Πέμπτη 29 Ιουνίου 2017

ΡΗΤΟΡΙΚΗ: ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ - Κατὰ Μειδίου (205-212)

Σχετική εικόνα[205] Καὶ βοηθοῦσιν οἱ λέγοντες ὑπὲρ αὐτοῦ, οὐχ οὕτω τούτῳ χαρίσασθαι μὰ τοὺς θεοὺς βουλόμενοι, ὡς ἐπηρεάζειν ἐμοὶ διὰ τὴν ἰδίαν ἔχθραν, ἣν οὗτος αὑτῷ πρὸς ἐμέ, ἄν τ᾽ ἐγὼ φῶ ἄν τε μὴ φῶ, φησὶν εἶναι καὶ βιάζεται, οὐκ ὀρθῶς· ἀλλὰ κινδυνεύει τὸ λίαν εὐτυχεῖν ἐνίοτ᾽ ἐπαχθεῖς ποιεῖν· ὅπου γὰρ ἐγὼ μὲν οὐδὲ πεπονθὼς κακῶς ἐχθρὸν εἶναί μοι τοῦτον ὁμολογῶ, οὗτος δ᾽ οὐδ᾽ ἀφιέντ᾽ ἀφίησιν, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ τοῖς ἀλλοτρίοις ἀγῶσιν ἀπαντᾷ καὶ νῦν ἀναβήσεται μηδὲ τῆς κοινῆς τῶν νόμων ἐπικουρίας ἀξιῶν ἐμοὶ μετεῖναι, πῶς οὐχ οὗτος ἐπαχθής ἐστιν ἤδη καὶ μείζων ἢ καθ᾽ ὅσον ἡμῶν ἑκάστῳ συμφέρει;

[206] ἔτι τοίνυν παρῆν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, καὶ καθῆτ᾽ Εὔβουλος ἐν τῷ θεάτρῳ, ὅθ᾽ ὁ δῆμος κατεχειροτόνησε Μειδίου, καὶ καλούμενος ὀνομαστὶ καὶ ἀντιβολοῦντος τούτου καὶ λιπαροῦντος, ὡς ὑμεῖς ἴστε, οὐκ ἀνέστη. καὶ μὴν εἰ μὲν μηδὲν ἠδικηκότος ἡγεῖτο τὴν προβολὴν γεγενῆσθαι, τότ᾽ ἔδει τόν γε φίλον δήπου συνειπεῖν καὶ βοηθῆσαι· εἰ δὲ καταγνοὺς ἀδικεῖν τότε, διὰ ταῦτ᾽ οὐχ ὑπήκουσεν, νῦν δ᾽, ὅτι προσκέκρουκεν ἐμοί, διὰ ταῦτα τοῦτον ἐξαιτήσεται, ὑμῖν οὐχὶ καλῶς ἔχει χαρίσασθαι·

[207] μὴ γὰρ ἔστω μηδεὶς ἐν δημοκρατίᾳ τηλικοῦτος, ὥστε συνειπὼν τὸν μὲν ὑβρίσθαι, τὸν δὲ μὴ δοῦναι δίκην ποιῆσαι. ἀλλ᾽ εἰ κακῶς ἐμὲ βούλει ποιεῖν, Εὔβουλε, ὡς ἔγωγε μὰ τοὺς θεοὺς οὐκ οἶδ᾽ ἀνθ᾽ ὅτου, δύνασαι μὲν καὶ πολιτεύει, κατὰ τοὺς νόμους δ᾽ ἥντινα βούλει παρ᾽ ἐμοῦ δίκην λάμβανε, ὧν δ᾽ ἐγὼ παρὰ τοὺς νόμους ὑβρίσθην, μή μ᾽ ἀφαιροῦ τὴν τιμωρίαν. εἰ δ᾽ ἀπορεῖς ἐκείνως με κακῶς ποιῆσαι, εἴη ἂν καὶ τοῦτο σημεῖον τῆς ἐμῆς ἐπιεικείας, εἰ τοὺς ἄλλους ῥᾳδίως κρίνων ἐμὲ μηδὲν ἔχεις ἐφ᾽ ὅτῳ τοῦτο ποιήσεις.

[208] Πέπυσμαι τοίνυν καὶ Φιλιππίδην καὶ Μνησαρχίδην καὶ Διότιμον τὸν Εὐωνυμέα καὶ τοιούτους τινὰς πλουσίους καὶ τριηράρχους ἐξαιτήσεσθαι καὶ λιπαρήσειν παρ᾽ ὑμῶν αὐτόν, αὑτοῖς ἀξιοῦντας δοθῆναι τὴν χάριν ταύτην. περὶ ὧν οὐδὲν ἂν εἴποιμι πρὸς ὑμᾶς φλαῦρον ἐγώ (καὶ γὰρ ἂν μαινοίμην)· ἀλλ᾽ ἃ θεωρεῖν ὑμᾶς, ὅταν οὗτοι δέωνται, δεῖ καὶ λογίζεσθαι, ταῦτ᾽ ἐρῶ.

[209] ἐνθυμεῖσθ᾽, ὦ ἄνδρες δικασταί, εἰ γένοιντο (ὃ μὴ γένοιτ᾽ οὐδ᾽ ἔσται) οὗτοι κύριοι τῆς πολιτείας μετὰ Μειδίου καὶ τῶν ὁμοίων τούτῳ, καί τις ὑμῶν τῶν πολλῶν καὶ δημοτικῶν ἁμαρτὼν εἴς τινα τούτων, μὴ τοιαῦθ᾽ οἷα Μειδίας εἰς ἐμέ, ἀλλ᾽ ὁτιοῦν ἄλλο, εἰς δικαστήριον εἰσίοι πεπληρωμένον ἐκ τούτων, τίνος συγγνώμης ἢ τίνος λόγου τυχεῖν ἂν οἴεσθε; ταχύ γ᾽ ἂν χαρίσαιντο, οὐ γάρ; ἢ δεηθέντι τῳ τῶν πολλῶν προσσχοῖεν, ἀλλ᾽ οὐκ ἂν εὐθέως εἴποιεν «τὸν δὲ βάσκανον, τὸν δ᾽ ὄλεθρον, τοῦτον δ᾽ ὑβρίζειν, ἀναπνεῖν δέ; ὃν εἴ τις ἐᾷ ζῆν, ἀγαπᾶν δεῖ;»

[210] μὴ τοίνυν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τούτοις τοῖς οὕτω χρησαμένοις ἂν ὑμῖν ἄλλως πως ἔχεθ᾽ ὑμεῖς, μηδὲ τὸν πλοῦτον μηδὲ τὴν δόξαν τὴν τούτων θαυμάζετε, ἀλλ᾽ ὑμᾶς αὐτούς. πολλὰ τούτοις ἀγάθ᾽ ἐστίν, ἃ τούτους οὐδεὶς κωλύει κεκτῆσθαι· μὴ τοίνυν μηδ᾽ οὗτοι τὴν ἄδειαν, ἣν ἡμῖν κοινὴν οὐσίαν οἱ νόμοι παρέχουσι, κωλυόντων κεκτῆσθαι.

[211] οὐδὲν δεινὸν οὐδ᾽ ἐλεινὸν Μειδίας πείσεται, ἂν ἴσα κτήσηται τοῖς πολλοῖς ὑμῶν, οὓς νῦν ὑβρίζει καὶ πτωχοὺς ἀποκαλεῖ, ἃ δὲ νῦν περιόντ᾽ αὐτὸν ὑβρίζειν ἐπαίρει, περιαιρεθῇ. οὐδ᾽ οὗτοι δήπου ταῦθ᾽ ὑμῶν εἰσι δίκαιοι δεῖσθαι, «μὴ κατὰ τοὺς νόμους δικάσητ᾽, ἄνδρες δικασταί· μὴ βοηθήσητε τῷ πεπονθότι δεινά· μὴ εὐορκεῖτε· ἡμῖν δότε τὴν χάριν ταύτην». ταῦτα γάρ, ἄν τι δέωνται περὶ τούτου, δεήσονται, κἂν μὴ ταῦτα λέγωσι τὰ ῥήματα.

[212] ἀλλ᾽ εἴπερ εἰσὶ φίλοι καὶ δεινὸν εἰ μὴ πλουτήσει Μειδίας ἡγοῦνται, εἰσὶ μὲν εἰς τὰ μάλιστ᾽ αὐτοὶ πλούσιοι, καὶ καλῶς ποιοῦσι, χρήματα δ᾽ αὐτῷ παρ᾽ ἑαυτῶν δόντων, ἵν᾽ ὑμεῖς μὲν ἐφ᾽ οἷς εἰσήλθετ᾽ ὀμωμοκότες δικαίως ψηφίσησθε, οὗτοι δὲ παρ᾽ αὑτῶν τὰς χάριτας, μὴ μετὰ τῆς ὑμετέρας αἰσχύνης, ποιῶνται. εἰ δ᾽ οὗτοι χρήματ᾽ ἔχοντες μὴ πρόοιντ᾽ ἄν, πῶς ὑμῖν καλὸν τὸν ὅρκον προέσθαι;

***
[205] Οι υποστηρικτές του τον υπερασπίζονται όχι τόσο, μά τους θεούς, επειδή θέλουν να τον ευχαριστήσουν, όσο για να βλάψουν εμένα εξαιτίας της προσωπικής έχθρας που αυτός ο άνθρωπος ισχυρίζεται επίμονα, είτε εγώ το παραδέχομαι είτε όχι, ότι υπάρχει ανάμεσά μας· αλλά έχει άδικο· είναι όμως πιθανό καμιά φορά η υπερβολική επιτυχία να κάνει τους ανθρώπους φορτικούς· ενώ εγώ και μετά από όσα έπαθα δεν τον θεωρώ εχθρό μου, αυτός ακόμη και όταν τον συγχωρώ, δεν παύει την εχθρότητά του για μένα, αλλά παρουσιάζεται αντίπαλός μου ακόμη και σε ξένους δικαστικούς αγώνες· σήμερα θα ανεβεί στο βήμα και θα απαιτήσει να στερηθώ και αυτήν ακόμη την προστασία που εξασφαλίζουν οι νόμοι σε όλους· δεν είναι ο άνθρωπος αυτός πολύ ενοχλητικός και ισχυρότερος από όσο συμφέρει στον καθένα σας;

[206] Επιπλέον, Αθηναίοι, όταν ο λαός καταδίκασε τον Μειδία, ο Εύβουλος καθόταν στο θέατρο χωρίς, όπως ξέρετε, να σηκωθεί από τη θέση του, ούτε όταν τον φώναζαν με το όνομά του ούτε όταν τον ικέτευε και τον εκλιπαρούσε ο Μειδίας. Αν όμως πίστευε ότι η προβολή αφορούσε κάποιον που δεν είχε παρανομήσει καθόλου, τότε θα ήταν καθήκον του βέβαια να υπερασπισθεί τον φίλο του και να τον βοηθήσει· αν αντίθετα τότε αρνήθηκε να τον υποστηρίξει, επειδή γνώριζε την ενοχή του, ενώ τώρα θα ζητήσει την αθώωσή του, επειδή έχει συγκρουσθεί μαζί μου, δεν είναι τιμητικό για σας να του κάμετε τη χάρη.

[207] Σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα δεν πρέπει να υπάρχει κανένας τόσο ισχυρός που με τη συνηγορία του να πετυχαίνει να εξυβρίζεται ο ένας και να μην τιμωρείται ο άλλος. Εάν όμως θέλεις να με κακομεταχειρισθείς, Εύβουλε, —μολονότι εγώ τουλάχιστον, μά τους θεούς, δεν ξέρω για ποιάν αιτία— έχεις δύναμη και πολιτική επιρροή να μου επιβάλεις οποιαδήποτε νόμιμη ποινή θέλεις· αλλά μη μου στερείς τη δικαίωση για τις προσβολές τις οποίες δέχτηκα παράνομα. Αν αντίθετα δεν κατορθώσεις να με βλάψεις με αυτόν τον τρόπο, θα είναι ακόμη μία απόδειξη της αθωότητάς μου το γεγονός ότι, αν και εύκολα επιτιμάς τους άλλους, δεν έχεις κανένα έρεισμα για να κατακρίνεις εμένα.

[208] Έχω επίσης πληροφορηθεί ότι και ο Φιλιππίδης, ο Μνησαρχίδης, ο Διότιμος από την Ευωνύμεια και μερικοί άλλοι πλούσιοι και τριήραρχοι θα σας παρακαλέσουν και θα σας ικετεύσουν να αθωώσετε τον Μειδία, επειδή θεωρούν δίκαιο να τους κάμετε αυτή τη χάρη. Σχετικά με αυτούς δεν θα μπορούσα να πω τίποτε υποτιμητικό —αυτό θα ήταν τρέλα—, αλλά θα αναφέρω όσα πρέπει να έχετε στον νου σας και να σκέπτεσθε, όταν αυτοί θα σας παρακαλούν.

[209] Σκεφθείτε, κύριοι δικαστές, αν οι άνθρωποι αυτοί μαζί με τον Μειδία και τους ομοίους του γίνονταν κύριοι της πολιτείας — πράγμα που μακάρι να μη συμβεί ποτέ και ούτε θα συμβεί· σκεφθείτε επίσης αν κάποιος από σας, κάποιος από τον λαό και δημοκρατικός, ο οποίος αδίκησε έναν από αυτούς —όχι τόσο σοβαρά όσο εμένα ο Μειδίας, αλλά με οποιονδήποτε άλλον τρόπο—, δικαζόταν από δικαστήριο που το αποτελούν αυτοί· ποιά συγγνώμη ή ποιά δικαιολογία νομίζετε ότι θα εύρισκε από μέρους τους; Θα του έδειχναν αμέσως τη συμπάθειά τους, δεν είναι έτσι; Ή θα πρόσεχαν την παράκληση κάποιου από το πλήθος και δεν θα έλεγαν αμέσως: «Ο υβριστής! Ο αχρείος! Πρέπει να μας φέρεται προσβλητικά και να ζει; Αυτός που πρέπει να είναι ευχαριστημένος αν τον αφήνουμε να ζει!»

[210] Μη λοιπόν, Αθηναίοι, σε αυτούς που θα σας συμπεριφέρονταν έτσι φερθείτε διαφορετικά· ούτε να θαυμάζετε τον πλούτο και τη φήμη τους αλλά τους εαυτούς σας. Έχουν πολλά αγαθά, τα οποία κανείς δεν τους εμποδίζει να τα έχουν· ας μη μας εμποδίζουν όμως και αυτοί να αποκτήσουμε την προστασία την οποία μας εξασφαλίζουν οι νόμοι ως κοινή περιουσία.

[211] Δεν θα πάθει δα τίποτε φοβερό και αξιολύπητο ο Μειδίας, αν αποκτήσει ίσα αγαθά με τους περισσότερους από σας, που τώρα βρίζει και αποκαλεί φτωχούς, και αν του αφαιρεθούν τα πλούτη, που τώρα του περισσεύουν και τον παρακινούν σε αναιδή συμπεριφορά. Ούτε βέβαια οι άνθρωποι αυτοί έχουν το δικαίωμα να σας παρακαλέσουν: «Μην τον δικάσετε σύμφωνα με τους νόμους, κύριοι δικαστές· μη βοηθήσετε έναν άνθρωπο που έπαθε φοβερά πράγματα· μην τηρείτε τον όρκο σας· κάντε μας αυτή τη χάρη». Αν ζητήσουν κάτι για όφελος του Μειδία, αυτά θα ζητήσουν, έστω και αν δεν μεταχειρισθούν τις ίδιες λέξεις.

[212] Αλλά, εάν βέβαια είναι φίλοι του και θεωρούν φοβερό πράγμα το να μην πλουτίσει ο Μειδίας, αυτοί οι ίδιοι είναι πάρα πολύ πλούσιοι και καλά κάνουν· ας του δώσουν λοιπόν από τα δικά τους χρήματα, ώστε και σεις να λάβετε δίκαιη απόφαση και να τηρήσετε τον όρκο που δώσατε όταν μπήκατε στο δικαστήριο και αυτοί να φαίνονται γενναιόδωροι από δικά τους έξοδα και όχι σε βάρος της δικής σας αξιοπρέπειας. Αν όμως αυτοί, ενώ διαθέτουν περιουσία, δεν είναι πρόθυμοι να την παραχωρήσουν, πώς θα ήταν έντιμο να παραβείτε σεις τον όρκο σας;

Η ΠΛΑΤΩΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΩΣ ΜΕΛΕΤΗ ΘΑΝΑΤΟΥ

Αποτέλεσμα εικόνας για ΠΛΑΤΩΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Αυτό  που εκλείπει  πλέον από  τους  σημερινούς  Έλληνες  είναι  ο ηρωικός  τρόπος  ζωής. Ο  τρόπος  ζωής  εκείνος  που χαρακτήριζε  διαχρονικά  τους  Έλληνες  χιλιάδες  χρόνια. Ποιος  είναι  ο αληθινός  ηρωικός  τρόπος ζωής; Η  συμφιλίωση  του καθένα  μας  ξεχωριστά  με  τον θάνατο. Ο  τρόπος  που  αντιμετωπίζει  και  διαχειρίζεται  κανείς  τον  επικείμενο  θάνατό  του  αποτυπώνει    μέσα  στον ίδιο το βίο  του,  στην  πρακτική  καθημερινότητά  του,  το  πώς  προσλαμβάνει  τον κόσμο, τους  άλλους και  τον εαυτό του  τον ίδιο.

Για  να  ζήσει, λοιπόν,  κανείς  μια αυθεντική ζωή, αυτό  που χρειάζεται  είναι  η αποφασιστική αντιμετώπιση  του  δικού του  θανάτου. Αυτό  είναι  που δίνει ζωή  στη νιότη. Πραγματικά, όπως μας  γράφει  ο Πλάτωνας,  για  να  φιλοσοφήσει αληθινά  κανείς  πρέπει,  να "μελετά"  διαρκώς  το  φαινόμενο  του θανάτου.

Τι  εννοεί  όμως  ο Πλάτωνας  όταν γράφει  ότι  η  φιλοσοφία  είναι  "μελέτη θανάτου"; Αναφέρεται  μόνο  στο  να  ψάχνει  διαρκώς  κανείς  την αλήθεια  διαβάζοντας, μελετώντας  και  συζητώντας;  Ή  να  μεταφέρει  αυτού  του είδους  την ενασχόληση ή μελέτη  του θανάτου  και  στην πρακτική  ζωή; Βεβαίως και τα δύο. Πώς  αποτυπώνεται  στην πράξη  η  μελέτη αυτή  του θανάτου; Ο  Πλάτωνας  μας  γράφει  πώς  ακριβώς  εννοεί  αυτή  τη  μεταφορά.

Γράφει ο Πλάτων στο διάλογο "Φαίδων":

[ Οι ορθώς φιλοσοφούντες απέχονται των κατά το σώμα επιθυμιών απασών και καρτερούσι.]

[Απόδοση  στη νεοελληνική: Αυτοί που φιλοσοφούν ορθά είναι αυτοί που νηστεύουν, εγκρατεύονται από τις κάθε είδους επιθυμίες του σώματος και υπομένουν.]

Όπως  επίσης  σε  ένα  άλλο σημείο γράφει  ο Πλάτων:

[Οι ορθώς  φιλοσοφούντες  αποθνήσκειν μελετώσι

[Απόδοση  στη νεοελληνική: όσοι φιλοσοφούν σωστά  είναι αυτοί  που μελετούν αποκλειστικά πώς  θα πεθάνουν], δηλαδή  ότι  όλη τους η ζωή  καθίσταται  ένας  μελετημένος βίος  με βάση  την  οπτική του θανάτου.

Ο θάνατος,  λοιπόν,  είναι  καταλυτικά  καθοριστικός  παράγοντας  της καθολικής  στάσης ζωής  του  φιλόσοφου. Μέσα  από  τον λιτό  τρόπο  ζωής  ο φιλόσοφος  "πενθούσε",  βίωνε  έναν μελετημένο, φιλοσοφημένο  βίο  στην προοπτική του θανάτου. Σχεδόν  οι περισσότεροι, όχι  όλοι,  οι αρχαίοι  Έλληνες  φιλόσοφοι  και στοχαστές  αποπνέουν μέσα από  τα  έργα  τους  την  "πίστη" τους  σε  έναν  "μεταφυσικό" κόσμο, (όχι αυτόν πάντως). Η  νηστεία  και  η  αποχή τους  από  τις  υλικές  απολαύσεις  και  την  τρυφηλή  ζωή  ήταν  προσφιλής  τους  συνήθεια, ο  ελληνικός τρόπος  του  βίου  από  τότε.  Να  θυμίσω  τους Πυθαγόρειους, τους Κυνικούς, αργότερα τους Νεοπλατωνικούς κ.λπ. Οι  αρχαίοι  κάθε  φορά  που  επρόκειτο  να  συμβεί  ένα  σημαντικό γεγονός για  την  πόλη, προσέφεραν  θυσία  στους  θεούς  τους. Επίσης, θεωρούσαν ότι, για να υπερβεί ο πολίτης  την  ατομικότητά  του  και  να  κοινωνήσει  με  τους  άλλους, θα  έπρεπε  να  ξεπεράσει  το φόβο  του  θανάτου, επειδή  ο  θάνατος  ήταν  για  αυτούς η θύρα για  έναν άλλο "κόσμο". Σήμερα συμβαίνει  ακριβώς  το αντίθετο.

Θα  αναφέρω  αυτό  που είπε  και έγραψε  ο  Ιωάννης Συκουτρής: "αποφασιστικός  ηρωικός  τρόπος  ζωής, αληθινός  πολιτισμός, είναι  η  συναναστροφή  μας  με τους νεκρούς". Δηλαδή  η  συναναστροφή  μας  με  το θάνατο  εκδηλώνεται  μέσα  από  τη συναναστροφή  μας  με το ύφος, το  ήθος  και το  πνεύμα  των προγόνων. Η συναναστροφή  μας  μαζί  τους  μας  αρπάζει  νοερά  από  το παρόν  και μας  ταξιδεύει  στο  παρελθόν. Στην ουσία  όμως  αυτό  το ταξίδι  πίσω  στο παρελθόν, κοντά  στα προσφιλή  μας πρόσωπα  και  στους  ηρωικούς  προγόνους  μας,  εγκαινιάζει  μια άλλη οπτική  για  το πώς  πρέπει  να  αντιλαμβανόμαστε  τον χρόνο. Τότε είναι  που τον  υπερβαίνουμε (τον χρόνο),  μπορούμε  τελικά  να  συνομιλήσουμε  και εκτός  χρόνου. Είναι  ένα παιχνίδι  μεταφυσικό  που θέτει  το βλέμμα  μας  προς  το μέλλον.

Ναι, αν η  ενασχόληση  με τη φιλοσοφία  είναι  στοχασμός  πάνω στο φαινόμενο  "θάνατος", τότε  αυτή  η ενασχόληση  ενεργοποιεί  όλους  τους  κλάδους  της  φιλοσοφίας  χωρίς  να το συνειδητοποιούμε. Γίνεται  τρία  σε  ένα. Δε  χρειάζεται  να ασχοληθεί κανείς  διακριτά  με τους  τρεις  κλάδους  της φιλοσοφίας  με  την κοπιαστική  βάσανο  των όρων  και των εννοιών. Τότε  η φιλοσοφία  κομίζει  μια άλλη  γνωσιοθεωρία(α), μια άλλη  οντολογία  ή μεταφυσική(β),  και μια άλλη  ηθική  ή  αξιολογία(γ). Πώς  επιτυγχάνεται αυτό;

Με μία  μόνο  έγνοια, τη  μελέτη θανάτου.

Σταματήστε ν’ απορροφάτε την αρνητική ενέργεια των άλλων

Τίποτα δεν μπορεί να σας αποθαρρύνει και να χαλάσει την διάθεσή σας περισσότερο από τους αρνητικούς ανθρώπους που σας περιτριγυρίζουν.

Ενώ οι περισσότεροι καλοσυνάτοι άνθρωποι αισθάνονται συμπόνια προς τους άλλους, οι ενσυναισθητικοί έχουν την τάση να ταυτίζονται με τα προβλήματα των άλλων και να υιοθετούν τα αρνητικά τους συναισθήματα σαν να τα βιώνουν οι ίδιοι.

Αν είστε και εσείς ένας ενσυναισθητικός άνθρωπος, σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό μπορεί να σας οδηγήσει να επηρεάζεστε από την ενέργεια των ανθρώπων γύρω σας, η οποία μπορεί να σας καταβάλλει ψυχικά, σωματικά και πνευματικά. Ενώ είναι σημαντικό να προσφέρουμε συναισθηματική υποστήριξη στους ανθρώπους που αγαπάμε, θα πρέπει επίσης να γνωρίζουμε πώς να προστατεύουμε την καρδιά μας από αυτούς που εκμεταλλεύονται την καλοσύνη μας.

Εδώ παραθέτουμε απλούς τρόπους, που θα μας βοηθήσουν να σταματήσουμε να απορροφούμε  την αρνητική ενέργεια των άλλων.

  1. Σταματήστε να παίρνετε τη γνώμη των άλλων προσωπικά
Όταν οι άλλοι σας κάνουν παράπονα ή προσπαθούν να σας καταβάλλουν συναισθηματικά ή διαδίδουν ασχήμιες για σας σε γνωστούς, μην το παίρνετε προσωπικά. Αυτού του είδους η συμπεριφορά είναι περισσότερο μια αντανάκλαση της προσωπικότητάς τους σε σας και όσα εκφράζουν δεν είναι αυτά που πραγματικά σας αξίζουν. Τα λένε σε σας για να τα ακούσουν οι ίδιοι.

Όσο περισσότερο ενδίδετε και επηρεάζεστε από τα κουτσομπολιά που διαδίδουν οι άλλοι για σας, τόσο περισσότερο θα εξαρτάστε και θα αποζητάτε τον έπαινο των άλλων. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν μπορούμε να διαμορφώσουμε τους άλλους όπως θέλουμε και αυτά που αξίζετε δεν εξαρτώνται από τις απόψεις των άλλων. Αγαπήστε τον εαυτό σας και αγνοήστε τη γνώμη αυτών που σας κάνουν να αισθάνεστε άσχημα.

  1. Κρατήστε τα «βαμπίρ» σε απόσταση
Είχατε ποτέ κάποιο φίλο που απομυζούσε τη ζωή από σας; Το είδος του φίλου που απαιτεί από σας να του αφιερώσετε όλες τις δυνάμεις σας με αποτέλεσμα στο τέλος να νιώθετε συναισθηματικά και σωματικά στεγνοί; Αυτό το είδος των ανθρώπων συχνά αναφέρονται ως συναισθηματικά βαμπίρ.

Τέτοιοι άνθρωποι έχουν πάντα χρόνο για να συναντηθούν μαζί σας όταν χρειάζονται συναισθηματική υποστήριξη, αλλά δεν είναι ποτέ διαθέσιμοι όταν χρειάζεστε εσείς βοήθεια. Και όσο περισσότερο γκρινιάζουν για την ζωή τους και διαμαρτύρονται για τις αναποδιές τους, τόσο περισσότερο βρίσκουν νέα προβλήματα και νέους λόγους να γκρινιάζουν.

Υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι δεν έχετε την υποχρέωση και δεν είναι δική σας ευθύνη να διορθώνετε συνεχώς τα προβλήματα ενός άλλου ατόμου, ειδικά αν δεν είναι κάποιο μέλος της οικογένειάς σας. Εάν δεν μπορούν μόνοι τους να βοηθήσουν τον εαυτό τους, δεν χρειάζεται να φέρετε εσείς το συναισθηματικό βάρος για αυτούς. Ενδίδοντας στο δράμα κάποιου δεν τον βοηθάτε και σίγουρα δεν θα βοηθήσει κάτι τέτοιο και σας.

  1. Να μη φοβάστε να λέτε όχι
Είναι σημαντικό να γνωρίζετε μέχρι που φτάνουν τα όριά σας και να αντιδράτε όταν τα προσεγγίζετε. Θα αφήνατε κάποιον να έρθει στο σπίτι σας και να σας αναστατώσει; οπότε γιατί θα πρέπει να τον αφήσετε να βλάψει την αυτοεκτίμησή σας;

Όπως λέει και η παροιμία: «Μην αφήνεις κανέναν να περπατήσει στο μυαλό σου με τα βρώμικα του πόδια.» Σε αντίθεση με παλαιότερες πεποιθήσεις, δεν είναι αγένεια να πείτε σε κάποιον όχι και δεν χρειάζεται να δικαιολογηθείτε γι’ αυτή σας την επιλογή. Αν αισθάνεστε ότι δεν σας δείχνουν τον απαιτούμενο σεβασμό, ορθώστε ανάστημα και καταστήστε το γνωστό.

Ο χρόνος σας και η καρδιά σας είναι πολύτιμα, γι ‘αυτό κρατήστε καλούς ανθρώπους γύρω σας για να μπλοκάρετε το κακό. Αν πιάσετε τον εαυτό σας να λέει περισσότερα όχι από ό, τι ναι σε ένα συγκεκριμένο φίλο, επανεξετάστε τη σχέση σας μαζί του και ξεκαθαρίστε αν βοηθά την προσωπική σας ανάπτυξη ή απλά σας κρατά πίσω.

  1. Απολαύστε το χρόνο που αφιερώνετε στον εαυτό σας
Είναι σημαντικό να δίνετε χρόνο στον εαυτό σας να μένει μακριά από όλους, ώστε να μπορέσετε να συντονίσετε τις δικές σας σκέψεις και επιθυμίες. Είτε πρόκειται για ένα ντουζάκι ή για ένα χαλαρό πρωινό στο κρεβάτι, προγραμματίστε κάποιες χαλαρές στιγμές για σας ώστε να βρείτε την εσωτερική σας φωνή.

Αν στο σπίτι σας δεν μπορείτε εύκολα να απομονωθείτε, βγείτε μια βόλτα έξω. Ο καθαρός αέρας και η αθωότητα του φυσικού περιβάλλοντος θα σας κάνει να συνειδητοποιήσετε ότι κάθε πρόβλημα είναι απειροελάχιστα μικρό στην κλίμακα του σύμπαντος και ότι η ζωή συνεχίζεται κάθε φορά. Απολαύστε την καθαρή ενέργεια του κόσμου που σας περιβάλλει και επανασυνδεθείτε με τον αυθεντικό εαυτό σας.

  1. Πάρτε την κατάσταση στα χέρια σας
Τελικά, είστε το μόνο πρόσωπο που θα αποφασίσει για το πώς θα αισθάνεστε. Δεν έχει σημασία τι άνθρωποι σας περιβάλλουν, εσείς έχετε την επιλογή να παραμείνετε ισχυροί ή να παραχωρήσετε σε άλλους να έχουν εξουσία πάνω σας.

Μόλις αναλάβετε την ευθύνη για τα συναισθήματά σας, απεγκλωβίστε τον εαυτό σας από την επιρροή των άλλων. Όταν αισθάνεστε σίγουροι και αγαπάτε τον εαυτό σας, μπορείτε να αποκτήσετε τη συναισθηματική δύναμη και την αντοχή που ζητάτε.

Μην ξεχνάτε να αντιμετωπίζετε την καθημερινή σας ζωή με αισιοδοξία. Είναι εντάξει να αφήνετε τον εαυτό σας να έχει αρνητικές σκέψεις μια φορά στο τόσο, αλλά όταν το κάνετε ζήστε τες, καταλήξτε σε συμπεράσματα και μετά διώξτε τες μακριά. Μερικές φορές μια τελική κραυγή είναι το καλύτερο φάρμακο.

Η μοναξιά ουρλιάζει, και την ακούς μόνο με την ψυχή

Κι αν με ρωτήσεις, τί είναι – τελικά – η μοναξιά, θα δυσκολευτώ πολύ, για να σου απαντήσω.
Βλέπεις, δεν είναι ένα πράγμα, μία κατάσταση, ένα συναίσθημα.

Είναι κράμα από βιώματα, απωθημένα, αναμνήσεις, φοβίες και εξάντληση.
Όλα τα παραπάνω, είναι αυτά, που μας διαφοροποιούν και μας ορίζουν.

Γι’ αυτό, στην προσπάθειά μου να γίνω κατανοητος και να δώσω μια κάποια απάντηση, θα εστιάσω στο μόνο μας κοινό στοιχείο, τις πέντε αισθήσεις.

Εμείς, οι ευνοημένοι της ζωής, διαθέτουμε και τις πέντε.
Αυτό, όμως, δε σημαίνει, πως και με λιγότερες, αδυνατούμε να την κατανοήσουμε.
Το αντίθετο, μου φαίνεται πιο πιθανό.

Αν η μοναξιά, λοιπόν, είχε γεύση, τότε θα ήταν γλυκόπικρη, σαν αυτή που αφήνει στο στόμα ο γλυκός καφές σε συνδυασμό με το τσιγάρο. Καθημερινή, εθιστικά απολαυστική συνήθεια, για πολλούς.

Αν είχε μυρωδιά, θα ευωδίαζε νυχτολούλουδο και γιασεμί. Θα μύριζε, όπως η αυλή στο – εγκαταλελειμμένο τώρα πια – πατρικό σου σπίτι, που καθόσουν τ’ απογεύματα του καλοκαιριού κι ενώ ο ήλιος έδυε, εσύ έκανες όνειρα. Αλίμονο! Ένα παιδί, τί ξέρει από, δύσεις, για να τις φοβηθεί;

Αν η μοναξιά είχε χρώμα, θα την έβλεπες κάτασπρη, όπως τα κελιά του απομονωτικού εγκλισμού. Μέσα σ’ αυτά, δεν απομονώνεται κανείς μόνο από το εξωτερικό περιβάλλον και τα εξωτερικά ερεθίσματα, αλλά κι από τον ίδιο του τον εαυτό. Την ίδια του την ύπαρξη.

Αν ήταν απτή η μοναξιά και μπορούσες να την αγγίξεις, τότε τα χέρια σου θα τα μάτωνε ένας συρμάτινος, αγκαθωτός φράχτης. Δεν είναι να παίζεις μ’ αυτά τα πράγματα.

Κι αν μπορούσες να την ακούσεις, τότε μόνο τα αυτιά σου, δε θα αρκούσαν. Η μοναξιά ουρλιάζει και την ακούς – κυρίως – με την ψυχή. Την ακούς μονάχα, αν την έχεις ουρλιάξει κι εσύ…

Οι αληθινές φιλίες δεν χάνονται ποτέ. Αν χαθούν, δεν ήταν φιλίες

Μήπως συχνά έχετε πιάσει τον εαυτό σας να σκέφτεται τους φίλους που είχατε στο σχολείο ή εκείνο το αγόρι από δίπλα που συνηθίζατε να παίζετε μαζί ως παιδιά; Αναπολείτε τις διασκεδαστικές σας στιγμές και αναρωτιέστε τι να απέγιναν ή γιατί τελικά σταματήσατε να έχετε επαφές;
Η απώλεια ενός φίλου είναι δύσκολη. Αλλά είστε σίγουροι ότι πρόκειται για μια απώλεια;

Οι νοσταλγικές σκέψεις για μια παλιά φιλία συχνά μας κάνουν να νιώθουμε σαν να έχουμε χάσει ένα σημαντικό μέρος της ζωής μας. Ακόμα και η σκέψη ότι μπορεί να χάσουμε επαφή με κάποιον που αγαπάμε, μας κάνει να νιώθουμε έναν κόμπο στο στομάχι. Και υπάρχει μια πολύ ξεχωριστή μορφή θλίψης όταν αναπολούμε μια χαμένη φιλία. Όμως, έχετε δει αυτό το ζήτημα από μια άλλη, διαφορετική οπτική; Πρόκειται όντως για μια απώλεια;

Η ζωή και οι άνθρωποι συνεχώς αλλάζουν

Όσο η κατεύθυνση της ζωής σας αλλάζει, άλλο τόσο αλλάζουν και οι άνθρωποι μέσα σε αυτή. Βέβαια όχι όλοι. Ορισμένες σχέσεις, όπως με την οικογένεια ή το έτερον σας ήμισυ δύσκολα έρχονται και φεύγουν. Οι φιλίες είναι συνήθως αυτές που έχουν την τάση να αλλάζουν στο πέρασμα του χρόνου. Πρέπει να λάβετε εδώ υπόψη σας ότι μια φιλία αποτελεί μια εθελοντική σχέση, που εμείς οι ίδιοι επιλέγουμε να κάνουμε και δεν διέπεται από φόρμες και κανόνες. Συνεπώς, καθώς οι απαιτήσεις της ζωής σας αλλάζουν- όπως όταν ξαφνικά το πρόγραμμα σας γεμίζει με μαθήματα πανεπιστημίου ή με μια κουραστική εργασία ή και με μια οικογένεια- η φιλία σας αλλάζει και εκείνη· δεν αποτελεί πια την απόλυτη προτεραιότητα.

Κάποιοι άνθρωποι απλά δεν είναι φίλοι (ή δεν είναι πια φίλοι)

Καθώς μεγαλώνουμε, δεν αλλάζουν μόνο οι απαιτήσεις της ζωής, αλλά αρχίζουμε επίσης να συνειδητοποιούμε τι είναι αυτό που τελικά επιθυμούμε από εκείνη. Τι είδους ανθρώπoυς θέλουμε να έχουμε. Ο παλιός μας φίλος από το σχολείο ξαφνικά δεν ταιριάζει με τις ανάγκες μας. Και αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό. Η αυλαία σε μια φιλία μπορεί να πέσει για διάφορους λόγους και αυτό δεν είναι απαραιτήτως κακό.

Τύποι φίλων που μαθαίνουμε να αφήνουμε πίσω μας

Εκείνους που δεν δείχνουν συμπόνια ή ενσυναίσθηση

Μπορεί να νιώθετε πραγματικά αναστατωμένοι εξαιτίας μιας πρόσφατης καταστροφής που είδατε στις ειδήσεις, οπότε και επιχειρείτε να ξεκινήσετε μια σχετική συζήτηση με το/τη φίλη σας. Η αντίδραση τους; Ένα αμυδρό σήκωμα των ώμων, ακολουθούμενο από μια ερώτηση σχετικά με το τελευταίο σκάνδαλο διασήμων ή για το τι να φορέσουν απόψε στην έξοδο τους. Προσπαθήσατε πολλές φορές να εγκαθιδρύσετε μια βαθύτερη σύνδεση μαζί τους, αλλά αποτύχατε. Πρόκειται επομένως για μια επιφανειακή φιλία και όχι για μια απώλεια.

Δεν ανταποδίδουν ποτέ τη βοήθεια

Αφήνετε συνεχώς τις δουλειές σας για να κάνετε μια χάρη για τους φίλους σας; Είτε αυτό είναι το να τους πάτε σε ένα ιατρικό ραντεβού, είτε να τους βοηθήσετε σε μια μετακόμιση ή απλά να προσφερθείτε να ακούσετε για τον χωρισμό τους. Πάντως, είστε πάντα εκεί. Τώρα αναρωτηθείτε το εξής: ανταποδίδουν ποτέ τέτοιες χάρες; Ή φαίνεται να είναι συνεχώς απασχολημένοι όταν τους χρειάζεστε εσείς; Γιατί αυτό δεν είναι φιλία.

Θέλουν να αποτελούν το κέντρο της προσοχής

Σας διακόπτουν συνεχώς, για να σας πουν για εκείνο το απαίσιο σαββατοκύριακο ή τον καυγά που είχαν με το/τη σύντροφό τους. Δεν έχει σημασία τι συμβαίνει εκείνη την περίοδο στη ζωή σας, αυτό το άτομο πάντα θα έχει κάτι πιο επείγον να σας διηγηθεί ή κάτι δυσκολότερο που έχει να αντιμετωπίσει. Επίσης, μπορεί να αμφισβητείτε την πλειοψηφία των ιστοριών τους ή να ανησυχείτε για την ψυχική τους υγεία. Όπως και αν έχουν τα πράγματα, καταλήγετε να περνάτε το 90% του κοινού σας χρόνου, μιλώντας για τα δικά τους ζητήματα και μόνο. Αυτό όμως δεν είναι αληθινή, αμοιβαία φιλία. Και δεν είναι κακό να το παραδεχτείτε.

Η διακοπή μιας ανούσιας σύνδεσης είναι κάτι υγιές και φυσιολογικό

Το πρώτο βήμα για να προσεγγίσετε αυτό που πραγματικά επιθυμείτε από τους ανθρώπους και από τη ζωή σας, είναι η συνειδητοποίηση· χρειάζεται να καταλάβετε ποιοι άνθρωποι αποδεικνύονται τοξικοί για εσάς. Αυτό που έχετε με αυτούς τους ανθρώπους δεν είναι πραγματική φιλία, οπότε η διακοπή της σημαίνει την απώλεια κάτι ψεύτικου και επιφανειακού. Πρόκειται περισσότερο για όφελος, παρά για ζημία.

Μετά από αυτό, θα μπορείτε να εστιάσετε στα σημαντικά πράγματα. Πώς μπορούμε όμως να διακόψουμε τις σχέσεις μας με κάποιον που μέχρι χθες νιώθαμε ότι ήταν φίλος μας;

1. Παραδεχτείτε ότι είναι υγιές και φυσιολογικό να σταματήσετε την παρέα με αυτό το άτομο.

2. Δώστε χρόνο στον εαυτό σας να μείνει λίγο μακριά του και σταδιακά παρατείνετε το χρόνο, αν δυσκολεύεστε να το κάνετε ξαφνικά.

3. Προσπαθήστε να κάνετε νέες φιλίες, έτσι όπως τις θέλετε. Βρείτε ένα άτομο που θα σας εκτιμά και θα σας κάνει καλύτερο ως άνθρωπο.

Οι αληθινές φιλίες δεν χάνονται ποτέ

Αν ξεκαθαρίσετε τις ανούσιες φιλίες από τις πραγματικές, θα μπορέσετε να εστιάσετε λοιπόν στα σημαντικά για εσάς πράγματα στη ζωή χωρίς περισπασμούς. Απασχοληθείτε περισσότερο με το να αναπτύξετε μια αμοιβαία και βαθιά φιλία. Να θυμάστε ότι ποτέ δεν χάνονται οι αληθινές φιλίες, εκείνες που σας γεμίζουν αγάπη και ευτυχία.

Αν θέλετε να πετύχετε μεγάλα πράγματα, να είστε περήφανοι για τα μικρά

Κάποιες φορές αποδεικνύεται δύσκολο να κοιτάξουμε τη φωτεινή πλευρά της ζωής και παρασυρόμαστε εύκολα από το καθημερινό στρες. Τα παραγεμισμένα προγράμματά μας προφέρουν λίγο χρόνο για ενδοσκόπηση και εκτίμηση των καλών εκφάνσεων της ζωής, αφού είμαστε συνεχώς απασχολημένοι με το να διορθώνουμε όλα τα όχι και τόσο καλά πράγματα. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η αναγνώριση των μικρότερων θετικών πραγμάτων και ο πανηγυρισμός των μικρών νικών μας ανυψώνει σίγουρα το ηθικό. Αυτό με τη σειρά του ενισχύει τη πνευματική, συναισθηματική και σωματική μας υγεία.

Γιατί να νιώθετε υπερήφανοι για τις μικρές σας νίκες και πώς κάνει τη διαφορά στη ζωή σας

1. Φέρνουν ευτυχία

Αν και η επίτευξη του απόλυτου στόχου αποτελεί σίγουρα μια συναρπαστική εμπειρία, η αναγνώριση ακόμα και της μικρότερης προόδου που έχετε κάνει από το σημείο εκκίνησης, δημιουργεί ευτυχία. Κάθε μικρό βηματάκι που έχετε καταφέρει να κάνετε αξίζει να γιορταστεί περήφανα, αφού είναι αυτό που σας διαβεβαιώνει ότι κινήστε προς τα εμπρός. Ακόμα και το ένα κιλό που θα χάσετε στον αγώνα σας να αδυνατίσετε συνιστά μια σημαντικότατη νίκη. Εκτιμήστε τον εαυτό σας, γιατί οι προσπάθειές σας δεν πάνε χαμένες.

2. Μας βοηθούν να ξεπεράσουμε τα εμπόδια

Αν είστε έτοιμοι να κυνηγήσετε τους στόχους σας, πρέπει να ξέρετε ότι τα εμπόδια είναι στο πρόγραμμα. Όλοι οι σπουδαίοι άνθρωποι έχουν αποτύχει σε κάποιο σημείο της ζωής τους, αλλά αναδύθηκαν παρόλα αυτά θριαμβευτικά. Και αυτό συνέβη, επειδή κοίταξαν τη φωτεινή πλευρά του ταξιδιού και προχώρησαν. Η απόλαυση λοιπόν και των μικρότερων επιτευγμάτων και η αγνόηση των μικρών εμποδίων είναι το κλειδί.

Αν προσπαθείτε να κόψετε το κάπνισμα εδώ και 5 μήνες, αλλά σήμερα δεν καταφέρατε να αντισταθείτε, μην απογοητεύεστε τόσο. Σκεφτείτε τις τόσες ημέρες που ο αυτοέλεγχός σας λειτούργησε δυναμικά και θα ξαναβρείτε το κίνητρο να συνεχίσετε. Ωστόσο, βεβαιωθείτε ότι ο πειρασμός σας αυτός δεν θα σας τραβήξει μακριά από τον τελικό στόχο σας.

3. Μας κάνουν να σκεφτούμε ξεκάθαρα

Συχνά εστιάζουμε στη μεγάλη εικόνα ή στον τελικό στόχο και λαχταράμε να φτάσουμε εκεί, ακόμα και αν είμαστε μόνο στην αρχή. Ωστόσο, αποτυγχάνουμε να συνειδητοποιήσουμε ότι τα μεγάλα επιτεύγματα αποτελούνται από το άθροισμα των μικρών. Σε αυτό το σημείο, είναι λοιπόν καλύτερο να σταματήσουμε και να ανατρέξουμε στην πρόοδο που έχουμε κάνει μέχρι τώρα. Αυτό δεν θα τονώσει απλά το πνεύμα σας, αλλά επίσης θα σας χαρίσει μια πιο ξεκάθαρη σκέψη ως προς το που βρίσκεστε και πώς να κινηθείτε. Ο διαλογισμός και η άσκηση μπορούν να βοηθήσουν πολύ στη διαδικασία της αξιολόγησης και εκτίμησης.

4. Καταπολεμά το αίσθημα ανεπάρκειας

Η γενιά μας είναι απόλυτα εθισμένη στα κοινωνικά δίκτυα, όπου τα επιτεύγματά μας, είτε είναι προσωπικά, είτε επαγγελματικά, κρίνονται συνεχώς. Αν βλέπετε διαρκώς τους φίλους και τις γνωριμίες σας να εκθειάζουν και να ενθουσιάζονται συνεχώς με το ταξίδι και τους στόχους τους, μπορεί να νιώσετε εύκολα ανεπαρκείς. Αν όμως κάνετε μια ανασκόπηση των μικρότερων νικών σας, θα καταπολεμήσετε εξίσου εύκολα αυτό το αίσθημα. Σας διασφαλίζει ότι αν και αργά, κατευθύνεστε με σταθερά και αποφασιστικά βήματα προς το δικό σας στόχο.

5. Μας βοηθά να ξεκολλήσουμε

Ένας συγγραφέας, ο Joyce Meyer λέει: «Μπορεί να μη βρίσκεστε ακόμα εκεί που επιθυμείτε να είστε, δεν είστε εκεί που ήσασταν πριν». Και μόνο η αίσθηση της στασιμότητας μπορεί να μας αποθαρρύνει πλήρως και να μας οδηγήσει στην παραίτηση. Η ανακάλυψη όμως όλων των μέχρι τώρα επιτευγμάτων σας, θα σας κάνει να δείτε ότι κινείστε και ότι δεν έχετε λιμνάσει σε ένα σημείο. Και αυτό είναι αρκετό για να σας ωθήσει προς τα εμπρός.

Το να είστε υπερήφανοι για τις μικρές σας νίκες επιδρά περισσότερο απ’ όσο νομίζετε. Δεν σας βοηθά μόνο να επιτύχετε τους στόχους σας, αλλά μέσω αυτών, χτίζετε μια θετικότερη στάση απέναντι στη ζωή και σας ενσταλάζει την ευγνωμοσύνη. Και όταν αυτά τα δύο λειτουργούν μαζί, μας κάνουν να νιώθουμε πλήρεις.

Παιδί γεννήθηκα, παιδί θα πεθάνω

Επέλεξα μια ηλικία τυχαία και παρέμεινα εκεί. Άλλωστε, τι αξία έχει ένας τυχαίος αριθμός γραμμένος πάνω σε μία άψυχη ταυτότητα, όταν η ψυχή σου έχει διαλέξει να παραμείνει κάπου ή να προχωρήσει ή να γυρίσει πίσω;

Ηλικιακά πλέον με πρόσταζε μόνο η ψυχή μου. Σταμάτησα από καιρό να ακολουθώ τη φυσιολογική για τους άλλους εξέλιξη των χρόνων. Προχωρούσαν τα χρόνια κι εγώ αντέστρεφα τους όρους της ζωής μου. Αντί να μεγαλώνω, μίκραινα.

Έκοβε ταχύτητα το τρένο της ζωής μου από επιλογή συνειδητή.

Σταμάτησα, δε φοβόμουν την εμφάνιση των πρώτων ρυτίδων στο πρόσωπό μου, σταμάτησα να φοβάμαι για το πώς θα με χαρακτηρίσουν οι άλλοι. Δεν ασχολούμουν καν. Τους έβλεπα όλους αυτούς, είχαν γεράσει πριν την ώρα τους. Τι φρικτή διαπίστωση ήταν αυτή αλήθεια... Δεν ήθελα να καταλήξω έτσι ποτέ.

Είχα άλλους φόβους να με κυριεύουν πια. Φοβόμουν μην τυχόν και εξαφανιστεί από μέσα μου η αγνότητα, γιατί εκεί ναι, γερνάς και όταν γερνάς εσωτερικά, μοιραία θα γεράσεις και εξωτερικά. Φοβόμουν μη χάσω την αισιοδοξία μου απέναντι στην ζωή. Για φαντάσου να έρθει η μέρα που θα στερέψω από όνειρα, θα είμαι ζωντανή νεκρή.

Μάταια οι γύρω μου προσπαθούσαν να με πείσουν ότι βαδίζω σε λάθος δρόμο. Ήθελαν να με μεγαλώσουν γιατί αυτοί δεν κατάφεραν να συγκρατήσουν ή να παραμείνουν στην παιδική τους ηλικία.

Ο κόσμος των ενηλίκων να σας πω την αλήθεια δε μου αρέσει καθόλου γιατί καταστρέφει την παιδική αθωότητα και δε με χωράει κιόλας.

Παιδί γεννήθηκα παιδί θα πεθάνω.

Μην μου ξυπνάς αυτά που αφήνω να κοιμούνται

Δεν έχω θυμό μέσα μου!
Δεν έχω έχθρα για κανέναν!

Όμως μέσα μου κοιμάται μια λύπη!
Πρόσεχε μην μου την ξυπνάς!
Κι η λύπη όταν την ξυπνάς γίνεται θάνατος!

Μην μου ξυπνάς την λύπη μέσα μου.
Άστην να κοιμηθεί, να γαληνέψει και να ξεχαστεί.

Θα θελα να μπορούσα να θυμώσω και να φωνάξω.
Να ξεσπάσω, να κλάψω, να εκδικηθώ.
Μόνο που τίποτα από αυτά δεν θέλω να κάνω.

Το μόνο που θέλω είναι να κοιμίσω την λύπη μου.
Να την κοιμίσω και να την ξεχάσω.
Όπως κάνω ότι ξεχνώ τόσα πράγματα.
Κι ας μην τα ξεχνώ.

Θέλω να περπατήσω και να μυρίσω νυχτολούλουδο.
Να περιπλανηθώ σε δρομάκια άγνωστα.
Θέλω να μετακομίσω σε καινούρια γειτονιά.
Να περπατήσω τους δρόμους της και να ανακαλύψω καινούρια μυστικά.

Τόσα θέλω, μόνο που δεν ξέρω τι μπορώ.

Ή μήπως μπορώ ότι θέλω ?

Σε θυμάμαι να μου λες, πως πρέπει στον εχθρό να χαμογελώ, γιατί έτσι τον πανικοβάλλω.
Σου χαμογελώ και σε κοιτώ στα μάτια.

Τώρα πια, ξέρω τα ψέματα πίσω από τις καλά κρυμμένες αλήθειες σου.
Είναι όλα τόσο ξεκάθαρα πια.

Χάθηκε η ομίχλη, διαλύθηκαν τα σύννεφα κι η ομορφιά και η ασχήμια
μας κοιτούν κατάματα.

Μην μου ξυπνάς αυτά που αφήνω να κοιμούνται

William Shakespeare

Είναι ευλογία να μπορείς να εκτιμάς όσα έχεις

Τους ανθρώπους που σε περιβάλλουν, την υγεία, το σπίτι σου, όλα αυτά που αγαπάς, όλα όσα σε πεισμώνουν κι όλα αυτά που συμβάλλουν για να γίνεσαι καλύτερος άνθρωπος.

Είναι ευλογία να μπορείς να εκτιμάς τους ανθρώπους της ζωής σου. Αυτούς που σε νοιάζονται πραγματικά. Που στέκονται δίπλα σου στα δύσκολα όταν ο κόσμος σου δείχνει να καταρρέει. Που μιλούν όταν δεν βρίσκεσαι παρών με τα καλύτερα για σένα. Που σε γνωρίζουν αλλά δεν το βάζουν στα πόδια. Σε γουστάρουν έτσι όπως είσαι και χαίρονται το ίδιο που κι εσύ, υπάρχεις στη δική τους ζωή.

Είναι ευλογία να μπορείς να ξεχωρίζεις τους αληθινούς φίλους, αυτούς που μπορεί να μην είναι αίμα σου αλλά στέκονται κοντά σου σαν οικογένεια. Είναι μεγάλη τύχη να έχεις τη δύναμη να βγάζεις από τη ζωή σου αυτούς που σε επηρεάζουν αρνητικά, που ζηλεύουν, που δεν έχουν όμορφο χαρακτήρα.
Είναι ευλογία να μπορείς να ασχολείσαι με τη δουλειά που αγαπάς. Να είναι το πάθος σου.

Είναι ευλογία να έχεις καινούριους λόγους να ξυπνάς κάθε μέρα. Και να μπορείς να εκτιμάς τα απλά, καθημερινά. Αυτά που κάνουν τη ζωή μας πιο εύκολη, πιο όμορφη.

Είναι ευλογία να μπορείς να δίνεις. Για αυτό μην τσιγκουνεύεσαι ούτε τις καλημέρες. Μπορεί χωρίς να το αντιληφθείς, να φτιάξεις τη μέρα κάποιου ανθρώπου. Κι αν όλα αυτά σου ακούγονται κάπως ρομαντικά, αυτό χρειαζόμαστε. Το ρομαντισμό για να γίνεται η κάθε μέρα μας καλύτερη.

Είναι ευλογία να βρίσκεσαι σε ένα μέρος και να μην ταξιδεύει το μυαλό σου κάπου αλλού. Μεγάλη ηρεμία να μπορείς να τιθασεύσεις τα θέλω σου και να τα φέρνεις στα δικά σου μέτρα.

Είναι ευλογία να φτιάχνεις τη ζωή με τους δικούς σου κανόνες. Και όλοι οι δικοί σου άνθρωποι να χωράνε εκεί.

Είναι ευλογία να έχεις αληθινούς φίλους, να ζεις αληθινές στιγμές.

Μην ξεχνάς ποτέ ποιος είσαι, τι θέλεις. Μην ξεχνάς ποτέ πόσο όμορφη είναι η απλότητα των πραγμάτων.

Μάθε να βλέπεις το τώρα, μάθε να συγχωρείς τους ανθρώπους που σε πλήγωσαν. Μάθε να ημερεύεις το μέσα σου και να γεμίζεις τη ζωή σου με αυτά που αγαπάς και σε κάνουν καλύτερο.

Άσε τη ζωή να σου παρουσιαστεί όπως θέλει

Όταν επιθυμείς αυτό που επιθυμεί και η ζωή, συμβαίνουν τα παρακάτω:

1. Βρίσκεσαι πάντα στο σωστό μέρος τη σωστή στιγμή.
2. Δεν απογοητεύεσαι ποτέ με αυτά που συμβαίνουν.
3. Έχεις πάντα μια σιωπηλή αυτοπεποίθηση, ανεξάρτητη από τις περιστάσεις.
4. Δεν μπορούν να σε αγγίξουν ο θυμός και το άγχος.
5. Έχεις επίγνωση και δείχνεις ευαισθησία σ’ αυτά που σε περιβάλλουν.
6. Δεν σε καταλαμβάνει ποτέ το αίσθημα ότι έχασες κάτι.
7. Δεν πέφτεις ποτέ θύμα μιας απώλειας.
8. Είσαι πνευματικά ήσυχος.
9. Είσαι ευγνώμων.

Εάν κάποια επιθυμία αποτελεί πηγή άγχους ή λύπης, τότε η επιθυμία αυτή είναι δική σου και όχι της ζωής. Εάν η επιθυμία προκαλεί πόνο, τότε είναι μάταιη. Για να αφήσεις να σε πλημμυρίσει η αληθινή ζωή, βγάλε τον εαυτό σου από την πλημμύρα των επιθυμιών σου, που υπόσχονται μια μελλοντική απόλαυση, αλλά φέρνουν μόνο πόνο στο παρόν.

Το μόνο που έχεις να χάσεις, αν μάθεις να θέλεις αυτό που θέλει και η ζωή, είναι ο φόβος σου πως θα χάσεις τον έλεγχο – έναν έλεγχο που δεν ήταν ποτέ πραγματικός, αλλά αποτελούσε μόνο μια αίσθηση ελέγχου, που αποκτά κανείς όταν ζει με το οδυνηρό αντίθετο της ζωής.

Και αυτό είναι το πιο σημαντικό σημείο: Κανένας άνθρωπος δεν έχει ανάγκη να ελέγχει τη ζωή, γιατί κανένας άνθρωπος δεν βρίσκεται έξω από αυτή. Αυτός που είσαι, η αληθινή σου φύση, δεν είναι κάτι διαφορετικό από τη ζωή.

Άσε τη ζωή να φέρει τον εαυτό της σε σένα. Καλωσόρισέ τη. Κάθε στιγμή της είναι νέα, πλήρης, ανέγγιχτη και δεν επισκιάζεται από καμία άλλη στιγμή πριν από αυτή. Για να μπεις σ’ αυτή την πλήρη σχέση με τη ζωή πρέπει να παραδώσεις τον εαυτό σου στον εαυτό σου.

Όταν πραγματοποιείς τον αληθινό σκοπό της ζωής, οδηγείσαι ταυτόχρονα στην αυτοπραγμάτωση. Αποτελούν ένα και το αυτό πράγμα. Θέλησε αυτό που θέλει η ζωή.

Η μεγαλύτερη ευτυχία είναι η προσωπικότητα

Αποτέλεσμα εικόνας για Η μεγαλύτερη ευτυχία είναι η προσωπικότηταΗ βασική αλήθεια της Ευδαιμονολογίας παραμένει ακλόνητη: έχει πολύ μικρότερη σημασία το τι έχει ο άνθρωπος ή το ποια εικόνα παρουσιάζει προς τα έξω από το τι είναι. «Η μεγαλύτερη ευτυχία είναι η προσωπικότητα» (Γκαίτε από το Ανατολικό-δυτικό Νηβάν, Ζουλέικα, 7ο ποίημα). Σε όλα τα πράγματα και σε όλες τις περιπτώσεις ο άνθρωπος απολαμβάνει στην πραγματικότητα μόνο τον εαυτό του: κι αν ο εαυτός μας δεν κάνει για πολλά, τότε όλες οι απολαύσεις μοιάζουν με ακριβά κρασιά σ’ έναν κόσμο πλημμυρισμένο από χολή. – Κι αφού οι μεγάλοι εχθροί της ανθρώπινης ευτυχίας είναι δύο, ο πόνος και η πλήξη, η φύση της προσωπικότητας έχει προβλέψει εναντίον τους κάποιες άμυνες: κατά του πόνου (ο οποίος πολύ συχνότερα είναι πνευματικός παρά σωματικός) έχει προβλέψει την ευθυμία, και κατά της πλήξης το πνεύμα. – Τα δύο αυτά δεν συγγενεύουν μεταξύ τους, σε ακραίες περιπτώσεις μάλιστα θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι ασύμβατα.

Η διανόηση είναι συγγενής με τη μελαγχολία [κατά τον Αριστοτέλη] οι ευφυείς άνθρωποι είναι μελαγχολικοί και οι πιο εύθυμες διαθέσεις χαρακτηρίζουν επιφανειακές πνευματικές δυνάμεις. Όσο καλύτερα είναι μια φύση εξοπλισμένη απέναντι σε ένα απ’ αυτά τα κακά, τόσο χειρότερα είναι εξοπλισμένη κατά κανόνα απέναντι στο άλλο. – Καμιά ανθρώπινη ζωή δεν είναι απαλλαγμένη από τον πόνο και την πλήξη: και είναι μια ιδιαίτερη εύνοια της μοίρας, όταν εκθέτει τον άνθρωπο κυρίως στο ένα απ’ τα δύο αυτά κακά, για το οποίο είναι ιδιαίτερα καλά εξοπλισμένος, στέλνει δηλαδή πολύ πόνο σ’ αυτόν που είναι ιδιαίτερα εύθυμος και πολύ μεγάλη πλήξη σ’ αυτόν που έχει πολύ πνεύμα- δε συμβαίνει όμως το αντίθετο. Γιατί το πνεύμα πολλαπλασιάζει τον πόνο δυο και τρεις φορές· και για έναν ψυχισμό χωρίς πνεύμα η μοναξιά και ο απόλυτα κενός χρόνος είναι ανυπόφορα πράγματα.

ARTHUR SCHOPENHAUER, Η ΤΕΧΝΗ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΣ

Ποια αναγέννηση;

ΕΓΩ ΜΙΛΩ ΔΙΑ ΤΟ ΠΡΑΜΜΑ ΠΟΥ ΓΥΡΕΒΟΥΜΕ. Δε ζητούμε την αναγέννησή μας: Και τι η αναγέννηση μιας κοινωνίας, αν δεν είναι η ριζική ηθική καλητέρεψη των ατόμων οπού την συστένουνε;

Αν λοιπόν επιθυμούμε την αναγέννηση της κοινωνίας μας, τέστι την ηθικήν μας καλητέρεψη, δεν είναι τάχα στο χέρι μας ναν την κάμωμ’ εμείς εις τον εαυτό μας, χωρίς να ζητούμε από την Κυβέρνηση να μας κάμη καλήτερους; Αλλέως, αν δεν είναι τούτο που γυρέβουμε, τι λοιπόν εννοούμε με την λέξην Αναγέννηση;

Μήπως ζητούμε της Κυβέρνησής μας να μας στείλη ένα σακκί τάλαρα καθενός εις το σπίτι μας, και να εξακολουθάη να μας τα στέλνη πάντα κάθε φορά που μας χρειάζεται v’ αναγεννηθούμε;

Όχι, όχι˙ δεν ημπορούμε βέβαια να γεληόμαστε τόσο˙ η παιδιαροσύνη μας δεν ημπορεί δα να φτάνη έως εκεί. Άλλο πράμμα εννοούμε και μόνον δεν εκφρασθήκαμε ποτέ παστρικά.

Εμείς βασανίζουμάστε από την διαφθοράν των ηθών μας˙ το αίσθημα του πάθους μας είναι πραγματικό˙ η αιτία είναι ολοφάνερη στα μάτια μας, εμάς των ίδιωνε, όντις καθένας μας εξαιρόντας μόνον τον εαυτόν του, κατηγορεί όλους τους άλλους. Ενστιγματικώς επιθυμούμε την ιατρεία μας, συμφωνούμε διά τη χρεία τού να ηθικευθή η κοινωνία, αλλά καθένας μας αρνείται ηθικέψη τον εαυτό του!…

Εκείνο που εννοούμε με την λέξην Αναγέννηση, αν εξετάσωμε βαθιά μέσα το αίσθημά μας, δεν είναι μήτε τα σακιά με τα τάλαρα, μήτε κανένα τέτοιο˙ είναι η ηθίκεψη της κοινωνίας, και τούτη είναι η ιατρεία εκείνη την οποία ενστιγματικώς γυρέβουμε, μα καθενός μας ζητάει να ηθικεύθούν όλοι οι άλλοι έξω από τον εαυτό του!….

Ιδού εκείνο που καταστένειο αδύνατην την ιατρεία, αδύνατη την αναγέννησην επειδή, «Δεν είναι δυνατόν να γένη καμμία κονωνική καλητέρεψη, εκεί όπου ο καθένας δεν την αρχίζει στον εαυτό του».

ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΑΣΚΑΡΑΤΟΣ (1811-1901), ΛΑΟΣ ΚΑΙ ΛΑΟΠΛΑΝΟΙ

ΕΚ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΡΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

Εύκολα διατηρεί κανείς την ειρήνη.
Εύκολα διαχειρίζεται κανείς την ταραχή προτού ξεσπάσει.
Εύκολα σπάει το εύθραυστο.
Εύκολα αφανίζεται το μικρό.
Ν’ αντιμετωπίζεις κάτι προτού συμβεί.
Να βάζεις τάξη πριν ξεσπάσει αναταραχή.
Τα δέντρα που ο κορμός τους γεμίζει μια αγκαλιά
από μικρές ρίζες ξεφυτρώνουν.
Πύργοι εννιά πατώματα ψηλοί
ξεκινούν από μια χούφτα χώμα.
Ταξίδι χίλια μιλιά μακρινό
ξεκινά από μια δρασκελιά.
Αυτοί που παρεμβαίνουν στα πράγματα, τα χαλούν.
Αυτοί που αρπάζουν πράγματα, τα χάνουν.
Γι’ αυτό, ο συνετός δεν παρεμβαίνει στα πράγματα
κι έτσι δεν τα καταστρέφει.
Δεν αρπάζει πράγματα
κι έτσι δεν τα χάνει.
Ο κοινός άνθρωπος σ’ ό,τι κάνει
αποτυχαίνει λίγο πριν να φτάσει στην επιτυχία.
Αν μεριμνούσε για το τέλος όσο και για την αρχή
θ’ απόφευγε την αποτυχία.
Γι’ αυτό, ο συνετός απαρνιέται την επιθυμία,
δεν επιδιώκει πράγματα μ’ αξία.
Μαθαίνει να μην γαντζώνεται σε ιδέες.
Δίνει προσοχή σε ό,τι το πλήθος αγνοεί.
Βοηθά όλα τα πλάσματα να ξαναβρούν τη φύση τους,
αλλά δεν παρεμβαίνει σε τίποτα.


ΛΑΟ ΤΣΕ, ΤΑΟ ΤΕ ΚΙΝΓΚ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΑΡΜΟΝΙΑΣ

Ο Μύθος του Ιξίωνα

Στην Ελληνική μυθολογία, ο Ιξίων (Ιξίωνας) ήταν ένας από τους Λαπίθες, βασιλιάς της Θεσσαλίας (με έδρα πιθανόν την Ιωλκό) και γιος του Φλεγύα. Γιος του ήταν ο Πειρίθους. Έλαβε ως σύζυγο τη Δία, θυγατέρα του Δηιονέα ή Δηίονα, υιού του Αιόλου, βασιλέα της Φωκίδας. Υποσχέθηκε στον πεθερό του ένα πολύτιμο δώρο, αθέτησε όμως την υπόσχεσή του. Ο Δηϊονεύς σε αντίποινα έκλεψε μερικά από τα άλογα του Ιξίωνα. Ο τελευταίος απέκρυψε την οργή του και προσκάλεσε τον πεθερό του σε εορταστικό γεύμα στη Λάρισα. Μόλις έφτασε ο Δηϊονέας, ο Ιξίωνας τον δολοφόνησε, σπρώχνοντάς τον στην πυρά. Με τη φρικτή αυτή πράξη, ο Ιξίωνας παραβίασε τον ιερό για τους Έλληνες νόμο της φιλοξενίας, προστάτης του οποίου ήταν ο Ξένιος Ζεύς. Οι γειτονικοί άρχοντες, προσβεβλημένοι, αρνήθηκαν να του προσφέρουν άσυλο ή να εκτελέσουν τα τελετουργικά που θα του επέτρεπαν να αποκαθαρθεί από την ενοχή του. Έκτοτε, ο Ιξίωνας κηρύχθηκε εκτός νόμου, έζησε ως απόβλητος και τον απέφευγαν οι πάντες. Σκοτώνοντας τον πεθερό του, έγινε ο πρώτος άνθρωπος στην Ελληνική μυθολογία που σκότωνε συγγενή του. Η τιμωρία που επέσειε κάτι τέτοιο ήταν τρομερή.

Κάποτε, ο Ιξίωνας, για να ξεφύγει από τους διώκτες του, κατέφυγε ικέτης σε ναό του Δία. Εκείνος συμπόνεσε τον Ιξίωνα, τον συγχώρεσε και μάλιστα τον ανέβασε στον Όλυμπο και τον κάθισε στο τραπέζι των θεών. Δείχνοντας αγνωμοσύνη, ο Ιξίωνας πόθησε τη θεά Ήρα, σύζυγο του Δία. Ο Δίας το αντιλήφθηκε και, για να δει μέχρι ποιου σημείου έφτανε η αγνωμοσύνη του Ιξίωνα, έδωσε τη μορφή της Ήρας στην Νεφέλη (σύννεφο – θεότητα) και ξεγέλασε τον Ιξίωνα ώστε να ζευγαρώσει μαζί της. Από την ένωση αυτή προήλθε το γένος των Κενταύρων (εξ ου και η ονομασία Ιξιονίδες). Ο Ιξίωνας τότε κεραυνοβολήθηκε και αποβλήθηκε από τον Όλυμπο. Ο Δίας διέταξε τον Ερμή να δέσει τον Ιξίωνα με φίδια σ’ έναν φλεγόμενο τροχό. Έτσι δεμένος, ο Ιξίωνας περιφέρεται αιώνια στον Τάρταρο.

Ο μύθος του Ιξίωνα μνημονεύεται από τον Διόδωρο, τον Πίνδαρο, τον Βιργίλιο (Γεωργικά, 4 και Αινειάδα, 6), καθώς και από τον Οβίδιο στις Μεταμορφώσεις, 12.

Όταν έχετε εξαντληθεί, μάθετε να απελευθερώνεστε

Είστε τελειομανείς; Είστε υπερβολικά αλτρουιστές ή ενσυναισθητικοί για το καλό σας; Κάτι τέτοιο μπορεί να σας καταπιέζει και να σας εξαντλεί. Είναι καιρός να μάθετε να απελευθερώνεστε.

Σκεφτείτε την επόμενη ανάσα σας. Αν προσπαθήσετε να την κρατήσετε και να την ελέγξετε, τελικά θα εξαντληθείτε.

Το να επιθυμείτε να απελευθερωθείτε είναι μια φυσική ανθρώπινη ανάγκη. Δεν είναι μόνο σωματική αλλά και ψυχική.

Προσκολλόμαστε σε ανθρώπους, περιστάσεις, πράγματα και συμπεριφορές που δεν μας βοηθούν. Στην πραγματικότητα μπορεί να μας καταπιέζουν και να μας δεσμεύουν μέχρι που εξαντλούν όλη μας την ενέργεια.

Οι μοναχοί και το ποτάμι

Ακολουθεί η ιστορία δύο μοναχών, η οποία δείχνει πώς μερικές φορές φορτωνόμαστε περιττά βάρη χωρίς να το συνειδητοποιούμε.

Δύο βουδιστές μοναχοί ταξίδευαν μαζί και έπρεπε να διασχίσουν ένα ορμητικό ποτάμι. Στην όχθη του ποταμού στεκόταν μια γυναίκα, που τους ζήτησε να τη βοηθήσουν να διασχίσει το ποτάμι επειδή δεν μπορούσε μόνη της.

Ένας από τους μοναχούς ακολούθησε τους κανόνες του τάγματός του, οι οποίοι του απαγόρευαν να μιλήσει σε γυναίκα ή να την αγγίξει. Έτσι την αγνόησε και διέσχισε το ποτάμι.

Ο άλλος μοναχός ένιωσε συμπόνια για τη γυναίκα. Την πήρε στα χέρια του και τη μετέφερε στην απέναντι όχθη του ποταμιού. Εκεί την αποχαιρέτισε. Έπειτα οι δύο μοναχοί συνέχισαν το ταξίδι τους.

Αφού περπάτησαν για αρκετές ώρες και έκαναν πολλά χιλιόμετρα, ο πρώτος μοναχός σκεφτόταν συνεχώς αυτό που είχε συμβεί.

Όταν δεν μπορούσε πλέον να συγκρατήσει το θυμό του, διαμαρτυρήθηκε στον σύντροφό του. Πώς είχε μπορέσει να δείξει ανυπακοή στους κανόνες, να ρισκάρει να αποβληθεί και να ατιμάσει την ιδιότητα του μοναχού;

Ο δεύτερος μοναχός είπε:

«Εγώ άφησα αυτή τη γυναίκα στην όχθη του ποταμιού. Εσύ γιατί την κουβαλάς ακόμα;«

Απελευθερωθείτε από ό,τι δεν σας ανήκει

Η παραπάνω ιστορία μας διδάσκει κάτι. Μερικές φορές μεταφέρουμε βάρη που δεν είναι δικά μας. Αυτό υποτιμά το χαρακτήρα μας και μας πλημμυρίζει με αρνητικά συναισθήματα.

Σιγά-σιγά αρχίζουν να μας κατακλύζουν κακές σκέψεις. Αυτό συμβαίνει μέχρι τη στιγμή που δεν αντέχουμε άλλο και πρέπει να ξεθυμάνουμε. Είναι όμως αυτό πραγματικά απαραίτητο;

Πόσες φορές έχετε αναλάβει προβλήματα άλλων; Δεν είναι ενδιαφέρον το πόσο περισσότερο σας επηρεάζουν από ό,τι τα δικά σας προβλήματα;

Έχετε δει πώς αναμασούν οι αγελάδες την τροφή τους; Το ίδιο κάνουν μερικοί άνθρωποι. Αναμασούν και αναμασούν και αρνούνται να εγκαταλείψουν κάτι που είναι ήδη κατεστραμμένο.

Αυτή η θεώρηση της ζωής προκαλεί ένταση. Όσο κι αν προσπαθούμε να κρατηθούμε από τα πράγματα, τελικά θα πρέπει να τα αφήσουμε πίσω μας.

Τότε εμφανίζουμε ανησυχία, άγχος και κατάθλιψη.

Απελευθερωθείτε από τα δεσμά με τα οποία περιορίζετε τον εαυτό σας

Κανένας δεν σας ανάγκασε να φορτωθείτε αυτό το βάρος. Κανένας δεν σας σταμάτησε από το να ανεβείτε πιο ψηλά. Το φορτωθήκατε με τη θέλησή σας. Θέλετε να μάθετε γιατί;

1. Η τελειομανία σας σάς αναγκάζει να αναλαμβάνετε την ευθύνη για τα πάντα. Αν κάτι δεν πάει καλά, θα φταίτε εσείς. Μέσα στο μυαλό σας δεν υπάρχει περιθώριο λάθους. Μην είστε τόσο σκληροί με τον εαυτό σας. Μαθαίνετε και από τα λάθη σας.
2. Έχετε γίνει αλτρουιστές, όμως βάζετε όλους τους άλλους σε προτεραιότητα ξεχνώντας τον εαυτό σας. Ωστόσο υπάρχει ένα μυστικό που πρέπει να μάθετε. Εσείς έρχεστε πρώτοι και ακολουθούν όλοι οι άλλοι.
3. Η υπερβολική ενσυναίσθηση σας κάνει να βιώνετε προσωπικά τον πόνο των άλλων ανθρώπων. Αυτό δεν είναι πάντα θετικό. Όχι μόνο τους καταλαβαίνετε αλλά και βάζετε τον εαυτό σας στη θέση τους.
4. Μερικές φορές θεωρείτε τον εαυτό σας υπεύθυνο. Προσπαθείτε να βοηθήσετε παίρνοντας τα προβλήματα των άλλων στους ώμους σας.
Δεν είναι κακό να προσφέρετε τη βοήθειά σας σε κάποιον που τη χρειάζεται. Ωστόσο, αν δεν τη χρειάζεται, μάθετε να απελευθερώνεστε.

Μερικές φορές δίνουμε πάρα πολλά ή εξαρτιόμαστε συναισθηματικά από κάποιο άλλο άτομο. Πιστεύουμε ότι αυτό είναι το σωστό. Πιθανώς πιστεύουμε ότι αυτό μας κάνει καλούς ανθρώπους που ξέρουν να αγαπούν.

Δυστυχώς κάτι τέτοιο μπορεί να λειτουργήσει εναντίον σας. Αν δίνετε πάρα πολλά, οι άλλοι ίσως εκμεταλλευτούν την ευκαιρία για να σας χρησιμοποιήσουν και να σας χειριστούν.

Από την άλλη πλευρά η συναισθηματική εξάρτηση θα σας εμποδίσει να είστε ευτυχισμένοι χωρίς κάποιον άλλο.

Απελευθερωθείτε, αφεθείτε… Έχουμε διδαχτεί πώς να κατέχουμε, να φροντίζουμε και να προστατεύουμε. Όμως πολλές φορές πρέπει να λύνουμε τα δεσμά που μας περιορίζουν.

Τα δεσμά αυτά δεν σας κάνουν ευτυχισμένους, σας εξαντλούν.

Το κομμάτιασμα της σκέψης

Μία από τις λειτουργίες της σκέψης είναι το να είναι πάντα απασχολημένη με κάτι.

Οι περισσότεροι από εμάς θέλουμε να έχουμε το νου μας συνεχώς απασχολημένο ώστε να εμποδιζόμαστε να δούμε τους εαυτούς μας όπως είμαστε πραγματικά. Φοβόμαστε να είμαστε άδειοι.

Φοβόμαστε να κοιτάξουμε τους φόβους μας.

Στο συνειδητό μπορεί να ξέρεις τους φόβους σου αλλά στα βαθύτερα στρώματα του μυαλού σου τους ξέρεις;

Και πως θα ανακαλύψεις τους φόβους σου που είναι κρυμμένοι, μυστικοί;

Πρέπει ο φόβος να διαιρεθεί σε συνειδητό και ασυνείδητο;

Αυτή είναι μια πολύ σημαντική ερώτηση.

Οι ειδικοί, οι ψυχολόγοι, οι αναλυτές έχουν χωρίσει το φόβο σε βαθιά και σε επιφανειακά στρώματα, αλλά αν ακολουθήσεις αυτά που λένε οι ψυχολόγοι ή αυτά που λέω εγώ, καταλαβαίνεις τις θεωρίες μας τα δόγματά μας, τις γνώσεις μας, δεν καταλαβαίνεις τον εαυτό σου.

Δεν μπορείς να καταλάβεις τον εαυτό σου με βάση τον Φρόυντ, τον Γιούνγκ ή εμένα. Οι θεωρίες των άλλων ανθρώπων δεν έχουν καμία σημασία.

Εσύ ο ίδιος είσαι που πρέπει να κάνεις την ερώτηση: Πρέπει ο φόβος να διαιρεθεί σε συνειδητό και ασυνείδητο; Ή υπάρχει μόνο φόβος που του δίνεις διάφορες μορφές;

Υπάρχει μόνο μια επιθυμία: η ίδια η επιθυμία. Εσύ επιθυμείς.

Τα αντικείμενα της επιθυμίας αλλάζουν, αλλά η επιθυμία είναι πάντα η ίδια.

Ίσως με τον ίδιο τρόπο υπάρχει μόνο φόβος.

Φοβάσαι όλων των ειδών τα πράγματα αλλά υπάρχει μόνο ένας φόβος. Όταν συνειδητοποιήσεις ότι ο φόβος δεν μπορεί να διαιρεθεί, θα δεις ότι έχεις βάλει κατά μέρος μία κι καλή αυτό το πρόβλημα του ασυνείδητου και έτσι θα 'χεις γλιτώσει από τους ψυχολόγους και τους αναλυτές.

Όταν καταλάβεις ότι ο φόβος είναι μία και μόνη κίνηση που εκφράζεται με διαφορετικούς τρόπους και όταν δεις την κίνησης και όχι το αντικείμενο στο οποίο πηγαίνει η κίνηση, τότε αντιμετωπίζεις μία "τεράστια" ερώτηση:

Πως μπορεί να κοιτάξεις το φόβο χωρίς το κομμάτιασμα που έχει καλλιεργήσει ο νους;

Υπάρχει μόνο ολικός φόβος αλλά πως μπορεί το μυαλό που σκέφτεται κομματιαστά να παρακολουθήσει αυτήν την ολική εικόνα;

Μπορεί;

Ζούμε τη ζωή μας κομματιασμένα και μπορούμε να κοιτάξουμε αυτό τον ολικό φόβο μόνο μέσα από την τμηματική επεξεργασία της σκέψης.

Όλη η διεργασία του μηχανισμού της σκέψης υπάρχει για να διαλύει το κάθε τι σε κομμάτια: Σ' αγαπώ και σε μισώ.

Είσαι ο εχθρός μου, είσαι ο φίλος μου. Ή η ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία μου, οι τάσεις, η δουλειά μου, η θέση μου, το κύρος μου, η γυναίκα μου, το παιδί μου, η χώρα μου και η χώρα σου, ο θεός μου και ο θεός σου - όλα αυτά είναι το κομμάτιασμα της σκέψης.

Και αυτή η σκέψη "κοιτάζει" την ολική κατάσταση του φόβου ή προσπαθεί να την κοιτάξει και την απλοποιεί σε κομμάτια.

Άρα λοιπόν βλέπουμε ότι ο νους μπορεί να κοιτάξει αυτό τον ολικό φόβο μόνο όταν δεν υπάρχει κίνηση της σκέψης.

Το ξεπέρασμα του φόβου

Μπορείς να παρακολουθήσεις το φόβο χωρίς προκαθορισμένα συμπεράσματα, χωρίς καμία παρέμβαση της γνώσης που έχεις συσσωρεύσει γι' αυτόν;

Αν δεν μπορείς, τότε αυτό που παρακολουθείς είναι το παρελθόν, όχι ο φόβος:

Αν μπορείς, τότε παρακολουθείς το φόβο για πρώτη φορά χωρίς την παρέμβαση του παρελθόντος.

Μπορείς να "παρακολουθήσεις" μόνο όταν το μυαλό είναι πολύ ήρεμο, όπως μπορείς να ακούσεις τι λέει κάποιος μόνο όταν το μυαλό σου δεν φλυαρεί συνεχίζοντας διάλογο μέσα του για τα δικά του προβλήματα και άγχη.

Μπορείτε με τον ίδιο τρόπο να κοιτάξετε το φόβο χωρίς να σκεφτείτε το αντίθετό του;

Έχετε το θάρρος να τον κοιτάξετε πραγματικά και να μην προσπαθήσετε να ξεφύγετε;

Όταν λέτε "πρέπει να τον ελέγξω, πρέπει να τον ξεφορτωθώ, πρέπει να τον καταλάβω" προσπαθείτε να ξεφύγετε.

Μπορείτε να παρακολουθήσετε ένα σύννεφο ή ένα δέντρο ή ένα ποτάμι που τρέχει, μ' ένα αρκετά ήρεμο μυαλό γιατί δεν είναι πολύ σημαντικά για σας, αλλά το να παρακολουθήσεις τον εαυτό σου είναι πολύ πιο δύσκολο γιατί εκεί οι απαιτήσεις είναι τόσο ουσιαστικές, οι αντιδράσεις τόσο γρήγορες.

Έτσι, λοιπόν, όταν είστε άμεσα σε επαφή με το φόβο ή την απελπισία, τη μοναξιά ή τη ζήλια, ή όποια άλλη άσχημη κατάσταση του νου, μπορείτε να την κοιτάξετε τόσο ολοκληρωμένα ώστε το μυαλό σας να γίνει τόσο ήρεμο ώστε να τη δει;

Μπορεί το μυαλό να διακρίνει το φόβο από τις διαφορετικές μορφές φόβου - να "δεις" τον ολικό φόβο, και όχι αυτό που φοβάσαι;

Αν κοιτάξεις μόνο τις λεπτομέρειες του φόβου ή προσπαθήσεις να αντιμετωπίσεις τους φόβους σου έναν έναν, δεν θα φτάσεις ποτέ στο κύριο θέμα που είναι να μάθεις να ζεις με το φόβο.

Το να ζεις με ένα τέτοιο ζωντανό πράγμα όπως είναι ο φόβος απαιτεί ένα μυαλό και μία καρδιά εξαιρετικά ικανά, εντελώς ανοιχτά, χωρίς προκατασκευασμένα συμπεράσματα ώστε να μπορούν να παρακολουθούν κάθε κίνηση του φόβου.

Τότε, αν τον παρατηρήσεις και ζήσεις μ' αυτόν - και για να γίνει αυτό δεν παίρνει μια ολόκληρη μέρα, μπορεί να πάρει ένα λεπτό ή ένα δευτερόλεπτο για να γνωρίσεις όλη τη φύση του φόβου - αν ζήσεις μαζί του τόσο ολοκληρωτικά, θα ρωτήσεις αναπόφευκτα:

Ποια είναι αυτή η ύπαρξη που ζει με το φόβο;

Ποιος είναι αυτός που παρακολουθεί το φόβο, που παρακολουθεί όλες τις κινήσεις των διαφόρων μορφών φόβου και ξέρει συγχρόνως και το κεντρικό γεγονός του φόβου;

Είναι ο παρατηρητής ένα νεκρό ον, ένα στατικό ον, που έχει συσσωρεύσει τόση πολύ γνώση και πληροφορίες για τον εαυτό του και είναι αυτό το νεκρό πράγμα που παρατηρεί και ζει με την κίνηση του φόβου;

Είναι ο παρατηρητής, το παρελθόν ή ένα ζωντανό πράγμα; Ποια είναι η απάντησή σου;

Μην απαντήσεις σε μένα. Απάντησε στον εαυτό σου.

Είσαι ο παρατηρητής, ένα νεκρό ον, που παρατηρεί ένα ζωντανό πράγμα ή είσαι εσύ ένα ζωντανό πράγμα που παρατηρεί ένα άλλο ζωντανό πράγμα;

Γιατί στον παρατηρητή υπάρχουν και οι δύο καταστάσεις. Ο παρατηρητής είναι ο λογοκριτής που δεν θέλει το φόβο:

Ο παρατηρητής είναι το σύνολο των εμπειριών του για το φόβο.

Έτσι, ο παρατηρητής δεν έχει επαφή με αυτό που ονομάζει φόβο. Υπάρχει απόσταση μεταξύ τους. Προσπαθεί πάντα να τον υπερνικήσει ή να ξεφύγει απ' αυτόν και άρα δημιουργείται αυτή η συνεχής μάχη μεταξύ του εαυτού του και του φόβου - αυτή η μάχη που είναι τόσο μεγάλη σπατάλη ενέργειας.

Καθώς παρακολουθείς, μαθαίνεις ότι ο παρατηρητής είναι απλά ένας σωρός από ιδέες και αναμνήσεις χωρίς καμία αξία ή ουσία.

Ενώ ο φόβος είναι μία πραγματικότητα και προσπαθείς να καταλάβεις ένα γεγονός με μία αφηρημένη έννοια πράγμα το οποίο βέβαια δεν είναι δυνατόν.

Αλλά στην πραγματικότητα είναι ο παρατηρητής που λέει "φοβάμαι", τίποτα διαφορετικό από αυτό που παρατηρεί, που είναι ο φόβος;

Ο παρατηρητής είναι φόβος και όταν αυτό έχει κατανοηθεί δεν υπάρχει πια άλλο σκόρπισμα ενέργειας στην προσπάθεια να απαλλαχθείς από τον φόβο, και η χωροχρονική απόσταση μεταξύ παρατηρητή και παρατηρούμενου εξαφανίζεται.

Όταν καταλάβεις ότι είσαι ένα μέρος του φόβου σου και όχι ξεχωριστός απ' αυτόν - ότι είσαι φόβος - τότε δεν έχεις να κάνεις τίποτα γι' αυτό: τότε ο φόβος τελειώνει ολοκληρωτικά.

Η σκοτεινή ύλη θα μπορούσε να καταστήσει το σύμπαν κατοικήσιμο

Αποτέλεσμα εικόνας για matèriaΌταν πλανητικοί επιστήμονες εκπονούν μελέτες για κάποιον εξωηλιακό πλανήτη, αξιολογούν το δυναμικό τους για τη στήριξη της ζωής, με βάση κάποια από τα γνωρίσματα που μπορούν να διακρίνουν από εδώ στη Γη. Αλλά συχνά παραβλέπεται ένας σημαντικός παράγοντας, όπως λένε οι ειδικοί: η επίδραση της σκοτεινής ύλης.
 
Εικόνα που δείχνει για το πώς η σκοτεινή ύλη κατανέμεται μέσα στο γαλαξιακό σμήνος Abell 1689.
 
Σύμφωνα με στοιχεία, που συλλέχθηκαν από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, αυτή η παράξενη μορφή της ύλης μπορεί να ζεσταίνει εκατομμύρια εξωπλανήτες.

Ως εκ τούτου, ακόμη και αν αυτοί οι κόσμοι βρίσκονται έξω από την κατοικήσιμη ζώνη των γονικών άστρων τους, θα μπορούσαν να λαμβάνουν επαρκή ζεστασιά ώστε να καταστεί δυνατή η ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή στις βραχώδεις επιφάνειες τους.
 
Αντίθετα από την κανονική, βαρυονική ύλη, η σκοτεινή ύλη θεωρείται ότι φτιάχνεται από ασθενώς αλληλεπιδρώντα σωματίδια με μάζα (WIMP), τα οποία είναι και τα αντισωματίδια τους. Αυτό σημαίνει ότι δύο WIMP κατά την επαφή τους θα εξαϋλώνονται προς ακτινοβολία γάμμα.
 
Και επειδή τα WIMP’s αλληλεπιδρούν ασθενώς με την ύλη είναι δύσκολο να τα ανιχνεύσουμε. Γι αυτό και οι φυσικοί μπορούν να αναλύσουν την σκοτεινή ύλη μόνο μέσα από τη βαρυτική επίδραση που ασκεί πάνω στην κανονική ύλη. Η ύπαρξη της σκοτεινής ύλης – η οποία αντιπροσωπεύει το ένα τέταρτο περίπου της μάζας του σύμπαντος – προτάθηκε ως γνωστόν, προκειμένου να συμπληρωθούν κάποιες ελλιπείς θεωρίες.
 
Σύμφωνα με τη θεωρία της γενικής σχετικότητας, η ορατή μάζα των γαλαξιών δεν θα πρέπει να παράγει εξ ολοκλήρου την τεράστια βαρυτική έλξη που δημιουργείται εντός τους. Σε πολλές περιπτώσεις, η μάζα όλων των άστρων, πλανητών και άλλων αντικειμένων στο εσωτερικό ενός γαλαξία μπορεί να αντιπροσωπεύει μόνο ένα κλάσμα της βαρυτικής έλξης σε όλη τη δομή του.
 
Ο φυσικός Dan Hooper του Εργαστηρίου Fermi μαζί με τον αστροφυσικό Jason Steffen προτείνουν τώρα ότι η ενέργεια που απελευθερώνει η σκοτεινή ύλη, καθώς εξαϋλώνονται τα WIMP, μπορεί να μεταφερθεί στους εξωπλανήτες, αυξάνοντας την θερμοκρασία τους.
 
Οι ειδικοί λένε ότι οι συγκεντρώσεις της σκοτεινής ύλης είναι υψηλότερες στις κεντρικές περιοχές των μεγάλων γαλαξιών, όπως ο Γαλαξίας μας, αλλά και στον πυρήνα των νάνων σφαιροειδών γαλαξιών. Σε μέρη όπως η κουκίδα πάνω στο βραχίονα του Περσέα, όπου βρίσκεται το ηλιακό μας σύστημα, συνήθως βρίσκεται λιγότερη σκοτεινή ύλη.
 
"Φαντάζομαι 10 τρισεκατομμύρια χρόνια στο μέλλον, όταν το σύμπαν θα έχει επεκταθεί πέρα ​​από το σημείο που θα μπορούμε να βλέπουμε και όλα τα αστέρια στον Γαλαξία μας θα έχουν από καιρό σβήσει, οι μόνοι πλανήτες με κάποια θερμότητα θα είναι αυτοί που θα παίρνουν ενέργεια από την σκοτεινή ύλη. Έτσι, θα μπορούσα να φανταστώ ότι κάθε πολιτισμός που θα ζούσε σε εκείνες τις εποχές, θα αρχίσει να κινείται προς αυτούς τους πλανήτες, όπου η σκοτεινή ύλη θα χρησιμοποιείται ως καύσιμο," εξηγεί ο Hooper.

Το πλανητικό σύστημα του άστρου Έψιλον Ηριδανού μοιάζει πολύ με το δικό μας

EpsilonEridanusΑστρονόμοι του Πανεπιστημίου της Αριζόνα σε συνεργασία με τη NASA ανακάλυψαν το σύστημα του άστρου Έψιλον Ηριδανού, που φαίνεται όμοιο με το δικό μας. Το σύστημα βρίσκεται σε απόσταση 10.5 ετών φωτός από τη Γη και βρίσκεται στον αστερισμό του Ηριδανού, ενώ του δόθηκε το όνομα Babylon 5 που παραπέμπει ευθέως στη γνωστή σειρά επιστημονικής φαντασίας. Αρχικά, το ηλιακό σύστημα αυτό έμοιαζε να αποτελείται από έναν πλανήτη όμοιο με τον Δία και διαστημικά συντρίμμια.
 
Οι πρόσφατες παρατηρήσεις από το τηλεσκόπιο SOFIA, το οποίο έχει διάμετρο 2.5 μέτρων και βρίσκεται τοποθετημένο μέσα σε ένα ειδικά τροποποιημένο αεροσκάφος Boeing 747, αποκαλύπτουν μία εντελώς διαφορετική κατάσταση.
 
Οι περισσότερο ευκρινείς εικόνες του τηλεσκοπίου αυτού απέδειξαν ότι η δομή του ηλιακού συστήματος μοιάζει πολύ με εκείνη του εσωτερικού του δικού μας ηλιακού συστήματος, με δύο πλανήτες μεγάλου μεγέθους να περιστρέφονται γύρω από το άστρο, όπως είναι στη δική μας περίπτωση ο Κρόνος και ο Δίας, καθώς και μία ζώνη αστεροειδών. Οι επιστήμονες τείνουν να θεωρήσουν ότι το ηλιακό σύστημα Babylon 5 φαίνεται να είναι μία νεώτερη εκδοχή του δικού μας ηλιακού συστήματος, στη φάση της αρχικής δημιουργίας των πλανητών.
 
Είναι προφανές ότι μία τέτοια ανακάλυψη κεντρίζει το ενδιαφέρον των επιστημόνων, οι οποίοι μπορούν έτσι να μελετήσουν στοιχεία του δικού μας παρελθόντος σε ένα σύστημα που μοιάζει πολύ με το δικό μας ηλιακό σύστημα.

Πενταώροφο κτήριο στην Κίνα έχει… δρόμο στην ταράτσα!

Οι φωτογραφίες ενός πενταώροφου κτηρίου στην κινεζική πόλη Chongqing κάνουν τον γύρο του διαδικτύου για τον… απλό λόγο ότι υπάρχει ένας δρόμος στην ταράτσα του. Πριν μπούμε σε λεπτομέρειες σχετικά με αυτή την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, αξίζει να αναφέρουμε ότι η Chongqing έχει φήμη για την ασυνήθιστη αρχιτεκτονική που χρησιμοποιεί στις δομές της.

Το έδαφός της αποτελείται κυρίως από πλαγιές λόφων και αυτή η έλλειψη επίπεδου οικοδομικού χώρου έχει αναγκάσει τους αρχιτέκτονες και τους αστικούς σχεδιαστές να σκεφτούν άλλες λύσεις. Ορισμένες από τις πιο διάσημες δημιουργίες στην πόλη περιλαμβάνουν έναν δρόμο με οκτώ διαφορετικές κατευθύνσεις και τη διάσημη πολυκατοικία όπου ένα τρένο περνά από το εσωτερικό της.



Η νεότερη προσθήκη στο χαρτοφυλάκιο της ιδιόρρυθμης αρχιτεκτονικής είναι ένα πενταώροφο κτήριο στην ταράτσα του οποίου υπάρχει ένας δημόσιος δρόμος. Φωτογραφίες από το ασυνήθιστο θέαμα δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά στο Weibo, στην έκδοση Twitter της Κίνας, και αμέσως έγιναν viral με τον κόσμο να αστειεύεται ότι ένα τέτοιο πράγμα θα μπορούσε να κατασκευαστεί μόνο στην Κίνα.



Η εφημερίδα Daily Youth του Πεκίνου επισκέφθηκε το κτήριο και μίλησε στους υπεύθυνους ασφαλείας εκεί, οι οποίοι δήλωσαν ότι ο δρόμος δημιουργήθηκε για να διευκολύνει τους κατοίκους να φτάσουν στα σπίτια τους. Το πενταώροφο κτήριο είναι χτισμένο στην πλαγιά ενός λόφου και χωρίς τον δρόμο, οι κάτοικοι θα έπρεπε να πάρουν ένα ασανσέρ ή να περπατήσουν από το επίπεδο του δρόμου, στη βάση του λόφου, μέχρι το κτήριο. Με την κατασκευή του δρόμου μπορούν να οδηγήσουν τα αυτοκίνητά τους μέχρι το διαμέρισμά τους και να τα σταθμεύσουν απέξω.

Πλάτων: πώς η δημοκρατία καταργεί τον εαυτό της;

Σχετική εικόναΠλάτων: Η δημοκρατία ως κράτος χωρίς δήμο

Τα τρία μεγάλα έργα του Πλάτωνα, που καταπιάνονται με το Πολιτικό ενδελεχώς και δείχνουν πως η σκέψη του φιλοσόφου, ακόμη και στις πιο απόκρημνες αναβάσεις της, δομείται ως πολιτική σκέψη, είναι η Πολιτεία, ο Πολιτικός και οι Νόμοι. Αυτών των έργων προηγήθηκε μια σειρά Σωκρατικών Διαλόγων που ασχολούνται κατά πολύ με συγκεκριμένα προβλήματα της πολιτικής δημοκρατίας και της πόλης–κράτους γενικότερα. Σε ένα από αυτούς, στην Απολογία Σωκράτους, ο Πλάτων παίρνει ένα ιστορικό γεγονός: τη δίκη και καταδίκη σε θάνατο του Σωκράτη και το καθιστά διαχρονικό στοιχείο του πολιτικού νοηματισμού της ευρωπαϊκής φιλοσοφίας. Όπως σημειώνει ο Πλάτων, η φιλοσοφία και οι αληθινοί φιλόσοφοι δεν εκπίπτουν σε απολογητές της διεφθαρμένης πολιτικής εξουσίας, ούτε εκφράζουν ποτέ το ένα τμήμα του λαού ενάντια στο άλλο, παρά σκέπτονται την πόλη ως όλο και ως θεμέλιο για την ανάπτυξη της δημιουργικής πολιτικής· για να είναι οι πολιτικοί δημιουργοί και όχι καταστροφείς της πόλης. Αυτό έκανε ο Σωκράτης, σε αυτό αφιέρωσε τη ζωή του και ο Πλάτων· γι’ αυτό και η σκέψη του εξακολουθεί έως και σήμερα να υψώνεται ως το αντίπαλο δέος απέναντι στις διεφθαρμένες πολιτικές του διαίρει και βασίλευε. Ο Σωκράτης στην Απολογία παρουσιάζεται να σκέπτεται και να ενεργεί με βάση την αίσθηση του δικαίου και όχι με βάση τη βούληση του κράτους. Εάν η βούληση του κράτους εκφράζει τα ιδιοτελή συμφέροντα της μιας ή της άλλης μειοψηφίας και με τη μορφή του νόμου νομιμοποιεί τον εαυτό της να καταδικάζει σε θάνατο τους δίκαιους ανθρώπους, επειδή δεν υποτάσσουν το δίκαιο στην πολιτική τους ανομία, η φιλοσοφική αίσθηση του δικαίου ποδοπατεί το συνολικό ήθος της κρατικής εξουσίας για κάτι ανώτερο: για την αφύπνιση των πολιτών από τις λαβίδες των ηθικολογούντων πολιτικών· άρα για την πνευματική τους απελευθέρωση πρωτίστως από τη μαζική συμπεριφορά.
                              
Η μαζική συμπεριφορά που επεφύλασσε η δημοκρατία της Αθήνας στους πολίτες της, πέρα από ορισμένες θεμελιακές κατακτήσεις αυτοβουλίας και αυτοπροσδιορισμού των ατόμων, παρήγαγε όχι σπάνια μια άγνωμη κοινωνία και αγελαίους οπαδούς πολιτικών φατριών και αδίστακτων δημαγωγών, με αποτέλεσμα το άριστο και οι άριστοι εν έργω να θεωρούνται θανάσιμοι εχθροί της πόλης. Ο Σωκράτης ήταν ένας από αυτούς και έπρεπε, για τους ανίκανους κατά τα άλλα πολιτικούς, να διωχθεί. Η δίκη του ήταν πολιτική με βασικό κατήγορο τον Μέλητο. Πίσω από αυτόν όμως ήταν ο Άνυτος, ένας εμπειροτέχνης-πρακτικιστής πολιτικός με ισχυρό λαϊκό έρεισμα και πάντοτε πρόθυμος να ποδηγετεί την ευρεία μάζα προς άκριτες μαζικές συμπεριφορές. Μιας τέτοιας μαζικής συμπεριφοράς έπεσε θύμα ο Σωκράτης. Απέναντι στην ιδιότυπη μαζοποίηση των Αθηναίων ο φιλόσοφος είχε πλήρη αυτογνωσία σχετικά με την οντολογική του παρουσία μέσα στην μάζα: από τη μια πλευρά δεν ξεχώριζε τον εαυτό του από το πλήθος με την έννοια του λαού και από την άλλη ένιωθε ότι υπηρετεί τη φιλοσοφία ως απεσταλμένος του θεού· απεσταλμένος με το νόημα ότι κάτι πιο ιερό, πιο έντιμο, πιο ηθικό, συγκριτικά με τις αγοραίες αντιλήψεις, έχει να πει σε μια κοινότητα που την έχει διαβρώσει η πανώλη των διεφθαρμένων πολιτικών. Με αφετηρία λοιπόν τη φιλοσοφική του αρχή ότι δεν είναι παντογνώστης , δηλαδή δοκησίσοφος, αλλά αναζητητής της αλήθειας –ανάλογα ο Χέγκελ στην επιστήμη της Λογικής διερωτάται: τι είναι αλήθεια;– θέτει σε ριζική επανεξέταση την ουσία της πολιτικής δημοκρατίας. Ποιος φοβάται μια τέτοια επανεξέταση, σύμφωνα με την Απολογία; Βασικά δυο κατηγορίες πολιτών: 1. εκείνοι που λένε, σαν τον Μέλητο, Άνυτο και παρόμοιους, ότι είναι καλοί και αγαπάνε την πόλη (Απολογία 24 b5), δηλαδή εκείνοι που με δημοκρατικό προσωπείο παρουσιάζονται ως φιλόπολεις και φιλόνομοι, ενώ στην πράξη, λόγω ολικής άγνοιας, δοτής καθηκοντολογίας, αντεκδικητικής μανίας και αχαλίνωτης ανηθικότητας, υπηρετούν άνομες σκοπιμότητες, ή δικές τους ή και άλλων· είτε ακόμη ως «αλληλέγγυοι» ή ως πολιτικοί παράγοντες υπερασπίζονται καταχθόνιες δολιότητες· 2. οι άνθρωποι του κρατικού μηχανισμού –οι δικαστές π.χ. που έστειλαν στο θάνατο τον Σωκράτη– που έχουν μόνο μια εξ ακοής και γι’ αυτό παραποιημένη εικόνα του φιλοσόφου και καμιά αξιόλογη φιλοσοφική παιδεία. Εδώ αξίζει να υπενθυμίσει κανείς πως ο Σωκράτης αμφισβητεί ευθέως την αρμοδιότητα και την ικανότητα των δικαστών να τον κρίνουν. Γι’ αυτό, τους προσφωνεί γενικώς ως: άνδρες Αθηναίοι, ενώ θα προσφωνήσει ως άνδρες δικαστές μόνο εκείνους που ψήφισαν την αθώωσή του.

Το δικό μας σήμερα βρίθει από παρόμοιες σκηνοθετημένες ενοχοποιήσεις, εκπορευόμενες κατά κανόνα από δημαγωγούς και συμφεροντολόγους πολιτικούς. Και μια αντικειμενική αποτίμηση τέτοιων ενοχοποιήσεων επιτυγχάνεται καλύτερα μέσα από την αναγωγή στα αρχέγονα θεμέλια της ιστορίας (τους). Η περίπτωση λοιπόν της δολοφονίας του Σωκράτη ανήκει σε τούτα τα αρχέγονα θεμέλια και δεν αποτελεί απλώς ένα ιστοριογραφικό γεγονός. Ως τέτοιο «μοιραίο» θεμέλιο εξάλλου την είδε και ο Πλάτων. Να γιατί ο Σωκράτης παρουσιάζεται στην Απολογία να εκμηδενίζει τον φόβο του θανάτου και να μην ορρωδεί μπροστά στη θρασύδειλη στάση των οργάνων εξουσίας και παραποίησης της αλήθειας. Με παρρησία αλλά και περισσή περιφρόνηση προς τους καχύποπτους δικαστές δηλώνει: «άνδρες Αθηναίοι, ακούστε την άποψη του Άνυτου ή μη την ακούτε και αθωώστε με ή μη με αθωώνετε. Σε κάθε περίπτωση δεν θα κάνω τίποτε άλλο από αυτό που έκανα ως τώρα, ακόμη κι αν πρόκειται να πεθάνω» (Απολογία 30 c). Στη συνάφεια τούτη αποστασιοποιείται πλήρως από τις προκαταλήψεις της κοινής γνώμης, έτσι όπως αυτές διατυπώθηκαν στο κατηγορητήριο ως διαφθορά των νέων και ως ασέβεια προς τους θεούς. Η εν λόγω αποστασιοποίηση θέτει σε αμφισβήτηση την αμεροληψία της δίκης και καταδεικνύει την ασημαντότητα της πλειοψηφίας των δικαστών, που δεν μπόρεσαν να αρθούν πάνω από τις κατασκευασμένες κατηγορίες. Συγχρόνως θέτει την αναγκαιότητα διάσωσης των συμπολιτών του από την πολιτική βλακεία των οργάνων εξουσίας και κατ’ επέκταση διάσωσης της δημοκρατίας από την αυτοκαταστροφή της. Το πλήθος, η δημοκρατία είναι έτοιμη να εξοντώσει κάθε ατομικότητα που υπερβαίνει τη μετριότητα και τολμά να φιλοσοφεί για το δίκαιο. Εάν η δημοκρατία είναι δικαιοσύνη, γιατί πρέπει να φοβάται τους αληθινούς λειτουργούς της; Διερωτώμενος έτσι ο Πλάτων, επιχειρεί να δείξει πως το ζητούμενο για τη φιλοσοφία δεν είναι εάν θα καθοδηγήσει το άτομο προς τη σωτηρία του εαυτού, αλλά εάν είναι σε θέση να αποκαλύπτει, μεταξύ των άλλων, τα ανιδιοτελή κίνητρα των μεγάλων ανθρώπων της κοινότητας· εκείνα δηλαδή τα κίνητρα που τους κάνουν ηθικά μεγάλους, άρα και χρήσιμους για τους πολλούς, ακόμη κι αν οι τελευταίοι δεν έχουν καθολική επίγνωση αυτού και δεν τους αναγνωρίζουν ως τέτοιους. Ενόσω απουσιάζει η αυτοσυνειδησία από τους πολλούς, η δημοκρατία εκφυλίζεται σε κρατική εξουσία χωρίς δήμο. Το εγχείρημα του Σωκράτη, ο ριζοσπαστικός του τρόπος σκέψης και πράξης, αλλά και η προμηθεϊκή επαναστατικότητα της Πλατωνικής σκέψης, στη συνέχεια, επιχείρησαν να σκεφτούν το αυθεντικό κράτος του δήμου· και τούτο διήλθε μέσα από τη σύλληψη της ου-τοπικής πολιτείας.

Σικελιανός: ο ποιητής απέναντι στο σκοτάδι της εξουσίας

Άγγελος Σικελιανός: 1884–1951

Πώς ο ποιητής ορθώνεται στο δυνάστη;
–Μια ανάγνωση του ποιήματος: «Ιερά Οδός»–
                                                   
Η ιδεατή φωνή του ποιήματος

Ο Σικελιανός αντλεί γενικώς τις ιδέες του από την ελληνική παράδοση. Πώς όμως κατανοεί και προσλαμβάνει αυτή την παράδοση; Όχι προφανώς ως μια τεχνητή ή στατική αναπαράσταση του παρωχημένου ή ως μια άκριτη-προγονοπληκτική προσκόλληση στο τελευταίο τούτο, αλλά ως συνομιλία με την ελληνική σκέψη. Ποιος συνομιλεί με την ελληνική σκέψη; Εκ πρώτης όψεως ένα ποιητικό Εγώ. Στο βαθύτερη έκφρασή του ωστόσο, ένα τέτοιο Εγώ, για να είναι ο ποιητής, δηλαδή δημιουργός, πρέπει να συνδέει τη μοίρα του με τη μοίρα του λαού του, με τη γενέθλια γη του. Οδοιπορώντας ανάμεσα στα σιωπηλά και όχι λιγότερο τραγικά μονοπάτια αυτής της μοίρας, ο Σικελιανός τη βιώνει ποιητικά ως «τη νέα πληγή που μου/του άνοιξε η μοίρα».

Ο ποιητής βρίσκεται πράγματι μπροστά σε μια νέα πληγή: είναι και αυτός «σκλάβος του κόσμου» (στ. 86-87) και, δυνάμει αυτής της επίγνωσης, αναζητεί το νόημα του Είναι (του) πίσω στην ελληνική παράδοση της σκέψης/φιλοσοφίας. Η επίγνωση αυτή τον καλεί να ακούει αληθινά τη φωνή της, να συλλογίζεται αυτό που άκουσε και να μυεί την Ψυχή του μέσα σ’ αυτό. Έτσι καθιστά ικανό τον ποιητικό λόγο να επιδίδεται «σε μια συνομιλία με τη σκέψη του ελληνισμού», όπως μας λέει ο Χάιντεγκερ, και να προβάλλει αυτή τη συνομιλία ως «δρόμο της ψυχής» (στ. 130) από τη σκλαβιά στην ελευθερία: από τον σκοταδισμό-τη βαρβαρότητα και τη βία του Γύφτου, του βασανιστή της αρκούδας, – δυνάστη του κόσμου (στ. 72-73), στο ξέφωτο της μυημένης Ψυχής.

 Τις πηγές της ως άνω σκέψης, από τις οποίες αντλεί κιόλας τις εμπνεύσεις του, ο ποιητής τις αναζητεί πρωτίστως στην προσωκρατική παράδοση, ήτοι στον ορφισμό, στην πυθαγόρεια διδασκαλία, στη λατρεία του Διονύσου, στα Ελευσίνια Μυστήρια, στο μαντείο των Δελφών: εξού και η Δελφική Ιδέα. Είναι ακριβώς ετούτη η παράδοση που του εμφυσά το συναίσθημα μιας ιερής αποστολής, η οποία στο παρόν ποίημα ταυτίζεται με το καθολικό, το εκμυθευμένο, το μυσταγωγικό νόημα που περικλείει η ιερά οδός. Σύμφωνα λοιπόν με το ως άνω συναίσθημα της ιερής αποστολής, ο Σικελιανός διέρχεται μέσα από τον μύθο–σύμβολο, για να διανοίξει τη δική του στοχαστική οδό, εκείνη του οραματιστή, του μυσταγωγού και οδηγητή ενός ολόκληρου Έθνους.

Τη διάνοιξη τούτη την ομο-λογεί με την παρουσίαση, την περιγραφή της Ιεράς Οδού που βγάζει στην Ελευσίνα. Η Ιερά Οδός συνθέτει το σκηνικό ενός πνευματικού ταξιδιού, που είναι κατ’ εξοχήν κρίσιμο και τραγικό. Με δεδομένο ότι το συγκεκριμένο ποίημα γράφτηκε στο τέλος του 1934 και δημοσιεύτηκε το 1935, λίγο πριν από τον Δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, η κρισιμότητα και τραγικότητα του εν λόγω πνευματικού ταξιδιού σχετίζεται βασικά με δυο τινά: με την προσωπική κρίση, πληγή του ποιητή [=βιώματα από την αποτυχία υλοποίησης της Δελφικής Ιδέας, από την αίσθηση ενός αλλοτριωτικού, αποξενωτικού περίκοσμου, από την παγωμένη ατμόσφαιρα της εποχής και άλλα παρόμοια] και με τη νέα πληγή της αλυσοδεμένης μάνας και παιδιού, που πέφτει πάνω του ως νέα σκλαβιά, αλλά συγχρόνως του επιτείνει τη στοχαστική-σκεπτικιστική διάθεση, να πορευθεί με το επίλεκτο συναίσθημα ή συναίσθηση της ιερής του αποστολής, την οδό της μοίρας (του).

Ετούτη η οδός του επιτρέπει να ταυτίζεται με το ψυχικό σύμπαν του κόσμου και από εδώ να εξορμά προς τα μέγιστα, μη-απαλλοτριώσιμα νοήματα της ζωής. Η εξ-όρμηση τούτη προορίζεται να οδηγεί τον ποιητή και τους αναγνώστες, αλλά και ολόκληρο τον λαό μπροστά. Αλλά για να το πετύχει αυτό, πρέπει πρώτα να τον στρέψει προς τα πίσω, να τον μάθει να οπισθοδρομεί. Έτσι, η Ιερά Οδός, ήτοι η ποιητική-στοχαστική οδός, είναι ιερή, γιατί κλείνει μέσα της το μυστηριακό γεγονός: να μπορούμε να την οδεύουμε προς τα μπρος και προς τα πίσω. Πρόκειται για τη μια οδό που μας φέρνει σε συμπόρευση με το ταξίδι άλλων γενεών μέσα στους αιώνες και μας θέτει μπροστά στην τραγική αίσθηση της ζωής, όπως ετούτη η αίσθηση αναδύεται, για παράδειγμα εδώ, από την μαρτυρική ιστορία της μάνας-αρκούδας (στ. 76-80): «μαρτυρικό τεράστιο σύμβολο … ο φόρος της ψυχής».
 
              ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ
Aπό τη νέα πληγή που μ’ άνοιξεν η μοίρα
έμπαιν’ ο ήλιος, θαρρούσα, στην καρδιά μου
με τόση ορμή, καθώς βασίλευε, όπως
από ραγισματιάν αιφνίδια μπαίνει
το κύμα σε καράβι π’ ολοένα
βουλιάζει.


                  Γιατί εκείνο πια το δείλι,
σαν άρρωστος, καιρό, που πρωτοβγαίνει
ν’ αρμέξει ζωή απ’ τον έξω κόσμον, ήμουν
περπατητής μοναχικός στο δρόμο
που ξεκινά από την Aθήνα κ’ έχει 10
σημάδι του ιερό την Eλευσίνα.
Tι ήταν για μένα αυτός ο δρόμος πάντα
σα δρόμος της Ψυχής.


                                Φανερωμένος
μεγάλος ποταμός, κυλούσε εδώθε
αργά συρμένα από τα βόδια αμάξια
γεμάτα αθεμωνιές ή ξύλα, κι άλλα
αμάξια, γοργά που προσπερνούσαν,
με τους ανθρώπους μέσα τους σαν ίσκιους.


Mα παραπέρα, σα να χάθη ο κόσμος
κ’ έμειν’ η φύση μόνη, ώρα κι ώρα 20
μιαν ησυχία βασίλεψε. K’ η πέτρα
π’ αντίκρισα σε μια άκρη ριζωμένη,
θρονί μου φάνη μοιραμένο μου ήταν
απ’ τους αιώνες. K’ έπλεξα τα χέρια,
σαν κάθισα, στα γόνατα, ξεχνώντας
αν κίνησα τη μέρα αυτή ή αν πήρα
αιώνες πίσω αυτό τον ίδιο δρόμο.

Mα να· στην ησυχία αυτή, απ’ το γύρο
τον κοντινό, προβάλανε τρεις ίσκιοι.
Ένας Aτσίγγανος αγνάντια ερχόταν, 30
και πίσωθέ του ακλούθααν, μ’ αλυσίδες
συρμένες, δυο αργοβάδιστες αρκούδες.

Kαι να· ως σε λίγο ζύγωσαν μπροστά μου
και μ’ είδε ο Γύφτος, πριν καλά προφτάσω
να τον κοιτάξω, τράβηξε απ’ τον ώμο
το ντέφι και, χτυπώντας το με τό ’να
χέρι, με τ’ άλλον έσυρε με βία
τις αλυσίδες. K’ οι δυο αρκούδες τότε
στα δυο τους σκώθηκαν, βαριά.


                                            H μία,
(ήτανε η μάνα, φανερά), η μεγάλη, 40
με πλεχτές χάντρες όλο στολισμένο
το μέτωπο γαλάζιες, κι από πάνω
μιαν άσπρη αβασκαντήρα, ανασηκώθη
ξάφνου τρανή, σαν προαιώνιο νά ’ταν
ξόανο Mεγάλης Θεάς, της αιώνιας Mάνας,
αυτής της ίδιας που ιερά θλιμμένη,
με τον καιρόν ως πήρε ανθρώπινη όψη,
για τον καημό της κόρης της λεγόνταν
Δήμητρα εδώ, για τον καημό του γιου της
πιο πέρα ήταν Aλκμήνη ή Παναγία. 50
Kαι το μικρό στο πλάγι της αρκούδι,
σα μεγάλο παιχνίδι, σαν ανίδεο
μικρό παιδί, ανασκώθηκε κ’ εκείνο
υπάκοο, μη μαντεύοντας ακόμα
του πόνου του το μάκρος, και την πίκρα
της σκλαβιάς, που καθρέφτιζεν η μάνα
στα δυο πυρά της που το κοίτααν μάτια!

Aλλ’ ως από τον κάματον εκείνη
οκνούσε να χορέψει, ο Γύφτος, μ’ ένα
πιδέξιο τράβηγμα της αλυσίδας 60
στου μικρού το ρουθούνι, ματωμένο
ακόμα απ’ το χαλκά που λίγες μέρες
φαινόνταν πως του τρύπησεν, αιφνίδια
την έκαμε, μουγκρίζοντας με πόνο,
να ορθώνεται ψηλά, προς το παιδί της
γυρνώντας το κεφάλι, και να ορχιέται
ζωηρά.


           K’ εγώ, ως εκοίταζα, τραβούσα
έξω απ’ το χρόνο, μακριά απ’ το χρόνο,
ελεύτερος από μορφές κλεισμένες
στον καιρό, από αγάλματα κ’ εικόνες· 70
ήμουν έξω, ήμουν έξω από το χρόνο.

Mα μπροστά μου, ορθωμένη από τη βία
του χαλκά και της άμοιρης στοργής της,
δεν έβλεπα άλλο απ’ την τρανήν αρκούδα
με τις γαλάζιες χάντρες στο κεφάλι,
μαρτυρικό τεράστιο σύμβολο όλου
του κόσμου, τωρινού και περασμένου,
μαρτυρικό τεράστιο σύμβολο όλου
του πόνου του πανάρχαιου, οπ’ ακόμα
δεν του πληρώθη απ’ τους θνητούς αιώνες 80
ο φόρος της ψυχής.


                         Tι ετούτη ακόμα
ήταν κ’ είναι στον Άδη.
Kαι σκυμμένο
το κεφάλι μου κράτησα ολοένα,
καθώς στο ντέφι μέσα έριχνα, σκλάβος
κ’ εγώ του κόσμου, μια δραχμή.


                            Mα ως, τέλος,
ο Aτσίγγανος ξεμάκρυνε, τραβώντας
ξανά τις δυο αργοβάδιστες αρκούδες,
και χάθηκε στο μούχρωμα, η καρδιά μου
με σήκωσε να ξαναπάρω πάλι
το δρόμον οπού τέλειωνε στα ρείπια 90
του Iερού της Ψυχής, στην Eλευσίνα.
K’ η καρδιά μου, ως εβάδιζα, βογκούσε:
«Θα ’ρτει τάχα ποτέ, θε νά ’ρτει η ώρα
που η ψυχή της αρκούδας και του Γύφτου,
κ’ η ψυχή μου, που Mυημένη τηνε κράζω,
θα γιορτάσουν μαζί;»


                              Kι ως προχωρούσα,
και βράδιαζε, ξανάνιωσα απ’ την ίδια
πληγή, που η μοίρα μ’ άνοιξε, το σκότος
να μπαίνει ορμητικά μες στην καρδιά μου,
καθώς από ραγισματιάν αιφνίδια μπαίνει 100
το κύμα σε καράβι που ολοένα
βουλιάζει. Kι όμως τέτοια ως να διψούσε
πλημμύραν η καρδιά μου, σα βυθίστη
ως να πνίγηκε ακέρια στα σκοτάδια,
σα βυθίστηκε ακέρια στα σκοτάδια,
ένα μούρμουρο απλώθη απάνωθέ μου,
ένα μούρμουρο, 107
κ’ έμοιαζ’ έλλε:
«Θά ’ρτει.»


 Ένα σχόλιο
1. Ο ποιητής είναι το σύμβολο του μοιραίου στοχαστή: ακολουθεί, ως εκ της ποιητικής του ουσίας/μοίρας, μοναχική πορεία (στ. 9-10), η οποία όμως είναι συγχρόνως και πορεία ενός ολόκληρου έθνους. Βρίσκεται λοιπόν καθοδόν, έχοντας μεταθέσει εαυτόν από το καθημερινό παρόν στο αρχέγονο παρελθόν των Ελευσίνιων Μυστηρίων: μόνος αυτός προς μόνον και γύρω του η φύση να φαντάζει βυθισμένη μέσα στη δική της συμπαντική αρμονία.

2. Ξαφνικά εμφανίζεται ο Γύφτος με τις αλυσοδεμένες αρκούδες. Η σκηνή αυτή, η πιο κεντρική μέσα στο συνολικό κορμό του ποιήματος, γίνεται η αφορμή για μεταβολή του ψυχισμού του ποιητή: από την εσωτερική γαλήνη του ποιητικού στοχασμού, καθώς οπισθοδρομεί προς την ελληνική αρχαιότητα, στην τρικυμία του ποιητικού μετα-στοχασμού, καθώς αντικρίζει τη βία του παρόντος. Μέχρι και τον στίχο 65 παρακολουθούμε τις ζωηρές εντυπώσεις από το βίαιο θέαμα των τριών σκιών: του γύφτου με τις δυο αρκούδες.

3. Το σκηνοθετημένο αυτό θέαμα αισθητοποιεί, εδώ και σήμερα, το πάσχειν του ανθρώπου, τη βία που ασκείται πάνω του, έτσι όπως συνυφαίνεται διαχρονικά με την ίδια την ύπαρξη του τελευταίου. Η αιώνια μορφή της Μάνας, υπαρξιακά και οντολογικά νοούμενη, γίνεται ο μάρτυρας αυτού του πάσχειν, της «ορθωμένης βίας του χαλκά» (στ. 72-73). Μάρτυρας με τη διπλή έννοια: αφενός, μια ύπαρξη είναι παρούσα στο γεγονός, το βλέπει, το αισθάνεται να συμβαίνει, το βεβαιώνει με τη στάση της· αφετέρου, η ύπαρξη υποφέρει ανθιστάμενη στη βία και τον πόνο. Αμφότερα εδώ συνυπάρχουν στο σύμβολο της αρκούδας.

4. Ο γύφτος –σύμβολο βίαιου, άγριου, σκληρού, άσπλαχνου δυνάστη– γίνεται φορέας, συντελεστής ενός εξουσιαστικού θεάματος, το οποίο μπορεί να ερεθίζει παιγνιωδώς την περιέργεια της καθημερινής ύπαρξης, αλλά ξεσηκώνει την ποιητική ψυχή, την ενεργοποιεί και την καθιδρύει μόνο ως εξεγερμένη σκέψη, ως ασίγαστη περίσκεψη, ως διαρκή ανησυχία για υπέρβαση των ανυπόληπτων δυναστών του σκοταδισμού και της εξουσιαστικής βίας.

Hegel: Λόγος και πνεύμα

Σε κάθε εποχή μπορεί κανείς να συναντήσει εκείνο το πάθος της δημιουργίας, που γεμάτο θυμό αντιπαρατίθεται, μέσα στον κόσμο των φαινομένων, με την υφιστάμενη επικράτηση του χάους και τείνει να ανακτά, ως έπαθλο, τον εαυτό του με τη μορφή της απόλυτης εναρμόνισης: σκέψης και Είναι. Πρωτίστως λοιπόν αυτό εκτυλίσσεται ως ασυμφιλίωτη εναντίωση του ανθρώπινου πνεύματος στα δογματικά αδιέξοδα της κοινοτοπίας και ως αυθεντικός αγώνας, ως πόλεμος με το νόημα του Ηράκλειτου: αρχέγονη διάνοιξη του εν λόγω πνεύματος προς την ουσία του Είναι (του)· μια διάνοιξη που έχει τον χαρακτήρα της διαλεκτικής Είναι και μη-Είναι. Στη Φαινομενολογία του πνεύματος, ο Χέγκελ πυροδοτεί την έκρηξη του ως άνω πολέμου με όρους της φιλοσοφικής νεωτερικότητας: η φιλοσοφία πρέπει να αναπτυχθεί ως ο Λόγος που λέγει το Είναι, επιχειρώντας να κατανοήσει το πραγματικό, λογικό πρόσωπο του κόσμου. Ένα τέτοιο λέγειν δεν έχει καμιά σχέση με την καθημερινή φλυαρία της μιας ή της άλλης αυθαίρετης υποκειμενικότητας, αλλά, πρώτα-πρώτα, είναι το γλωσσικό παίγνιο των πνευματικών μετασχηματισμών του ιστορικού Είναι του ανθρώπου ως ανθρωπότητας. Επομένως συνιστά ριζικές ανα-τροπές της σκέψης: δια-λογικές, ήτοι διαλεκτικές αναγωγές από τα άμεσα στα πιο περίπλοκα περιβάλλοντα ερμηνείας, κατανόησης και αντίστοιχων τρόπων του εντός του κόσμου υπάρχειν μας.

Αυτός ο Λόγος, καθότι απηχεί την εσωτερική φύση των πραγμάτων, προβάλλει τη φαινομενολογική αξίωση να συλλαμβάνουμε τα πράγματα με τον οικείο στον άνθρωπο γνωσιο-οντο-λογικό τρόπο. Πώς εννοεί ο Χέγκελ αυτό τον τρόπο;

1) Όταν θέτει τον τόνο στο γνωσι-οντο-λογικό στοιχείο, εννοεί εκείνη τη λογική συμπεριφορά που υπαγορεύει στον καθένα μας «περισσότερο κι απ’ την πυρκαγιά να κατασβήνει την έπαρση» (Ηράκλειτος): να αποδεσμευόμαστε από τις ψευδαισθήσεις της απόλυτης βεβαιότητας και να χωρούμε πέρα από τη φορμαλιστική ή ακοσμική έννοια της φιλοσοφίας.

2) Όταν θέτει τον τόνο στο γνωσιο-οντο-λογικό στοιχείο εννοεί πως η έννοια της λογικής, στη Φαινομενολογία, δεν αποτελεί μια απροϋπόθετα πρώτη αρχή –κάτι που θα απασχολήσει τον φιλόσοφο στην Επιστήμη της Λογικής– αλλά την πρώτη αρχή «για μας». Εμπειρία και λόγος δεν παραπέμπουν σε δύο ξεχωριστούς ή αντιθετικούς κόσμους του φιλοσοφικού γνωρίζειν, αλλά συγκροτούν την ενιαία διαδικασία του. Σε σχέση λοιπόν με αυτή τη γνωριστική διαδικασία, ο Hegel προσδιορίζει τη φιλοσοφία ως «αυτοπαραγωγή του Λόγου» και ως κατά Λόγο διείσδυση στο Είναι του κόσμου. Κατ’ αυτό τον τρόπο, ο φιλόσοφος υπερβαίνει την καντιανή αντίληψη που δεν αναγνωρίζει στη λογική αληθείς μαρτυρίες για το ενδοκοσμικό Είναι και έτσι σύρει διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο φαινόμενο και στο πράγμα καθεαυτό.

3) Όταν τέλος θέτει τον τόνο στο γνωσιο-οντο-λογικό στοιχείο εννοεί πως η ως άνω έννοια της λογικής φέρει εγγενώς μια ικανότητα γνώσης, που αξιώνει τίποτα να μην αναπαράγεται χωρίς σκέψη.

Με αυτά τα βήματα ο Hegel διανοίγεται σε έναν δικό του δρόμο υπέρβασης των μονοσήμαντων προσανατολισμών: δεν καταφάσκει οποιοδήποτε απόλυτο Εγώ ή απόλυτο υποκείμενο, αλλά καθιδρύει το Απόλυτο ως διαλεκτική σχέση περατού και απείρου, Είναι και ουσίας, εσωτερικότητας και εξωτερικότητας, ταυτότητας και μη-ταυτότητας, υποκειμενικότητας και αντικειμενικότητας. Ως τέτοια σχέση δεν αποδομεί τη συνείδηση, αλλά την παρωθεί να γνωρίζει καλύτερα αυτό που η ίδια δεν είναι. Επίσης δεν εκμηδενίζει τον κόσμο των φαινομένων, αλλά τον κατηγοριοποιεί ως διαφορά, ήτοι ως κάτι το σχετικό ή περατό κατά τη διαδικασία αυτοεξέτασης και αυτοκατανόησης ή αυτοπροσδιορισμού του ανθρώπου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο δεν παραδίδει τον τελευταίο σε έναν κατακερματισμένο ρυθμό του εξωτερικού κόσμου αλλά τον τοποθετεί στο επίπεδο εκείνης της δημιουργικής σκέψης, την οποία αποκαλεί πνεύμα. Με την έννοια αυτή ο Hegel διατηρεί ανηρημένη, ήτοι διατηρεί και συγχρόνως αναιρεί, εμπλουτίζοντάς την, την παλαιότερη υποκειμενική αρχή της σύγχρονης φιλοσοφίας: εγώ σκέπτομαι, άρα υπάρχω. Αυτό θα του επιτρέψει να υποστηρίξει σθεναρά την αντίληψη για την ενότητα γνωρίζοντος υποκειμένου και γνώσιμου αντικειμένου και να οικοδομήσει με θέρμη τη διαλεκτική σχέση ανάμεσα στη σκέψη/γνώση και το Είναι, προχωρώντας έτσι πέρα από τον καρτεσιανό δυισμό υλικού και ιδεατού.

Πώς όμως κατανοείται πιο συγκεκριμένα η έννοια του πνεύματος; Εν πρώτοις, το πνεύμα είναι «η ζώσα υπόσταση» (Χέγκελ), δηλαδή το υποκείμενο που ανακτά τον εαυτό του μέσα από την άρνηση της ετερότητάς του, ή ο Λόγος της υπόρρητης αρμονίας: η ἀφανής ἁρμονίη κατά τον Ηράκλειτο. Ως τέτοια αρχή, το πνεύμα είναι η εσωτερική φύση της ανθρώπινης πραγματικότητας· είναι ο άναξ του μαντείου των Δελφών, ο οποίος ούτε λέγει ούτε κρύπτει αλλά δείχνει με σημάδια (Ηράκλειτος): δεν λέγει ναι ή όχι, με το νόημα ότι το πνεύμα είναι ο βαθύνους Λόγος του Είναι, που δεν καθοδηγεί αλαζονικά, δεν επεμβαίνει εξυπνακίστικα ή δεν μεταδίδει αυτάρεσκα κάποιες έτοιμες γνώσεις, γιατί, όπως λέγει και ο Πλάτων, η γνώση δεν μεταδίδεται, πολύ περισσότερο βέβαια δεν επιβάλλεται. Δεν λέγει υπό την έννοια ότι το πνεύμα δεν περιορίζεται να κατονομάζει την περατότητα της σκέψης και της γνώσης κατά τρόπο που να την αποκόπτει από την απεραντοσύνη της και να αναπαράγει απλώς αισθητηριακές εμπειρίες ή να κατασκευάζει ηθοπλαστικές διδασκαλίες· απεναντίας κυοφορεί τη διαλεκτική απελευθέρωση της σκέψης και της βούλησης από τη νεκρή λογική του εργαλειακού νου (=κατάλοιπο ενός απολυτοποιημένου Διαφωτισμού). Στον ορίζοντα λοιπόν αυτής της διαλεκτικής δεν κρύπτει τίποτα: δεν κατακερματίζει τον Λόγο, υπηρετώντας ιδιοτελείς ιδεολογίες και ατομικιστικές επιλογές, αλλά δομεί την κίνηση του όλου με βάση την αλληλονοηματοδότηση μορφής και περιεχομένου: ενσαρκώνει την προβολή του Λόγου μέσα στον εμπειρικό και δια-νοηματικό κόσμο της ανθρώπινης ιστορίας.

Το πνεύμα ωστόσο δεν παύει να δείχνει με σημάδια, με σήματα. Εκ πρώτης όψεως, τα σημάδια ή τα σήματα χρησιμοποιούνται για τη σήμανση της οδού που μέλλει εκάστοτε να βαδίζει ο άνθρωπος. Επίσης χρησιμοποιούνται για την ταυτοποίηση της ατομικότητάς του, ας πούμε, σε επίπεδο ενδοκοινωνικής του σήμανσης. Εάν λάβουμε υπόψη αυτές τις εννοιολογικές αποχρώσεις συν το γεγονός ότι το «μαντείο των Δελφών», στο οποίο άρχει το πνεύμα ως ο άναξ αυτού, είναι κάτι το ενδιάμεσο ανάμεσα στον θείο λόγο και στην ανθρώπινη αγνωσία, τότε μπορούμε, δια του συμβολισμού αυτού, να καταλάβουμε πιο καλά ότι το πνεύμα της εγελιανής Φαινομενολογίας κατονομάζει τη φιλοσοφία ως εκείνη την οδό της διαλεκτικής σκέψης, που στην ανθρώπινη συνείδηση δείχνεται με σημάδια ή σήματα: της απευθύνει νεύματα που, στην αναλογία της επίπονης δια-μορφωτικής της εξέλιξης από την αγνωσία προς τη γνώση, από τη βαρβαρότητα [=φυσική συνείδηση] προς την πνευματικότητα [=φιλοσοφική συνείδηση], της επιτρέπει όχι μόνο να γνωρίσει τον ιδιάζοντα στην ατομικότητά της κόσμο και περίκοσμο αλλά και να προαγάγει τον πολιτισμό και την επιστήμη. Τότε συμβαίνει τα ως άνω σήματα να είναι οδοδείκτες και να συνθέτουν το γίγνεσθαι της ανθρώπινης συνείδησης ως αυτό-εξέταση, αυτό-ανάπτυξη και ως επιστροφή εις εαυτόν. Έτσι το εγελιανό πνεύμα δεν είναι μια χωριστική υπόσταση ούτε ένα όνομα, π.χ. ο νους που αθροίζει ειδικά, εμπειρικά προσιτά κατηγορούμενα, αλλά αυτή τούτη η αυτογνωσία του αυτοπροσδιοριζόμενου νεωτερικού υποκειμένου που αναδύεται από τη δια-νοηματική ιστορικότητα του φιλοσοφείν και η οποία λογίζεται ως ο συμπαντικός κόσμος του ανθρώπινου πολιτισμού, ως η άλλη φωνή του Είναι (μας).