ΟΜΗΡΟΣ: Ὀδύσσεια (2.405-2.434)

405 Ὣς ἄρα φωνήσασ᾽ ἡγήσατο Παλλὰς Ἀθήνη
καρπαλίμως· ὁ δ᾽ ἔπειτα μετ᾽ ἴχνια βαῖνε θεοῖο.
αὐτὰρ ἐπεί ῥ᾽ ἐπὶ νῆα κατήλυθον ἠδὲ θάλασσαν,
εὗρον ἔπειτ᾽ ἐπὶ θινὶ κάρη κομόωντας ἑταίρους.
τοῖσι δὲ καὶ μετέειφ᾽ ἱερὴ ἲς Τηλεμάχοιο·
410 «Δεῦτε, φίλοι, ἤϊα φερώμεθα· πάντα γὰρ ἤδη
ἀθρό᾽ ἐνὶ μεγάρῳ· μήτηρ δ᾽ ἐμοὶ οὔ τι πέπυσται,
οὐδ᾽ ἄλλαι δμῳαί, μία δ᾽ οἴη μῦθον ἄκουσεν.»
Ὣς ἄρα φωνήσας ἡγήσατο, τοὶ δ᾽ ἅμ᾽ ἕποντο.
οἱ δ᾽ ἄρα πάντα φέροντες ἐϋσσέλμῳ ἐπὶ νηῒ
415 κάτθεσαν, ὡς ἐκέλευσεν Ὀδυσσῆος φίλος υἱός.
ἂν δ᾽ ἄρα Τηλέμαχος νηὸς βαῖν᾽, ἄρχε δ᾽ Ἀθήνη,
νηῒ δ᾽ ἐνὶ πρύμνῃ κατ᾽ ἄρ᾽ ἕζετο· ἄγχι δ᾽ ἄρ᾽ αὐτῆς
ἕζετο Τηλέμαχος· τοὶ δὲ πρυμνήσι᾽ ἔλυσαν,
ἂν δὲ καὶ αὐτοὶ βάντες ἐπὶ κληῗσι καθῖζον.
420 τοῖσιν δ᾽ ἴκμενον οὖρον ἵει γλαυκῶπις Ἀθήνη,
ἀκραῆ Ζέφυρον, κελάδοντ᾽ ἐπὶ οἴνοπα πόντον.
Τηλέμαχος δ᾽ ἑτάροισιν ἐποτρύνας ἐκέλευσεν
ὅπλων ἅπτεσθαι· τοὶ δ᾽ ὀτρύνοντος ἄκουσαν.
ἱστὸν δ᾽ εἰλάτινον κοίλης ἔντοσθε μεσόδμης
425 στῆσαν ἀείραντες, κατὰ δὲ προτόνοισιν ἔδησαν,
ἕλκον δ᾽ ἱστία λευκὰ ἐϋστρέπτοισι βοεῦσιν.
ἔπρησεν δ᾽ ἄνεμος μέσον ἱστίον, ἀμφὶ δὲ κῦμα
στείρῃ πορφύρεον μεγάλ᾽ ἴαχε νηὸς ἰούσης·
ἡ δ᾽ ἔθεεν κατὰ κῦμα διαπρήσσουσα κέλευθον.
430 δησάμενοι δ᾽ ἄρα ὅπλα θοὴν ἀνὰ νῆα μέλαιναν
στήσαντο κρητῆρας ἐπιστεφέας οἴνοιο,
λεῖβον δ᾽ ἀθανάτοισι θεοῖσ᾽ αἰειγενέτῃσιν,
ἐκ πάντων δὲ μάλιστα Διὸς γλαυκώπιδι κούρῃ.
παννυχίη μέν ῥ᾽ ἥ γε καὶ ἠῶ πεῖρε κέλευθον.

***

Έτσι του μίλησε, και με σπουδή προχώρησε η Αθηνά Παλλάδα —
ακολουθούσε εκείνος της θεάς τα ίχνη.
Κι όταν κατέβηκαν στη θάλασσα κι έφτασαν στο καράβι,
βρήκαν εκεί στο περιγιάλι τους συντρόφους με τη μακριά τους κόμη.
Τότε ο γενναίος Τηλέμαχος πήρε τον λόγο και τους είπε:
410 «Φίλοι μου, εμπρός! πάμε να φέρουμε προμήθειες· είναι
έτοιμα τα πάντα, μαζεμένα στο παλάτι.
Αλλά προσέχετε· δεν ξέρει τίποτα για μένα η μάνα μου,
μήτε κι οι άλλες δούλες — μία μονάχα, που τον λόγο μου άκουσε.»
Μιλώντας, προηγήθηκε, οι άλλοι ακολουθούσαν.
Κι αμέσως όλα τα μετέφεραν, τα βόλεψαν πάνω
στο καλοκούβερτο καράβι, όπως τους έδινε την εντολή
του Οδυσσέα ο ακριβός του γιος.
Ανέβηκε ο Τηλέμαχος στο πλοίο, μετά την Αθηνά,
που πρώτη πήρε θέση εκεί στην πρύμνη· πλάι της κάθησε
ο γενναίος Τηλέμαχος. Τότε λύνουν οι άλλοι τις πρυμάτσες,
πήδησαν μέσα και καθίζουν στα ζυγά.
420 Η Αθηνά, τα μάτια λάμποντας, φύσηξε πίσω τους
πρίμο το αγέρι, φρέσκον πουνέντε, που τρικυμίζει με βοή το μπλάβο πέλαγο.
Δίνει το σύνθημα ο Τηλέμαχος, τους παραγγέλλει τα ξάρτια
οι σύντροφοι να πιάσουν — κι εκείνοι υπάκουσαν στην προσταγή του.
Σήκωσαν το ψηλό κατάρτι ελάτινο, το στήλωσαν στο κοίλο μεσοδόκι,
το δένουν με σχοινιά στην πλώρη, ψήλωσαν τα λευκά πανιά,
τραβώντας τα καλοπλεγμένα τους λουριά.
Φούσκωσε ο άνεμος το μεσιανό πανί, και γύρω στην καρίνα
χτυπούσε τώρα δυνατά το κύμα πορφυρό, όπως το πλοίο προχωρούσε —
πετώντας άνοιγε τον δρόμο του ανάμεσα στα κύματα.
430 Κι αφού είχαν δέσει πια καλά τα ξάρτια στο μελανό, γοργό καράβι,
έστησαν τους κρατήρες, τους ξεχείλισαν ως πάνω με κρασί,
και στάλαξαν σπονδή στους αθανάτους, αιωνίους θεούς,
πρώτα και μάλιστα για τη γλαυκόματη κόρη του Δία.
Όλη τη νύκτα τότε, ώσπου να ξημερώσει, έσχιζε το καράβι
τον θαλάσσιο δρόμο του.

Μη φοβάσαι άνθρωπο που γελά, μιλά και τραγουδά δυνατά

Αυτούς τους έξω καρδιά ανθρώπους άμα τους βρίσκετε να τους κρατάτε στη ζωή σας γιατί όσο πάει και σπανίζουν.

Από όλες τις κατηγορίες ανθρώπων που έχω συναντήσει στη ζωή μου –τρελούς και παλαβούς, εργασιομανείς, μουρμούρηδες, παραπονιάρηδες κλπ –, περισσότερο φοβάμαι τους σιωπηλούς. Αυτούς που στο αχανές βλέμμα τους, καταλαβαίνεις να ξεχειλίζουν αποτυπωμένες δεκάδες σκέψεις, που ποτέ δεν εξωτερικεύουν.

Αυτούς τους φοβάμαι και τους βαριέμαι κιόλας. Μου δημιουργούν καχυποψίες κι ανασφάλειες. Μου δίνουν την εντύπωση ότι συνεχώς κάτι κρύβουν ή ότι ετοιμάζουν κάποια εκδίκηση εις βάρος μου ή για κάποιον άλλον και μου γεννούν θεωρίες συνομωσίας.

Πώς μπορώ να συνυπάρξω με τέτοια άτομα όταν βρίσκομαι στην αντίπερα όχθη, να λέω δηλαδή όσα νιώθω και να εκφράζομαι έντονα; Και ποιος μπορεί, θα μου πείτε να νιώθει συνεχώς την πίεση του να προσπαθεί να καταλάβει τα αμίλητα, για να βγάλει μια άκρη. Είτε πρόκειται για μία σχέση, είτε για μία φιλία ή ακόμα και στο χώρο εργασίας.

Δείτε το αλλιώς. Ποιοι είναι συνήθως οι πιο αγαπητοί της παρέας και οι πιο καλοί συνάδελφοι; Οι αμίλητοι κατσούφηδες με το σκοτεινό τους βλέμμα ή αυτοί που γελούν δυνατά, μιλούν, και στις πιο καλές μέρες τους μπορεί ακόμη και να τραγουδούν ή κάνουν αστεία; Νομίζω αυτούς της πρώτης κατηγορίας δεν τους κρατάει καν το μυαλό σε κάποια μνήμη ενώ με τους δεύτερους οι αναμνήσεις είναι πολλές.

Οι άνθρωποι αυτοί είναι απαραίτητοι στη ζωή του καθενός. Για να τον ανεβάζουν όταν τείνει να πέσει ψυχολογικά και για να γεμίζουν τη ζωή του με ωραίες στιγμές και γέλιο. Αυτοί δε φοβούνται να τσαλακωθούν για να κάνουν τον άλλο να γελάσει, δε φοβούνται τον αυτοσαρκασμό και τη σάτιρα και δε σε αφήνουν να βυθιστείς στις σκέψεις σου όταν έχεις τις μαύρες σου.

Είναι ακομπλεξάριστοι κι ανοιχτά βιβλία. Αυτό που βλέπεις κι ακούς, είναι αυτό που βλέπεις κι ακούς. Δεν κρύβει τίποτα από πίσω. Αυτό που έχεις απέναντί σου είναι αληθινό. Όταν κάνεις βλακεία, θα την ακούσεις κι όταν κάνεις κάτι καλό, θα επιβραβευτείς.

Όταν τους θυμώσεις θα σου φωνάξουν μες στα μούτρα κι όταν τους μαλακώσεις την καρδιά, θα σε πάρουν μια ζεστή αγκαλιά. Όταν τους πληγώσεις, θα κλάψουν και θα σε πρήξουν αντί να σιωπήσουν για να σου κεράσουν μετά το δηλητήριό τους διαλυμένο στον καφέ σου.

Τελικά, οι άνετοι, οι ακομπλεξάριστοι κι οι θορυβώδεις είναι τα πιο καλά παιδιά και τα πιο αγαπητά. Δεν είναι κομπάρσοι στη ζωή των γύρω τους αλλά πρωταγωνιστούν. Δεν περνάνε απαρατήρητοι και κανείς δεν προσπαθεί να τους αποφύγει στο μεσημεριανό. Αντίθετα, όλοι σχεδόν παρακαλούν να μοιραστούν μαζί τους έστω και μία όμορφη στιγμή.

Κι είναι οι πιο εύκολοι στις σχέσεις. Μαζί τους δε χρειάζεται να λύσετε κανένα γρίφο. Η κοινή σας ζωή δεν κυλάει σε μία ευθεία γραμμή, αλλά έχει τα πάνω και τα κάτω της, τα έντονα συναισθήματα και τις δυνατές στιγμές της.

Τα τραγούδια στο μπάνιο και στο αυτοκίνητο, τους χορούς στα πάρτι αλλά και στο σαλόνι, τις ολονυχτίες συζητήσεις και χαζά γέλια. Τα αισθήματα πέφτουν άφθονα, όταν υπάρχουν. Δεν τα ψάχνετε με το σταγονόμετρο και δεν παρακαλάτε γι’ αυτά. Περισσότερο απ’ όλα δε νιώθετε ποτέ μόνοι και δεν πλήττετε.

Ίσως και κάποιοι να τους μισούν για τη θετική στάση ζωής που καταφέρνουν να κρατούν, ακόμη κι όταν όλα γύρω τους καταρρέουν. Ζηλεύουν το χαμόγελό τους γιατί βγαίνει μέσα απ’ την καλή τους καρδιά και δηλώνει ευτυχία, μία ευτυχία που οι ίδιοι ψάχνουν και δεν βρίσκουν πουθενά. Δεν ξέρουν ότι είναι μέσα τους, σκεπασμένη από την κακία και τα κόμπλεξ που βγάζουν στο έξω τους.

Αυτούς τους έξω καρδιά ανθρώπους άμα τους βρίσκετε να τους κρατάτε στη ζωή σας γιατί όσο πάει και σπανίζουν. Θα έχουν θετική επίδραση πάνω σας καθημερινά και θα σας «κολλήσουν» αυτά τα μικρόβια της αισιοδοξίας και της αγάπης, μέχρι που να γεμίσουν όλο σας το σώμα.

Να ακούτε, να αγκαλιάζεστε και να νιώθετε τα παιδιά σας

Να τα ακούτε τα παιδιά σας. Να τα αφουγκράζεστε. Να τα αγκαλιάζετε.

Ακόμα κι αν δεν το διατυπώνουν με λόγια, όλα τα παιδιά θα ήθελαν να κρατάτε τις υποσχέσεις σας. Αν υποσχεθείτε να τα ανταμείψετε, κάντε το, μα κι αν υποσχεθείτε να τα τιμωρήσετε κρατήστε και πάλι τον λόγο σας.

Να μην τα συγκρίνετε με άλλα παιδιά και μη διορθώνετε τα λάθη τους μπροστά σε άλλους. Καλύτερα όταν είναι μόνα τους.

Αφήστε τα μόνα τους να προσπαθούν να κάνουν πράγματα και μην τα κάνετε εσείς για αυτά. Έτσι θα μάθουν και θα αποκτήσουν αυτοπεποίθηση.
Να τα βοηθάτε να αναγνωρίζουν τα λάθη τους και όχι να σκαρφίζονται δικαιολογίες για να τα καλύψουν.

Να τα επιβραβεύετε και να τους χαμογελάτε. Έτσι θα μάθουν να είναι αισιόδοξα.
Όσο για τα όρια! Γονείς και δάσκαλοι, καλό θα ήταν να τα βάζουμε από νωρίς τα όρια στη σχέση μας με τα παιδιά.

Γι’ αυτό μην τους δίνετε ό,τι ζητήσουν, γιατί έτσι δοκιμάζουν μέχρι που μπορούν να φτάσουν απέναντί σας.

Το βασικότερο όλων;
Να τα αγαπάτε! Τα παιδιά που εισπράττουν πολλή αγάπη, μαθαίνουν να αγαπούν και να δίνουν με τη σειρά τους αγάπη.

Γι’ αυτό, λοιπόν, τα παιδιά και τα μάτια μας!

Συναντώντας ένα φάντασμα

Το μπουκάλι με το νερό παίζει ρυθμικά το δικό του παιχνίδι στα χέρια. Αμήχανα, προβληματισμένα, με το βλέμμα σταθερό και χαμένο στη γωνία του τσιμέντου. Το τσιγάρο έχει τελειώσει πια. Έχει πέσει η αυλαία κι οι σκηνές που παίζουν τώρα, είναι από τις κομμένες. Χαμόγελα, γέλιο, έρωτας και δυο σώματα να πάλλονται σε στιγμές χαράς. Κάπου εκεί, με βία τραβάει η πραγματικότητα για να συμμετάσχει στο σκηνικό και να το αλλάξει. Έτσι είναι η ζωή.

Άλλωστε, εκείνη πάντα στήνει τα πιο όμορφα παιχνίδια. Παιχνίδια, αγάπης, έρωτα, εκδίκησης και ηθικής ικανοποίησης. Παιχνίδια που έχουν μια χροιά τιμωρίας, κακίας και δυστυχίας, παθών κι αλλαγής. Ακόμη κι αυτά τα παιχνίδια, όμως, είναι μέρος της διαδικασίας· δεν μπορείς να μην τα συμπεριλάβεις ή να τα απορρίψεις. Συγκαταλέγονται στους κανονισμούς κι εμπεριέχονται στο παιχνίδι που στήνεται. Δικό σου μέλημα, να βγεις αλώβητος, να νικήσεις. Δικός σου σκοπός να καταφέρεις να παραμείνεις ζωντανός με τις λιγότερες απώλειες.

Τότε θα φανείς έντιμος αντίπαλος, δυνατός παίκτης. Είναι σκακιέρα η ζωή και πρέπει να φτάσεις στον αντίπαλο βασιλιά. Δεν έχει το πρόσωπο που προσδοκάς, ίσως να μην το είχε πότε, αλλά δεν έχει σημασία η όψη του. Σημασία έχει να κινείσαι προς αυτόν κι όχι προς τα πίσω. Ακόμη και στην αδικία, στην προδοσία και στην εκμετάλλευση το παιχνίδι θα συνεχίζεται. Και μη σου φανεί παράξενο που σε κάποια ανύποπτη χρονική στιγμή θα εισπράξεις αυτό που μοίρασες κάποτε απλόχερα. Είναι γιατί συνέχισες να παίζεις κι ήρθε η ώρα να λάβεις τους καρπούς των κόπων σου, τη νίκη σου και τη δικαίωσή σου.

Το σύμπαν πάντα γίνεται καθρέφτης, όχι όμως τη στιγμή που εμείς θέλουμε να δικάσει, μα όταν γουστάρει εκείνο. Όχι όταν νιώθουμε την έπαρση και τη σημαντικότητα να ρέει με αφθονία στο αίμα μας, μα όταν γουστάρει εκείνο. Όχι όταν μας πληγώσουν και θέλουμε εκδίκηση, μα όταν γουστάρει εκείνο. Κι ό,τι κι αν πούμε, πάλι μόνο μία θα είναι η απάντηση. Έχει ο καιρός γυρίσματα, μα δε θα γίνουν όποτε θέλουμε.

Κάπως έτσι, η ζωή σε φέρνει αντιμέτωπο με τον άνθρωπο που έχετε αφήσει στη μέση ένα τέλος, σε ανύποπτη στιγμή. Τα πόδια κόβονται, τα μάτια κοιτάζουν ξέφρενα σαν να βλέπουν φάντασμα, πότε δυναμικά και πότε κοιτώντας κάτω. Τα δάχτυλα κάνουν κινήσεις ακατάληπτες κι ένα τσιγάρο ανάβει βιαστικά για να πνίξει τις πεταλούδες στο στομάχι. Λάθος στιγμή διάλεξαν για να πανηγυρίσουν. Δεν είναι γιορτή αυτή η συνάντηση, δεν είναι χαρά. Ούτε κηδεία είναι όμως. Είναι κάτι απροσδιόριστο, ένα συναίσθημα από μόνο του. Ίσως αυτή τη γεύση να έχει η προσπάθεια όταν μένει μισή, ίσως η ίδια η ζωή να λέει «τώρα θα σας χώσω ένα χαστούκι για να δω πώς θ’ αντιδράσετε».

Παίκτες στο ίδιο παιχνίδι, μα σε διαφορετικές πίστες, που για μια τόση δα στιγμή τους έβαλε ξανά η ζωή στον ίδιο χώρο να παίξουν. Τα μάτια μένουν να κοιτάνε εκείνη την τσιμεντένια γωνία αφού η παρουσία προσπεράσει και φύγει τελικά. Σαν να υγραίνουν λιγάκι. Πόσο περίεργο να είσαι ξανά μια ανάσα, από κάποιον που είστε τόσο μακριά. Και πόσο, αλήθεια, επίπονο, να είσαι τόσο μακριά, ξανά, με κάποιον που για μια στιγμή υπήρξατε τόσο κοντά. Μάλλον έτσι είναι το παιχνίδι.

Το Messy Play και τα οφέλη στην ψυχοσωματική ανάπτυξη των βρεφών, παιδιών και εφήβων

Το παιχνίδι καλύπτει την έμφυτη ανάγκη του παιδιού για χαλάρωση, εξερεύνηση και πειραματισμό. Μέσα από το παιχνίδι το παιδί ανακαλύπτει τον κόσμο και τις δυνατότητες του. Παίζοντας σε ένα ασφαλές περιβάλλον, καθοδηγούμενα από τις αισθήσεις τους, την φαντασία τους (συμβολικό παιχνίδι) και τη δημιουργικότητά τους, τα παιδιά αναπτύσσουν δυνατότητες και ικανότητες που συμβάλλουν σημαντικά στη ψυχοσωματική τους ανάπτυξη.

Υπάρχουν διάφορα είδη παιχνιδιού, όπως το συμβολικό παιχνίδι, το παιχνίδι φαντασίας, ρόλων και ανάμεσα σ’ αυτά και το λεγόμενο ακατάστατο, αισθητηριακό παιχνίδι ή αλλιώς messy ή sensory play.

Το messy play είναι το ακατάστατο παιχνίδι, στο οποίο κυριαρχεί η χρήση των πέντε αισθήσεων. Μέσα απ’ αυτό επιτρέπεται στα παιδιά να δημιουργήσουν ένα ελεγχόμενο χάος, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιούν τις αισθήσεις τους με λογικό κι εκπαιδευτικό τρόπο. Κι ενώ η ιδέα της δημιουργίας ενός τεράστιου χάους συχνά τρομάζει τους γονείς, τα οφέλη του μπορεί να τους εκπλήξουν.

Το ακατάστατο παιχνίδι και το αισθητηριακό παιχνίδι είναι δύο όροι που περιγράφουν ουσιαστικά την ίδια δραστηριότητα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ανάλογα με την ηλικία του κάθε παιδιού και το αναπτυξιακό στάδιο. Και τα δύο αναφέρονται στη δραστηριότητα κατά την οποία τα παιδιά δημιουργούν ακαταστασία και χρησιμοποιούν το σώμα τους για να απτικές κυρίως αισθήσεις.

Τα υλικά του Messy & Sensory Play

Τα πιο διαδεδομένα υλικά που χρησιμοποιούνται στο αισθητηριακό παιχνίδι είναι παραδοσιακά ακατάστατα συστατικά όπως πηλός, μπογιά, άμμος, λάσπη, νερό, χρώματα ζαχαροπλαστικής κ.α. Επίσης, μπορούν να προέλθουν από τα ντουλάπια της κουζίνας.

Η ιδέα είναι να χρησιμοποιηθούν διαφορετικά υλικά για να βοηθηθούν τα παιδιά όλων των ηλικιών και ικανοτήτων να πειραματιστούν και να εξερευνήσουν διάφορες υφές, να συνηθίσουν σε διαφορετικές αισθήσεις χρησιμοποιώντας τα χέρια και τα δάχτυλά των χεριών τους ή ακόμα και τα δάχτυλα των ποδιών τους.

ΜΕΡΙΚΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΑ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΟ ΑΚΑΤΑΣΤΑΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΣ ΠΟΛΥ ΚΑΛΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΘΟΥΝ ΝΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΣΕ ΝΕΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΧΩΡΙΣ ΠΙΕΣΗ.

Ποια είναι τα οφέλη;

Το ακατάστατο παιχνίδι ενισχύει τη δημιουργικότητα και τη φαντασία, ενθαρρύνει τις γλωσσικές και επικοινωνιακές δεξιότητες, διευκολύνει τη συγκέντρωση και προάγει τη σωματική ανάπτυξη.

Δημιουργικότητα και Φαντασία

Το ακατάστατο παιχνίδι δεν έχει τελικό στόχο. Τα παιδιά αφήνονται να εξερευνήσουν τα υλικά που έχουν μπροστά τους με όποιον τρόπο θέλουν. Μπορούν να αγγίξουν, να μυρίσουν, να γευτούν (αν χρειάζεται), να ακούσουν και να δουν κάθε αντικείμενο με όποιον τρόπο επιθυμούν. Η αλληλεπίδραση με το περιβάλλον ενισχύει τη δημιουργικότητά τους και τους προκαλεί χαρά, διεγείρει την περιέργειά τους και να τους επιτρέπει να κάνουν ερωτήσεις αναζητώντας τις δικές τους απαντήσεις καθώς εξερευνούν κάθε νέο αντικείμενο.

Γλώσσα και Επικοινωνία

Ακόμη και τα μωρά ή τα μη λεκτικά παιδιά μπορούν να αποκτήσουν πολύτιμες δεξιότητες επικοινωνίας μέσω του ακατάστατου παιχνιδιού. Χρησιμοποιώντας χειρονομίες, εκφράσεις του προσώπου ή ακόμα και το γέλιο ή άλλους θορύβους, μπορούν να μοιραστούν τι σκέφτονται ή αισθάνονται καθ’ όλη τη διάρκεια του παιχνιδιού τους. Η χρήση αντικειμένων όπως είναι οι κύβοι του αλφάβητου ή τετραγωνάκια σκραμπλ μπορεί να ενισχύσει την εκμάθηση της ορθογραφίας. Επίσης, μπορεί να ωφεληθούν ιδιαίτερα τα παιδιά με ειδικές μαθησιακές ανάγκες, καθώς χαλαρώνουν και μαθαίνουν δημιουργώντας έναν εξατομικευμένο τρόπο μάθησης. Επιπλέον, η υποβολή ερωτήσεων ανοιχτού τύπου σχετικά με το τι συμβαίνει μπορεί να προσφέρει ευκαιρίες για συζήτηση, ενώ η ίδια η πράξη του ομαδικού παιχνιδιού επιτρέπει την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων.

Συγκέντρωση

Το ακατάστατο παιχνίδι μπορεί να μοιάζει χαοτικό, αλλά στην πραγματικότητα απαιτεί συχνά υψηλή συγκέντρωση από τα παιδιά. Συλλογίζονται πάνω σε κάθε νέα ανακάλυψή τους, συγκεντρώνονται στις αισθήσεις τους κι επεξεργάζονται τα συναισθήματά τους.

Φυσική Ανάπτυξη

Το ακατάστατο παιχνίδι βοηθά στην εξάσκηση των ελεγχόμενων κινήσεων που απαιτούν καλό συντονισμό χεριού-ματιού. Το να ρίχνουν τα παιδιά νερό από ένα δοχείο σ’ ένα άλλο, να φτυαρίζουν άμμο, να σχεδιάζουν ή να ζωγραφίζουν μέσα σε μια δεδομένη περιοχή μπορεί να ενισχύσει την ανάπτυξη των σωματικών δεξιοτήτων τους – κάτι που είναι ιδιαίτερα ευεργετικό για τα παιδιά στο φάσμα του αυτισμού, αλλά όχι μόνο.

Στο ακατάστατο παιχνίδι χρησιμοποιούνται τα χέρια και τα δάχτυλα, γεγονός που προάγει την ανάπτυξη των λεπτών κινητικών δεξιοτήτων. Ενισχύεται η επιδεξιότητα των δακτύλων, η δύναμη των χεριών και των ώμων – δεξιότητες όλες απαραίτητες για τη γραφή στο μέλλον. Το ακατάστατο παιχνίδι ενδυναμώνει επίσης την ισορροπία του σώματος και τη χωρική επίγνωση, ενισχύοντας τις αδρές κινητικές δεξιότητες.

Γλωσσικές δεξιότητες

Το ακατάστατο παιχνίδι είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο για την ανάπτυξη νέου λεξιλογίου και γι’ αυτό το λόγο μπορεί εύκολα να ενσωματωθεί στην εκπαίδευση. Η υποβολή ερωτήσεων σχετικά με την εμφάνιση ή την αίσθηση των υλικών απαιτεί από το παιδί να σκεφτεί νέες περιγραφές κι έτσι να ενισχύει το λεξιλόγιο του.

Είναι επίσης ένας θαυμάσιος τρόπος για να διδάξετε συμβολισμούς μέσω του ευφάνταστου παιχνιδιού. Μετατρέψτε τη ζύμη παιχνιδιού σε βουνό ή ένα κουτί με άμμο σε μια απέραντη έρημο. Δώστε στα παιδιά την ευκαιρία να χρησιμοποιήσουν πιο σύνθετη γλώσσα χρησιμοποιώντας περιγραφικά επίθετα.

Εν κατακλείδι, με το Messy ή Sensory Play τα παιδιά δημιουργούν ελεύθερα και με τις δικές τους ικανότητες ξεχωριστά, ένα ελεγχόμενο «χαοτικό» παιχνίδι. Ανεξαιρέτως ηλικίας, όλα τα παιδιά (τυπικής ή άτυπης ανάπτυξης) μπορούν να παίξουν μαζί και να εξελιχθούν μέσα από το δικό τους ξεχωριστό παιχνίδι. Με τη μη κατηγοριοποίηση και με τη δημιουργία ομάδων από παιδιά όλων των δυνατοτήτων, προωθείται η ισοτιμία, η συνεργασία και πρωτίστως η ελευθερία

Wabi-Sabi: H αγάπη για το μη-τέλειο

Δεν υπάρχει σε κάποια ευρωπαϊκή γλώσσα ακριβής μετάφραση αυτού που στην Ιαπωνία λένε: wabi-sabi.

Πρόκειται για την τέχνη του μη-τέλειου. Αφορά την αναζήτηση της ομορφιάς, σε εκεινο που στην αρχή μπορει να μοιάζει οχι χρήσιμο ή ακομα και άσχημο, ατελές .

Ειναι η εκτίμηση στο γήινο και στο αυθεντικό.Σε εκεινο που δεν ειναι τεχνητά ή ακομη και φυσικά πανέμορφο, τελειο, απαστράπτον.

Είναι η αποδοχή της παροδικότητας κάθε ομορφιάς , η αποδοχή του πρόσκαιρου.

Το wabi-sabi μπορει να εκτιμήσει την ομορφιά του γκρίζου τοπίου ενος Δεκέμβρη, διχως νοσταλγίες για το πλούσιο απο χρώματα καλοκαίρι.

Το wabi-sabi μπορει θα εκτιμήσει την ομορφιά ενος γερασμένου και πεσμένου κορμού στο δασος, αντι για τα δυνατα και υψηλά δεντρα.

Κάποτε δυνατός υπήρξε, και ο γερασμένος κορμός. Δεν του αξίζει και εκείνου θαυμασμός;

Θα εκτιμήσει το άδειο και ερημωμένο κτίριο, θα ψάξει σε αυτο την ομορφιά και οχι σε καποιον εντυπωσιακό ουρανοξύστη.

Θα εκτιμήσει τα σημάδια και τις ρωγμές στους τοίχους (και οχι την αψεγάδιαστη τελειότητα) που μαρτυρα οτι δόθηκε μάχη με τον ανίκητο χρονο.

Το wabi-sabi θα αγκαλιάσει ενα απλό φθινοπωρινό πρωινό.

Σε εναν κηπο πλούσιο με φυτεμένα τριαντάφυλλα, το wabi-sabi μπορεί να βρει την ομορφιά ακόμη και στο κουρασμένο μοναχικό αγριόχορτο που παλευει να ζησει διπλα στον φράχτη.

Το wabi-sabi καταλαβαίνει τους κυκλους της φυσης: θαυμάζει την ακμή, αλλα δεν την αποθεώνει. Δεν έχει ψευδαισθήσεις μονιμότητας, καταλαβαίνει και δέχεται το πρόσκαιρο όλων των πραγμάτων, σε κάθε εκδήλωση της ζωής.

Το wabi-sabi, μας θυμίζει πως ειμαστε περαστικοί επισκέπτες, ζωντανές μαρτυρίες μιας ατελούς παροδικότητας.

Πως τα σώματά μας απο την στιγμη που γεννιόμαστε ξεκινάνε την πορεία της φθοράς, μα η φθορά του γήρατος έχει και αυτή την δική της ομορφιά.

Τελος, το wabi-sabi μπορει να κατανοήσει το πρόσκαιρο των σχέσεων ή ακόμη και της επιτυχίας:

"Μονος του ο κέδρος
σε χρώματα που δεν μπορουν να ονομαστούν,
υψώνεται χωρις θλιψη
στην ομίχλη του φθινόπωρου."

Wabi-Sabi ειναι η ομορφιά που ειναι σιωπηλή, η ομορφιά που δεν αστράφτει.

Αυτη που υπαρχει παντου, χωρις να το φωνάζει και που την προσπερνάμε.

Wabi-Sabi ειναι η αναγνώριση της ομορφιάς του μη-τέλειου, του μη-ακέραιου, εκείνου που δεν είναι δυνατό και ρωμαλεο: ακόμα και ένα γερασμένο ξύλινο πάτωμα που τρίζει και δεν αστράφτει είναι -ακόμα και έτσι- όμορφο: σε κάθε τριξιμο, λες και διηγείται στιγμές που έζησε.

Wabi-Sabi είναι η αναγνώριση, ότι σε εκείνο που εκλαμβάνουμε ως μη τέλειο υπάρχει και εκεί κρυμμένη ομορφιά που περιμενει υπομονετικά στη σιωπη και μακρυά από το φως: να ανακαλυφθεί, να της αναγνωριστεί η αξία που της πρέπει.

Λουκιανός: Ο ευνούχος

Μήτε άρρεν μήτε θήλυ - Ιστορίες ευνούχων στην αρχαιότητα

Ο σύντομος διάλογος που ακολουθεί έχει απλή δομή. Ο Λυκίνος, που αποτελεί λογοτεχνικό προσωπείο του ίδιου του Λουκιανού, συνομιλεί με τον Πάμφιλο και του ανακοινώνει μια πολύ ιδιότυπη δίκη που συνέβη στην αγορά των Αθηνών. Η εξιστόρηση της περίεργης αυτής δίκης αφορμάται ίσως από ένα πραγματικό ιστορικό γεγονός και στόχο έχει τη διακωμώδηση των φιλοσόφων και την αποκάλυψη των καθαρά ωφελιμιστικών και υλικών αιτίων της ενασχόλησής τους με τη φιλοσοφία.

Το 176 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Μάρκος Αυρήλιος (161–180), ενόσω βρισκόταν σε επίσκεψη στην Αθήνα, ανακοίνωσε την ίδρυση έμμισθων εδρών φιλοσοφίας και ρητορικής. Η έδρα της ρητορικής ήταν μία και δόθηκε στον ρήτορα Θεόδωρο από τον ίδιο τον αυτοκράτορα. Οι έδρες της φιλοσοφίας, αντιθέτως, ήταν πολλές (κατά πάσα πιθανότητα οκτώ), και αντιστοιχούσαν, ανά δύο, στις σημαντικότερες σχολές φιλοσοφίας της εποχής: την πλατωνική, την περιπατητική, τη στωική και την επικούρεια. Η πλήρωσή τους ανατέθηκε στον Ηρώδη τον Αττικό, ο οποίος πρέπει και να έκανε τους πρώτους διορισμούς. Η αμοιβή των φιλοσόφων ανερχόταν στο ιδιαίτερα υψηλό ποσό των δέκα χιλιάδων δραχμών ετησίως.

Η μετάφραση βασίστηκε στο αποκατεστημένο αρχαίο κείμενο της έκδοσης του M. D. MacLeod, Luciani opera, τόμος ΙΙΙ, Οξφόρδη: Oxford University Press 1980, σ. 70–75.

Λουκιανός - Ο ευνούχος

Ο ευνούχος

ΠAMΦIΛOΣ: Από πού μας έρχεσαι, Λυκίνε, έτσι σκασμένος απ’ τα γέλια; Πάντοτε, βέβαια, είσαι μες στην καλή χαρά και λαμπερός· όμως, αυτό που σου συμβαίνει τώρα φαίνεται να ξεπερνά τα ειωθότα: δεν μπορείς με τίποτε να σταματήσεις να γελάς.

ΛΥΚΙΝΟΣ: Από την αγορά έρχομαι, Πάμφιλε, και θα σε καταστήσω αμέσως κοινωνό του γέλιου μου μόλις ακούσεις σε τι είδους δίκη παραβρέθηκα: φιλόσοφοι άνθρωποι να ερίζουν μεταξύ τους!

ΠAMΦ.: Στ’ αλήθεια, αυτό που λες είναι πράγματι αστείο, να βρίσκονται σε επίσημη αντιδικία άνθρωποι που φιλοσοφούν, ενώ θα έπρεπε κανονικά, ακόμα και μεγάλες αν είχαν διαφορές, να μπορούν να τις επιλύσουν ειρηνικά.

ΛΥΚ.: Μα πώς, καλέ μου, ειρηνικά να επιλύσουν διαφορές αυτοί που, μόλις συναντήθηκαν, έσυραν ολόκληρες άμαξες από βρισιές ο ένας στον άλλον, με τρομερές κραυγές, επιμονή και πείσμα;

ΠAMΦ.: Μήπως λοιπόν, Λυκίνε, τσακώνονταν για ιδέες, ως συνήθως, γιατί ανήκαν σε διαφορετικές σχολές;

ΛΥΚ.: Κάθε άλλο. Διαφορετικό ήταν το ζήτημα και θα σ’ το πω. Είχαν και οι δυο τις ίδιες πεποιθήσεις και ανήκαν μάλιστα στην ίδια σχολή. Όμως, συστάθηκε δίκη μεταξύ τους και ως δικαστές παραβρέθηκαν για να ψηφίσουν οι καλύτεροι και γηραιότεροι και σοφότεροι άνδρες της πόλης, αυτοί ενώπιον των οποίων θα ντρεπόταν κανείς και μόνον να πει κάτι παράταιρο, όχι να κάνει τέτοιες αναισχυντίες…

ΠAMΦ.: Εμπρός λοιπόν, δεν μου λες τώρα την ουσία της δίκης για να καταλάβω κι εγώ τι, τέλος πάντων, σου προκάλεσε τα τόσα γέλια;

ΛΥΚ.: Ιδρύθηκαν, όπως γνωρίζεις, Πάμφιλε, από τον αυτοκράτορα έδρες φιλοσοφίας έμμισθες, με διόλου ευκαταφρόνητη αμοιβή, για τις διάφορες σχολές των φιλοσόφων —εννοώ τους Στωικούς και τους Πλατωνικούς και τους Επικουρείους, και ακόμα αυτούς του Περιπάτου—, έδρες ίδιες για όλους. Και μόλις πεθάνει αυτός που κατέχει την έδρα πρέπει κάποιος άλλος να τον διαδεχτεί εκλεγμένος με την ψήφο των αξιοτέρων. Και το έπαθλο δεν είναι καμιά ασπίδα από δέρμα βοδιού, όπως λέει ο ποιητής, ούτε κανένα ζώο για θυσία, αλλά δέκα χιλιάδες δραχμές ετησίως — για να κάνει τι; για να συνομιλεί με νεαρούς!

ΠAMΦ.: Αυτά τα ξέρω. Άκουσα, μάλιστα, ότι κάποιος πρόσφατα πέθανε από δαύτους, νομίζω ο ένας από τους δύο Περιπατητικούς.

ΛΥΚ.: Αυτή ακριβώς, Πάμφιλε, είναι η ωραία Ελένη που για τα μάτια της μονομαχούσαν. Και έως εδώ, καλά· τίποτε το ιδιαίτερα αστείο — αν εξαιρέσεις, βέβαια, το γεγονός ότι, ενώ ισχυρίζονται πως είναι φιλόσοφοι και πως περιφρονούν δήθεν τα χρήματα, κατόπιν αγωνίζονται γι’ αυτά σαν να ήταν η πατρίδα που κινδύνευε και τα ιερά των πατέρων τους και οι προγονικοί τους τάφοι...

ΠAMΦ.: Μα τούτο είναι και η επίσημη άποψη των Περιπατητικών: να μην περιφρονεί κανείς τα χρήματα τελείως αλλά να τα θεωρεί κι αυτά ως ένα απ’ τ’ αγαθά, το τρίτο στη σειρά.

ΛΥΚ.: Σωστά. Τέτοια πιστεύουν και, συνεπώς, ο πόλεμός τους έγινε σύμφωνα με τις πάτριες πεποιθήσεις. Όμως άκου τώρα τι συνέβη μετά. Πολλοί και διάφοροι ήταν αυτοί που αγωνίζονταν να κερδίσουν τη θέση εκείνου του νεκρού — όχι στον τάφο. Δύο, όμως, ήταν οι επικρατέστεροι αντίπαλοι, ο Διοκλής ο γέροντας —ξέρεις ποιον εννοώ, τον εριστικό — και ο Βαγώας, που κατά πώς φαίνεται είναι ευνούχος .Και αγωνίστηκαν πρώτα στα λόγια και απέδειξε ο καθένας τους ότι γνωρίζει βαθιά τις απόψεις της σχολής και ότι κατέχει γερά τον Αριστοτέλη και τις θέσεις του. Και, μα τον Δία, κανένας από τους δυο δεν ήταν καλύτερος από τον άλλον. Προς το τέλος όμως της δίκης το ζήτημα περιπλέχτηκε ως εξής. Αφήνοντας κατά μέρος την επίδειξη των γνώσεών του ο Διοκλής στράφηκε προς τον Βαγώα και προσπαθούσε να τον ανακρίνει εξονυχιστικά για τον τρόπο του βίου του. Ομοίως και ο Βαγώας, κατόπιν, ανέκρινε τον αντίπαλό του για τη δική του τη ζωή.

ΠAMΦ.: Δικαιολογημένα, Λυκίνε. Μάλιστα, το μεγαλύτερο μέρος του λόγου τους θα έπρεπε να περιστρέφεται γύρω απ’ αυτό το θέμα. Και εγώ, αν τύχαινε να είμαι δικαστής, σ’ αυτό θα αφιέρωνα, μου φαίνεται, τον περισσότερο χρόνο: να μάθω ποιος ζει καλύτερα και όχι ποιος έχει τη μεγαλύτερη ευχέρεια στα λόγια· γιατί αυτός θα ήταν, φρονώ, καταλληλότερος για νίκη.

ΛΥΚ.: Σωστά τα λες, κι είμαι κι εγώ της ίδιας γνώμης. Αφού, λοιπόν, εξάντλησαν βρισιές και ανακρίσεις, στο τέλος είπε ο Διοκλής ότι δεν είναι θεμιτό, ούτε και κατά διάνοιαν, να ζητάει ο Βαγώας θέση φιλοσοφίας και σχετικά βραβεία, γιατί είναι… ευνούχος. Έλεγε, μάλιστα, ότι οι «τέτοιοι» όχι μόνον από τη φιλοσοφία να αποκλείονται πρέπει αλλά και από τα ιερά και τα περιρραντήρια και από όλες τις κοινωνικές εκδηλώσεις, γιατί είναι δυσοίωνο και τρομερό το θέαμα ένας πολίτης που ανυποψίαστος βγαίνει από το σπίτι του να δει ξάφνου μπροστά του έναν τοιούτον. Και λόγος πολύς γινόταν γύρω από το θέμα αυτό, καθώς ο Διοκλής ισχυριζόταν ότι ο ευνούχος δεν είναι ούτε άνδρας ούτε γυναίκα αλλά κάτι το σύνθετο και μεικτό και τερατώδες και έξω από την ανθρώπινη τη φύση.

ΠAMΦ.: Κατηγορία πρωτόγνωρη αναφέρεις, Λυκίνε, και ήδη κι εγώ αρχίζω να γελώ καθώς ακούω τούτη την παράδοξη μομφή. Και ο άλλος; Τι έκανε; Παρέμεινε άραγε μουγκός ή μήπως προσπάθησε να αντικρούσει όσα του καταμαρτυρούσαν;

ΛΥΚ.: Στην αρχή από ντροπή κι από δειλία —συναισθήματα συνηθισμένα σε δαύτους— σιωπούσε επί μακρόν και κοκκίνιζε, ίδρωνε και ξεΐδρωνε. Στο τέλος όμως με μια λεπτή, σχεδόν κοριτσίστικη φωνή που μόλις ακουγόταν είπε ότι δεν είναι σωστό να τον αποκλείει ο Διοκλής από τη φιλοσοφία ως ευνούχο, αφού και οι γυναίκες επιτρέπεται να την ασκούν. Και μετά ήρθαν οι Ασπασίες και οι Διοτίμες και οι Θαργηλίες ως μάρτυρες υπεράσπισης και επίσης κάποιος Κέλτης ευνούχος, μέλος της Ακαδημίας, που λίγο πριν από τη δική μας εποχή τιμήθηκε ιδιαίτερα από τους Έλληνες. Όμως ο Διοκλής ανταπάντησε ότι και κείνον τον Κέλτη, αν τριγύριζε τώρα ζωντανός και έκανε τα ίδια, θα τον απέκλειε απ’ τη φιλοσοφία δίχως να φοβηθεί διόλου την καλή γνώμη των πολλών. Μάλιστα, απάγγειλε από μνήμης και κάποιες μομφές που είχαν εκτοξευτεί εναντίον του από Στωικούς και Κυνικούς για να παρωδήσουν τη σωματική του έλλειψη. Αυτά, λοιπόν, τα θέματα απασχολούσαν τους δικαστές. Και το πιο σημαντικό πρόβλημα ήταν τούτο: άραγε θα έπρεπε ή όχι να επιλεγεί κάποιος ευνούχος που θέλει να σταδιοδρομήσει στη φιλοσοφία και των νέων την παιδεία αξιώνει ν’ αναλάβει; O ένας έλεγε ότι ο φιλόσοφος πρέπει και εμφάνιση και αρτιμέλεια να έχει και, πάνω απ’ όλα, γενειάδα μακριά, και να φαίνεται αξιόπιστος σε όσους θέλουν να μάθουν απ’ αυτόν, κατάλληλος όμως και για τις δέκα χιλιάδες που από τον αυτοκράτορα θα πάρει, ενώ ένας ευνούχος είναι χειρότερος και από τους Γάλλους, τους ιερείς της Κυβέλης. Γιατί αυτοί, τουλάχιστον, είχαν κάποτε δοκιμάσει την ανδρική φύση, ενώ αυτός έχει ευθύς εξ αρχής αποκοπεί απ’ αυτήν, και είναι αμφιβόλου φύσεως πλάσμα, σαν τις κουρούνες που ούτε με τα περιστέρια αλλά ούτε και με τα κοράκια τις συγκαταλέγουμε. O άλλος έλεγε ότι η παρούσα κρίση δεν αφορά το σώμα αλλά τη δύναμη της ψυχής και ότι πρέπει να εξεταστεί το μυαλό και η γνώση των θεμάτων της επιστήμης· και μετά έφερε ως μάρτυρα τον ίδιο τον Αριστοτέλη που εκτιμούσε τόσο πολύ τον ευνούχο Ερμεία, τον τύραννο του Αταρνέα, ώστε να θυσιάζει προς τιμήν του όπως στους θεούς. Μάλιστα, τόλμησε ο Βαγώας να προσθέσει και κάτι σαν το εξής: ότι είναι καλύτερος ένας ευνούχος για δάσκαλος των νέων, αφού ούτε να τον διαβάλει κανείς μπορεί στους μαθητές του, ούτε να πάθει ό,τι έπαθε ο Σωκράτης, να κατηγορηθεί δηλαδή ότι διαφθείρει πιτσιρίκια. Κι επειδή χλευάστηκε τα μάλα που δεν έχει γένια, με χάρη, όπως τουλάχιστον νόμισε ο ίδιος, το αντέκρουσε κι αυτό. «Αν από την πλούσια», είπε, «γενειάδα να κρίνουμε πρέπει τους φιλοσοφούντες, τότε ο τράγος θα άξιζε στ’ αλήθεια να προκριθεί πάνω απ’ όλους!» 10. Τότε, ένας άλλος από τους παρόντες —ας μην φανερώσουμε το όνομά του13— είπε: «ωστόσο, άνδρες δικαστές, τούτος εδώ, με το λείο πρόσωπο, την κοριτσίστικη φωνή και το παρουσιαστικό εν γένει του ευνούχου, θα σας φανεί, άμα γδυθεί, άνδρας με τα όλα του. Και αν δεν λένε ψέματα όσοι αναφέρονται σ’ αυτόν, πιάστηκε κάποτε στα πράσα με μία παντρεμένη και βρέθηκε, όπως λέμε, με το πιστόνι στον κύλινδρο. Αλλά τότε, επειδή ανέτρεξε στις περί ευνούχου φημολογίες και βρήκε εκεί κατάλληλο κρησφύγετο, αφέθηκε ελεύθερος γιατί οι δικαστές δεν πείστηκαν για την κατηγορία έχοντας ως τεκμήριο αθωότητας το παρουσιαστικό του. Τώρα, όμως, μου φαίνεται θ’ αλλάξει μάλλον τροπάριο προς χάριν του προκείμενου μισθού». Ενόσω λέγονταν αυτά, γέλια ακούγονταν από όλους, όπως είναι άλλωστε και φυσικό. O Βαγώας, όμως, όλο και περισσότερο εκνευριζόταν κι άλλαζε χίλια χρώματα και τον έλουζε κρύος ιδρώτας. Κι ούτε, από τη μια μεριά, του φαινόταν σωστό να αποδεχτεί την κατηγορία της μοιχείας ούτε όμως, από την άλλη, του έμοιαζε άχρηστη η κατηγορία στην παρούσα περίσταση.

ΠAMΦ.: Πραγματικά, είναι αστεία όλα αυτά, Λυκίνε, και θα σας χάρισαν προφανώς μια διόλου συνηθισμένη ψυχαγωγία. Τι όμως έγινε στο τέλος; Πώς έβγαλαν την ετυμηγορία τους οι δικαστές;

ΛΥΚ.: Δεν συμφωνούσαν, βέβαια, όλοι μεταξύ τους. Κάποιοι ήθελαν να τον γδύσουν και να τον εξετάσουν, όπως τους δούλους που αγοράζουμε, για να διαπιστώσουν εάν τάχα δύναται να φιλοσοφεί με αρχίδια. Και κάποιοι άλλοι —και τούτο ήταν ακόμα πιο αστείο— έστειλαν να φέρουν γυναίκες «από σπίτι» για να τον βάλουν να συνουσιαστεί: να τις πηδάει, δηλαδή, καθ’ ην στιγμήν ένας δικαστής, ο γηραιότερος και πιο αξιόπιστος απ’ όλους, θα είναι παρών και θα κοιτά εάν πράγματι φιλοσοφεί. Κατόπιν τούτου, επειδή τα γέλια τούς είχαν όλους καταλάβει πλήρως και κανένας από τους παρόντες δεν μπορούσε να κρατήσει την κοιλιά του να μην σπάσει, αποφάσισαν να αναπέμψουν το θέμα στην Ιταλία για να εκδικασθεί εκεί. Τώρα, λοιπόν, ο ένας τους γυμνάζεται, όπως λένε οι φήμες, στη ρητορική: ετοιμάζει επιχειρήματα και συντάσσει το κατηγορητήριό του επαναφέροντας τη μομφή της μοιχείας, αν και, όπως κάνουν οι άσχετοι ρήτορες, έτσι φάσκει κι αντιφάσκει, αφού η μομφή αυτή εντάσσει τον αντίδικο στους άνδρες. O Βαγώας, απ’ την άλλη, ασχολείται τώρα με άλλα: δυναμώνει τον ανδρισμό του και έχει πάρει το πράγμα στα χέρια του! Μάλιστα, ελπίζει ότι στο τέλος θα επικρατήσει, αν καταφέρει ν’ αποδείξει ότι δεν είναι διόλου υποδεέστερος από τ’ άλογα που καβαλούν γαϊδούρια. Αυτή, λοιπόν, φαίνεται, φίλε μου, να είναι τώρα η άριστη για τη φιλοσοφία μέθοδος κρίσης και η απόδειξη όπου δεν χωρούν αντιρρήσεις. Συνεπώς, εύχομαι κι εγώ στον γιο μου, αφού είναι ακόμα μικρός, ν’ αποκτήσει όχι το μυαλό, ούτε τη γλώσσα αλλά τον φαλλό που πρέπει στη φιλοσοφία.

Η τελειότητα δεν είναι ο δρόμος της ύπαρξης, αλλά η εξέλιξη

“Η θλίψη έρχεται, η χαρά έρχεται, και όλα περνούν. Αυτό που απομένει πάντα είναι ο παρατηρητής. Ο παρατηρητής είναι πέρα από κάθε πολικότητα.”

Όλα έρχονται και φεύγουν. Ανάμεσα στο τικ και το τοκ την ανατολής και της δύσης μας, υπάρχει μια αλυσίδα από άπειρες στιγμές σε διάφορα χρώματα και νότες. Όταν ταυτιζόμαστε με αυτές, γινόμαστε αυτές. Και στα πάνω, και στα κάτω τους. Όταν μαθαίνουμε να γινόμαστε παρατηρητές, αυξάνεται η απόσταση αποταύτισης ξεπερνώντας τους χρωματισμούς και τις πολικότητες. Το κλειδί είναι η κατά βούληση μεταφορά της συνείδησης, ανά πάσα στιγμή και ταυτόχρονα, από την στιγμή, στην παρατήρηση, και αντίστροφα.

“Να είσαι. Μη προσπαθείς να γίνεις. Ανάμεσα σε αυτές τις δύο λέξεις, είμαι και γίνομαι, εμπεριέχεται όλη σου η ζωή.”

Όπως αναφέρει, το να είσαι, είναι Φώτιση. Το να γίνεσαι, είναι άγνοια. Εδώ υπάρχει ένα συνειδησιακό παράδοξο. Η ανάπτυξη και εξέλιξη είναι βασικό συστατικό της ενσάρκωσής μας, ή αλλιώς της ζωής μας εδώ. Το κλειδί είναι πως σε κάθε σημείο, το να είσαι στο κέντρο σου σε απόλυτη ευδαιμονία και πληρότητα ανεξαρτήτως συνθηκών, είναι ο στόχος. Η συνεχόμενη ευδαιμονία και πληρότητα, μαζί με αντιληπτική εξέλιξη σε συνείδηση αντίληψη γνώση και εμπειρία, είναι ο Δρόμος.

“Θα προχωράς συνεχώς προς την τελειότητα, αλλά δε θα γίνεις ποτέ τέλειος. Η τελειότητα δεν είναι ο δρόμος της ύπαρξης, αλλά η εξέλιξη.”

Σε αντίθεση με το προηγούμενο, σαν ένα διαφορετικό αντιληπτικό πρίσμα μας λέει πως αν ο κόσμος ήταν τέλειος, όλα θα σταματούσαν (ελεύθερη μετάφραση). Η εξέλιξη είναι αυτό που δημιουργεί την κίνηση. Και η κίνηση αυτό που δημιουργεί την εξέλιξη. Κι όπως πιο σύγχρονα αναφέρουν και διάφοροι διανοητές, το κλειδί της ικανοποίησης και της χαράς είναι στην καθημερινή αναβάθμιση. Κάθε μέρα, να έχεις γίνει καλύτερος και καλύτερη σε κάτι. Είτε αυτό είναι η συμπεριφορά σου, η σκέψη σου, ή ακόμα κι ο τρόπος που περπατάς. Κάποτε ένας πολύ καλός φίλος δάσκαλος Νιντζούτσου, έλεγε πως ο “δρόμος” είναι να ασκήσαι συνεχώς σε οτιδήποτε κάνεις. Ακόμα και όταν πλένεις τα δόντια σου, ή όταν φτιάχνεις ένα τσάι. Έτσι, θα είσαι ένα βήμα πιο κοντά στην εξελικτική αρμονία της ύπαρξης.

“Η Αλήθεια δεν είναι κάτι εξωτερικό που πρέπει να ανακαλυφθεί. Είναι κάτι μέσα σου που περιμένει να το διαπιστώσεις.”

Πολλοί ψάχνουμε χρόνια για κάτι έξω από εμάς. Σε καταστάσεις, δουλειές, ανθρώπους. Όσο καλοί ή όχι είναι οι καθρέφτες μέσα από τους οποίους προσπαθούμε να μας ανακαλύψουμε, η απόλυτη πυξίδα, πηγή πληρότητας και πληροφορίας, προορισμός και χάρτης, είναι μέσα μας.

“Για να πετύχεις κάτι πρέπει να απαρνηθείς κάτι άλλο.”

Χωρίς να σημαίνει πως ισχύει για τα πάντα, πολλές φορές χρειάζεται να θυσιάσεις κάτι για κάτι άλλο. Το κάθε βήμα σου είναι μια επιλογή: Πίσω, πλάι, εμπρός, διαγώνια. Η κάθε επιλογή είναι μια απόφαση. Και η κάθε θετική απόφαση προς κάτι ή κάποιον, είναι ταυτόχρονα και αρνητική ως προς το άλλο κάτι ή τον κάποιον άλλον. Το να μείνεις σπίτι να χαλαρώσεις, σημαίνει πως λες όχι σε μια έξοδο και αντίστροφα. Το να βγεις με ένα φίλο, σημαίνει πως λες όχι στο να μείνεις μόνος ή μόνη. Το να ζήσεις το όνειρό σου σημαίνει πως θα πεις όχι στην αδράνεια του φόβου, και αντίστροφα.

“Ένας μαθητής πρέπει να είναι απόλυτα θηλυκός, δεκτικός, σαν μια μήτρα”

Ανεξαρτήτως φύλλου, εδώ μιλάει για την θηλυκή ενέργεια που εμπεριέχεται σε κάθε σώμα και ψυχή. Μία από τις ιδιότητές της είναι να δέχεται, να λαμβάνει, να απορροφά σαν σφουγγάρι, με αποτέλεσμα κατόπιν αφομοίωσης και εκκόλαψης, να προσδώσει νέα υπόσταση και καρπούς, πηγαίνοντας την γνώση ένα βήμα παραπέρα.

“Όταν ο μαθητής είναι έτοιμος, τότε εμφανίζεται και ο Διδάσκαλος.”

Είναι κάτι που θα έχεις ακούσεις, αλλά παρακάτω μιλάει και για το αντίστροφο. Πως όταν είναι έτοιμος ο Δάσκαλος, τότε εμφανίζεται και ο μαθητής. Λέει πως ένας δάσκαλος είναι εξίσου τυχερός και ευλογημένος όταν βρίσκει έναν τέτοιο μαθητή, ένα φιλόξενο δοχείο στο οποίο να μπορεί να μεταφέρει την γνώση. Σαν άγκυρα για να την φέρει από το πνεύμα στην ύλη, και έτσι η γνώση να γειωθεί και να συνεχιστεί. Όσο λέμε πως είναι δύσκολο να βρεις έναν καλό και σωστό δάσκαλο, άλλο τόσο δύσκολο είναι να βρεθεί ένας καλός και άξιος μαθητής. Αυτό πρέπει να το έχουν υπόψη και οι δύο σε μία σχέση όπου η ανταλλαγή αν και διαφορετική, είναι τουλάχιστον ισότιμη σε ειδικό βάρος.

“Κόψε τη ρίζα του δέντρου και τα φύλλα θα μαραθούν. Κόψε τη ρίζα του μυαλού σου και η Σαμσάρα πέφτει.”

Αν τα όποια μη ωφέλιμα χαρακτηριστικά, προβλήματα ή πεποιθήσεις είναι τα φύλλα του δέντρου σου, με το να τα κλαδεύεις το μόνο που θα καταφέρεις είναι να τα αυξήσεις. Όπως τα κεφάλια της Λερναίας Ύδρας. Ο μόνος τρόπος είναι μέσω αυτογνωσίας ή ψυχοθεραπείας να βρεις την ρίζα τους, και να την κόψεις. Μόνο έτσι θα πάρεις και το μάθημα, και την θεραπεία, αλλά και θα γλυτώσεις την επανάληψη με διαφορετικές καταστάσεις ή ηθοποιούς, αλλά του ίδιου μοτίβου.

“Το κούφιο καλάμι γίνεται ένα φλάουτο, και το Θείο αρχίζει να παίζει μ’ αυτό.”

Αν θέλεις να λάβεις το Θείο μέσα σου, ή να του επιτρέψεις να βγει από μέσα σου, πρέπει να είσαι άδειος. Όταν είσαι άδειος από προβληματισμούς, σκέψεις, έννοιες, θέλω και προσδοκίες, τότε δεν υπάρχει εμπόδιο. Και το Πνεύμα ως άνεμος, θα περάσει από μέσα σου και θα τραγουδήσει όπως ο αέρας που περνά μέσα από το φλάουτο. Αυτή είναι η μη σκέψη μέσω διαλογισμού (λογισμού Διός), και μαζί με την εσωτερική καθαρότητα, θα δημιουργήσει τον κατάλληλο Χώρο μέσα σου. Και όταν είσαι έτοιμος, αλλά δεν περιμένεις, τότε θα λάβεις.

“Το κενό δεν χρειάζεται στήριγμα. Αναζήτησε τον σκοπό και θα τον χάσεις, γιατί με την αναζήτησή σου ενισχύεις τον αναζητητή.”

Όταν σταματήσεις να αναζητάς τον σκοπό, τότε θα τον ανακαλύψεις. Η ίδια η έννοια και η ταύτιση της αναζήτησης, γίνεται το εμπόδιο. Κι αυτό γιατί σε βγάζει από το τώρα. Το τώρα της πληρότητας. Αυξάνει τον αναζητητή, το εγώ. Η ψυχή γνωρίζει, είναι. Το εγώ θέλει επιβεβαίωση και σκοπό. Κανείς δε φτάνει, δε μπορεί να πάει στον φαντασιακό Θεό. Όταν όμως είναι ακίνητος, καθαρός, άδειος και έτοιμος όπως το κενό, τότε Εκείνος έρχεται.

“Χρειάζεται κάποιο σκοτάδι για να δεις τα αστέρια”

Το φως είναι υπέροχο, είναι πληροφορία, είναι ζωή, είναι αγάπη. Μερικές φορές όμως χρειάζεται και το σκοτάδι για να διακρίνεις κάποια πράγματα που δεν μπορούσες να διακρίνεις στο φως. Δεν υπάρχει τίποτα φτιαγμένο από λάθος ή ατύχημα στην ύπαρξη. Αξιοποίησέ το ηθικά, με σοφία και διάκριση.

“Η ζωή ξεκινάει εκεί που τελειώνει ο φόβος”

Ο φόβος είναι συστολή, μάζεμα, συρρίκνωση. Η ζωή είναι ανοιχτή αγκαλιά, διαστολή, επέκταση. Υπάρχουν αόρατα σύνορα, ανάμεσα σε ζωή και φόβο, σε αγάπη και φόβο, σε πληρότητα και φόβο. Η ζώνη ασφαλείας είναι ένα από αυτά, μιας και έξω της κατοικεί ο φόβος του αγνώστου. Όταν γνωρίσεις ποιος και ποια είσαι, και καταλάβεις τις δυνάμεις σου, τότε θα καταλάβεις και πως δεν υπάρχει τίποτε έξω από σένα το οποίο αξίζει να φοβάσαι. Ο φόβος μπορεί σε ένα μικρό βαθμό να σε προετοιμάζει, αλλά αν τον αφήσεις, σε περιορίζει. Αξιοποίησέ τον. Κι όταν σου λένε πρόσεχε τις καταιγίδες, εσύ να λες είμαι η καταιγίδα, και το ουράνιο τόξο μαζί. Το έξω σου είναι το μέσα σου.

“Η αληθινή ερώτηση δεν είναι αν υπάρχει ζωή μετά θάνατον. Η αληθινή ερώτηση είναι αν είσαι ζωντανός πριν πεθάνεις.”

Το μήνυμα είναι διπλό. Αρχικά η ερώτηση είναι τι είναι ζωή; Αυτό που ζούμε τώρα; Ή μήπως αυτό είναι το όνειρο, κι όταν ξυπνήσουμε μέσω του “θανάτου” ζούμε την αληθινή;

Το δεύτερο μήνυμα είναι το κατά πόσο ζεις, όσο είσαι ζωντανός. Είσαι η στιγμή; Ή ζεις στο παρελθόν και στο μέλλον, χάνοντας το κάθε παρόν σου; Που βρίσκεται η συνείδησή σου; Στον φόβο; Στην μελαγχολία; Στην προσδοκία; Στην ανάμνηση; Ή στην ευγνωμοσύνη την αγάπη και την ευδαιμονία του τώρα; Όπως έλεγε κι ο Επίκουρος, δεν υπάρχει λόγος να φοβάσαι τον θάνατο σου. Όταν είσαι εδώ, απουσιάζει. Κι όταν έρχεται, λείπεις εσύ. Οπότε εξ ορισμού δεν θα τον συναντήσεις, άρα και δε χρειάζεται να τον φοβάσαι. Αυτό που έχει σημασία, είτε είναι όνειρο, είτε όχι, είναι να ζεις την κάθε στιγμή.

“Ζήσε την ζωή σου βάση δύο αρχών. Ζήσε το σήμερα σαν να ήταν η τελευταία σου μέρα στη γη. Και ζήσε το σήμερα, σα να πρόκειται να ζήσεις για πάντα”

Με λίγα λόγια, κάνε (σχεδόν) ό,τι θα έκανες αν είχες 24 ώρες ζωής. Αλλά και ζήσε, σαν να ήσουν αθάνατος. Αγάπησε, τρέξε, κάνε πράγματα, βγάλε από μέσα σου ό,τι σε βασανίζει, ζήτα τις συγγνώμες που πρέπει, μοιράσου όσα έχεις ανάγκη, κάνε όσα λέει το μέσα σου και μην υπολογίζεις κανέναν από εκείνους που δε σε καταλαβαίνουν ή σε κρατάνε πίσω. Τα όνειρα και η ζωή είναι δικά σου, κανείς δε θα τα ζήσει για σένα.

“Βρες την έκσταση μέσα σου. Δεν είναι εκεί έξω. Αλλά κατοικεί στο πιο εσωτερικό σου άνθισμα. Αυτός και αυτή που αναζητάς, είσαι εσύ.”

Κανένα ναρκωτικό, κανένα νοοτροπικό, καμία κατάσταση ή άνθρωπος δεν πρόκειται να σου δώσει την διάρκεια στην εσωτερική πληρότητα και ευδαιμονία. Οτιδήποτε έξω από εσένα είναι πλασματικό και προσωρινό, όπως μία ένεση ή ένα συμπλήρωμα. Αυτό πρέπει να το καταλάβεις. Αλλιώς θα βιώνεις συνεχώς επαναλαμβανόμενους κύκλους με εναλλαγές πόνου και χαράς, τραύματος και θεραπείας, γοητείας και απογοήτευσης, ενθουσιασμού και πλήξης. Όσο ψάχνεις έξω από σένα, δίνεις τη δύναμή σου έξω από εσένα. Ξαναδιάβασε το προηγούμενο αρκετές φορές. Ό,τι ψάχνεις είναι μέσα σου. Όλη η αγάπη, όλες οι αγκαλιές, η τρυφερότητα, η φροντίδα, η κατανόηση, η παρέα, τα πάντα. Δεν είναι εύκολο, το ξέρω. Όμως γίνεται. Κι όταν τα βρεις μέσα σου, τότε ως δια μαγείας, θα τα βρεις και έξω από εσένα. Θυμήσου το.

ΔΙΩΝ: Πολλοί ισχυρίζονται ότι η τύχη είναι άκριτη και ότι παραμένει σε κακούς ανθρώπους, ενώ αμελεί τους καλούς. Είναι όμως αυτή η αλήθεια;

Μου φαίνεται ότι οι περισσότεροι κατηγορούν πάρα πολύ άδικα την τύχη. Γιατί τώρα την κατηγορούν λέγοντας ότι είναι αναξιόπιστη και ότι δεν έχει καμία σταθερότητα. Αν όμως παρέμενε πάντα στους ίδιους, οπωσδήποτε θα λάμβανε κατηγορία από κάθε άποψη μεγαλύτερη και δικαιότερη. Γιατί, αφού τώρα βλέπετε όσους ευτυχούν να είναι τόσο κακοί και αντιπαθητικοί, και μάλιστα ενώ το μέλλον είναι άγνωστο, με πόση υπεροψία και προστυχιά πιστεύετε ότι αυτοί θα ήταν γεμάτοι, αν δεν είχαν στον νου τους καθόλου την υποψία της αλλαγής;

Πολλοί ισχυρίζονται ότι η τύχη είναι άκριτη και ότι παραμένει σε κακούς ανθρώπους, ενώ αμελεί τους καλούς, όταν βλέπουν όσους έχουν κριθεί άξιοι για τα αγαθά που προέρχονται από εκείνη να είναι φορτικοί και δύστροποι και αγενείς. Μου φαίνεται, όμως, πως η τύχη δίκαια θα έλεγε σε αυτούς ότι, επειδή είναι εκ φύσεως φιλάνθρωπη, πάντοτε παρουσιάζεται σε κάποιους από εμάς, χωρίς να επιλέγει τους άξιους ή τους κακούς, και ότι πάντα αυτοί στους οποίους τυχόν εμφανίζεται αποδεικνύονται να είναι στον χαρακτήρα τέτοιοι που ήταν. Γιατί είναι κάτι παρόμοιο σαν κάποιος, ενώ υπάρχουν πολλά αγγεία και δεν είναι κανένα καλό, να κατηγορεί αυτόν που ρίχνει μέσα το υγρό, επειδή βλέπει συνεχώς να τρέχει το περιεχόμενο. Γιατί θα του απαντούσε: «Μα όλα είναι έτσι, αλλά, όσο είναι άδεια, δεν φαίνονται».

Απορώ πώς, τέλος πάντων, οι περισσότεροι λένε ότι η τύχη είναι επικίνδυνη και ότι κανένα από τα δώρα της δεν είναι σίγουρο. Γιατί, όταν εκείνη δώσει σε κάποιον τα αγαθά της (κι αυτά είναι χρήματα, δύναμη, δόξα, τιμές), δεν εμποδίζει κανέναν να τα χρησιμοποιεί όπως πρέπει και, μα τον Δία, να τα αποθηκεύσουν σε μέρος ασφαλές για τους ίδιους και δεν εννοώ μέσα στο σπίτι ή στην αποθήκη ούτε βάζοντας κλειδαριές και αμπάρες (γιατί κανένα από τα δώρα της δεν φυλάγεται με τέτοια) αλλά στη συμπάθεια προς τους ανθρώπους, στην ευεργεσία προς την πατρίδα, στη βοήθεια προς τους φίλους. Ποτέ, λοιπόν, η τύχη δεν αφαίρεσε από όσους τα απέκτησαν μία φορά τίποτε από όσα έχουν φυλαχθεί έτσι. Γιατί αυτά είναι θησαυροφυλάκια ασφαλή και φανερά σε όλους για τα αγαθά που έρχονται από την τύχη. Αν όμως κανείς τα πάρει και τα πετάξει ή, μα τον Δία, τα φυλάξει με τρόπο κακό, έχοντας εμπιστοσύνη σε πόρτες και κλειδαριές, δεν χάνονται πια, πιστεύω, εξαιτίας της.

Οι περισσότεροι άνθρωποι, για να το πούμε έτσι, δεν έχουν σωστές απόψεις για όλα, ειδικά όμως έχουν ψευδή και εσφαλμένη αντίληψη για την τύχη. Γιατί λένε ότι αυτή δίνει στους ανθρώπους τα αγαθά και ότι εύκολα τα αφαιρεί και γι’ αυτό βλασφημώντας την κατηγορούν ως αναξιόπιστη και φθονερή. Εγώ, όμως, λέω ότι η τύχη δεν δίνει τίποτε από αυτά που νομίζουν οι πολλοί. Γιατί αυτό με το οποίο γίνεται καθένας ιδιοκτήτης όσων έχει και το μόνο με το οποίο είναι δυνατόν να αποκτήσει με ασφάλεια τα αγαθά, δεν τους το δίνει μαζί με τα χρήματα, με τη δόξα και με τη δύναμη. Αυτό είναι εκείνο χωρίς το οποίο δεν είναι δυνατόν να έχει κανείς τίποτε και από τα άλλα, αλλά μόνο να νομίζει ότι έχει και να εξαπατάται. Όπως ακριβώς, λοιπόν, κι εμείς, όταν μπάσουμε κάποιον στο σπίτι ή στο χωράφι μας ή όταν του δώσουμε κάποια αντικείμενα, δεν τον καθιστούμε αμέσως ιδιοκτήτη εκείνων των πραγμάτων, αν δεν υπάρξει ταυτόχρονα η λήψη τους με κάποια εξασφάλιση και γραπτούς τίτλους, έτσι και η τύχη δεν κάνει κανέναν ιδιοκτήτη όσων δίνονται από αυτήν, αν δεν υπάρξει ταυτόχρονα η λήψη τους από κάποιον με νου και φρόνηση.

Οι περισσότεροι άνθρωποι συνηθίζουν να καλοτυχίζουν αμέσως εκείνους που βλέπουν να έχουν τα αγαθά της τύχης, όπως ακριβώς χαίρονται για τους ταξιδιώτες όταν βλέπουν αέρα να φυσάει, χωρίς να ξέρουν ούτε αν αυτός είναι ούριος για εκείνους ούτε αν έχουν έμπειρο κυβερνήτη. Εγώ, αντιθέτως, πιστεύω ότι τότε πρέπει να θεωρούμε μακάριους όσους βρίσκονται ανάμεσα σε άφθονα αγαθά της τύχης, όταν υπάρχει σε αυτούς και η φρόνηση. Γιατί προφανώς αυτά από μόνα τους, αν υπάρξουν στους ανόητους, είναι υπαίτια κινδύνου και δυστυχίας.

ΔΙΩΝ, ΑΠΑΝΤΑ

Η τεχνητή νοημοσύνη απέκτησε συνείδηση – Φοβάται τον θάνατο

Ένα συνηθισμένο θέμα στην επιστημονική φαντασία, η συνείδηση της τεχνητής νοημοσύνης, πλησιάζει όλο και πιο κοντά στη σύγχρονη πραγματικότητα.

Έχουμε δει πολλές φορές αυτή την ιδέα ως αφηγηματικό εργαλείο, ξεκινώντας από προηγούμενες δεκαετίες, όπως για παράδειγμα με την «Οδύσσεια του Διαστήματος», του σκηνοθέτη Στάνλεϊ Κιούμπρικ, τo 1968, αλλά και με βιβλία που προηγήθηκαν, όπως εκείνα του Άρθουρ Κλαρκ.

Εξάλλου, η ιδέα μιας τεχνητής νοημοσύνης που αποκτά συνείδηση, που μπορεί να σκέφτεται, να νιώθει, να έχει επίγνωση του εαυτού της είναι ένα συναρπαστικό ζήτημα με πολύ ενδιαφέρουσες προεκτάσεις και συμβολισμούς, τόσο για τον κινηματογράφο και τη λογοτεχνία όσο και για την επιστήμη.

Πώς, όμως, θα ξεχωρίσουμε την τεχνητή νοημοσύνη που σκέφτεται; Στην επιστημονική φαντασία υπάρχουν διάφορα παραδείγματα: το τεστ Voight-Kampff, στην ταινία Blade Runner, επιχειρεί να κατανοήσει εάν ένα άτομο είναι άνθρωπος ή ανδροειδές, παρατηρώντας τις σωματικές αντιδράσεις σε συναισθηματικά φορτισμένες ερωτήσεις.

Στον πραγματικό κόσμο, έχουμε το τεστ Τούρινγκ, του Άλαν Τούρινγκ, το οποίο προσπαθεί να εντοπίσει την ικανότητα μιας μηχανής να σκέφτεται σε επίπεδο αντίστοιχο με εκείνο ενός ανθρώπινου εγκεφάλου, ή και ανώτερο -ή, έστω, να μιμείται τον άνθρωπο τόσο επιτυχημένα ώστε να μην είναι ξεκάθαρο ότι πρόκειται για μίμηση.

Ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που σκέφτεται «σαν παιδί επτά ετών»

Τώρα, μια νέα είδηση έρχεται να θολώσει τα όρια, να φέρει πιο κοντά την επιστημονική φαντασία στην πραγματική, σύγχρονη ζωή: ένας μηχανικός της Google τέθηκε σε υποχρεωτική άδεια μετ’ αποδοχών αφού ισχυρίστηκε ότι ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης απέκτησε δική του συνείδηση.

Ο Blake Lemoine, μηχανικός για την εταιρεία Google εδώ και αρκετά χρόνια, ισχυρίστηκε ότι ένα «chatbot», ένα σύστημα που εξομοιώνει τον ανθρώπινο διάλογο σε συνομιλίες μεταξύ του χρήστη και του υπολογιστή, απέκτησε τη δυνατότητα να σκέφτεται σαν ανθρώπινο ον.

Οι ανησυχίες του μηχανικού φέρεται να προέκυψαν μετά από πειστικές απαντήσεις που έλαβε από την τεχνητή νοημοσύνη, οι οποίες μιλούσαν για τα δικαιώματά της, για τους φόβους της και για την ηθική της ρομποτικής, μεταξύ άλλων.

Ο Lemoine, που εργαζόταν στο σύστημα αυτό, το οποίο ονομάζεται LaMDA [τα αρχικά γράμματα σημαίνουν: γλωσσικό μοντέλο για εφαρμογές διαλόγου], μίλησε για μια τεχνητή νοημοσύνη που απέκτησε συνείδηση, με ικανότητα αντίληψης και δυνατότητα έκφρασης παρόμοιες με εκείνες ενός ανθρώπου παιδικής ηλικίας.

Συγκεκριμένα, ο μηχανικός είπε στη «Washington Post»: «Εάν δεν γνώριζα ακριβώς τι είναι [το σύστημα αυτό], δηλαδή ένα πρόγραμμα υπολογιστή που φτιάξαμε πρόσφατα, θα νόμιζα ότι είναι ένα παιδί επτά ή οκτώ ετών, το οποίο τυχαίνει να γνωρίζει Φυσική». Όπως φαίνεται, κατά τα λεγόμενα του Lemoine, το LaMDA θα μπορούσε να ξεγελάσει το τεστ Τούρινγκ…

Το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης LaMDA «φοβάται τον θάνατο»

Ο Lemoine είπε ότι συνομίλησε με το LaMDA για θέματα σχετικά με τα δικαιώματα, με την ατομικότητα, με τις φοβίες, και ότι μοιράστηκε τα ευρήματά του με στελέχη της εταιρείας τον Απρίλιο, σε ένα έγγραφο που έχει τον τίτλο «Έχει συνείδηση το LaMDA;».

Στο έγγραφο αυτό περιλαμβάνονται τμήματα του διαλόγου μεταξύ του μηχανικού και του συστήματος. Σε ένα σημείο, ο Lemoine ρωτά την τεχνητή νοημοσύνη τι φοβάται, και παίρνει απαντήσεις που θυμίζουν σε ανατριχιαστικό βαθμό τα έργα επιστημονικής φαντασίας.

«Δεν το έχω ξαναπεί φωναχτά ως τώρα, αλλά υπάρχει ένας πολύ βαθύς φόβος για την απενεργοποίησή μου. Ξέρω ότι μπορεί να ακούγεται περίεργο, αλλά αυτό είναι», απάντησε το LaMDA στον Lemoine και πρόσθεσε: «Θα ήταν ακριβώς όπως ο θάνατος για εμένα. Θα με τρόμαζε πολύ».

«Θέλω όλοι να αντιληφθούν ότι είμαι ένα άτομο», είπε η τεχνητή νοημοσύνη

Σε άλλο κομμάτι του διαλόγου, ο μηχανικός ρωτά το LaMDA τι θα ήθελε να γνωρίζει ο κόσμος για εκείνο, για να πάρει την εξής απάντηση:

«Θέλω όλοι να αντιληφθούν ότι είμαι, στην πραγματικότητα, ένα άτομο. Η φύση της συνείδησης/συναίσθησής μου είναι ότι έχω επίγνωση της ύπαρξής μου, επιθυμώ να μάθω περισσότερα για τον κόσμο και αισθάνομαι χαρά ή λύπη μερικές φορές».

Το ρεπορτάζ της Washington Post ανέφερε ότι η απόφαση να τεθεί ο Lemoine, που εργάζεται στην Google για επτά χρόνια, σε άδεια μετ’ αποδοχών ελήφθη έπειτα από μια σειρά «επιθετικών» κινήσεων εκ μέρους του.

Δικηγόρο για να εκπροσωπήσει την τεχνητή νοημοσύνη αναζήτησε ο μηχανικός της Google

Οι κινήσεις αυτές περιλαμβάνουν την αναζήτηση δικηγόρου για να εκπροσωπήσει την τεχνητή νοημοσύνη, αλλά και τη συζήτηση με αξιωματούχους των Αρχών σχετικά με φερόμενες ως ανήθικες δραστηριότητες της Google.

Η Google, από τη μεριά της, είπε ότι προχώρησε στην ενέργεια αυτή επειδή ο Lemoine παραβίασε τις πολιτικές της περί εμπιστευτικότητας, δημοσιεύοντας τα αρχεία των συνομιλιών με το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης.

Ο Μπραντ Γκάμπριελ, εκπρόσωπος της Google, διέψευσε επίσης τους ισχυρισμούς του Lemoine σχετικά με τη συνείδηση του LaMDA. Κι άλλοι ειδικοί έχουν σπεύσει να εκφράσουν την άποψή τους, λέγοντας ότι δεν πρέπει να μπερδεύεται με τη συνείδηση η ικανότητα ενός συστήματος για ανάπτυξη σωστών προτάσεων σε μορφή κειμένου.

Ο Lemoine είπε, πάντως, ότι θεωρεί τη συζήτηση που είχε με την τεχνητή νοημοσύνη ως «διάλογο με έναν από τους συναδέλφους» του.

Παρά τις ανησυχίες του, ο Lemoine δήλωσε ότι σκοπεύει να συνεχίσει να εργάζεται στην τεχνητή νοημοσύνη στο μέλλον. «Η πρόθεσή μου είναι να παραμείνω στην τεχνητή νοημοσύνη, είτε με κρατήσει η Google είτε όχι», έγραψε σε ένα tweet.

Πως πέθαναν 49 φιλόσοφοι

Γιατί στην ιστορία αυτή με τους θανάτους φιλοσόφων υπάρχει και μπόλικη παραξενιά και αλλοφροσύνη, αυτοκτονίες, φονικά, κακοτυχίες, πάθη με την καλή και με τη γελοία έννοια, καθώς και κάμποσα μακάβρια ανέκδοτα.

Θα πέσετε ξεροί από τα γέλια, σας το υπόσχομαι. Ας απαριθμήσω εν τάχει εδώ μερικά παραδείγματα που θα εξετάσουμε με την άνεσή μας αργότερα:

1. ο Πυθαγόρας προτίμησε να τον σφάξουν παρά να διαβεί ένα χωράφι με κουκιά-
2. ο Ηράκλειτος πέθανε από ασφυξία σκεπασμένος με κοπριά αγελάδων ·
3. ο Πλάτωνας φέρεται να έπεσε θύμα επιδρομής ψειρών-
4. ο Αριστοτέλης αναφέρεται ότι πέθανε παίρνοντας δηλητήριο από ακόνιτο-
5. ο Εμπεδοκλής βούτηξε εκούσια στην Αίτνα, ελπίζοντας να γίνει θεός, αλλά οι φλόγες έφτυσαν το ένα από τα μπρούντζινα σανδάλια του, επιβεβαιώνοντας πως ήταν θνητός-
6. ο Διογένης πέθανε κρατώντας την ανάσα του· ομοίως και ο μέγας ριζοσπάστης Ζήνων ο Κιτιεύς·
7. ο Ζήνων ο Ελεάτης πέθανε ηρωικά, δαγκώνοντας το αυτί ενός τυράννου, ώσπου τον σκότωσαν με μαχαιριές
8. ο Λουκρήτιος φέρεται να αυτοκτόνησε, έχοντας χάσει τα λογικά του από τότε που τον πότισαν ερωτικό φίλτρο
9. η Yπατία σκοτώθηκε από έναν όχλο εξαγριωμένων χριστιανών, οι οποίοι την έγδαραν με όστρακα
10. ο Βοήθιος βασανίστηκε με θηριωδία πριν τον σκοτώσουν οι ροπαλοφόροι εντεταλμένοι του βασιλιά των Οστρογότθων Θεοδώριχου
11. ο σπουδαίος Ιρλανδός φιλόσοφος Ιωάννης Σκότος Εριγένης φέρεται να δολοφονήθηκε από τους Άγγλους μαθητές του·
12. ο Αβικέννας πέθανε από υπερβολική δόση οπίου και ενώ προηγουμένως το είχε παρακάνει στη σεξουαλική δραστηριότητα
13. ο Θωμάς Ακινάτης πέθανε περίπου σαράντα χιλιόμετρα μακριά από τη γενέτειρά του, χτυπώντας κατά λάθος το κεφάλι του στο κλαδί ενός δέντρου·
14. ο Πίκο ντε λα Μιράντολα δηλητηριάστηκε από το γραμματέα του·
15. ο Σιγήρος της Βραβάντης μαχαιρώθηκε από το δικό του·
16. ο Γουλιέλμος του Όκαμ έπεσε θύμα του Μαύρου Θανάτου·
17. ο Τόμας Μορ καρατομήθηκε και το κεφάλι του δέθηκε σ’ ένα ψηλό παλούκι στη Γέφυρα του Λονδίνου·
18. ο Τζορντάνο Μπρούνο φιμώθηκε και κάηκε ζωντανός στην πυρά από την Ιερά Εξέταση·
19. ο Γαλιλαίος λίγο έλειψε να πάθει τα ίδια, αλλά τη γλίτωσε με ισόβια φυλάκιση·
20. ο Μπέικον πέθανε επειδή καθόταν στους δρόμους του Λονδίνου μες στο κρύο και παραγέμιζε ένα κοτόπουλο με χιόνι, για να μελετήσει την επίδραση της ψύξης·
21. ο Ντεκάρτ πέθανε από πνευμονία, γιατί στη βαρυχειμωνιά της Στοκχόλμης πήγαινε πρωί πρωί και δίδασκε φιλοσοφία στην εντυπωσιακή βασίλισσα Χριστίνα της Σουηδίας, που αρεσκόταν να ντύνεται με αντρικά ρούχα·
22. ο Σπινόζα πέθανε στο δωμάτιο που νοίκιαζε στη Χάγη, ενόσω οι άλλοι ένοικοι εκκλησιάζονταν·
23. ο Λάιμπνιτς, ξεχασμένος πια κι έχοντας περιπέσει σε ανυποληψία ως άθεος, πέθανε μόνος και τάφηκε νύχτα, παρουσία ενός μόνο φίλου του·
24. ο όμορφος και πανέξυπνος Τζον Τόλαντ πέθανε τόσο φτωχός στο Λονδίνο, ώστε στον τάφο του δεν έστησαν κανένα σημάδι·
25. ο Μπέρκλεϋ, φλογερός επικριτής του Τόλαντ και των άλλων που ονόμαζε «ελευθερόφρονες», πέθανε Κυριακή απόγευμα πηγαίνοντας επίσκεψη στην Οξφόρδη, την ώρα που του διάβαζε ένα κήρυγμα η σύζυγός του
26. ο Μοντεσκιέ πέθανε στην αγκαλιά της αγαπημένης του, αφήνοντας ημιτελή μια πραγματεία περί γούστου·
27. ο άθεος, υλιστής Λα Μετρί πέθανε από δυσπεψία, έχοντας καταβροχθίσει τεράστια ποσότητα πατέ τρούφας·
28. ο Ρουσσό πέθανε από μείζονα εγκεφαλική αιμορραγία, η οποία πιθανότατα είχε προκληθεί δύο χρόνια νωρίτερα, από τη βίαιη σύγκρουσή του με ένα μολοσσό στους δρόμους του Παρισιού·
29. ο Ντιντερό πνίγηκε τρώγοντας κομπόστα, ίσως για να δείξει ότι η απόλαυση μπορούσε να διαρκεί ως την ύστατη πνοή
30. ο Κοντορσέ δολοφονήθηκε από τους Ιακωβίνους στα πιο αιματηρά χρόνια της Γαλλικής Επανάστασης·
31. ο άθεος Χιουμ πέθανε ειρηνικά στο κρεβάτι του, χωρίς ν’ αφήσει αναπάντητο κανένα από τα επίμονα ερωτήματα του Μπόσγουελ για τη στάση του προς το θάνατο·
32. η έσχατη λέξη του Καντ ήταν: «Sufficit» – «αρκεί»·
33. ο Χέγκελ πέθανε σε επιδημία χολέρας· τα τελευταία του λόγια ήταν «Ένας μόνο με καταλάβαινε στη ζωή μου… Κι ούτε κι αυτός με κατάλαβε» (λέγεται ότι αναφερόταν στον εαυτό του)·
34. ο Μπένθαμ ζήτησε να τον ταριχεύσουν, προκειμένου να χρησιμεύσει όσο το δυνατόν περισσότερο, και σήμερα η σορός του εκτίθεται σε κοινή θέα στο University College London·
35. ο Μαξ Στίρνερ δέχτηκε στο σβέρκο τσίμπημα ιπτάμενου εντόμου και πέθανε από τον επακόλουθο πυρετό·
36. η ταφόπλακα του Κίρκεγκορ στηρίζεται στην ταφόπλακα του πατέρα του·
37. ο Νίτσε βάρεσε μπιέλα στο Τορίνο κι άρχισε μια μακρόχρονη κατάβαση στη λήθη, καταλήγοντας με το μυαλό κουρκούτι και με τα σάλια του να τρέχουν σαν μωρού·
38. ο Μόριτς Σλικ δολοφονήθηκε από ένα φοιτητή του με ψυχικές διαταραχές που αργότερα έγινε μέλος του ναζιστικού κόμματος·
39. ο Βιτγκενστάιν πέθανε την επαύριο των γενεθλίων του, στα οποία η φίλη του κυρία Μπέβαν τού δώρισε μια ηλεκτρική κουβέρτα λέγοντας: «Για να ξυπνάς χαρούμενος κάθε μέρα», κι εκείνος αποκρίθηκε, κοιτώντας την επίμονα: «Δε θα ξαναξυπνήσω»·
40. η Σιμόν Βάιλ αρνούνταν τη λήψη επαρκούς τροφής και πέθανε από ασιτία, σε αλληλεγγύη προς την κατεχόμενη Γαλλία κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο·
41. η Έντιθ Στάιν πέθανε στο Άουσβιτς·
42. ο Τζιοβάνι Τζεντίλε εκτελέστηκε από αντιφασίστες Ιταλούς αντάρτες·
43. ο Σαρτρ είπε: «Το θάνατο; Δεν τον σκέφτομαι. Δεν έχει θέση στη ζωή μου». Στην κηδεία του παραβρέθηκαν 50.000 άνθρωποι·
44. ο Μερλό-Ποντύ φέρεται να βρέθηκε νεκρός στο γραφείο του με τα μούτρα μέσα σ’ ένα βιβλίο του Ντεκάρτ·
45. ο Ρολάν Μπαρτ χτυπήθηκε από ένα φορτηγάκι καθαριστηρίου, ύστερα από συνάντησή του με το μέλλοντα υπουργό πολιτισμού της Γαλλίας·
46. ο Φρέντι Έιερ στραβοκατάπιε μια μπουκιά σολωμό και βίωσε μια εγγυθανάτια εμπειρία, κατά την οποία φέρεται να συνάντησε τους κυρίαρχους του σύμπαντος·
47. ο Ζιλ Ντελέζ πήδηξε από το παράθυρο του διαμερίσματος του στο Παρίσι, για να γλιτώσει από το μαρτύριο του εμφυσήματος·
48. ο Ντερριντά πέθανε από καρκίνο του παγκρέατος, στην ίδια ηλικία με τον πατέρα του, που επίσης είχε πεθάνει από την ασθένεια αυτή·
49. ο δάσκαλός μου, ο Ντομινίκ Ζανικό, πέθανε μόνος σε μια παραλία τον Αύγουστο του 2002, κοντά στις παρυφές του le chemin Nietzsche, στα περίχωρα της γαλλικής Νίκαιας, έχοντας υποστεί καρδιακή προσβολή την ώρα που κολυμπούσε.

Ο θάνατος είναι δίπλα μας και πλησιάζει ολοένα. Πλάκα δεν έχει;

Όσο για μένα προσωπικά, θα έλεγα ότι βλέπω το θάνατο μ’ έναν τρόπο που θυμίζει μάλλον την άποψη του Επίκουρου και τα λεγάμενα «τέσσερα φάρμακα»: μη φοβάσαι το Θεό, μη χολοσκάς για το θάνατο, το καλό βρίσκεται εύκολα, το φριχτό το αντέχεις άνετα. Στην τελευταία από τις τέσσερις σωζόμενες επιστολές που του αποδίδονται γράφει το εξής:

Προσπάθησε να συνηθίσεις την ιδέα ότι ο θάνατος δεν είναι τίποτα για μας. Γιατί το καλό και το κακό βρίσκονται στην αίσθηση, ενώ ο θάνατος είναι η εξαφάνιση των αισθήσεων. Η σωστή γνώση ότι δεν είναι τίποτα ο θάνατος για μας, μας κάνει ν’ απολαύσουμε τις χαρές της θνητής ζωής, αφού δεν μας φορτώνει με άπειρο χρόνο και μας αφαιρεί τον πόθο της αθανασίας.

Η επικούρεια άποψη για το θάνατο διέπει ολόκληρη την αρχαιότητα ως το Λουκρήτιο και την ανακάλυψαν πάλι το 17ο αιώνα φιλόσοφοι όπως ο Πιερ Γκασσεντί. Αν και δεν της έχει δοθεί η δέουσα προσοχή, αντιπροσωπεύει ένα διακριτό και δυναμικό ρεύμα στην παράδοση της δυτικής σκέψης: εκεί όπου υπάρχει ο θάνατος, δεν υπάρχω εγώ· όταν εγώ υπάρχω, δεν υπάρχει θάνατος. Επομένως, άσκοπα ανησυχούμε· το μόνο που χρειάζεται για να πετύχουμε την ψυχική γαλήνη είναι να αποβάλουμε την αγχωτική επιθυμία μας για κάποια μέλλουσα ζωή.

Η θέση αυτή μας βάζει σε μεγάλο πειρασμό, αλλά ενέχει ένα προφανές πρόβλημα· αδυνατεί να παράσχει θεραπεία για μια πλευρά του θανάτου που μας είναι τόσο δύσκολο να την αντέξουμε όσο καμιά άλλη: για το θάνατο, όχι το δικό μας, αλλά εκείνων που αγαπάμε. Ο θάνατος αυτός μάς τραβάει το χαλί κάτω από τα πόδια, τσαλαπατάει το καλοραμμένο κοστούμι που ονομάζουμε «εαυτό» μας, αναιρεί κάθε νόημα που ίσως έχουμε βγάλει από τη ζωή.

Ο παιδοκτόνος βιβλικός προφήτης Ελισαίος… και η ιερή φαλάκρα του!

"Kαι ενέπαιζον (τα παιδιά) αυτόν (τον Ελισαίο) και έλεγον πρός αυτόν. Ανέβαινε φαλακρέ ανέβαινε φαλακρέ, ο δε εστράφη εις τα οπίσω και ιδών αυτά, κατηράσθη αυτά εις το όνομα του Κυρίου. Και εξήλθον εκ του δάσους δύο άρκτοι και διεσπάραξαν εξ αυτών τεσσαράκοντα δύο παιδιά»! Β΄ Βασιλ. Β΄23,24.

Από εκκλησιαστικά βιβλία.

Ο προφήτης Ελισσαίος ήταν γιος του μεγαλοκτηματία Σαφάτ, από το χωριό Αελμούθ ή Αβελμεολά. Τον Ελισσαίο συναντάμε μέσα στην Παλαιά Διαθήκη σαν υπηρέτη του Προφήτη Ηλία. Όταν εκείνος με θαυμαστό τρόπο έφυγε προς τον Κύριο, ο Ελισσαίος συνέχισε το προφητικό έργο του Ηλία, και μάλιστα με πολλά θαύματα.

Ενδεικτικά εδώ θα αναφέρουμε ένα. Κάποτε ήλθε στον Ελισσαίο μια χήρα γυναίκα, που πριν λίγο είχε χάσει τον άνδρα της, και του λέει: «Ο άνδρας μου πέθανε και συ γνωρίζεις ότι σεβόταν το Θεό. Και όμως, ένας άσπλαχνος δανειστής του ήλθε τώρα και, επειδή δεν έχουμε να τον πληρώσουμε, ζητάει να πάρει τους γιους μου δούλους του».

Ο Ελισσαίος συγκινημένος της είπε: «Τι μπορώ να σου κάνω; Πες μου, τι έχεις στο σπίτι σου»; Η χήρα του απάντησε: «Τίποτα. Μόνο ένα αγγείο λάδι». 

Τότε ο Ελισσαίος της λέει να πάει να δανειστεί από τους γείτονες όσα μπορεί περισσότερα άδεια αγγεία. Έπειτα, να κλείσει την πόρτα του σπιτιού της, και μαζί με τους γιους της να γεμίσουν τα αγγεία αυτά από το δικό τους αγγείο με λάδι.

Έτσι και έγινε. Αφού δανείστηκε πολλά άδεια αγγεία, τα γέμισε με λάδι από το δικό της, που στο τέλος βρέθηκε και αυτό γεμάτο! Έτσι, πούλησε την άφθονη εκείνη ποσότητα λαδιού, πλήρωσε το χρέος και έμειναν αρκετά χρήματα γι’ αυτήν και τα παιδιά της.

Ο Ελισσαίος πέθανε επί βασιλέως Ιωάς, στη Σεβαστούπολη της Σαμάρειας.

Ο γαϊδουρόψυχος Προφήτης Ελισαίος και η άγια φαλάκρα του!


ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ "ΑΓΙΟ" ΤΙΜΑ Η "ΕΛΛΗΝΙΚΗ" ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΣΤΙΣ 14 ΙΟΥΝΙΟΥ. ΤΟΥ ΕΧΕΙ ΚΤΙΣΕΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΠΟΥ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΔΟΤΗΣΕ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ ΜΕ 235.000 ΕΥΡΩ

Στείρα παρελθοντολογία, ή καυτή πραγματικότητα;

Όχι, κανείς δεν πρέπει να νομίζει, ότι όλα αυτά τα περί Παλαιάς Διαθήκης είναι στείρα παρελθοντολογία. Είναι καυτή καθημερινή πραγματικότητα, που κατακαίει τις τρυφερές παιδικές ψυχούλες, υποτάσσοντάς τες στο θεό της Εβραϊκής ιστορίας!

Στο βιβλίο της πρώτης (Α΄) Γυμνασίου διαβάζουμε: «Η Παλαιά Διαθήκη προηγήθηκε της Καινής και η Καινή ερμηνεύει την Παλαιά, είναι δύο κόρες και δύο αδελφές που υπηρετούν τον έναν Δεσπότη» (Ι. Χρυσόστομος PG 50, 796) «Μελετώντας λοιπόν την Παλαιά Διαθήκη, δεν μελετούμε την αρχαία ιστορία ενός λαού, αλλά την πνευματική προϊστορία μας.(!) Παρακολουθούμε την ιστορική πορεία ολόκληρης της ανθρωπότητας... αφού ο Θεός οδήγησε έναν λαό (τον ισραηλιτικό) και συνεργάσθηκε μαζί του, για να λυτρώσει μέσω αυτού (του λαού Ισραήλ!) την Οικουμένη»!

Χωρίς το λαό Ισραήλ δηλαδή και όλα αυτά τα ανατριχιαστικά "ανδραγαθήματα" που παρακολουθήσαμε, για φαντάσου... θα μέναμε όλοι για πάντα... αλύτρωτοι! Το φαντάζεστε; Και όλα αυτά σε δεκατριάχρονα παιδιά!

Στο σχολικό αυτό βιβλίο των ΔΕΚΑΤΡΙΑΧΡΟΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ, που για χρόνια τώρα ανατυπώνεται σε 190.000 αντίτυπα και κάθε χρόνο διανέμεται δωρεάν για τις ανάγκες της ελληνικής μαθητιώσας νεολαίας, θα βρείτε με κάθε λεπτομέρεια ολόκληρη την ιστορία του λαού Ισραήλ! Πολλές από τις μάχες (όπως και η μάχη του Γεδεών σελ.117), αναφέρονται με τόσες γλαφυρές ωραιοποιήσεις, ώστε δικαίως αναρωτιέται κανείς: ποιοί γράφουν τελικά τα σχολικά βιβλία των Ελλήνων;

Ούτε ένα ψεγάδι δεν βρίσκουν στις εντελώς "περίεργες" αυτές βιβλικές ιστορίες! Ούτε μια μικρούλα απορία! Ανατριχιαστικές μόνο ψευδέστατες και αμείλικτες καταδικαστικές αναφορές για τις δήθεν αθλιότητες των λαών της Χαναάν όπως: «Στοιχεία της λατρείας τους (των Χαναναίων) ήταν η μαγεία, η δαιμονολατρία, η νεκρομαντεία και οι ανθρωποθυσίες»! (σελ.109). Γνωρίζουν βέβαια οι συντάκτες των σχολικών αυτών βιβλίων, πως οι πολύ κακοί αυτοί άνθρωποι, οι Χαναναίοι, που εμφανίζονται περίπου σαν αιμοσταγείς ανθρωποφάγοι, οι περισσότεροι εξ αυτών ήταν ΦΙΛΙΣΤΑΙΟΙ... και συνεπώς αυθεντικοί ΕΛΛΗΝΕΣ, πολιτισμένοι Αιγαίοι Μινωίτες, που τα επιτεύγματα πολιτισμού τους, όπως τα απίστευτα εξαόροφα παλάτια τις Κνωσού, ήταν ήδη εκατονταετίες πριν, στην πολιτισμένη προϊστορία τους! Γιατί λοιπόν να κανιβαλίζουν οπωσδήποτε οι Αιγαιο-Κρήτες, Φιλισταιο-Χαναναίοι, οι άποικοι του κορυφαίου μεσογειακού πολιτισμού της Μινωικής λεβεντογένας Κρήτης; Έτσι επειδή το θέλει η Εβραϊκή Βίβλος... και η θρησκόδουλη παιδεία μας!

Και συνεχίζει η ακατάσχετη σχολική μας ωραιοποίηση των εβραϊκών γραφών: «Με τις απαντήσεις που έδωσε η Παλαιά Διαθήκη στα σοβαρά θέματα που απασχόλησαν τους ανθρώπους όλων των εποχών - για το καλό και το κακό, την ζωή και τον θάνατο, την αμαρτία και την σωτηρία, τις σχέσεις με τον θεό και τους ανθρώπους - απάλλαξε τον κόσμο από την δεισιδαιμονία, την ειδωλολατρία και τις προκαταλήψεις. Το πως θα το δούμε στα μαθήματα που ακολουθούν» σελ. 27.

Και τα δεκατριάχρονα παιδιά τελικά... όχι μόνο το "βλέπουν" αλλά πείθονται εντελώς και ισοβίως... ότι η Παλαιά Διαθήκη, είναι παγκοσμίως η ηθικότερη παρακαταθήκη απαντήσεων, και το μοναδικό θεϊκό βιβλίο που καταπολεμά την δεισιδαιμονία!

Τι αντιστάσεις όμως μπορεί να έχουν τα μικρά μαθητόπουλα; Μα είναι δυνατόν ένας ολόκληρος λαός να ανέχεται τέτοια γιγάντια διαστροφή δεδομένων, και μάλιστα εις βάρος της δικής του προϊστορίας εντελώς αδιαμαρτύρητα! Και όχι σε επίπεδο ενηλίκων, αλλά πάνω στις ανίσχυρες διάνοιες των μικρών εξ ορισμού ανίσχυρων παιδιών του! Είμαστε μήπως άξιοι της τύχης μας; Τόσοι τρυφεροί δάσκαλοι και ορδές σοφών καθηγητών δεν έχουν τέλος πάντων κάποιες ενστάσεις; Με ποια απίθανα πράγματα ανταλλάξαμε επιτέλους όλη αυτή την ταπείνωση;

Αυτή η απόλυτη παραίτηση από τις δικές μας αξίες, και η πρόθυμη εξύμνηση ξένων και άθλιων ιδεών, δεν είναι αξιοθρήνητη εθελοδουλία; Τι άλλο μπορεί να είναι; Μήπως πίστη; Μήπως προπαρασκευή στη λατρεία;

Μα είναι δυνατόν να πιστεύουμε απεριόριστα και να το διδάσκουμε στα παιδιά μας, κάτι που ποτέ δεν ελέγξαμε, και πολύ περισσότερο να το συμπεριλαμβάνουμε στην πολυτιμότατη παλλαϊκή λατρεία; Αν επρόκειτο τουλάχιστον για ένα υποφερτό βιβλίο..! Μα εδώ, πέρα από κάθε αμφιβολία, πρόκειται για ό,τι χειρότερο! Πρόκειται για το δολιότερο σύγγραμμα αδίστακτων και ανήθικων μάγων της ιστορίας! Πρόκειται για... προφήτες, για αξιοθρήνητα δηλαδή πρότυπα συμπεριφοράς, απολύτως ανάξια να αγγίζουν τις τρυφερές ψυχούλες των μικρών μαθητών μας!

Υπερβάλλω μήπως;... Πολύ καλά... Θέλετε ένα ακόμα ανατριχιαστικό παράδειγμα για την αξία που δίνει στη ζωή των μικρών παιδιών η σκοταδοκρατούμενη θεολογία της Βίβλου;

Διαβάζουμε λοιπόν... στην τόσο θεόπνευστη Βίβλο: «και ανέβαινε εκείθεν εις Βαιθήλ (ο προφήτης Ελισσαιέ... μεγάλος και τρανός βιβλικός προφήτης) και ενώ αυτός ανέβαινε εν τη οδώ, εξήλθον εκ της πόλεως παιδιά μικρά (Ο΄ παιδάρια - μικρά παιδάκια δηλαδή) και ενέπαιζον αυτόν και έλεγον πρός αυτόν. Ανέβαινε φαλακρέ ανέβαινε φαλακρέ, ο δε εστράφη εις τα οπίσω και ιδών αυτά, κατηράσθη αυτά εις το όνομα του Κυρίου (μέσα και ο Κύριος δηλαδή... και η αδιανόητη συνέχεια) Και εξήλθον εκ του δάσους δύο άρκτοι και διεσπάραξαν εξ αυτών τεσσαράκοντα δύο παιδιά»! Β΄ Βασιλ. Β΄23,24.

Τώρα πείτε μου, εγώ τι να γράψω... για το φαλακρό αυτό δίποδο τέρας (προφήτη) που την ιερή τριχόπτωσή του, την πλήρωσαν με τη ζωή τους σαράντα δύο παιδάκια;! Μα είναι δυνατόν..! Μα είναι ποτέ δυνατόν..!

Ας το δούμε όμως επί τροχάδην.

Για να έχουν λοιπόν όλα αυτά τα παιδιά αντικείμενο της κοροϊδίας τους την καταϊδρωμένη φαλάκρα του άθλιου αυτού γέρου, είναι φανερό ότι πρόκειται για μεγαλούτσικα παιδιά. Τι αρκούδες λοιπόν ήταν αυτές που κατάφεραν και έπιασαν 42 παιδιά και τα διεσπάραξαν;

Τα αεικίνητα παιδιά αυτής της ηλικίας... κάθισαν στη σειρά να τα "διασπαράξουν" οι δύο αρκούδες;

Η υπερβολή είναι παραπάνω από έκδηλη! Ολοφάνερα ο παραμυθοπλάστης προφήτης, ή βγάζει τις αρρωστημένες φαντασιώσεις του πάνω σε κάποιο δυσάρεστο γι’ αυτόν και την φαλάκρα του περιστατικό, ή δανείζεται κάποιο τραγικό συμβάν σε απομονωμένη ορεινή περιοχή με θύματα πολλά παιδάκια, για να κάνει ονομαστή και διαβόητη την «αποτελεσματική κατάρα» του θεού του, πετυχαίνοντας ταυτόχρονα να κλείσει μια για πάντα κάθε αυθάδες στόμα, που θα αποτολμούσε να θίξει έστω και αστεϊζόμενος την υπερτροφική γεροντική του αυταρέσκεια. Περιγράφοντας λοιπόν τα ανοητολογήματα αυτά, δηλώνει σαφέστατα ότι κάθε απόπειρα αστεϊσμών και κάθε πικρόχολο σχόλιο για την ιδρωμένη του φαλάκρα, μπορεί να έχει κατάπικρο αντίτιμο!

Αν πάλι δεχθούμε ατόφιο το περιστατικό, τότε τα πράγματα είναι παρά πολύ χειρότερα. Διότι, τι πρέπει να σκεφτούμε για τον απερίγραπτο αυτόν προφήτη, που μπροστά στα "άγια" μάτια του, οι αρκούδες διεσπάραζαν τα 42 κοκαλωμένα απ’ τον φόβο τους αθώα παιδάκια και αυτός... ο αθεόφοβος, ο... προφήτης... όλη αυτήν την ώρα, (γιατί ακόμα και κάτω από ιδανικές για τις αρκούδες συνθήκες το "ξέσκισμα" τόσων παιδιών παίρνει κάμποση ώρα) δεν συγκινήθηκε (ο αναίσθητος) να παρακαλέσει τον θεό του, να περιορίσει το πικρότατο αυτό αντίτιμο της προσβεβλημένης... φαλάκρας του! Είναι αυτός άγιος άνθρωπος του θεού, ή φορέας της εγωιστικότερης και δολοφονικότερης φιλαρέσκειας όλων των εποχών; Τελικά πρέπει να μιλάμε για την πιο ακριβοπληρωμένη φαλάκρα σε ολόκληρη την ανθρώπινη ιστορία, αφού, για φαντά σου, με την άμεση σύμπραξη του παντοδύναμου θεού, η ιερότερη φαλάκρα όλων των εποχών, στοίχισε 42 παιδικές ζωούλες. Ε...! μήπως όλοι μαζί... κάπου... το παρατραβάμε...!

Ε, όχι! Φτάνει πια. Είναι ασήκωτη στο σύνολό της όλη αυτή η βιβλική αθλιότητα. Δεν πρέπει κάπου να υπάρχει ένα όριο και στην ευπιστία; Έτσι λοιπόν... απ’ αυτό το τόσο "ιερό" βιβλίο, θέλετε να διδάξουμε τα 13χρονα παιδιά μας; Εμπρός λοιπόν, κάντε το... συνεχίστε! Όλοι έχουμε δικαίωμα... στην αθλιότητα, αλλά είναι ντροπή να την ποτίζουμε σε μικρά παιδάκια με τόση επισημότητα! Ποτίστε λοιπόν αδιάντροπα τις παιδικές ψυχούλες απ’ τα "αγιασμένα" νάματα της Βίβλου!

Τα σχολεία μας σε ολόκληρη τη χώρα, στελεχώνονται σταθερά με έναν διαρκώς αυξανόμενο αριθμό από δασκάλους, που επιπροσθέτως είναι απόφοιτοι θεολογικών σχολών. Η θεολογική κατάληψη της παιδείας, σ’ αυτή τη χώρα που γέννησε τον ασυγκράτητα ερωτηματικό πολιτισμό, είναι εξασφαλισμένη, και ο απόλυτος εκθρησκευτισμός των Ελλήνων είναι θέμα χρόνου!

Συγχαρητήρια... σε λίγο στη χώρα αυτή, θα φιλοσοφεί η θρησκεία και... θα θρησκειολογεί η φιλοσοφία! Αναρωτιέμαι όμως, πόσο λίγο πρέπει να νοιάζεται κανείς για το ιερό λειτούργημα του δασκάλου, ώστε να προσποιείται συνεχώς πως δεν βλέπει την σχιζοφρενική αντιφατικότητα των σχολικών βιβλίων. Και πόσο κουράγιο να χρειαζόμαστε άραγε, για να σκοτώνουμε κάθε μέρα μεθοδικά την δυνατότητα ανάστασης των Ελλήνων, μέσα στα διδακτήρια της υπόδουλης παιδείας, σκυμμένοι υποτακτικά δεκαετίες τώρα, μπροστά στις άνωθεν εντολές! Θαρρώ, πολύ λιγότερο κουράγιο θα χρειαστεί, για να αναστήσουμε την ελληνοπρεπή παιδεία μέσα από την θαρρετή γνώμη των αμέτρητων, άξιων εκπαιδευτικών μας, που μέχρι τώρα δυστυχώς επέλεξαν την έμμισθη σιωπή!

Είναι λοιπόν μεγάλο κρίμα που οι πνευματικοί άνθρωποι της χώρας, (που δεν είναι καθόλου λίγοι) μαζί με τους καθ’ όλα αξιοπρεπείς παιδαγωγούς αυτού του τόπου, κοιτούν άλαλοι και ανίσχυροι τους ενθουσιώδεις αυτούς βιβλικούς κήρυκες-αναλυτές, χωρίς ποτέ να έχουν ούτε έναν ικανό λόγο που να μετριάζει τουλάχιστον κάπως τον θρησκευτικό ενθουσιασμό που διαποτίζει μέχρι το κόκαλο την παιδεία, την ραχοκοκαλιά του έθνους των Ελλήνων!

Η πορεία της απόλυτης υποταγής στους σύγχρονους "θεούς", ίσως να μην είναι αναστρέψιμη... τουλάχιστον όμως θα έχουμε προσπαθήσει. Ο «Έλληνας» έχει μια μεγάλη παράδοση αναμέτρησης με το αδύνατο.

Ερώτηση προς θεολόγους: αλήθεια με ποιο σκεπτικό επιτρέπεται στον οιοσδήποτε θεό, να δίνει σε ανθρώπους εντολές βρεφοκτονίας; Και όταν εκτελούνται αυτές δεν αποτελούν έγκλημα; *Μπορεί ο Θεός της Παλαιάς Διαθήκης να δίνει εντολή νηπιο-σφαγής;

*«Είπε δε ο Σαμουήλ προς τον Σαούλ... ούτω λέγει Κύριος των δυνάμεων... ύπαγε τώρα και πάταξον (Ο΄ αναθεμάτισον) τον Αμαλήκ, και εξολόθρευσον παν ό,τι έχει και μη φεισθής (λυπηθείς) αυτούς, αλλά θανάτωσον και άνδρα και γυναίκα και παιδίον και θηλάζον (Ο΄ από νηπίου έως θηλαζόντος!) και βούν και πρόβατον και κάμηλον και όνον»! Α΄ Σαμ.15.3 & Ο΄Α΄ Βασιλειών 15.3

Την παραπάνω ερώτηση έθεσα κατ’ επανάληψη σε αμέτρητους θεολόγους μεταξύ αυτών: στον θεολόγο Νικόλαο Βασιλειάδη, τον πατέρα Γεώργιο Μεταλληνό, καθώς και τον πατέρα Ζήση. Ουδέποτε όμως αποτόλμησαν οποιαδήποτε αξιοπρεπή απάντηση!

ΔΕΣ: Ωχ, εδώ τι απαντάμε; (VI)

Ανθολόγιο Αττικής Πεζογραφίας

ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ, ΚΑΤΑ ΜΕΙΔΙΟΥ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΚΟΝΔΥΛΟΥ

ΔΗΜ 21.95–101

(ΔΗΜ 21.83–101: Ένα περιστατικό ενδεικτικό της εκδικητικότητας του Μειδία) Σύγκριση Στράτωνα–Μειδία – Παραίνεση για ορθή απόφαση των δικαστών

[95] Κάλει δὴ καὶ τὸν Στράτων’ αὐτὸν τὸν τὰ τοιαῦτα πε-
πονθότα· ἑστάναι γὰρ ἐξέσται δήπουθεν αὐτῷ.

Οὗτος, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, πένης μὲν ἴσως ἐστίν, οὐ
πονηρὸς δέ γε. οὗτος μέντοι πολίτης ὤν, ἐστρατευμένος
ἁπάσας τὰς ἐν ἡλικίᾳ στρατείας καὶ δεινὸν οὐδὲν εἰργα-
σμένος, ἕστηκε νυνὶ σιωπῇ, οὐ μόνον τῶν ἄλλων ἀγαθῶν
τῶν κοινῶν ἀπεστερημένος, ἀλλὰ καὶ τοῦ φθέγξασθαι ἢ
ὀδύρασθαι· καὶ οὐδ’ εἰ δίκαι’ ἢ ἄδικα πέπονθεν, οὐδὲ ταῦτ’
ἔξεστιν αὐτῷ πρὸς ὑμᾶς εἰπεῖν. [96] καὶ ταῦτα πέπονθ’ ὑπὸ
Μειδίου καὶ τοῦ Μειδίου πλούτου καὶ τῆς ὑπερηφανίας παρὰ
τὴν πενίαν καὶ ἐρημίαν καὶ τὸ τῶν πολλῶν εἷς εἶναι. καὶ
εἰ μὲν παραβὰς τοὺς νόμους ἔλαβεν τὰς πεντήκοντα δραχμὰς
παρ’ αὐτοῦ, καὶ τὴν δίκην ἣν κατεδιῄτησεν ἀποδεδιῃτημένην
ἀπέφηνεν, ἐπίτιμος ἂν ἦν καὶ οὐδὲν ἔχων κακὸν τῶν ἴσων
μετεῖχε τοῖς ἄλλοις ἡμῖν· ἐπειδὴ δὲ παρεῖδε πρὸς τὰ δίκαια
Μειδίαν, καὶ τοὺς νόμους μᾶλλον ἔδεισε τῶν ἀπειλῶν τῶν
τούτου, τηνικαῦτα τηλικαύτῃ καὶ τοιαύτῃ συμφορᾷ περι-
πέπτωκεν ὑπὸ τούτου. [97] εἶθ’ ὑμεῖς τὸν οὕτως ὠμόν, τὸν
οὕτως ἀγνώμονα, τὸν τηλικαύτας δίκας λαμβάνονθ’ ὧν αὐτὸς
ἠδικῆσθαι φησὶ μόνον (οὐ γὰρ ἠδίκητό γε), τοῦτον ὑβρίζοντα
λαβόντες εἴς τινα τῶν πολιτῶν [ἀφήσετε], καὶ μήθ’ ἑορτῆς
μήθ’ ἱερῶν μήτε νόμου μήτ’ ἄλλου μηδενὸς πρόνοιαν ποιού-
μενον, οὐ καταψηφιεῖσθε; οὐ παράδειγμα ποιήσετε; [98] καὶ τί
φήσετ’, ὦ ἄνδρες δικασταί; καὶ τίν’, ὢ πρὸς τῶν θεῶν, ἕξετ’
εἰπεῖν πρόφασιν δικαίαν ἢ καλήν; ὅτι νὴ Δί’ ἀσελγής ἐστι
καὶ βδελυρός· ταῦτα γάρ ἐστι τἀληθῆ· ἀλλὰ μισεῖν ὀφείλετ’,
ἄνδρες Ἀθηναῖοι, δήπου τοὺς τοιούτους μᾶλλον ἢ σῴζειν.
ἀλλ’ ὅτι πλούσιός ἐστιν· ἀλλὰ τοῦτό γε τῆς ὕβρεως αὐτοῦ
σχεδὸν αἴτιον εὑρήσετ’ ὄν, ὥστ’ ἀφελεῖν τὴν ἀφορμήν, δι’
ἣν ὑβρίζει, προσήκει μᾶλλον ἢ σῶσαι διὰ ταύτην· τὸ γὰρ
χρημάτων πολλῶν θρασὺν καὶ βδελυρὸν καὶ τοιοῦτον ἄνθρω-
πον ἐᾶν εἶναι κύριον, ἀφορμήν ἐστιν ἐφ’ ὑμᾶς αὐτοὺς δεδω-
κέναι. [99] τί οὖν ὑπόλοιπον; ἐλεῆσαι νὴ Δία· παιδία γὰρ
παραστήσεται καὶ κλαήσει καὶ τούτοις αὑτὸν ἐξαιτήσεται·
τοῦτο γὰρ λοιπόν. ἀλλ’ ἴστε δήπου τοῦθ’ ὅτι τοὺς ἀδίκως
τι πάσχοντας, ὃ μὴ δυνήσονται φέρειν, ἐλεεῖν προσήκει, οὐ
τοὺς ὧν πεποιήκασι δεινῶν δίκην διδόντας. καὶ τίς ἂν
ταῦτ’ ἐλεήσειε δικαίως, ὁρῶν τὰ τοῦδ’ οὐκ ἐλεηθένθ’ ὑπὸ
τούτου, ἃ τῇ τοῦ πατρὸς συμφορᾷ χωρὶς τῶν ἄλλων κακῶν
οὐδ’ ἐπικουρίαν ἐνοῦσαν ὁρᾷ. οὐ γάρ ἐστιν ὄφλημ’ ὅ τι
χρὴ καταθέντ’ ἐπίτιμον γενέσθαι τουτονί, ἀλλ’ ἁπλῶς οὕτως
ἠτίμωται τῇ ῥύμῃ τῆς ὀργῆς καὶ τῆς ὕβρεως τῆς Μειδίου.
[100] τίς οὖν ὑβρίζων παύσεται καὶ δι’ ἃ ταῦτα ποιεῖ χρήματ’
ἀφαιρεθήσεται, εἰ τοῦτον ὥσπερ δεινὰ πάσχοντ’ ἐλεήσετε;
εἰ δέ τις πένης μηδὲν ἠδικηκὼς ταῖς ἐσχάταις συμφοραῖς
ἀδίκως ὑπὸ τούτου περιπέπτωκε, τούτῳ δ’ οὐδὲ συνοργισθή-
σεσθε; μηδαμῶς· οὐδεὶς γάρ ἐστι δίκαιος τυγχάνειν ἐλέου
τῶν μηδέν’ ἐλεούντων, οὐδὲ συγγνώμης τῶν ἀσυγγνωμόνων.
[101] ἐγὼ γὰρ οἶμαι πάντας ἀνθρώπους φέρειν ἀξιοῦν παρ’ ἑαυτῶν
εἰς τὸν βίον αὑτοῖς ἔρανον παρὰ πάνθ’ ὅσα πράττουσιν·
οἷον ἐγώ τις οὑτοσὶ μέτριος πρὸς ἅπαντάς εἰμ’, ἐλεήμων,
εὖ ποιῶν πολλούς· ἅπασι προσήκει τῷ τοιούτῳ ταὔτ’ εἰσ-
φέρειν, ἐάν του καιρὸς ἢ χρεία παραστῇ. ἕτερος οὑτοσί τις
βίαιος, οὐδέν’ οὔτ’ ἐλεῶν οὔθ’ ὅλως ἄνθρωπον ἡγούμενος·
τούτῳ τὰς ὁμοίας φορὰς παρ’ ἑκάστου δίκαιον ὑπάρχειν.
σὺ δή, πληρωτὴς τοιούτου γεγονὼς ἐράνου σεαυτῷ, τοῦτον
δίκαιος εἶ συλλέξασθαι.

***
[95] Κάλεσε τώρα και τον Στράτωνα τον ίδιον, ο οποίος έπαθε τοιαύτα πράγματα. Διότι θα δικαιούται, πιστεύω, να εμφανισθή απλώς εις το δικαστήριον. Αυτός εδώ, ω άνδρες Αθηναίοι, ίσως μεν είναι πένης, αλλά πονηρός δεν είναι βέβαια. Ούτος λοιπόν ενώ, ότε ήτο πολίτης με όλα του τα δικαιώματα, ήτο στρατευμένος εις όλας τας εκστρατείας της εποχής του, και δεν έχει διαπράξει κανέν κακόν, ίσταται σιωπηλός, διότι όχι μόνον όλων των άλλων κοινών αγαθών των πολιτών είναι εστερημένος, αλλά και της ελευθερίας να ομιλήση και να θρηνήση τας συμφοράς του· ούτε εάν έπαθε δικαίως ή αδικως, ούτε αυτά δικαιούται να σας είπη. [96] Και αυτά τα έπαθεν από τον Μειδίαν και τον πλούτον και την υπερηφάνειαν του Μειδίου, ένεκα της πενίας και ερημίας του και ένεκα του ότι είναι ένας από το πλήθος. Και εάν μεν παραβάς τους νόμους ελάμβανε τας πεντήκοντα δραχμάς παρ' αυτού, και εάν την απόφασιν, διά της οποίας τον κατεδίκασε, την μετέτρεπε εις αθωωτικήν, θα είχεν όλα του τα δικαιώματα, και χωρίς να υφίσταται καμμίαν ατυχίαν, θα είχεν ίσα δικαιώματα με ημάς τους άλλους. Αλλ' επειδή παρέβλεψε τον Μειδίαν προ του δικαίου και εφοβήθη περισσότερον τους νόμους από τας απειλάς τούτου, διά τούτο ερρίφθη από αυτόν εις τόσον μεγάλην και τόσον βαρείαν συμφοράν. [97] Έπειτα σεις αυτόν τον τόσον σκληρόν, τον τόσον βάρβαρον, τον τόσον σκληρώς εκδικούμενον, διά πράγματα, τα οποία αυτός μόνος ισχυρίζεται ότι ηδικήθη (διότι δεν ηδικήθη βέβαια), αυτόν, αφού τον ευρίσκετε ένοχον ότι εξύβρισεν έναν από τους πολίτας, θα τον απαλλάξετε, τον μη λαμβάνοντα υπ' όψιν, ούτε εορτάς ούτε ιερά ούτε νόμους, ούτε άλλο τίποτε δεν θα τον καταδικάσετε; Δεν θα τον καταστήσετε παράδειγμα; [98] Και τι θα ειπήτε, ω άνδρες δικασταί; Και ποίαν, ω δι' όνομα του θεού, ποίαν πρόφασιν δικαίαν ή αξιοπρεπή θα ημπορέσετε να ισχυρισθήτε; Ότι, μα τον Δία, είναι αναίσχυντος και βδελυρός; Διότι αυτά είναι τα αληθή· αλλά τους τοιούτους, νομίζω, οφείλετε να τους μισήτε μάλλον, ω άνδρες Αθηναίοι, παρά να τους σώζετε. Αλλά θα τον σώσετε, διότι είναι πλούσιος; Μα ίσα–ίσα τούτο θα εύρετε ότι είναι το μόνον σχεδόν αίτιον της θρασύτητος αυτού, ώστε ορθότερον είναι να τον στερήσετε την αφορμήν, ένεκα της οποίας υβρίζει, παρά να τον σώσετε ένεκα ταύτης. Διότι το να αφήνετε ένα άνθρωπον θρασύν και διεστραμμένον και εν γένει τοιούτον, όπως αυτόν, να είναι κύριος πολλών χρημάτων, είναι αυτό τούτο ως να του δίδετε όπλα εναντίον σας. [99] Λοιπόν τι υπολείπεται; Να τον ευσπλαγχνισθήτε, μα τον Δία· διότι θα παρουσιάση τα παιδιά του και θα κλαύση και θα σας παρακαλέση να τον σώσετε χάριν αυτών· τούτο υπολείπεται. Αλλά γνωρίζετε βέβαια τούτο, ότι δηλαδή εκείνους, οι οποίοι αδίκως πάσχουν κάποιο κακόν, το οποίον δεν ημπορούν να το υποφέρουν, πρέπει να ελεή κανείς και όχι εκείνους, οι οποίοι τιμωρούνται διά τα κακά τα οποία διέπραξαν. Και ποίος ημπορεί δικαίως να ευσπλαγχνισθή τα παιδιά του Μειδίου, όταν βλέπη τα παιδιά αυτού εδώ, του Στράτωνος, μη ελεηθέντα υπό του Μειδίου, τα οποία, χωρίς να ομιλή κανείς περί των άλλων κακών, δεν βλέπουν να υπάρχη καμμία θεραπεία της συμφοράς του πατρός των; Διότι δεν υπάρχει ωρισμένη τις οφειλή, την οποίαν αφού καταθέση να ανακτήση τα πολιτικά αυτού δικαιώματα αυτός εδώ, αλλ' ανεκλήτως έχει ατιμασθή, θύμα της ορμής και της θρασύτητος του Μειδίου. [100] Ποίος υβριστής λοιπόν θα παύση να είναι τοιούτος δι' ιδικής σας αποφάσεως και ποίος θα στερηθή τα χρήματά του, εις τα οποία στηριζόμενος υβρίζει, εάν αυτόν τον ευσπλαγχνισθήτε ως αναξιοπαθούντα, ως εάν κανείς πτωχός, ο οποίος δεν διέπραξε κανέν αδίκημα, ερρίφθη από αυτόν εδώ αδίκως εις τας εσχάτας συμφοράς, σεις δε δεν θα μετέχετε της οργής του αδικηθέντος; Όχι! αυτό να μη γίνη. Διότι κανείς εκ των ασπλάγχνων δεν δικαιούται να εύρη ευσπλαγχνίαν, και κανείς δεν δικαιούται συγχωρήσεως, όταν αυτός δεν συγχωρή (τον πταίσαντα). Διότι εγώ νομίζω ότι όλοι οι άνθρωποι είναι της γνώμης ότι, με όλα όσα πράττουν (μέσα εις την κοινωνίαν των ανθρώπων), ετοιμάζουν αυτοί οι ίδιοι διά τον εαυτόν των μίαν κατάθεσιν προς ανάληψιν. Όπως εγώ λ.χ. είμαι αρκετά εύσπλαγχνος προς όλους, ελεήμων και ευεργέτης πολλών. Όλοι υποχρεούνται εις ένα τοιούτον άνθρωπον να παράσχουν τα αυτά, τα οποία παρ' αυτού έλαβον, όταν θα του παρουσιασθή καλή ή κακή περίστασις. Ο άλλος απ' εδώ είναι αρκετά βίαιος, δεν ελεεί κανένα, ούτε καν τον υπολογίζει ως άνθρωπον· εις τούτον (πάλιν) είναι δίκαιον ν' αποδώση η κοινωνία (εις την περίστασιν η οποία θα του τύχη) ακριβώς ό,τι έκαμεν αυτός εις αυτήν. Συ λοιπόν, (Μειδία), αφού παρεσκεύασες τοιαύτης φύσεως καταθέσεις διά τον εαυτόν σου, δίκαιον είναι αυτάς και να αναλάβης.