Ὣς ὅ γε κοιρανέων δίεπε στρατόν· οἱ δ᾽ ἀγορήνδε
αὖτις ἐπεσσεύοντο νεῶν ἄπο καὶ κλισιάων
ἠχῇ, ὡς ὅτε κῦμα πολυφλοίσβοιο θαλάσσης
210 αἰγιαλῷ μεγάλῳ βρέμεται, σμαραγεῖ δέ τε πόντος.
Ἄλλοι μέν ῥ᾽ ἕζοντο, ἐρήτυθεν δὲ καθ᾽ ἕδρας·
Θερσίτης δ᾽ ἔτι μοῦνος ἀμετροεπὴς ἐκολῴα,
ὃς ἔπεα φρεσὶν ᾗσιν ἄκοσμά τε πολλά τε ᾔδη,
μάψ, ἀτὰρ οὐ κατὰ κόσμον, ἐριζέμεναι βασιλεῦσιν,
215 ἀλλ᾽ ὅ τι οἱ εἴσαιτο γελοίϊον Ἀργείοισιν
ἔμμεναι· αἴσχιστος δὲ ἀνὴρ ὑπὸ Ἴλιον ἦλθε·
φολκὸς ἔην, χωλὸς δ᾽ ἕτερον πόδα· τὼ δέ οἱ ὤμω
κυρτώ, ἐπὶ στῆθος συνοχωκότε· αὐτὰρ ὕπερθε
φοξὸς ἔην κεφαλήν, ψεδνὴ δ᾽ ἐπενήνοθε λάχνη.
220 ἔχθιστος δ᾽ Ἀχιλῆϊ μάλιστ᾽ ἦν ἠδ᾽ Ὀδυσῆϊ·
τὼ γὰρ νεικείεσκε· τότ᾽ αὖτ᾽ Ἀγαμέμνονι δίῳ
ὀξέα κεκλήγων λέγ᾽ ὀνείδεα· τῷ δ᾽ ἄρ᾽ Ἀχαιοὶ
ἐκπάγλως κοτέοντο νεμέσσηθέν τ᾽ ἐνὶ θυμῷ.
αὐτὰρ ὁ μακρὰ βοῶν Ἀγαμέμνονα νείκεε μύθῳ·
225 «Ἀτρεΐδη, τέο δὴ αὖτ᾽ ἐπιμέμφεαι ἠδὲ χατίζεις;
πλεῖαί τοι χαλκοῦ κλισίαι, πολλαὶ δὲ γυναῖκες
εἰσὶν ἐνὶ κλισίῃς ἐξαίρετοι, ἅς τοι Ἀχαιοὶ
πρωτίστῳ δίδομεν, εὖτ᾽ ἂν πτολίεθρον ἕλωμεν.
ἦ ἔτι καὶ χρυσοῦ ἐπιδεύεαι, ὅν κέ τις οἴσει
230 Τρώων ἱπποδάμων ἐξ Ἰλίου υἷος ἄποινα,
ὅν κεν ἐγὼ δήσας ἀγάγω ἢ ἄλλος Ἀχαιῶν,
ἠὲ γυναῖκα νέην, ἵνα μίσγεαι ἐν φιλότητι,
ἥν τ᾽ αὐτὸς ἀπονόσφι κατίσχεαι; οὐ μὲν ἔοικεν
ἀρχὸν ἐόντα κακῶν ἐπιβασκέμεν υἷας Ἀχαιῶν.
235 ὦ πέπονες, κάκ᾽ ἐλέγχε᾽, Ἀχαιΐδες, οὐκέτ᾽ Ἀχαιοί,
οἴκαδέ περ σὺν νηυσὶ νεώμεθα, τόνδε δ᾽ ἐῶμεν
αὐτοῦ ἐνὶ Τροίῃ γέρα πεσσέμεν, ὄφρα ἴδηται
ἤ ῥά τί οἱ χἠμεῖς προσαμύνομεν, ἦε καὶ οὐκί·
ὃς καὶ νῦν Ἀχιλῆα, ἕο μέγ᾽ ἀμείνονα φῶτα,
240 ἠτίμησεν· ἑλὼν γὰρ ἔχει γέρας, αὐτὸς ἀπούρας.
ἀλλὰ μάλ᾽ οὐκ Ἀχιλῆϊ χόλος φρεσίν, ἀλλὰ μεθήμων·
ἦ γὰρ ἄν, Ἀτρεΐδη, νῦν ὕστατα λωβήσαιο.»
Ὣς φάτο νεικείων Ἀγαμέμνονα, ποιμένα λαῶν,
Θερσίτης· τῷ δ᾽ ὦκα παρίστατο δῖος Ὀδυσσεύς,
245 καί μιν ὑπόδρα ἰδὼν χαλεπῷ ἠνίπαπε μύθῳ·
«Θερσῖτ᾽ ἀκριτόμυθε, λιγύς περ ἐὼν ἀγορητής,
ἴσχεο, μηδ᾽ ἔθελ᾽ οἶος ἐριζέμεναι βασιλεῦσιν·
οὐ γὰρ ἐγὼ σέο φημὶ χερειότερον βροτὸν ἄλλον
ἔμμεναι, ὅσσοι ἅμ᾽ Ἀτρεΐδῃς ὑπὸ Ἴλιον ἦλθον.
250 τῶ οὐκ ἂν βασιλῆας ἀνὰ στόμ᾽ ἔχων ἀγορεύοις,
καί σφιν ὀνείδεά τε προφέροις, νόστόν τε φυλάσσοις.
οὐδέ τί πω σάφα ἴδμεν ὅπως ἔσται τάδε ἔργα,
ἢ εὖ ἦε κακῶς νοστήσομεν υἷες Ἀχαιῶν.
τῶ νῦν Ἀτρεΐδῃ Ἀγαμέμνονι, ποιμένι λαῶν,
255 ἧσαι ὀνειδίζων, ὅτι οἱ μάλα πολλὰ διδοῦσιν
ἥρωες Δαναοί· σὺ δὲ κερτομέων ἀγορεύεις.
ἀλλ᾽ ἔκ τοι ἐρέω, τὸ δὲ καὶ τετελεσμένον ἔσται·
εἴ κ᾽ ἔτι σ᾽ ἀφραίνοντα κιχήσομαι ὥς νύ περ ὧδε,
μηκέτ᾽ ἔπειτ᾽ Ὀδυσῆϊ κάρη ὤμοισιν ἐπείη,
260 μηδ᾽ ἔτι Τηλεμάχοιο πατὴρ κεκλημένος εἴην,
εἰ μὴ ἐγώ σε λαβὼν ἀπὸ μὲν φίλα εἵματα δύσω,
χλαῖνάν τ᾽ ἠδὲ χιτῶνα, τά τ᾽ αἰδῶ ἀμφικαλύπτει,
αὐτὸν δὲ κλαίοντα θοὰς ἐπὶ νῆας ἀφήσω
πεπλήγων ἀγορῆθεν ἀεικέσσι πληγῇσιν.»
265 Ὣς ἄρ᾽ ἔφη, σκήπτρῳ δὲ μετάφρενον ἠδὲ καὶ ὤμω
πλῆξεν· ὁ δ᾽ ἰδνώθη, θαλερὸν δέ οἱ ἔκπεσε δάκρυ·
σμῶδιξ δ᾽ αἱματόεσσα μεταφρένου ἐξυπανέστη
σκήπτρου ὕπο χρυσέου· ὁ δ᾽ ἄρ᾽ ἕζετο τάρβησέν τε,
ἀλγήσας δ᾽ ἀχρεῖον ἰδὼν ἀπομόρξατο δάκρυ.
270 οἱ δὲ καὶ ἀχνύμενοί περ ἐπ᾽ αὐτῷ ἡδὺ γέλασσαν·
ὧδε δέ τις εἴπεσκεν ἰδὼν ἐς πλησίον ἄλλον·
«ὢ πόποι, ἦ δὴ μυρί᾽ Ὀδυσσεὺς ἐσθλὰ ἔοργε
βουλάς τ᾽ ἐξάρχων ἀγαθὰς πόλεμόν τε κορύσσων·
νῦν δὲ τόδε μέγ᾽ ἄριστον ἐν Ἀργείοισιν ἔρεξεν,
275 ὃς τὸν λωβητῆρα ἐπεσβόλον ἔσχ᾽ ἀγοράων.
οὔ θήν μιν πάλιν αὖτις ἀνήσει θυμὸς ἀγήνωρ
νεικείειν βασιλῆας ὀνειδείοις ἐπέεσσιν.»
***
Με τούτ᾽ αυτός διόρθωνε τα πλήθη κι εχυνόνταν
οπίσω προς την σύνοδον από σκηνές και πλοία
με αλαλαγμόν, καθώς βροντούν σ᾽ απέραντο ακρογιάλι
210 τα κύματα κι αντιβοούν τα πλάτη της θαλάσσης.
Όλος ησύχασε ο λαός κι εκάθιζαν τριγύρω·
μόνο ακόμη ο φλύαρος Θερσίτης θορυβούσε,
που λόγια γνώριζ᾽ άπρεπα πολλά να εφεύρει ο νους του,
να λοιδορεί τους βασιλείς, ως τύχαινε, και μόνον
215 να δώσει κάποιαν αφορμήν στα πλήθη να γελάσουν
κι άσχημος άλλος σαν αυτόν δεν ήλθε στην Τρωάδα·
ήταν λοξόποδος, χωλός από το ένα πόδι,
με κυρτούς ώμους οπού εμπρός τού πλάκωναν το στήθος,
με κεφαλήν στενόμακρην κι επάν᾽ ολίγες τρίχες·
220 του Αχιλλέως μισητός πολύ και του Οδυσσέως,
ότι συχνά τους ύβριζε· και τότε τον Ατρείδη
κρώζοντας εγλωσσόδερνε και τον μισούσαν όλοι
στα στήθη τους οι Αχαιοί και τον εκατακραίναν.
Και αυτός βοώντας έλεγε κάθε κακό του Ατρείδη:
225 «Ατρείδη, πάλιν τι ζητείς; Ειπέ μας τι σου λείπει;
Πλήθος χαλκόν εις τες σκηνές, πολλές γυναίκες έχεις
που διαλεκτές σου δίδομεν εσέν᾽ απ᾽ όλους πρώτα
κάθε φορά που του εχθρού πορθούμεν πολιτείαν.
Ή και χρυσάφι λαχταρείς, εδώ να σου το φέρει
230 κάποιος των Τρώων ποθητό παιδί να εξαγοράσει
που εγώ ή κι άλλος Αχαιός θα εσύραμε δεμένον;
Ή για να γλυκοκοιμηθείς γυναίκα θέλεις νέαν,
μόνος σου να την χαίρεσαι; Και συ που ᾽σαι αρχηγός τους
δεν έπρεπε τους Αχαιούς να καταβασανίζεις.
235 Ω λέρες! πλέον Αχαιοί δεν είσθ᾽ αλλ᾽ Αχαιίδες!
Στα σπίτια μας ας γύρομε, κι ας μείνει εδώ στην Τροία
τα δώρα να χωνεύει αυτός, να μάθει τότε αν κάτι
τον βοηθούσαμε κι εμείς. Κι έχει ατιμάσει τώρα
άνδρ᾽ απ᾽ αυτόν καλύτερον πολύ τον Αχιλλέα,
240 ότι του αφαίρεσ᾽ άδικα των Αχαιών το δώρον.
Κι αν αυτός είχε μέσα του χολήν, αν είχεν αίμα,
θα ήταν ύστερη φορά που αδίκησες, Ατρείδη! »
Τον μέγαν Αγαμέμνονα μ᾽ αυτά κακολογούσε
τότε ο Θερσίτης, κι έφθασεν ο θείος Οδυσσέας
245 και λόγια του ᾽πε φοβερά με ήθος αγριωμένο:
«Αν και λαμπρός ομιλητής, μωρόλαλε Θερσίτη,
βουβάσου και τους βασιλείς μη ψέγε συ και μόνος,
ότι από σε χειρότερον κανέναν δεν γνωρίζω
απ᾽ όσους έφθασαν εδώ μαζί με τους Ατρείδες·
250 παύσε λοιπόν τους βασιλείς συχνά πυκνά να σέρνεις
στο στόμα σου και να τηράς του γυρισμού την ώρα
και ακόμη δεν γνωρίζομεν αυτά πώς θα τελειώσουν,
αν για καλόν ή για κακό θα γίνει ο γυρισμός μας·
συ κάθεσαι και του λαού τον αρχηγόν Ατρείδην
255 κατηγορείς που οι Δαναοί του δίδουν πολεμάρχοι
δώρα πολλά και οι λόγοι σου φαρμάκ᾽ είναι γεμάτοι·
αλλ᾽ άκουσε και πίστευσε που ό,τι θα ειπώ θα γίνει·
αν σ᾽ έβρω να λυσσομανάς κι άλλην φοράν, ως τώρα,
η κεφαλή να μη σταθεί στους ώμους του Οδυσσέως,
260 μήτε πατέρα να με ειπούν του Τηλεμάχου πλέον,
αν δεν σε πιάσω ευθύς εγώ να σε γυμνώσω απ᾽ όλα
όσα φορείς και ακόμ᾽ αυτά που τα κρυφά σκεπάζουν,
και να σε διώξω ελεεινά δαρμένον, που να κλαίεις
φεύγοντας απ᾽ την σύνοδον ως τα γοργά καράβια».
265 Και με το σκήπτρο του ᾽πληξε την ράχιν και τους ώμους·
κυρτώθη εκείνος και θερμό τού εκύλησε το δάκρυ·
το χρυσό σκήπτρο εσήκωσε στην ράχιν φουσκαλίδα
και πονεμένος τρέμοντας εκάθισε ο Θερσίτης,
χαμένα γύρω εκοίταξε κι εσφόγγισε το δάκρυ·
270 κι όλος εγέλασ᾽ ο λαός αν κι ήταν πικραμένος·
κι εστράφη κάποιος κι έλεγεν εκεί στον πλαγινόν του:
«Ω έργα πόσα εξαίσια κατόρθωσ᾽ ο Οδυσσέας,
σύμβουλος πρώτος, συνετός και άξιος πολεμάρχος!
Αλλά τώρα ευεργέτησε μεγάλως τους Αργείους
275 που την αυθάδειαν έπαυσε του κακογλώσσου αχρείου·
πολύ θ᾽ αργήσ᾽ η απότολμη ψυχή του να τον σπρώξει
πάλι με λόγι᾽ αναίσχυντα τους βασιλείς να ψέγει».
