να τα χρησιμοποιεί κάποιος γι’ αυτόν τον σκοπό. Η αγάπη είναι ένα αμοιβαίο συναισθηματικό πάρε δώσε, να μοιράζεις το μέσα σου χωρίς να φοβάσαι και να απολαμβάνεις συνάμα το μοίρασμα που σου προσφέρει η αντίπερα όχθη αβίαστα. Μπορεί η αγάπη να έχει διαφορετικό περιεχόμενο έκφρασης για τον καθένα αλλά έχει την ίδια δυναμική στη ζωή όλων μας.

Αν δε νιώθεις έτοιμος να αγαπήσεις και να αγαπηθείς, δεν πειράζει. Αν κάποιος σε αγαπάει και δεν είσαι έτοιμος να αφεθείς μην το πιέσεις ακόμη κι αν τρέφεις το κατιτίς για εκείνον. Η αγάπη βρίσκεται πάντα γύρω μας. Μπορεί καμιά φορά να την αγνοούμε ή να την αφήνουμε στην άκρη, μα ξέρει να περιμένει. Κι όταν είσαι έτοιμος, ξέρει να στα σκάσει με τον πιο ωραίο τρόπο.

Ο υπερβολικά πολύς ελεύθερος χρόνος είναι σχεδόν εξίσου κακός με τον λίγο

Όσο αυξάνει ο ελεύθερος χρόνος ενός ανθρώπου, τόσο καλύτερα αυτός νιώθει, αλλά μέχρι ενός ορίου. Ο περισσότερος ελεύθερος χρόνος σχετίζεται σημαντικά με μεγαλύτερη ψυχική ικανοποίηση, αλλά από ένα σημείο και μετά ο υπερβολικά πολύς ελεύθερος χρόνος παύει να αυξάνει την ευχαρίστηση και μπορεί να βιωθεί ακόμη και ως κάτι κακό, σύμφωνα με μια νέα έρευνα ψυχολόγων στις ΗΠΑ. Η μελέτη δείχνει ότι μόνο όταν ο παραπανίσιος ελεύθερος χρόνος αξιοποιείται σε παραγωγικές δραστηριότητες, μπορεί να αυξήσει περαιτέρω την ψυχική ευημερία των ανθρώπων, κάτι που πρέπει να ληφθεί ιδιαίτερα υπόψη από τους συνταξιούχους.

Οι ερευνητές των πανεπιστημίων της Πενσιλβάνια και της Καλιφόρνια-Λος ‘Αντζελες, με επικεφαλής την επίκουρη καθηγήτρια Μαρίσα Σαρίφ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό περιοδικό για θέματα προσωπικότητας και κοινωνικής ψυχολογίας «Journal of Personality and Social Psychology», ανέλυσαν στοιχεία για 21.736 άτομα που έδωσαν αναλυτικά στοιχεία για το τι έκαναν το προηγούμενο 24ωρο και ανέφεραν παράλληλα την ψυχολογική κατάστασή τους. Διαπιστώθηκε ότι αρχικά όσο αύξανε ο ελεύθερος χρόνος, οι άνθρωποι ένιωθαν καλύτερα. Όμως μετά από περίπου δύο ώρες η ικανοποίηση σταθεροποιήθηκε, ενώ μετά από πέντε ώρες ελεύθερου χρόνου άρχισε να μειώνεται.

Η μελέτη ανέλυσε επίσης δεδομένα για άλλους 13.639 εργαζόμενους, συσχετίζοντας τον ελεύθερο χρόνο τους με τον βαθμό ικανοποίησής τους. Και σε αυτή την περίπτωση, βρέθηκε ότι ο περισσότερος ελεύθερος χρόνος έφερνε περισσότερη ευχαρίστηση, αλλά από ένα σημείο και μετά η ψυχική ευεξία «έπιανε ταβάνι» και ο έξτρα ελεύθερος χρόνος δεν έφερνε περισσότερη χαρά.

Σε μια τρίτη φάση της έρευνας, οι ερευνητές διεξήγαγαν δύο διαδικτυακά πειράματα με πάνω από 6.000 συμμετέχοντες, οι οποίοι κλήθηκαν να φανταστούν ότι έχουν λίγο ή πολύ ελεύθερο χρόνο στη διάθεσή τους μέσα στη μέρα επί πολλούς μήνες. Όσοι φαντάστηκαν ότι έχουν μόνο 15 λεπτά τη μέρα, αλλά και όσοι φαντάστηκαν ότι έχουν επτά ώρες ημερησίως ως ελεύθερο χρόνο, ανέφεραν ότι ένιωθαν μικρότερη ευχαρίστηση, σε σχέση με εκείνους που βρίσκονταν στο μέσον της κλίμακας του ελεύθερου χρόνου (3,5 ώρες τη μέρα). Όταν όμως οι ίδιοι άνθρωποι κλήθηκαν να φανταστούν ότι στον πολύ ελεύθερο χρόνο τους κάνουν κάποια παραγωγική δραστηριότητα (σωματική άσκηση, χόμπι κ.ά.), αντί για κάτι αντιπαραγωγικό (π.χ. παρακολούθηση τηλεόρασης), τότε ακόμη κι εκείνοι με τις επτά ώρες ελεύθερο χρόνο μέσα στη μέρα δήλωσαν ότι θα ένιωθαν εξίσου καλά με εκείνους που είχαν 3,5 ώρες στη διάθεσή τους.

«Οι άνθρωποι συχνά παραπονιούνται ότι είναι υπερβολικά απασχολημένοι και ότι έχουν ανάγκη για περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Όμως όντως αυτός συνδέεται με μεγαλύτερη ευτυχία; Βρήκαμε ότι πράγματι η έλλειψη ελεύθερου χρόνου μέσα στη μέρα συνεπάγεται μεγαλύτερο στρες και μικρότερη υποκειμενική ευημερία. Όμως ενώ ο πολύ λίγος ελεύθερος χρόνος είναι κακός, ο περισσότερος δεν είναι πάντα καλύτερος», ανέφερε η Σαρίφ.

«Τα ευρήματα μας δείχνουν ότι, αν έχει κάποιος ολόκληρες μέρες ελεύθερες για να κάνει ό,τι θέλει, μπορεί τελικά να νιώσει δυστυχής. Οι άνθρωποι πρέπει να έχουν μάλλον ένα μέτριο επίπεδο ελεύθερου χρόνου. Στις περιπτώσεις που βρίσκονται με υπερβολικά πολύ ελεύθερο χρόνο, π.χ. λόγω σύνταξης ή απόλυσης, τα ευρήματα μας δείχνουν ότι θα νιώσουν καλύτερα, αν αφιερώσουν τον ελεύθερο χρόνο τους σε κάποιο σκοπό», προσέθεσε.

Τα όρια του εγώ και η αληθινή αγάπη

Η εμπειρία της αληθινής αγάπης έχει σχέση με τα όρια του εγώ, καθώς περιλαμβάνει μια προέκταση των ορίων του ατόμου. Τα όρια κάποιου είναι τα όρια του εγώ του. Όταν διευρύνουμε τα όριά μας μέσα από την αγάπη, το κάνουμε πηγαίνοντας προς το αγαπημένο πρόσωπο, στην ανάπτυξη του οποίου θέλουμε να συμβάλουμε.

Για να είμαστε σε θέση να το κάνουμε αυτό, πρέπει πρώτα να αγαπήσουμε το αντικείμενο της αγάπης μας. Με άλλα λόγια, πρέπει να μας προσελκύσει ένα αντικείμενο έξω από εμάς, πέρα από τα όρια του εαυτού μας, να επενδύσουμε ενέργεια σε αυτό και να δεσμευτούμε με αυτό.

 
Κάθεξη

Οι ψυχίατροι αποκαλούν τη διαδικασία αυτής της έλξης, της επένδυσης και της δέσμευσης «κάθεξη» και λένε ότι «κατέχουμε» το αντικείμενο της αγάπης μας. Αλλά όταν κατέχουμε ένα αντικείμενο έξω από εμάς ταυτόχρονα ψυχολογικά ενσωματώνουμε μια αναπαράσταση του αντικειμένου αυτού. Για παράδειγμα, ας πάρουμε έναν άντρα που έχει την κηπουρική ως χόμπι. Είναι ένα ικανοποιητικό χόμπι που τον απορροφά. «Αγαπάει» την κηπουρική. Ο κήπος του σημαίνει πολλά για εκείνον.

Ο άνθρωπος αυτός έχει «καθέξει» τον κήπο του. Τον βρίσκει ελκυστικό, έχει επενδύσει τον εαυτό του σε αυτόν, είναι δεσμευμένος με αυτόν - τόσο ώστε μπορεί να πεταχτεί από το κρεβάτι του νωρίς το πρωί της Κυριακής για να γυρίσει στον κήπο του, μπορεί ακόμα και να παραμελήσει τη γυναίκα του για εκείνον.

Στην πορεία της κάθεξης αυτής, προκειμένου να φροντίσει τα λουλούδια και τους θάμνους του, μαθαίνει πολλά. Μαθαίνει πολλά για την κηπουρική - για τα χώματα και τα λιπάσματα, για το σκάλισμα και το κλάδεμα.

Και γνωρίζει καλά τον συγκεκριμένο κήπο -την ιστορία του, τα είδη των λουλουδιών και των φυτών που έχει, τη διάταξή του, τα προβλήματά του, ακόμα και το μέλλον του. Παρά το γεγονός ότι ο κήπος υπάρχει έξω από εκείνον, μέσα από την κάθεξη έχει φτάσει να υπάρχει και μέσα του. Η γνώση του για τον κήπο και το νόημα που έχει, τη διάταξή του, τα προβλήματά του, ακόμα και το μέλλον του. Παρά το γεγονός ότι ο κήπος υπάρχει έξω από εκείνον, μέσα από την κάθεξη έχει φτάσει να υπάρχει και μέσα του.

Διεύρυνση των ορίων του Εγώ

Η γνώση του για τον κήπο και το νόημα που έχει για εκείνον είναι κομμάτια του, μέρος της ταυτότητάς του, μέρος της ιστορίας του, μέρος της σοφίας του. Μέσα από την αγάπη και την κάθεξη, έχει με έναν πολύ πραγματικό τρόπο ενσωματώσει ή απορροφήσει τον κήπο, και με την ενσωμάτωση αυτή ο εαυτός του έχει διευρυνθεί και τα όρια του εγώ του έχουν επεκταθεί.

Αυτό που συμβαίνει λοιπόν στην πορεία πολλών χρόνων που αγαπάμε και επεκτείνουμε τα όριά μας για τις καθέξεις μας, είναι μια σταδιακή αλλά προοδευτική διεύρυνση του εαυτού, μια αφομοίωση του εξωτερικού κόσμου και μια μεταβολή των ορίων του εγώ, που επεκτείνονται και γίνονται περισσότερο διαπερατά.

Έτσι, όσο περισσότερο και για περισσότερο καιρό επεκτείνουμε τον εαυτό μας, όσο περισσότερο αγαπούμε, τόσο περισσότερο θολή γίνεται η διάκριση ανάμεσα στον εαυτό μας και στον κόσμο.

Ταυτιζόμαστε με τον κόσμο. Και καθώς τα όρια του εγώ μας θολώνουν και εξασθενούν, αρχίζουμε όλο και περισσότερο να βιώνουμε το ίδιο είδος έκτασης που έχουμε όταν καταρρέουν μερικώς τα όρια του εγώ μας και «ερωτευόμαστε».

Μόνο που αντί να συγχωνευθούμε προσωρινά και όχι ρεαλιστικά με ένα συγκεκριμένο αντικείμενο αγάπης, έχουμε ενωθεί ρεαλιστικά και πιο μόνιμα με μεγάλο μέρος του κόσμου.

Μια «μυστικιστική ένωση» με ολόκληρο τον κόσμο μπορεί να συμβεί. Το αίσθημα της έκστασης ή της ευδαιμονίας που συνδέεται με την ένωση αυτή, παρότι ίσως είναι πιο ήπιο και λιγότερο δραματικό από εκείνο που συνδέεται με τον έρωτα, είναι παρ' όλα αυτά πολύ πιο σταθερό και ανθεκτικό και τελικά ικανοποιητικό.

Είναι η διαφορά ανάμεσα στην «εκστατική εμπειρία» που χαρακτηρίζει τον έρωτα και αυτό που ο Abraham Maslow ονόμαζε «εμπειρία οροπεδίου». Τα μεγάλα ύψη δεν τα βλέπουμε ξαφνικά και μετά τα χάνουμε πάλι - τα κατακτούμε για πάντα.

Είναι προφανές και γενικά κατανοητό ότι η σεξουαλική δραστηριότητα και η αγάπη, παρότι μπορεί να εξαφανίζονται ταυτόχρονα, συχνά δεν συνδέονται, επειδή είναι κατά βάση ξεχωριστά φαινόμενα. Παρ' όλα αυτά, η εμπειρία της συνουσίας, και συγκεκριμένα του οργασμού (ακόμα και στον αυνανισμό), είναι μια εμπειρία που συνδέεται, κατά το μάλλον ή ήττον, με την κατάρρευση των ορίων τού εγώ και την επακόλουθη έκσταση.

Με αυτό δεν θέλω να πω ότι η έκσταση του οργασμού δεν μπορεί να γίνει πιο έντονη όταν τη μοιραζόμαστε με ένα αγαπημένο πρόσωπο. Μπορεί. Αλλά ακόμα και χωρίς έναν αγαπημένο σύντροφο, ή χωρίς κανένα σύντροφο, η κατάρρευση των ορίων τού εγώ που συμβαίνει σε συνδυασμό με τον οργασμό μπορεί να είναι απόλυτη.

Για ένα δευτερόλεπτο, μπορεί να ξεχάσουμε τελείως ποιοι είμαστε, να χάσουμε την επαφή με τον εαυτό μας, να χαθούμε στον χώρο και τον χρόνο, να νιώσουμε πως είμαστε έξω από τον εαυτό μας, να μεταφερθούμε.

Μπορεί να γίνουμε ένα με το σύμπαν.

Έρμαν Έσσε: Καταλαβαίνουμε ο ένας τον άλλο, μα κάθε άνθρωπος μπορεί να εξηγήσει μόνο τον εαυτό του

ΝΤΕΜΙΑΝ

Η ζωή κάθε ανθρώπου είναι ένας δρόμος προς τον εαυτό του, το πρόπλασμα ενός δρόμου, το προσχέδιο ενός μονοπατιού.

Κανένας άνθρωπος δεν έφτασε να είναι εντελώς ο εαυτός του, ωστόσο, οι πάντες φιλοδοξούν να το κατορθώσουν, άλλοι στα τυφλά, άλλοι µε περισσότερο φως, ο καθένας όπως μπορεί.

Όλοι μας ως το τέλος της ζωής μας κουβαλάμε τα υπολείμματα από τη γέννησή μας, τις μεμβράνες και το κέλυφος από τ’ αυγό ενός αρχέγονου κόσμου.

Πολλοί δεν καταφέρνουν ποτέ να γίνουν άνθρωποι.

Παραμένουν βάτραχοι, σαύρες, μυρμήγκια.

Πολλοί είναι άνθρωποι από τη μέση κι απάνω και ψάρια από τη μέση και κάτω.

Ο καθένας, ωστόσο, αντιπροσωπεύει μια προσπάθεια της φύσης να δημιουργήσει μια ανθρώπινη ύπαρξη.

Οι ρίζες μας είναι κοινές. Όλοι προερχόμαστε από την ίδια μήτρα.

Το κάθε άτομο ξεπετιέται από την ίδια άβυσσο, αγωνίζεται να πετύχει το σκοπό του.

Καταλαβαίνουμε ο ένας τον άλλο, μα κάθε άνθρωπος μπορεί να εξηγήσει μόνο τον εαυτό του

Έρμαν Έσσε, Ένα ινδικό παραμύθι

Το σαρκικό αγκάλιασμα είναι η κορύφωση του κορμιού και η απώλειά του

Η ερωτική συνάντηση αρχίζει με τη θέα του κορμιού που ποθούμε.

Ντυμένο ή γυμνό, το κορμί είναι μια παρουσία, μια μορφή, η οποία, προς στιγμή, είναι όλες οι μορφές του κόσμου.

Μόλις αγκαλιάσουμε τη μορφή αυτή, παύουμε να την αντιλαμβανόμαστε ως παρουσία και τη συλλαμβάνουμε ως συγκεκριμένη ύλη, απτή, που χωράει στην αγκαλιά μας και η οποία, παρόλα αυτά, είναι απεριόριστη.

Χανόμαστε ως πρόσωπα και βρισκόμαστε ως αισθήσεις.

Όσο η αίσθηση γίνεται πιο έντονη, το κορμί που αγκαλιάζουμε γίνεται πιο αχανές. Αίσθηση του απείρου.

Το κορμί μας χάνεται μέσα στο άλλο κορμί.

Το σαρκικό αγκάλιασμα είναι η κορύφωση του κορμιού και η απώλειά του.

Ο μεγαλύτερος κλέφτης ονείρων είναι ο φόβος

«Ο φόβος σκοτώνει πολύ περισσότερους ανθρώπους από ότι ο θάνατος.» -George Patton.

Πραγματικά παίρνοντας αυτή τη φράση ως αφορμή σκεφτήκαμε πόσες φορές ένας άνθρωπος πεθαίνει πριν τελικά πεθάνει;
Πόσες φορές ο φόβος σκότωσε τη ζωή και τα όνειρα του;
Τι ζωή ζει ο άνθρωπος, με κλεμμένα ή σκοτωμένα τα όνειρα του;
Πόσες φορές ο φόβος του έκλεψε τη ζωή, τη χαρά, την ευτυχία;
Πόσοι άνθρωποι επιβιώνουν χωρίς να ζουν;
Πίσω από όλα αυτά και πολλά άλλα, αυτός.
Ο μεγαλύτερος και πιο ύπουλος εχθρός του ανθρώπου. Ο φόβος.
Λες και μας περιμένει στη γη, πριν έρθουμε.
Ακόμη δεν έχουμε γεννηθεί και ο φόβος παραμονεύει…
Σε ένα κόσμο, που ακόμη και εάν γελάσει πολύ κάποια στιγμή, φροντίζει να το διορθώσει λέγοντας, «σε καλό να μου βγει...».

Φόβος, φόβος, φόβος,.. άλλες φορές φανερός, άλλες αφανής αλλά πάντα στη σκηνή, πρωταγωνιστής ή κομπάρσος στο έργο της ζωής του καθενός.

Το ξέρουν αυτό καλά, αυτοί που κρατούν τα ηνία της ανθρωπότητας. Ξέρουν ότι οι άνθρωποι «πρέπει να φοβούνται».

Ξέρουν ότι στα χέρια τους ο φόβος είναι «ένα εργαλείο διαχείρισης της ανθρώπινης συνείδησης».

Σήμερα περισσότερο από ποτέ ίσως, ο φόβος έχει πάρει τόσα διαφορετικά προσωπεία και μερικά είναι τόσο αθώα που πραγματικά είναι δύσκολο να τα αντιληφθεί κάποιος.

Η αθώα όψη του φόβου, γίνεται η πιο πονηρή αόρατη φυλακή του ανθρώπου.

Αυτή εάν θέλετε είναι και η πιο ύπουλη και πονηρή μορφή του.

Βέβαια πάντα «για το καλό μας», για την πατρίδα , για να μη πτωχεύσουμε, για τα παιδιά, για την ανθρωπότητα ….

Ο Γκάντι είχε πει: «νομίζουμε ότι ο εχθρός μας είναι το μίσος, ο φόβος είναι ο εχθρός μας».

Ο φόβος παράγει τόσες αρνητικές σκέψεις, συναισθήματα και συμπεριφορές, που όμοιο του δεν βρίσκεις.

«Γι’ αυτό ίσως ο φόβος να είναι το μόνο που θρέφει την ύπαρξη του Κακού στον κόσμο, ίσως ο ίδιος να είναι το μόνο Κακό που υπάρχει και μάχεται το Καλό».

Κι όμως άνθρωπε είσαι ακόμη ζωντανός!!!
Τι δύναμη και αντοχή έχεις και δεν το θυμάσαι!!!

Φαντάστηκες ποτέ, να έχεις έρθει σε ένα πεδίο που ο φόβος είχε προσγειωθεί χρόνια πριν καν έρθεις και ΕΣΥ να επέλεξες να είσαι εδώ για τον διώξεις;
Ναι άνθρωπε, είσαι πολύ μεγάλος !!!
Είσαι σίγουρα πολύ μεγαλύτερος από το φόβο, αλλιώς θα είχε τελειώσει το «παιχνίδι», από καιρό.

Σε θαυμάζω που αντέχεις!!!
Σε κοιτώ να μάχεσαι ακόμη κι όταν όλα φαίνονται χαμένα και αυτή είναι η στόφα του αληθινού ανθρώπου!!!
Εσύ που επιλέγεις να μην οδηγεί τη ζωή σου ο φόβος, εσύ είσαι αυτός που θα γράψει την ιστορία από εδώ και μπρος!!!
Από σήμερα ο φόβος σου σε φοβάται!!! Ειδικά όταν μετά από τόσα τον κοιτάς και χαμογελάς …τι μεγαλείο είναι αυτό!!!
Πήγαινε στο καθρέπτη και κοίτα το νικητή!!!
Ναι εσύ είσαι!!!
ΕΣΥ!!! ΕΣΥ!!!!
Κι αν κάποια φωνή σου ψιθυρίζει άλλα, πες της ότι το να είσαι νικητής είναι επιλογή!!!
Πες της ότι , «είμαστε καταδικασμένοι να νικήσουμε»!!!
Εάν βούρκωσες ή έκλαψες είναι γιατί είσαι δυνατός !!!
Είναι γιατί θυμήθηκες!!!
Εάν φωνάζεις μέσα σου ΝΑΙ και κτυπάς το στήθος σου είναι γιατί είσαι μεγάλος μαχητής και ξέρεις ότι η ώρα για τη ανθρωπότητα Ζυγώνει!!!
Για εσένα, για αυτούς που έχεις δίπλα σου, για αυτούς όλους τους ανθρώπους που είναι σήμερα εδώ αλλά και για όσους έρθουν στο μέλλον. Για την ανθρωπότητα την ίδια, έχεις την τιμή να διώξεις το φόβο από τη γή!!!
Γιατί μπορείς!!!
Γιατί Αξίζει!!!
Γιατί η ώρα είναι τώρα!!!

Μια ζωή χωρίς φόβους ,είναι πολλές ζωές σε μια και αυτό είναι που αξίζεις. Τίποτα λιγότερο!
Πολλές ζωές σε μία!!!

Ζήσε Άφοβα!!!

Η σχέση με τον εαυτό σου είναι η πιο σημαντική σχέση της ζωής σου

Η σχέση σου με τον εαυτό σου είναι η πιο ιερή σχέση στη ζωή σου.

Είναι αυτή η σχέση που θα καθορίσει κάθε άλλη σχέση σου. Την ποιότητα της, τη διάρκεια της, την αλήθεια της.

Είναι αυτή η σχέση που θα σου ανοίξει ή θα σου κλείσει πόρτες και δρόμους.

Ίσως σε έχουν μάθει πως είναι εγωιστικό να αγαπάς τον εαυτό σου, κάπως έτσι μεγαλώσαμε όλοι μας, με αυτήν την πεποίθηση. Όμως το πιο όμορφο πράγμα που μπορεί να σου συμβεί είναι μία σχέση βαθιάς και αληθινής αγάπης με εσένα. Και το καλύτερο είναι πως αυτή η σχέση σου με εσένα θα ωφελήσει και τους άλλους γύρω σου.

Άνοιξε διάπλατα την καρδιά σου σε εσένα, άνοιξε διάπλατα την αγκαλιά σου για εσένα.

Ξεκίνα τώρα! Μπες βαθιά μέσα σου, στην καρδιά σου και συγχώρεσε πρώτα απ’ όλα τα λάθη σου, μικρά ή μεγάλα, δεν έχει σημασία. Δες με ειλικρίνεια μέσα σου, χωρίς όμως να σε «χτυπάς», πάρε τώρα την ευθύνη για όλα τα λάθη σου, συγχώρεσε τον εαυτό σου και προχώρησε. Μόνο έτσι θα μπορέσεις να συνεχίσεις τη ζωή σου χωρίς περιττά βάρη που σε κρατάνε χαμηλά.

Μπες βαθιά μέσα σου με θάρρος, κοίταξε προσεκτικά, πόσα θέματα άλυτα έχεις σκεπάσει με πολλή τέχνη και τα έχεις ονομάσει κάπως αλλιώς. Και όλα αυτά τα θέματα αφορούν πάντα εσένα σε σχέση με εσένα. Χωρίς κριτική και χωρίς να κατηγορείς τον εαυτό σου, απλά με ειλικρίνεια και πολλή αγάπη θεράπευσε ότι μπορεί να υπάρχει ακόμα μέσα σου ανοιχτό. Αγάπη χρειάζεσαι και αυτήν την αγάπη θα σου τη δώσεις εσύ! Εσύ είσαι το πιο κατάλληλο πρόσωπο γι’ αυτό!

Φρόντισε τον εαυτό σου! Ποιός μπορεί να το κάνει καλύτερα εκτός από εσένα; Κανένας, πίστεψε με. Ακόμα κι αν κάποτε νομίζεις πως υπάρχει κάποιος που θα σε φροντίσει καλύτερα από εσένα, σύντομα θα καταλάβεις πως δε γίνεται.

Γι’ αυτό γνώρισε τον εαυτό σου, αγάπησε τον, φρόντισε τον, σεβάσου τον.

Αναγνώρισε την ομορφιά σου, εσωτερική κι εξωτερική, αναγνώρισε και συνειδητοποίησε πόσο υπέροχο πλάσμα είσαι, αναγνώρισε τα ταλέντα σου, το δυναμικό σου, την αξία σου. Χωρίς όμως όλα αυτά να γίνονται μέσα από το επίπεδο του «εγώ» σου αλλά μέσα από την καρδιά σου. Γι αυτό μην αφήνεις καμία εσωτερική εκκρεμότητα με εσένα, καμία πληγή ανοιχτή. Μην προσποιείσαι ποτέ και μη σκεπάζεις πράγματα μέσα σου, γιατί με την πρώτη ευκαιρία θα βγουν στην επιφάνεια, και τότε θα λες πως φταίνε οι άλλοι, οι όποιοι άλλοι.

Θα λες πως σε πλήγωσαν, ενώ απλά κάποιος θα έχει αγγίξει την ήδη ανοιχτή πληγή σου, για την οποία αδιαφορείς ή την έχεις απλά σκεπάσει. Θα λες πως σου λένε ψέματα, ενώ εσύ πρώτος/η λες ψέματα στον εαυτό σου. Θα λες πως αδιαφορούν για εσένα ή πως δε σε υπολογίζουν, ενώ πρώτος/η εσύ σε έχεις ξεχάσει και αδιαφορείς για σένα.

Γι αυτό άνοιξε τώρα την καρδιά σου στον υπέροχο, στην υπέροχη εσένα. Σκύψε στην ψυχή σου και αφουγκράσου. Τι σου λέει; Δεν περιγράφεται η στιγμή που θα συναντηθείς με την ψυχή σου. Είναι ότι καλύτερο θα σου έχει συμβεί.

Και ξέρεις ποιό είναι το καλύτερο; Όταν τα έχεις κάνει όλα αυτά, όταν έχεις γεμίσει το Είναι σου με την αγάπη σου, όταν έχεις αγγίξει την ψυχή σου, όταν έχεις αγκαλιάσει την καρδιά σου, τότε θα ξεχειλίζει η αγάπη σου και για όλους τους ανθρώπους γύρω σου, για όλα τα πλάσματα γύρω σου.

Τότε και μόνο τότε θα έχεις υγιείς σχέσεις σε όλους τους τομείς και με όλους γύρω σου. Γιατί όλα ξεκινούν από την ιερότερη σχέση της ζωής σου, κι αυτή είναι η σχέση σου με εσένα!

Ο σεβασμός είναι όμορφη λέξη

Ο σεβασμός είναι όμορφη λέξη. Είναι ένα από τα πιο όμορφα σύμβολα. Φανταστείτε ότι δεν έχετε ξανακούσει ποτέ τη λέξη. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να την επινοήσουμε και να καταλήξουμε σε μια συμφωνία για τη σημασία της. Άλλωστε, όπως συμβαίνει με όλα τα σύμβολα, πρέπει να συμφωνήσουμε με το σύμβολο, ειδάλλως αυτό δεν θα σημαίνει τίποτα για εμάς. Ο σεβασμός, όπως πολλά σύμβολα, αρχίζει από τον εαυτό μας και επεκτείνεται στους γύρω μας. Αν δεν σεβόμαστε τον εαυτό μας, πώς είναι δυνατόν να σεβαστούμε οτιδήποτε ή οποιονδήποτε άλλο;

Όταν σεβόμαστε τον εαυτό μας, αποδεχόμαστε τον εαυτό μας έτσι όπως είναι. Όταν σεβόμαστε τους άλλους, αυτό σημαίνει ότι τους αποδεχόμαστε έτσι όπως είναι. Όταν σεβόμαστε τα πάντα στη φύση —τα ζώα, τους ωκεανούς, την ατμόσφαιρα, τη γη- αποδεχόμαστε όλη την Πλάση έτσι όπως είναι. Όταν ερχόμαστε στον κόσμο, όλα είναι ήδη δημιουργημένα. Δεν ήταν δική μας επιλογή να εκτεθούμε στα δημιουργημένα πράγματα. Συνέβη, και το σεβόμαστε. Μπορούμε να κάνουμε κάτι καλύτερο; Δεν νομίζω. Σεβασμός είναι η πλήρης αποδοχή των πάντων, έτσι όπως είναι, όχι όπως θα θέλαμε να είναι. Αυτή θα μπορούσε να είναι μια ερμηνεία της λέξης σεβασμός.

Μόλις αποδεχτούμε τον εαυτό μας έτσι όπως είναι, παύουμε να επικρίνουμε τον εαυτό μας. Τότε, μας συμβαίνει κάτι εκπληκτικό: γαληνεύουμε. Παύουμε να έχουμε ψυχικές εντάσεις και δεν αντιμαχόμαστε κανέναν. Όλες οι εντάσεις που βιώνει η ανθρωπότητα οφείλονται στην έλλειψη σεβασμού. Όλοι οι πόλεμοι οφείλονται στο ότι κάποιοι δεν σεβάστηκαν τον τρόπο ζωής ορισμένων καλλιτεχνών. Αντί να σεβόμαστε τα δικαιώματα των άλλων, προσπαθούμε να τους επιβάλουμε τις δικές μας πεποιθήσεις. Και έτσι ξεσπά πόλεμος.

Οι έξυπνοι της ζωής συνεργάζονται ενώ οι κουτοί ανταγωνίζονται

 ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Δεν υπάρχει καμία αντίφαση. Προσπάθησε να δεις τη ζωή σαν μαραθώνιο. Υπάρχουν συμμετέχοντες που τρέχουν δίπλα σου. Όσο η παρουσία τους λειτουργεί σαν ερέθισμα και ενεργεί καθησυχαστικά, δεν παρουσιάζει κανένα πρόβλημα. Τη στιγμή, όμως, που κάποιος θελήσει να κερδίσει τον συναγωνιζόμενο, η κατάσταση αλλάζει τελείως.

Ο αρχικός στόχος, που έπρεπε να ήταν «να καταφέρει να τερματίσει» ή «να τρέξει γρήγορα», μετατρέπεται στον στόχο «να νικήσει εκείνο το άτομο». Ο συναγωνιστής, που έπρεπε να ήταν ένας φίλος, μετατρέπεται σε ορκισμένο εχθρό που πρέπει να συντριβεί. Κι αυτό φέρνει με τη σειρά του ύπουλες μεθοδεύσεις με σκοπό τη νίκη και οδηγεί ακόμα και σε αθέμιτες συμπεριφορές. Ακόμα κι όταν ολοκληρωθεί ο αγώνας, το άτομο αδυνατεί να γιορτάσει τη νίκη του συναγωνιστή και παλεύει με αισθήματα φθόνου και κατωτερότητας.

ΝΕΟΣ: Και γι’ αυτό ο ανταγωνισμός είναι μη αποδεκτός,

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Όπου υπάρχει ανταγωνισμός, προκύπτουν και ύπουλες μεθοδεύσεις και αθέμιτες συμπεριφορές. Δε χρειάζεται να νικήσεις κάποιον. Δεν είναι αρκετό να καταφέρεις να τερματίσεις;

ΝΕΟΣ: Αποκλείεται να είστε τόσο αφελής. Είστε πραγματικά αφελής αν έχετε τέτοιες απόψεις.

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Τότε, ας σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε ως παράδειγμα τον μαραθώνιο και ας επιστρέψουμε στην πραγματική κοινωνία. Αντίθετα με τον μαραθώνιο, όπου οι άνθρωποι συναγωνίζονται για τον καλύτερο χρόνο, σε μια κοινότητα που κυβερνάται από αρχηγό δεν υπάρχουν σαφή κριτήρια ως προς το τι συνιστά νίκη. Σε μια σχολική τάξη υπάρχουν κι άλλες παράμετροι πέραν των σχολικών μαθημάτων που μπορούν να επηρεάσουν τις αποφάσεις κάποιου. Κι όσο τα κριτήρια είναι ασαφή, ο κόσμος θα είναι γεμάτος ανθρώπους που κρατούν τους συντρόφους τους πίσω, παίρνουν τα εύσημα για τη δουλειά άλλων και κολακεύουν τους ηγέτες τους με στόχο να κερδίσουν την αναγνώριση μόνο για τους εαυτούς τους. Έχεις γίνει μάρτυρας αυτού ακόμα και στον εργασιακό σου χώρο, έτσι δεν είναι;

ΝΕΟΣ: Ναι, μάλλον…

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Προκειμένου να αποτρέψει τέτοιες καταστάσεις, ένας οργανισμός πρέπει να εφαρμόζει μια πραγματική δημοκρατία όπου δεν υπάρχει ανταμοιβή, τιμωρία, αλλά και ανταγωνισμός. Έχε, σε παρακαλώ, στο μυαλό σου πως η σχολική εκπαίδευση που προσπαθεί να χειραγωγήσει τους άλλους με ανταμοιβή και τιμωρία αντιπροσωπεύει μια συμπεριφορά που δε θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από τη δημοκρατία.

ΝΕΟΣ: Τότε, πείτε μου το εξής. Τι πιστεύετε πως είναι η δημοκρατία; Τι είδος οργανισμού ή κοινότητας θα χαρακτηρίζατε δημοκρατικό;

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Μια κοινότητα που διοικείται όχι βάσει της αρχής του ανταγωνισμού, αλλά βάσει της αρχής της συνεργασίας.

ΝΕΟΣ: Αρχή της συνεργασίας;

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Αντί για τον ανταγωνισμό με τους άλλους, να βάζεις τη συνεργασία με τους άλλους πάνω απ’ όλα τα άλλα. Αν καταφέρεις να λειτουργήσεις με γνώμονα την αρχή της συνεργασίας στην τάξη σου, οι μαθητές σου πιθανώς να υιοθετήσουν ένα σχέδιο ζωής που θα τους επιτρέπει να λένε “οι άνθρωποι είναι σύντροφοί μου”.

ΝΕΟΣ: Χα χα! Ας συναδελφωθούμε όλοι κι ας βάλουμε τα δυνατά μας; Ούτε καν στα νηπιαγωγεία δε στέκουν αυτά τα όνειρα θερινής νυκτός!

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Ας υποθέσουμε ότι έχουμε έναν μαθητή που έχει εκδηλώσει επανειλημμένως προβληματικές συμπεριφορές. Πολλοί εκπαιδευτικοί θα σκέφτονταν: Τι να κάνω με αυτόν τον μαθητή; Θα σκέφτονταν αν θα πρέπει να επαινέσουν, να επιπλήξουν ή να αγνοήσουν το αγόρι, ή αν θα πρέπει να ακολουθήσουν κάποια άλλη προσέγγιση. Και τότε θα το φώναζαν στο γραφείο των καθηγητών, όπου και θα ασχολούνταν μεμονωμένα με την περίπτωσή του. Αλλά αυτός ο τρόπος σκέψης είναι λανθασμένος.

ΝΕΟΣ: Γιατί;

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Το πρόβλημα εδώ είναι ότι η αρχή του ανταγωνισμού έχει διαποτίσει όλη την τάξη, όχι ότι το παιδί που εκδήλωσε την προβληματική συμπεριφορά είναι κακό. Αν πάθαινε πνευμονία, για παράδειγμα, δε θα την πάθαινε επειδή την κόλλησε μόνο του, αλλά επειδή ολόκληρη η τάξη είχε προσβληθεί εξαρχής. Η προβληματική του συμπεριφορά είναι σύμπτωμα. Αυτός είναι ο τρόπος σκέψης της αντλεριανής ψυχολογίας.

ΝΕΟΣ: Είναι αρρώστια ολόκληρης της τάξης;

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Ναι, είναι μια αρρώστια που ονομάζεται «αρχή του ανταγωνισμού». Αυτό που απαιτείται από τους εκπαιδευτικούς είναι να κοιτάξουν την κοινότητα εντός της οποίας εντοπίζεται το πρόβλημα, όχι το μεμονωμένο άτομο που το εκ δηλώνει. Και τότε, αντί να προσπαθεί να θεραπεύσει το άτομο, να αρχίσει να θεραπεύει την ίδια την κοινότητα.

ΝΕΟΣ: Πώς θεραπεύει κανείς μια ολόκληρη τάξη που πάσχει από πνευμονία;

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Παύει να ανταμείβει και να τιμωρεί, ενώ παράλληλα καταπνίγει συνεχώς εν τη γενέσει του τον ανταγωνισμό. Απαλλάσσει την τάξη από την αρχή του ανταγωνισμού. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος.

ΝΕΟΣ: Αυτό θα ήταν αδύνατο και θα είχε και το αντίθετο αποτέλεσμα! Ξεχάσατε πως εφάρμοσα την εκπαίδευση χωρίς έπαινο, και απέτυχα;

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Ναι, το ξέρω. Ας σταθούμε εδώ για ένα λεπτό και ας κάνουμε μια αποτίμηση των σημείων που συζητήσαμε. Πρώτα απ’ όλα, η ίδια η φύση του ανταγωνισμού, όπου οι άνθρωποι αναμετρώνται μεταξύ τους για το ποιος θα επικρατήσει σε δύναμη ή ποιος θα τερματίσει πρώτος, πάντα καταλήγει σε κάθετες σχέσεις. Γιατί δημιουργεί νικητές και ηττημένους και τις συνεπαγόμενες ιεραρχικές σχέσεις που τους συνδέουν.

ΝΕΟΣ: Σύμφωνοι.

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Αντιθέτως, οι οριζόντιες σχέσεις που πρεσβεύει η αντλεριανή ψυχολογία είναι εμποτισμένες με την αρχή της συνεργασίας. Κανείς δεν ανταγωνίζεται κανέναν, και δεν υπάρχουν νικητές και ηττημένοι. Δεν έχει σημασία αν υπάρχουν διαφορές ως προς το επίπεδο γνώσεων ή εμπειρίας ή ικανότητας ανάμεσα στα άτομα. Όλοι είναι ίσοι, ανεξαρτήτως ακαδημαϊκών ή επαγγελματικών επιτευγμάτων, και η συνεργασία είναι εκείνη που δίνει νόημα στην έννοια της κοινότητας.

ΝΕΟΣ: Ώστε αυτό εννοείτε όταν μιλάτε για δημοκρατικό κράτος;

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Ναι. Η αντλεριανή ψυχολογία είναι μια βασισμένη σε οριζόντιες σχέσεις, ψυχολογία της δημοκρατίας.

ΝΕΟΣ: Εντάξει. Τα σημεία σύγκρουσης είναι σαφή. Εσείς λέτε ότι δεν είναι πρόβλημα του ατόμου, αλλά ολόκληρης της τάξης ότι η αρχή του ανταγωνισμού που έχει διαποτίσει την τάξη είναι η ρίζα του κακού.

Εγώ, από την άλλη, επικεντρώνομαι στο άτομο. Για ποιον λόγο συμβαίνει αυτό; Λοιπόν, για να δανειστώ τα δικά σας λόγια , ο λόγος είναι ο σεβασμός. Κάθε μαθητής , με τη δική του μοναδική προσωπικότητα, υφίσταται ως ένα ξεχωριστό πλάσμα. Υπάρχουν διάφορα είδη μαθητών. Κάποιοι είναι ήσυχοι και φρόνιμοι, άλλοι θορυβώδεις και ζωηροί, άλλοι είναι σοβαροί κι άλλοι έχουν φλογερό ταπεραμέντο. Δεν είναι ένα πλήθος χωρίς ατομικά χαρακτηριστικά.

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Ναι, βέβαια, έτσι είναι.

ΝΕΟΣ: Αλλά κι εσείς, ακόμα κι όταν μιλάτε περί δημοκρατίας, προσπαθείτε να μη βλέπετε το κάθε παιδί ξεχωριστά, αλλά να τα βλέπετε όλα ομαδικά. Επιπλέον, ευαγγελίζεστε ότι όλα θα αλλάξουν αν αλλάξουμε το σύστημα. Αυτό είναι στην ουσία κομμουνισμός.

Η δική μου άποψη είναι διαφορετική . Δεν έχει σημασία ποιο είναι το σύστημα – δημοκρατικό, κομμουνιστικό ή οτιδήποτε άλλο. Εγώ ασχολούμαι με την πνευμονία καθενός ξεχωριστά, όχι με την πνευμονία όλης της τάξης,

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Γιατί αυτό έκανες πάντα.

ΝΕΟΣ: Μιλώντας συγκεκριμένα, εσείς πώς θα αντιμετωπίζατε την πνευμονία τους; Αυτό είναι ένα ακόμα σημείο σύγκρουσης. Η δική μου απάντηση θα ήταν με επιδοκιμασία. Ικανοποιώντας την ανάγκη τους για επιδοκιμασία.

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Χμ…

ΝΕΟΣ: Καταλαβαίνω. Πραγματικά καταλαβαίνω την άρνησή σας απέναντι στην ανάγκη για επιδοκιμασία. Εγώ όμως την αποδέχομαι ενεργά. Έχω καταλήξει σε αυτό το συμπέρασμα βάσει προσωπικής εμπειρίας, οπότε δεν πρόκειται να υποκύψω εύκολα. Αναζητώντας απεγνωσμένα την επιδοκιμασία, τα παιδιά αυτά ξεπάγιασαν από το κρύο και αρρώστησαν.

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Μπορείς να εξηγήσεις τη λογική πίσω από το συμπέρασμά σου;

ΝΕΟΣ: Στην αντλεριανή ψυχολογία, αρνείστε την ανάγκη για επιδοκιμασία. Για ποιον λόγο; Γιατί ως αποτέλεσμα της επιθυμίας του να γίνει αποδεκτό από έναν τρίτο, το άτομο, ενεργώντας υπό την πίεση της ανάγκης για επιδοκιμασία, θα αρχίσει, προτού το καταλάβει, να ζει μια ζωή που εναρμονίζεται με τις επιθυμίες αυτού του τρίτου. Με άλλα λόγια, θα ζει τη ζωή ενός άλλου.

Αλλά δε ζούμε για να ικανοποιούμε τις προσδοκίες κάποιου άλλου. Είτε αυτός ο άλλος είναι οι γονείς μας ή ο καθηγητής μας ή ο οποιοσδήποτε άλλος, δεν πρέπει να επιλέγουμε ένα σχέδιο ζωής που ικανοποιεί τις προσδοκίες εκείνου του άλλου. Σωστά το λέω;

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Ναι.

ΝΕΟΣ: Αν κάποιος ανησυχεί συνεχώς για το πώς τον κρίνουν οι άλλοι, καταλήγει να μη ζει την ίδια του τη ζωή. Γίνεται ένας τρόπος ζωής που δεν είναι πλέον ελεύθερος. Πρέπει να είμαστε ελεύθεροι. Κι αν κάποιος ευελπιστεί να βρει την ελευθερία, δεν πρέπει να αναζητά την επιδοκιμασία. Δεν είναι εσφαλμένη η κατανόησή μου, σωστά;

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Όχι, δεν είναι εσφαλμένη

ΝΕΟΣ: Είναι μια υπέροχη, αληθινά θαρραλέα ιστορία. Αλλά ξέρετε τι γίνεται; Δυστυχώς, δεν μπορούμε να είμαστε αρκετά δυνατοί! Ακόμα κι εσείς, αν παρατηρούσατε την πραγματική καθημερινότητα με τους μαθητές, θα καταλαβαίνατε. Κάνουν ό,τι μπορούν για να παραστήσουν τους σκληρούς, αλλά μέσα τους είναι τρομερά ανασφαλείς. Δεν μπορούν με τίποτα να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση και υποφέρουν από αισθήματα κατωτερότητας. Χρειάζονται την επιδοκιμασία των άλλων.

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Είναι ακριβώς έτσι όπως το λες.

ΝΕΟΣ: Μη συμφωνείτε τόσο επιπόλαια μαζί μου, ξεπερασμένε Σωκράτη! Τα άτομα για τα οποία μιλάτε εσείς είναι όλοι σκέτα αγάλματα του Δαβίδ.

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Αγάλματα του Δαβίδ;

ΝΕΟΣ: Ναι, γνωρίζετε τον Δαβίδ του Μιχαήλ Άγγελου, έτσι; Είναι η ιδανική αναπαράσταση του ανθρώπινου σώματος – συμμετρικό και μυώδες, χωρίς ίχνος λίπους. Αλλά είναι μια εξιδανικευμένη εικόνα, χωρίς σάρκα και οστά, και δεν αναπαριστά ένα πλάσμα που υπάρχει στην πραγματικότητα. Οι πραγματικοί άνθρωποι παθαίνουν στομαχόπονους, οι πραγματικοί άνθρωποι αιμορραγούν! Εσείς μιλάτε πάντα για τους ανθρώπους λες και είναι εκείνο το ιδανικό άγαλμα του Δαβίδ.

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Χα χα! Ενδιαφέρων ο τρόπος που το θέτεις.

ΝΕΟΣ: Αυτό στο οποίο εστιάζω εγώ είναι οι αληθινοί, ζωντανοί άνθρωποι. Μιλάω για ευαίσθητα παιδιά, στο έπακρον ατομικιστές, παιδιά που είναι από κάθε άποψη αμήχανα και εύθικτα. Πρέπει να ικανοποιήσω αυτή την ανάγκη για επιδοκιμασία σε καθένα ξεχωριστά, και με πιο υγιή τρόπο. Με μία λέξη, πρέπει να τα επαινέσω. Αν δεν το πράξω, δε θα μπορέσουν να ανακτήσουν το θάρρος που έχασαν.

Ενδύεστε τον χιτώνα του ενάρετου ανθρώπου, αλλά κρατάτε τους αδύναμους σε απόσταση. Έχετε ιδεαλιστικές θεωρίες για τους θαρραλέους και τους λεοντόκαρδους, αλλά τίποτα για τους πραγματικούς ανθρώπους.

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Μάλιστα . Αν τα λόγια μου ακούστηκαν ως μη πρακτικές, ιδεαλιστικές θεωρίες, δεν ήταν αυτή η πρόθεσή μου. Η φιλοσοφία πρέπει να είναι μια αναζήτηση που βασίζεται σε στέρεο έδαφος, έχοντας πάντα επίγνωση ότι τα ιδανικά που κυνηγάμε δεν παύουν να είναι ιδανικά. Ας δούμε από μια άλλη σκοπιά τους λόγους για τους οποίους η αντλεριανή ψυχολογία δεν αποδέχεται την ανάγκη για επιδοκιμασία.

ΝΕΟΣ: Α, προσπαθείτε να δικαιολογήσετε τα πάντα, ακριβώς σαν τον Σωκράτη!

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Ο όρος «αίσθημα κατωτερότητας» που ανέφερες νωρίτερα είναι κλειδί εδώ.

ΝΕΟΣ: Χμ… Θέλετε να μιλήσουμε για αισθήματα κατωτερότητας; Εντάξει. Ξέρετε, είμαι ειδικός στα αισθήματα κατωτερότητας.

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Κατ’ αρχάς, κατά την παιδική ηλικία, όλοι οι άνθρωποι ανεξαιρέτως έχουν αισθήματα κατωτερότητας. Αυτό αποτελεί μείζον δεδομένο στην αντλεριανή ψυχολογία.

ΝΕΟΣ: Ανεξαιρέτως;

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Ακριβώς. Ο άνθρωπος είναι μάλλον το μόνο πλάσμα του οποίου το σώμα χρειάζεται μεγαλύτερο διάστημα για να αναπτυχθεί απ’ ό,τι ο νους. Ενώ στα άλλα πλάσματα το σώμα και ο νους αναπτύσσονται με την ίδια ταχύτητα, στους ανθρώπους πρώτα αναπτύσσεται ο νους, ενώ το σώμα μένει πίσω. Κατά μία έννοια, είμαστε όντα που ζουν δεμένα χειροπόδαρα. Γιατί, παρόλο που το μυαλό μας είναι ελεύθερο, το σώμα μας δεν είναι.

ΝΕΟΣ: Χμ, ενδιαφέρουσα σκοπιά αυτή.

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Ως αποτέλεσμα, τα παιδιά παλεύουν με το κενό που υπάρχει ανάμεσα σε αυτό που θέλουν να κάνουν από νοητικής πλευράς και αυτό που μπορούν να κάνουν από σωματικής πλευράς. Υπάρχουν πράγματα που εμείς οι ενήλικες γύρω τους μπορούμε να κάνουμε, αλλά εκείνα δεν μπορούν: εκείνο το ράφι όπου οι μεγάλοι βάζουν πράγματα αυτά δεν το φτάνουν εκείνες τις πέτρες που μπορούν να κουβαλήσουν οι ενήλικες αυτά δεν μπορούν να τις σηκώσουν και δεν μπορούν να συμμετέχουν και στις συζητήσεις τους.

Τα παιδιά βιώνουν αυτή την αίσθηση ανημπόριας -ή ανολοκλήρωτου εαυτού, θα μπορούσε να πει κανείς- και, κατά κανόνα, δεν μπορούν παρά να έχουν αισθήματα κατωτερότητας

ΝΕΟΣ: Άρα ξεκινούν τη ζωή τους ως ανολοκλήρωτα όντα;

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Ναι. Φυσικά, τα παιδιά δεν είναι «ανολοκλήρωτα» ως άνθρωποι. Απλώς η σωματική ανάπτυξη δε συμβαδίζει ακόμα με τη νοητική. Αλλά οι ενήλικες βλέπουν μόνο τις σωματικές τους ανάγκες και αρχίζουν να τους φέρονται σαν μωρά. Δεν προσπαθούν να δουν το μυαλό των παιδιών. Οπότε, είναι φυσικό τα παιδιά να έχουν αισθήματα κατωτερότητας. Γιατί παρ’ ότι το μυαλό τους δε διαφέρει από αυτό των ενηλίκων, δεν αναγνωρίζεται η ανθρώπινη αξία τους.

ΝΕΟΣ: Όλοι οι άνθρωποι ξεκινούν ως ανολοκλήρωτα όντα, οπότε όλοι βιώνουν αισθήματα κατωτερότητας. Αρκετά απαισιόδοξη αυτή η άποψη.

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Δεν έχει μόνο αρνητικά. Αυτό το αίσθημα κατωτερότητας, αντί να γίνεται εμπόδιο, αποτελούσε πάντα ερέθισμα για προσπάθεια και εξέλιξη.

ΝΕΟΣ: Με ποιον τρόπο;

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Αν τα ανθρώπινα πόδια ήταν το ίδιο γρήγορα με αυτά των αλόγων, τότε δε θα είχαν εφευρεθεί ποτέ οι άμαξες πιθανώς ούτε και τα μηχανοκίνητα οχήματα. Αν μπορούσαμε να πετάξουμε σαν τα πουλιά, δε θα είχε εφευρεθεί ποτέ το αεροπλάνο. Αν είχαμε γούνα σαν αυτή της πολικής αρκούδας, δε θα είχαν εφευρεθεί τα χειμερινά ρούχα, και αν κολυμπούσαμε σαν τα δελφίνια, δε θα είχε υπάρξει ποτέ ανάγκη για πλοία ή ναυτικές πυξίδες.

Ο πολιτισμός είναι το προϊόν της ανάγκης του ανθρώπου για να ξεπεράσει τη σωματική του αδυναμία, και η ιστορία της ανθρωπότητας είναι η ιστορία του θριάμβου της επί της κατωτερότητάς της.

ΝΕΟΣ: Δηλαδή, επειδή ήμασταν αδύναμοι καταφέραμε να κτίσουμε τέτοιον πολιτισμό;

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Ακριβώς. Και για να το πάμε ένα βήμα παραπέρα, εξαιτίας αυτής της αδυναμίας είναι που οι άνθρωποι δημιουργούν κοινωνίες και ζουν με σχέσεις συνεργασίας. Από την εποχή του κυνηγού-συλλέκτη ακόμα, ζούσαμε σε ομάδες και συνεργαζόμασταν με τους συντρόφους μας για το κυνήγι ζώων και την ανατροφή των παιδιών. Δεν ήταν ότι θα 'θέλα με όντως να συνεργαζόμαστε μεταξύ μας. Ήταν ότι ήμασταν αδύναμοι – τόσο απελπιστικά αδύναμοι, που δεν μπορούσαμε να ζήσουμε χώρια.

ΝΕΟΣ: Λόγω αυτής της αδυναμίας οι άνθρωποι σχημάτισαν ομάδες και δημιούργησαν κοινωνίες. Άρα, λοιπόν, η δύναμή μας και ο πολιτισμός μας είναι καρποί αυτής της αδυναμίας.

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Βλέποντάς το από την ανάποδη, δεν υπάρχει τίποτα πιο τρομακτικό για τον άνθρωπο από την απομόνωση. Για τους απομονωμένους ανθρώπους, δεν απειλείται μόνο η σωματική τους ασφάλεια αλλά και η ψυχική. Γιατί, ενστικτωδώς, γνωρίζουμε πολύ καλά ότι δεν μπορούμε να ζήσουμε μόνοι μας. Ως αποτέλεσμα, λαχταράμε πάντα μια δυνατή σύνδεση με άλλους. Αντιλαμβάνεσαι τι σημαίνει αυτό το γεγονός ;

ΝΕΟΣ: Όχι. Τι σημαίνει ;

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Όλοι έχουν μέσα τους έμφυτο το αίσθημα της κοινότητας. Και είναι κάτι που συνδέεται βαθιά με την ανθρώπινη ταυτότητα.

ΝΕΟΣ: Ααα!

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Όπως δεν μπορούμε να φανταστούμε μια χελώνα χωρίς καβούκι ή μια καμηλοπάρδαλη με κοντό λαιμό, έτσι δεν υφίσταται και άνθρωπος που να είναι εντελώς αποκομμένος από τους γύρω του. Το αίσθημα της κοινότητας δεν είναι κάτι που αποκτάται, αλλά κάτι που ο άνθρωπος ξεθάβει από μέσα του, γι’ αυτό και μπορεί να το μοιράζεται με άλλους ανθρώπους. Όπως διευκρινίζει ο Άντλερ, «το αίσθημα της κοινότητας αντικατοπτρίζει πάντα την αδυναμία του σώματος και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι μας».

ΝΕΟΣ: Ένα αίσθημα κοινότητας που πηγάζει από την ανθρώπινη αδυναμία.

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Τα ανθρώπινα όντα είναι σωματικά αδύναμα. Αλλά ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι αξεπέραστος, πολύ δυνατότερος από οποιουδήποτε άλλου ζώου. Είμαι σίγουρος ότι γνωρίζεις πολύ καλά πόσο αντίθετο στους νόμους της φύσης είναι να σπαταλά κανείς τον καιρό του ανταγωνιζόμενος τους συντρόφους του. Το αίσθημα κοινότητας δεν είναι κάποιο ονειροπόλο ιδανικό. Είναι μια θεμελιώδης αρχή της ζωής που ενυπάρχει μέσα μας.

Ο μεγάλος ποιητής λέει αυτό που αληθινά αισθάνεται

Ο μεγάλος ποιητής λέει αυτό που αληθινά αισθάνεται. Ο μεσαίος ποιητής λέει αυτό που αποφασίζει να αισθανθεί. Ο κατώτερος ποιητής λέει αυτό που νομίζει ότι πρέπει να αισθανθεί.

Αλλά όλα αυτά δεν έχουν τίποτα να κάνουν με την ειλικρίνεια.

Καταρχάς κανείς δεν ξέρει τί αισθάνεται αληθινά: μπορεί να αισθανθούμε ανακούφιση για το θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου και να νομίζουμε ότι αισθανόμαστε λύπη, γιατί είναι αυτό που πρέπει να αισθανθούμε σε μια δεδομένη στιγμή. Οι περισσότεροι άνθρωποι αισθάνονται συμβατικά, αν και με την μεγαλύτερη ανθρώπινη ειλικρίνεια. Αλλά δεν αισθάνονται κατά κανένα τρόπο, σε κανένα βαθμό πνευματικής ειλικρίνειας, και είναι αυτό που έχει σημασία για τον ποιητή. Είναι δε τόσο αληθινό, που δεν πιστεύω ότι υπάρχουν σε όλη την μακρά ιστορία της Ποίησης περισσότεροι από τέσσερεις ή πέντε ποιητές που να έχουν πει αυτό που αισθάνονται αληθινά και όχι μόνο πραγματικά. Υπάρχουν πολύ μεγάλοι που δεν το είπαν ποτέ, που ήταν πάντα ανίκανοι να το πουν. Επιπλέον, υπάρχουν σε μερικούς ποιητές στιγμές όπου λένε αυτό που αισθάνονται. Ο Wordsworth το είπε εδώ κι εκεί.

Ο Coleridge το είπε μία ή δύο φορές. Επίσης η Μπαλάντα του γέρου Ναυτικού και το Kubla Khan είναι τα πιο ειλικρινή από όλα τα έργα του Milton, θα έλεγα και από όλο τον Shakespeare. Μια μόνο επιφύλαξη σε ό,τι αφορά τον Shakespeare: Ο Shakespeare ήταν ουσιαστικά και διαρθρωτικά προσποιητός, έτσι η σταθερή ανειλικρίνειά του καταλήγει σε μια σταθερή ειλικρίνεια. Κι αυτό είναι που κάνει το μεγαλείο του.

Όταν ένας κατώτερος ποιητής αισθάνεται, αισθάνεται σύμφωνα με μια συγγραφή υποχρεώσεων. Μπορεί να είναι ειλικρινής με τη συγκίνηση. Τί σημασία έχει αν δεν είναι με την ποίηση; Υπάρχουν ποιητές που προβάλλουν στον στίχο αυτό που αισθάνονται, αλλά δεν έχουν ποτέ αντιληφθεί ότι δεν το έχουν αισθανθεί.

Ο Camoes κλαίει για την απώλεια της «ευγενικής του ψυχής», αλλά τελικά είναι ο Πετράρχης που κλαίει.

Εάν ο Camoes είχε μιαν ειλικρινή και προσωπική συγκίνηση, θα είχε βρει νέα έκφραση, νέες λέξεις – όλα, εκτός από το σονέτο και τον δεκασύλλαβο στίχο. Αλλά όχι, πήρε το δεκασύλλαβο σονέτο όπως θα είχε πάρει το πένθος στη ζωή.

Oμάδα ερευνητών υποστηρίζει ότι εντόπισε μακρινούς εξωπλανήτες

Διεθνής ομάδα ερευνητών που μελετά τα σήματα που έχει συλλέξει το διεθνές δίκτυο ραδιοτηλεσκοπίων LOFAR αναφέρει ότι κάποια από τα σήματα υποδεικνύουν την παρουσία εξωπλανητών. Είναι η πρώτη φορά που γίνεται εντοπισμός εξωπλανητών με τέτοιου είδους χρήση ραδιοσημάτων.

Με δημοσίευση τους στην επιθεώρηση «Nature Astronomy» οι ερευνητές αναφέρουν ότι η μελέτη σημάτων από 19 άστρα υποδεικνύουν την παρουσία εξωπλανητών σε κάποια από αυτά.

Τα σήματα προέρχονται από ερυθρούς νάνους, τον τύπο άστρου που σύμφωνα με τους αστρονόμους αποτελεί τη συντριπτική πλειοψηφία του γαλαξία μας και πιθανώς του Σύμπαντος. Τα σήματα προέρχονται από ερυθρούς νάνους που βρίσκονται σε αποστάσεις ως και 165 έτη φωτός μακριά από εμάς. Σύμφωνα με τους ερευνητές για τέσσερα από τα σήματα έφθασαν η μόνη λογική εξήγηση για την ύπαρξη τους είναι ότι η πηγή προέλευση τους είναι κάποιος πλανήτης.

Έχει διαπιστωθεί από μελέτες στο ηλιακό μας σύστημα ότι οι πλανήτες εκπέμπουν ισχυρά ραδιοκύματα καθώς τα μαγνητικά τους πεδία αλληλεπιδρούν με τους ηλιακούς ανέμους. Είναι η πρώτη φορά που αστρονόμοι εντοπίζουν ραδιοκύματα τα οποία φαίνεται ότι προέρχονται από ένα εξωπλανήτη και όπως αναφέρουν οι ερευνητές «είναι ένα σημαντικό βήμα στην ραδιοαστρονομία». Προς το παρόν οι ερευνητές δεν γνωρίζουν το μέγεθος ή τα χαρακτηριστικά αυτών των πλανητών, αν για παράδειγμα είναι κατοικήσιμοι, αλλά όλα τα σήματα είναι παρόμοια με παρόμοια με αυτά που εκπέμπει ο Δίας όταν αλληλεπιδρά με τον ηλιακό άνεμο. Ίσως λοιπόν να είναι όλοι γίγαντες αερίου.

«Τα αποτελέσματα της έρευνας μπορεί να οδηγήσουν σε νέες τεχνικές αναζήτησης πλανητών μακριά από το ηλιακό μας σύστημα» αναφέρει ο αστροφυσικός με ειδίκευση στον εντοπισμό και μελέτη εξωπλανητών Μπέντζαμιν Πόουπ καθηγητής του Πανεπιστημίου Κούινσλαντ στην Αυστραλία, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. Μέχρι σήμερα οι αστρονόμοι η χρήση ραδιοσημάτων για τον εντοπισμό εξωπλανητών γινόταν με διαφορετικό τρόπο και περιοριζόταν σε κοντινές αποστάσεις. Οι έρευνες αυτές δεν είχαν ξεπεράσει μέχρι σήμερα τα τέσσερα έτη φωτός.

Ο καλύτερος δείκτης και απο-δείκτης

«Θεοί, Έλληνες Θεοί
ακούστε μας στη σιωπή σας.
Ας μας αποκαλύψουν μυστικές φωνές πού ‘ναι ο κρυψώνας σας;
Σε τι όρη ψηλά σας κρύβει από τους θνητούς ο ήλιος;»
(E. B. Browning)

Είναι αλήθεια ότι ο καιρός, ο χρόνος ο αλεστής, είναι ο καλύτερος δείκτης και απο-δείκτης. Μίας σειράς πραγμάτων, αλλά και της συνέπειας, της καθαρότητας, της αλκής και της επιμονής. Και για αυτό τον εμπιστευόμαστε εμείς. Ως μοναδικό μας σύμμαχο για να απο-δείξει και να κατα-δείξει. Το ποιοί είμαστε εμείς και ποια εντέλει η ειδοποιός διαφορά μας από τους «άλλους». Από τους γύρω, τους τριγύρω και τους λοιπούς που έσπευσαν να καλύψουν με την αφεντιά τους τη διαφορά που δημιουργήσαμε πριν μία δεκαετία, όταν το δόρυ αιφνιδίως εκσφενδονίσθηκε υπερβολικά μακριά για τις αντοχές των υπηρετών του συστήματος.

Καλοκαίριασε και κάνουμε σκέψεις. Ελεύθερα και απλά. Το δικαιούμαστε άλλωστε. Είναι το μόνο που ελεύθερα μπορούμε να πράξουμε στο έπακρο δίχως τις ενοχλητικές παρεμβολές και τρικλοποδιές τους. Δίχως τα χυδαία εμπάργκο τους, δίχως τη συνομωσία σιωπής που εξυφαίνουν, δίχως τις περιφερειακές επιχειρήσεις αποκοπής μας από τους ανυποψίαστους νεοφώτιστους, δίχως τις προβοκάτσιες τους και δίχως τις ανίερες συμπορεύσεις που συνεχώς επιχειρούν.

Αντίθετα από την ποίηση του Browning, οι Θεοί κατεβάζουν το φώς τους αδιακρίτως, δίχως να το αρνούνται σε κανέναν. Ακόμη και στους «απέναντι», στους χυδαίους και τους κακοήθεις. Η σχετική κατάθεση των προγόνων υπήρξε σαφής. Σαφέστατη. Χρησιμοποίησαν τον όρο «Παιδεία». Και ιδεώδες της «Παιδείας» ώρισαν το να γίνουν οι άνθρωποι ικανοί να δίδουν σε άλλους το δικαίωμα του λόγου και, επίσης, να καταλαβαίνουν τα όσα οι άλλοι λέγουν, δηλαδή «ΛΟΓΟΝ ΔΙΔΟΝΑΙ ΚΑΙ ΛΑΜΒΑΝΕΙΝ» (Ξενοφών, «Οικονομικός», 11,22). Ο κάθε άνθρωπος, δια της Παιδείας, οφείλει να καταστεί ταυτοχρόνως ικανός δότης και ικανός λήπτης λόγου. Και καλλιεργείας…

Οι άθλιοι έχουν την τάση να ξαναπέφτουν στην αθλιότητα. Για αυτό τους κατανοούμε. Κανείς δεν μπορεί να γίνει αυτομάτως Έλληνας (με την αυστηρά πολιτισμική διάσταση του όρου) με το πάτημα ενός κουμπιού, αλλάζοντας την ταμπέλα του Χριστιανού με εκείνη του Εθνικού. Η κατάληξη είναι να κακοποιεί τα πάντα ανάμεσα στους δύο όρους «Έλλην» και «Εθνισμός». Τους κατανοούμε αλλά δεν τους θέλουμε γύρω μας. Ας καταγγέλλουν χαιρέκακα τον μόνο όρο που προσδιορίζει εκείνον που εξακολουθεί να αποτελεί ζώντα φορέα της Εθνικής του Παραδόσεως ως δήθεν… «αδόκιμο», είτε επειδή έχουν πολύ μίσος μέσα τους και δεν ξέρουν τι να το κάνουν, είτε γιατί παπαγαλίζουν τις βλακείες άλλων εχθρών. Τους κατανοούμε αλλά δεν τους θέλουμε γύρω μας.

Είναι αλήθεια ότι ο καιρός, ο χρόνος ο αλεστής, είναι ο καλύτερος δείκτης και απο-δείκτης. Μίας σειράς πραγμάτων, αλλά και της συνέπειας, της καθαρότητας, της αλκής και της επιμονής.

Τιμή και Μνήμη για Θεούς και Προγόνους.

ΑΡΡΙΑΝΟΣ - Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις (7.7.3-7.8.3)

[7.7.3] Τῶν γὰρ δὴ ποταμῶν τοῦ τε Εὐφράτου καὶ τοῦ Τίγρητος, οἳ τὴν μέσην σφῶν Ἀσσυρίαν ἀπείργουσιν, ὅθεν καὶ τὸ ὄνομα Μεσοποταμία πρὸς τῶν ἐπιχωρίων κληΐζεται, ὁ μὲν Τίγρης πολύ τι ταπεινότερος ῥέων τοῦ Εὐφράτου διώρυχάς τε πολλὰς ἐκ τοῦ Εὐφράτου ἐς αὑτὸν δέχεται καὶ πολλοὺς ἄλλους ποταμοὺς παραλαβὼν καὶ ἐξ αὐτῶν αὐξηθεὶς ἐσβάλλει ἐς τὸν πόντον τὸν Περσικόν, μέγας τε καὶ οὐδαμοῦ διαβατὸς ἔστε ἐπὶ τὴν ἐκβολήν, καθότι οὐ καταναλίσκεται αὐτοῦ οὐδὲν ἐς τὴν χώραν. [7.7.4] ἔστι γὰρ μετεωροτέρα ἡ ταύτῃ γῆ τοῦ ὕδατος οὐδὲ ἐκδίδωσιν οὗτος κατὰ τὰς διώρυχας οὐδὲ ἐς ἄλλον ποταμόν, ἀλλὰ δέχεται γὰρ ἐκείνους μᾶλλον, ἄρδεσθαί τε ἀπὸ οὗ τὴν χώραν οὐδαμῇ παρέχει. [7.7.5] ὁ δὲ Εὐφράτης μετέωρός τε ῥεῖ καὶ ἰσοχείλης πανταχῇ τῇ γῇ, καὶ διώρυχες δὲ πολλαὶ ἀπ᾽ αὐτοῦ πεποίηνται, αἱ μὲν ἀέναοι, ἀφ᾽ ὧν ὑδρεύονται οἱ παρ᾽ ἑκάτερα ᾠκισμένοι, τὰς δὲ καὶ πρὸς καιρὸν ποιοῦνται, ὁπότε σφίσιν ὕδατος ἐνδεῶς ἔχοι, ἐς τὸ ἐπάρδειν τὴν χώραν· οὐ γὰρ ὕεται τὸ πολὺ ἡ γῆ αὕτη ἐξ οὐρανοῦ· καὶ οὕτως ἐς οὐ πολὺ ὕδωρ ὁ Εὐφράτης τελευτῶν καὶ τεναγῶδες [ἐς] τοῦτο οὕτως ἀποπαύεται.

[7.7.6] Ἀλέξανδρος δὲ περιπλεύσας κατὰ τὴν θάλασσαν ὅσον μεταξὺ τοῦ τε Εὐλαίου ποταμοῦ καὶ τοῦ Τίγρητος ἐπεῖχεν ὁ αἰγιαλὸς τοῦ κόλπου τοῦ Περσικοῦ ἀνέπλει κατὰ τὸν Τίγρητα ἔστε ἐπὶ τὸ στρατόπεδον, ἵνα Ἡφαιστίων αὐτῷ τὴν δύναμιν πᾶσαν ἔχων ἐστρατοπεδεύκει. ἐκεῖθεν δὲ αὖθις ἔπλει ἐς Ὦπιν, πόλιν ἐπὶ τοῦ Τίγρητος ᾠκισμένην. [7.7.7] ἐν δὲ τῷ ἀνάπλῳ τοὺς καταρράκτας τοὺς κατὰ τὸν ποταμὸν ἀφανίζων ὁμαλὸν πάντῃ ἐποίει τὸν ῥοῦν, οἳ δὴ ἐκ Περσῶν πεποιημένοι ἦσαν τοῦ μή τινα ἀπὸ θαλάσσης ἀναπλεῦσαι εἰς τὴν χώραν αὐτῶν νηΐτῃ στόλῳ κρατήσαντα. ταῦτα δὲ μεμηχάνητο ἅτε δὴ οὐ ναυτικοῖς τοῖς Πέρσαις· οὕτω δὴ συνεχεῖς οἱ καταρράκται πεποιημένοι ἄπορον τὸν ἀνάπλουν ἐποίουν τὸν κατὰ τὸν Τίγρητα. Ἀλέξανδρος δὲ οὐκ ἔφη τῶν κρατούντων τοῖς ὅπλοις εἶναι τὰ τοιαῦτα σοφίσματα· οὔκουν πρὸς αὑτοῦ ἐποιεῖτο ταύτην τὴν ἀσφάλειαν, ἥντινα ἔργῳ οὐδὲ λόγου ἀξίαν ἀπέφηνε οὐ χαλεπῶς διακόψας τῶν Περσῶν τὰ σπουδάσματα.
[7.8.1] Ὡς δὲ ἐς τὴν Ὦπιν ἀφίκετο, συναγαγὼν τοὺς Μακεδόνας προεῖπεν ὅτι τοὺς ὑπὸ γήρως ἢ πηρώσεως τοῦ σώματος ἀχρείους ἐς τὰ πολέμια ὄντας παραλύει μὲν τῆς στρατιᾶς, ἀποπέμπει δὲ ἐς τὰ σφέτερα ἤθη, ἐπιδώσει δὲ [μένουσιν] ὅσα αὐτούς τε ζηλωτοτέρους ποιήσει τοῖς οἴκοι καὶ τοὺς ἄλλους Μακεδόνας ἐξορμήσει ἐς τὸ ἐθέλειν τῶν αὐτῶν κινδύνων τε καὶ πόνων μετέχειν. [7.8.2] Ἀλέξανδρος μὲν ὡς χαριούμενος δῆθεν τοῖς Μακεδόσιν ταῦτα ἔλεγεν· οἱ δὲ ὡς ὑπερορώμενοί τε ἤδη πρὸς Ἀλεξάνδρου καὶ ἀχρεῖοι πάντῃ ἐς τὰ πολέμια νομιζόμενοι οὐκ ἀλόγως αὖ τῷ λόγῳ ἠχθέσθησαν τῷ πρὸς Ἀλεξάνδρου λεχθέντι, κατὰ τὴν στρατιὰν ταύτην πᾶσαν πολλοῖς καὶ ἄλλοις ἀχθεσθέντες, ὅτι πολλάκις ἤδη ἐλύπει αὐτοὺς ἥ τε ἐσθὴς ἡ Περσικὴ ἐς τοῦτο φέρουσα καὶ τῶν Ἐπιγόνων τῶν βαρβάρων ‹ἡ ἐς› τὰ Μακεδονικὰ ἤθη κόσμησις καὶ ἀνάμιξις τῶν ἀλλοφύλων ἱππέων ἐς τὰς τῶν ἑταίρων τάξεις. [7.8.3] οὔκουν σιγῇ ἔχοντες ἐκαρτέρησαν, ἀλλὰ πάντας γὰρ ἀπαλλάττειν στρατιᾶς ἐκέλευον, αὐτὸν δὲ μετὰ τοῦ πατρὸς στρατεύεσθαι, τὸν Ἄμμωνα δὴ τῷ λόγῳ ἐπικερτομοῦντες. ταῦτα ἀκούσας Ἀλέξανδρος (ἦν γὰρ δὴ ὀξύτερός τε ἐν τῷ τότε καὶ ἀπὸ τῆς βαρβαρικῆς θεραπείας οὐκέτι ὡς πάλαι ἐπιεικὴς ἐς τοὺς Μακεδόνας) καταπηδήσας σὺν τοῖς ἀμφ᾽ αὑτὸν ἡγεμόσιν ἀπὸ τοῦ βήματος ξυλλαβεῖν τοὺς ἐπιφανεστάτους τῶν ταραξάντων τὸ πλῆθος κελεύει, αὐτὸς τῇ χειρὶ ἐπιδεικνύων τοῖς ὑπασπισταῖς οὕστινας χρὴ συλλαμβάνειν· καὶ ἐγένοντο οὗτοι ἐς τρισκαίδεκα. τούτους μὲν δὴ ἀπάγειν κελεύει τὴν ἐπὶ θανάτῳ. ὡς δὲ κατεσιώπησαν οἱ ἄλλοι ἐκπλαγέντες, ἀναβὰς αὖθις ἐπὶ τὸ βῆμα ἔλεξεν ὧδε.

***

[7.7.3] Γιατί από τους δύο ποταμούς, δηλαδή τον Ευφράτη και τον Τίγρητα, οι οποίοι περικλείουν την μεταξύ αυτών Ασσυρία —γι᾽ αυτό ονομάζεται Μεσοποταμία από τους ντόπιους— ο Τίγρης που ρέει χαμηλότερα από τον Ευφράτη δέχεται με πολλές διώρυγες νερά από αυτόν και, αφού παραλάβει και πολλούς άλλους ποταμούς και αυξήσει από αυτούς τον όγκο του, χύνεται στην Περσική θάλασσα, μεγάλος και αδιάβατος παντού ως τις εκβολές του, επειδή τα νερά του δεν χρησιμοποιούνται για την άρδευση της περιοχής. [7.7.4] Στο μέρος αυτό δηλαδή η γη είναι ψηλότερη από την επιφάνεια του νερού και τα νερά του ποταμού αυτού δεν χύνονται ούτε σε διώρυγες ούτε σε άλλον ποταμό, αλλά μάλλον δέχεται νερά από εκείνους, με αποτέλεσμα να μην παρέχει τη δυνατότητα να αρδεύεται από αυτόν η περιοχή σε κανένα σημείο. [7.7.5] Ο Ευφράτης όμως ρέει ψηλά, σε όλα τα μέρη οι όχθες του έχουν το ίδιο ύψος με την επιφάνεια της γης και έχουν διανοιχθεί σε αυτόν πολλές διώρυγες από τις οποίες άλλες έχουν διαρκώς νερό, με το οποίο υδρεύονται όσοι κατοικούν στις δύο όχθες του, άλλες πάλι κατασκευάζονται για ορισμένο χρόνο κάθε φορά που υπάρχει έλλειψη νερού, με σκοπό την άρδευση της περιοχής, γιατί στη χώρα αυτή τον περισσότερο καιρό δεν πέφτουν βροχές από τον ουρανό. Και με τον τρόπο αυτόν ο Ευφράτης καταντά στο τέλος να έχει λίγα νερά και έτσι καταλήγει στο μέρος εκείνο σε έλη.
[7.7.6] Αφού περιέπλευσε ο Αλέξανδρος την ακτή του Περσικού κόλπου που εκτεινόταν ανάμεσα στον Ευλαίο ποταμό και τον Τίγρητα, άρχισε να πλέει προς τα πάνω τον Τίγρητα μέχρι το στρατόπεδο, όπου είχε στρατοπεδεύσει ο Ηφαιστίων με όλες του τις δυνάμεις. Από εκεί πάλι έπλευσε στην Ώπη, πόλη χτισμένη στις όχθες του Τίγρητα. [7.7.7] Και ενώ έπλεε προς τα πάνω, ισοπέδωσε τους καταρράκτες που υπήρχαν κατά μήκος του ποταμού και εξομάλυνε τελείως το ρεύμα. Οι καταρράκτες αυτοί είχαν κατασκευασθεί από τους Πέρσες, για να μην μπορεί κανείς να πλεύσει από τη θάλασσα στη χώρα τους και να την κυριεύσει με ναυτικές δυνάμεις. Αυτά τα είχαν σοφισθεί οι Πέρσες, επειδή δεν ήταν πράγματι ναυτικοί. Έτσι, λοιπόν, οι καταρράκτες που είχαν κατασκευασθεί χωρίς να αφήνουν κενό έκαναν το ταξίδι στον Τίγρητα πολύ δύσκολο. Ο Αλέξανδρος είπε ότι παρόμοια τεχνάσματα δεν ταιριάζουν σε άνδρες που υπερέχουν στρατιωτικά. Δεν έκρινε, λοιπόν, χρήσιμη για τον εαυτό του την προστασία αυτή, την οποία στην πράξη απέδειξε και ανάξια λόγου καταστρέφοντας χωρίς δυσκολία έργα που με κόπο είχαν κατασκευάσει οι Πέρσες.
[7.8.1] Όταν ο Αλέξανδρος έφθασε στην Ώπη, συγκέντρωσε τους Μακεδόνες και τους ανήγγειλε ότι απολύει από τον στρατό όσους από γηρατειά ή σωματική βλάβη ήταν ανίκανοι για πολεμική δράση και ότι τους στέλνει πίσω στην πατρίδα τους. Σε όσους έμεναν μαζί του υποσχέθηκε να δώσει επιπλέον τόσα δώρα, ώστε να τους κάνει αξιοζήλευτους στην πατρίδα και συγχρόνως να παρακινήσει και άλλους Μακεδόνες να συμμετέχουν εκούσια στους ίδιους κινδύνους και κόπους.
[7.8.2] Ο Αλέξανδρος τα έλεγε αυτά στους Μακεδόνες, επειδή πίστευε πως τάχα θα τους χαροποιούσε. Οι στρατιώτες όμως στενοχωρέθηκαν με τους λόγους που τους είπε ο Αλέξανδρος, επειδή νόμισαν ότι τους περιφρονούσε και τους θεωρούσε πια τελείως άχρηστους για τα πολεμικά έργα. Άλλωστε τα παράπονά τους ήταν δικαιολογημένα· σε όλην αυτήν την εκστρατεία είχαν στενοχωρεθεί για πολλά και διάφορα πράγματα, όπως για παράδειγμα τους είχε προκαλέσει πολλές φορές λύπη το ότι ο βασιλιάς τους φορούσε την περσική στολή και , πράγμα που έδειχνε την ίδια στάση, το ότι οι βάρβαροι Επίγονοι εξοπλίσθηκαν κατά τον μακεδονικό τρόπο και το ότι οι αλλόφυλοι ιππείς αναμίχθηκαν στα τάγματα των εταίρων. [7.8.3] Δεν συγκράτησαν, λοιπόν, τη σιωπή τους, αλλά ζήτησαν να τους απολύσει όλους από τον στρατό και να εκστρατεύει ο ίδιος με τον πατέρα του, ονομάζοντας έτσι σκωπτικά τον Άμμωνα. Όταν άκουσε αυτά ο Αλέξανδρος —την εποχή αυτή ήταν βέβαια πιο οξύθυμος εξαιτίας των φιλοφρονήσεων των βαρβάρων και δεν έδειχνε πια την ίδια επιείκεια όπως παλαιότερα στους Μακεδόνες— πήδησε κάτω από το βήμα μαζί με τους στρατιωτικούς διοικητές που τον περιστοίχιζαν και διέταξε να συλλάβουν τους πρωταίτιους της αναταραχής, δείχνοντας ο ίδιος με το χέρι του στους υπασπιστές ποιούς έπρεπε να συλλάβουν· ο αριθμός τους έφθασε τους δεκατρείς. Αυτούς, λοιπόν, διέταξε να τους οδηγήσουν στο εκτελεστικό απόσπασμα. Μόλις σώπασαν τελείως οι άλλοι από τον φόβο τους, ανέβηκε ξανά στο βήμα και είπε τα εξής: