ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΣΟΦΟΚΛΗΣ - Ἠλέκτρα (472-515)

ΧΟ. εἰ μὴ ᾽γὼ παράφρων μάντις ἔφυν καὶ [στρ.]

γνώμας λειπομένα σοφᾶς,
475 εἶσιν ἁ πρόμαντις
Δίκα, δίκαια φερομένα χεροῖν κράτη·
μέτεισιν, ὦ τέκνον, οὐ μακροῦ χρόνου.
ὕπεστί μοι θράσος,
480 ἁδυπνόων κλύουσαν
ἀρτίως ὀνειράτων.
οὐ γάρ ποτ᾽ ἀμναστεῖ γ᾽ ὁ φύ-
σας ‹σ᾽› Ἑλλάνων ἄναξ,
οὐδ᾽ ἁ παλαιὰ χαλκόπλα-
485 κτος ἀμφάκης γένυς,
ἅ νιν κατέπεφνεν αἰ-
σχίσταις ἐν αἰκείαις.

ἥξει καὶ πολύπους καὶ πολύχειρ ἁ [ἀντ.]
490 δεινοῖς κρυπτομένα λόχοις
χαλκόπους Ἐρινύς.
ἄλεκτρ᾽ ἄνυμφα γὰρ ἐπέβα μιαιφόνων
γάμων ἁμιλλήμαθ᾽ οἷσιν οὐ θέμις.
495 πρὸ τῶνδέ τοι θάρσος
μήποτε μήποθ᾽ ἡμῖν
ἀψεγὲς πελᾶν τέρας
τοῖς δρῶσι καὶ συνδρῶσιν. ἤ-
τοι μαντεῖαι βροτῶν
οὐκ εἰσὶν ἐν δεινοῖς ὀνεί-
500 ροις οὐδ᾽ ἐν θεσφάτοις,
εἰ μὴ τόδε φάσμα νυ-
κτὸς εὖ κατασχήσει.

ὦ Πέλοπος ἁ πρόσθεν [ἐπῳδ.]
505 πολύπονος ἱππεία,
ὡς ἔμολες αἰανὴς
τᾷδε γᾷ.
εὖτε γὰρ ὁ ποντισθεὶς
Μυρτίλος ἐκοιμάθη,
510 παγχρύσων δίφρων
δυστάνοις αἰκείαις
πρόρριζος ἐκριφθείς,
οὔ τί πω
ἔλιπεν ἐκ τοῦδ᾽ οἴκου
515 πολύπονος αἰκεία.

***

ΧΟΡ. Αν δε με γελούνε τρελά προαισθήματα
κι αν όξω δεν πέφτω απ᾽ ορθό στοχασμό,
θενά ᾽ρθει η προμάντισσα η Δίκη
στα χέρια κρατώντας τη δίκια τη δύναμη.
Σε λίγο κι η ώρα τους, κόρη μου, φτάνει
480 κι έχω όλο το θάρρος, μια π᾽ άκουσ᾽ αυτά λυκόπνοα τα όνειρα·
γιατί δεν ημπορεί να ξεχάσει ο πατέρας σου,
ο βασιλιάς των Ελλήνων,
μήτε ο παλιός κείνος χάλκινος πέλεκας
με τη διπλή του την κόψη
που μ᾽ ατιμότατο χτύπημα
τον ξάπλωσε χάμω νεκρό.

Με μύρια θα νά ᾽ρθει ποδάρια και χέρια
490 εκείνη που κρύβεται μες σε καρτέρια φριχτά,
η Ερινύα με το χάλκινο πόδι·
γιατί κακοταίριαστοι, κακοζευγάρωτοι πόθοι
για αιματόβρεχτους γάμους
έπιασαν κείνους, που δεν επιτρέπονταν.
Γι᾽ αυτό κι είμαι βέβαιη πως όχι αψεγάδιαστα δείχτουν
αυτά τα σημάδια στους ένοχους και συνεργούς των.
Κι αλήθεια, το μέλλον στον άνθρωπο πια
500 ούτε όνειρα κι ούτε χρησμοί ξεσκεπάζουν,
αν αυτή δε θενά βγει σωστή
η οπτασία της νύχτας.

Ω η παλιά τού Πέλοπα
πολύπονη αρματοδρομία,
πόσες δεν ήρθες συμφορές
στη χώρ᾽ αυτή να φέρεις!
Γιατί από την ημέρα
που καταποντισμένος
στη θάλασσα ηύρε θάνατο ο Μύρτιλος,
μ᾽ άτιμη προδοσιά
και μια σπρωξιά
510 όξ᾽ από τον ολόχρυσο το δίφρο πεταμένος,
δεν έλειψ᾽ από τότε μες σ᾽ αυτά
τα σπίτια η συμφορά.

Αρχαία Ελληνική Γραμματολογία: 5. Ελληνορωμαϊκή εποχή (31 π.Χ.-330 μ.Χ.)

5.4.Γ. Επική ποίηση

Εντυπωσιακή σε ποσότητα, αλλά φτωχή σε ποιότητα, ήταν στα ελληνορωμαϊκά χρόνια η επική παραγωγή, τόσο σε μυθολογικά και ιστορικά όσο και σε διδακτικά έργα. Ήταν όλα τους γραμμένα σε δακτυλικό εξάμετρο και στην τιμημένη, αλλά τα χρόνια εκείνα ακατάληπτη για τους πολλούς, ποιητική γλώσσα του Ομήρου - με κάποια λάθη, εννοείται.

Στα μυθολογικά έπη ανήκουν τα Ορφικά Αργοναυτικά, έργο ενός πολύ μέτριου, ανώνυμου για μας, ποιητή που θέλησε να ξαναδιηγηθεί την Αργοναυτική εκστρατεία τονίζοντας τον ρόλο του Ορφέα· η χαμένη Γιγαντιάς του Σκοπελιανού από τις Κλαζομενές (1ος/2ος μ.Χ. αι.), δασκάλου του Ηρώδη του Αττικού· το επίσης χαμένο Ἡρωικαὶ θεογαμίαι του Πείσανδρου (2ος/3ος μ.Χ. αι.), που επιχείρησε να καλύψει ολόκληρη τη μυθολογία σε εξήντα βιβλία, κ.ά. Επικός ποιητής ήταν και ο πατέρας του Πείσανδρου, ο Νέστορας από τη Λάρανδα της Μικρασίας. Το έργο του Ἰλιὰς λιπογράμματος, χαμένο και αυτό, αποτελούσε αναδιήγηση της Ιλιάδας σε είκοσι τέσσερις ραψωδίες, όπου από κάθε μία έλειπε τελείως ένα γράμμα: από τη ραψωδία Α το άλφα, από τη ραψωδία Β το βήτα, κ.ο.κ.

Τέλος του 3ου και αρχές του 4ου μ.Χ. αιώνα είναι πιθανό να έζησε ο Κόιντος από τη Σμύρνη. Το ηρωικό του έπος Τὰ μεθ᾽ Ὅμηρον γεφυρώνει την Ιλιάδα με την Οδύσσεια, ιστορώντας σε δεκατέσσερις ραψωδίες όλα όσα μεσολάβησαν από τον θάνατο και την ταφή του Έκτορα ως την άλωση της Τροίας και το ταξίδι της επιστροφής των Αχαιών στις πατρίδες τους.[1]

Άφθονα ήταν και τα ιστορικά έπη που γράφτηκαν την Ελληνορωμαϊκή εποχή. Με ηρωική μεγαλοστομία ιστορούσαν πολεμικά επεισόδια σαν τη μάχη των Φιλίππων και τη ναυμαχία στο Άκτιο, ή ξετύλιγαν τη δράση προσώπων σαν τον Μεγαλέξανδρο, την Κλεοπάτρα και, με φανερή κολακεία, τον Αδριανό και άλλους ρωμαίους αξιωματούχους - όλα χαμένα.

Από τα διδακτικά έργα σημειώνουμε πρώτα ένα ψευδεπίγραφο γνωμικό ποίημα σε δακτυλικούς εξαμέτρους (1ος/2ος μ.Χ. αι.) που αποδίδεται στον Φωκυλίδη, αλλά είναι φανερά επηρεασμένο από την Παλαιά Διαθήκη και άλλα ιουδαϊκά κείμενα. Σημαντικότερο, και πιο γνωστό, ήταν το έργο Περιήγησις τῆς οἰκουμένης, του Διονυσίου από την Αλεξάνδρεια (1ος/2ος μ.Χ. αι.). Στους 1186 εξάμετρους στίχους του, ο Διονύσιος ο περιηγητής, όπως τον ονομάζουμε, τα κατάφερε να περιγράψει σε γενικές γραμμές τη γνωστή οικουμένη με τόση επιτυχία ώστε το έργο του να μεταφραστεί, να σχολιαστεί και, το σπουδαιότερο, να χρησιμοποιηθεί ως σχολικό εγχειρίδιο γεωγραφίας.

Ψευδεπίγραφα είναι και τα Ἀποτελεσματικά, που σώθηκαν με το όνομα του Μανέθωνα, αλλά στην πραγματικότητα γράφτηκαν από κάποιον συγγραφέα του 2ου/3ου μ.Χ. αιώνα που θέλησε να σφετεριστεί το κύρος του αιγύπτιου ιερέα και ιστορικού. Πρόκειται για έργο αστρολογικό όπου η θέση των πλανητών την ημέρα της γέννησης προδικάζει τον χαρακτήρα και τις τύχες ανθρώπων (2.150-1):

Όλοι οι πλανήτες να βρεθούν στον οίκο του καθένας,
αυτό είναι το καλύτερο για κείνους που γεννιούνται.

Μεγάλη φήμη ως επικός-διδακτικός ποιητής απόκτησε ο Οππιανός από την Κιλικία, που αφιέρωσε στον αυτοκράτορα Μάρκο Αυρήλιο (161-180 π.Χ.) τα Ἁλιευτικά σε πέντε βιβλία: δύο βιβλία όπου περιγράφει τα ψάρια, «πού κατοικούν καθένα, τους υγρούς τους γάμους, τις υγρές γεννήσεις και την ψαρίσια τους ζωή, τις έχθρες, τις αγάπες, τις βουλήσεις τους» (1.47), και άλλα τρία όπου εκθέτει τους ποικίλους τρόπους ψαρέματος. Ο αυτοκράτορας λένε πως ευχαριστήθηκε τόσο ώστε του έδωσε ένα χρυσό νόμισμα για κάθε στίχο.

Μερικές δεκαετίες αργότερα, ένας άλλος Οππιανός, από τη Συρία, αφιέρωσε στον αυτοκράτορα Καρακάλλα (198-217 π.Χ.) τα Κυνηγετικά σε τρία βιβλία. Το έργο έχει ρητορικά χαρακτηριστικά και ακολουθεί σε γενικές γραμμές το σχέδιο των Αλιευτικών είναι όμως γλωσσικά και μετρικά κατώτερο, και αμφιβάλλουμε αν ο ποιητής του ανταμείφτηκε τόσο πλουσιοπάροχα όσο θα περίμενε.

Στην παράδοση μνημονεύονται και άλλα, για μας χαμένα, διδακτικά έπη. Θέμα τους οι πολύτιμες πέτρες και οι μαγικές τους ιδιότητες (Λιθικά), τα πουλιά (Ὀρνιθιακά) και το κυνήγι τους (Ἰξευτικά),[2] και ακόμα τα ιαματικά βότανα (Ἀλεξίκηπος), οι αρρώστιες (Ἰατρικά) και οι γιατρειές τους (Πανάκεια).
--------------------------
1. Τον Κόιντο μιμήθηκε ένας λίγο νεότερός του ποιητής, ο Τριφιόδωρος από την Πανόπολη της Αιγύπτου, στο (άχαρο) επύλλιο Ἰλίου ἅλωσις, που μας έχει σωθεί. Άλλα του έργα παραδίδεται πως ήταν τα Μαραθωνιακά και η Ὀδύσσεια λιπογράμματος.

2. Ἰξός είναι η φυτική κόλλα που αλείβεται στις (ι)ξόβεργες για να πιάνονται τα πουλιά.

Η φιλοσοφία σού δείχνει διαφορετικά πιθανά σενάρια

«Να ζει κανείς ή να μη ζει;». Αυτό είναι το πρώτο ερώτημα που μας έρχεται στο μυαλό όταν κάποιος κάνει αναφορά στον κλάδο της φιλοσοφίας. Όμως επειδή δεν είναι πάντα η πρώτη εντύπωση σωστή, η φιλοσοφία δεν είναι απλώς ένα γενικό και αόριστο ερώτημα.

Η φιλοσοφία δεν είναι μόνο τρόπος ζωής, είναι η ίδια η ζωή. Αποτελεί μητέρα πολλών άλλων κλάδων, όπως της ψυχολογίας, της κοινωνιολογίας, της μεταφυσικής, της πολιτικής, της ηθικής. Ο λόγος είναι πως όταν οι άνθρωποι πρωτοασχολήθηκαν με την έρευνα, άρχισαν να ψάχνουν απαντήσεις για όλα όσα τους προβλημάτιζαν. «Από που προήλθαμε;», «Πώς φτιάχτηκε ο κόσμος;», «Τι υπήρχε πριν από εμάς», «Τι είναι Θεός; Υπάρχει; έχεις αποδείξεις;», «Πώς λειτουργεί η ανθρώπινη συνείδηση;», «Πώς ένα άψυχο αντικείμενο όπως η ψυχή επιδρά σε ένα φυσικό σώμα;». Με το πέρασμα των χρόνων, άνθρωποι καταπιάστηκαν σε μεμονωμένα ερωτήματα και όχι με όλα μαζί, κάτι σαν ειδίκευση σε επιμέρους κλάδους της, κι από εκεί γεννήθηκαν κι άλλες επιστήμες.

Στην σύγχρονη εποχή της τεχνολογίας, παρασυρμένοι από τον βωμό του χρήματος, οι άνθρωποι ψάχνουν εύκολους τρόπους να κερδίσουν πολλά λεφτά. Κι ενώ επενδύουν σε αυτό, ξεχνάν να ζήσουν. Χάνουμε έτσι το νόημα της ζωής. Ξεχνάμε πόσο ωραία είναι να ακονίζουμε το μυαλό μας, να προσπαθούμε να βρούμε λύσεις. Στα φιλοσοφικά ερωτήματα δεν υπάρχουν απαντήσεις, αν υπήρχαν μάλλον θα είχαν ξεφύγει απ’ το αντικείμενο μελέτης της φιλοσοφίας. Οι φιλόσοφοι ψάχνουν κάθε πιθανή απάντηση, εξετάζουν κάθε σενάριο και πάντα θα σου βρουν ένα αντιπαράδειγμα. Η φιλοσοφία είναι μια συνεχής μάχη προς την αλήθεια. Είναι μια μάχη κατά των παγιωμένων αντιλήψεων που προσπαθούν να μας επιβάλουν από την κούνια μας, διότι με τη γέννησή μας συνήθως έρχεται πακέτο και η θρησκευτική μας πίστη και οι αντιλήψεις που πρέπει να υιοθετήσουμε, ανάλογα με τον γεωγραφικό χώρο στον οποίο βρισκόμαστε. Η φιλοσοφία είναι μια μικρή επανάσταση σε όλο αυτό!

Και αν δε φτάσεις ποτέ στην απόλυτη αλήθεια, θα βρεις σίγουρα τη δική σου. Διότι θα έχεις πλέον μελετήσει, θα έχεις δει το νόμισμα και από τις δύο όψεις. Θα ξέρεις και θα επιλέξεις με βάση τη δική σου νοοτροπία και όχι σύμφωνα με αυτό που προσπάθησαν να σου επιβάλουν στο σπίτι, στο σχολείο ή στην κοινότητα που έτυχε να γεννηθείς! Σκεφτείτε το λίγο. Πόσο ελεύθεροι είμαστε τελικά να επιλέξουμε αυτό που ταιριάζει σε μας, που είναι πιο κοντά στις δικές μας αντιλήψεις, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει πως θα χρειαστεί να αμφισβητήσουμε όσα ήδη βρίσκουμε έτοιμα ή να πάμε κόντρα σε απόψεις της οικογένειας ή της κοινωνίας μας;

Ο μόνος τρόπος να αποδεσμευτούμε και «να βγούμε έξω από το σπήλαιο» όπως λέει και ο Πλάτωνας είναι ο δρόμος της φιλοσοφίας. Τα παραπάνω συνοψίζει και ο Κικέρωνας, χρησιμοποιώντας τα εξής λόγια: «Ω, φιλοσοφία, οδηγήτρια της ζωής! Εσύ που αναζητείς την αρετή και εκβάλλεις τα ελαττώματα, τι θα μπορούσε να είναι, χωρίς εσένα, δε λέω η δική μου ζωή, αλλά η ζωή όλων των ανθρώπων;». Φιλοσοφία, λοιπόν, γιατί μας ανοίγει πολλά παράθυρα, χωρίς να μας επιβάλλει να δούμε μέσα από ένα απ’ αυτά. Μας δίνει το έναυσμα να σκεφτούμε, να αξιολογήσουμε και ν’ αποφασίσουμε εμείς για τα ερωτήματα εκείνα που ακόμα επιστημονικά δεν έχουν λάβει μία και μόνο -δύσκολα αμφισβητούμενη- απάντηση.

Όταν τα δυσάρεστα γίνονται προκλήσεις

Θα έχετε ακούσει ότι το συναίσθημα είναι μεταδοτικό. Η μεταδοτικότητά του όμως δεν αναφέρεται αποκλειστικά σε μετάδοση από ένα άτομο σε άλλο/α αλλά και στο ότι τα συναισθήματα -αρνητικά και θετικά- πολλαπλασιάζονται και τείνουν να μας κατακλύζουν. Όταν μιλάμε για θετικά συναισθήματα η χιονοστιβάδα που θα προκύψει είναι σίγουρα ευπρόσδεκτη, τι συμβαίνει όμως στην περίπτωση των αρνητικών;

Πολλοί πιστεύουν -και δεν έχουν άδικο- ότι οι σκέψεις μας μας καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό και δημιουργούν την πραγματικότητά μας. Όταν όμως οι σκέψεις είναι στο μεγαλύτερο μέρος τους αρνητικές, η πραγματικότητά μας διαμορφώνεται αντίστοιχα και βιώνουμε αισθήματα απογοήτευσης, ματαίωσης και συχνά δυστυχίας. Μπορεί να έχεις παρατηρήσει ότι όταν σκέφτεσαι κάτι άσχημο συνειρμικά σου έρχεται στον νου κάτι εξίσου δυσάρεστο και η μία εικόνα διαδέχεται την άλλη αυτόματα.

Το θέμα δεν είναι να αποκοπούμε από τα συναισθήματά μας ούτε να τα αποκλείσουμε και να τα (απο)μονώσουμε, αλλά να μη φτάσουμε σε σημείο να βυθιστούμε στις σκοτεινές μας σκέψεις. Γιατί να το κάνουμε αυτό; Μα φυσικά γιατί τα συναισθήματα γεννούν άλλα παρόμοια και μας τραβούν σε καταστάσεις δυσφορίας. Αν λοιπόν αφήσουμε μια δυσάρεστη κατάσταση να μας κατακλύσει και δεν κάνουμε κάτι έγκαιρα είναι πολύ πιθανό με το πέρας του χρόνου να γίνουμε όλο και πιο δυστυχισμένοι.

Αυτό συμβαίνει επειδή προοδευτικά προσαρμοζόμαστε και εκπαιδεύουμε τον εαυτό μας να δίνει αξία σε πράγματα που τον θλίβουν και τον ρίχνουν ψυχολογικά. Είναι κι αυτή μια τάση μαζοχισμού· να μας αρέσει να βιώνουμε άσχημες εμπειρίες, ίσως και να τις κοινοποιούμε για να κερδίσουμε την προσοχή και τη συμπόνοια των άλλων. Ενίοτε αντλούμε ικανοποίηση διαβάζοντας για άτομα που νιώθουν δυστυχισμένα ή παρακολουθώντας ταινίες που οι πρωταγωνιστές ταλανίζονται από εξωτερικούς και εσωτερικούς παράγοντες, όπως ακριβώς συμβαίνει και στη δική μας ζωή. Έτσι νιώθουμε ότι βρίσκουμε παρηγοριά και αφηνόμαστε να ταυτιστούμε με τους ήρωες της εκάστοτε τραγικής ιστορίας συνειδητά.

Όμως η δυστυχία μάς κάνει καλύτερους; Όταν τη βιώνουμε με μαζοχιστικό τρόπο, σίγουρα όχι. Η δυστυχία -όπως και η αποτυχία- έχει την ιδιότητα να μας φτάνει σε ένα τέλμα και να μας δίνει ώθηση -όσο παράδοξο κι αν ακούγεται- να ξεκινήσουμε κάτι νέο, να δοκιμάσουμε έναν διαφορετικό δρόμο από αυτόν στον οποίο βαδίζουμε, να γίνουμε μια καλύτερη εκδοχή μας, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι ειλικρινά επιθυμούμε να αλλάξουμε τις συνήθεις πρακτικές και δεν αφηνόμαστε έρμαια σε άσχημες καταστάσεις.

Καλύτεροι άνθρωποι μέσα από τη δυστυχία γινόμαστε όταν αντιλαμβανόμαστε τα δυσάρεστα γεγονότα ως προκλήσεις και όχι ως μη αναστρέψιμες εμπειρίες. Κάθε φορά που ερχόμαστε αντιμέτωποι με πράγματα που μόνο χαρά δε μας προκαλούν, ας σκεφτούμε τρόπους να τα στρέψουμε υπέρ μας ή τουλάχιστον να τα ξεπεράσουμε όσο πιο ανώδυνα γίνεται. Πώς θα το κάνουμε αυτό; Σε περιπτώσεις που δε σχετίζονται με απώλεια, όπου η δυστυχία και το πένθος είναι για κάποιο διάστημα αναπόφευκτα, ας κάνουμε στον εαυτό μας την εξής ερώτηση: «Αυτό που ζω τώρα θα μου φαίνεται σημαντικό σε έναν χρόνο;».

Κάνοντας αυτή την ερώτηση και απαντώντας ειλικρινά έχουμε μπορούμε να αξιολογήσουμε πόσο άσχημο πραγματικά είναι ό,τι κακό παρουσιάζεται στον δρόμο μας. Υπάρχουν φορές που θέλουμε να βουλιάξουμε στη δυστυχία μας και μπορεί να ευχόμαστε να βγούμε από το σώμα μας ή να κοιμηθούμε μέχρι ο πόνος να περάσει, αλλά τίποτα από τα δυο δεν αποδεικνύεται αποτελεσματικό. Ας λειτουργήσουμε επιστρατεύοντας την αντίστροφη ψυχολογία, εστιάζοντας σε ευχάριστες προηγούμενες και μελλοντικές εμπειρίες και ας ενεργοποιήσουμε τη φαντασία μας όσο περισσότερο μπορούμε προς όφελός μας. Άλλωστε, «Η ευτυχία δεν είναι ιδανικό της λογικής αλλά της φαντασίας». (Εμμάνουελ Καντ)

Όταν τα τραυματικά γεγονότα περνούν από γενιά σε γενιά

Συχνά οι οικογενειακές πεποιθήσεις διαμορφώνονται από τις εκάστοτε συνθήκες και ανάγκες της οικογένειας να ανταποκριθεί σε έκτακτες απαιτήσεις, αλλά επίσης μπορεί να προέρχονται από οικογενειακές παραδόσεις ή οικογενειακά τραύματα που ανάγονται σε εκατοντάδες χρόνια πίσω. Υπάρχουν ιστορίες που προσφέρουν ένα απόθεμα εμπειριών που παρήχθησαν από μια παράδοση οικογενειακού πειραματισμού.

Θάνατοι, απώλειες, εγκατάλειψη, αναγκαστική μετανάστευση, αποτελούν τραυματικά γεγονότα στην ιστορία της ζωής μιας οικογένειας τα οποία καθορίζουν τις σχέσεις των μελών και τις πεποιθήσεις, όχι μόνο της ίδιας της οικογένειας αλλά και των επόμενων γενεών. Σε μια οικογένεια, όπως και σε όλα τα συστήματα, οι μεταδόσεις είναι πάντα διαγενεακές, επηρεάζονται από το ιστορικό και το προσωπικό πλαίσιο και μεταφέρονται στο μυαλό και στο σώμα.

Ο Φερέντσι αναφέρει ότι υπάρχουν τραυματικές καταστάσεις των γονέων που επιβάλλονται στα παιδιά, αφού το ψυχικό περιεχόμενο των τραυμάτων μεταδίδεται σε αυτά. Οι γονείς και τα παιδιά αποτελούν μια μονάδα προσκόλλησης που επιτρέπει τη βαθιά ασυνείδητη επικοινωνία του φόβου, του άγχους και της ασφάλειας, της εγγύτητας και της απόστασης, της αγάπης και του μίσους και πολλά άλλα. Ήδη από το 1975 οι Fraiberg, Adelson και Shapiro περιέγραψαν τη μετάδοση τραυμάτων στη σχέση προσκόλλησης μεταξύ των μητέρων και των παιδιών τους. Βρήκαν περιπτώσεις που περιελάμβαναν ιστορίες τραυματισμού πολλών γενεών με κακό συντονισμό και προβληματικές προσκολλήσεις μητέρας-βρέφους.

Ένα παράδειγμα που δείχνει την επίδραση των οικογενειακών τραυμάτων στην διαμόρφωση των πεποιθήσεων του οικογενειακού συστήματος αποτελεί το ότι στην Κρήτη το φαινόμενο της βεντέτας και της δολοφονίας στενών συγγενών οδήγησε στη συσπείρωση των οικογενειών και στη δημιουργία κλειστών οικογενειακών συστημάτων με συγχωνευτικές σχέσεις μεταξύ των μελών και αυξημένη επιφυλακτικότητα απέναντι σε όσους δεν ανήκουν στο οικογενειακό σύστημα. Συχνά δε ο φόβος της απώλειας της ζωής οδηγεί τα μέλη μιας οικογένειας στην απόκτηση “παρανοϊκών” στοιχείων και στην πεποίθηση ότι οι εκτός συστήματος είναι κακοί και επικίνδυνοι. Έχει παρατηρηθεί επίσης πώς όσο πιο τραυματικό είναι ένα γεγονός τόσο πιο ισχυρή και ακλόνητη είναι η πεποίθηση που γεννιέται.

Ο αντίκτυπος των τραυμάτων είναι ιδιαίτερα σημαντικός στη διαμόρφωση των οικογενειακών πεποιθήσεων και στον κύκλο ζωής των οικογενειών και των επόμενων γενεών καθώς οι οικογένειες όταν βιώνουν τραυματικά γεγονότα και κυρίως απώλειες δυσκολεύονται περισσότερο να αναπροσαρμοστούν και να ανασυνταχθούν σε σύγκριση με άλλες απλές οικογενειακές αλλαγές (Goldrick & Walsh,1986). Έχει παρατηρηθεί επίσης πως αν ένα τραυματικό γεγονός συμβεί σε μια σημαντική μετάβαση στον κύκλο ζωής μιας οικογένειας πχ σε ένα γάμο ή στη γέννηση η βάφτιση ενός παιδιού η επόμενη γενιά φοβάται μή συμβεί το ίδιο γεγονός στο ίδιο χρονικό σημείο με την περασμένη γενιά. Υπήρχε για παράδειγμα μια οικογένεια που μετά από κάθε γάμο ενός μέλους της πέθαινε ένα άλλο μέλος της.

Χαρακτηριστική περίπτωση που συνδέεται με οικογενειακά τραύματα είναι η δημιουργία των οικογενειακών μυστικών: εκείνα τα οποία είναι απαγορευτικό να μαθευτούν, αφορούν οδυνηρές εμπειρίες και συνήθως μένουν ανείπωτα.

ΕΝΑ ΜΥΣΤΙΚΟ ΕΧΕΙ ΠΑΝΤΑ ΤΗΝ ΠΗΓΗ ΤΟΥ ΣΕ ΚΑΠΟΙΟ ΙΣΧΥΡΟ ΤΡΑΥΜΑΤΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΚΑΙ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ΟΛΑ ΟΣΑ ΤΟ ΑΤΟΜΟ ΑΥΤΟ ΣΚΕΦΤΗΚΕ, ΦΑΝΤΑΣΤΗΚΕ ΚΑΙ ΦΑΝΤΑΣΙΩΘΗΚΕ.

Η πλειονότητα των μυστικών αφορά τη γέννηση και το θάνατο (γενεαλογία, υιοθεσία, κρυφά παιδιά, αυτοκτονίες μεταμφιεσμένες σε ατύχημα, εθισμοί σε ουσίες, κακοποιήσεις, ψυχικές ή σωματικές ασθένειες). Το άτομο που το βίωσε δεν μπόρεσε να το επεξεργαστεί ψυχικά και προσπάθησε να το ξεχάσει. Έτσι, συνεχίζει να υπάρχει αναλλοίωτο σε όλη τη ζωή του ατόμου, σε αντίθεση με άλλες αναμνήσεις που σβήνουν.

Το μυστικό όσο κι αν κρύβεται, περνά στα παιδιά -μεταπηδώντας- μεταδίδεται ψυχικά μέσω αλλόκοτων συμπεριφορών, βλεμμάτων, αποσιώπησης, αντιφατικών ή ελλειμματικών αφηγήσεων, δημιουργώντας τους τη σκέψη ότι οι γονείς τους κρύβουν κάτι σοβαρό, το οποίο ωθούνται να μαντέψουν, ενώ ταυτόχρονα τους απαγορεύεται σιωπηρά να το θίξουν.

Σε αρκετές οικογενειακές ιστορίες η ύπαρξη ενός μυστικού συνδέεται με την εκδήλωση συμπτωμάτων (φοβιών, κρίσεων άγχους, κατάθλιψης, ψυχοσωματικών διαταραχών, παραληρημάτων, εξαρτήσεων κλπ.) σε κάποιο μέλος, που καλούμε προδιαγεγραμμένο ασθενή. Οι ψυχικές πληγές που έχουν επουλωθεί άσχημα ή μερικώς κάνουν αισθητή την παρουσία τους, «εφυγραίνονται», εκδηλώνοντας φανερά συμπτώματα, όπως ακριβώς και οι σωματικές πληγές.

Ως συστημικά φαινόμενα, τα μυστικά συμβάλλουν στην αύξηση της εντροπίας της οικογένειας και στην ακαμψία της λειτουργίας της. Διαμορφώνουν δυαδικές συμμαχίες, διαχωρισμούς ή τρίγωνα, με στόχο να εξαλειφθεί η απειλή διάδοσης του μυστικού. Έτσι, υιοθετούνται συγκεκριμένοι κανόνες, οικογενειακοί μύθοι, ψευδοδεσμοί, αποξένωση, παθολογικές διεργασίες, απαγορεύσεις και ένα ευρύτερο δίκτυο εξουσιών ώστε κανείς να μην το αγγίξει. Κάθε επικίνδυνο και τοξικό μυστικό προέρχεται και συντηρείται από συναισθήματα φόβου, ενοχής ή ντροπής, από μια αποτυχία στη διαδικασία συμβολοποίησης και από μια διαστρεβλωμένη διάθεση προστασίας μέσω της αποσιώπησης. Με αυτόν τον τρόπο, ένα μυστικό του παρελθόντος επαναλαμβάνεται στο παρόν, σαν φάντασμα που διαπερνά τους τοίχους του σπιτιού.

Τα μυστικά κρύβουν πολύτιμες πληροφορίες τόσο για το πώς το άτομο νοηματοδοτεί τις εμπειρίες του αλλά και το πώς μια οικογένεια, οι κώδικες και οι αξίες της, διαμεσολαβούν ή διαμορφώνουν αυτήν τη ψυχική λειτουργία. Όσο πιο τραυματικό το γεγονός τόσο πιο ισχυρή η επίδραση του μυστικού και οι πεποιθήσεις που συνοδεύουν την απόκρυψή του. Σε κάθε παιδικό δωμάτιο υπάρχουν φαντάσματα. Είναι επισκέπτες από το λησμονημένο παρελθόν των γονιών, είναι οι απροσκάλεστοι επισκέπτες σε ένα πάρτι.

Οι δεξιότητες της κριτικής σκέψης

Οι δεξιότητες της κριτικής σκέψης σάς επιτρέπουν να κατανοείτε και να αντιμετωπίζετε καταστάσεις βάσει όλων των διαθέσιμων γεγονότων και πληροφοριών. Συνήθως, η χρήση της κριτικής σκέψης στην εργασία σας περιλαμβάνει την επεξεργασία και οργάνωση γεγονότων, δεδομένων και άλλων πληροφοριών για τον καθορισμό ενός προβλήματος και την ανάπτυξη αποτελεσματικών λύσεων του.

Τι είναι όμως η κριτική σκέψη;

Η κριτική σκέψη είναι η πράξη της ανάλυσης των γεγονότων για την πλήρη κατανόηση ενός προβλήματος ή θέματος. Η διαδικασία τώρα της κριτικής σκέψης περιλαμβάνει συνήθως βήματα όπως η συλλογή πληροφοριών και δεδομένων, η υποβολή προσεκτικών ερωτήσεων και η ανάλυση πιθανών λύσεων.

Για παράδειγμα, εάν έχετε την ευθύνη των εργαζομένων σε μία δουλειά και πρέπει να επιλύσετε μία σύγκρουση μεταξύ δύο υπαλλήλων, θα χρησιμοποιήσετε κριτική σκέψη για να κατανοήσετε τη φύση της σύγκρουσης και ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν για την επίλυσή της.

Ακολουθούν τι μπορείτε να κάνετε όταν χρησιμοποιείτε κριτική σκέψη για επίλυση προβλημάτων στην εργασία:

• Προσδιορίστε το πρόβλημα που ανέκυψε
• Δημιουργήστε συμπεράσματα γιατί να υπάρχει το πρόβλημα και πώς μπορεί να επιλυθεί
• Συλλέξτε πληροφορίες ή δεδομένα για το ζήτημα μέσω έρευνας που θα κάνετε
• Οργανώστε και ταξινομήστε δεδομένα και ευρήματα
• Αναπτύξτε και εκτελέστε λύσεις
• Αναλύστε ποιές λύσεις λειτούργησαν ή γιατί δεν λειτούργησαν
• Προσδιορίστε τρόπους βελτίωσης της λύσης

Το να είσαι αντικειμενικός είναι ένα θεμελιώδες μέρος της κριτικής σκέψης. Αυτό σημαίνει ανάλυση του προβλήματος χωρίς να επιτρέπεται η προσωπική προκατάληψη, τα συναισθήματα ή οι υποθέσεις που μπορεί να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο το σκέφτεστε. Αντιθέτως, ένας σοβαρός κριτικός στοχαστής θα αναλύσει το πρόβλημα μόνο βάσει του πλαισίου και των γεγονότων που συλλέγονται μετά από διεξοδική και αμερόληπτη έρευνα, χωρίς να προσθέτει τις προσωπικές του προκαταλήψεις.

Οι δεξιότητες της κριτικής σκέψης είναι απαραίτητες σε κάθε κλάδο και σε κάθε επίπεδο σταδιοδρομίας, από τους πιο απλούς εργαζόμενους έως τα ανώτερα στελέχη. Οι καλοί κριτικοί στοχαστές μπορούν να εργαστούν τόσο ανεξάρτητα, όσο και με άλλους για την επίλυση προβλημάτων. Θέματα όπως η αναποτελεσματικότητα της διαδικασίας, η διαχείριση ή τα οικονομικά μπορούν να βελτιωθούν χρησιμοποιώντας κριτική σκέψη. Εξαιτίας αυτού, οι εργοδότες εκτιμούν και αναζητούν υποψηφίους που επιδεικνύουν ισχυρές δεξιότητες κριτικής σκέψης.

Πέντε σημαντικές δεξιότητες κριτικής σκέψης

• Παρατήρηση
• Ανάλυση
• Συμπέρασμα
• Επικοινωνία
• Επίλυση προβλήματος

1. Παρατήρηση

Οι δεξιότητες παρατήρησης είναι το σημείο εκκίνησης της κριτικής σκέψης. Οι άνθρωποι που είναι προσεκτικοί μπορούν γρήγορα να εντοπίσουν ένα νέο πρόβλημα. Οι έχοντες ικανότητα στην παρατήρηση είναι επίσης ικανοί να κατανοήσουν γιατί κάτι μπορεί να είναι πρόβλημα. Μπορεί ακόμη και να είναι σε θέση να προβλέψουν πότε μπορεί να προκύψει ένα πρόβλημα προτού συμβεί με βάση την εμπειρία τους.

Βελτιώστε τις δεξιότητες παρατήρησής σας επιβραδύνοντας τον ρυθμό επεξεργασίας πληροφοριών και εκπαιδεύστε τον εαυτό σας για να δίνετε μεγαλύτερη προσοχή στο περιβάλλον σας. Μπορείτε να εξασκήσετε τεχνικές συνειδητοποίησης , να ακούτε ενεργά κατά τη διάρκεια ή και εκτός της εργασίας για να εξετάσετε διεξοδικά τι ακούτε ή βλέπετε. Στη συνέχεια, σκεφτείτε εάν παρατηρήσετε τάσεις συμπεριφοράς, συναλλαγών ή δεδομένων που μπορεί να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε την ομάδα σας.

Αυτό έχει να κάνει με την επαγωγική συλλογιστική, που είναι μια μέθοδος λογικής σκέψης που συνδυάζει τις παρατηρήσεις με τις βιωματικές πληροφορίες για να καταλήξει σε ένα συμπέρασμα. Όταν μπορείτε να δείτε ένα συγκεκριμένο σύνολο δεδομένων και να συντάξετε γενικά συμπεράσματα με βάση τις υπάρχουσες γνώσεις από προηγούμενες εμπειρίες, χρησιμοποιείτε επαγωγική συλλογιστική.

Για παράδειγμα, αν ελέγξετε τις πληροφορίες πληθυσμού μιας πόλης τα τελευταία 15 χρόνια, ενδέχεται να παρατηρήσετε ότι ο πληθυσμός έχει αυξηθεί με σταθερό ρυθμό. Εάν θέλετε να προβλέψετε ποιος θα είναι ο πληθυσμός σε πέντε χρόνια, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα στοιχεία αυτά ή τις πληροφορίες που πρέπει να πάρετε για να τον εκτιμήσετε.

2. Ανάλυση

Μόλις εντοπιστεί ένα πρόβλημα, οι δεξιότητες της ανάλυσης καθίστανται απαραίτητες. Η ικανότητα ανάλυσης και αποτελεσματικής αξιολόγησης μιας κατάστασης περιλαμβάνει τη γνώση των γεγονότων, των δεδομένων ή των πληροφοριών σχετικά με το πρόβλημα και όλα αυτά είναι σημαντικά. Περιλαμβάνει επίσης συχνά τη συλλογή αμερόληπτης έρευνας, την υποβολή σχετικών ερωτήσεων σχετικά με τα δεδομένα για να διασφαλιστεί ότι είναι ακριβή και την αξιολόγηση των ευρημάτων αντικειμενικά.

Βελτιώστε λοιπόν τις αναλυτικές σας δεξιότητες , λαμβάνοντας νέες εμπειρίες. Για παράδειγμα, μπορείτε να διαβάσετε ένα βιβλίο σχετικά με μια ιδέα που δεν γνωρίζετε ή να παρακολουθήσετε ένα διαδικτυακό μάθημα μαθηματικών για να ωθήσετε τον εαυτό σας να σκεφτεί με νέους τρόπους και να σκεφτεί νέες ιδέες. Κάτι τέτοιο μπορεί να σας βοηθήσει να δημιουργήσετε τις δεξιότητες για να ερμηνεύσετε νέες πληροφορίες και να λάβετε ορθολογικές αποφάσεις βάσει ορθής ανάλυσης.

Οι αναλυτικές δεξιότητες είναι βασικές δεξιότητες που σας βοηθούν να εντοπίσετε και να λύσετε πολύπλοκα προβλήματα. Σας επιτρέπουν να παρατηρήσετε, να ερευνήσετε και να ερμηνεύσετε ένα θέμα προκειμένου να αναπτύξετε πολύπλοκες ιδέες και λύσεις.

Οι αναλυτικές δεξιότητες περιλαμβάνουν κριτική σκέψη, ανάλυση δεδομένων, έρευνα και επικοινωνία.

3. Συμπέρασμα

Το συμπέρασμα είναι μια ικανότητα που περιλαμβάνει την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τις πληροφορίες που συλλέγετε και μπορεί να απαιτεί να έχετε τεχνικές ή ειδικές για τη βιομηχανία γνώσεις ή εμπειρία. Όταν φτάνετε σε ένα συμπέρασμα, αυτό σημαίνει ότι αναπτύσσετε απαντήσεις με βάση περιορισμένες πληροφορίες. Για παράδειγμα, ένας μηχανικός αυτοκινήτων μπορεί να χρειαστεί να συμπεράνει τι προκαλεί τη διακοπή λειτουργίας του κινητήρα σε φαινομενικά τυχαίους χρόνους με βάση τις πληροφορίες που έχει στη διάθεσή του.

Βελτιώστε τις δεξιότητές σας ως προς τα συμπεράσματα εστιάζοντας στην εκπαίδευση εικασιών αντί να βγάζετε γρήγορα συμπεράσματα. Αυτό απαιτεί επιβράδυνση για να αναζητήσετε όσο το δυνατόν περισσότερες ενδείξεις – όπως εικόνες, δεδομένα ή αναφορές – που μπορεί να σας βοηθήσουν να αξιολογήσετε μια κατάσταση. Σκεφτείτε προσεκτικά όλα τα κομμάτια του παζλ πριν λάβετε μια απόφαση.

Αναγωγική ή αφαιρετική συλλογιστική: Είναι η διαδικασία εξαγωγής ενός συμπεράσματος που βασίζεται σε χώρους που θεωρούνται γενικά αληθινοί. Ονομάζεται επίσης «αφαιρετική λογική», αυτή η πράξη χρησιμοποιεί μια λογική υπόθεση για να καταλήξει σε ένα λογικό συμπέρασμα. Η αφαιρετική συλλογιστική αναφέρεται συχνά ως «συλλογιστική από πάνω προς τα κάτω». Εάν κάτι θεωρείται αληθινό και άλλο πράγμα σχετίζεται με την πρώτη υπόθεση, τότε η αρχική αλήθεια πρέπει επίσης να ισχύει για το δεύτερο πράγμα.

Για παράδειγμα, εάν το πορτμπαγκάζ ενός αυτοκινήτου είναι μεγάλο και ένα ποδήλατο δεν χωράει σε αυτό, τότε μπορεί να υποθέσετε ότι το ποδήλατο πρέπει επίσης να είναι πολύ μεγάλο. Το ξέρουμε αυτό γιατί μας είχαν ήδη δοθεί οι πληροφορίες που θεωρούμε αληθινές – ότι το πορτμπαγκάζ είναι μεγάλο. Εφόσον οι γνώσεις μας βασίζονται σε ακριβείς πληροφορίες, το αποτέλεσμα αυτού του τύπου συμπερασμάτων είναι συχνά αλήθεια.

4. Επικοινωνία

Οι δεξιότητες επικοινωνίας είναι σημαντικές όταν έρχεται η ώρα να εξηγήσουν και να συζητήσουν θέματα και τις πιθανές λύσεις τους με συναδέλφους και άλλους ενδιαφερόμενους. Η επικοινωνία είναι μια σημαντική ικανότητα και πρέπει να βελτιώνεται για πολλούς σκοπούς στην δουλειά, συμπεριλαμβανομένης της κριτικής σκέψης.

Βελτιώστε τις επικοινωνιακές σας δεξιότητες στο πλαίσιο της κριτικής σκέψης συμμετέχοντας σε δύσκολες συζητήσεις, για παράδειγμα, όπου εσείς και ένας άλλος συμμετέχων μπορεί να έχει διαφορετικές απόψεις σχετικά με το θέμα. Διατηρήστε καλές συνήθειες επικοινωνίας, όπως ενεργή ακρόαση και σεβασμό στις απόψεις των άλλων για να τις κατανοήσετε, και να εξηγήσετε τις ιδέες σας με ήρεμο, ορθολογικό τρόπο. Αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να αξιολογήσετε λύσεις πιο αποτελεσματικά με τους συναδέλφους σας.

5. Επίλυση προβλημάτων

Αφού εντοπίσετε ένα πρόβλημα, το αναλύσατε και διερευνήσατε πιθανές λύσεις, το τελικό βήμα είναι να εκτελέσετε τη λύση.

Η επίλυση προβλημάτων απαιτεί συχνά κριτική σκέψη για την εφαρμογή της βέλτιστης λύσης και κατανόηση εάν η λύση λειτουργεί σωστά ή όχι καθώς σχετίζεται με τον στόχο.

Βελτιώστε τις δεξιότητές σας της επίλυσης προβλημάτων θέτοντας στόχους για να αποκτήσετε περισσότερες γνώσεις στον κλάδο στον τομέα σας. Η επίλυση προβλημάτων στην εργασία συνήθως γίνεται ευκολότερη εάν έχετε μια ισχυρή κατανόηση των συγκεκριμένων πληροφοριών για την εργασία σας. Μπορεί επίσης να είναι χρήσιμο να παρατηρήσετε πώς οι άλλοι γύρω σας επιλύουν προβλήματα κατά την εργασία τους – σημειώστε τις τεχνικές τους και ρωτήστε σχετικά με τη διαδικασία.

Πιο κρίσιμες δεξιότητες σκέψης

Ενώ οι πέντε δεξιότητες που αναφέρονται παραπάνω είναι απαραίτητες για την επιτυχή κριτική σκέψη, υπάρχει μια πληθώρα soft δεξιοτήτων που σχετίζονται με την προσεκτική ανάλυση. Ακολουθούν ορισμένες άλλες δεξιότητες που πρέπει να λάβετε υπόψη κατά την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης σας:

• Μεταγνωστικές δεξιότητες
• Επαγωγικές δεξιότητες συλλογισμού
• Δεξιότητες δημιουργικότητας
• Δεξιότητες λήψης αποφάσεων
• Εννοιολογικές δεξιότητες σκέψης

Το να ζητήσετε από έναν φίλο, έναν συνάδελφο ή έναν διευθυντή να αξιολογήσει το τρέχον σύνολο δεξιοτήτων σας μπορεί επίσης να σας προσφέρει μια αντικειμενική εικόνα των δυνατοτήτων σας. Μπορεί να σας φανεί ευεργετικό ή ακόμη και απαραίτητο να εξασκήσετε τις δεξιότητές σας στην κριτική σκέψη για να βοηθήσετε στη δημιουργία του βιογραφικού σας ή να προχωρήσετε στην καριέρα σας.

Ξεπέρασε την τάση σου να ζεις με ευκολία

H αίσθηση που έχουμε περί ατυχίας είναι περιορισμένη. Μας λείπουν και κάποιες ακόμα και είναι συνήθως αυτές που προηγούνται μίας μεγαλύτερης!

Η ουσιαστική ατυχία είναι, να ζεις με ευκολία ,να σκέφτεσαι με ευκολία, να επιλέγεις με ευκολία ενώ υπάρχεις σε μία δύσκολη πραγματικότητα! Άραγε ζεις;

Είναι σαν να επιλέγεις να περπατάς μόνο σε ασφαλτοστρωμένους δρόμους. Όμως εκεί έχουν φτάσει ήδη άλλοι και δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο να ανακαλύψεις. Όλα είναι γνώριμα και σύντομα θα γίνουν βαρετά.

Λόγος αυτής της επιλογής τις περισσότερες φορές είναι η πεποίθηση ότι όταν ζεις προφυλαγμένος είσαι και ασφαλής ,όταν δεν παίρνεις μία νέα θέση στα πράγματα δεν κινδυνεύεις να κατηγορηθείς ή να κριθείς .Άλλες φορές έχει να κάνει με την αντίληψη ότι αξίζεις κάτι παραπάνω, άρα τα πράγματα οφείλουν να έρθουν σε εσένα αντί να πας εσύ σε αυτά!

Όποιος και να είναι ο δικός σου προσωπικός λόγος ,το αποτέλεσμα παραμένει παθητικό και όπως κάθε τι που δεν κινείται, αρχίζει να εκπέμπει προς τα έξω κρυφή επιθετικότητα! Με πίεση προς τους άλλους να δράσουν για σένα, να σκεφτούν για σένα, να θυσιαστούν για σένα… όμως έως πότε;

H ατυχία έγκειται στον αφελή τρόπο σκέψης, ότι μία τέτοια συμπεριφορά μπορεί να συντηρηθεί για πάντα, γιατί όπως κάθε άκαμπτη κατάσταση, θα αλλάξει έπειτα από μία ή περισσότερες μετασχηματιστικές εμπειρίες.

Θα το αγνοήσεις;

Στην προσπάθεια τους οι άνθρωποι να αντιμετωπίσουν την δυσκολία να αποφασίζουν, γίνονται υπερβολικά ψυχροί και σκληροί. Το ενδιαφέρον που δείχνουν προς τα έξω είναι υποκριτικό. Βαθιά μέσα τους γνωρίζουν ότι ενδιαφέρονται μάλλον για τον εαυτό τους.

Στην πραγματικότητα αυτό που επιθυμούν ,είναι να αποφύγουν την εσωτερική τους μελαγχολία αλλά πολλές φορές πηγαίνουν στο άλλο άκρο και γίνονται επιπόλαιοι και επιφανειακοί. Στην ουσία ξέρουν ότι η καλοπέραση δεν τους δίνει γερά θεμέλια.

Αν πραγματικά θέλετε να φροντίσετε για την ασφάλεια σας ,τότε πρέπει να ανακαλύψετε το πραγματικό νόημα των πραγμάτων. Η ευτυχία βρίσκεται στο βάθος ,εκεί που η ελπίδα έχει στέρεα βάση! Η αληθινή επιτυχία είναι η ανακάλυψη του αληθινού νοήματος της ζωής και όχι οι υλικές απολαύσεις.

Για να αντιμετωπίσετε την εσωτερική σας ατολμία, κάντε πράγματα που απαιτούν δυναμική δραστηριότητα. Αυτό που χρειάζεστε είναι, την χρυσή τομή μεταξύ καλοπέρασης και αξιοπρέπειας!

• Αξιοποιήστε αποδοτικά όλο τον δυναμισμό σας.
• Απολαμβάνετε με μέτρο.
• Φανερώστε τα καταπιεσμένα σας συναισθήματα, μπορούν να σας οδηγήσουν σε νέους χρήσιμους δρόμους.
• Αποφύγετε υπεροπτικές και ματαιόδοξες συνήθειες.
• Φανείτε αποφασιστικοί απέναντι στα εμπόδια, όχι απαθείς!
• Μάθετε να μην επιλέγετε πάντα την ευκολία, αλλά την ουσία.
• Αποκτήστε μία φιλοσοφική ματιά για τα πράγματα.
• Δώστε γενναιόδωρα τη συμπάθεια και την κατανόηση σας στους φίλους σας.
• Φροντίστε να διατηρείτε πάντα τον αυτοσεβασμό σας.

Η ζωή σου ζητάει να την ζήσεις θετικά… Όχι εξιδανικευμένα!

Όλοι οι άνθρωποι είναι καλοί μέχρι να τους πεις το πρώτο «όχι»

Είναι φορές που αναρωτιέσαι γιατί όλα γύρω σου να αλλάζουν τροπή και να μην παραμένουν ως έχουν. Γιατί να μεταβάλλονται τόσο εύκολα, άνθρωποι, καταστάσεις και να γκρεμίζονται με το παραμικρό, σαν μην χτίστηκαν ποτέ; Γιατί να μην υπάρχει ένα κουμπί που να τα διορθώνει όλα και να σβήνει τα λάθη και τα σφάλματα που κάνουμε; Γιατί η ζωή να μην μοιάζει απλά με ένα πίνακα ζωγραφικής, που μένει κρεμασμένος στο ίδιο σημείο πάντα κι να απεικονίζει διαρκώς την ίδια εικόνα, χωρίς να τσαλακώνεται και να ξεθωριάζει;

Το πάντα αυτό του πίνακα ωστόσο μπορεί να μετατραπεί εύκολα, με την δύναμη ενός σεισμού που θα τον κάνει να πέσει, να σπάσει, να γίνει θρύψαλα. Αλλά αυτό που θα μείνει άθικτο και δεν θα μεταβληθεί θα είναι το περιεχόμενο του, αυτό που ποτέ δεν άλλαξε και αυτό που πάντα πρόβαλε την ίδια και μοναδική εικόνα.

Αυτό που μας διαφέρει ωστόσο εμάς από έναν πίνακα, είναι ο αμέτρητος εγωισμός που βασιλεύει στην ψυχή μας. Αυτό το συναίσθημα που έχει τόση δύναμη κι επίδραση πάνω μας που όταν εισχωρεί στην καρδιά μας, είναι ικανός να καταστρέψει τα πάντα. Είναι ικανός μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα να τα αφανίσει όλα, να τα αλλοιώσει και να τα εξαφανίσει.

Έτσι είμαστε όμως οι άνθρωποι, εγωιστές. Θέλουμε να γίνεται πάντοτε το δικό μας. Κι όταν αυτό δεν συμβαίνει, πάλι εμείς κάνουμε τα αδύνατα δυνατά για να συμβεί. Δεν έχουμε μάθει να δεχόμαστε καμιά ήττα, να αναγνωρίζουμε κανένα σφάλμα μας και να κάνουμε πίσω. Σε αυτό που είμαστε επαγγελματίες είναι μόνο να πληγώνουμε τους γύρω μας, να αδιαφορούμε για το πώς θα νιώθουν μετά και με γοργά και αποφασιστικά βήματα να επικεντρωνόμαστε και πάλι στους στόχους μας. Έτσι σαν να μην έγινε απολύτως τίποτα.

Είμαστε τόσο εγωιστές, που πολλές φορές το μυαλό και η καρδιά μας προκειμένου να πετύχουν τα όσα θέλουν, θολώνουν τόσο που δεν μπορούν να διακρίνουν και να ξεχωρίσουν τα βλέμματα και τα πρόσωπα που σκοτώνουμε, ακόμη κι αν αυτά είναι για μας τόσο οικεία και σημαντικά. Ακόμη κι αν διαπνέουμε γι’ αυτά τεράστια αγάπη.

Τι να κάνει όμως μόνη της η αγάπη μπροστά σε αυτό το τέρας που κουβαλάμε μέσα μας, αν κι εμείς οι ίδιοι δεν προσπαθήσουμε να το ξεφορτωθούμε; Πώς να το νικήσει μόνη της αν κι εμείς δεν γίνουμε σύμμαχοι μας;

Δύσκολο πράγμα να σε κυριεύει κάτι, την ίδια στιγμή που κι εσύ θα μπορούσες να του επιβληθείς αλλά δεν το κάνεις γιατί φοβάσαι πως αν ενδώσεις θα φανείς αδύναμος. Αλλά μάθε πως όποιος αγάπησε και κατανόησε τον απέναντι του, είναι ο πιο δυνατός άνθρωπος στον κόσμο. Κι αυτό γιατί έμαθε πως πολλές φορές η δική του ευτυχία, μπορεί να σκιάζει και να μαυρίζει την ευτυχία του άλλου. Κι έτσι φρόντισε να κάνει χώρο και να επιτρέψει και στον άλλον να την γευτεί. Νοιάστηκε και θυσίασε αυτό που είχε, το μοιράστηκε, για να μπορεί κι ένας άλλος αργότερα βλέποντάς τον να κάνει το ίδιο. Αυτός είναι ο δυνατός άνθρωπος.

Αυτός και όχι εμείς, που όχι να μοιραστούμε, όχι να θυσιάσουμε, μόνο να αρπάξουμε και να πάρουμε έχουμε μάθει. Που ξέρουμε μόνο να ακούμε σε όλα «ναι» και να κάνουμε αυτό που εμείς θέλουμε, δίχως να λογαριάσουμε καμία συνέπεια. Που είμαστε καλοί και ανεκτικοί σε όλους, όσο εκείνοι πραγματοποιούν την κάθε μας επιθυμία χωρίς αντίρρηση. Όσο εκείνοι δεν μας δυσαρεστούν και πηγαίνουν με τα νερά μας. Μέχρι που βλέπουμε πως τα δικά μας θέλω τα βάζουν πάνω από τα δικά τους.

Μέχρι να ακούσουμε το πρώτο όχι που θα μας δυσαρεστήσει και θα μας κάνει να αλλάξουμε στάση.

Να διαγράψουμε τα πάντα. Τόσο εύκολα. Έτσι απλά. Να φύγουμε χωρίς να αναλογιστούμε πως αυτός ο άνθρωπος που του γυρίζουμε τώρα εμείς την πλάτη κάποτε μας στήριξε και στάθηκε δίπλα μας στα δύσκολα. Αλλά που εμείς να εκτιμήσουμε, αφού μόνο να κρίνουμε και να κακολογούμε ξέρουμε.

Αυτό πρέπει όμως κάποια στιγμή να αλλάξει, θα πρέπει να μάθουμε επιτέλους πως το μόνο πράγμα που έχει σημασία σε αυτόν τον κόσμο είναι η αγάπη. Μόνο αν την ριζώσουμε μέσα μας θα γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι και θα μπορέσουμε να δικαιολογήσουμε τα πάντα γύρω μας. Αλλιώς μέχρι τότε θα περιπλανιόμαστε σαν βάρβαροι μεταξύ βαρβάρων.

Κι αν το κάνουμε αυτό τελικά,

Την επόμενη φορά που θα ακούσουμε ένα «όχι» δεν θα μας δυσαρεστήσει αλλά θα μας κάνει να αναρωτηθούμε το τί κάναμε λάθος. Κι όταν φτάσουμε στον απολογισμό μας τότε θα ευχαριστήσουμε αυτόν που μας το είπε, γιατί θα ξέρουμε πλέον πως το έκανε για να μας σώσει από τα χνάρια του εγωισμού μας.

Να θυμάστε πως όλα τα «όχι» που λέγονται, για κάποιον λόγο λέγονται.

Είτε γιατί εμείς κάτι δεν πράξαμε σωστά και θα πρέπει να το αλλάξουμε.

Είτε γιατί ο απέναντι μας, μπορεί να αντιμετωπίζει κάτι το οποίο εμείς το αγνοούμε και θα ήταν σπουδαίο εκ μέρους μας, προτού τον επικρίνουμε και τα βάλουμε μαζί του, να το ανακαλύψουμε και αν μπορούμε να τον βοηθήσουμε.

Δ. ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ: Θα τη ζω τη ζωή, θα την ρουφάω, θα την χαίρομαι, όσο μπορώ πιο έντιμα, γιατί λάθη θα κάνουμε όλοι

Πιο κάτω παρατείθεται απόσπασμα από διδασκαλία του Δημήτρη Λιαντίνη, όπου γίνεται εκτενής αναφορά στη σημασία της απόλαυσης της ζωής. 

Η ζωή είναι προσφορά, η ζωή είναι απόλαυση, η ζωή είναι ευφροσύνη, ευλογία. Αλλά, σιγά-σιγά και καθώς περνούν τα χρόνια, να το έχουμε υπόψη μας αυτό το πράγμα, ότι σε ένα άλλο πλαίσιο είμαστε κι εμείς και θα έρθει μια μέρα που θα πεθάνουμε. Εκείνη η ώρα να μας βρει να έχουμε εξισωθεί με την αναγκαιότητα της σκληρής τιμής. Τότε κάπως αν δεν συμφιλιωθούμε, θα έρθουμε σε μια κατανόηση όμως. Να πεθάνουμε αξιοπρεπώς, που λέει ο Καβάφης, καταλάβατε;

Αυτό το πράγμα όμως είναι ένα αγώνισμα ολυμπιακό δια βίου. Είναι εκείνο που λέει ο Χριστός, «μην κοιμηθείτε παρθένες θα σας πω μωρές». Μη κοιμηθείτε. Τι θα πει αυτό; Είναι φοβερή αυτή η εντολή, η παραβολή των 10 παρθένων, οι μωρές. Μιλάμε για υπαρκτικό ύπνο.

Σε παρέσυρε η ζωή και ξεχνάς ποια είναι η ουσία; Να 'σαι πάντα άγρυπνος, «πάντα ανοιχτά, πάντα άγρυπνα τα μάτια της ψυχής μου», λέει ο Σολωμός. Νά ’τοι οι στίχοι του Σολωμού που σας λέω ότι καθένας αξίζει για δέκα τόμους. Πάντα ανοιχτά, πάντα άγρυπνα. Να τη ζω, να την ρουφάω, θα την χαίρομαι, όσο μπορώ πιο έντιμα, γιατί λάθη θα κάνουμε όλοι αγαπητοί μου φίλοι. Όσο μπορώ πιο έντιμα, πιο ηθικά, πιο ενάρετα, πιο όμορφα, υπάρχει ομορφιά μέσα στην ηθική.

Τρύγησε την ημέρα. Μην την αφήσεις να πάει χαμένη, την κάθε μέρα. Ό,τι χαρές είναι να σου δώσει μην τις αφήσεις, γιατί δεν θα την ξαναβρείς. Δεν είναι αναβλητή η ζωή, ούτε αναστρέψιμη. Είναι εκείνο που ο Όμηρος μας το είπε με το παράδειγμα των βοδιών του Απόλλωνα.

Άντε να σας πω κι ένα Σεφέρη τώρα. Λέει: «Οι σύντροφοι στον Άδη». Ποιοι είναι οι σύντροφοι στον Άδη, καταδικασμένοι δηλαδή και στη ζωή και στο θάνατο. Σαν να μην ζήσανε. Ακούστε τι λέει ο Σεφέρης:

«αφού μας μέναν παξιμάδια,
τι κακοκεφαλιά να φάμε στην ακρογιαλιά του θεού (Ήλιου) τ´ αργά γελάδια
που το καθένα κι ένα κάστρο για να το πολεμάς σαράντα χρόνους
να πας να γίνεις ήρωας κι άστρο.
Πεινάσαμε στης γης την πλάτη
σα φάγαμε καλά πέσαμε εδώ στα χαμηλά
ανίδεοι και χορτάτοι».

Τι σημαίνει εδώ «φάγανε τα γελάδια του ήλιου»; Τα γελάδια του ήλιου κατά μία έννοια είναι 365. Σημαίνει μην αφήσετε, μην σπαταλήσετε άδικα και ανόητα τις μέρες σας. Την κάθε μέρα να τη βλέπεις και να την καρπώνεσαι μέσα σε μέτρα, μην την αφήσεις και περνάει γιατί την έχασες. Και δεν θα ξανάρθει. Και φεύγει κι η άλλη, κι η άλλη κι η άλλη…

Τα σβηστά κεριά του Καβάφη. Και στο τέλος μια απέραντη σειρά από κεράκια σβηστά. Λοιπόν, αυτό είναι. Να την χαιρόμαστε τη ζωή, είναι οδηγία και ευλογία και νόημα και εντολή. Η πιο σπουδαία εντολή, ας πούμε ελληνική, ενός ελληνικού Δεκαλόγου. Να τη χαίρεσαι τη ζωή, μέσα σε μέτρα όμως. Χωρίς υπερβολές, χωρίς να φτάνεις στην ύβρη. Αυτό είναι το νόημα, που σημαίνει κατάφαση.

Λοιπόν, και όσο δεν έχουμε αυτή την αγρυπνία και αφήνουμε και περνάει η μέρα και περνάει και αύριο και αύριο και έχεις καιρό και έχεις καιρό, κάποτε θα πάθουμε εκείνο που έπαθε ο Θαλής (αυτός το έπαθε συνειδητά βέβαια). Ο Θαλής, πολύ μεγάλος, τρομακτικό πνευματικό μέγεθος στους προσωκρατικούς φιλοσόφους, ο Θαλής ο Μιλήσιος. Του έλεγε λοιπόν η μάνα του, είχε αφιερωθεί εκεί στις έρευνες του, « Παντρέψου γιε μου». Της έλεγε έχω καιρό μάνα, ουκέτι καιρός, δεν ήρθε ακόμα η ώρα να παντρευτώ». «Παντρέψου γιε μου και παντρέψου, παντρέψου». Οπότε μια μέρα του λέει «Παντρέψου γιε μου!» και εκείνος λέει εκείνο το περίφημο «Ούπω καιρός», δεν είναι πια καιρός. Αυτό είναι το νόημα, να χαιρόμαστε τη ζωή, αλλά μέσα σε μέτρα. Δεν είναι όλα κοιλιά και στομάχι και μήτρα, με την χλωρίδα της, του ευλογημένου θηλυκού…

Οι τρεις αιτίες που κίνησαν την ιστορία λέει κι ο Ουγκώ είναι το μυαλό, η καρδιά (λέγοντας “η καρδιά” εδώ είναι και τα συναισθήματα) και η κοιλιά, κυρίως η κοιλιά του θηλικού, με την έννοια όχι του φαγητού αλλά της γενετήσιας βουλιμίας.

Λοιπόν, όταν είμαστε άγρυπνοι και χαιρόμαστε σωστά τη μέρα μας, θα πει χαίρομαι, είμαι άγρυπνος και ξέρω ποια είναι η πραγματική μου κατάσταση και περνάω και δεν πάνε χαμένες οι μέρες μου, σιγά-σιγά καθώς πλησιάζω στο τέλος, με βρίσκει σύμμετρο…

Το διαβόητο επεισόδιο ανάμεσα στον Σωκράτη και την Ξανθίππη για το οποίο μιλούσε όλη η Αθήνα

Η Ξανθίππη* διηγείται στη Φαίδρα τι συνέβη σε ένα πρόσφατο γεύμα, ένα συμπόσιο για το οποίο μιλούσε όλη η Αθήνα. Ο Σωκράτης είχε καλέσει αυθόρμητα λίγους φίλους στο σπίτι του, υποθέτοντας ότι η Ξανθίππη θα ετοίμαζε αδιαμαρτύρητα ένα γεύμα για έξι άτομα την τελευταία στιγμή. Δυστυχώς όμως, το κελάρι του σπιτικού τους περιείχε μόνο λίγα λαχανικά και αρνίσια παϊδάκια. Η Ξανθίππη είχε διαμαρτυρηθεί έντονα. Ακόμα κι αν εκείνη δεν έτρωγε καθόλου, δεν υπήρχε αρκετό φαγητό για να φάνε καλά οι καλεσμένοι, «Αν είναι καλοί φίλοι, δεν θα τους πειράξει», είπε ο Σωκράτης. «Κι αν δεν είναι καλοί φίλοι, τότε δεν πειράζει εμένα».

Ο Σωκράτης δεν σκέφτηκε να ρωτήσει την Ξανθίππη μήπως την πείραζε εκείνη, γιατί διακινδύνευε τη φήμη της σαν νοικοκυρά.

Η Ξανθίππη εξηγεί στη μητέρα της Φαίδρας ότι, αντίθετα με τις φήμες, το ζευγάρι δεν καβγάδισε. Όπως λέει συχνά ο Σωκράτης, σε έναν καβγά χρειάζονται δύο, κι αυτός δεν τσακώνεται ποτέ με τη γυναίκα του. Σ’ αυτή την περίσταση, όσο περισσότερο φώναζε στον Σωκράτη η Ξανθίππη τόσο περισσότερο λογικευόταν εκείνος. Τελικά, η Ξανθίππη τον πέταξε έξω απ’ το σπίτι, αφού του έριξε μια υδρία στο κεφάλι.

Η Φαίδρα κοιτάζει τη μητέρα της για να δει πώς αντιδρά στην απίστευτη ( αλλά υπέροχη) ιδέα να πετάξει έξω από το σπίτι μια σύζυγος τον άντρα της. Δυστυχώς, η μητέρα της είναι στραμμένη αλλού, οπότε διακρίνει μόνο τον κότσο στο πίσω μέρος του κεφαλιού της, που είναι στολισμένος με περικοκλάδες. Το πρόσωπο της Ξανθίππης είναι σοβαρό στο φως των δαυλών καθώς συνεχίζει να προσπαθεί να εξηγήσει τις δυσκολίες του γάμου της.

Ο Σωκράτης καθόταν λοιπόν σε έναν πάγκο στον περίβολο. Η Ξανθίππη κοιτούσε από τον πάνω όροφο και είδε ότι είχε πιάσει κουβέντα με κάτι θαυμαστές του, που είχαν μόλις εμφανιστεί απ’ τον δρόμο . Ετοιμαζόταν να τους καλέσει κι αυτούς για δείπνο, οπότε τι να κάνει και η Ξανθίππη; Κρατούσε έναν κουβά νερό και του τον άδειασε όλο στο κεφάλι του.

Η μητέρα της Φαίδρας κοιτάζει κατάπληκτη την Ξανθίππη. «Και πώς το πήρε ο Σωκράτης;»

«Δεν τα ‘μαθες;» ρωτά μικρά η Ξανθίππη. «Σήκωσε απλώς το βλέμμα και δήλωσε: “Μετά τον κεραυνό, είναι σίγουρο ότι θα βρέξει”. Από τότε, όποιον συναντάω, μου λέει το ίδιο πράγμα. Είναι τόσο ενοχλητικό που θα προτιμούσα να με είχε χτυπήσει στα οπίσθια. Αλλά ο Σωκράτης αποκλείεται να με χτυπήσει ποτέ !

Ξαφνικά ένας νεαρός άντρας ανοίγει δρόμο μέσα στο πλήθος. Φοράει ένα στραβό στεφάνι από κισσό και βιολέτες, τα μαλλιά του είναι στολισμένα με κορδέλες και οι μπούκλες του γυαλίζουν στο φως των δαυλών. Κοιτάζει τη Φαίδρα με ένα πλατύ, χαρούμενο χαμόγελο και της απευθύνει έναν επιδεικτικά ευγενικό χαιρετισμό. Η Φαίδρα χασκογελάει και καλύπτει το πρόσωπό της. Ώστε αυτός είναι ο διαβόητος Αλκιβιάδης! Δείχνει πολύ νεότερος απ’ ό,τι τον φανταζόταν. Οι γονείς της είναι ανέκφραστοι, ενώ η Ξανθίππη κοιτάει με φαρμακερό βλέμμα τον Αλκιβιάδη. Αυτός αγνοεί τη νύφη, που έχει κοκκινίσει ολόκληρη, και στρέφει την προσοχή του στην Ξανθίππη, ρωτώντας τη με ενδιαφέρον: «Απ’ ό,τι βλέπω, συνήλθες από το τελευταίο καταστροφικό συμπόσιό σου. Έλαβε ο Σωκράτης την πίτα που του έστειλα για να μην πεθάνει της πείνας;»

Η Φαίδρα ξέρει τι έγινε μ’ εκείνη την πίτα, και είναι σχεδόν βέβαιο ότι ξέρει και ο Αλκιβιάδης. Στην περίπτωση του Σωκράτη, οι διαδόσεις κυκλοφορούν στην Αθήνα πολύ γρήγορα. Η Ξανθίππη είχε πάρει την πίτα και την είχε ποδοπατήσει στον δρόμο. Τα σκυλιά έφαγαν ό,τι απέμεινε.

Ο Σωκράτης αντιμετώπισε ψύχραιμα το ζήτημα. Σήκωσε του ώμους και ρώτησε την Ξανθίππη αν είχε συνειδητοποιήσει ότι είχε μόλις ποδοπατήσει και το δικό της μερίδιο από την πίτα. Τώρα η Ξανθίππη κάνει μισό βήμα προς τον Αλκιβιάδη, αφρίζοντας από τον θυμό της. Η Φαίδρα αισθάνεται ανακούφιση, επειδή η Ξανθίππη δεν έχει κοντά της κάτι που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει για όπλο. Με τη διάθεση που έχει τώρα, θα το χρησιμοποιούσε σίγουρα.
-------------------------------
*Τα περιστατικά που αναφέρονται στην Ξανθίππη και τον Σωκράτη προέρχονται σχεδόν αυτολεξεί από το πέμπτο βιβλίο του Διογένη Λαέρτιου Βίοι και γνώμες διακεκριμένων φιλοσόφων. Το συμβάν με την πίτα του Αλκιβιάδη προέρχεται από την Ποικίλη ιστορία του Αιλιανού. Το θερμόαιμο ζευγάρι δεν χώρισε ποτέ, επειδή μάλλον αγαπούσαν ο ένας τον άλλο, παρά τους τσακωμούς. Ο Σωκράτης συχνά υπερασπιζόταν την Ξανθίππη κι εκείνη ήταν εντελώς συντετριμμένη μετά την εκτέλεσή του, όπως λέει ο Πλάτωνας στον Φαίδωνα.

Μέσα σε κάθε άνθρωπο χτυπάει μια βόμβα ικανή να εξουδετερώσει μεγατόνους εχθρότητας και σύγχυσης

Ο έρωτας είναι μια προσωπική εμπειρία για την οποία δε χρειάζονται συνταγές. Είναι μια τέχνη που απαιτεί πειθαρχία, υπομονή και ενσυναίσθηση. Για να αγαπήσει κανείς, πρέπει να έχει συνείδηση και να ασχολείται με το έργο του κάθε μέρα.

Οι άνθρωποι μιλάμε πολύ για το πώς θα πάμε καλά στην επαγγελματική μας ζωή, στην κοινωνία, στις σπουδές, αλλά συχνά ξεχνάμε ότι αυτή η ίδια νοητική και συναισθηματική πειθαρχία είναι αναγκαία για να αγαπήσουμε με έξυπνο τρόπο.

Αγαπάμε καταπώς είμαστε, γι’ αυτό και ο τρόπος με τον οποίο σχετιζόμαστε με τους άλλους είναι μια μορφή αυτογνωσίας. Όπως έλεγε ο Έριχ Φρομ, «στην ερωτική πράξη, στο δόσιμο, στη διείσδυση στο άλλο πρόσωπο, βρίσκω τον ίδιο μου τον εαυτό, με ανακαλύπτω, ανακαλύπτω και τους δύο, ανακαλύπτω τον άνθρωπο».

Η υπομονή μάς επιτρέπει να εδραιώνουμε δεσμούς διαρκείας, μας βοηθάει να ακούμε και να σκύβουμε στις καταστάσεις με απόλυτο τρόπο. Το αγαπώ είναι ενεργητικό, μια και συνεπάγεται ότι αισθάνομαι, πράττω και ζω.

Μέσα σε κάθε άνθρωπο χτυπάει μια βόμβα ικανή να εξουδετερώσει μεγατόνους εχθρότητας και σύγχυσης. Η καρδιά είναι το καλύτερό μας όπλο για να κερδίσουμε την εσωτερική ειρήνη.

Δεν έχουμε ανάγκη ανθρώπων που κλαίνε και θρηνούν μαζί μας, σαν άλλοι χοροί της τραγωδίας, σε καταστάσεις δυσάρεστες, αλλά ανθρώπους που μιλούν με ειλικρίνεια και μας διδάσκουν

Το έργο Περί φυγής απευθύνεται ως επιστολή σε εξόριστο από τις Σάρδεις, όπως επανειλημμένα δηλώνει ή υποδηλώνει ο Πλούταρχος μέσα στο κείμενο, χωρίς, ωστόσο, να αναφέρει πουθενά το όνομά του. Οι μελετητές έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι πρόκειται κατά πάσα πιθανότητα για τον Μενέμαχο, τον νεαρό από τις Σάρδεις, προς τον οποίο στέλνει, ύστερα από παράκλησή του, ο Πλούταρχος τα Πολιτικά παραγγέλματα του.

ΠΕΡΙ ΦΥΓΗΣ

Οι καλύτεροι και πιο σίγουροι λόγοι, όπως ακριβώς και φίλοι, είναι, λένε, όσοι με την παρουσία τους στις συμφορές ωφελούν και προσφέρουν βοήθεια. Διότι, βέβαια, εμφανίζονται πολλοί και μιλούν σε εκείνους που έχουν σκοντάψει, η επέμβασή τους όμως είναι άχρηστη, ή καλύτερα βλαβερή, και μοιάζουν με ανθρώπους που, χωρίς να ξέρουν κολύμπι, προσπαθούν να βοηθήσουν αυτούς που πνίγονται, αγκαλιάζοντάς τους όμως και παρασύροντάς τους μαζί τους στον βυθό. Πρέπει, λοιπόν, ο λόγος όσων αγαπούν και προσπαθούν να βοηθήσουν να είναι παρηγοριά, και όχι συνηγορία υπέρ αυτού που προξενεί τη λύπη. Στ’ αλήθεια, δεν έχουμε ανάγκη ανθρώπων που κλαίνε και θρηνούν μαζί μας, σαν άλλοι χοροί της τραγωδίας, σε καταστάσεις δυσάρεστες, αλλά ανθρώπους που μιλούν με ειλικρίνεια και μας διδάσκουν ότι το να παραδίδεται κανείς στη θλίψη και να ταπεινώνει τον εαυτό του είναι σε κάθε περίπτωση και αποδεικνύεται άσκοπο κι ανόητο. Να μας διδάσκουν επίσης ότι, όπου οι ίδιες οι καταστάσεις, αφού τις ψηλαφήσει και τις φέρει στο φως ο λόγος, προσφέρουν τη δυνατότητα να πούμε στον εαυτό μας:

“Κακό δεν έπαθες, αν δεν το φτιάξεις ο ίδιος στο μυαλό σου”. Είναι εντελώς γελοίο να μη ρωτάμε τη σάρκα να μάθουμε τι έπαθε, ούτε την ψυχή για το αν με αυτό που της έτυχε έγινε χειρότερη, αλλά να έχουμε τους έξω, που στενοχωριούνται και θλίβονται μαζί μας, ως δασκάλους της λύπης.

Επομένως, μόνοι με τον εαυτό μας ας εξετάζουμε της κάθε συμφοράς το βάρος, σαν να ήταν φορτίο. Το σώμα πιέζεται με το βάρος του φορτίου, ενώ η ψυχή συχνά προσθέτει από μόνη της βάρος στις καταστάσεις. Η πέτρα είναι από τη φύση της σκληρή, ο πάγος είναι από τη φύση του ψυχρός και δεν προβάλλουν αντίσταση ούτε προκαλούν πάγωμα από άσχετες εξωτερικές αιτίες. Για την εξορία όμως, την έλλειψη δόξας και την απώλεια των τιμών, όπως ακριβώς για τα αντίθετα επίσης, τα στεφανάκια, δηλαδή, τα αξιώματα, τις πρωτοκαθεδρίες, έχοντας ως μέτρο της λύπης και της χαράς που γεννούν όχι τη δική τους φύση αλλά τη δική μας κρίση, ο καθένας μας τα κάνει για τον εαυτό του ελαφρά και βαριά, εύκολα να τα αντέξει ή το αντίθετο. Ας ακούσουμε τον Πολυνείκη, που απαντά στο ερώτημα:

“Τι είναι να χάσεις την πατρίδα; Είναι, στ’ αλήθεια, μεγάλο κακό;”

“Το πιο μεγάλο, και στην πράξη μεγαλύτερο απ’ ό,τι στα λόγια”.

Αλλά και τον Αλκμάνα, όπως τον έχει βάλει να λέει εκείνος που έγραψε το επίγραμμα.

“Σάρδεις, αρχαία πατρίδα των προγόνων μου, αν σε σας είχα μεγαλώσει, ιερέας θα ήμουν τώρα ή ευνούχος χρυσοντυμένος, χτυπώντας φλύαρα τύμπανα- τώρα ευτυχώς Αλκμάν είναι το όνομά μου, της Σπάρτης με τους πολλούς τρίποδες και γνώρισα τις Ελληνίδες Μούσες, που από τον τύραννο τον γιο του Δασκύλεω, τον Γύγη, με έκαναν ανώτερο”.

Έτσι, το ίδιο πράγμα η γνώμη για τον ένα το κάνει εύχρηστο, σαν να ήταν ισχύον νόμισμα, ενώ για τον άλλο δύσχρηστο και βλαβερό.

Είναι πολύ πιο εύκολο για έναν ναύτη να βουλιάξει το πλοίο του από ό,τι να συνεχίσει να το οδηγεί με ασφάλεια

Στο έργο του Τα Εις Εαυτόν, ο Μάρκος Αυρήλιος επαναλαμβάνει συνεχώς στον εαυτό του ότι η Φύση είναι σε μια διαρκή διαδικασία αλλαγής, τίποτα δεν είναι σταθερό, και δεν υπάρχει τίποτα που να μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτό. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να αποδεχτούμε όσα συμβαίνουν και δεν μπορούμε να ελέγξουμε και να επικεντρωθούμε σε εκείνα που μπορούμε.

Ο Επίκτητος επιμένει ιδιαίτερα στην ανάγκη μας να επικεντρώνουμε την προσοχή μας σε πράγματα που μπορούμε να ελέγξουμε. Ξεχάστε ό,τι δεν μπορείτε να ελέγξετε και στρέψτε όλη σας την προσοχή στις κρίσεις σας, που, στη συνέχεια, θα βελτιώσουν τον χαρακτήρα σας, το οποίο είναι το μόνο πράγμα που θα σας επιτρέψει να πετύχετε αυτό που ο Ζήνων αποκαλεί «ομαλή πορεία ζωής». Πρέπει, όμως, να προσέχουμε πολύ, γιατί, αν σταματήσουμε να δίνουμε προσοχή στις κρίσεις μας έστω και για μια πολύ σύντομη στιγμή, κινδυνεύουμε να επιστρέψουμε σε κακές συνήθειες. Ο Επίκτητος κάνει έναν παραλληλισμό με έναν ναύτη σε ένα πλοίο:

Είναι πολύ πιο εύκολο για έναν ναύτη να βουλιάξει το πλοίο του από ό,τι να συνεχίσει να το οδηγεί με ασφάλεια. Το μόνο που έχει να κάνει είναι να στραφεί λίγο περισσότερο προς τον άνεμο, και η καταστροφή είναι άμεση. Στην Πραγματικότητα, ο ναύτης δεν χρειάζεται να κάνει τίποτα: μια στιγμιαία απόσπαση της προσοχής του θα έχει το ίδιο ακριβώς αποτέλεσμα.

Αν αφήσουμε την προσοχή μας να ξεφύγει, μπορούμε πολύ εύκολα να χάσουμε όλη την πρόοδο που ίσως έχουμε κάνει. ‘Έτσι, πρέπει να ενσωματώσουμε περιόδους περισυλλογής στην καθημερινότητά μας. Ο Μάρκος Αυρήλιος περιγράφει πρακτικές πρωινής περισυλλογής με τις οποίες ετοιμάζει τον εαυτό του για τη μέρα που έρχεται, αναλογιζόμενος τις προκλήσεις που είναι πιθανόν να αντιμετωπίσει, ώστε να είναι καλύτερα προετοιμασμένος για να τις διαχειριστεί. Κατά τον ίδιο τρόπο, ο Σενέκας περιγράφει μια διαδικασία βραδινής περισυλλογής, όπου αναλογίζεται την ημέρα του, τι έκανε καλά, πού δεν ήταν αρκετά προσεκτικός και πώς θα μπορούσε να τα πάει καλύτερα την επομένη. Ο Επίκτητος προχωρά ακόμα περισσότερο: όπως ο ναύτης στο πλοίο, είναι απαραίτητο να μείνουμε συγκεντρωμένοι κάθε στιγμή της ζωής μας, προετοιμασμένοι για οτιδήποτε μπορεί να μας συμβεί. Πρέπει να έχουμε πάντα πρόχειρες τις φιλοσοφικές αρχές μας, ώστε να μην προχωρήσουμε σε λανθασμένες κρίσεις .

Σύμφωνα με τους Στωικούς, η καλή, ευτυχισμένη ζωή βρίσκεται σε αρμονία με τη Φύση. Πρέπει να ζούμε αρμονικά με τον εξωτερικό φυσικό κόσμο (τη Φύση με κεφαλαίο το Φ), αλλά και με την ανθρώπινη μας φύση. Σήμερα, μας ενθαρρύνουν συχνά να σκεφτόμαστε ότι οι άνθρωποι είναι εκ φύσεως εγωιστές και ανταγωνιστικοί, και ότι πάντα φροντίζουν μόνο το συμφέρον τους. Οι Στωικοί έχουν πολύ διαφορετική, πιο αισιόδοξη οπτική για την ανθρώπινη φύση. Οι Στωικοί πιστεύουν ότι οι άνθρωποι θα ωριμάσουν φυσικά και θα γίνουν λογικοί, ενάρετοι ενήλικες. Είμαστε από τη φύση μας λογικά και αξιοπρεπή κοινωνικά όντα. Φυσικά, πολλά πράγματα μπορούν να διακόψουν ή να επηρεάσουν αυτή τη διαδικασία της ανάπτυξης, και τότε μπορεί να συνειδητοποιήσουμε ότι ζούμε μια ζωή που δεν εναρμονίζεται με τις βαθύτερες φυσικές μας τάσεις. Όταν συμβαίνει αυτό, είμαστε δυστυχισμένοι.

Προβολή στο μέλλον

Η γνώση του μέλλοντος ή μη συμπερασματική γνώση είναι πιο δύσκολη από τη γνώση του παρελθόντος. Ο δόκτωρ Ι.Δ. Ράιαν, ο επιστήμονας που έκανε τις πρώτες έρευνες για την αντίληψη πέρα απ’ τις αισθήσεις γράφει: «Αν ο ανθρώπινος νους μπορέσει να ξεπεράσει τα όρια του χρόνου και να μας φέρει γεγονότα, που δε συνέβηκαν ακόμα, αυτό θα έχει επαναστατικές συνέπειες στη γνώση μας για τον άνθρωπο και το σύμπαν».

Μήπως υπάρχει μια τέτοια ικανότητα στον ανθρώπινο νου, σε λανθάνουσα κατάσταση; Η ιστορία αποδεικνύει πως ναι, υπάρχει. Ο Ηρόδοτος αναφέρει πολλούς χρησμούς των μαντείων.

Ο γιος του βασιλιά Κροίσου ήταν αθεράπευτα μουγγός· όταν ο βασιλιάς συμβουλεύτηκε το μαντείο των Δελφών η ιέρεια του είπε:

Ὦ, λύδιε ἄρχοντα πολλῶν λαῶν, ἀνόητε Κροῖσε,
δέ θέλεις ν’ ἀκούσεις τήν ποθητή φωνή μέσα στο παλάτι οὔτε κι’ αὐτήν ἀκόμα τοῦ γιοῦ σου· θά’ταν καλύτερα για σένα
ἄν ἦταν ἀλλιῶς τά πράγματα
γιατί θά πεῖ τά πρῶτα του λόγια σέ μιά μέρα θλίψης

Όταν ο Κροίσος έχανε τον πόλεμο με τους Πέρσες, σε κάποια μάχη ένας στρατιώτης του εχθρού ετοιμαζόταν να τον σκοτώσει με το σπαθί του. Ο μουγγός γιος του τρόμαξε τόσο πολύ που είπε τα πρώτα λόγια του: «Μη σκοτώνεις τον Κροίσο».

Μετά την κατάληψη των Σάρδεων ο Κροίσος πιάστηκε αιχμάλωτος· ωστόσο, ο γιος του είχε πια θεραπευτεί και μάλιστα σε μια πολύ θλιβερή μέρα, όπως πρόβλεψε το μαντείο.

Όταν ο Σπουρίνα Βεστρίτιος, ένας ιερός άντρας της Ρώμης, είπε στον Ιούλιο Καίσαρα να προσέξει τους Ειδούς του Μαρτίου (15 Μαρτίου), ο κατακτητής απάντησε μ’ ένα χαμόγελο. Τη μοιραία μέρα της 15ης Μαρτίου του 44 π.Χ. ο Καίσαρας, πηγαίνοντας στη Γερουσία, συνάντησε το Σπουρίνα και του φώναξε: «Οι ειδοί του Μαρτίου έφτασαν και τίποτε δε συνέβη». «Ναι, Καίσαρα, έφτασαν αλλά δεν τέλειωσαν ακόμα», απάντησε ο μάντης: Το τραγικό τέλος του Καίσαρα τον δικαίωσε.

Στην Ρωσία, όταν ένας μάντης πρόβλεψε ότι το αγαπημένο άλογο του πρίγκιπα Όλεγκ θα ήταν η αιτία του θανάτου του, αυτός έδιωξε το άλογο. Πέντε χρόνια αργότερα, το 912 μ.Χ., ο πρίγκιπας θέλησε να δει το πτώμα του αλόγου του, που στο μεταξύ είχε ψοφήσει· όταν έφτασε κοντά του, ένα φίδι πετάχτηκε απ’ το κρανίο του αλόγου, καταφέρνοντας ένα θανατηφόρο δάγκωμα στο πόδι του πρίγκιπα.

Η Μαντάμ Λε Νορμάν, διαβάζοντας την τύχη του βασιλιά της Νεάπολης Γιοακίμ Μουράτ στα χαρτιά, πρόβλεψε την εκτέλεσή του. Η Μαντάμ Λε Νορμάν, υπακούοντας στην επιμονή του βασιλιά, έριξε τα χαρτιά τρεις φορές αλλά όλες έφεραν το ίδιο αποτέλεσμα. Το 1816 στη Καλαβρία ένα εκτελεστικό απόσπασμα σκότωσε το Μουράτ, δικαιώνοντας την πρόβλεψη.

Η ίδια μάντισσα πρόβλεψε τια τον Μπερναντότ, ένα στρατηγό του Ναπολέοντα, ότι θ’ αποκτήσει ένα μακρινό βασίλειο. Ο Μπερναντόν ανέβηκε στο θρόνο της Σουηδίας και Νορβηγίας· ο τελευταίος απόγονός του είναι ο σημερινός Βασιλιάς της Σουηδίας.

Πλάτων, Συμπόσιον: εισαγωγή

Το Συμπόσιον αποτελεί ίσως το λαμπρότερο από τα δραματουργικά επιτεύγματα του Πλάτωνα· εκεί ακριβώς ίσως οφείλεται το γεγονός ότι είναι και το πιο παρερμηνευμένο σύγγραμμά του. Ακόμη και στην εποχή του παρανοήθηκε, λ.χ. από τον Ξενοφώντα. Η μορφή του διαλόγου έκανε τον Ξενοφώντα να υποθέσει ότι έχει ως αντικείμενο το σεξουαλικό πάθος· έτσι, αποφάσισε να αντιπαρατάξει ένα δικό του Συμπόσιον, με αποκορύφωμα το εγκώμιο των απολαύσεων της συζυγικής ζωής.

Το Συμπόσιον, άλλωστε, οι δακρύβρεχτοι ρομαντικοί το εκμεταλλεύτηκαν περισσότερο από κάθε άλλη πηγή, για να αποθεώσουν το ελάχιστα πλατωνικό κατασκεύασμα που οι ίδιοι ονόμασαν «πλατωνικό έρωτα», θέμα για το οποίο δεν υπάρχει λέξη ούτε σ’ αυτό ούτε και σε κανένα άλλο από τα έργα του Πλάτωνα.

Ας μην ξεχνάμε ότι ο Έρως, προς τιμήν του οποίου εκφωνούνται οι αγορεύσεις του διαλόγου, αποτελούσε μια κοσμογονική μορφή, που η σημασία της παραμορφώνεται ανεπανόρθωτα αν απλώς την ταυτίσουμε με την αρχή της γενετήσιας συμπεριφοράς. Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι η σκηνή είναι εορταστική, άρα οι περισσότερες αγορεύσεις έχουν τόνο ευτράπελο μάλλον παρά σοβαρό, σκόπιμα άλλωστε, μια και η ευθυμία της συντροφιάς αποτελεί φόντο που τονίζει αντιθετικά τη μεγάλη σοβαρότητα του λόγου του Σωκράτη. Εκεί θα ανακαλύψουμε το βαθύτερο νόημα του Πλάτωνα, διαπιστώνοντας ότι ο «έρως» που εγκωμιάζει έχει ξεπεράσει κατά πολύ τη σεξουαλικότητα και, ως «μυστική αγάπη» βρίσκει σήμερα την καλύτερη προσέγγισή του στους συγγραφείς που, με τα εικαστικά στοιχεία των χριστιανικών λατρευτικών ύμνων, εξαίρουν την αγάπη της ψυχής για τον Δημιουργό της.

Ο διάλογος έχει τη μορφή δράματος εξιστορημένου σε πλάγιο λόγο. Ο πραγματικός αφηγητής, ο Απολλόδωρος ο Φαληρέας, φίλος του Σωκράτη, εξιστορεί από δεύτερο χέρι το συμπόσιο προς τιμή του ποιητή Αγάθωνα για την πρώτη νίκη του στην τραγωδία. Ο Απολλόδωρος είναι πολύ νέος για να έχει παρευρεθεί ο ίδιος, αλλά ξέρει τα συμβάντα από έναν αυτόπτη μάρτυρα, τον Αριστόδημο τον ίδιο μάλλον Αριστόδημο που ο Ξενοφών (Απομν. i 1, 4) παρουσιάζει να κατηγορεί τον Σωκράτη για αμέλεια της δημόσιας λατρευτικής λατρείας.

Πιο ενδιαφέρουσα είναι η προσεκτική διατήρηση του πνεύματος της εποχής στην περιγραφή του συμποσίου. Βρισκόμαστε λίγους μόνο μήνες πριν από τον απόπλου της μεγάλης αρμάδας, για την οποία η κατάκτηση της Σικελίας θα αποτελούσε απλώς ενδιάμεσο σταθμό στην πορεία για απεριόριστη επέκταση, με ενδεχόμενη μάλιστα κατάληξη την καθυπόταξη της Καρχηδόνας (Θουκ. vi. 15). Καταλαβαίνουμε καλύτερα την υπέρμετρη ύβριν που διακρίνει τον Αλκιβιάδη στο διάλογο, αν θυμηθούμε ότι, τη στιγμή που μιλάει, έχει ήδη ονομαστεί αρχηγός της εκστρατείας και δεν είναι μόνο μεθυσμένος με κρασί αλλά και με τις φιλοδοξίες που του αποδίδει ο Θουκυδίδης.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ (172a – 178a)

Ο Αριστόδημος, λοιπόν, διηγήθηκε ότι, την επαύριο της νίκης του Αγάθωνα, συνάντησε τον Σωκράτη «ντυμένο γιορτινά», και πράγμα πολύ ασυνήθιστο, να κατευθύνεται προς το συμπόσιο του Αγάθωνα και δέχθηκε την πρότασή του να το συντροφέψει. Στο δρόμο ο Σωκράτης έπεσε σε μια από τις εκστάσεις του και άφησε το σύντροφό του να μπει μόνος του στο σπίτι του Αγάθωνα, όπου μετά έγινε θερμά δεκτός. Ο Σωκράτης δεν εμφανίστηκε παρά μόνον αφού το γεύμα έιχε πια μισοτελειώσει και πήρε θέση δίπλα στον Αγάθωνα, ευθυμότατος.

Μετά το τέλος του γεύματος η συντροφιά, αποφάσισε να μην ακολουθήσει υποχρεωτικό «μεθοκόπι» ούτε παράσταση αυλήτριας. Θα ψυχαγωγούνταν με εκφώνηση λόγων, όπως ταιριάζει σε νοήμονες ανθρώπους. Ο Φαίδρος, άλλο μέλος της συντροφιάς, είχε ήδη αρκετές φορές βρει περίεργο ότι, αν και έχουν πλεχθεί εγκώμια για τόσα πρόσωπα και πράγματα, ωστόσο κανένας, δεν έπλεξε ποτέ εγκώμιο του Έρωτα. Καλός τρόπος να περάσουν τη βραδιά θα ήταν αν κάθε μέλος της συντροφιάς εκφωνούσε ένα τέτοιο εγκώμιο, με πρώτο το Φαίδρο, από τον οποίο ξεκίνησε η πρόταση. Ο Σωκράτης συμφώνησε αμέσως με την ιδέα που, όπως δήλωσε, του άρεσε πάρα πολύ, αφού η «τέχνη του έρωτα ήταν η μόνη που κατείχε».

ΑΡΡΙΑΝΟΣ - Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις (2.22.6-2.23.6)

[2.22.6] Ὡς δὲ οὐδεμία ἔτι τοῖς Τυρίοις ἐκ τῶν νεῶν ὠφέλεια ἦν, ἐπῆγον ἤδη οἱ Μακεδόνες τὰς μηχανὰς τῷ τείχει αὐτῶν. κατὰ μὲν δὴ τὸ χῶμα προσαγόμεναι διὰ ἰσχὺν τοῦ τείχους οὐδὲν ἤνυον ὅ τι καὶ λόγου ἄξιον, οἱ δὲ κατὰ τὸ πρὸς Σιδῶνα τετραμμένον τῆς πόλεως τῶν νεῶν τινας τῶν μηχανοφόρων προσῆγον. [2.22.7] ὡς δὲ οὐδὲ ταύτῃ ἤνυεν, ἐς τὸ πρὸς νότον αὖ ἄνεμον καὶ πρὸς Αἴγυπτον ἀνέχον τεῖχος μετῄει πάντῃ ἀποπειρώμενος τοῦ ἔργου. καὶ ἐνταῦθα πρῶτον κατεσείσθη τε τὸ τεῖχος ἐπὶ μέγα καί τι καὶ κατηρίφθη αὐτοῦ παραρραγέν. τότε μὲν δὴ ὅσον ἐπιβαλὼν γεφύρας ᾗ ἐρήριπτο τοῦ τείχους ἀπεπειράθη ἐς ὀλίγον τῆς προσβολῆς· καὶ οἱ Τύριοι οὐ χαλεπῶς ἀπεκρούσαντο τοὺς Μακεδόνας.

[2.23.1] Τρίτῃ δὲ ἀπὸ ταύτης ἡμέρᾳ νηνεμίαν τε φυλάξας καὶ παρακαλέσας τοὺς ἡγεμόνας τῶν τάξεων ἐς τὸ ἔργον ἐπῆγε τῇ πόλει ἐπὶ τῶν νεῶν τὰς μηχανάς. καὶ πρῶτα μὲν κατέσεισε τοῦ τείχους ἐπὶ μέγα, ὡς δὲ ἀποχρῶν εἰς πλάτος ἐφάνη τὸ παρερρηγμένον, τὰς μὲν μηχανοφόρους ναῦς ἐπανάγειν ἐκέλευσεν· [2.23.2] ὁ δὲ δύο ἄλλας ἐπῆγεν, αἳ τὰς γεφύρας αὐτῷ ἔφερον, ἃς δὴ ἐπιβάλλειν ἐπενόει τῷ κατερρηγμένῳ τοῦ τείχους. καὶ τὴν μὲν μίαν τῶν νεῶν οἱ ὑπασπισταὶ ἔλαβον, ᾗ ἐπετέτακτο Ἄδμητος, τὴν ἑτέραν δὲ ἡ Κοίνου τάξις οἱ πεζέταιροι καλούμενοι, καὶ αὐτὸς ξὺν τοῖς ὑπασπισταῖς ἐπιβήσεσθαι τοῦ τείχους ᾗ παρείκοι ἔμελλεν. [2.23.3] τὰς τριήρεις δὲ τὰς μὲν ἐπιπλεῖν κατὰ τοὺς λιμένας ἀμφοτέρους ἐκέλευσεν, εἴ πως πρὸς σφᾶς τετραμμένων τῶν Τυρίων βιάσαιντο τὸν ἔσπλουν· ὅσαι δὲ αὐτῶν βέλη ἀπὸ μηχανῶν βαλλόμενα εἶχον ἢ ὅσαι τοξότας ἐπὶ τῶν καταστρωμάτων ἔφερον, ταύτας δὲ ἐκέλευσεν ἐν κύκλῳ περιπλεούσας τὸ τεῖχος ἐποκέλλειν τε ὅπῃ παρείκοι καὶ ἀνακωχεύειν ἐντὸς βέλους, ἔστε τὸ ἐποκεῖλαι ἄπορον γίγνοιτο, ὡς πανταχόθεν βαλλομένους τοὺς Τυρίους ἐν τῷ δεινῷ ἀμφιβόλους γίγνεσθαι.
[2.23.4] Ὡς δὲ αἵ τε νῆες αἱ σὺν Ἀλεξάνδρῳ προσέσχον τῇ πόλει καὶ αἱ γέφυραι ἐπεβλήθησαν τῷ τείχει ἀπ᾽ αὐτῶν, ἐνταῦθα οἱ ὑπασπισταὶ εὐρώστως κατὰ ταύτας ἀνέβαινον ἐπὶ τὸ τεῖχος. ὅ τε γὰρ Ἄδμητος ἀνὴρ ἀγαθὸς ἐν τῷ τότε ἐγένετο καὶ ἅμα Ἀλέξανδρος εἵπετο αὐτοῖς, τοῦ τε ἔργου αὐτοῦ καρτερῶς ἁπτόμενος καὶ θεατὴς τῶν ἄλλων ὅτῳ τι λαμπρὸν κατ᾽ ἀρετὴν ἐν τῷ κινδύνῳ ἐτολμᾶτο. [2.23.5] καὶ ταύτῃ πρῶτον ᾗ ἐπετέτακτο Ἀλέξανδρος ἐλήφθη τὸ τεῖχος, οὐ χαλεπῶς ἀποκρουσθέντων ἀπ᾽ αὐτοῦ τῶν Τυρίων, ἐπειδὴ πρῶτον βεβαίῳ τε καὶ ἅμα οὐ πάντῃ ἀποτόμῳ τῇ προσβάσει ἐχρήσαντο οἱ Μακεδόνες. καὶ Ἄδμητος μὲν πρῶτος ἐπιβὰς τοῦ τείχους καὶ τοῖς ἀμφ᾽ αὑτὸν ἐγκελευόμενος ἐπιβαίνειν βληθεὶς λόγχῃ ἀποθνήσκει αὐτοῦ· [2.23.6] ἐπὶ δὲ αὐτῷ Ἀλέξανδρος ἔσχε τὸ τεῖχος ξὺν τοῖς ἑταίροις. ὡς δὲ εἴχοντο αὐτῷ πύργοι τε ἔστιν οἳ καὶ μεταπύργια, αὐτὸς μὲν παρῄει διὰ τῶν ἐπάλξεων ὡς ἐπὶ τὰ βασίλεια, ὅτι ταύτῃ εὐπορωτέρα ἐφαίνετο ἐς τὴν πόλιν ἡ κάθοδος.

***

[2.22.6] Τώρα που δεν απέμενε πια για τους Τυρίους καμιά ωφέλεια από τα πλοία, οι Μακεδόνες άρχισαν να κινούν τις μηχανές τους προς το τείχος. Όταν όμως πλησίασαν εκεί από την πλευρά του μόλου, δεν κατόρθωσαν τίποτε το αξιόλογο, επειδή το τείχος ήταν ισχυρό· τότε κίνησαν μερικά μηχανοφόρα πλοία τους προς την μεριά του τείχους που έβλεπε προς τη Σιδώνα. [2.22.7] Επειδή όμως ούτε και εκεί πέτυχαν τίποτε, ο Αλέξανδρος στράφηκε προς το νότιο μέρος του τείχους, που υψωνόταν προς την Αίγυπτο, και εξέτασε το έργο από όλες τις μεριές. Εδώ για πρώτη φορά σείστηκε δυνατά και σε μεγάλη έκταση το τείχος της Τύρου και ένα μέρος του έπαθε ρήγμα και κατέπεσε. Τότε λοιπόν επιχείρησε ο Αλέξανδρος μικρή δοκιμαστική προσβολή, μόνο και μόνο για να τοποθετήσει γεφύρια στο μέρος του τείχους που είχε καταπέσει· οι Τύριοι όμως απέκρουσαν με ευκολία τους Μακεδόνες.
[2.23.1] Τρεις μέρες αργότερα ο Αλέξανδρος πέτυχε νηνεμία και, αφού ενθάρρυνε τους διοικητές των ταγμάτων που θα επιχειρούσαν την έφοδο, κίνησε κατά της πόλεως τις πολιορκητικές του μηχανές που ήταν τοποθετημένες πάνω στα πλοία. Στην αρχή κατέρριψε ένα μεγάλο μέρος του τείχους και, όταν το μέρος που είχε καταρριφθεί του φάνηκε αρκετά μεγάλο σε πλάτος, διέταξε τα μηχανοφόρα πλοία του να αποχωρήσουν· [2.23.2] αμέσως μετά οδήγησε εναντίον της πόλεως δύο άλλα πλοία του που μετέφεραν τις γέφυρες, τις οποίες σκεφτόταν να τοποθετήσει επάνω στο ρήγμα του τείχους. Το ένα πλοίο ανέλαβαν οι υπασπιστές που είχαν αρχηγό τον Άδμητο, ενώ το άλλο δόθηκε στο τάγμα του Κοίνου, στους πεζεταίρους, όπως ονομάζονταν. Ο ίδιος μαζί με τους υπασπιστές του σκόπευε να ανέβει στο τείχος, σε όποιο μέρος υπήρχε δυνατότητα. [2.23.3] Διέταξε μερικά πολεμικά πλοία του να πλεύσουν προς τα δυο λιμάνια, μήπως και μπορέσουν να παραβιάσουν την είσοδό τους, ενώ οι Τύριοι θα ήταν απασχολημένοι με αυτούς. Όσα πάλι πλοία έφεραν βέλη για να ριφθούν από τις μηχανές ή όσα μετέφεραν στα καταστρώματα τοξότες, αυτά τα διέταξε να πλησιάζουν, όπου ήταν δυνατόν, τη στεριά πλέοντας κυκλικά γύρω από το τείχος ή, αν τους ήταν αδύνατο να την πλησιάσουν, να σταματούν σε απόσταση βολής από αυτήν, ώστε οι Τύριοι, επειδή θα βάλλονταν από παντού, να μην ξέρουν πού να στραφούν κατά την κρίσιμη ώρα.
[2.23.4] Μόλις τα πλοία του Αλεξάνδρου πλησίασαν την πόλη και ρίχτηκαν από αυτά οι γέφυρες πάνω στο τείχος, άρχισαν οι υπασπιστές να τις ανεβαίνουν με γενναιότητα. Γιατί σε εκείνη την περίσταση και ο Άδμητος αναδείχθηκε άνδρας γενναίος και ο Αλέξανδρος τους ακολουθούσε, συμμετέχοντας ο ίδιος ενεργά στο πολεμικό έργο και παρατηρώντας συγχρόνως αν οι άλλοι τολμούσαν κατά τη μάχη μια λαμπρή πράξη ανδρείας. [2.23.5] Πρώτο μέρος του τείχους που κυριεύτηκε ήταν ακριβώς εκείνο όπου είχε ταχθεί ο Αλέξανδρος· από το μέρος αυτό αποκρούστηκαν χωρίς δυσκολία οι Τύριοι, επειδή εδώ για πρώτη φορά είχαν οι Μακεδόνες ανάβαση ασφαλή και όχι τελείως απόκρημνη. Ο Άδμητος λοιπόν, αφού ανέβηκε πρώτος στο τείχος και παρακίνησε τους άνδρες του να ανέβουν και αυτοί μαζί του, χτυπήθηκε με λόγχη και σκοτώθηκε εκεί· [2.23.6] αμέσως μετά από αυτόν, κατέλαβε το τείχος ο Αλέξανδρος μαζί με τους εταίρους. Κατόπιν, μόλις κυρίευσε μερικούς πύργους καθώς και τον μεταξύ τους χώρο, προχώρησε ο ίδιος μέσα από τις επάλξεις προς τα ανάκτορα, επειδή από το μέρος εκείνο φαινόταν πιο εύκολη η κατάβαση προς την πόλη.