ΟΜΗΡΟΣ: Ὀδύσσεια (11.593-11.640)

Καὶ μὴν Σίσυφον εἶσεῖδον κρατέρ᾽ ἄλγε᾽ ἔχοντα,

λᾶαν βαστάζοντα πελώριον ἀμφοτέρῃσιν.
595 ἦ τοι ὁ μὲν σκηριπτόμενος χερσίν τε ποσίν τε
λᾶαν ἄνω ὤθεσκε ποτὶ λόφον· ἀλλ᾽ ὅτε μέλλοι
ἄκρον ὑπερβαλέειν, τότ᾽ ἀποστρέψασκε κραταιΐς·
αὖτις ἔπειτα πέδονδε κυλίνδετο λᾶας ἀναιδής.
αὐτὰρ ὅ γ᾽ ἂψ ὤσασκε τιταινόμενος, κατὰ δ᾽ ἱδρὼς
600 ἔρρεεν ἐκ μελέων, κονίη δ᾽ ἐκ κρατὸς ὀρώρει.
Τὸν δὲ μέτ᾽ εἰσενόησα βίην Ἡρακληείην,
εἴδωλον· αὐτὸς δὲ μετ᾽ ἀθανάτοισι θεοῖσι
τέρπεται ἐν θαλίῃς καὶ ἔχει καλλίσφυρον Ἥβην
παῖδα Διὸς μεγάλοιο καὶ Ἥρης χρυσοπεδίλου.
605 ἀμφὶ δέ μιν κλαγγὴ νεκύων ἦν οἰωνῶν ὥς,
πάντοσ᾽ ἀτυζομένων· ὁ δ᾽ ἐρεμνῇ νυκτὶ ἐοικώς,
γυμνὸν τόξον ἔχων καὶ ἐπὶ νευρῆφιν ὀϊστόν,
δεινὸν παπταίνων, αἰεὶ βαλέοντι ἐοικώς.
σμερδαλέος δέ οἱ ἀμφὶ περὶ στήθεσσιν ἀορτὴρ
610 χρύσεος ἦν τελαμών, ἵνα θέσκελα ἔργα τέτυκτο,
ἄρκτοι τ᾽ ἀγρότεροί τε σύες χαροποί τε λέοντες,
ὑσμῖναί τε μάχαι τε φόνοι τ᾽ ἀνδροκτασίαι τε.
μὴ τεχνησάμενος μηδ᾽ ἄλλο τι τεχνήσαιτο,
ὃς κεῖνον τελαμῶνα ἑῇ ἐγκάτθετο τέχνῃ.
615 ἔγνω δ᾽ αὐτίκα κεῖνος, ἐπεὶ ἴδεν ὀφθαλμοῖσι,
καί μ᾽ ὀλοφυρόμενος ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
«Διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν᾽ Ὀδυσσεῦ,
ἆ δείλ᾽, ἦ τινὰ καὶ σὺ κακὸν μόρον ἡγῃλάζεις,
ὅν περ ἐγὼν ὀχέεσκον ὑπ᾽ αὐγὰς ἠελίοιο.
620 Ζηνὸς μὲν πάϊς ἦα Κρονίονος, αὐτὰρ ὀϊζὺν
εἶχον ἀπειρεσίην· μάλα γὰρ πολὺ χείρονι φωτὶ
δεδμήμην, ὁ δέ μοι χαλεποὺς ἐπετέλλετ᾽ ἀέθλους.
καί ποτέ μ᾽ ἐνθάδ᾽ ἔπεμψε κύν᾽ ἄξοντ᾽· οὐ γὰρ ἔτ᾽ ἄλλον
φράζετο τοῦδέ τί μοι χαλεπώτερον εἶναι ἄεθλον.
625 τὸν μὲν ἐγὼν ἀνένεικα καὶ ἤγαγον ἐξ Ἀΐδαο·
Ἑρμείας δέ μ᾽ ἔπεμπεν ἰδὲ γλαυκῶπις Ἀθήνη.»
Ὣς εἰπὼν ὁ μὲν αὖτις ἔβη δόμον Ἄϊδος εἴσω,
αὐτὰρ ἐγὼν αὐτοῦ μένον ἔμπεδον, εἴ τις ἔτ᾽ ἔλθοι
ἀνδρῶν ἡρώων, οἳ δὴ τὸ πρόσθεν ὄλοντο.
630 καί νύ κ᾽ ἔτι προτέρους ἴδον ἀνέρας, οὓς ἔθελόν περ·
Θησέα Πειρίθοόν τε, θεῶν ἐρικυδέα τέκνα·
ἀλλὰ πρὶν ἐπὶ ἔθνε᾽ ἀγείρετο μυρία νεκρῶν
ἠχῇ θεσπεσίῃ· ἐμὲ δὲ χλωρὸν δέος ᾕρει,
μή μοι Γοργείην κεφαλὴν δεινοῖο πελώρου
635 ἐξ Ἄϊδος πέμψειεν ἀγαυὴ Περσεφόνεια.
αὐτίκ᾽ ἔπειτ᾽ ἐπὶ νῆα κιὼν ἐκέλευον ἑταίρους
αὐτούς τ᾽ ἀμβαίνειν ἀνά τε πρυμνήσια λῦσαι.
οἱ δ᾽ αἶψ᾽ εἴσβαινον καὶ ἐπὶ κληῗσι καθῖζον.
τὴν δὲ κατ᾽ Ὠκεανὸν ποταμὸν φέρε κῦμα ῥόοιο,
640 πρῶτα μὲν εἰρεσίῃ, μετέπειτα δὲ κάλλιμος οὖρος.

***

Είδα μπροστά μου και τον Σίσυφο, να υποφέρει αφάνταστα·
έναν πελώριο βράχο δοκίμαζε να ανακρατήσει στα δυο χέρια του,
πιανόταν με πόδια και με χέρια, και προσπαθούσε
να ανεβάσει τον βράχο στην ανηφοριά· μόλις ωστόσο έμελλε
να ξεπεράσει την κορφή, κάθε φορά τον έπαιρνε το βάρος από κάτω —
ξεδιάντροπος ο βράχος πάλι κατρακυλούσε στο ίσωμα.
Εκείνος όμως, με το κορμί του τεντωμένο, ξανά
τον έσπρωχνε ψηλά — κι έτρεχε ποτάμι ο ιδρώτας απ᾽ τα μέλη του,
600 τον τύλιγε ως το κεφάλι η σκόνη.
Ύστερα πρόβαλε κι είδαν τα μάτια μου τον ακατάβλητο Ηρακλή —
μόνο τον ίσκιο του· αφού ο ίδιος ζούσε με τους αθάνατους θεούς,
χαιρόταν τα συμπόσιά τους, έχοντας πλάι του καλλίσφυρη την Ήβη,
κόρη που την εγέννησαν ο μέγας Δίας κι η Ήρα χρυσοπέδιλη.
Τριγύρω του νεκροί με την κλαγγή τους, μοιάζοντας με πουλιά
που φοβισμένα εδώ κι εκεί φτεροκοπούν· εκείνος όμως, σαν τη μαύρη νύχτα,
κρατώντας το δοξάρι του γυμνό, το βέλος στη χορδή,
έστρεφε ολόγυρα το βλέμμα του άγριο, σαν έτοιμος
κάθε στιγμή να βρει τον στόχο.
Γύρω στα στήθη φοβερός ο αορτήρας περασμένος,
610 χρυσός ο τελαμώνας του, οπού τον στόλιζαν εξαίσια έργα:
αρκούδες κι αγριογούρουνα, λιοντάρια με ολάνοιχτα τα μάτια,
κι ακόμη σφαγές και μάχες, φόνοι και σκοτωμοί.
Όχι, όποιος τεχνίτης φιλοτέχνησε τον τελαμώνα αυτόν
κι έβαλε εκεί την τόση τέχνη του, δεν θα μπορούσε και κάποιον άλλον
να στολίσει.
Μόλις μ᾽ αντίκρισαν τα μάτια του, αμέσως με αναγνώρισε,
κι όπως ολοφυρόμενος μου μίλησε, τα λόγια του πετούσαν σαν πουλιά:
«Βλαστάρι του Διός, γιε του Λαέρτη, πολυμήχανε Οδυσσέα,
ω δύσμοιρε, σέρνεις κι εσύ μοίρα κακή επάνω σου,
όπως κι εγώ την έζησα βαριά, όσο με φώτιζε ακόμη ο ήλιος.
620 Κι αν ήμουν γιος του Δία κι εγγονός του Κρόνου, όμως τη συμφορά μου
τη φορτώθηκα άπειρη· γιατί σ᾽ αφέντη δούλεψα
πολύ χειρότερό μου, που μου παράγγειλε άθλους ασήκωτους.
Αυτός είναι που μ᾽ έστειλε στον κάτω κόσμο κάποτε,
να φέρω τον σκύλο Κέρβερο· γιατί λογάριασε καλά
πως άλλος άθλος πιο βαρύς δεν γίνεται απ᾽ αυτόν για μένα.
Και μολαταύτα εγώ τον έφερα, από τον Άδη τον ανέβασα —
είχα οδηγό μου τον Ερμή, την Αθηνά, τα μάτια λάμποντας,
για παραστάτη.»
Τελειώνοντας, κίνησε προχωρώντας πάλι στα άδυτα του Άδη.
Όσο για μένα, έμεινα ακόμη εκεί ασάλευτος, με την ελπίδα,
να ᾽ρθει και κάποιος άλλος από τους μεγάλους ήρωες,
που χάθηκαν τα χρόνια εκείνα τα παλιά.
630 Κι ίσως μπορούσα να προλάβω να δω κι εκείνους που ήθελα,
και τον Θησέα και τον Πειρίθοο, τέκνα θεών
που η δόξα τα στεφάνωσε.
Αλλά πιο πριν μαζεύτηκαν μύρια τα σμήνη των νεκρών,
μ᾽ έναν ανήκουστον αχό, κι εμένα μ᾽ έλουσε τρόμος χλωρός·
μήπως μου στείλει το κεφάλι της Γοργώς, τέρας φριχτό,
από τον Άδη η Περσεφόνη αγέρωχη.
Γι᾽ αυτό και πάραυτα προχώρησα προς το καράβι, δίνοντας
στους συντρόφους εντολή ν᾽ ανέβουν στο πλεούμενο κι αυτοί,
να λύσουν τις πρυμάτσες. Κι εκείνοι ανέβηκαν
και κάθησαν όλοι τους στα ζυγά.
Έτσι ομαλά ταξίδευαν του Ωκεανού οι ροές το πλοίο,
640 πρώτα με τα κουπιά, ύστερα μόνο με το πρίμο αγέρι.

Το να πίνουμε με ακόρεστη δίψα από το ποτήρι της ζωής είναι η καλύτερη εγγύηση ότι δεν θα στερέψει ποτέ

Αν ο έρωτας είναι τυφλός, ο λόγος είναι ότι δεν βλέπει τίποτα με τα μάτια της εξουσίας. Μην ελπίζετε να κρίνει και να κυβερνήσει, γιατί αγνοεί την ανταλλακτική σχέση. Αρκείται στον εαυτό του. Όντας το κέρας της Αμάλθειας της σεξουαλικότητας, εκφράζει καλύτερα απ’ οτιδήποτε άλλο στον κόσμο του ευνουχισμού, τη θέληση για ζωή και την υπέροχη αγριάδα της.

Αν, πάντως, οι εραστές που χτες λατρεύονταν χωρίζουν ξαφνικά μέσα στο μίσος και στην περιφρόνηση, η αιτία δεν βρίσκεται σε κάποιο αναλλοίωτο νόμο της παρακμής, σε κάποια αδυσώπητη μοίρα της κούρασης. Προέρχεται από τη μέγγενη των ανταλλαγών, που μαραίνει τα πάθη, σβήνει τις φλόγες της καρδιάς, πνίγει τις παρορμήσεις...

Αντί να μείνουν άπληστοι για τα πάντα μέχρι την εσχατιά του κορεσμού, να που οι εραστές επικαλούνται το καθήκον, απαιτούν αποδείξεις, αναζητούν μια παραγωγικότητα της στοργής. Επιβάλλονται νόρμες συνοδευόμενες από την απαίτηση της αυστηρής τήρησής τους, δεν γίνεται πια ανεκτή η απερίσκεπτη λήθη, η αδεξιότητα, το ανάρμοστο, η φαντασιοκοπία, τα πάντα αποτελούν αφορμή επιπλήξεων και κυρώσεων. Επειδή τους λείπει η θέληση να δημιουργήσουν την αλλαγή όπου θα ξαναβρεθούν, δανείζονται τα δεκανίκια της κοινωνίας που τους ακρωτηριάζει από τη γενναιοδωρία τους.

Η ψυχρή λογική αποδιώχνει την τρέλα της αφθονίας και έρχεται να κάνει απολογισμό των πραγμάτων. Έφτασαν οι ύπουλοι καιροί του να ζητάς και να δίνεις λογαριασμό, των υποχρεώσεων που πληρώνουν εντόκως τα αναγνωριζόμενα δικαιώματα, των φιλιών έναντι φιλιών που προαναγγέλλουν το ‘‘μία σου και μία μου’’ του απελπισμένου γοήτρου.

Με το να ιδιοποιούνται ο ένας τον άλλο, με το να μετράνε την αμοιβαία στοργή, ο καθένας καταλήγει να πειστεί ότι τα προτερήματα του άλλου ήταν προϊόν της φαντασίας, ότι η γενναιοδωρία δεν ανταμείβεται όπως πρέπει κι ότι η έλξη δεν ήταν καθόλου δικαιολογημένη. Ο έρωτας διαμαρτύρεται ότι εκχωρήθηκε σε αφερέγγυο οφειλέτη, οι απογοητεύσεις συντάσσουν ένα πιστοποιητικό χρεωκοπίας, το πάθος καταλήγει στη μικροπρέπεια, η στοργή στο παζάρεμα, η φιλία στη συκοφάντηση...

Πώς να ζήσουμε σ’ ένα κόσμο όπου τα πάντα πληρώνονται; Τις λίγες απολαύσεις που σας απέμειναν να προσφέρετε στους άλλους και στον εαυτό σας, έχετε βαλθεί να τις ανταλλάξετε, να τις λογαριάσετε, να τις ζυγίσετε [να ορίσετε ισοτιμίες].

Το να πίνουμε με ακόρεστη δίψα από το ποτήρι της ζωής είναι η καλύτερη εγγύηση ότι δεν θα στερέψει ποτέ. Αυτό το ξέρουν τα παιδιά, που παίρνουν τα πάντα για να τα προσφέρουν στην τύχη. Η αισθησιακή αφθονία ζωογονεί τις τοπιογραφίες τους πριν η οικονομική επιταγή αρχίσει την αντίστροφη μέτρηση του βιώματος. Πριν μάθουν την ανταποδοτικότητα, πριν μυηθούν στο να αξίζουν ένα δώρο, να απαιτούν τα οφειλόμενα, να ανταμείβουν για ένα κέρδος, να τιμωρούν για μία υποτίμηση, να ευχαριστούν εκείνους που τους αφαιρούν ένα προς ένα τα θέλγητρα μιας ύπαρξης δίχως αντάλλαγμα.

Το ίδιο ισχύει και για τους παθιασμένους, αυτά τα παιδιά που ξανά-ανακαλύφθηκαν μέσα στον εαυτό τους. Οι εραστές δίνουν τα πάντα και παίρνουν τα πάντα ανεπιφύλακτα. Σαν να συναγωνίζονται ποιός θα προσφέρει τα περισσότερα δίχως να ζητά τίποτα σε ανταπόδοση. Κι αυτό δεν παύει να δίνει περισσότερη δύναμη στον έρωτα, που αντλεί νέες απολαύσεις ακόμα κι από τις ατονίες του και τις εξαντλήσεις του...

Αν η συγκυρία των συναντήσεων μου προσφέρει τον έρωτα σου και σου προσφέρει τον δικό μου, μην υποβιβάζεις την αρμονία των επιθυμιών μας σε αντάλλαγμα... [Πρέπει να ζητώ ανταπόδοση] για να αγαπήσω; τόσο λίγο αγαπώ τον εαυτό μου; Όποιος δεν είναι γεμάτος από τις δικές του επιθυμίες δεν μπορεί να δώσει τίποτα. Όποιος βαδίζει στο δρόμο του δούναι και λαβείν, προχωρά σιγά σιγά προς την ανία, την κούραση και το θάνατο...

Όποιος ξέρει να αφουγκράζεται προσεκτικά την απόλαυση, αγνοεί πατρίδες και σύνορα, αφέντες και δούλους, κέρδος και ζημιά. Η σεξουαλική πληθώρα είναι αυτάρκης, έχει στο χώρο της και στο χρόνο της αρκετή τόλμη για να συντρίψει ό,τι την εμποδίζει.

Νίτσε: Η αμαρτία επινοήθηκε για να κάνει αδύνατη την επιστήμη, την πνευματική καλλιέργεια, κάθε ανύψωση και ευγένεια του ανθρώπου

Η αρχή της Βίβλου περιέχει ολόκληρη την ψυχολογία του ιερέα.

Ο ιερέας ξέρει μόνο έναν μεγάλο κίνδυνο: Την επιστήμη, την υγιή σύλληψη του αιτίου και του αποτελέσματος.

Η επιστήμη όμως δεν ευδοκιμεί γενικά παρά μόνο κάτω από συνθήκες ευτυχίας· πρέπει να υπάρχει ένα πλεόνασμα χρόνου και πνεύματος, για γίνει εφικτή η «γνώση».

«Επομένως, ο άνθρωπος πρέπει να γίνει δυστυχισμένος» -αυτή ήταν η λογική του ιερέα σε όλες τις εποχές.

Μαντεύει κανείς τώρα τί εισήχθηκε, σύμφωνα μ’ αυτή τη λογική, για πρώτη φορά στον κόσμο: Η «αμαρτία»…

Η έννοια της ενοχής και της τιμωρίας, ολόκληρη η «ηθική τάξη», επινοήθηκε εναντίον της επιστήμης, ενάντιον της απελευθέρωσης του ανθρώπου από τον ιερέα.

Ο άνθρωπος δεν πρέπει να κοιτά έξω, δεν πρέπει να κοιτά μέσα στον εαυτό του· δεν πρέπει να κοιτά τα πράγματα με εξυπνάδα και προσοχή, για να μάθει, δεν πρέπει να κοιτά καθόλου· πρέπει να υπόφερει….

Και πρέπει να υποφέρει με τέτοιο τρόπο ώστε να χρειάζεται πάντα τον ιερέα.

Κάτω οι γιατροί! Ένας «σωτήρας» χρειάζεται.

Η έννοια της ενοχής και της τιμωρίας, μαζί με το δόγμα της «χάρης», της «λύτρωσης», της «άφεσης» -ψέματα πέρα για πέρα, χωρίς καμιά ψυχολογική πραγματικότητα- επινοήθηκαν για να καταστρέψουν στον άνθρωπο την έννοια των αιτίων· είναι απόπειρα δολοφονίας κατά του αιτίου και του αποτελέσματος!

Και δεν είναι μια απόπειρα δολοφονίας με το χέρι, με το μαχαίρι, με την ειλικρίνεια στο μίσος και στην αγάπη!

Έχουν γεννηθεί από τα πιο δειλά, τα πιο πονηρά, τα πιο ταπεινά ένστικτα.

Απόπειρες ιερέων! Απόπειρες παρασίτων! Βαμπιρισμός ωχρών, υποχθόνιων αιματορουφηχτρών!

Όταν οι φυσικές συνέπειες μιας πράξης δεν είναι πια «φυσικές», αλλά θεωρούνται ότι προκαλούνται από τα εννοιακά φαντάσματα της δεισιδαιμονίας, από τον «Θεό», από τα «πνεύματα», από τις «ψυχές», σαν να ήταν απλώς «ηθικές» συνέπειες, σαν να ήταν ανταμοιβή, τιμωρία, νύξη, μέσα εκπαίδευσης, τότε έχει καταστραφεί η προϋπόθεση της γνώσης, τότε έχει διαπραχθεί το μεγαλύτερο έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.

Για να το πούμε μια φορά ακόμη, η αμαρτία, αυτή η κατ’ εξοχήν μορφή αυτοβεβήλωσης του ανθρώπου, επινοήθηκε για να κάνει αδύνατη την επιστήμη, την πνευματική καλλιέργεια, κάθε ανύψωση και ευγένεια του ανθρώπου· ο ιερέας κυριαρχεί μέσω της επινόησης της αμαρτίας…

Φρίντριχ Νίτσε, Ο Αντίχριστος

Νιώστε την ενέργεια της δημιουργίας

Χρειαζόμαστε, λοιπόν, ενέργεια, που να μην είναι το αποτέλεσμα καμιάς αντίθεσης, καμιάς έντασης, αλλά εκείνη που γεννιέται όταν δεν υπάρχει καμία απολύτως προσπάθεια.

Σας παρακαλώ, κατανοήστε αυτό το πολύ απλό, πραγματικό γεγονός: σπαταλάμε την ενέργειά μας με την προσπάθεια, και αυτή η σπατάλη ενέργειας από την προσπάθειας μας εμποδίζει να έρθουμε άμεσα σε επαφή με εκείνο που είναι γεγονός.

Όταν κάνω τεράστια προσπάθεια για να σας ακούσω, όλη μου η ενέργεια χάνεται στην προσπάθεια και στην πραγματικότητα δεν ακούω. Όταν είμαι θυμωμένος ή ανυπόμονος, όλη μου η ενέργεια χάνεται στην προσπάθεια να πω, «Δεν πρέπει να είμαι θυμωμένος». Αλλά όταν προσέχω απολύτως το θυμό ή εκείνη την κατάσταση του νου και δεν κάνω καμιά φυγή μέσα από τις λέξεις, με την επίκριση, με την κριτική, τότε σε αυτή την κατάσταση προσοχής υπάρχει μια ελευθερία από εκείνο το πράγμα που ονομάζεται θυμός. Έτσι, εκείνη η προσοχή που είναι συσσώρευση της ενέργειας, δεν είναι προσπάθεια.

Ύστερα, υπάρχει και ένας άλλος παράγοντας: είμαστε μιμητικά όντα. Δεν έχουμε τίποτα το πρωτότυπο. Είμαστε αποτέλεσμα του χρόνου — των πολλών, πολλών χιλιάδων χθες. Από την παιδική μας ηλικία έχουμε ανατραφεί να μιμούμαστε, να υπακούμε, να αντιγράφουμε την παράδοση, να ακολουθούμε τις γραφές, να ακολουθούμε τις αυθεντίες. Δεν μιλάμε για την αυθεντία του νόμου που πρέπει να υπακούμε, αλλά μιλάμε για την αυθεντία των γραφών, την πνευματική αυθεντία, για τα μοντέλα ζωής, τις «πνευματικές» φόρμουλες, που υπακούμε και μιμούμαστε.

Όταν μιμείσαι, σημαίνει ότι συμμορφώνεσαι εσωτερικά με ένα πρότυπο, είτε επιβάλλεται από την κοινωνία είτε από εσένα τον ίδιο μέσα από τις εμπειρίες σου και μια τέτοια συμμόρφωση, μια τέτοια μίμηση, μια τέτοια υπακοή, καταστρέφει την καθαρότητα της ενέργειας.

Μιμείσαι, συμμορφώνεσαι, υπακούς την αυθεντία, γιατί έχεις φόβο μέσα σου. Ένα ανθρώπινο πλάσμα που κατανοεί, που βλέπει ξεκάθαρα, που είναι πολύ προσεκτικό, δεν έχει φόβους. επομένως δεν έχει λόγο να μιμείται· την κάθε στιγμή είναι ο εαυτός του – όποιος κι αν είναι ετούτος ο εαυτός.

Η συμμόρφωση, λοιπόν, σε ένα θρησκευτικό πρότυπο ή και η μη συμμόρφωση σε ένα θρησκευτικό πρότυπο, αλλά η συμμόρφωση στην ίδιες μας τις εμπειρίες, εξακολουθεί να είναι αποτέλεσμα φόβου. Και ένας άνθρωπος που φοβάται – είτε τον Θεό, είτε την κοινωνία, είτε τον εαυτό του – ένας τέτοιος άνθρωπος δεν είναι θρησκευόμενος. Ένας άνθρωπος είναι ελεύθερος μόνο όταν δεν έχει κανένα φόβο. Έτσι, για να τελειώνει με τον φόβο, πρέπει να έρθει σε επαφή μαζί του άμεσα, όχι μέσω κάποιας ιδέας για το φόβο.

Η σύνδεση κάποιου με εκείνη την ακηλίδωτη, αμόλυντη ζωτική ενέργεια, μπορεί να συμβεί μόνο όταν αρνείται ό,τι τον εμποδίζει. Δεν ξέρω αν έχετε προσέξει ότι όταν αρνείστε κάτι όχι απλώς ως αντίδραση, με κάποιο κίνητρο ότι αυτή η ίδια η άρνηση δημιουργεί ενέργεια. Όταν απορρίπτεις, ας πούμε, τη φιλοδοξία – όχι επειδή έχεις κίνητρο την επιθυμία να είσαι ένας πνευματικός άνθρωπος, όχι επειδή θέλετε να ζήσεις μία ήσυχη ζωή, όχι επειδή θέλεις να βρεις το κάτι άλλο, αλλά για την ίδια την άρνηση αυτού που βλέπεις.

Όταν δεις την εξαιρετικά καταστροφική φύση των συγκρούσεων που συνεπάγεται η φιλοδοξία και την αρνηθείς, αυτή η ίδια η άρνηση είναι ενέργεια. Δεν ξέρω αν έχετε αρνηθεί ποτέ κάτι. Όταν αρνείσαι μία συγκεκριμένη απόλαυση – για παράδειγμα, όταν αρνηθείς την απόλαυση του καπνίσματος, αλλά όχι επειδή ο γιατρός σου σου είπε ότι είναι κακό για τα πνευμόνια σου, όχι επειδή δεν έχεις χρήματα για να καπνίζεις άπειρα τσιγάρα την ημέρα, όχι επειδή είσαι κολλημένος σε μια δουλική συνήθεια, αλλά επειδή βλέπεις ότι είναι κάτι που δεν έχει νόημα – όταν, λοιπόν, αρνείσαι κάτι όχι ως αντίδραση για να πετύχεις κάτι, τότε αυτή η ίδια η άρνηση, η απόρριψη φέρνει ενέργεια. Τότε το θετικό έρχεται μέσα από την άρνηση κι όχι με το κυνήγι του θετικού.

Το ίδιο, κι όταν αρνείσαι την κοινωνία – δεν φεύγεις μακριά της όπως κάνει ο ασκητής, ο μοναχός, και οι δήθεν θρησκευόμενοι άνθρωποι – ζεις μέσα σ’ αυτήν, αλλά δεν ανήκεις σ’ αυτήν, που σημαίνει ότι απορρίπτεις όλη την ψυχολογική δομή της κοινωνίας και από αυτή την απόρριψη, την άρνησή της, έρχεται τρομερή ενέργεια. Αυτή η ίδια η πράξη της απόρριψης είναι ενέργεια.

Τώρα: ας πούμε ότι έχεις δει ο ίδιος ή έχεις κατανοήσει ακούγοντας προσεχτικά, τη φύση της σύγκρουσης και της προσπάθειας που σκορπάει την ενέργειά σου. Και καταλαβαίνεις ή συνειδητοποιείς όχι λεκτικά αλλά στην πράξη αυτή την αίσθηση της ενέργειας που δεν είναι αποτέλεσμα σύγκρουσης, αλλά έρχεται όταν ο νους έχει κατανοήσει όλο το δίχτυ των φυγών, της καταπίεσης, της σύγκρουσης, της μίμησης και του φόβου. Τότε, μπορείς να προχωρήσεις· τότε μπορείς να αρχίσεις να ανακαλύπτεις εσύ ο ίδιος τι είναι πραγματικό, όχι ως φυγή, όχι ως μέσο για να αποφύγεις την ευθύνη σου σε αυτόν τον κόσμο. Μπορείς να βρεις τι είναι πραγματικό, τι είναι καλό – αν υπάρχει καλό – όχι μέσω κάποιας πίστης, αλλά μόνο μεταμορφώνοντας τον εαυτό σου στη σχέση σου με την ιδιοκτησία σου, με τους ανθρώπους και με τις ιδέες, κι επομένως με το να είσαι ελεύθερος από την κοινωνία.

Μόνο τότε έχεις την ενέργεια για να ανακαλύψεις την Πραγματικότητα, όχι με το να κάνεις φυγές ή να καταπιέζεσαι. Αν έχεις φτάσει τόσο μακριά, τότε θα πρέπει να αρχίσεις να ανακαλύπτεις τη φύση της πειθαρχίας, της λιτότητας που έχεις· αν είναι επειδή ακολουθείς την παράδοση ή επειδή έχεις κατανοήσει πραγματικά. Υπάρχει μία φυσική διαδικασία λιτότητας, μία φυσική διαδικασία πειθαρχίας, που δεν έχει σκληρότητα, που δεν συμμορφώνεται, που δεν μιμείται απλώς μία συγκεκριμένη ευχάριστη συνήθεια. Κι όταν το κάνεις αυτό, θα ανακαλύψεις ότι υπάρχει μια νοημοσύνη της υψηλότερης μορφής ευαισθησίας. Χωρίς αυτή την ευαισθησία, δεν έχεις ομορφιά.

Ένας θρησκευόμενος νους πρέπει να έχει επίγνωση αυτής της εξαιρετικής αίσθησης ευαισθησίας και ομορφιάς. Ο νους για τον οποίο μιλάμε είναι εντελώς διαφορετικός από το «θρησκευόμενο» νου ενός θρήσκου ορθοδόξου πιστού, οποιασδήποτε θρησκείας. Επειδή για τον «θρησκευόμενο» νου ενός πιστού κάποιας θρησκείας, δεν υπάρχει πραγματικά ομορφιά. αγνοεί εντελώς τον κόσμο στον οποίο ζούμε – την ομορφιά του κόσμου, την ομορφιά της γης, την ομορφιά του λόφου, την ομορφιά ενός δέντρου, την ομορφιά ενός χαριτωμένου χαμογελαστού προσώπου. Γι’ αυτόν η ομορφιά είναι πειρασμός. γι’ αυτόν ομορφιά είναι η γυναίκα, που πρέπει πάση θυσία να την αποφύγει για να βρει τον Θεό. Ένας τέτοιος νους δεν είναι ένας θρησκευόμενος νους, γιατί δεν είναι ευαίσθητος απέναντι στον κόσμο· στον κόσμο της ομορφιάς, όπως και στον κόσμο της αθλιότητας, γιατί δεν μπορείς να είσαι ευαίσθητοι μόνο στην ομορφιά. πρέπει να είσαι ευαίσθητος και στην αθλιότητα, στη βρωμιά, στον αποδιοργανωμένο ανθρώπινο νου.

Ευαισθησία σημαίνει ευαισθησία για τα πάντα γύρω σου, όχι μόνο για μια συγκεκριμένη κατεύθυνση. Ένας νους, λοιπόν, που δεν έχει ο ίδιος επίγνωση για την ομορφιά με αυτή την έννοια, δεν μπορεί να προχωρήσει περισσότερο. Πρέπει να υπάρχει η ιδιότητα αυτής της ευαισθησίας. Τότε, ένας τέτοιος νους, όπως είναι ο θρησκευόμενος νους, κατανοεί τη φύση του θανάτου. Γιατί αν δεν κατανοεί το θάνατο, δεν κατανοεί την αγάπη.

Ο θάνατος δεν είναι το τέλος της ζωής· ο θάνατος δεν είναι ένα περιστατικό που προκαλείται από την αρρώστια, από τα γεράματα, από την μεγάλη ηλικία ή από ατύχημα. Ο θάνατος είναι κάτι για να ζεις μ’ αυτό κάθε μέρα, αν κάθε μέρα πεθαίνεις για όσα γνωρίζεις ψυχολογικά. Αν δεν ξέρεις αυτόν τον το θάνατο, τότε ποτέ δεν θα γνωρίσεις τι είναι η αγάπη.

Η αγάπη δεν είναι ανάμνηση. η αγάπη δεν είναι ένα σύμβολο, μια εικόνα, μια ιδέα. η αγάπη δεν είναι μια κοινωνική πράξη. η αγάπη δεν είναι αρετή. Όταν υπάρχει αγάπη, είσαι ενάρετος. δεν χρειάζεται να αγωνίζεσαι για να γίνεις ενάρετος. Αλλά δεν υπάρχει αγάπη μέσα σας, γιατί ποτέ δεν καταλαβαίνουμε τι σημαίνει να πεθαίνεις για τις εμπειρίες σου, να πεθαίνεις για τις απολαύσεις σου, να πεθαίνεις για την δική σου ιδιαίτερη κρυφή μνήμη σου, που δεν έχεις επίγνωση της. Και όταν όλα αυτά τα φέρεις στο φως και πεθαίνεις κάθε λεπτό – πεθαίνεις για την ιδιοκτησία σου, για τις αναμνήσεις σου, για τις απολαύσεις σου – πεθαίνεις με τη θέλησή σου και εύκολα, και χωρίς καμιά προσπάθεια, τότε θα ξέρεις τι είναι αγάπη. Γιατί χωρίς την ομορφιά, χωρίς την αίσθηση του θανάτου, χωρίς την αγάπη, δεν θα βρείτε ποτέ εκείνη την Πραγματικότητα για την οποία συζητάμε· κάντε ό,τι θέλετε, πηγαίνετε σε όλους τους ναούς, ακολουθήστε όλους τους γκουρού που ο καθένας τους είναι επινόηση ενός ανθρώπου χωρίς νοημοσύνη. Δεν θα βρείτε ποτέ εκείνη την Πραγματικότητα με αυτό τον τρόπο. Εκείνη η Πραγματικότητα είναι δημιουργία.

Δημιουργία δεν σημαίνει να γεννήσεις ένα μωρό ή να ζωγραφίσεις κάποιο πίνακα ή να γράψεις ένα ποίημα ή να φτιάξεις ένα καλό πιάτο φαγητό και λοιπά. Αυτά δεν είναι δημιουργία, αυτά είναι απλώς το αποτέλεσμα ενός συγκεκριμένου ταλέντου, ενός χαρίσματος ή της γνώσης μιας συγκεκριμένης τεχνικής. Μια εφεύρεση δεν είναι δημιουργία.

Η δημιουργία μπορεί να υπάρξει μόνο όταν είσαι νεκρός για τον χρόνο. δηλαδή, όταν δεν υπάρχει αύριο ή χθες. Η δημιουργία μπορεί να υπάρξει μόνο όταν υπάρχει πλήρης συγκέντρωση μιας ενέργειας που δεν κάνει καμιά κίνηση, ούτε προς τα μέσα ούτε προς τα έξω. Η δημιουργία υπάρχει μόνο όταν μπαίνει τέλος στον χρόνο μέσα μας. Εκείνο που είναι συνέχεια κάτι άλλου δεν είναι ποτέ δημιουργικό κι ένας νους που βασίζεται στο χθες, στο σήμερα και στο αύριο, σαν μέσο για να πετύχει κάτι εσωτερικό, ζει σε μια απόλυτη, χωρίς ελπίδα, απελπισία. Η δημιουργία δεν είναι ανθρώπινο κατασκεύασμα ή τεχνολογική γνώση φτιαγμένη από τον άνθρωπο και αποτέλεσμα τέτοιας γνώσης που είναι απλώς επινόηση. Η δημιουργία είναι κάτι άχρονο, είναι κάτι που δεν έχει αύριο ή χθες· είναι ζωή χωρίς χρόνο.

Σας παρακαλώ, παρακολουθήστε το αυτό. Δεν έχει σημασία αν το καταλαβαίνετε ή όχι. Η ζωή μας είναι πολύ κακής ποιότητας, πολύ άθλια. υπάρχει τόση πολύ απόγνωση και τόση πολύ δυστυχία.

Έχουμε ζήσει στη γη για δύο εκατομμύρια χρόνια, και σήμερα δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο. Το μόνο που ξέρουμε είναι να κάνουμε ξανά και ξανά τα ίδια πράγματα, ξέρουμε την πλήξη, και την πλήρη ματαιότητα του καθετί που κάνουμε. Για να φέρουμε έναν καινούργιο νου, μια αίσθηση αθωότητας, μια αίσθηση φρεσκάδας, πρέπει να υπάρξει αυτή η ευαισθησία, αυτός ο θάνατος του ψυχολογικού χρόνου και η αγάπη, κι εκείνη η δημιουργία. Εκείνη η δημιουργία μπορεί να έρθει όταν υπάρχει αυτή η πλήρης ενέργεια που δεν κάνει καμιά κίνηση, προς καμία κατεύθυνση.

Κοιτάξτε: Όταν ο νους αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα, πάντα ψάχνει μια έξοδο απ’ αυτό, προσπαθώντας να το λύσει, να το ξεπεράσει, να πάει πέρα απ’ αυτό, γύρω απ’ αυτό ή πάνω απ’ αυτό, κάνοντας πάντοτε κάτι, κινούμενος έξω από το πρόβλημα ή μέσα σ’ αυτό. Εάν δεν κινούνταν προς καμία κατεύθυνση – όταν δεν υπάρχει καμία κίνηση προς τα μέσα ή προς τα έξω, αλλά υπάρχει εκεί μόνο το πρόβλημα – τότε θα γινόταν μια έκρηξη μέσα στο πρόβλημα. Κάντε το κάποια φορά και θα δείτε την πραγματικότητα όσων λέγονται, που οποία δεν χρειάζεται να τα πιστέψετε, να τα υποστηρίξετε ή να μην τα υποστηρίξετε. Δεν υπάρχει καμία αυθεντία εδώ.

Όταν υπάρχει, λοιπόν, αυτή η συγκέντρωση της ενέργειας που είναι το αποτέλεσμα της «μη προσπάθειας», και όταν αυτή η ενέργεια δεν κινείται προς καμία κατεύθυνση, εκείνη τη στιγμή υπάρχει δημιουργία. Και αυτή η δημιουργία είναι η Αλήθεια, ο Θεός, ή όπως θέλετε πείτε το – η λέξη δεν έχει καμία σημασία τότε. Τότε εκείνη η έκρηξη, εκείνη η δημιουργία, είναι ειρήνη. δεν χρειάζεται να ψάξετε την ειρήνη. Εκείνη η δημιουργία είναι η ομορφιά. Εκείνη η δημιουργία είναι η αγάπη.

Μόνο ένας τέτοιος θρησκευόμενος νους μπορεί να φέρει τάξη σε αυτό τον μπερδεμένο, γεμάτο θλίψη κόσμο.

Και είναι δική σας ευθύνη – δική σας και κανενός άλλου – όσο ζείτε σε αυτό τον κόσμο να φέρετε μια τέτοια δημιουργική ζωή. Μόνο ένας τέτοιος νους είναι ο θρησκευόμενος νους και ο ευλογημένος νους.

Η θρασύτητα της αμάθειας

Είναι κατανοητό πως ό,τι δεν ξέρεις απλά δε σε απασχολεί. Αν ξέρεις όμως κάτι για ένα θέμα υπάρχουν δυο οδοί να ακολουθήσεις: είτε να μάθεις περισσότερο για αυτό, είτε να επαναπαυτείς στις πληροφορίες που έχεις, θεωρώντας πως είναι αρκετές.

Αυτή η ελλιπής πληροφόρηση είναι που διακρίνει τη σημερινή μας κοινωνία στο έπακρο. Η ημιμάθεια, οι «μισές γνώσεις», η τεμπελιά της αμάθειας. Γιατί σε έναν κόσμο ο οποίος κινείται πλέον με ψηφιακούς ρυθμούς, κανείς δεν έχει χρόνο για τίποτα – ούτε καν για σωστή ενημέρωση, πόσο μάλλον για εμπλουτισμό γνώσεων.

Μα το πρόβλημα δεν είναι μόνο το ότι ανατρέφουμε πια μια γενιά που τόσο επιμελώς επιμένει να καταγράφει τα τόσα λίγα επιτεύγματά της. Το πρόβλημα αντανακλάται σε αυτό που τόσο εύγλωττα είχε πει ο Περικλής: πως «η αμάθεια προκαλεί το θράσος, ενώ ο συνετός υπολογισμός τον δισταγμό».

Έχουμε γεμίσει φωνές που επαναλαμβάνουν σχεδόν με αυθάδεια τα λίγα που ξέρουν, ασχέτως αν αυτά είναι ελλιπή, σε σημείο που αγγίζουν την παραπληροφόρηση. Από ρήσεις που αναπαράγονται λάθος, σε αβάσιμα επιχειρήματα, ανακριβείς στατιστικές και άγνοια για την άλλη όψη κάθε θέματος. Ίσως ισχύει τελικά πως «ο αμαθής είναι σαν το ντέφι: κάνει θόρυβο χάρη στην κενότητά του» (Ο. Μπέτλινγκ). Γιατί ενώ ο μορφωμένος διψάει για περαιτέρω γνώση, ο αμαθής προτιμάει να κηρύττει στους άλλους και να μην παραδέχεται τα λάθη του. Είναι οι άνθρωποι που έχουν τις «εύκολες λύσεις» στο τσεπάκι. Αυτοί που «αναλαμβάνουν πολιτικές ευθύνες» και νομίζουν πως ξεμπερδεύουν έτσι, ενώ στην ουσία δεν έχουν κάνει τίποτα. Αυτοί που κοιτάνε μόνο τους αριθμούς στην ευημερία μιας χώρας, αγνοώντας το πώς πραγματικά επιβιώνουν οι πολίτες της. Αυτοί που επιμένουν πως ξέρουν καλύτερα λόγω της θέσης που κατέχουν.

Είναι όμως αυτοί οι θρασείς, οι ημιμαθείς και οι επηρμένοι που καταλήγουν να μας διοικούν, και μάλλον φταίμε περισσότερο εμείς για αυτό. Γιατί δεν χρησιμοποιούμε τη μόρφωση που έχουμε ως την εξουσία που αυτή μας προσφέρει, και υποκύπτουμε στην αποχή από τη σύγκρουση ως πιο αξιοπρεπή λύση.

Όπως είπε και ο Ξενοφών όμως, «εκείνοι που φαίνονται ότι εκ φύσεως είναι άριστοι, χρειάζονται περισσότερο από τους άλλους την παιδεία», και ίσως εκεί πρέπει να ξεκινήσουμε: να ξεχωρίζουμε τους αναιδείς αμαθείς, από τους θαρραλέους ελλόγιμους.

ΞΕΝΟΦΩΝ: Ηγέτης γεννιέσαι ή γίνεσαι;

O Ξενοφών (Αθηναίος ιστορικός συγγραφέας και σωκρατικός φιλόσοφος, 354 π.Χ.) ήταν λοιπόν ο πρώτος που όρισε την Δεσποτική, την σημερινή δηλαδή, ηγεσία. Ο Ξενοφών προβάλλει ως ιδεατό ηγέτη αυτόν που εμφορείται από υψηλές αξίες , όπως είναι η ευγένεια, η επιείκεια, το πατρικό ενδιαφέρον και η φροντίδα για το στράτευμα του• οι αξίες αυτές σε συνδυασμό με τη δύναμη, την πειθαρχία, το σθένος του, τόσο σε ηθικό όσο και σε ψυχικό επίπεδο, τον καθιστούν πρότυπο ανθρώπινης αρετής και τελειότητας. Σύμφωνα με τον Ξενοφών, μία αυτοκρατορία μπορεί να οδηγηθεί στην ακμή με την καλοσύνη αλλά και το δεσποτισμό του ηγέτη της.

Τέλος, αναφερόμενος στις αρετές του Αγησιλάου ως ανθρώπου και αρχηγέτη, επαινεί τη σοφία, τη δικαιοσύνη, το θάρρος, την ανδρεία, τον αυτοέλεγχο, την ευσέβεια, την προνοητικότητα και την ευγένεια του. Επίσης, δίνει έμφαση σε δύο βασικές αρχές ,που πρέπει να διέπουν κάθε ηγέτη, το προνοείν και το φιλοπονείν. Για τον Αγησίλαο έγραψε επίσης ότι: “Στις καλές μέρες μπορούσε να κάνει κάτι με σύνεση, στις δύσκολες όμως καταστάσεις μπορούσε να είναι τολμηρός”. ενώ στην “Λακεδαιμονίων Πολιτεία” πιστεύει “ότι δεν προέκυψε κανένα πρόβλημα κατά την εφαρμογή, γιατί δεν υπήρχε τίποτε που να μην είχε προβλεφθεί”.

Ηγέτης γεννιέσαι ή γίνεσαι; Ας ανατρέξουμε για λίγο πίσω στον Πλάτωνα, ο οποίος αναγάγει την ηγεσία σε επιστήμη. Ο Πλάτωνας (427 – 347 π.Χ.) ακολουθεί μία εξελικτική πορεία για να μας απαντήσει στο ερώτημα αν ο ηγέτης γεννιέται ή γίνεται. Συγκεκριμένα, στο έργο του “Μένωνα” υποστηρίζει ότι οι αρετές φρόνηση, σωφροσύνη, δικαιοσύνη και ανδρεία αποτελούν ορθογνωμία της ηγεσίας και δεν διδάσκονται (έμφυτα). Θεωρία γνωρισμάτων (Traittheory) 1948 παραθέτει τα έμφυτα χαρακτηριστικά κατάλληλα για έναν ηγέτη – κοινωνικό υπόβαθρο, χαρακτηριστικά προσωπικότητας, χαρακτηριστικά ευφυΐας, χαρακτηριστικά που σχετίζονται με τα καθήκοντα, κοινωνικά χαρακτηριστικά. Τέλος, στο έργο του “Αλκιβιάδης” δηλώνει ότι όποιος κατέχει την επιστήμη της ηγεσίας μπορεί να την διδάξει και να την μεταδώσει και σε άλλους που πληρούν κάποιες έμφυτες προϋποθέσεις (επίκτητα).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ – Η ΗΓΕΣΙΑ ΠΡΟΎΠΟΘΕΤΕΙ ΚΑΠΟΙΑ ΕΜΦΥΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΛΛΑ ΕΠΙΔΕΧΕΤΑΙ ΚΑΙ ΕΠΙΚΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΗΓΕΤΗ.

Χαρακτηριστική υπήρξε η συμβολή των ερευνητών του Πανεπιστημίου της πολιτείας του Oχάιο (Ηοuse κ.ά., 2004) και του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν (Lussier R.N & Αchua C.F, 2010) όπου δόθηκε έμφαση στη συμπεριφορά του ηγέτη και όχι στα γνωρίσματά του (θεωρία ατομικών χαρακτηριστικών) καταλήγοντας στο ότι ο συνδυασμός και των δύο διαστάσεων μας οδηγεί σε ένα αποτελεσματικότερο μοντέλο ηγεσίας. Ηγέτες Κατά καιρούς αναδείχθηκαν πολλοί ηγέτες, οι οποίοι καθόρισαν την ιστορική εξέλιξη με την προσωπικότητα, τις αποφάσεις και τις ενέργειές τους.

Στοιχεία της προσωπικότητας του ηγέτη: Ο Raymond Cattell, ένας από τους πρωτοπόρους μελετητές της προσωπικότητας, ανέπτυξε μια θεωρία περί Ηγετικού Δυναμικού. Η θεωρία αυτή, η οποία βασίστηκε σε μία μελέτη για τη στρατιωτική ηγεσία, χρησιμοποιείται σήμερα για τον καθορισμό των γνωρισμάτων που διακρίνουν έναν ικανό ηγέτη.

Αυτά είναι:

• Συναισθηματική σταθερότητα
• Κυριαρχία
• Ενθουσιασμός
• Ευσυνειδησία
• Κοινωνική τόλμη
• Πειθαρχημένη σκέψη
• Αυτοεπιβεβαίωση
• Ορμητικότητα

Πέρα από αυτά τα βασικά χαρακτηριστικά, οι ηγέτες του σήμερα πρέπει να αναπτύξουν ιδιότητες οι οποίες θα τους βοηθήσουν να παροτρύνουν τους άλλους και να τους οδηγήσουν προς νέες κατευθύνσεις. Οι ηγέτες του μέλλοντος πρέπει να είναι ικανοί να οραματιστούν το μέλλον και να πείσουν και τους υπόλοιπους ότι το όραμά τους αξίζει να επιδιωχθεί.

Για να συμβεί αυτό, πρέπει να αναπτύξουν τα εξής γνωρίσματα:

• Ενεργητικότητα
• Διορατικότητα
• Ωριμότητα
• Ομαδικό πνεύμα
• Ενσυναίσθηση

Λέγει ο Σωκράτης: «Για να αποκτήσει κάποιος το χάρισμα της ηγεσίας απαιτείται όχι μόνον εκπαίδευση και κατάλληλη προδιάθεση αλλά και να εμπνέεται.»

Αντισθένης: Πώς, λοιπόν, Σωκράτη, αφού έχεις αυτή τη γνώση, έχεις γυναίκα απ’ όσες υπάρχουν, και από αυτές που έχουν γεννηθεί και από αυτές που θα υπάρξουν, κατά τη γνώμη μου, τη χειρότερη;

Ξενοφώντας, Συμπόσιο, Β10

Στο έργο του Ξενοφώντα, το πορτρέτο του χαρακτήρα του Σωκράτη και τη γυναίκας του Ξανθίππης, που έρχονται αντιμέτωποι στη συζυγική τους σχέση, βρίσκεται στη βάση της παράδοσης που περιγράφει με όρους παρωδίας τη μορφή της Ξανθίππης. Σε αυτό το απόσπασμα, το αρχικό ερώτημα του Αντισθένη μας δίνει την ευκαιρία να ακούσουμε την άποψη του Σωκράτη για τον χαρακτήρα της συζύγου του.

Και ο Αντισθένης είπε: «Πώς, λοιπόν, Σωκράτη, αφού έχεις αυτή τη γνώση, δεν εκπαιδεύεις κι εσύ την Ξανθίππη, αλλά έχεις γυναίκα απ’ όσες υπάρχουν, και από αυτές που έχουν γεννηθεί και από αυτές που θα υπάρξουν, κατά τη γνώμη μου, τη χειρότερη;»

«Γιατί», είπε, «βλέπω ότι και αυτοί που θέλουν να γίνουν ικανοί ιππείς αποκτούν όχι τα πιο υπάκουα, αλλά τα ατίθασα άλογα. Διότι νομίζουν ότι, αν μπορούν να κυριαρχήσουν σε τέτοιου είδους άλογα, εύκολα μπορούν να χειριστούν και τα άλλα. Κι εγώ λοιπόν, επειδή θέλω να συναναστρέφομαι και να συνομιλώ με τους ανθρώπους, έχω αυτή τη γυναίκα, γιατί γνωρίζω καλά ότι, αν την αντέξω, εύκολα θα συνυπάρχω με όλους τους άλλους ανθρώπους».

Μοιάζουν με ηθοποιούς πάνω στη σκηνή

Ο πλούτος και η εξουσία, με άλλα λόγια, γεννάνε κυρίως ψευδαισθήσεις κενές περιεχομένου. Το υπενθυμίζει με εύγλωττο τρόπο και ο Σενέκας, στις Επιστολές στον Λουκίλιο, χρησιμοποιώντας τη μεταφορά του θεάτρου του κόσμου. Οι πλούσιοι και οι ισχυροί είναι ευτυχείς όπως μπορούν να είναι οι ηθοποιοί που ερμηνεύουν το ρόλο του βασιλιά πάνω στη σκηνή. Μόλις τελειώσει η παράσταση και βγάλουν τα βασιλικά ρούχα, ο καθένας τους γίνεται πάλι εκείνος που είναι πραγματικά στην καθημερινή ζωή του:

Απ’ όλους τους ανθρώπους που βλέπεις ντυμένους στην πορφύρα, ούτε ένας τους δεν είναι ευτυχισμένος. Μοιάζουν με ηθοποιούς πάνω στη σκηνή, στους οποίους το σκήπτρο και η χλαμύδα έχουν δοθεί για τις ανάγκες του έργου. Μπροστά στο κοινό περπατούν καμαρωτοί, φορώντας τους κοθόρνους τους, κι έπειτα, μόλις επιστρέψουν στα παρασκήνια, βγάζουν τους κοθόρνους και επανέρχονται στο φυσικό τους μέγεθος. Από όλους αυτούς που τα πλούτη και οι τιμές τους έχουν ανεβάσει στα ύπατα αξιώματα, κανένας δεν είναι μεγάλος (Ένατο βιβλίο, επιστολή 76,παρ. 31 ).

Για τον Σενέκα, το λάθος μας καθορίζεται κυρίως από το γεγονός πως δεν αξιολογούμε τους ανθρώπους για εκείνο που είναι αλλά από τα ρούχα και τα στολίδια που φοράνε:

Όταν λοιπόν θέλεις να δεις τι πραγματικά αξίζει κάποιος και τι άνθρωπος είναι, δες τον γυμνό, απαλλαγμένο από την κληρονομιά του, απαλλαγμένο από τους τίτλους κι όλα τα απατηλά της τύχης, γυμνωμένο ακόμα και από το ίδιο του το σώμα. Κοίτα την ψυχή του, ποια είναι, πόση είναι, αν είναι ξένο ή πηγάζει από μέσα της το μεγαλείο του (Ένατο βιβλίο, επιστολή 76, παρ. 32).

Τα δομικά συστατικά μιας προσωπικότητας που καθορίζουν την ποιότητά της

Ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός και μοναδικός. Μερικές φορές, όμως, η κατηγοριοποίηση βοηθάει την επιστημονική μελέτη, που με τη σειρά της βοηθάει την κοινωνία. Σε αυτό το πλαίσιο, βρέθηκε πρόσφατα ότι η προσωπικότητά μας μπορεί να σχετίζεται με προδιάθεση για την άνοια.

Νευρωτισμός

Προσδιορίζει την τάση των ατόμων προς την κατάθλιψη, τις ουτοπικές ιδέες, τις υψηλές προσδοκίες και τη δυσκολία στην προσαρμογή. Άτομα με υψηλά ποσοστά νευρωτισμού είναι συνήθως ανήσυχα, ανασφαλή, υποχόνδρια και αισθάνονται ανεπάρκεια. Αντίθετα, άτομα με χαμηλά ποσοστά σε αυτό το χαρακτηριστικό τείνουν να είναι πιο ήρεμα, χαλαρά, θαρραλέα, να αισθάνονται ικανοποίηση από τον εαυτό τους και να νιώθουν ασφαλή. Το χαρακτηριστικό αυτό αξιολογεί την προσαρμογή απέναντι στη συναισθηματική αστάθεια.

Τύπος προσωπικότητας

Εξωστρέφεια

Άτομα που παρουσιάζουν μεγάλο βαθμό εξωστρέφειας είναι κοινωνικά, ενεργητικά, ομιλητικά, αισιόδοξα, τρυφερά, εκδηλώνουν τα συναισθήματά τους και αγαπούν το χιούμορ. Από την άλλη, άτομα που παρουσιάζουν χαμηλό βαθμό εξωστρέφειας συνήθως είναι πιο συγκρατημένα, συνεσταλμένα, επιφυλακτικά, υποχωρητικά, ήσυχα και έχουν αυξημένη την αίσθηση του καθήκοντος. Το χαρακτηριστικό αυτό αξιολογεί τον βαθμό ενεργητικότητας και την ικανότητα για χαρά απέναντι στην υπερβολική αυτοσυγκράτηση.

Πνευματική διαθεσιμότητα

Εκείνοι που έχουν υψηλό σκορ στην κατηγορία «πνευματική διαθεσιμότητα» συνήθως είναι περίεργοι, με πολλά ενδιαφέροντα, δημιουργικοί, εφευρετικοί και έχουν πρωτότυπη σκέψη. Αντίθετα, όσοι βρίσκονται στην αντίπερα όχθη είναι περισσότερο προσγειωμένοι, με περιορισμένα ενδιαφέροντα, συμβατικοί, χωρίς καλλιτεχνικά αισθητήρια και με δυσκολία στην αναλυτική σκέψη. Το χαρακτηριστικό αξιολογεί την επινοητικότητα και τη φυσική περιέργεια απέναντι στην επιφυλακτικότητα.

Καλή προαίρεση – συνεργατικότητα

Το χαρακτηριστικό αυτό αναφέρεται στις σκέψεις, τα συναισθήματα και στις πράξεις. Άτομα που παρουσιάζουν υψηλή βαθμολογία στην καλή προαίρεση έχουν έντονη ενσυναίσθηση, είναι ευσπλαχνικά, καλόκαρδα, πρόθυμα, συγχωρητικά, εύπιστα και σαφή. Αντίθετα άτομα που παρουσιάζουν χαμηλή βαθμολογία σε αυτό το χαρακτηριστικό είναι συνήθως κυνικά, αγενή, καχύποπτα, άσπλαχνα, παρεμβατικά και εκδικητικά. Το χαρακτηριστικό αξιολογεί τη συμπόνια απέναντι στον ανταγωνισμό.

Ευσυνειδησία

Οργανωμένα, εργατικά, πειθαρχημένα, σχολαστικά, φιλόδοξα, υπομονετικά και αξιόπιστα είναι τα άτομα με υψηλό βαθμό ευσυνειδησίας. Στον αντίποδα βρίσκονται εκείνοι που δεν έχουν στόχους, είναι απρόσεκτοι, άβουλοι, αναξιόπιστοι και τεμπελιάζουν. Το χαρακτηριστικό αξιολογεί τον βαθμό της οργάνωσης και της κινητοποίησης προς έναν στόχο σε αντίθεση με την οκνηρία και την απουσία κινήτρου.

Πόσο αξιόπιστη είναι;

Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι όλοι διαθέτουμε από όλα τα χαρακτηριστικά. Η προσωπικότητα του καθενός δεν είναι κάτι μετρήσιμο ή αυστηρά ποσοτικό. Οι ποιότητες, όμως, σε έναν βαθμό προσδιορίζονται από τις ποσότητες. Και αυτό προσπαθεί να κάνει αυτή η κλίμακα: να καταστήσει μετρήσιμα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά, ούτως ώστε να συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση της προσωπικότητας και να βοηθήσει στη διαχείριση των όποιων προβλημάτων. Η κλίμακα αυτή αποτελεί ένα εργαλείο χρήσιμο περισσότερο στους ερευνητές.

Εκπληκτική έρευνα: Εσείς έχετε σωσία;

Μια ομάδα ερευνητών στην Ισπανία προσπάθησε να το ανακαλύψει αν κάπου εκεί έξω υπάρχει ένας άνθρωπος ακριβώς ίδιος με εσάς και τα εκπληκτικά αποτελέσματά τους δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Cell Reports.

Ο δρ Manel Esteller, ερευνητής στο Ινστιτούτο Ερευνών για τη Λευχαιμία Josep Carreras στη Βαρκελώνη της Ισπανίας, είχε εργαστεί σε έρευνες που αφορούσαν δίδυμους και ενδιαφερόταν για ανθρώπους που μοιάζουν αλλά δεν έχουν πραγματική οικογενειακή σχέση σε βάθος τουλάχιστον 100 ετών.

Έτσι, στράφηκε στην τέχνη για να απαντήσει σε ένα ερώτημα της επιστήμης. Ο ίδιος και οι συνεργάτες του πλησίασαν 32 άτομα με ισάριθμους σωσίες που συμμετείχαν στο φωτογραφικό πρότζεκτ «Δεν είμαι ολόιδιος!», του Καναδού καλλιτέχνη, François Brunelle.

Όπως διαπίστωσε η μελέτη, οι άνθρωποι που μοιάζουν μεταξύ τους χωρίς να είναι άμεσα συγγενείς, φαίνεται ότι εξακολουθούν να έχουν γενετικές ομοιότητες.

Μεταξύ αυτών που είχαν αυτές τις γενετικές ομοιότητες, πολλοί είχαν επίσης παρόμοιο βάρος, παρόμοιους παράγοντες στον τρόπο ζωής και παρόμοια μοτίβα συμπεριφοράς και συνηθειών, π.χ στο κάπνισμα αλλά ακόμα και το επίπεδο εκπαίδευσης. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι οι γενετικές παραλλαγές που σχετίζονται με τη φυσική εμφάνιση, ίσως επηρεάζουν ορισμένες συνήθειες και συμπεριφορές.

Οι ερευνητές ζήτησαν από τα ζεύγη να κάνουν τεστ DNA και να συμπληρώσουν ερωτηματολόγια σχετικά με τη ζωή τους. Οι επιστήμονες έβαλαν επίσης τις εικόνες τους σε τρία διαφορετικά προγράμματα αναγνώρισης προσώπου. Από τα άτομα που επιστράτευσαν, 16 ζευγάρια είχαν παρόμοια σκορ ομοιότητας με πανομοιότυπα δίδυμα που αναγνωρίστηκαν με το ίδιο λογισμικό. Τα υπόλοιπα 16 ζευγάρια μπορεί να έμοιαζαν ίδια στο ανθρώπινο μάτι, αλλά ο αλγόριθμος δεν έβλεπε ομοιότητα χρησιμοποιώντας προγράμματα αναγνώρισης προσώπου.

Στη συνέχεια, οι ερευνητές έριξαν μια πιο προσεκτική ματιά στο DNA των συμμετεχόντων. Τα ζευγάρια που το λογισμικό αναγνώρισης προσώπου αποφάνθηκε ότι ήταν παρόμοια είχαν πολύ περισσότερα κοινά γονίδια από τα άλλα 16 ζευγάρια.

«Ήμασταν σε θέση να δούμε ότι αυτοί οι άνθρωποι που μοιάζουν μεταξύ τους, στην πραγματικότητα μοιράζονται αρκετές γενετικές μεταβλητές. Και αυτές είναι άκρως παρόμοιες μεταξύ τους» δήλωσε ο Esteller. «Έτσι μοιράζονται αυτές τις γενετικές παραλλαγές που σχετίζονται με το σχήμα της μύτης, των ματιών, του στόματος, των χειλιών, ακόμα και τη δομή των οστών. Και αυτό ήταν το κύριο συμπέρασμα, ότι η γενετική τους ενώνει.»

Πρόκειται για παρόμοιους κώδικες, είπε ο Esteller, αλλά αυτό έγινε από καθαρή σύμπτωση. Όταν όμως εξέτασαν προσεκτικότερα τα ζευγάρια, διαπίστωσαν ότι άλλοι παράγοντες ήταν διαφορετικοί.

Όταν οι επιστήμονες διερεύνησαν πιο προσεκτικά αυτό που ονομάζουν επιγονιδίωμα των σωσιών που έμοιαζαν περισσότερο μεταξύ τους, διαπίστωσαν μεγαλύτερες διαφορές. Η επιγενετική είναι η μελέτη του τρόπου με τον οποίο το περιβάλλον και η συμπεριφορά μπορούν να προκαλέσουν αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν τα γονίδια ενός ατόμου. Όταν οι επιστήμονες εξέτασαν το μικροβίωμα των ζευγαριών που έμοιαζαν περισσότερο, αυτά ήταν επίσης διαφορετικά. Το μικροβίωμα είναι οι μικροοργανισμοί – οι ιοί, τα βακτήρια και οι μύκητες που είναι πολύ μικροί για να τους δει το ανθρώπινο μάτι – και ζουν στο ανθρώπινο σώμα.

«Υπάρχει λόγος που δεν είναι εντελώς πανομοιότυποι», δήλωσε ο Esteller.

Μια ζωή βουτηγμένη στο ψέμα

Ζούμε σε μια κατάσταση ψευδή.

Μια ζωή βουτηγμένη στο ψέμα.

Δυστυχώς όμως το ψέμα ως τρόπο ζωής το επιλέξαμε εμείς και μόνο εμείς.

Η σπατάλη της ενέργειάς μας να δημιουργήσουμε και να διατηρήσουμε γύρω μας ένα σύμπαν – ή σκηνικό αν προτιμάτε – που δεν υπάρχει, με χιλιάδες -ισμους, μας εξαντλεί αναπότρεπτα.

Σας μειώνει εκθετικά την πολύτιμη ενέργειά σας, αυτή η καταβολή της προσπάθειας και τα ελαττωμένο αυτό προϊόν δεν είναι άμεσα υπολογίσιμο. Σας δίνονται όμως πολλά σημάδια για να το αντιληφθείτε, αλλά έχετε συνηθίσει να ζείτε με αυτά και τα αγνοείτε.

Το άγχος που καθημερινά σας συντροφεύει σαν άσπονδος φίλος είναι παρόν για να σας χτυπήσει το καμπανάκι της εσφαλμένης τάσης και ροπής σας. Το άγχος σας προβάλει και σας σωματοποιεί την στρεβλότητα που εμφανίζεται κόντρα στην πηγαία σας φύση.

Η τάση αυτή δεν μπορεί να είναι διαφορετική για τον καθένα μας αλλά κοινή. Είναι η τάση προς το καλό, προς το αληθινό, το αγνό. Το ασυνείδητο στέλνει συνεχόμενα κύματα άγχους όταν διαβλέπει δράση κόντρα στο ατομικό, και σε συνέχεια σε ομαδικό επίπεδο, καλό και ωφέλιμο. Ο άνθρωπος ενδόμυχα και σε υπολανθάνουσα κατάσταση βιώνει όταν κάποια από τις πράξεις του αντιβαίνει προς το συνολικό καλό. Όταν ο άνθρωπος επιλέγει τον εαυτό και πως αυτός θα είναι, επιλέγει όχι μόνο για τον ίδιο, αλλά για όλη την ανθρωπότητα. Ενδόμυχα το αισθάνεται πως όλα είναι συγκοινωνούντα στην πλάση.

Το ανθρώπινο είδος επαίρεται γι’ αυτό που το ξεχωρίζει από το ζωικό βασίλειο. Η λογική είναι αυτή που μας κάνει να διαφέρουμε από τα υπόλοιπα όντα της γης. Από την άλλη πλευρά δεν μπορούμε να μην παραδεχτούμε και την ωφελιμιστική τάση του ανθρώπου. Δηλαδή κύριος στόχος από τα μόρια που μας απαρτίζουν μέχρι την σύνταξή τους σε ανθρώπινο ον είναι το όφελος. (Επίκουρος)

Μάλιστα από το επίπεδο των μορίων παρατηρούμε ότι αυτή η ωφελιμιστική τάση πραγματώνεται από την προσπάθεια για την καταβολή της ελάχιστης απαιτούμενης ενέργειας προς την επίτευξη του μέγιστου τελικού επιθυμητού αποτελέσματος. Την ωφελιμιστική τάση του ανθρώπου θα ήταν σφάλμα μας αν την κατακρίναμε. Είναι καθολικό φυσικό φαινόμενο η τάση του να κερδίζεις τα μέγιστα καταβάλλοντας λιγότερο κόπο.

Όπως προείπαμε, ο άνθρωπος είναι λογικός και ωφελιμιστής. Άρα δια μέσω αυτών των δύο ιδιοτήτων θα μπορούσαμε να στοχαστούμε πάνω στο ψέμα. Θα έπρεπε παρατηρώντας την τωρινή κατάσταση αλλά και το παρελθόν μας να δούμε πόσο ωφέλιμη ήταν η σπατάλη ενέργειας για την δημιουργία ψευδών καταστάσεων.

Βγήκε το ανθρώπινο είδος κερδισμένο ζώντας μέσα στην αναλήθεια;

Βγήκαμε εμείς προσωπικά κερδισμένοι λέγοντας ψέματα στους γύρω μας άλλα και στους ίδιους μας τους εαυτούς; Σπαταλήσαμε και συνεχίζουμε να σπαταλάμε τις δυνάμεις μας για να δημιουργούμε γύρω μας ένα παραμύθι, μια ιστορία, το δικό μας σενάριο σκηνοθετημένο από εμάς ή από τα ιερατεία τα οποία εμπιστευόμαστε άνοα και ηλίθια.

Ας αναρωτηθούμε μέσα από όλη αυτή την διαδικασία κερδίσαμε προσωπική γαλήνη, ήρθαμε πιο κοντά και ειλικρινά στον συνάνθρωπο μας, μειώθηκε η κοινωνική ανισομέρεια, μειώθηκε η πείνα, μειώθηκαν οι ανταγωνισμοί, μειώθηκε ο πόνος του ανθρώπου εν γένει; Ας το δούμε και ας το ζυγίσουμε ωφελιμιστικά, κερδοσκοπικά.

Τόσα δώσαμε στο ψέμα, στην εξαπάτηση, τι κερδίσαμε;

Αφού η ανθρώπινη ιστορία δείχνει ξεκάθαρα πως η ανθρωπότητα δεν ωφελήθηκε τίποτα από το ψέμα, ας βρει χώρο η λογική να κάνει το ζύγι και να αποφασίσει αν υπάρχει σκοπιμότητα στην συνέχεια του ψεύδους…

Δεν πρέπει να μένετε εκεί που δεν σας θέλουν.

Δεν υπάρχουν φωνές που πάνε χαμένες. Να θυμόσαστε ότι οι ιδέες θέλουν το χρόνο τους, είναι σαν το φαΐ, θέλουν χώνεψη – αν λέτε κάτι ουσιαστικό. Ακόμη και αυτό που δεν κατανοείται, εισχωρεί και καταγράφεται μέσα στην συνείδηση και αναδύεται – σαν κάτι γνωστό – ύστερα από χρόνο, όταν η ανθρώπινη υπόσταση έχει προχωρήσει.

* Αν συναντήσετε έναν άνθρωπο, που μπορεί να ωφεληθεί από αυτά που μπορείτε να του πείτε, αλλά δεν επιχειρήστε να του μιλήσετε, τότε αφήνετε έναν άνθρωπο να πάει χαμένος. Αν αρνηθεί να ακούσει και πάλι τα λόγια σας πήγαν χαμένα.

* Κάθε παρατήρηση – υπόδειξη σφάλματος πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο που ο άλλος να ωφεληθεί. Αν υπάρχει αγάπη και πραγματικό ενδιαφέρον ο άλλος δεν κλωτσάει, μπορεί να στενοχωριέται αλλά δεν πληγώνεται. Δεν πρέπει να λέτε αυτό που ξέρετε ή καταλαβαίνετε αν δεν είναι ωφέλιμο για την ψυχή του άλλου. Άλλο βέβαια να εκφράζετε την άποψη σας και άλλο θέλετε να την επιβάλλετε.

*Δεν είναι σωστό να δίνετε απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα των άλλων. Μερικά ερωτήματα είναι τόσο σημαντικά που ο άλλος πρέπει να βρει την απάντηση μόνος του.

* Αν ένας άνθρωπος δεν αντιδρά θετικά σε κάποιο θετικό σας μήνυμα, μάλλον βρίσκεστε με λάθος άνθρωπο.

* Η γαλήνη μέσα μας είναι ένα από τα πιο σπουδαία πράγματα που μπορούμε να κάνουμε για τους άλλους. Σιωπηλός και ήρεμος θα στέλνετε τις πιο σωστές δονήσεις θετικής ατμόσφαιρας.

* Δεν πρέπει να μένετε εκεί που δεν σας θέλουν. Να τινάζετε τα παπούτσια από την σκόνη και να πηγαίνετε αλλού χωρίς θυμό. Μερικοί δεν σας χωράνε. Σταματήστε και συμμαζευτείτε. Όταν βλέπεις στον άλλον αρνητικότητα πρέπει να λες στον εαυτό σου ότι έχει νικηθεί από έναν εσωτερικό εχθρό και από έναν κακό άνθρωπο. Αν κάποιος δεν θέλει να δει και να ανακαλύψει κάτι, μόλις το καταλάβουμε δεν πρέπει να πιέζουμε, αλλά να φεύγουμε.

* Να μιλάτε με τέτοιο τρόπο που να μην προκαλείτε σύγκριση. Είναι κακό να κάνετε τους γύρω να νιώθουν μικροί, ασήμαντοι μπροστά στην δική σας πνευματικότητα και συγκρότηση. Ο σοφός άνθρωπος δεν σαστίζει τον ακροατή του, αλλά του χαρίζει αυτοπεποίθηση.

* Οτιδήποτε σας ενοχλεί πάνω στους άλλους μπορεί να σας βοηθήσει να καταλάβετε καλύτερα τον εαυτό σας. Αν ταράσσεστε από το πρόβλημα κάποιου, το πρόβλημα είναι και δικό σας. Αν δεν ταράσσεστε είστε σε θέση να βοηθήσετε. Όταν νιώθετε ένταση με την συμπεριφορά κάποιου, κάντε ένα βήμα πίσω για να βρείτε την ισορροπία σας

* Ασφαλώς είμαστε διαφορετικοί, οι διαφορές αυτές όμως δεν μας χωρίζουν. Και όχι μόνο δεν μας χωρίζουν, αλλά αναδεικνύουν και την σημασία της συνάντησης και βοηθούν στην ανάπτυξη μας μέσω της μάθησης, δεδομένου ότι μαθαίνει κανείς μόνο από τον διαφορετικό. Με κάποιον που ξέρει μονάχα όσα κι εγώ και με τον οποίον συμφωνώ σε όλα, μπορώ εύκολα να επικοινωνήσω, να μοιραστώ ιδέες και εμπειρίες, αλλά πολύ λίγα ή απολύτως τίποτα δεν θα μάθω απ’ αυτήν την σχέση.

Εμπιστοσύνη και Προδοσία

Δύο σημαντικές έννοιες που καθορίζουν τις σχέσεις μας. Η πρώτη θέτει γερές βάσεις, η δεύτερη μπορεί να γκρεμίσει στη στιγμή τον συναισθηματικό μας κόσμο. Ας δούμε μια ενδιαφέρουσα θέση για το πώς μπορούμε να διαχειριστούμε τα συναισθήματά μας και σε κάθε περίπτωση μέσα από πέντε σκέψεις επάνω στο θέμα άκρως δυναμωτικές για τον Νου.

1. Οι σχέσεις συνεπάγονται ρίσκο: Η εμπιστοσύνη πάντα συνεπάγεται την τρωτότητα και το ρίσκο, γιατί τίποτα δε θα μετρούσε ως εμπιστοσύνη εάν δεν υπήρχε η πιθανότητα της προδοσίας. Η εμπιστοσύνη είναι ο πυρήνας όλων των ανθρώπινων σχέσεων. Όταν δεν έχουμε εμπιστοσύνη, είναι αδύνατο να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να δεθεί, να δώσει και να ανοιχτεί στον άλλο. Κατ΄ επέκταση είναι αδύνατον να αποκτήσουμε σχέσεις με βάθος και νόημα. Ίσως αυτός ο φόβος, ότι μπορεί μία μέρα να προδοθούμε, μας οδηγεί όχι μόνο σε δυσπιστία και δυσκολία στο να ανοιχτούμε, αλλά ταυτόχρονα μας αποτρέπει από το να δούμε την πραγματική φύση των σχέσεων, που χαρακτηρίζεται από το ρίσκο και την τρωτότητα.

2. Η έλλειψη εμπιστοσύνης αυξάνει το αίσθημα μοναξιάς: Είναι αδύνατο να ζήσεις χωρίς εμπιστοσύνη. Αυτό θα σήμαινε να φυλακιστείς στο χειρότερο απ’ όλα τα κελιά, τον εαυτό σου. Μιλώντας για ρίσκο, άραγε ποιο είναι μεγαλύτερο; Το ρίσκο να εμπιστευτείς κάποιον ή το ρίσκο να μην εμπιστεύεσαι κανέναν; Συχνά ακούω από ανθρώπους που έχουν αισθανθεί προδομένοι στις σχέσεις τους ότι θα είναι πολύ δύσκολο να ξαναεμπιστευτούν άλλους ανθρώπους. Ενώ αυτό είναι μια φυσική και κατανοητή άμυνά μας, ίσως να μην εξυπηρετεί απόλυτα την ευτυχία μας.

Η δυσπιστία είναι ένας τοίχος που υψώνουμε προς τους άλλους και πίσω από αυτόν είναι πιθανό να νιώσουμε μόνοι και αποκλεισμένοι. Όμως, όπως ακριβώς όλοι κινδυνεύουμε από την προδοσία, έτσι και όλοι έχουμε δικαίωμα στην αγάπη και την εμπιστοσύνη. Η εμπιστοσύνη είναι δικαίωμά μας και καλό θα ήταν να το προστατεύσουμε και να μην αφήσουμε να μας το αφαιρέσουν!

3. Για να συγχωρέσεις, χρειάζεται προσπάθεια: Το να συγχωρείς δεν σημαίνει να ξεχνάς. Σημαίνει το να απελευθερώνεσαι από τον θυμό σου για τον άλλο. Η συγχώρεση δεν δικαιολογεί τίποτα. Ίσως χρειαστεί να δηλώσεις την συγχώρεσή σου εκατό φορές την πρώτη μέρα και άλλες εκατό την δεύτερη, ίσως την τρίτη χρειαστείς λιγότερες, μέχρι μια μέρα να συνειδητοποιήσεις ότι έχεις συγχωρέσει ολοκληρωτικά.

Όταν κάποιος προδίδει την εμπιστοσύνη μας, η συγχώρεση είναι από τα πιο δύσκολα πράγματα. Η συγχώρεση όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να ξεχάσουμε και να προσποιούμαστε ότι τίποτα δεν έχει συμβεί. Αντίθετα, είναι κάτι που συνεπάγεται προσπάθεια, υπομονή και πολύ κουράγιο. Προϋποθέτει βέβαια και την ειλικρινή απόφαση του άλλου να αλλάξει και να προσπαθήσει να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη μας. Η επανοικοδόμηση της σχέσης μετά την συγχώρεση είναι μια διαδικασία σταδιακή. Είναι το πρώτο βήμα για μία δεύτερη ευκαιρία για όσους θέλουν να προσπαθήσουν.

4. Για να συγχωρεθείς, χρειάζεται προσπάθεια: Μην καταστρέφεις μια συγγνώμη με δικαιολογίες. Εάν με οποιονδήποτε τρόπο έχεις προδώσει την εμπιστοσύνη κάποιου δικού σου ανθρώπου και επιθυμείς τη συγχώρεσή του, θα πρέπει πρώτα να αναγνωρίσεις ότι η πράξη σου πράγματι κλόνισε κάτι σημαντικό μέσα του. Πολλές φορές, ακόμα κι όταν ξέρουμε ότι έχουμε λάθος, τείνουμε να ζητάμε συγγνώμη, αλλά ταυτόχρονα προσπαθούμε να βρούμε επιχειρήματα για να δικαιολογήσουμε τον εαυτό μας. Όμως ο άνθρωπος που πληγώσαμε χρειάζεται να ξέρει πως υπάρχουν πραγματικά συναισθήματα μετάνοιας από την πλευρά μας, καθώς και η πρόθεση να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο δρούσαμε μέχρι τώρα, προκειμένου να μας συγχωρήσει. Με άλλα λόγια, για να συγχωρεθείς, θα πρέπει όχι μόνο να το ζητήσεις, αλλά και να προσπαθήσεις να δείξεις έμπρακτα ότι το εννοείς.

5. Κάποιες φορές ίσως χρειάζεσαι απλώς μια καινούργια αρχή: Κανείς δε μπορεί να γυρίσει πίσω και να κάνει μια καινούργια αρχή, όλοι όμως μπορούν να αρχίσουν σήμερα φτιάχνοντας ένα καινούργιο τέλος. Η προδοσία της εμπιστοσύνης μας, είτε συμβαίνει ηθελημένα είτε αθέλητα, είναι πάντα κάτι οδυνηρό. Πολλοί άνθρωποι βρίσκουν την δύναμη να συγχωρήσουν και να συνεχίσουν. Κάποιοι άλλοι όμως ίσως νιώθουν ότι τα πράγματα έχουν φτάσει σε κομβικό σημείο, ότι η εμπιστοσύνη τους έχει προδοθεί επανειλημμένα και ανεπανόρθωτα.

Εάν αισθάνεσαι έτσι, ίσως έχει έρθει η στιγμή να προχωρήσεις, να βάλεις τέλος στην σχέση που δημιούργησε την απογοήτευση και, αφού δώσεις τον απαραίτητο χρόνο στον εαυτό σου για να συνέλθει, να συνθέσεις ένα καινούργιο μέλλον. Στην αρχή μπορεί να δυσκολευτείς να εμπιστευτείς ξανά, αλλά μην ξεχνάς ότι μόνο έτσι δίνεις στον εαυτό σου μια ουσιαστική δεύτερη ευκαιρία για μία σχέση με νόημα.

Τυχαίες επιδόσεις σε συνειδητό επίπεδο.

Έχετε αισθανθεί ποτέ ότι κάποιος δεν σας λέει την αλήθεια αλλά δεν μπορείτε να «στηρίξετε» αυτή την αίσθηση με λογικά επιχειρήματα; Αντί να απορρίψετε την ιδέα σας ως παράλογη, ίσως θα ήταν καλύτερο να την εμπιστευθείτε.

Μελέτη που έγινε στις Ηνωμένες Πολιτείες διαπίστωσε πως τελικά το ένστικτό μας είναι πολύ καλύτερο στο να αναγνωρίσει πότε κάποιος μας λέει ψέματα από ό,τι η συνειδητή σκέψη και η λογική μας. Υποσυνείδητα, λένε οι επιστήμονες, οι άνθρωποι είναι τελικά εξαιρετικοί «ανιχνευτές ψεύδους».

Δεκάδες μελέτες έχουν δείξει ως τώρα ότι οι άνθρωποι δεν είναι και τόσο καλοί στο να εντοπίσουν έναν ψεύτη – αντιθέτως, κατορθώνουν συνήθως να αναγνωρίσουν πότε κάποιος λέει ψέματα σε επίπεδα τα οποία μπορούν να αποδοθούν απλώς στην τύχη.

«Αν σας δώσω δέκα βίντεο στα οποία πέντε άτομα λένε ψέματα και πέντε όπου λένε την αλήθεια μπορώ να προβλέψω ότι τόσο εσείς όσο και οποιοσδήποτε άλλος άνθρωπος θα έχει σωστές επιδόσεις κατά περίπου 50%» δήλωσε μιλώντας στον δικτυακό τόπο επιστημονικών ειδήσεων LiveScience η Λεάνε τεν Μπρίνκε, κοινωνική ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ και εκ των συγγραφέων της νέας μελέτης που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Psychological Science». «Αυτό σημαίνει ακρίβεια τόση όση το να παίξει κανείς ‘κορόνα-γράμματα’».

Οι τόσο φτωχές επιδόσεις στην ανίχνευση του ψεύδους δεν έχουν εξελικτικό «νόημα» σύμφωνα με τους επιστήμονες: το να ξεχωρίζουμε την αλήθεια από το ψέμα είναι μια ικανότητα σημαντική για την επιβίωσή μας, οπότε δεν ακούγεται και τόσο λογικό να την διαθέτουμε σε τόσο μικρό βαθμό. Για τον λόγο αυτόν η κυρία Τεν Μπρίνκε και οι συνεργάτες της σχεδίασαν ένα πείραμα προκειμένου να διερευνήσουν μήπως τελικά η ικανότητα αυτή λειτουργεί καλύτερα στο ασυνείδητό μας.

Το ασυνείδητο είναι ο καλύτερος κριτής.

Οι επιστήμονες «στρατολόγησαν» φοιτητές τους οποίους χώρισαν σε δύο ομάδες ζητώντας τους να μπουν και να «ψαχουλέψουν» ένα άδειο δωμάτιο. Οι εθελοντές της πρώτης ομάδας θα έβρισκαν 100 δολάρια μέσα σε κάποιο βιβλίο, τα οποία και θα έπρεπε να πάρουν λέγοντας όταν κάποιος τους ρωτούσε ότι δεν είχαν ιδέα σχετικά με τα χρήματα. Οι εθελοντές της δεύτερης ομάδας δεν είχαν ανάλογες οδηγίες. Μετά την σκηνοθετημένη «κλοπή» ένας ερευνητής «ανέκρινε» όλους τους εθελοντές και οι συνομιλίες βιντεοσκοπήθηκαν.

Στην συνέχεια οι ερευνητές έδειξαν τις βιντεοσκοπημένες «ανακρίσεις» σε 72 άλλους φοιτητές ζητώντας τους να εντοπίσουν ποιοι έλεγαν ψέματα και ποιοι αλήθεια. Όπως σε όλες τις ανάλογες μελέτες που έχουν γίνει στο παρελθόν, αυτοί εντόπισαν τους ψεύτες μόνο στο 43% των περιπτώσεων και εκείνους που έλεγαν την αλήθεια μόνο στο 48%. Παράλληλα όμως οι ειδικοί έκαναν και άλλα τεστ προκειμένου να μετρήσουν τις υποσυνείδητες αντιδράσεις των εθελοντών μέσω των έμμεσων, «αυτόματων» συνειρμών.

Σε αυτά τα τεστ οι επιδόσεις αποκαλύφθηκαν εξαιρετικά καλύτερα, καθώς όλοι οι συμμετέχοντες είχαν περισσότερες πιθανότητες να συνδέσουν εκείνους που έλεγαν ψέματα με λέξεις όπως «αναληθής», «ανέντιμος» ή «απατηλός» και εκείνους που έλεγαν την αλήθεια με χαρακτηρισμούς όπως «έντιμος» ή «έγκυρος». Ένα δεύτερο πείραμα επιβεβαίωσε ότι τελικά οι ασυνείδητες εντυπώσεις των εθελοντών σχετικά με την αλήθεια και το ψέμα ήταν πολύ πιο ακριβείς από τις συνειδητές κρίσεις τους.

Η γενική εντύπωση είναι το καλύτερο «σημάδι».

Οι ειδικοί θεωρούν πως το γεγονός ότι σε συνειδητό επίπεδο οι ψεύτες μπορούν εύκολα να μας ξεγελάσουν ενδεχομένως να είναι αποτέλεσμα της προσπάθειάς μας να ανιχνεύσουμε το ψέμα με βάση λανθασμένα στερεότυπα. Υπάρχει για παράδειγμα μια ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι όσοι λένε ψέματα αποφεύγουν να κοιτάξουν τον συνομιλητή τους στα μάτια ή κάνουν νευρικές κινήσεις, όμως επιστημονικές μελέτες έχουν αποδείξει ότι τα «σημάδια» αυτά είναι συνήθως απατηλά. «Το ασυνείδητό μας όμως ίσως εντοπίζει τα σωστά δείγματα, τα οποία πράγματι υπάρχουν» τόνισε η κυρία Τεν Μπρίνκε.

Όπως ανέφερε η ψυχολόγος, οι εθελοντές που είπαν ψέματα δήλωσαν ότι ένιωσαν περισσότερο στρεσαρισμένοι και φοβισμένοι κατά την διάρκεια της βιντεοσκόπησης ενώ μιλούσαν πιο γρήγορα και ήταν λιγότερο συνεργάσιμοι, οπότε ενδεχομένως ο εγκέφαλός μας να είναι σε θέση να «συλλαμβάνει» αυτές ή άλλου είδους μικρές διαφορές, τις οποίες και αξιολογεί συνολικά ως δείγματα απάτης.

«Στο κάτω-κάτω, αν το δούμε εξελικτικά, ενδεχομένως να μην είναι απαραίτητο να εντοπίζουμε ξεκάθαρα το ψέμα – μια αόριστη εντύπωση που μας προδιαθέτει δυσάρεστα σε σχέση με κάποιο πρόσωπο ίσως να είναι αρκετή ώστε να μας κάνει να είμαστε επιφυλακτικοί απέναντί του ή και να το αποφύγουμε. Δεν είναι ανάγκη να γίνεται συναγερμός με καμπανάκια που χτυπάνε στο κεφάλι μας λέγοντάς μας ‘μην τον εμπιστεύεσαι’» υπογράμμισε η κυρία Τεν Μπρίνκε.

Φαίνεται τελικά, πώς η μεγαλύτερη απειλή για αυτόν τον κόσμο δεν είναι ο θάνατος από έλλειψη τροφής και νερού, ούτε από κάποιον μακρινό αστεροειδή που θα εξαφανίσει ολόκληρη την ζωή, ούτε από κάποιον θανατηφόρο ιό, ούτε από κάποια άλλη φυσική καταστροφή!

Οι πόλεμοι, οι παραδόσεις, οι θρησκείες, (τα νεκρά συστήματα, οι -ισμοι κάθε είδους) τα οργανωμένα εκπαιδευτήρια συμμόρφωσης και ανεκτικότητας, είναι υπεύθυνα για έναν άνθρωπο εσωτερικά πολύ άρρωστο και ανεύθυνο, αδιάφορο χωρίς ευαισθησία για το έδαφος που βαδίζει…

Στον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου κυριαρχεί η σύγκρουση, η σύγχυση και η αποδιοργάνωση, όπως σε ένα ηφαίστειο, που συνεχώς καίγεται εσωτερικά!

Είμαστε τόσο υγιείς στις ανακαλύψεις τεχνολογικών δήθεν θαυμάτων αλλά τόσο βαθιά, εσωτερικά μολυσμένοι, στην ανακάλυψη της υγείας στο μικρόκοσμό μας.

Η σημερινή κοινωνία που συνεχώς μολύνει τον πυρήνα των ατόμων της, τα καθιστά ανίκανα για ορθές σκέψεις, ώστε να είναι ελεύθερες από τα πολιτικά, θρησκευτικά, κοινωνικά και ατομικά υποδείγματα.

Ο ψυχολογικός εγκλεισμός φέρνει την βία, αποσύροντας κάθε δημιουργική ευαισθησία, και εκφυλίζοντας όλη τη κοινωνία σπρώχνοντάς την στα σύμβολα και στις πίστεις, έτσι ώστε να είναι πάντα φοβισμένη και διαιρεμένη!

Η μεγαλύτερη ασυνείδητη απειλή που ακόμα ο άνθρωπος δεν έχει κατανοήσει και δείχνει να αδιαφορεί μάλιστα επιδεικτικά, και σε αυτήν θα οφείλεται προφανώς η εξαφάνισή του, είναι όχι οι φυσικές καταστροφές, αλλά η άρρωστη ψυχολογική του κατάσταση, ο πυρήνας του, οτιδήποτε φτάνει ή φεύγει από εκεί είναι και αυτό μολυσμένο και καταδικασμένο στην μιζέρια, στην πονηριά, στην εξαπάτηση, στην έλλειψη νοημοσύνης, που είναι ο Αληθινός Ναός της υγείας του Νου, φέρνοντας πάντα την νέα ανθοφορία τις στιγμές που δεν το περιμένεις!

Βγες από την ζώνη ασφαλείας

Η ασφάλεια σαν έννοια δεν υπάρχει είναι άλλη μια παρανόηση, μια ψευδαίσθηση μια σκιά στον τοίχο. Όσο μένεις στη ζώνη ασφαλείας σου, τίποτα δεν αλλάζει στην ζωή σου. Και από την στιγμή που επέλεξες να διαβάσεις αυτό το άρθρο, σημαίνει ότι ψάχνεις τρόπους για να βγεις.

Παρακάτω σου γράφουμε 9 λόγους – τρόπους να σκέφτεσαι – που θα σε διευκολύνουν να κάνεις το μεγάλο βήμα.

1) Κάνε ό,τι μπορείς για να μην είσαι επικεντρωμένος στον εαυτό σου. Δεν μπορείς να δεις τις άπειρες δυνατότητες και την ομορφιά του κόσμου εάν είσαι συνεχώς επικεντρωμένος σε αυτό που σου συμβαίνει. Εντάξει, το είδες, το ανέλυσες και τώρα κοίταξε λίγο τον ορίζοντα… Κουράγιο είναι ο φόβος που έχει κάνει τις εργασία του, μαζεύει τα κομμάτια του και προχωράει μπροστά.

2) Μέσα στο κρανίο σου έχεις έναν εγκέφαλο, μέσα στα παπούτσια σου έχεις πόδια. Μπορείς να στρέψεις τον εαυτό σου σε όποια κατεύθυνση ΕΣΥ επιλέξεις. Και ξέρεις ότι ΓΝΩΡΙΖΕΙΣ! Και ΕΣΥ θα αποφασίσεις που θα πας. Μην αφήνεις κανέναν να σου υποδεικνύει ποιο είναι το σωστό για σένα ή ποιος είναι ο δρόμος σου. Ο δικός σου δρόμος είναι ΜΟΝΟ δικός σου και κανένας άλλος δεν τον γνωρίζει. Μπορείς να ακούσεις συμβουλές, αλλά ΕΣΥ αποφασίζεις.

3) Ο άνθρωπος ζει διαμέσου της εμπειρίας και όχι δια μέσου της σκέψης. Δεν πρόκειται να ζήσεις ποτέ την ζωή σου στο μυαλό σου. Η ζωή είναι εκεί έξω. Άσε τον γρύλο και… κολύμπα! Ντύσου όμορφα, βάλε το άρωμά σου, άνοιξε την πόρτα και ζήσε!

4) Μην φοβάσαι τον φόβο. Ο φόβος είναι ευκαιρία να κατακτήσεις κάτι καινούργιο. Ο φόβος δεν σου λέει ότι κάτι είναι κακό. Σου λέει απλά ότι είναι άγνωστο. Εκεί λοιπόν, σε αυτό το άγνωστο, είναι η ζωή που ονειρεύεσαι. Το καλύτερα φυλαγμένο μυστικό στον κόσμο είναι ότι, από την άλλη πλευρά του φόβου, υπάρχει κάτι ασφαλές και ωφέλιμο που σας περιμένει. Αν περάσετε μέσα από έστω και μια λεπτή κουρτίνα φόβου, θα αυξήσετε την εμπιστοσύνη που έχετε στην ικανότητά σας να δημιουργήσετε την ζωή σας.

Ο στρατηγός Τζορτζ Πάτον είπε: “Ο φόβος σκοτώνει περισσότερους ανθρώπους από τον θάνατο”. Ο θάνατος μας σκοτώνει μόνο μια φορά και συνήθως ούτε καν το ξέρουμε. Ο φόβος όμως μας σκοτώνει ξανά και ξανά, άλλες φορές απαλά και άλλες κτηνωδώς. Ωστόσο, αν συνεχώς προσπαθούμε να αποφύγουμε τους φόβους μας, θα μας κυνηγήσουν σαν επίμονα σκυλιά. Το χειρότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να κλείσουμε τα μάτια μας και να προσποιηθούμε ότι δεν υπάρχουν.

Ο φόβος και ο πόνος, πρέπει να αντιμετωπίζονται ως σινιάλα, όχι για να κλείνουμε τα μάτια μας, αλλά για να τα ανοίγουμε περισσότερο. Με το να κλείνουμε τα μάτια μας καταλήγουμε στην πιο σκοτεινή από τις ανέσεις – θαμμένοι ζωντανοί. Κάνε τον φόβο σου φίλο και δες τον σαν μια ευκαιρία να ζήσεις καινούργιες εμπειρίες. Κάντο κι ας φοβάσαι…

5) Νικητής είναι αυτός που αποδέχεται τα λάθη του και τις αποτυχίες του. Δεν έχει νόημα να μην τα παραδέχεσαι, διότι ΕΣΥ γνωρίζεις ότι υπάρχουν. Από εσωτερική άποψη, δεν υπάρχει απολύτως καμία αποτυχία και απολύτως κανένα λάθος. Από την στιγμή όμως που πιστεύεις ότι απέτυχες κάπου, αποδέξου το, μάζεψε τις εμπειρίες που έμαθες και ξεκίνα πάλι από την αρχή.

6) Ο δρόμος προς την επιτυχία είναι πάντα υπό κατασκευή! Δεν πρόκειται ποτέ να φτάσεις στην απόλυτη προσωπική επιτυχία εάν ψάχνεις να βρεις έναν έτοιμο στρωμένο δρόμο. Οι στρωμένοι δρόμοι έχουν ονόματα άλλων και δεν θα γίνουν ποτέ δικοί σου δρόμοι. Τον δικό σου δρόμο τον φτιάχνεις εσύ. Γι’ αυτό και πάντα χρειάζεται εργασία, κούραση και ξεκούραση. Για την ακρίβεια, εάν δεν συμβαίνει αυτό στον δρόμο σου, τότε σίγουρα περπατάς σε κάποιου άλλου το μονοπάτι. Όσο όμορφο κι αν είναι όμως αυτό το μονοπάτι, δεν θα σε κάνει ποτέ να αισθανθείς πλήρης.

7) Κανείς δεν μπορεί να σε κάνει να νιώσεις κατώτερος χωρίς την συγκατάθεσή σου. Ο κόσμος ασκεί συνέχεια κριτική, σε όλους, στα πάντα και ακόμα περισσότερο στον ίδιο του τον εαυτό. Πάντα λοιπόν θα υπάρχουν κάποιοι που θα προσπαθήσουν να σε κάνουν να αισθανθείς κατώτερος. Αυτό όμως δεν έχει καμία σημασία, γιατί το μόνο που μετράει είναι αυτό που πιστεύεις εσύ για τον εαυτό σου.

Εάν εσύ είσαι ο πρώτος που υποτιμά, προσβάλλει και ασκεί ανελέητη κριτική στον εαυτό του, τότε, όσα κομπλιμέντα και να σου κάνουν, εσύ θα αισθάνεσαι πάντα χάλια. Εάν όμως αρχίσεις να αποδέχεσαι τον εαυτό σου όπως είναι, με κατανόηση ότι είσαι άνθρωπος και ότι κάνεις λάθη, θα συνειδητοποιήσεις ότι είσαι απόλυτα μοναδικός. Ούτε καλύτερος, ούτε χειρότερος από κανέναν. Θα είσαι απλά ο μοναδικός εσύ! Κι όταν αυτό συμβεί, πως θα μπορεί κάποιος άλλος να σε κάνει να αισθάνεσαι κατώτερος;

8) Η ηλικία είναι μια μεγάλη ανοησία. Επειδή συμφώνησαν κάποιοι στο παρελθόν ότι θα μετρούν τον χρόνο σύμφωνα με τις περιστροφές της γης γύρω από τον Ήλιο, αυτό δεν σημαίνει ότι είναι ο δικός σου τρόπος μέτρησης. Όταν κουράζεσαι είσαι 120 ετών, όταν είσαι χαρούμενος είσαι 17 και όταν σκέφτεσαι την καριέρα σου μπορεί να είσαι 40.

Είσαι αυτό που αισθάνεσαι. Και δεν υπάρχει καμία αντικειμενικότητα σε αυτό. Μια μέρα άκουσα κάτι πολύ σοφό! Ότι ένας άνθρωπος γερνάει όταν πλέον αυτά για τα οποία μετανιώνει είναι περισσότερα από αυτά που ονειρεύεται. Και όσο η ζυγαριά γέρνει, τόσο κι αυτός γερνάει… Είναι στο χέρι σου λοιπόν να είσαι ό,τι ηλικία θέλεις!

9) Δεν έχει νόημα να ψάχνεις την ευτυχία. Εάν η ευτυχία σου ήταν εκεί, τότε θα την είχες ήδη βρει. Άρα, η ευτυχία είναι κάπου στο άγνωστο. Όσο κι αν σε φοβίζει το άγνωστο, θυμήσου ότι κάπου εκεί κρύβεται η ευτυχία σου.

Για την ακρίβεια, η ευτυχία κρύβεται μέσα σου. Αλλά για να οδηγηθείς μέσα σου πολλές φορές, χρειάζεται να δεις τον έξω κόσμο. Χρειάζεσαι τις εμπειρίες που θα σου επιτρέψουν να εισέλθεις μέσα σου. Καινούργιες εμπειρίες λοιπόν μπορείς να βρεις μόνο στο άγνωστο… Ξεκίνα… μια ιδέα είναι μόνο…

10) …. μιας κι έφτασες μέχρι εδώ, μπορείς να συμπληρώσεις ό,τι θέλεις!
--------------------
«Η δουλειά του δημοσιογράφου είναι να καταστρέφει την αλήθεια, να ψεύδεται κατάφωρα, να διαστρεβλώνει, να διαβάλλει, να κολακεύει τον θεό του χρήματος και να πουλάει τη χώρα του και τους συνανθρώπους του για το καθημερινό του ψωμί… Είμαστε υποτελείς και εργαλεία των πλουσίων ανθρώπων που βρίσκονται στο παρασκήνιο. Είμαστε μαριονέτες, εκείνοι τραβάνε τα κορδόνια κι εμείς χορεύουμε. Τα ταλέντα μας, οι δυνατότητες και οι ζωές μας είναι όλα ιδιοκτησία άλλων ανθρώπων. Είμαστε διανοούμενες πόρνες». -John Swinton (1829-1901) αρχισυντάκτης στους New York Times

Λουκιανός: Επίκουρος – Η ευδαιμονία δεν βρίσκεται μέσα στον πόνο

Τον λόγο έχει ο Επίκουρος, συνήγορος της Ηδονής.

Επίκουρος:
Δεν θα σας ειπώ πολλά, ω άνδρες δικασταί, γιατί και δεν μου χρειάζονται πολλά. Αν ήταν αλήθεια ότι η Ηδονή, με ξόρκια και με φάρμακα, κατάφερε τον Διονύσιο, που τον λέει η Στοά δικό της εραστή, να την αφήσει και να γίνει δικός της, θα πει πως θα ήταν μάγισσα, και θα την είχαν δικάσει τα δικαστήρια για φαρμακεία και για μαγγανείες.

Αν όμως ένας ελεύθερος άνθρωπος, που ζει σε μια ελεύθερη πόλη και ξέρει τί επιτρέπουν και τί απαγορεύουν οι νόμοι της, σιχαθεί την αηδία αυτής εδώ και θεωρήσει ως ανοησίες αυτά που λέει, ότι δηλαδή η ευδαιμονία βρίσκεται μέσα στον πόνο, κι αποφασίσει ν᾽ απομακρυνθεί πια από τα μπερδεμένα κι όμοια με λαβύρινθους λόγια της και τρέξει με λαχτάρα προς την ηδονή, σα να ᾽σπασε τα δεσμά και τα δίχτυα των λόγων, με την πολύ σωστή πεποίθηση ότι ο πόνος είναι πικρός κι η ηδονή γλυκιά — τι θα ᾽πρεπε, σας παρακαλώ, να κάμουμε;

Να τον διώξουμε τον άνθρωπον αυτό, που μοιάζει με ναυαγό που πλησιάζει σε λιμάνι και λαχταρά για τη γαλήνη, να τον ρίξουμε πάλι στον πόνο και στις αγωνίες, ενώ έρχεται στην Ηδονή και πέφτει στα πόδια ωσάν μπροστά στον βωμό της Συμπόνιας;

Να τον αφήσουμε ν᾽ ανεβαίνει ιδροκοπώντας τον ανήφορο για να ιδεί την Αρετή, και να βασανιστεί σ᾽ όλη του τη ζωή, για να γνωρίσει την ευτυχία, όταν θά ᾽ρθει πια ο θάνατος;

Άλλωστε, ποιός μπορεί να είναι δικαιότερος κριτής απ᾽ αυτόν τον ίδιο, που ενώ ήξερε τις συνήθειες της Στοάς καλύτερα από κάθε άλλον κι ενώ, ως τώρα, ενόμιζε ότι καλό είναι μόνον η Αρετή, άλλαξε ύστερα μόνος του γνώμη, και βλέποντας ότι ο πόνος είναι σκληρός, διάλεξε ύστερ᾽ από τη δοκιμή, το καλύτερ᾽ από τα δυο;

Γιατί μου φαίνεται πως έβλεπε και τους άλλους που έλεγαν ένα σωρό εγκώμια για τους πόνους και την καρτερικότητα, να περιποιούνται στα κρυφά την Ηδονή, στα λόγια να είναι γεμάτοι θάρρος, αλλά στο σπίτι τους να ζουν σύμφωνα με τους νόμους της Ηδονής και να ντρέπονται μη φανούν πως προδίδουν τις αρχές τους, να ᾽χουν πάθει την τιμωρία του Ταντάλου, κι όπου καταλάβουν πως μπορούν να παρανομήσουν, χωρίς να τους μυριστεί κανένας, εκεί να πέφτουν με τα μούτρα στις απολαύσεις.

Αν τους έδινε κανείς το δαχτυλίδι του Γύγη ή την περικεφαλαία του Πλούτωνος, να τη φορούν και να γίνονται αόρατοι, είμαι βέβαιος ότι θ᾽ άφηναν γεια στους πόνους και θα ᾽τρεχαν στην Ηδονή, απαράλλαχτα όπως έκαμε κι αυτός ο Διονύσιος.

Ως την ημέρα που αρρώστησε, θαρρούσε ο κακόμοιρος ότι θα ᾽βρισκε κάποια ωφέλεια απ᾽ όσα του ᾽λεγαν για την καρτερία και τη στωικότητα. Όταν όμως αρρώστησε και πόνεσε, κι αισθάνθηκε ότι ο πόνος είναι περισσότερο πραγματικός από τα λόγια, κι είδε ότι το σώμα του το ίδιο φιλοσοφούσε αντίθετα από τη Στοά, πίστεψε ο άνθρωπος περισσότερο το σώμα του παρά αυτούς τους κυρίους, και κατάλαβε ότι είναι άνθρωπος, κι έχει ανθρώπινο κορμί, κι ότι δεν πρέπει να το μεταχειρίζεται σαν άγαλμα.

Κι όποιος λέει πως έχει αντίθετη γνώμη και κατηγορεί την ηδονή, να ξέρετε ότι «με λόγια χορταίνει, τον νου του όμως τον έχει πάντα εκεί». Αυτά είχα να πω. Δεν έχετε παρά να ψηφίσετε.

ΣΤΟΑ
Όχι, σας παρακαλώ να μου επιτρέψετε να κάμω μερικές ερωτήσεις.

Επίκουρος:
Κάμε και θα σου απαντήσω.

ΣΤΟΑ
Νομίζεις ότι ο πόνος είναι κάτι κακό;

Επίκουρος:
Ναι.

ΣΤΟΑ
Κι η ηδονή κάτι καλό;

Επίκουρος:
Μάλιστα.

ΣΤΟΑ
Ξέρεις τί είναι «διάφορον» και τί «αδιάφορον», τί είναι «προηγμένον» και τί «αποπροηγμένον»;

Επίκουρος:
Ξέρω.

ΕΡΜΗΣ
Στάσου, Στοά. Οι δικασταί λεν ότι δεν καταλαβαίνουν γρι απ᾽ αυτά τα διφορούμενα ερωτήματα. Καθίστε λοιπόν κάτω, γιατί τώρα θα ψηφίσουν.

ΣΤΟΑ
Θα νικούσα, αν έκανα μια ερώτηση με το τρίτο από τ᾽ αναπόδεικτα σχήματα.

ΔΙΚΗ
Ποιός νίκησε;

ΕΡΜΗΣ
Η Ηδονή με παμψηφία.

ΣΤΟΑ
Κάνω έφεση στον Δία.

ΔΙΚΗ
Όπως θέλεις. Φώναξε άλλους.

Απόσπασμα από τον σατιρικό διάλογο του Λουκιανού, “Δις κατηγορούμενος” (Bis accussatus)
Σάτιρα ή επιδεικτικός λόγος σε μορφή διαλόγου

Ανθολόγιο Αττικής Πεζογραφίας

ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ, ΠΡΟΣ ΟΝΗΤΟΡΑ ΕΞΟΥΛΗΣ Α΄

ΔΗΜ 30.37–39

Ἐπίλογος: Η απουσία αξιόπιστων μαρτυριών για την επιβεβαίωση των ισχυρισμών του Ονήτορα – Ανακεφαλαίωση

Ο ρήτορας προσπάθησε να αποδείξει ότι ο Ονήτορας και ο Άφοβος είχαν συμφωνήσει να μην δοθεί προίκα στον δεύτερο, εφόσον εκκρεμούσε η δικαστική διαμάχη ανάμεσα σε αυτόν και τον Δημοσθένη, για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο μετά την πιθανότατη δικαίωση του ρήτορα να προσμετρηθεί και αυτή στα περιουσιακά στοιχεία του Άφοβου που θα αποδίδονταν στον Δημοσθένη (βλ. σχετικά και ΔΗΜ 30.1–9). Και συνεχίζει:

[37] Ὑμεῖς τοίνυν καὶ ἰδίᾳ καὶ δημοσίᾳ βάσανον ἀκριβεστάτην
πασῶν <πίστεων> νομίζετε, καὶ ὅπου ἂν δοῦλοι καὶ ἐλεύθεροι
παραγένωνται, δέῃ δ’ εὑρεθῆναι τὸ ζητούμενον, οὐ χρῆσθε ταῖς
τῶν ἐλευθέρων μαρτυρίαις, ἀλλὰ τοὺς δούλους βασανίζοντες,
οὕτω ζητεῖτε τὴν ἀλήθειαν εὑρεῖν. εἰκότως, ὦ ἄνδρες δικασταί·
τῶν μὲν γὰρ μαρτυρησάντων ἤδη τινὲς οὐ τἀληθῆ μαρτυρῆσαι
ἔδοξαν· τῶν δὲ βασανισθέντων οὐδένες πώποτ’ ἐξηλέγχθη-
σαν, ὡς οὐκ ἀληθῆ τὰ ἐκ τῆς βασάνου εἶπον. [38] οὗτος δὲ
τηλικαῦτα δίκαια φυγὼν καὶ σαφεῖς οὕτω καὶ μεγάλους
ἐλέγχους παραλιπών, Ἄφοβον παρεχόμενος μάρτυρα καὶ
Τιμοκράτην, τὸν μὲν ὡς ἀπέδωκε τὴν προῖκα, τὸν δ’ ὡς
ἀπείληφεν, ἀξιώσει πιστεύεσθαι παρ’ ὑμῖν, ἀμάρτυρον τὴν
πρὸς τούτους πρᾶξιν γεγενῆσθαι προσποιούμενος· τοσαύτην
ὑμῶν εὐήθειαν κατέγνωκεν. [39] ὅτι μὲν τοίνυν οὔτ’ ἀληθῆ οὔτ’
ἀληθείᾳ ἐοικότα λέξουσιν, καὶ ἐκ τοῦ ἐξ ἀρχῆς αὐτοὺς
ὁμολογεῖν τὴν προῖκα μὴ δοῦναι, καὶ ἐκ τοῦ πάλιν ἄνευ
μαρτύρων ἀποδεδωκέναι φάσκειν, καὶ ἐκ τοῦ τὸν χρόνον μὴ
ἐγχωρεῖν ἀμφισβητουμένης ἤδη τῆς οὐσίας ἀποδοῦναι τἀργύ-
ριον, καὶ ἐκ τῶν ἄλλων ἁπάντων ἱκανῶς ἀποδεδεῖχθαι νομίζω.

***

Εσείς, λοιπόν, και στις ιδιωτικές και στις δημόσιες υποθέσεις θεωρείτε ότι τα βασανιστήρια είναι η αποδοτικότερη από τις αποδεικτικές μεθόδους, και σε όποια περίπτωση εμπλέκονται τόσο δούλοι όσο και ελεύθεροι, και χρειάζεται να διεξαχθεί έρευνα για να αποκαλυφθεί η αλήθεια, δεν χρησιμοποιείτε τις καταθέσεις των ελευθέρων, αλλά επιδιώκετε να ανακαλύψετε την αλήθεια με βασανιστήρια των δούλων. Kάτι που είναι εύλογο, κύριοι δικαστές· γιατί από τους μάρτυρες φάνηκε ήδη ότι μερικοί δεν κατέθεσαν την αλήθεια· ενώ από όσους έχουν υποστεί βασανιστήρια κανείς ποτέ έως τώρα δεν έχει καταδικαστεί ότι δεν είπε την αλήθεια από τα βασανιστήρια. Αυτός εγκαταλείποντας ό,τι είναι τόσο δίκαιο και παραμερίζοντας τόσο ξεκάθαρες και περίτρανες αποδείξεις, προσάγοντας μάρτυρες τον Άφοβο και τον Τιμοκράτη, από τους οποίους ο ένας θα καταθέσει ότι έδωσε την προίκα και ο άλλος ότι την έλαβε, θα απαιτήσει να γίνει πιστευτός, αφού προσποιηθεί ότι η μεταξύ τους συναλλαγές έγιναν χωρίς μάρτυρες. Tόσο ανόητους σας θεωρεί. Ότι, λοιπόν, ούτε την αλήθεια θα πουν ούτε κάτι που να μοιάζει με την αλήθεια, και από το ότι αρχικά οι ίδιοι συμφώνησαν ότι δεν έδωσαν την προίκα, και από το ότι ξανά ισχυρίζονται χωρίς να έχουν μάρτυρες ότι την έδωσαν, και από το ότι η προθεσμία δεν επιτρέπει να έχουν δοθεί τα χρήματα καθώς η περιουσία βρισκόταν σε εκκρεμότητα, και από όλα τα υπόλοιπα θεωρώ ότι έχει αποδειχθεί επαρκώς.