ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΣΟΦΟΚΛΗΣ - Ἀντιγόνη (508-530)

ΚΡ. σὺ τοῦτο μούνη τῶνδε Καδμείων ὁρᾷς.

ΑΝ. ὁρῶσι χοὗτοι· σοὶ δ᾽ ὑπίλλουσι στόμα.
510 ΚΡ. σὺ δ᾽ οὐκ ἐπαιδῇ, τῶνδε χωρὶς εἰ φρονεῖς;
ΑΝ. οὐδὲν γὰρ αἰσχρὸν τοὺς ὁμοσπλάγχνους σέβειν
ΚΡ. οὔκουν ὅμαιμος χὡ καταντίον θανών;
ΑΝ. ὅμαιμος ἐκ μιᾶς τε καὶ ταὐτοῦ πατρός.
ΚΡ. πῶς δῆτ᾽ ἐκείνῳ δυσσεβῆ τιμᾷς χάριν;
515 ΑΝ. οὐ μαρτυρήσει ταῦθ᾽ ὁ κατθανὼν νέκυς.
ΚΡ. εἴ τοί σφε τιμᾷς ἐξ ἴσου τῷ δυσσεβεῖ.
ΑΝ. οὐ γάρ τι δοῦλος, ἀλλ᾽ ἀδελφὸς ὤλετο.
ΚΡ. πορθῶν δὲ τήνδε γῆν· ὁ δ᾽ ἀντιστὰς ὕπερ.
ΑΝ. ὅμως ὅ γ᾽ Ἅιδης τοὺς νόμους ἴσους ποθεῖ.
520 ΚΡ. ἀλλ᾽ οὐχ ὁ χρηστὸς τῷ κακῷ λαχεῖν ἴσον.
ΑΝ. τίς οἶδεν εἰ κάτωθεν εὐαγῆ τάδε;
ΚΡ. οὔτοι ποθ᾽ οὑχθρός, οὐδ᾽ ὅταν θάνῃ, φίλος.
ΑΝ. οὔτοι συνέχθειν, ἀλλὰ συμφιλεῖν ἔφυν.
ΚΡ. κάτω νυν ἐλθοῦσ᾽, εἰ φιλητέον, φίλει
525 κείνους· ἐμοῦ δὲ ζῶντος οὐκ ἄρξει γυνή.
ΧΟ. καὶ μὴν πρὸ πυλῶν ἥδ᾽ Ἰσμήνη,
φιλάδελφα κάτω δάκρυ᾽ εἰβομένη·
νεφέλη δ᾽ ὀφρύων ὕπερ αἱματόεν
ῥέθος αἰσχύνει,
530 τέγγουσ᾽ εὐῶπα παρειάν.

***

ΚΡΕ. Αυτό εσύ μόνη απ᾽ όλους αυτούς βλέπεις.
ΑΝΤ. Βλέπουν κι αυτοί· μα εμπρός σου κλειούν τη γλώσσα.
ΚΡΕ. Και δεν ντρέπεσαι εσύ χωριστή να ᾽χεις
510 γνώμη απ᾽ αυτούς; ΑΝΤ. Όχι, ντροπή δεν το ᾽χω
να τιμώ αυτούς που είμαστε απ᾽ το ίδιο σπλάχνο.
ΚΡΕ. Και απ᾽ το ίδιο σπλάχνο δέν ηταν και κείνος
πὄπεσε πολεμώντας μπρος στον άλλο;
ΑΝΤ. Απ᾽ το ίδιο, από μια μάνα και πατέρα.
ΚΡΕ. Πώς λοιπόν πρόσφερες τιμές οπού είναι
ασέβεια για κείνον; ΑΝΤ. Τέτοιο πράμα
δε θα το μαρτυρήσει ο πεθαμένος.
ΚΡΕ. Αφού όμοια τον τιμάς με τον ανόσιο;
ΑΝΤ. Σκοτώθηκε όχι σκλάβος, μα αδερφός του.
ΚΡΕ. Κουρσεύοντας τη χώρα του, ενώ εκείνος
υπερασπίζοντάς την. ΑΝΤ. Όμως ο Άδης
ίσους για όλους ποθεί τους νόμους που έχει.
ΚΡΕ. Μα όμοιος με τον καλό ο κακός δεν είναι
520 για να ᾽χουν ίσο κλήρο. ΑΝΤ. Ποιός ξέρει
αν έχουν αυτά πέραση εκεί κάτω.
ΚΡΕ. Ποτέ μου εχθρός δε θενα γίνει φίλος
ούτε κι αφού πεθάνει. ΑΝΤ. Εγώ δεν είμαι
για να μοιράζομαι έχθρες, αλλ᾽ αγάπη.
ΚΡΕ. Σαν πας λοιπόν κάτω απ᾽ τη γη, αφού πρέπει
και καλά ν᾽ αγαπάς, αγάπα εκείνους
που ᾽ναι εκεί κάτω· μα όσο εγώ θενά ᾽μαι
στη ζωή, γυναίκα δε θα εξουσιάσει.
ΧΟΡ. Αλλά νά, στις πύλες μπρος η Ισμήνη
χύνοντας φιλάδερφο απ᾽ τα μάτια δάκρυ,
ένα σύννεφο στα φρύδια της απάνω
το αναμμένο πρόσωπό της παραλλάζει
530 βρέχοντας τα ωραία τα μάγουλά της.

Αρχαία Ελληνική Γραμματολογία: 3. Κλασική εποχή (508-323 π.Χ.)

2.2. Κοινωνία

Με τον αποικισμό και τη γεωγραφική εξάπλωση, ο ελληνικός ορίζοντας μεγάλωσε, οι ελληνικοί πληθυσμοί ήρθαν σε επαφή με πλήθος λαούς και οι πολιτισμικές αλληλεπιδράσεις πολλαπλασιάστηκαν. Από την ελληνική πλευρά, ιδιαίτερα αισθητές τον 7ο π.Χ. αιώνα είναι οι ανατολικές επιδράσεις, που οι περισσότερες, όπως και θα το περιμέναμε, οφείλονται στο συναπάντημα των ελληνικών αποικιών της Μικρασίας με τους ανατολίτες γειτόνους τους.

Τα διάφορα ελληνικά φύλα εξακολούθησαν φυσικά να μιλούν καθένα τη διάλεκτό του, όπως και ο κάθε τόπος το ιδίωμά του· και οι γλωσσικές αποκλίσεις μεταφέρονταν και στις αποικίες, που πάλι η καθεμιά τους κρατούσε τη διάλεκτο και το ιδίωμα της μητρόπολης. Γλώσσα κοινή στα αρχαϊκά χρόνια δεν είχε σχηματιστεί, αλλά βέβαια η συνεννόηση των Πανελλήνων μεταξύ τους δεν παρουσίαζε ιδιαίτερες δυσκολίες.

Η διασπορά του Ελληνισμού στις αποικίες και ο επιμερισμός του σε μικρότερες πολιτικές ενότητες, τις πόλεις-κράτη, αντισταθμίστηκε από ισχυρές ενωτικές δυνάμεις. Οι ιδιαίτερες σχέσεις που γεφύρωναν τις αποκεντρωμένες αποικίες με τις ελλαδικές μητροπόλεις τους, οι ποικίλες συμφωνίες ανάμεσα στις πόλεις-κράτη, οι αμυντικές συμμαχίες, οι θρησκευτικές ενώσεις (ἀμφικτυονίαι), οι πανελλήνιοι αγώνες και τα πανελλήνια μαντεία, γιορτές και προσκυνήματα - όλα αυτά όχι μόνο συγκράτησαν αλλά και δυνάμωσαν στην Αρχαϊκή εποχή την ενότητα και την αυτοσυνειδησία των Ελλήνων.

Εξαιρετική θέση κρατούσε στην κοινωνική ζωή των αρχαϊκών αιώνων η θρησκεία. Τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινοτικό επίπεδο, τόσο στις περιορισμένες τοπικές λατρείες όσο και στα πανελλήνια ιερά, τόσο στην επίσημη λατρεία των Ολύμπιων, όπως την είχαν καθιερώσει ο Όμηρος και ο Ησίοδος, όσο και στις απόκρυφες οργιαστικές και μυστηριακές της εκδηλώσεις, η αρχαϊκή ευσέβεια ήταν βαθύτερη και εντονότερη παρά ποτέ άλλοτε στον αρχαίο κόσμο. Χαρακτηριστική ήταν η ραγδαία αύξηση της σημασίας του μαντείου των Δελφών,[1] στον ὀμφαλόν της γης, όπου ο αυστηρός και απόμακρος θεός Απόλλωνας είχε παραχωρήσει δίπλα του μια θέση στον πιο λαοφίλητο, οργιαστικό θεό, τον Διόνυσο.
----------------------
1. Η σημασία του μαντείου ήταν και στο πολιτικό πεδίο μεγάλη, καθώς οι πόλεις έστελναν να ρωτήσουν τον Απόλλωνα οἰκιστήν αν πρέπει ή δεν πρέπει να ιδρύσουν αποικία και πού.

Η γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών ηλικίας 0-6 ετών

Είναι γεγονός αδιαφιλονίκητο πως η κατάκτηση και ανάπτυξη του γλωσσικού μηχανισμού παίζει πρωταρχικό ρόλο στη κοινωνικοσυναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών. Αν και η ωρίμανση του γλωσσικού συστήματος είναι μία συνεχής και αδιάκοπη διαδικασία, η οποία επιτελείται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής, στην βρεφική και προσχολική ηλικία τίθενται οι βάσεις του. Ως επακόλουθο των παραπάνω, το υποστηρικτικό περιβάλλον μάθησης των παιδιών (γονείς, αδέρφια, συγγενείς και παιδαγωγοί) επιφορτίζεται με το δύσκολο έργο της βασικής εκμάθησης της γλώσσας.

Η σημασία της γλώσσας για τα παιδιά αυτής της ηλικίας είναι μεγάλη. Λόγω του ότι δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν σε ορισμένες δραστηριότητες (λ.χ. προσωπική υγιεινή και πρόσληψη τροφής), καθίσταται απαραίτητη η βοήθεια ενός φροντιστή. Η κατάκτηση της γλώσσας δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να εκφράσουν τις ανάγκες τους, τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να ικανοποιούνται οι βιοτικές καθώς και οι πνευματικές τους ανάγκες.

Η παροχή πλούσιων γλωσσικών, οπτικών και ακουστικών ερεθισμάτων συνεισφέρει σε μεγάλο βαθμό στην γλωσσική ανάπτυξη, όπως και στην ανάπτυξη του εγκεφάλου των παιδιών. Απεναντίας, αρνητικές επιρροές, οι οποίες ενθαρρύνουν την καθυστέρηση στην εξέλιξη του γλωσσικού μηχανισμού, είναι η αδιαφορία και η μη συνεισφορά των κύριων φροντιστών του παιδιού στη διαδικασία αυτή, όπως και οι μη ιδανικές συνθήκες διαβίωσης.

ΟΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ ΑΛΛΟΙ, ΜΕ ΑΠΩΤΕΡΟ ΣΚΟΠΟ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΒΡΕΦΩΝ ΚΑΙ ΝΗΠΙΩΝ, ΠΡΕΠΕΙ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΣΩΣΤΟ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ.

Επιπλέον, πρέπει να τους παρέχουν ένα υγιές και ασφαλές συναισθηματικά περιβάλλον. Κινούμενοι σε αυτό το πλαίσιο, τα παιδιά προσχολικής ηλικίας δεν πρέπει να “πιέζονται”, προκειμένου να μιλήσουν. Ακόμη, οι φροντιστές δεν πρέπει να έχουν υπερβολικά μεγάλες προσδοκίες για την ηλικία τους, ούτε και να απογοητεύονται αν δεν τις ικανοποιούν.

Το υποστηρικτικό περιβάλλον των παιδιών πρέπει να τους παρέχει τη δυνατότητα να “εξερευνούν” τον κόσμο, μέσα από κατάλληλες βιωματικές δραστηριότητες (λόγου χάρη μαγειρική, κηπουρική, ζωγραφική, χειροτεχνικές κατασκευές, εκδρομές στο φυσικό περιβάλλον, επαφή με ζώα, συναναστροφή με κόσμο, ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες με συνομηλίκους κ.λπ.). Όπως αναφέρει ο Piaget, τα παιδιά μαθαίνουν πράγματα μέσω της εξερεύνησης, ιδιαίτερα κατά το αισθησιοκινητικό στάδιο (0-2 ετών).

Αποσκοπώντας να αναπτυχθεί η γλωσσική δεξιότητα θα πρέπει οι φροντιστές να αλληλεπιδρούν με εκείνα, δηλαδή να μιλάνε “με τα βρέφη”, όχι στα “βρέφη”. Πρέπει δηλαδή να τους κάνουν ερωτήσεις, να ακούνε τις απαντήσεις τους και να κάνουν – άμα κρίνεται αναγκαίο – κατάλληλες διορθώσεις. Τα λάθη στο λόγο τους θα πρέπει να διορθώνονται με προσοχή, ούτως ώστε να μην δημιουργηθεί η εντύπωση στα παιδιά πως επιπλήττονται .

Η ανάπτυξη της γλωσσικής ικανότητας μπορεί επίσης να επιτευχθεί μέσα από τραγούδια και ποιήματα (αυτοσχέδια ή μη), αφήγηση ιστοριών και παραμυθιών, ποιήματα της βροχής, παιχνίδια ομοιοκαταληξίας, “αστερόλεξες” (word-star) και ρίμες. Στο ίδιο πλαίσιο, το διάβασμα αποτελεί κατάλληλο μέσο κατάκτησης της γλώσσας. Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής συνιστά στους γονείς να διαβάζουν στα βρέφη από την ηλικία των έξι μηνών. Ακόμη, συστήνει τον περιορισμό της έκθεσης σε όλα τα είδη οθόνης καθώς και την ολική απαγόρευσή τους σε παιδιά ηλικίας μικρότερης των δύο ετών. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να γίνεται περιορισμένη έως και μηδαμινή χρήση τηλεόρασης, κινητών τηλεφώνων, tablet κ.λπ. Κρίνεται επιτακτική ανάγκη, ακόμη, να αποφεύγεται το άκουσμα ραδιοφώνου από τα παιδιά καθώς, όπως ισχύει και με την οθόνη, η παθητική έκθεση σε λέξεις και φράσεις δεν τα βοηθά να αναπτύξουν τον γλωσσικό τους μηχανισμό.

Η αποφυγή της χρήσης “μωρουδίστικων” λέξεων από τα άτομα του περιβάλλοντός των παιδιών κρίνεται απαραίτητη, καθώς με αυτό τον τρόπο αλλοιώνονται η σημασιολογική και φωνοτακτική δομή των λέξεων. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί πως το παιχνίδι (ελεύθερο, μουσικοκινητικό, θεατρικό, συμβολικό κ.λπ.) δρα ευεργετικά σε μεγάλο βαθμό, γιατί δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να επικοινωνούν, να αναπτύσσουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες και να εκφράζουν τις ανάγκες και προτιμήσεις τους.

Οι έξι τύποι του θάρρους

Το θάρρος είναι κάτι που όλοι θέλουν όμως δεν είναι μόνο η φυσική γενναιότητα. Σε γενικές γραμμές, υπάρχουν έξι τύποι θάρρους που μπορεί να τους χρειαστούμε για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της ζωής. Και όπως έλεγε ο Αριστοτέλης:

«Δεν θα κάνεις ποτέ τίποτα σε αυτόν τον κόσμο χωρίς θάρρος. Είναι η μεγαλύτερη ποιότητα του νου μαζί με την αξιοπρέπεια.»

1. Φυσικό θάρρος – Υπάρχει το αίσθημα του φόβου αλλά επιλέγεις να δράσεις. Περιλαμβάνει γενναιότητα με κίνδυνο σωματικής βλάβης ή θανάτου και, αναπτύσσεται φυσική δύναμη, ανθεκτικότητα και ευαισθητοποίηση.

2. Συναισθηματικό θάρρος – Ακολουθώντας την καρδιά μας. Αισθάνεστε το πλήρες φάσμα των συναισθημάτων – ευχάριστο και δυσάρεστο – χωρίς προσκόλληση.

3. Πνευματικό θάρρος – Επέκταση των οριζόντων μας, αφήνοντας τα γνωστά πίσω σας. Πρόκειται για την προθυμία μας να μάθουμε, να μάθουμε με ανοιχτό και ευέλικτο μυαλό.

4. Κοινωνικό θάρρος – Να είμαστε θαραλλέοι και να μην λυγίζουμε μπροστά στις αντιξοότητες. Περιλαμβάνει τον κίνδυνο κοινωνικής αμηχανίας ή αποκλεισμού, αντιδημοκρατικότητας ή απόρριψης. Περιλαμβάνει επίσης το θάρρος της ηγεσίας

5. Ηθικό θάρρος – Στήριξη για το σωστό. Περιλαμβάνει να κάνει κάποιος το σωστό ακόμη και όταν είναι άβολο ή μη δημοφιλές.

6. Πνευματικό θάρρος – Αντιμετώπιση του πόνου με αξιοπρέπεια ή πίστη. Μας βοηθά να ζούμε με σκοπό και νόημα μέσα από μια προσέγγιση της ζωής, με επίκεντρο την καλή καρδιά προς όλους γύρω μας αλλά και τον εαυτό μας.

Το πρόβλημα δεν είναι ότι αγχώνεσαι… είναι ότι φοβάσαι το άγχος σου

Το μεγαλύτερο πρόβλημα του άγχους δεν είναι το σύμπτωμα...

Το μεγαλύτερο πρόβλημα του άγχους δεν είναι το ίδιο το συναίσθημα του άγχους...

Το μεγαλύτερο πρόβλημα του άγχους είναι οι σκέψεις που γεννιούνται από ένα στρεσογόνο γεγονός...

Το μεγαλύτερο πρόβλημα του άγχους είναι ο φόβος που το σύμπτωμα μας προκαλεί...

Το μεγαλύτερο πρόβλημα του άγχους είναι το αίσθημα της ανικανότητας και της αδυναμίας που μας γεννάει και ο φόβος για το αύριο, η ανασφάλεια, η αβεβαιότητα…

Τις περισσότερες φορές λοιπόν το πρόβλημα δεν είναι ότι αγχωνόμαστε...

Το πρόβλημα είναι ότι φοβόμαστε την επόμενη φορά που θα αγχωθούμε...

Τρέμουμε και μας αποσυντονίζει η επόμενη φορά, γιατί το μυαλό μας δημιουργεί όλα τα αρνητικά σενάρια για την επόμενη φορά...

Σχεδόν μουδιάζουμε από το φόβο μας όταν σκεφτόμαστε αυτό που μας αγχώνει.. ένα ασανσέρ, ένα λεωφορείο, μία επίσκεψη στο γιατρό, μία κρίση πανικού, μία αιμοληψία, ένα ταξίδι με το αεροπλάνο, οδήγηση το βράδυ, να μιλήσουμε σε κόσμο, να βρεθούμε σε μία πλατεία γεμάτη με κόσμο, ένα χωρισμό.

Ο φόβος γεννιέται τη στιγμή που σκεφτόμαστε την επόμενη φορά...
Ο φόβος γεννιέται τη στιγμή που ουσιαστικά αμφισβητούμε τον εαυτό μας και τις ικανότητές μας...
Ο φόβος γεννιέται τη στιγμή που νιώθουμε αδύναμοι και ανίκανοι να αντιμετωπίσουμε αυτό που μας αγχώνει..

Πώς αντιμετωπίζουμε το φόβο της επόμενης φοράς λοιπόν;

Όταν αποδεχτούμε ότι ο φόβος και το άγχος είναι κομμάτι μας.

Αποδέξου το σαν κομμάτι σου.. Αποδέξου το παρελθόν σου...
Αποδέξου τις εμπειρίες σου, ακόμα και αν σε φοβίζουν... γιατί είναι αυτές που σε κινητοποιούν να γίνεις πιο δυνατός, πιο δυνατή, πιο έμπειρος, πιο έμπειρη...
Αποδέξου τις εμπειρίες και το παρελθόν σου γιατί είναι αυτά που σε σχηματίζουν.

Μην αποφεύγεις όμως.. Μην σταματήσεις να αντιμετωπίζεις ποτέ αυτό που σε φοβίζει.. γιατί εκείνη τη στιγμή ο φόβος και το άγχος σου θα τροφοδοτηθούν, θα πυροδοτηθούν από το αίσθημα της αδυναμίας σου.

Μην συντηρείς λοιπόν το φόβο με τις αποφυγές σου... αντιμετώπισέ τα και νιώσε τη δύναμή σου...

Μέχρι την επόμενη φορά λοιπόν…

Αντιμετωπίζοντας αποτελεσματικά τα άβολα και επώδυνα συναισθήματα

Ο πόνος και η δυσφορία αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης υπόστασης. Και είτε αυτό είναι φόβος, θυμός, μεταμέλεια, θλίψη, ενοχή, απόγνωση, ντροπή ή κάποιο άλλο επώδυνο ή άβολο συναίσθημα, ο πόνος που προκαλούν είναι τόσο αληθινός όσο οτιδήποτε άλλο έχετε βιώσει. Και όλοι οι άνθρωποι τον νιώθουμε, λιγότερο ή περισσότερο.

Το πρόβλημα είναι ότι οι περισσότεροι από εμάς δεν καταφέραμε ποτέ να αντιμετωπίσουμε επαρκώς αυτά τα συναισθήματα. Γι’ αυτό, καθώς μεγαλώνουμε, αναπτύσσουμε κάθε είδος ανθυγιεινών, αναποτελεσματικών τελικά, μεθόδων για να διαχειριστούμε τα επίπονα συναισθήματα και τις άβολες καταστάσεις, πολλές από τις οποίες μας παρέχουν ένα προσωρινό διάλειμμα από τον πόνο εις βάρος της υγείας μας, είτε αυτές είναι ναρκωτικά, αλκοόλ, σεξ ή κάποια άλλη μορφή τοξικού περισπασμού.

Η αντιμετώπιση του πόνου και της δυσφορίας συνιστά κατά κάποιο τρόπο μια τέχνη, έναν αριστοτεχνικό χορό. Είναι δύσκολο να μάθουμε. Εντούτοις, όχι μόνο έχουμε τη δυνατότητα να μάθουμε, αλλά θα ισχυριστώ ότι είναι τόσο σημαντικό όσο οτιδήποτε άλλο που θα μάθετε ποτέ σε όλη την πορεία της ζωής σας. Τα συναισθήματα συνδέονται αναπόφευκτα με κάθε εμπειρία ζωής και με την ευεξία μας στο σύνολό της. Αν επιθυμείτε και προσπαθείτε να γίνετε ευτυχισμένοι, επιτυχημένοι και υγιείς, χρειάζεται να μάθετε πώς να διαχειρίζεστε τα δύσκολα συναισθήματα και τις συγκινήσεις που θα εμφανιστούν στην πορεία.

Μην τρέχετε μακριά από αυτά που νιώθετε

Έχουμε αυτή τη συνήθεια του να προσπαθούμε συνεχώς να αποδράσουμε από τον πόνο. Και είναι λογικό, αν το σκεφτεί κανείς… Γιατί να θέλει κανείς να νιώσει πόνο, αν μπορεί να ξεφύγει από αυτόν; Αν σας έλεγαν να αγγίξετε το ανοιχτό μάτι μιας κουζίνας, τι θα κάνατε; Θα απομακρύνατε κατευθείαν το χέρι σας μακριά από εκεί, σωστά; Όμως, τα συναισθήματα δεν λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο.

Αντιθέτως, φανταστείτε ότι έχετε μια ανοιχτή πληγή στο χέρι σας και χρειάζεται να προσθέσετε οξυζενέ για να τη βοηθήσετε να επουλωθεί. Θα πονέσετε πολύ, αλλά αν την αγνοήσετε και υποκριθείτε ότι δεν είναι εκεί, το μόνο που θα κάνετε είναι να χειροτερέψετε τα πράγματα. Εκείνη η ανοιχτή πληγή είναι πιθανό να μολυνθεί και δεν θα επουλωθεί ποτέ, αν δεν τη φροντίσετε.

Τα συναισθήματα λειτουργούν με παρόμοιο τρόπο. Χρειάζεται να βρείτε το κουράγιο να αντιμετωπίσετε τον πόνο και τη δυσανασχέτηση, αν επιθυμείτε να θεραπευτείτε από αυτά ή έστω να τα χειριστείτε. Το καλό είναι ότι με τον ίδιο τρόπο που μια πληγή θα επουλωθεί τελικά από μόνη της, αρκεί να λάβει τη σωστή προσοχή, έτσι και οι συναισθηματικές ουλές θα επουλωθούν από μόνες τους με τον καιρό.

Για να είμαστε απόλυτα ξεκάθαροι, αυτό δε σημαίνει ότι όλα τα είδη συναισθηματικού πόνου θα εξαφανιστούν για πάντα. Κάποια θα μείνουν μαζί σας και εσείς θα πρέπει να μάθετε να τα διαχειρίζεστε, να ζείτε με αυτά. Ωστόσο, ό,τι κι αν περνάτε, με το χρόνο και με το σωστό είδος προσοχής, θα θεραπευτείτε αρκετά ώστε να έχετε τη δύναμη να προχωρήσετε.

Γίνετε οι καλύτεροί σας φίλοι

Η προσοχή για την οποία μιλάμε είναι ακριβώς αυτή• να γίνετε δηλαδή οι καλύτεροί σας φίλοι. Αυτή η κίνηση είναι η ακριβώς αντίθετη συμπεριφορά από εκείνη που συνήθως υιοθετούμε στην προοπτική του πόνου:

• Αντί να αποφύγετε τον πόνο, αντιμετωπίστε τον

• Αντί να επικρίνετε τον εαυτό σας, να είστε επιεικείς μαζί του

• Αντί να νιώθετε ντροπή, υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι είστε άνθρωπος και ότι όλοι οι άνθρωποι περνούν τις ίδιες δυσκολίες σε διαφορετικές φάσεις της ζωής τους.

Αντί να επιχειρείτε συνεχώς να τον αποφύγετε, επιτεθείτε του κατά μέτωπο, αλλά με τρόπο που να τον χειριστείτε έξυπνα, σαν να χορεύετε μαζί του και απαλά, όπως μία μητέρα θα κρατούσε το παιδί της.

Δεν υπάρχουμε ανεξάρτητα από τα συναισθήματά μας• συνεπώς, ό,τι περνάτε συνιστά μέρος του εαυτού σας. Γι’ αυτό το λόγο, είναι σημαντικό να θυμάστε πως οτιδήποτε κι αν κάνετε με τα συναισθήματά σας, έχει άμεση επίδραση σε εσάς ως σύνολο. Γι’ αυτό χρειάζεται να μάθετε πώς να παρηγορείτε και να αγαπάτε τον εαυτό σας.

Αυτό κυρίως σημαίνει ότι χρειάζεται να είστε επιεικείς με τον εαυτό σας. Αντί να αγνοείτε, να καταπιέζετε ή να απωθείτε τον πόνο, προσφέρετε στον εαυτό σας λόγια ενθάρρυνσης και αυτοπεποίθησης, πάρτε λίγο χρόνο για να μείνετε μόνοι με αυτόν (ή έστω να είστε με άτομα που σας αγαπούν και θέλουν μόνο το καλό σας) και να δείχνετε κατανόηση.

Αποδεχτείτε ότι χρειάζεται χρόνος για να θεραπευτείτε. Μην προσπαθείτε να βιαστείτε, αφήστε τη διαδικασία να ξεδιπλωθεί φυσικά και μείνετε εκεί με τον εαυτό σας, σύμμαχοι στην προσπάθεια. Αυτή η στάση απέναντι στον πόνο έχει πρωτίστως μια καθαρά θεραπευτική ιδιότητα, οπότε βάλτε όλες σας τις δυνάμεις σας και αφήστε και τη φύση να βοηθήσει στην επούλωση.

Βρείτε την ευτυχία μέσα στις εμπειρίες της ζωής – καλές και κακές

Μόλις καταλάβετε ότι αυτά τα επώδυνα και άβολα συναισθήματα αποτελούν απλά μέρος της ζωής και ότι αν μάθετε την τέχνη του χορού μαζί τους, αντί να προσπαθείτε να δραπετεύετε συνεχώς από αυτά, μπορείτε ακόμη και χαρά να βρείτε στη διαδικασία, επειδή θα έχετε βρει τον τρόπο να επιτρέψετε στον εαυτό σας να ζήσει το πλήρες φάσμα των ανθρώπινων συναισθημάτων και να το απολαύσετε.

Γι’ αυτό, επιλέξτε να βρείτε την ευτυχία, όχι αποζητώντας μόνο τη θετικότητα στη ζωή σας, αλλά δίνοντας σημασία σε όλες τις διαφορετικές, εκπληκτικές εμπειρίες της ζωής.

Γλυκύτητα, μια ποιότητα της ψυχής

Οι άνθρωποι νομίζουν ότι η γλυκύτητα σχετίζεται με γλύκα στα χαμόγελα, ψιθυρίσματα στη φωνή, μουσικές κινήσεις και μελιστάλακτα μάτια.

Η πραγματική γλυκύτητα δε βρίσκεται στις εξωτερικές μορφές, αλλά στο νόημα των λέξεων, της φωνής και των τρόπων σας. Αν έχετε αγάπη, φως, ομορφιά, δικαιοσύνη και ελευθερία στις εκφράσεις σας, είστε ένα γλυκό άτομο.

Αλλά αν έχετε φθόνο, συκοφαντία, προδοσία, ψέματα και υποκρισία στις εκφράσεις σας, ανεξάρτητα από το πόσο γλυκιές είναι, είστε ένα άξεστο άτομο.

Μερικές φορές μεγάλοι δάσκαλοι είναι τόσο σκληροί όταν έχουν να κάνουν με τα σφάλματα των ανθρώπων, αλλά αισθάνονται γλυκύτητα στην καρδιά τους και αγάπη στην ψυχή τους. Η γλυκύτητα είναι μια ποιότητα της ψυχής και όχι μια ποιότητα των τρόπων.

Αφού περάσετε μια αξιόλογη πειθαρχία κάτω από έναν αυστηρό δάσκαλο, τον εκτιμάτε πιο πολύ απ’ αυτούς που ήταν άτονοι μαζί σας. Ένας από τους δασκάλους μου συνήθιζε να λέει “Σου δίνω τη μελωδία της καρδιάς μου σε μια καταιγίδα. Η μελωδία είναι για την ψυχή σου• η καταιγίδα είναι για την απειθάρχητη προσωπικότητα σου”.

Αλλά βέβαια, όλα είναι θέμα γνώσης και αρμονίας. Μερικές φορές γλυκιές λέξεις και γλυκά χαμόγελα φέρουν πολύ δηλητήριο μαζί τους. Αυτοί οι άνθρωποι που δε διαθέτουν ποιότητα ψυχής γίνονται υποχείρια τέτοιων εκφράσεων, αλλά τελικά ανακαλύπτουν ότι τέτοιες εκφράσεις ήταν παγίδες, όχι τροφή για την ψυχή τους.

Γλυκύτητα είναι η έκφραση της αγάπης, ευσπλαχνίας και αβλάβειας με ορθό κίνητρο.

ECKHART TOLLE: Και ενώ ένιωθα πιασμένος στο δόκανο ενός έντονου φόβου

“Δεν μπορώ πια να ζω με τον εαυτό μου”. Αυτή ήταν η σκέψη που επαναλαμβανόταν αδιάκοπα μέσα στο νου μου. Και τότε, ξαφνικά, συνειδητοποίησα πόσο αλλόκοτη ήταν εκείνη η σκέψη. “Είμαι ένας ή δύο;” αναρωτήθηκα. “Αν δεν μπορώ να ζω με τον εαυτό μου, τότε θα πρέπει να είμαστε δύο: «εyώ» και ο «εαυτός» με τον οποίο «δεν μπορώ να ζω». Ίσως, μόνο ο ένας από τους δυο μας να είναι αληθινός”.

Ήμουν τόσο αποσβολωμένος από αυτή την παράξενη συνειδητοποίηση, ώστε ο νους μου σταμάτησε. Είχα πλήρη συνείδηση, αλλά δεν υπήρχαν πια σκέψεις. Τότε ένιωσα να με τραβάει κάτι που έμοιαζε με ενεργειακή δίνη. Ήταν μια αρχή κίνηση στην αρχή και ύστερα επιταχύνθηκε. Ένιωθα πιασμένος στο δόκανο ενός έντονου φόβου και το κορμί μου άρχισε να τρέμει. Άκουσα τις λέξεις “μην αντιστέκεσαι”, σαν να είχαν ειπωθεί μέσα στο στήθος μου. Αισθανόμουν σαν να με ρουφούσε ένα κενό και είχα την αίσθηση ότι αυτό το κενό ήταν μέσα μου, όχι έξω από μένα. Ξαφνικά, δεν ένιωθα πια φόβο κι αφέθηκα να πέσω μέσα σ’ εκείνο το κενό. Δε θυμάμαι τι συνέβη ύστερα απ’ αυτό.

Ξύπνησα από το τιτίβισμα ενός πουλιού έξω από το παράθυρο. Δεν είχα ποτέ ξανακούσει τέτοιον ήχο. Τα μάτια μου ήταν ακόμα κλειστά και έβλεπα την εικόνα ενός πολύτιμου διαμαντιού. Ναι, αν ένα διαμάντι μπορούσε να βγάλει ήχο, έτσι θα ήταν. Άνοιξα τα μάτια μου. Το πρώτο φως της αυγής τρύπωνε μέσα από τις κουρτίνες. Χωρίς καμιά σκέψη, ένιωσα, ήξερα, ότι υπάρχουν πολύ περισσότερα πράγματα στο φως απ’ όσα αντιλαμβανόμαστε. Αυτό το απαλό φεγγοβόλημα που φιλτραριζόταν μέσα από τις κουρτίνες ήταν η ίδια η αγάπη.

Τα μάτια μου γέμισαν δάκρυα. Σηκώθηκα κι άρχισα να περπατάω πάνω—κάτω. Αναγνώριζα το δωμάτιο, κι όμως ήξερα ότι ποτέ πριν δεν το είχα δει πραγματικά. Όλα ήταν φρέσκα και αγνά, σαν να είχαν μόλις γεννηθεί. Έπιανα τα αντικείμενα στα χέρια μου, ένα μολύβι, ένα άδειο μπουκάλι, θαυμάζοντας την ομορφιά και τη ζωντάνια τους. Εκείνη τη μέρα τριγύρισα στην πόλη, κυριολεκτικά θαμπωμένος από το θαύμα της ζωής πάνω στη Γη, σαν να είχα μόλις γεννηθεί σε τούτο τον κόσμο.

ECKHART TOLLE, Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ ΤΩΡΑ

Ο φθόνος είναι μία από τις πιο δυνατές αιτίες δυστυχίας

Ο φθόνος είναι, νομίζω, ένα από τα πιο βαθιά ριζωμένα στον άνθρωπο πάθη. Το βρίσκουμε συχνά στα βρέφη κάτω του ενός έτους, και πρέπει ν’ αντιμετωπίζεται με πολύ λεπτότητα και τρυφερότητα από τους παιδαγωγούς. Η παραμικρή ένδειξη εύνοιας προς ένα παιδί σε βάρος άλλου, παρατηρείται και γεννάει μνησικακίες. Απόλυτη αμεροληψία πρέπει να τηρεί όποιος έχει να κάνει με παιδιά. Το συναίσθημα είναι τόσο πολύ ισχυρό στο παιδί, όσο στους μεγάλους.

Ο φθόνος παίζει σημαντικό ρόλο στις περισσότερες ευυπόληπτες γυναίκες. Αν στον υπόγειο σιδηρόδρομο δείτε να μπαίνει στο βαγόνι σας μια κομψοντυμένη γυναίκα, προσέξτε τα βλέμματα των άλλων γυναικών. Θα δείτε πως όλες τους, εκτός ίσως από κείνες που ’ναι ακόμα πιο κομψοντυμένες, θα την κοιτάξουν με κακία και θα κάμουν το καθετί για να βγάλουν συμπεράσματα ταπεινωτικά για το άτομό της. Η αγάπη του σκανδάλου είναι μια εκδήλωση αυτής της γενικής μοχθηρίας: κάθε ιστορία που θα βγει σε βάρος μιας άλλης γυναίκας θα γίνει αμέσως πιστευτή, όσο λίγες αποδείξεις κι αν υπάρχουν. Μια πολύ αυστηρή ηθική χρησιμοποιείται για τους ίδιους σκοπούς: εκείνοι που είχαν την ευκαιρία να αμαρτήσουν σε βάρος της γεννούν το φθόνο και θεωρείται τίμιο να τους τιμωρήσει κανείς γι’ αυτό τους το αμάρτημα.

Το ίδιο μπορεί να παρατηρηθεί και στους άντρες, αλλά με τη διαφορά πως οι γυναίκες θεωρούν όλες τις άλλες γυναίκες ως ανταγωνίστριες, ενώ, γενικά, οι άνδρες δεν υιοθετούν αυτή τη στάση παρά μονάχα απέναντι σε κείνους που έχουν το ίδιο επάγγελμα. Σου έτυχε ποτέ, αναγνώστη μου, να κάνεις την απρονοησία να εγκωμιάσεις το έργο ενός καλλιτέχνη μπροστά σε άλλον καλλιτέχνη; Είπες ποτέ καλά λόγια για έναν πολιτικό, μπροστά σε άλλον πολιτικό του ίδιου κόμματος; Παινέψατε ποτέ έναν αιγυπτιολόγο μπροστά σε άλλον αιγυπτιολόγο; Αν ναι, τότε στις ενενήντα εννιά περιπτώσεις μέσα στις εκατό θα έχετε προκαλέσει έκρηξη ζήλιας. Στην αλληλογραφία του Λάιμπνιτς με το Χόυγκενς, υπάρχουν γράμματα που θρηνούν για την υποτιθέμενη ψυχοπάθεια του Νεύτωνα: «Δεν είναι θλιβερό, γράφουν, η ασύγκριτη μεγαλοφυΐα του Νεύτωνα να σκοτισθεί από την παραφροσύνη;». Και οι δύο αυτοί μεγάλοι άνθρωποι, μέσα στα πολυάριθμα γράμματά τους χύνουν κροκοδείλια δάκρυα με μιαν ολοφάνερη ευχαρίστηση. Στην πραγματικότητα, το κακό για το οποίο θρηνούν δε συνέβη, αλλά μονάχα οι εκκεντρικότητες του Νεύτωνα δώσανε λαβή σε τέτοιες φήμες.

Από όλα τα χαρακτηριστικά της ανθρώπινης φύσης, ο φθόνος είναι το πιο βασανιστικό. Ο φθονερός όχι μόνο θέλει να προκαλέσει τη δυστυχία και το κάνει κάθε φορά που το μπορεί ατιμώρητα, αλλά και ο ίδιος γίνεται δυστυχής με το φθόνο του. Αντί ν’ αντλεί χαρά από κείνο που έχει, αντλεί πόνο από κείνο που έχουν οι άλλοι. Αν μπορεί, στερεί τους άλλους από τα πλεονεκτήματά τους, πράγμα που του είναι τόσο επιθυμητό, όσο το να εξασφαλίσει ο ίδιος αυτά τα πλεονεκτήματα. Αν δώσει ελεύθερη διέξοδο στο πάθος του, γίνεται ολέθριο σε κάθε σοβαρή προσπάθεια και εμποδίζει μια καλή εφαρμογή ενός γερού ταλέντου. Γιατί ο γιατρός να πηγαίνει στους αρρώστους του με αυτοκίνητο και ο εργάτης να πηγαίνει στη δουλειά του με τα πόδια; Γιατί ένας καθηγητής πανεπιστημίου να κάθεται σ’ ένα ζεστό σπίτι, όταν άλλοι άνθρωποι είναι απροστάτευτοι από τις κακοκαιρίες; Γιατί ένας άνθρωπος που κατέχει ένα σπάνιο ταλέντο, μεγάλης αξίας για τον κόσμο, να γλιτώνει από την αγγαρεία της καθημερινής σπιτικής δουλειάς; Στα ερωτήματα αυτά ο φθόνος δε βρίσκει καμιά απάντηση. Το καλό όμως είναι πως μέσα στην ανθρώπινη ψυχή υπάρχει ένα αντίρροπο πάθος: ο θαυμασμός. Εκείνοι που θέλουν ν’ αυξήσουν την ανθρώπινη ευτυχία πρέπει να επιζητούνε την αύξηση του θαυμασμού και την ελάττωση του φθόνου.

Τι φάρμακο υπάρχει για το φθόνο; Ο άγιος θα τον θεράπευε με την απάρνηση του εαυτού του, μολονότι ακόμα και ανάμεσα στους αγίους ο φθόνος για άλλους αγίους δεν είναι διόλου κάτι το αδύνατο. Δεν είμαι απόλυτα βέβαιος πως ο Άγιος Συμεών ο Στυλίτης, θα ένοιωθε μεγάλη χαρά μαθαίνοντας ότι ένας άλλος άγιος έμεινε περισσότερο καιρό επάνω σε πιο στενό στύλο. Αλλά αν αφήσουμε στην μπάντα τους αγίους, το μόνο αποτελεσματικό φάρμακο για τους συνηθισμένους άνδρες και γυναίκες είναι η ευτυχία. Και το κακό είναι ότι ο φθόνος αυτός καθαυτόν είναι ένα τρομερό εμπόδιο στην ευτυχία. Πιστεύω πως ο φθόνος αναπτύσσεται τεράστια από τις ατυχίες της παιδικής ηλικίας. Το παιδί που βλέπει έναν αδελφό του ή αδελφή του να τον προτιμάν απ’ αυτόν, αποκτά τη συνήθεια του φθόνου και όταν μεγαλώσει περιμένει καινούργιες αδικίες, που σαν έλθουν τις οσφραίνεται αμέσως και αν δεν έλθουν τις φαντάζεται. Ένας τέτοιος άνθρωπος είναι αναπόφευκτα δυστυχής και καταντάει αληθινή πληγή για τους φίλους του, που με όλη την καλή θέληση του κόσμου δεν μπορούν να του βγάλουν από το μυαλό ότι δεν έχουν καμιά προκατάληψη εναντίον του και καμιά διάθεση να τον πληγώσουν.

Έχοντας την έμμονη ιδέα πως κανείς δεν τον αγαπά, καταλήγει να δικαιώσει αυτή του την πεποίθηση με τη διαγωγή του. Ένα άλλο ατύχημα της παιδικής ηλικίας, που οδηγεί στο ίδιο αποτέλεσμα, είναι να έχει κανείς γονείς δίχως ίχνος τρυφερότητας. Ακόμα και δίχως να ’χει έναν αδελφό ή μια αδελφή άδικα ευνοούμενη από τους γονείς του, το παιδί που θα ιδεί πως άλλα παιδάκια αγαπιούνται περισσότερο από τους γονείς τους, θ’ αρχίσει να τα μισεί και αυτά και τους δικούς του γονείς και όταν μεγαλώσει θα νοιώθει σαν τον Ισμαήλ, γιο του Αβραάμ. Ορισμένα είδη ευτυχίας αποτελούν φυσικό δικαίωμα του κάθε ανθρώπου και εκείνος που θα τα στερηθεί δεν μπορεί παρά να γεμίσει από πίκρα και μνησικακία.

Μα ο φθονερός μπορεί ν’ απαντήσει: «Και τι μ’ ωφελεί που μου λέτε πως το φάρμακο του φθόνου είναι η ευτυχία; Εγώ δεν μπορώ να νοιώσω ευτυχία, όσο με τρώει ο φθόνος και σεις μου λέτε πως δε θα μπορέσω να πάψω να ’μαι φθονερός, όσο δε βρίσκω την ευτυχία». Μα η πραγματική ζωή έχει τη δική της λογική. Και μόνο να συνειδητοποιήσεις τις αιτίες του φθόνου, είναι ένα μεγάλο βήμα προς τη θεραπεία. Η συνήθεια να σκέπτεσαι με συγκρίσεις είναι ολέθρια. Κάθε γεγονός ευχάριστο πρέπει να το χαιρόμαστε στο ακέραιο, δίχως να σταματάμε για να σκεφθούμε ότι αυτή η ευχαρίστηση δεν είναι και τόσο μεγάλη, όσο εκείνη που μπορεί να χαίρεται κάποιος άλλος.

Για να βρει το δρόμο που θα τον έβγαζε απ’ αυτόν τον κόσμο της απελπισίας, ο άνθρωπος ο πολιτισμένος οφείλει να πλουτίσει την καρδιά του, όπως πλάτυνε το πνεύμα του. Οφείλει να μάθει να ξεπερνά τον εαυτό του και, κάνοντάς το να κατακτά την ελευθερία του σύμπαντος.

MACHIAVELLI: O όχλος παραπλανημένος από απατηλά οφέλη, επιζητεί, συχνά, την καταστροφή του και συγκινείται, εύκολα από λαμπρές ελπίδες και απερίσκεπτες υποσχέσεις

Όταν κατελήφθη η πόλη Βέι, ο λαός θεώρησε ότι η Ρώμη θα ωφελείτο, αν οι μισοί κάτοικοί της μετακόμιζαν στο Βέι. Επειδή το Βέι βρισκόταν σε πλούσια περιοχή, διέθετε πληθώρα κτισμάτων και ήταν κοντά στη Ρώμη, και όχι τόσο κοντά ώστε οι κάτοικοί του να παρεμβαίνουν στις πολιτικές διαδικασίες της, θεωρήθηκε, λοιπόν, ότι όλοι αυτοί θα ευημερούσαν, αν μετακόμιζαν εκεί. Το εγχείρημα κρίθηκε απ’ τη Σύγκλητο και τους φρονιμότερους Ρωμαίους τόσο μάταιο και ενδεχομένως, βλαβερό, ώστε διεκήρυξαν δημόσια, πως θα προτιμούσαν να τους θανατώσουν παρά να συγκατατεθούν. Το αποτέλεσμα ήταν, όταν το θέμα ήλθε προς συζήτηση, να εξαγριωθεί τόσο πολύ ο όχλος κατά της Συγκλήτου, ώστε θα γινόταν ένοπλη σύγκρουση και αιματοχυσία, αν κάποιοι αξιοσέβαστοι, ηλικιωμένοι πολίτες δεν προστάτευαν τη Σύγκλητο και δεν σταματούσαν, χάρις στο κύρος τους, την αυθάδεια του πλήθους.

Δυο πράγματα αξίζει να σημειωθούν εδώ. Ο λαός, πρώτα απ’ όλα, παραπλανημένος από απατηλά αγαθά, επιδιώκει πολλές φορές την αυτοκαταστροφή του, προξενώντας ατελεύτητα κινδύνους και καταστροφές στις δημοκρατίες, εκτός εάν κάποιος τον οποίον εμπιστεύεται, τον καθοδηγήσει, ώστε να αντιληφθεί τι είναι καλό και τι κακό γι’ αυτόν, Όταν πάλι, κατά κακή τύχη, δεν εμπιστεύεται κανέναν, όπως ενίοτε συμβαίνει, επειδή εξαπατήθηκε στο παρελθόν από γεγονότα ή ανθρώπους, τότε αναπόφευκτα σπέρνει τον όλεθρο. Απ’ αυτή την απροθυμία να εμπιστευθούν οποιονδήποτε, αποτυγχάνουν οι δημοκρατίες να λάβουν σωστές αποφάσεις, όπως σημειώσαμε πιο πάνω για τους Ενετούς, οι οποίοι, όταν δέχθηκαν επίθεση από πολυάριθμους εχθρούς, δεν μπορούσαν να αποφασίσουν κατά πόσον θα αντιμετώπιζαν την κατάσταση επιστρέφοντας όσα είχαν αρπάξει απ΄τους άλλους –γιατί αυτό είχε προκαλέσει τον πόλεμο και εξαναγκάσει τους άλλους ηγεμόνες να συνασπισθούν εναντίον τους-, ώσπου καταστράφηκαν.

Στρεφόμενοι τώρα στο ερώτημα, για ποια πράγματα είναι εύκολο και ποια δύσκολο να πείσεις κάποιον, πρέπει να διευκρινίσουμε ότι εκείνο το οποίο πρέπει να τον πείσεις είτε δείχνει σε πρώτη ματιά, ως σίγουρη ή χαμένη υπόθεση. είτε, πάλι, μπορεί να του φανεί γενναία ή δειλή πράξη. Όταν οι προτάσεις που έχουν τεθεί στην κρίση του λαού δείχνουν να είναι σίγουρες υποθέσεις, μολονότι εμπεριέχουν συγκαλυμμένους κινδύνους, ή δείχνουν τολμηρές, ενώ υποκρύπτουν την καταστροφή της Δημοκρατίας, θα είναι πάντοτε εύκολο να πείσεις τις μάζες να τις υιοθετήσουν. Και, ομοίως, θα είναι πάντοτε δύσκολο να τις πείσεις να υιοθετήσουν μια πορεία που τους φαίνεται άνανδρη ή χωρίς ελπίδα, μολονότι περικλείει ασφάλεια και ηρεμία.

Όσα έχω αναφέρει προκύπτουν από πολυάριθμες περιπτώσεις, ρωμαϊκές και μη, σύγχρονες και παλαιές. Έτσι, π.χ., δεν εξετιμήθη στη Ρώμη o Φάβιος Μάξιμος, απέτυχε να τους πείσει ότι η δημοκρατία θα έπραττε φρόνιμα αν έκανε πόλεμο φθοράς εναντίον του Αννίβα, αμυνόμενη, μάλλον, παρά επιτιθέμενη. Διότι o λαός θεώρησε άνανδρη και χωρίς πλεονεκτήματα μια τέτοια τακτική, o δε Φάβιος δεν είχε αρκετά επιχειρήματα ώστε να τους πείσει για την άποψή του. Οι άνθρωποι τυφλώνονται τόσο πολύ, σ’ ό,τι αφορά την ίδια τους την ασφάλεια. ώστε, μολονότι οι Ρωμαίοι διέπραξαν το λάθος να εξουσιοδοτήσουν τον αρχηγό του ιππικού του Φάβιου να επιτεθεί, αντίθετα με την βούληση του τελευταίου, και μολονότι με την επίθεση αυτή θα εξολοθρευόταν ο ρωμαϊκός στρατός -αν δεν τον διέσωζε η προνοητικότητα του Φάβιου-, παρ’ όλα αυτά ελάχιστα συνήγαγαν οι Ρωμαίοι απ’ αυτήν την εμπειρία, ώστε, εν συνεχεία, εξέλεξαν ως Ύπατο τον Βάρρο, όχι για να επιβραβεύσουν την αξία του, αλλά επειδή τριγύριζε στην πόλη διακηρύσσοντας σε δρόμους και πλατείες ότι θα συνέτριβε τον Αννίβα, φτάνει να του ανέθεταν τη διοίκηση. Με αποτέλεσμα τη μάχη και την ήττα στις Κάννες, από την οποία η Ρώμη σχεδόν καταστράφηκε.

NICCOLO MACHIAVELLI, Η χειραγώγηση του όχλου – Οι Συνομωσίες

Ξαναβρείτε τον δρόμο προς το παλάτι σας

Η μεγάλη κλοπή της ταυτότητάς σας ξεκίνησε λίγο μετά την άφιξή σας στη Γη. Οι γονείς, οι δάσκαλοι, τα αδέλφια σας, οι ιερείς και άλλες φιγούρες εξουσίας σας είπαν πως είστε απρεπείς, ασήμαντοι, άσχημοι, ανόητοι, ανάξιοι και αμαρτωλοί, πως ο κόσμος είναι μια επικίνδυνη ζούγκλα και ο κίνδυνος ελλοχεύει σε κάθε γωνιά. Με τον καιρό αρχίσατε να πιστεύετε αυτά τα απαίσια ψέματα, μέχρι που έφτασε η ημέρα που ξεχάσατε την εσωτερική σας ομορφιά, δύναμη, αθωότητα και ασφάλεια. Στο τέλος, υιοθετήσατε μια ταυτότητα αντιφατική ως προς την θεϊκή σας φύση και ζείτε έκτοτε, σαν να είστε κάποιος άλλος.

Υπάρχει μια ιστορία, όπου κάποιοι απαγάγουν μια πριγκιποπούλα, η οποία τελικά μεγαλώνει ανάμεσα στους ψαράδες. Μεγάλωσε μέσα στα ψάρια και έμαθε να ζει στις κακουχίες. Μετά από πολλά χρόνια, ένας από τούς υπηρέτες του βασιλιά βρήκε την πριγκίπισσα και την έφερε πίσω στο παλάτι. Οι γονείς της την καλωσόρισαν με χαρά και την οδήγησαν στο βασιλικό της δωμάτιο, που είχε ένα μαλακό κρεβάτι, μεταξένια σεντόνια, πολύχρωμα λουλούδια, αρώματα. Το πρώτο της βράδυ η πριγκίπισσα στριφογύριζε συνεχώς στο κρεβάτι της. «Πάρτε με από εδώ» φώναζε. «Θέλω να πάω στο σπίτι μου». Αυτό που δεν είχε καταλάβει η πριγκίπισσα είναι πως βρισκόταν ήδη στο σπίτι της. Η βασιλική ζωή ήταν δική της από τη γέννησή της. Όμως εκείνη είχε τόσο συνηθίσει να ζει μέσα στις δυσκολίες, που πίστευε πραγματικά πως αυτή ήταν η θέση της στη ζωή. Το φυσιολογικό δεν ταυτίζεται και με το φυσικό. Όπως η πριγκίπισσα, όλοι μας έχουμε συνηθίσει να ζούμε σε ψυχικές συνθήκες πολύ χειρότερες από αυτές που μας αξίζουν.

Για να ξαναβρείτε τον δρόμο προς το παλάτι, θα πρέπει να θυμηθείτε την αληθινή σας καταγωγή. Δεν είστε το άνομά σας, η ηλικία σας, το βάρος σας, η διεύθυνσή σας, η θρησκεία σας, οι προσωπικές σας σχέσεις, η θέση εργασίας σας, το περιεχόμενο του τραπεζικού σας λογαριασμού, η ιατρική διάγνωση για την υγεία σας ή οποιοδήποτε άλλο χαρακτηριστικό με το οποίο σας προσδιορίζει ο κόσμος. Μπορεί οι κοινωνικές συμβάσεις να σας αρχειοθετούν βάσει κατακερματισμένων απόψεων, αλλά εσείς είστε πάντοτε ακέραιοι και ολόκληροι, όπως δημιουργηθήκατε από την αρχή.

Διαχειριστείτε την προσωπική σας ζωή

Μπορεί στη δουλειά σας να τα καταφέρνετε μια χαρά και να διαχειρίζεστε τον εαυτό σας θαυμάσια, αν όμως η προσωπική σας ζωή πάει κατά διαόλου, το πιθανότερο είναι πως θα τα χαλάσει όλα. Ποιο το όφελος για κάποιον να φτάσει στην κορυφή, αν αυτό σημαίνει πως θα χάσει τον σύντροφό του ή θα αποξενωθεί από τα παιδιά του; Μπορώ να σας διαβεβαιώσω το εξής: Καμία επαγγελματική επιτυχία δεν αξίζει αυτό το τίμημα.

Για πολλά χρόνια, ένας από τους ορισμούς που έδινα στην επιτυχία είναι: το να έχω καταφέρει οι κοντινοί μου άνθρωποι να με αγαπούν και να με σέβονται όσο το δυνατόν περισσότερο. Αυτό είναι το σημαντικότερο όλων. Πριν από την εκτίμηση των συνεργατών μου, θέλω να έχω την αγάπη και τον σεβασμό της γυναίκας μου, των παιδιών μου και των εγγονών μου. Μη με παρεξηγήσετε. Προφανώς κα θέλω να με εκτιμούν και οι συνεργάτες μου, όχι όμως σε βάρος της οικογένειάς μου. Αν τα κάνω θάλασσα στο σπίτι, οι αρνητικές επιπτώσεις θα επεκταθούν σε κάθε τομέα της ζωής μου, ακόμη και στη δουλειά μου.

Αν θέλετε να φτάσετε ψηλά στην ιεραρχία, πρέπει πρώτα απ’ όλα να μάθετε να ηγείστε του εαυτού σας. Αν δεν μπορείτε να το κάνετε αυτό, δεν είστε αξιόπιστοι. Από την εμπειρία μου, έχω διαπιστώσει ότι:

• Αν δεν είμαι κύριος του εαυτού μου, οι άλλοι δεν θα με ακολουθήσουν.
• Αν δεν είμαι κύριος του εαυτού μου, οι άλλοι δεν θα με σέβονται.
• Αν δεν είμαι κύριος του εαυτού μου, οι άλλοι δεν θα θέλουν να συνεργαστούν μαζί μου.

Τα παραπάνω ισχύουν ανεξάρτητα από το αν θέλετε να ασκήσετε επιρροή σε ανθρώπους που βρίσκονται πάνω από εσάς, δίπλα σας, ή κάτω από εσάς. Όσο καλύτεροι είστε στο να εξασφαλίζετε πως κάνετε αυτό που πρέπει να κάνετε, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχετε να επηρεάσετε τους άλλους.

Η εκδίκηση καθ’ εαυτή βασίζεται σε ένα αίσθημα ανημποριάς

Η λαχτάρα για εκδίκηση είναι η πιο σημαντική από τις πηγές της μνησικακίας. Η λέξη «μνησικακία» υποδεικνύει αφ’ εαυτής ότι έχουμε μια θυμική παρόρμηση που άρχεται από τη σύλληψη της θυμικής κατάστασης ενός άλλου προσώπου, ότι πρόκειται δηλαδή για μιαν αντί-δραση. Και για να διαπιστώσουμε ότι η λαχτάρα για εκδίκηση ανήκει όντως σε αυτήν την τάξη, αρκεί να την αντιτάξουμε στις άμεσες και ενεργείς ροπές, στην εχθρότητα ή στη φιλία. 

Η λαχτάρα για εκδίκηση συνεπάγεται προσβολή ή πρότερη βλασφημία. Σημειωτέον όμως ότι, εν προκειμένω, αυτή η λαχτάρα δεν συγχέεται επ’ ουδενί με μια ροπή για απόκρουση ή άμυνα, που θα συνοδεύεται από θυμό, λύσσα ή αγανάκτηση. Το ζώο που πιάστηκε και δαγκώνει τον κυνηγό δεν ζητάει να εκδικηθεί. Παρόμοια, η άμεση ανταπόδοση μιας γροθιάς δεν συνιστά εκδίκηση. Για να υπάρξει αληθινή εκδίκηση απαιτείται ένα μακρύ σχετικά «διάστημα χρόνου», στη διάρκεια του οποίου η ροπή για άμεση ανταπόδοση και οι συναφείς ορμές του μίσους και του θυμού θα παραμείνουν συγκρατημένες και ανεσταλμένες∙ από την άλλη μεριά, απαιτείται η πράξη της ανταπόδοσης να επιχειρηθεί σε πιο κατάλληλη ευκαιρία και στιγμή («περίμενε και θα δεις την άλλη φορά!»). 

Μάλιστα αυτό που συγκρατεί την άμεση ανταπόδοση είναι η πρόβλεψη για μιαν ενδεχόμενη αποτυχία η οποία υποθάλπεται από ένα διακριτό συναίσθημα «ανημποριάς» και «ανικανότητας». Συνεπώς βλέπουμε ότι η εκδίκηση καθ’ εαυτή βασίζεται σε ένα αίσθημα ανημποριάς∙ ανήκει πάντα και προπάντων σε κάποιον «αδύναμο» (όποια κι αν είναι η μορφή της αδυναμίας του). Κατ’ ουσίαν δεν περιέχει ποτέ το φρόνημα του ανθρώπου που αντιδρά επί τόπου και ουδέποτε εκδηλώνεται σαν θυμική αντίδραση. Ετούτα τα γνωρίσματα καθιστούν τη λαχτάρα για εκδίκηση ένα πεδίο τόσο ευνοϊκό για το θέριεμα της μνησικακίας.

Άγιοι καταστροφείς: Ο Άγιος Θεσπέσιος

Άγιοι της χριστιανοσύνης που φέρονται ως καταστροφείς του αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού ή των αντιπάλων τους ή και δολοφόνοι!

Ένας από τους γνωστούς ισχυρισμούς των χριστιανών απολογητών είναι ότι: "Οι χριστιανοί δεν έκαναν καταστροφές, ο Ελληνικός πολιτισμός κατέπεσε από μόνος του και αν έγιναν κάποιες ελάχιστες καταστροφές από κάποιους φανατικούς· αυτό έγινε λόγω των διωγμών που υπέστησαν από τους εθνικούς". Θα δούμε αν ευσταθεί αυτός ο πολύ συχνός ισχυρισμός τους, με βάση τα δικά τους κείμενα που είναι τα συναξάρια των αγίων, από τα οποία θα δούμε αποσπάσματα καταστροφών, όπως και από την ιστορία, τι αναφέρει για όσους από αυτούς τους αγίους, έχουμε ιστορικά στοιχεία.

Τα Συναξάρια είναι οι βιογραφίες των αγίων του Χριστιανισμού, άσχετα αν περιλαμβάνουν πλήθος μυθικών και υπερφυσικών στοιχείων, ή πολλές από αυτές είναι δημιουργήματα μεταγενέστερης ανάγκης για ύπαρξη πληθώρας μαρτύρων. 

Τα σχετικά με καταστροφές αποσπάσματα που ακολουθούν, είναι κυρίως από την συλλογή του Άγιου Νικόδημου του Αγιορείτη. Ακολουθεί ο "σύνδεσμος 1" στο πρωτότυπο. Ο δεύτερος "σύνδεσμος 2", είναι ένα διαδομένο συναξάρι στο Διαδίκτυο, που έχει μεταφρασμένα τα κείμενα, και ίσως πληροφορίες και από άλλα συναξάρια, αλλά όπως θα διαπιστώσετε και αρκετά αλλοιωμένα. Όταν ο δεύτερος σύνδεσμος είναι σε παρένθεση, υπάρχει αλλοίωση που συνήθως σημειώνεται δίπλα του σε παρένθεση. Για τα ιστορικά πρόσωπα χρησιμοποιήθηκαν άλλες πηγές.

Ο Άγιος Θεσπέσιος (εορτάζει για την Εκκλησία στις 1η Ιουνίου).

“Ύστερον εφέρθη πάλιν εις τον ναόν των ειδώλων, όπου επρόσφεραν οι Έλληνες θυσίας, και πλησιάσας κοντά εις τον βωμόν, εκρήμνισεν αυτόν".
σύνδεσμος
σύνδεσμος

Η αλήθεια είναι ότι τα συναξάρια είναι σε απίστευτο βαθμό μυθολογήματα και εφόσον δεν μπορούμε να δεχτούμε ως αληθή τα εξόφθαλμα θαύματα που περιέχουν, άλλο τόσο και τις ιστορίες τους. Αυτά όμως μαζί και με τις πράξεις των ιστορικών αγίων, αλλά και ότι έχουμε δει ήδη για το πως επικράτησε ο Χριστιανισμός, δείχνουν την ιδεολογία των χριστιανών διαχρονικά στο πως έβλεπαν τις άλλες θρησκείες και το μίσος τους για τις θεωρήσεις των άλλων που δεν άντεχαν, κυρίως των αρχαίων Ελλήνων που τους θεωρούσαν "μιαρούς", και "διεφθαρμένους". Αντικατοπτρίζουν τελικά το ποιοι κατέστρεφαν τα αρχαία ιερά, επίσης αντικατοπτρίζει τον πραγματικό λόγο που έγιναν οι σχετικά λίγοι διωγμοί των χριστιανών: Έγιναν εξαιτίας της επιθετικής τους δράσης κατά της αρχαίας θρησκείας, αφού εκείνη την εποχή και μέχρι να επικρατήσουν, υπήρχε πραγματική ανεξιθρησκεία.

Βλέπετε, για τους χριστιανούς τότε δεν εθεωρείτο κακό να καταστρέψεις τον ναό μιας άλλης θρησκείας ή τα αγάλματα της, υπήρχαν άλλωστε και οι κανόνες του Δευτερονομίου που δεν φαίνεται κανείς στον Χριστιανισμό να τους θεωρεί ως άκυρους, το αντίθετο. Υπάρχουν επίσης και οι εντολές του ίδιου του Ιησού, που είπε: ότι όποιος δεν είναι μαζί του είναι εναντίον του, ότι θα φέρει διχόνοια και ότι όποιος είναι έξω από την διδασκαλία του, πρέπει να αποβληθεί και να ριφθεί στην φωτιά. Έτσι δεν μας κάνουν εντύπωση τα κατορθώματα και οι καταστροφές αγίων χριστιανών, αφού συμφωνούν και με την θεωρία του. Μια θεωρία που η σύγχρονη Εκκλησία θέλει να ξεχάσει ή να συμβολοποιήσει.

Η μελέτη αυτή μπήκε για να ξεκαθαρίσουμε άλλη μια φορά, ότι ο Χριστιανισμός στην ουσία του και συχνά με την πράξη του, δεν έχει καμιά σχέση με την αγάπη και την ειρήνη που δήθεν θέλει να μας πει, ειδικά στον τρόπο που εξαπλώθηκε. Ήταν φονταμενταλιστικός, δηλαδή επικροτούσε και εφάρμοσε την βία στους άλλους όπως κάνουν τώρα οι μουσουλμάνοι, το προβάλει αυτό σαν επίτευγμα στα κείμενα αλλά και σε εικόνες του. Έτσι εξαπλώθηκε και δυστυχώς δεν υπάρχει καμιά διασφάλιση ότι δεν μπορεί να ξαναγίνει κάποια στιγμή το ίδιο.

ΔΕΣ: Άγιοι καταστροφείς

Λουκρήτιος: Η εξαπάτηση της ερωτικής επιθυμίας

Στην αρχή του έργου του, De rerum natura, ο Λουκρήτιος, επικαλείται τη θεά Αφροδίτη «τέρψη των ανθρώπων και των θεών χάρις στην οποία κάθε ζωντανό είδος συλλαμβάνεται και βγαίνει να ατενίσει το φως του ήλιου». Στις ιδιότητες της θεάς που δικαιολογούν αυτόν τον εγκωμιαστικό ύμνο συνυφαίνονται το γενετήσιο και το ευχάριστο, ταυτόχρονα όμως κι εκείνο που δημιουργεί τα πλάσματα κι εκείνο που ορίζει την κίνησή τους. Η αναπαραγωγική ορμή ενθρονίζεται έτσι από την αρχή του ποιήματος στη θέση της ουσιώδους αρχής των όντων … συμπεριλαμβανομένου και του φιλοσοφικού λόγου που πρόκειται να αναπτυχθεί γι’ αυτά!

Στο τέλος του IV βιβλίου του ο Λουκρήτιος εξετάζει τα χαρακτηριστικά του ερωτικού πάθους. Διακρίνει σε αυτό ποικίλες όψεις. Αρχίζει φυσικά από την αυστηρά φυσιολογική αρχή του φαινομένου, της συσσώρευσης σπέρματος στα ανδρικά γεννητικά όργανα, του οποίου ιδιάζων χαρακτηριστικό είναι ο αγώνας να βγει από τη δεξαμενή του προ της παρουσίας ορισμένων άλλων ανθρώπινων σωμάτων. Αυτή η διαδικασία είναι επείγουσα, στον βαθμό που ενδιαφέρεται να ελευθερώσει το σπερματικό ρευστό το γρηγορότερο δυνατό και με τις μικρότερες δυνατές περιπλοκές. Το κακό όμως είναι ότι η ερωτική φαντασία ενισχύει αυτή την επείγουσα ανάγκη με την ψευδαίσθηση ότι τέτοια εκφόρτιση δεν μπορεί να γίνει σε όλη της την πληρότητα παρά με ένα καθορισμένο πρόσωπο και μόνο μ’ αυτό. Τέτοια ακριβώς είναι η ερωτική τρέλα, αιτία για αναρίθμητα βάσανα και λύπες, απέναντι στην οποία ο φιλόσοφος – ποιητής προειδοποιεί, ενώ από την άλλη μεριά φαίνεται να έχει αρκετή επίγνωση της ματαιότητας τέτοιων περιπετειών. Η μόνη προφύλαξη απέναντι στα ερωτικά βάσανα συνίσταται στο να φροντίζουμε για την ανακούφιση του σπερματικού φορτίου και να αδιαφορούμε για το αντικείμενο που τη διευκολύνει. Αν ζηλεύουμε το αντικείμενο, η απογοήτευση μας είναι εγγυημένη, διότι σε τελική ανάλυση το ερωτικό πάθος δεν προκαλείται πραγματικά από αυτό συνεπώς δεν μπορεί ούτε να καταπραϋνθεί μέσω αυτού.

Σύμφωνα με τον Λουκρήτιο η ουσιαστική εξαπάτηση της ερωτικής επιθυμίας βασίζεται σε αυτό: ο πόθος μας βασανίζει με την επιθυμία ν’ αποκτήσουμε κάτι που μας λείπει, τη στιγμή που η μόνη δυνατή ικανοποίηση έγκειται στο να απαλλαχθούμε από κάτι που περισσεύει. Οι Λακανικοί λένε πως ο έρωτας είναι να δίνεις εκείνο που δεν έχεις· ο Λουκρήτιος, βαθύτερος παρατηρητής της φυσιολογικής απλότητας, υποστηρίζει πως είναι το να ξαλαφρώνουμε απ’ ότι μας βαραίνει με το πρόσχημα ότι κάνουμε δικό μας αυτό που κατά κάποιο τρόπο θα μπορούσαμε να ενσωματώσουμε. «Σαν έναν διψασμένο, που στο όνειρό του λαχταρά να πιεί και δεν βρίσκει νερό για να σβήσει την κάψα του κορμιού του, και τρέχει πίσω από πηγές της φαντασίας του και μάταια βασανίζεται υποφέροντας από δίψα μέσα σ’ έναν ορμητικό ποταμό από τον οποίο προσπαθεί να πιεί, έτσι και στον έρωτα η Αφροδίτη εξαπατά τους εραστές με εικόνες· ούτε τα μάτια τους χορταίνουν ατενίζοντας το αγαπημένο σώμα ούτε τα χέρια τους μπορούν να αποσπάσουν κάτι από τα τρυφερά μέλη που με αβεβαιότητα διατρέχουν σε περιπλανώμενα χάδια. Όταν στο τέλος ενωμένα τα μέλη απολαμβάνουν το άνθος της ηλικίας, και το σώμα προαισθάνεται τη χαρά που πλησιάζει κι η Αφροδίτη προσηλώνεται στο να σπείρει τον κάμπο της γυναίκας, τότε σφίγγονται με λαχτάρα, ενώνουν τα στόματα, ο ένας αναπνέει την ανάσα του άλλου, τα δόντια δαγκώνουν τα χείλη: όλα μάταια, τίποτα δεν μπορεί ν’ αποσπαστεί από κει, ούτε να διαπεράσει το κορμί και να λιώσει μαζί με το δικό του, γιατί αυτό θαρρείς πως πασχίζουν να κάνουν και αυτή είναι η εμμονή τους. Με τέτοιο πάθος είναι δεμένοι στα βρόχια της Αφροδίτης ενόσω διαλύονται τα μέλη τους από τη βία της ηδονής. Όταν τελικά η συγκεντρωμένη στα νεύρα επιθυμία βρίσκει διέξοδο, έρχεται στο βίαιο πάθος τους μια σύντομη παύση. Ύστερα επιστρέφει η ίδια τρέλα και η ίδια φρενίτιδα και προσπαθούν να πετύχουν τον στόχο του πάθους τους χωρίς να μπορούν ν’ ανακαλύψουν το φάρμακο που νικά την αρρώστια τους· έτσι, βαθιά συγχυσμένοι, υποκύπτουν στη μυστική τους πληγή» (De rerum natura, βιβλίο IV).

Η σπερματική πίεση και η αντίστοιχη θηλυκή ανταπόκριση –αφού και το θηλυκό «καίει με ξέφρενη ζέση» απέναντι στην επιθυμία του αρσενικού– δεν μπορούν να ικανοποιηθούν άπαξ δια παντός, μόνο ανακουφίζονται στιγμιαία μέχρις ότου ξαναδημιουργηθεί η επείγουσα ανάγκη τους. Όμως η βασανιστική επιθυμία να κατέχεις ερωτικά τον άλλον, έναν άλλο μοναδικό και διαφορετικό, δεν μπορεί ποτέ να ικανοποιηθεί. Ωστόσο το ξελόγιασμα του ερωτικού αντικειμένου, με την υποτιθέμενη ανεπανάληπτη πληρότητα που υπόσχεται, είναι το πιο γοητευτικό και ακαταμάχητο πράγμα. Καθένας επινοεί επιχειρήματα για να νομιμοποιήσει ορθολογικά την ηθελημένη του τυφλότητα, μέχρι του σημείου και τα ελαττώματα του προσφιλούς αντικειμένου να εμφανίζονται ποθητά σαν αρετές: «Η πολύ μελαχρινή έχει το χρώμα του μελιού· η βρομερή και ατημέλητη είναι απλή· η γουρλωμάτα, μια εικόνα της Αθηνάς· η νευρική και κοκαλιάρα, γαζέλα· η μικροσκοπική και κοντοπίθαρη, μια από τις Χάριτες, καθαρός κόκκος αλατιού· η κουτσομπόλα, η γεμάτη κακές προθέσεις και μνησικακία, είναι μια ζωντανή φλόγα, κ.ο.κ.».

Σε τελική ανάλυση, η αντικειμενική αποτίμηση του αντικειμένου του πόθου είναι το τελευταίο που ενδιαφέρει: εκείνο που μετρά είναι η υποκειμενική κρίση, η προβολή της επιθυμίας, η οποία λαχταρά ν’ απαλλαγεί από το βάρος αλλά υποκρίνεται ότι πάει προς αναζήτηση του θησαυρού.

ΑΡΡΙΑΝΟΣ - Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις (1.13.6-1.14.7)

[1.13.6] Ἀλέξανδρος δέ, «ταῦτα μέν», ἔφη, «ὦ Παρμενίων, γιγνώσκω· αἰσχύνομαι δέ, εἰ τὸν μὲν Ἑλλήσποντον διέβην εὐπετῶς, τοῦτο δέ, σμικρὸν ῥεῦμα, —οὕτω τῷ ὀνόματι τὸν Γράνικον ἐκφαυλίσας,— εἴρξει ἡμᾶς τὸ μὴ οὐ διαβῆναι ὡς ἔχομεν. [1.13.7] καὶ τοῦτο οὔτε πρὸς Μακεδόνων τῆς δόξης οὔτε πρὸς τῆς ἐμῆς ἐς τοὺς κινδύνους ὀξύτητος ποιοῦμαι· ἀναθαρρήσειν τε δοκῶ τοὺς Πέρσας ‹ὡς› ἀξιομάχους Μακεδόσιν ὄντας, ὅτι οὐδὲν ἄξιον τοῦ σφῶν δέους ἐν τῷ παραυτίκα ἔπαθον».

[1.14.1] Ταῦτα εἰπὼν Παρμενίωνα μὲν ἐπὶ τὸ εὐώνυμον κέρας πέμπει ἡγησόμενον, αὐτὸς δὲ ἐπὶ τὸ δεξιὸν παρῆγε. προετάχθησαν δὲ αὐτῷ τοῦ μὲν δεξιοῦ Φιλώτας ὁ Παρμενίωνος, ἔχων τοὺς ἑταίρους τοὺς ἱππέας καὶ τοὺς τοξότας καὶ τοὺς Ἀγριᾶνας τοὺς ἀκοντιστάς· Ἀμύντας δὲ ὁ Ἀρραβαίου τούς τε σαρισσοφόρους ἱππέας ἔχων Φιλώτᾳ ἐπετάχθη καὶ τοὺς Παίονας καὶ τὴν ἴλην τὴν Σωκράτους. [1.14.2] ἐχόμενοι δὲ τούτων ἐτάχθησαν οἱ ὑπασπισταὶ τῶν ἑταίρων, ὧν ἡγεῖτο Νικάνωρ ὁ Παρμενίωνος· ἐπὶ δὲ τούτοις ἡ Περδίκκου τοῦ Ὀρόντου φάλαγξ· ἐπὶ δὲ ἡ Κοίνου τοῦ Πολεμοκράτους· [ἐπὶ δὲ ἡ Κρατεροῦ τοῦ Ἀλεξάνδρου]· ἐπὶ δὲ ἡ Ἀμύντου τοῦ Ἀνδρομένους· ἐπὶ δὲ ὧν Φίλιππος ὁ Ἀμύντου ἦρχε. [1.14.3] τοῦ δὲ εὐωνύμου πρῶτοι μὲν οἱ Θετταλοὶ ἱππεῖς ἐτάχθησαν, ὧν ἡγεῖτο Κάλας ὁ Ἁρπάλου· ἐπὶ δὲ τούτοις οἱ ξύμμαχοι ἱππεῖς, ὧν ἦρχε Φίλιππος ὁ Μενελάου· ἐπὶ δὲ τούτοις οἱ Θρᾷκες, ὧν ἦρχεν Ἀγάθων· ἐχόμενοι δὲ τούτων πεζοὶ ἥ τε Κρατεροῦ φάλαγξ καὶ ἡ Μελεάγρου καὶ ἡ Φιλίππου ἔστε ἐπὶ τὸ μέσον τῆς ξυμπάσης τάξεως.

[1.14.4] Περσῶν δὲ ἱππεῖς μὲν ἦσαν ἐς δισμυρίους, ξένοι δὲ πεζοὶ μισθοφόροι ὀλίγον ἀποδέοντες δισμυρίων· ἐτάχθησαν δὲ τὴν μὲν ἵππον παρατείναντες τῷ ποταμῷ κατὰ τὴν ὄχθην ἐπὶ φάλαγγα μακράν, τοὺς δὲ πεζοὺς κατόπιν τῶν ἱππέων· καὶ γὰρ ὑπερδέξια ἦν τὰ ὑπὲρ τὴν ὄχθην χωρία. ᾗ δὲ Ἀλέξανδρον αὐτὸν καθεώρων —δῆλος γὰρ ἦν τῶν τε ὅπλων τῇ λαμπρότητι καὶ τῶν ἀμφ᾽ αὐτὸν τῇ σὺν ἐκπλήξει θεραπείᾳ— κατὰ τὸ εὐώνυμον [μὲν] σφῶν ἐπέχοντα, ταύτῃ πυκνὰς ἐπέταξαν τῇ ὄχθῃ τὰς ἴλας τῶν ἱππέων.
[1.14.5] Χρόνον μὲν δὴ ἀμφότερα τὰ στρατεύματα ἐπ᾽ ἄκρου τοῦ ποταμοῦ ἐφεστῶτες ὑπὸ τοῦ τὸ μέλλον ὀκνεῖν ἡσυχίαν ἦγον καὶ σιγὴ ἦν πολλὴ ἀφ᾽ ἑκατέρων. οἱ γὰρ Πέρσαι προσέμενον τοὺς Μακεδόνας, ὁπότε ἐσβήσονται ἐς τὸν πόρον, ὡς ἐπικεισόμενοι ἐκβαίνουσιν· [1.14.6] Ἀλέξανδρος δὲ ἀναπηδήσας ἐπὶ τὸν ἵππον καὶ τοῖς ἀμφ᾽ αὑτὸν ἐγκελευσάμενος ἕπεσθαί τε καὶ ἄνδρας ἀγαθοὺς γίγνεσθαι, τοὺς μὲν προδρόμους ἱππέας καὶ μὴν καὶ τοὺς Παίονας προεμβαλεῖν ἐς τὸν ποταμὸν ἔχοντα Ἀμύνταν τὸν Ἀρραβαίου ‹ἔταξε› καὶ τῶν πεζῶν μίαν τάξιν, καὶ πρὸ τούτων τὴν Σωκράτους ἴλην Πτολεμαῖον τὸν Φιλίππου ἄγοντα, ἣ δὴ καὶ ἐτύγχανε τὴν ἡγεμονίαν τοῦ ἱππικοῦ παντὸς ἔχουσα[ν] ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ· [1.14.7] αὐτὸς δὲ ἄγων τὸ δεξιὸν κέρας ὑπὸ σαλπίγγων τε καὶ τῷ Ἐνυαλίῳ ἀλαλάζοντας ἐμβαίνει ἐς τὸν πόρον, λοξὴν ἀεὶ παρατείνων τὴν τάξιν, ᾗ παρεῖλκε τὸ ῥεῦμα, ἵνα δὴ μὴ ἐκβαίνοντι αὐτῷ οἱ Πέρσαι κατὰ κέρας προσπίπτοιεν, ἀλλὰ καὶ αὐτὸς ὡς ἀνυστὸν τῇ φάλαγγι προσμίξῃ αὐτοῖς.

***

[1.13.6] Ο Αλέξανδρος απάντησε: «Τα γνωρίζω αυτά, Παρμενίων. Ντρέπομαι όμως, να μας εμποδίσει το μικρό αυτό ρεύμα —όπως υποτιμητικά ονόμασε τον Γρανικό— να το διαβούμε τώρα αμέσως, όπως είμαστε, ενώ τόσο εύκολα περάσαμε τον Ελλήσποντο. [1.13.7] Μια τέτοια αναβολή την θεωρώ ανάξια και για την πολεμική δόξα των Μακεδόνων και για τη δική μου ευψυχία στους κινδύνους. Έχω ακόμη τη γνώμη ότι θα αναθαρρήσουν οι Πέρσες και θα νομίσουν ότι είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν σε μάχη τους Μακεδόνες, εφόσον τώρα δεν θα πάθουν τίποτε που να δικαιολογεί τον φόβο τους».
[1.14.1] Αυτά είπε και έστειλε τον Παρμενίωνα στην αριστερή πτέρυγα να αναλάβει τη διοίκησή της, ενώ ο ίδιος προχώρησε προς τη δεξιά. Τον Φιλώτα, τον γιο του Παρμενίωνα, τον τοποθέτησε μπροστά του στο άκρο δεξιό της παρατάξεως, με τους εταίρους ιππείς, τους τοξότες και τους Αγριάνες ακοντιστές. Πίσω από τον Φιλώτα τοποθέτησε τον Αμύντα, τον γιο του Αρραβαίου, με τους σαρισοφόρους ιππείς, τους Παίονες και την ίλη του Σωκράτη. [1.14.2] Δίπλα τους παρατάχθηκαν οι υπασπιστές των εταίρων με αρχηγό τον Νικάνορα, τον γιο του Παρμενίωνα· πίσω από αυτούς η φάλαγγα του Περδίκκα, του γιου του Ορόντη· ακολουθούσαν οι φάλαγγες του Κοίνου, του γιου του Πολεμοκράτη, [ύστερα η φάλαγγα του Κρατερού, του γιου του Αλεξάνδρου], έπειτα του Αμύντα, του γιου του Ανδρομένη, και τέλος οι άνδρες που αρχηγός τους ήταν ο Φίλιππος, ο γιος του Αμύντα. [1.14.3] Στην αριστερή πτέρυγα πρώτοι τοποθετήθηκαν οι Θεσσαλοί ιππείς με αρχηγό τον Κάλα, τον γιο του Αρπάλου. Μετά από αυτούς οι σύμμαχοι ιππείς που είχαν για αρχηγό τους τον Φίλιππο, τον γιο του Μενελάου, και μετά οι Θράκες με αρχηγό τον Αγάθωνα. ΟΙ δυνάμεις που παρατάχθηκαν στη συνέχεια ήταν πεζικές, δηλαδή οι φάλαγγες του Κρατερού, του Μελεάγρου και του Φιλίππου, που έφθαναν ως το κέντρο ολόκληρης της παρατάξεως.
[1.14.4] Οι ιππείς των Περσών ήταν είκοσι περίπου χιλιάδες και οι πεζοί ξένοι μισθοφόροι τους λίγο λιγότεροι από είκοσι χιλιάδες. Οι Πέρσες παρατάχθηκαν τοποθετώντας το ιππικό τους κατά μήκος της όχθης του ποταμού και σε ευρύ μέτωπο· παρέταξαν το πεζικό τους πίσω από το ιππικό, γιατί το έδαφος πάνω από την όχθη του ποταμού ήταν πολύ ψηλό. Στο σημείο όπου διέκριναν τον ίδιο τον Αλέξανδρο, που βρισκόταν απέναντι στην αριστερή τους πτέρυγα, —γιατί διακρινόταν από τη λαμπρότητα των όπλων καθώς και από τον μεγάλο σεβασμό με τον οποίο τον υπηρετούσαν οι γύρω του—, στο σημείο ακριβώς αυτό δίπλα στην όχθη παρέταξαν οι Πέρσες πυκνές τις ίλες του ιππικού τους.
[1.14.5] Για αρκετή ώρα τα δυο στρατεύματα παρέμεναν ήσυχα στην άκρη του ποταμού, γιατί φοβούνταν για την έκβαση της μάχης, και έτσι επικρατούσε απόλυτη σιωπή και στα δυο στρατόπεδα. Οι Πέρσες περίμεναν τους Μακεδόνες πότε θα μπουν στο πέρασμα, ώστε να τους επιτεθούν καθώς θα έβγαιναν από αυτό. [1.14.6] Ο Αλέξανδρος όμως πήδησε πάνω στο άλογό του και παρακίνησε τους γύρω του να τον ακολουθήσουν και να αναδειχθούν γενναίοι άνδρες. Συγχρόνως διέταξε τον Αμύντα, τον γιο του Αρραβαίου, να ριχτεί πρώτος στον ποταμό παίρνοντας μαζί του τους έφιππους ανιχνευτές, τους Παίονες, και ένα τάγμα πεζικού. Πριν από αυτούς έστειλε τον Πτολεμαίο, τον γιο του Φιλίππου, με την ίλη του Σωκράτη, που συνέβαινε εκείνη τη μέρα να έχει τη διοίκηση όλου του ιππικού. [1.14.7] Ο ίδιος, οδηγώντας τη δεξιά του πτέρυγα υπό τους ήχους των σαλπίγγων και ενώ οι στρατιώτες επικαλούνταν με πολεμικές ιαχές τον Ενυάλιο, εισόρμησε στο πέρασμα, επεκτείνοντας διαρκώς λοξά την παράταξή του προς την κατεύθυνση του ρεύματος, για να μην τον πλευροκοπήσουν οι Πέρσες καθώς θα έβγαινε, αλλά και για να μπορέσει και ο ίδιος —όσο του ήταν δυνατό— να συγκρουστεί μαζί τους με τη φάλαγγα κατά μέτωπο.