Το εφήμερο της ζωής....

Κάποτε μπροστά στην πύλη του ανακτόρου εμφανίστηκε ένας ζητιάνος - σούφι.

Κανένας δεν τόλμησε να τον σταματήσει και εκείνος κατευθύνθηκε στον θρόνο που στρογγυλοκαθόταν ο βασιλιάς Ιμπραγκίμ μπεν-Άνταν.

- Τι θέλεις; Τον ρώτησε αυστηρά ο βασιλιάς.

– Θέλω μια θέση για να διανυκτερεύσω στο χάνι σου.

– Εδώ δεν είναι χάνι, είναι το παλάτι μου, είπε προσβεβλημένος ο Βασιλιάς.

 – Μήπως μπορείς να μου πεις ποιος ήταν ιδιοκτήτης αυτού του παλατιού πριν από εσένα:

– Ο πατέρας μου, που πέθανε είπε με απορία ο μεγάλος Βασιλιάς.

– Και ποιος ήταν νοικοκύρης πριν τον πατέρα σου;

– Ο παππούς μου, αλλά και αυτός είναι πεθαμένος απάντησε ο Βασιλιάς.

– Δηλαδή, σ’ αυτό το μέρος οι άνθρωποι σταματάνε για κάποιο μικρό ή μεγάλο χρονικό διάστημα για να συνεχίζουν την άλλη μέρα τον δρόμο τους…  Δεν άκουσα καλά, ή μήπως κάνω λάθος, εσύ δεν ήσουνα εκείνος που είπε πως δεν είναι χάνι;

Η NASA τελικά αποκαλύπτει ότι υπάρχουν Πύλες;

Ένας ερευνητής της NASA έχει βρει κρυμμένες πύλες στο μαγνητικό πεδίο της Γης που ανοίγουν και κλείνουν δεκάδες φορές κάθε μέρα. Ορισμένες από αυτές είναι ανοικτές για μεγάλο χρονικό διάστημα.

 

Η NASA χαρακτηρίζει αυτές τις πύλες X-σημεία ή περιοχές διάχυσης Αυτές βρίσκονται μερικές δεκάδες χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από τη Γη.

 

Οι πύλες δημιουργούνται μέσω μιας διαδικασίας μαγνητικής επανασύνδεσης από γραμμές μιας μαγνητικής δύναμης από δύο ουράνια σώματα που σμίγουν μέσα στο χώρο. Η διαδικασία αυτοί δημιουργεί αυτά τα x-σημεία.

 

Πύλες υπάρχουν μέσα και έξω σε αυτόν τον πλανήτη. Η NASA έχει ασχοληθεί με αυτές τις πύλες από το 1998.

 

Γινόμαστε ο,τι κάνουμε: Πλαστικότητα και βελτίωση εγκεφάλου!

Οι έρευνες στον χώρο της εκπαίδευσης και των νευροεπιστημών έχουν καταστήσει σαφές ότι η εκπαίδευση προκειμένου να είναι αποτελεσματική , δεν πρέπει να είναι μονοδιάστατη, παθητική και γραμμική.

Ο εγκέφαλος μας τροποποιείται καθημερινά τόσο ανατομικά όσο και λειτουργικά ως απάντηση στα ερεθίσματα που δέχεται από το περιβάλλον.

Πράγμα το οποίο πολύ απλά σημαίνει , ότι ο εγκέφαλος μας - παρά το τι τείνουμε να πιστεύουμε- δεν σταματά να αλλάζει καθόλη τη διάρκεια της ζωής μας. Η ικανότητα αυτή ονομάζεται πλαστικότητα και όπως ακριβώς η πλαστελίνη μας επιτρέπει να αλλάζουμε συνεχώς το σχήμα της, έτσι και ο εγκέφαλος μας επιτρέπει με τους κατάλληλους ερεθισμούς να τον αναδιαμορφώσουμε και να του μάθουμε...πώς να μαθαίνει.

Η μεγάλη σημασία της συγκριτικής μελέτης των εγκεφάλων στα διάφορα ζωικά είδη δεν άργησε να αναγνωριστεί, μετά τη δημοσίευση της Καταγωγής των Ειδών από τον Δαρβίνο (1859) (βλ. Allman, 2000). Έγινε γρήγορα φανερό ότι μια σταδιακή εξέλιξη του εγκεφάλου παρακολούθησε την εξέλιξη των ειδών με αύξηση του βάρους του σε σχέση με άλλα όργανα, ιδιαίτερα με την εμφάνιση των πρωτίστων θηλαστικών και αποκορύφωμα τον άνθρωπο (εικόνα παρακάτω). Με την εξέλιξη, διάφορες περιοχές του εγκεφάλου εξειδικεύθηκαν διαφορετικά στα διάφορα είδη ζώων, ενώ αναπτύχθηκαν καινούργιες περιοχές στον εγκέφαλο για καινούργιες λειτουργίες. Οι περισσότερες από τις φυλογενετικά παλαιότερες περιοχές διατηρήθηκαν με την εξέλιξη, αλλά προοδευτικά καταλάμβαναν μικρότερο ποσοστό του εγκεφάλου, π.χ. διατηρούνται στον άνθρωπο όλες οι πρωτεύουσες αισθητικές περιοχές για την αφή και την όραση.

 

Όμως, ένα μεγαλύτερο ποσοστό του εγκεφάλου καταλαμβάνεται από το φυλογενετικά νεώτερο μετωπιαίο λοβό και άλλες συνειρμικές περιοχές, υπεύθυνες για ό,τι αποκαλούμε «ανώτερες νοητικές λειτουργίες». Η αποδοχή της εξέλιξης των ειδών μάς υποψίασε για τη δύναμη των «ζωικών» προδιαγραφών του εγκεφάλου μας, π.χ. ο «τριπλούς εγκέφαλος» (ενστικτώδης όπως στα ερπετά, συναισθηματικός όπως στα πρώτα θηλαστικά και νοητικός όπως στα πρώτιστα και στον άνθρωπο) του Paul MacLean (1990). Αληθεύει ότι το μεταιχμιακό σύστημα αναπτύχθηκε στα πρώτα θηλαστικά και επέτρεψε την ύπαρξη συναισθημάτων που δεν είχαν τα ερπετά, ακριβώς γιατί ο τρόπος αναπαραγωγής των θηλαστικών επέβαλε τη δημιουργία δεσμών ανάμεσα σε άτομα του ίδιου είδους, π.χ. τον έρωτα για τη δημιουργία του ζεύγους γονέων που απαιτούνται για την προστασία του νεογέννητου -το οποίο στα ανώτερα θηλαστικά είναι ιδιαίτερα ευάλωτο και ανώριμο- ή άλλα συναισθήματα που γεννούν τον ανταγωνισμό ή συγκροτούν κοινωνικές δομές. Δεν αποτελεί όμως ο «συναισθηματικός» αυτός εγκέφαλος στεγανό. 

 

Αντίθετα, είναι απαραίτητο το μεταιχμιακό σύστημα για οποιαδήποτε νοητική λειτουργία, γιατί περιλαμβάνει κέντρα που συμμετέχουν αποφασιστικά στα κίνητρα της νοητικής λειτουργίας, στη μνήμη κ.ά. (Ledoux, 1998). Για κανένα άλλο όργανο δεν υπήρξε τόσο σημαντική η ανατροφοδοτική σχέση όσο αυτή ανάμεσα στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και την επιβίωση του είδους. Αυτό μπορεί να το δει κανείς σε όλες τις βασικές λειτουργίες του εγκεφάλου, όπως για παράδειγμα στον κυρίαρχο ρόλο του εγκεφάλου στην οργάνωση της κίνησης και κυρίως στην πρόβλεψη των αποτελεσμάτων της (Llinas, 2001).

Από τις αρχές του 20ού αιώνα, αφού επετεύχθη η συμφωνία των Βιολόγων για την προέλευση του εμβρύου, μορφολογικές μελέτες του εγκεφάλου άρχισαν να επεκτείνονιαι στο έμβρυο και τη μετά τη γέννηση ανάπτυξή του. Οι νευρώνες του εγκεφάλου έχουν όλοι σχηματιστεί κατά τη γέννηση και έχουν σχεδόν όλοι λάβει την τελική τους θέση στον εγκέφαλο με τις κύριες συνδέσεις τους να ολοκληρώνονται μέχρι και τους πρώτους μήνες της ζωής. Οι συνάψεις μεταξύ νευρώνων φθάνουν ένα μέγιστο αριθμό κατά το δεύτερο έτος και μειώνονται έκτοτε, αρχικά λόγω επιλογής των καταλληλότερων νευρωνικών δικτύων (ως αποτέλεσμα των πρώτων εμπειριών) και αργότερα ως αποτέλεσμα φθοράς του γήρατος.

Οντογενετική ανάπτυξη και Β. Φυλογενετική εξέλιξη του ανθρώπινου εγκεφάλου

 

Ο εγκέφαλος λοιπόν είναι ένα πολύπλοκο όργανο που αυτο-οργανώνεται δυναμικά, ως αποτέλεσμα διαδράσεων με το σώμα μας και με το περιβάλλον αλλά και ανάμεσα στα πολλά επίπεδα οργάνωσής του - από το μοριακό σε εκείνο της συμπεριφοράς. Με αυτόν τον τρόπο αυτοεκπαιδεύεται ή, αν θέλετε, εμείς μαθαίνουμε και προσαρμοζόμαστε. Η μάθηση φαίνεται να στηρίζεται στην πλαστικότητα των συνάψεων ανάμεσα στους νευρώνες (LeDoux, 2002). Εκείνες οι συνάψεις ενισχύονται ειδικά και έτσι συνδέονται λειτουργικά στον χρόνο και ταυτόχρονα ενεργοποιούνται. Γία παράδειγμα, η θέα ενός ρόδου μάς θυμίζει συνειρμικά την οσμή του ρόδου και όχι του κρεμμυδιού. 

 

Αυτό πιθανώς οφείλεται σε ενίσχυση συνάψεων στα ειδικά κυκλώματα, κατόπιν ταυτόχρονης διέγερσης του ίδιου κεντρικού κυκλώματος από το οπτικό και το οσφρητικό ερέθισμα του ρόδου. Η ταυτόχρονη εκπόλωση προσυναπτικού και μετασυναπτικού στοιχείου είναι τόσο σημαντική επειδή ενεργοποιεί ειδικούς υποδοχείς του νευροδιαβιβαστού τύπου Ν-Μεθυλ-D-Ασπαρτικού οξέος. 

 

Σημαντικό ρόλο στη μάθηση παίζει η ενεργοποίηση υποδοχέων του νευροδιαβιβαστή γλουταμινικό οξύ του τύπου NMDA στις συνάψεις του ιπποκάμπου -ένα τμήμα του μεταιχμιακού συστήματος του εγκεφάλου- με αποτέλεσμα την ειδική ενίσχυσή τους. Σε ποντίκια και σε ανθρώπους, ο ιππόκαμπος παίζει σημαντικό ρόλο στην εκμάθηση σχέσεων στον χώρο. Διαδικασίες που ευνοούν τους υποδοχείς NMDA και τη μακροχρόνια ενίσχυση των συνάψεων στον ιππόκαμπο Βοηθούν τα ποντίκια να μάθουν νωρίτερα διάφορα πράγματα. Η διεγερσιμότητα των νευρώνων μεταβάλλεται μη γραμμικά με την ηλικία (Papatheodoropoulos and Kostopoulos, 1996) και η πλαστικότητα των συνάψεων στον ιππόκαμπο ποντικών μεγιστοποιείται κατά την 30ή ημέρα από τη γέννησή τους (Papatheodoropoulos and Kostopoulos, 1998). Αυτή η πλαστικότητα συνήθως μελετάται ως μακροχρόνια ενίσχυση της συνοπτικής απάντησης (long term potentiation) (εικ. 5Α). Το ραχιαίο τμήμα του ιπποκάμπου, όμως, υπερτερεί σημαντικά σε πλαστικότητα (Papatheodoropoulos and Kostopoulos,2000).

Φαίνεται ότι η μακροχρόνια ενίσχυση των συνάψεων οφείλεται και σε δομικές αλλαγές και ότι κάτι παρόμοιο με το εύρημά μας στους ποντικούς πρέπει να ισχύει και στον άνθρωπο, δεδομένου ότι από τις τομογραφίες εγκεφάλου οδηγών ταξί στο Λονδίνο βρέθηκε ότι το μέγεθος ειδικά του οπίσθιου τμήματος του ιπποκάμπου (αντίστοιχο του ραχιαίου στα ποντίκια) αυξάνεται ανάλογα με τα χρόνια που έχουν στο τιμόνι (Maguire et al., 2000). Για την επιτέλεση κάθε πράξης συνεργάζονται πολλές περιοχές του εγκεφάλου με παράλληλη αλλά διακριτά κατανεμημένη δραστηριότητα - σε αντίθεση με τον προωθούμενο μύθο ότι δήθεν χρησιμοποιούμε μικρό μόνο τμήμα του εγκεφάλου μας. Το ίδιο ισχύει και για κάθε σκέψη ή συναίσθημα, που χρησιμοποιούν εξόχως διαπλεκόμενους μηχανισμούς (η αντίθεση ανάμεσα στους μηχανισμούς λογικής σκέψης και συναισθηματικών κινήτρων είναι ένας ακόμη εδραιωμένος μύθος). Ο συντονισμός αυτών των ετερογενών περιοχών και διαδικασιών για την ανάδυση μιας πολυσήμαντης ολοκληρωμένης σκέψης ή πράξης φαίνεται να οφείλεται στη συνδυασμένη τροποποίηση των συνάψεων στις ετερογενείς αυτές περιοχές (Singer, 2001, LeDoux, 2002).

Αν η ιδιαιτερότητα των εγκεφάλων μας εδράζεται στις γενετικές τους καταβολές και ακόμη περισσότερο στις επιγενετικές τροποποιήσεις τους, θα πρέπει να τονιστεί ότι αυτές δεν επιδρούν μόνο στο επίπεδο των συνάψεων. Οι συνάψεις αποτελούν το στοιχειώδες σημείο «μάθησης», αλλά η τελευταία σίγουρα προκύπτει και από διαδικασίες σε ανώτερα επίπεδα οργάνωσης, όπως τα νευρωνικά κυκλώματα και τα κατανεμημένα συστήματα. Σήμερα, που μπορούμε να μελετούμε μοναδιαίες μαγνητοεγκεφαλογραφικές απαντήσεις σε αισθητικά ερεθίσματα (Ioannides, 2001), διαπιστώνουμε ότι ήδη στον πρωτοταγή αισθητικό φλοιό οι απαντήσεις στο ίδιο ερέθισμα ποικίλουν σημαντικά και στον ακριβή εντοπισμό και στη χωρο-χρονική τους εξέλιξη και παρουσιάζουν φαινόμενα πλαστικότητας, όπως η εξοικείωση (Ioannides et al., 2002). Από αυτό το επίπεδο ανάλυσης αισθητικών μηνυμάτων και μετά είναι ακόμη πιο προφανής η διαφοροποίηση του κάθε εγκεφάλου. 

 

Όπως παρατήρησε ο Freeman (1999), η χαρακτηριστική νευρωνική δραστηριότητα, η οποία σηματοδοτεί αισθητικά ερεθίσματα στους πρωτοταγείς, δευτεροταγείς κ.ο.κ. αισθητικούς νευρώνες, εξαφανίζεται αφότου το σήμα φτάσει στον αισθητικό φλοιό και αναδύεται ένα νέο πρότυπο δραστηριότητας, κατανεμημένο σε ένα κύκλωμα νευρώνων. Το νέο πρότυπο δεν αντιπροσωπεύει πλέον το ερέθισμα αλλά το «νόημα» που αυτό έχει για το συγκεκριμένο άτομο, τη στιγμή εκείνη, στη 6άση προηγούμενων εμπειριών κ.λπ. Ο εγκέφαλος, δηλαδή, δημιουργεί τη δική του εκδοχή για το τι συμβαίνει στον κόσμο, έτσι ώστε αυτή να είναι πλήρης και συνεπής με όλες τις άλλες σωματικές και εγκεφαλικές διαδικασίες της στιγμής. Η συνείδηση του γεγονότος ακολουθεί με καθυστέρηση μέχρι και μισού δευτερολέπτου (Libet, 1991). Η αντίληψη λοιπόν δεν είναι, όπως πιστεύεται, ένα ακόμη επίπεδο γνωστικών διαδικασιών αποκωδικοποίησης των εισερχομένων πληροφοριών, αποθήκευσης, ανάκλησης, κ.λπ., αλλά η «υποκειμενική δημιουργία μηνύματος». Τη μεγάλη σημασία των ιδιαίτερων διαδικασιών στον κάθε εγκέφαλο, η οποία αντιτίθεται στην ιδέα του ανθρώπου που απλά αντιδρά σε ερεθίσματα με απλά ή πολύπλοκα αντανακλαστικά, υποστηρίζει και ο Llinas (2001), αντλώντας επιχειρήματα από την εξέλιξη των μηχανισμών κίνησης (βλ. επίσης Greenfield, 2000).

Είδαμε ότι ο μεταλασσόμενος εγκέφαλος οδηγεί και οδηγείται από τη φυλογενεπκή εξέλιξη και άρα είναι ένα όργανο επιβίωσης του είδους μέσα από τη διαφοροποίησή του και τον ανταγωνισμό των κατόχων του ζώων για μια επιτυχέστερη προσαρμογή στο περιβάλλον. Μεγιστοποιούνται μάλιστα οι δυνατότητες διαφοροποίησης και πέραν από τις προδιαγραφόμενες, από το γενετικό υλικό κάθε ατόμου, βασικές συνδέσεις ανάμεσα στους νευρώνες. Περισσότερο στον άνθρωπο παρά σε άλλα ζώα, γεννιέται ο εγκέφαλος ανώριμος για να διαμορφωθεί στο επίπεδο των συνάψεων από τις επιδράσεις του περιβάλλοντος, ιδιαίτερα τα πρώτα χρόνια της ζωής, ενώ μια σημαντικότατη ικανότητα νευρωνικής πλαστικότητας συνεχίζεται διά βίου. Με την ανάπτυξη του λόγου και του πολιτισμού μάλιστα, στον άνθρωπο αυτή η επιγενεπκή διαφοροποίηση περνά και στις επόμενες γενιές, αυξάνοντας ακόμη περισσότερο τις πιθανότητες επιβίωσης. Αν η παγκόσμια επεκτεινόμενη διαδικτυακά επικοινωνία θα επιτείνει αυτή την πολύτιμη διαφοροποίηση των εγκεφάλων και συνεπώς των δυνατοτήτων συμπεριφοράς μέσα από την πλουσιότερη πληροφόρηση, την ανάδυση νέων ιδεών και τη γονιμοποίηση ανάμεσα σε διαφορετικούς πολιτισμικούς ή αντίθετα θα την εκμηδενίσει μέσα από τη μαζική κεντρικά επιβεβλημένη πληροφόρηση και την ομογενοποίηση των πληθυσμών, παραμένει το σημαντικό ζητούμενο.

Όμως είναι προφανές από τα παραπάνω ότι ο εγκέφαλός μας είναι ό,τι πιο προσωπικό έχουμε, η μοναδική μας ταυτότητα, που μεγαλώνει, διαμορφώνεται από τις εμπειρίες μας και γηράσκει μαζί μας. Μερικοί μάλιστα ταυτίζουν τον εαυτό μας με τις συνάψεις του εγκεφάλου μας (LeDoux, 2002), δηλαδή τις συνδέσεις ανάμεσα στους νευρώνες του εγκεφάλου μας που καθορίζονται κυρίως γενετικά (και δεν είναι και λίγες: 1015!) και την ισχύ αυτών των συνάψεων, που διαμορφώνεται κάθε στιγμή της ζωής - ακόμη και αυτή τη στιγμή, αν πρόκειται να συγκροτηθεί κάτι από αυτό το κείμενο στη μνήμη. Δεδομένου ότι κάθε νευρώνας δέχεται ταυτόχρονα πολλές διεγερτικές αλλά και ανασταλτικές συνοπτικές επιδράσεις, αυτές οι διά βίου πλαστικές αλλαγές της ισχύος των συνάψεων είναι σε θέση να μεταβάλλουν σημαντικά τη λειτουργική συνδεσμολογία του κάθε εγκεφάλου σε Βαθμό που να είναι πραγματικά μοναδικός, όσο και ο καθένας μας. 

Βραχυχρονη Μακροχρονη ενισχυση συναψεων

Α. Βραχυχρόνια ενίσχυση των συνάψεων. Αλλαγές στο μέγεθος μιας ηλεκτρικής μονοσυναπτικής απάντησης, ανάλογα με το μεσοδιάστημα που μεσολάβησε από το προηγούμενο όμοιο ερέθισμα (ενίσχυση κυρία στα μικρά διαστήματα, από Papatheodoropoulos and Kostopoulos, 2000b).

Β. Μακροχρόνια ενίσχυση των συνάψεων (long term potentiation) μετά υψίσυχνο ερεθισμό (σύγκρινε τη συνεχή «προ» με τη στικτή γραμμή «μετά», από Papatheodoropoulos and Kostopoulos, 2000a). Γ. Η μαγνητοεγκεφαλογραφικά καταγραφόμενη απάντηση του πρωτοταγούς σωματο-αισθητικού φλοιού (SI) σε επαναλαμβανόμενα ερεθίσματα (με σταθερό μεσοδιάστημα 1 δευτ.) στο μέσο νεύρο ποικίλει και ως προς την εντόπιση και ως προς την χρονική εξέλιξη (από Ioannides etal., 2002).

Ba. Διαδοχικά μοναδιαία προκλητά δυναμικά και ο μέσος όρος τους (μαύρο).

Bb. Εντοπισμός (κόκκινο) της μέγιστης ηλεκτρικής δραστηριότητας στον εγκέφαλο κατά το διάστημα 20-30 msec για τις απαντήσεις 5, 7 και 8. Με άσπρο, η κεντρική έλικα (από Ioannides et al., 2002).

Οι εγκεφαλικές λειτουργίες επιδέχονται βελτίωσης

Οι επιδράσεις του περιβάλλοντος είναι ίσως ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που βοηθούν στη φυσιολογική ανάπτυξη και διαμόρφωση του εγκεφαλικού μας ιστού. Είναι γνωστό και αποδεδειγμένο μέσα από πολλές έρευνες, τόσο σε νευροφυσιολογικό όσο και σε συμπεριφορικό επίπεδο, ότι τα ερεθίσματα που δεχόμαστε από το περιβάλλον επιδρούν είτε θετικά , είτε αρνητικά στην ανάπυξη και τροποποίηση των νευρωνικών μας συστημάτων.

Συγκεκριμένα, όσο πιο πλούσιο είναι το περιβάλλον σε αισθητηριακά ερεθίσματα, τόσο ευνοείται μια φυσιολογική ανάπτυξη και εξελιξη των εγκεφαλικών δομών. Αντίθετα, έρευνες τόσο σε ζώα όσο και σε ανθρώπους, έχουν δείξει ότι δεν υπάρχει χειρότερος προγνωστικός παράγοντας για την γνωστική και εγκεφαλική ανάπτυξη ενός οργανισμού, από ένα φτωχο σε αισθητηριακά ερεθίσματα περιβάλλον.

Τι σημαίνει αυτό; Ότι στον εγκέφαλο αρέσουν τα ΠΟΛΛΑ και ΠΟΙΚΙΛΛΑ αισθητηριακά ερεθίσματα. Η μάθηση γίνεται πιο αποτελεσματική όταν ακολουθεί τα πρότυπα ανάπτυξης του οργανισμού μας, πράγμα το οποίο πολύ απλά σημαίνει ότι μια εκπαιδευτική διαδικασία οφείλει να σέβεται όλα τα αισθητηριακά μας συστήματα και να μας προσφέρει τόσο ΟΠΤΙΚΑ, όσο και ΑΚΟΥΣΤΙΚΑ, ΑΠΤΙΚΑ, ΟΣΦΡΗΤΙΚΑ και ΚΙΝΑΙΣΘΗΤΙΚΑ ερεθίσματα.

Δυστυχώς οι παραδοσιακές μορφές εκπαίδευσης και ο τρόπος με τον οποίο όλοι μας έχουμε διδαχτεί από το σχολείο, δεν είναι συμβατά με το παραπάνω πρότυπα. Το σύστημα διδασκαλίας το οποίο μέχρι πρότινος τουλάχιστον επικρατούσε, δεν άφηνε περιθώρια για ενεργητική και ολιστική μάθηση, που να σέβεται την ολότητα και την ποικιλομορφία του οργανισμού και του εγκεφαλικού μας συστήματος.

Γυμναστική για τους νευρώνες: Νέες εμπειρίες, χόμπι και έρωτας. Όλα στην υπηρεσία των νευρώνων για την καλύτερη απόδοση του μυαλού. Το πρόσωπο μοιάζει γνωστό αλλά το όνομα σας διαφεύγει. Το ραντεβού με τον οδοντίατρο ήταν κανονισμένο εδώ κι ένα μήνα αλλά εκείνη την ώρα είχατε πάει για ψώνια. Προβλήματα που άλλοτε φαίνονταν παιχνιδάκι υψώνονται τώρα σαν απροσπέλαστα βουνά μπροστά σας. Μα πώς είναι δυνατόν να σας συμβαίνουν όλα αυτά; Σύμφωνα με πρόσφατες επιστημονικές ανακαλύψεις, η απώλεια μνήμης και η πνευματική τεμπελιά σάς επισκέπτονται όλο και πιο συχνά όσο περνάνε τα χρόνια. Αν για να διατηρήσετε ακμαίο το σώμα σας είναι απαραίτητη η αεροβική γυμναστική, για το μυαλό χρειάζεται η νευροβική. Τον όρο εισήγαγε ο Λόρενς Κατζ, νευροβιολόγος στο Πανεπιστήμιο Ντιουκ των ΗΠΑ και πατέρας του νέου επιστημονικού κλάδου. Το βιβλίο του Keep your Βrain Αlive (Κρατήστε το Μυαλό σας Ζωντανό) έγινε μπεστ σέλερ στην Αμερική και δημιούργησε πιστούς οπαδούς αλλά και φανατικούς πολέμιους από την επιστημονική κοινότητα. H νευροβική υπόσχεται να σας μάθει πώς να διατηρήσετε και να βελτιώσετε τις πνευματικές σας ικανότητες.

Διαρκής εξέλιξη: Πάντα γνωρίζαμε ότι ο εγκέφαλος έχει την ικανότητα να μαθαίνει καινούρια πράγματα και να αφομοιώνει νέες πληροφορίες σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια πιστεύαμε ότι είναι ένα παγιωμένο όργανο που διαθέτει σταθερό αριθμό κυττάρων-νευρώνων από τη γέννησή μας και μετά. Οι πρώτες ανακριβείς ενδείξεις προέκυψαν από την εξέταση ανθρώπων που είχαν χάσει κάποια αίσθηση. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι που είχαν χάσει την όρασή τους ανέπτυσσαν ισχυρότερη αφή. Το γεγονός αυτό υποδείκνυε ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος διέθετε μεγάλη πλαστικότητα και μπορούσε να προσαρμόζει τις λειτουργίες του ανάλογα με τις ανάγκες. Πρόσφατες ανακαλύψεις επιβεβαίωσαν ότι ο αριθμός των νευρώνων όχι μόνο δεν παραμένει σταθερός αλλά ότι οι νευρώνες του ιππόκαμπου, περιοχή που σχετίζεται με τη μάθηση και τη μνήμη, αναγεννώνται συνεχώς. Πάνω σ' αυτές στηρίχτηκε η νευροβική για να επιταχύνει τη διαδικασία αναγέννησης των νευρώνων και των συνδέσεων μεταξύ τους.

Η ισχύς εν τη συνάψει: Η νευροβική έκανε τα πρώτα δειλά βήματά της στα τέλη της δεκαετίας του 1970 κατά τη διάρκεια προπόνησης αθλητών του στίβου, οι οποίοι μέσω του συνδυασμού ασκήσεων αεροβικής και νευροβικής προσπάθησαν να βελτιώσουν τα αντανακλαστικά τους κατά την εκκίνηση στις κούρσες ταχύτητας. Τι ακριβώς είναι η νευροβική; Πρόκειται για μέθοδο ασκήσεων που χρησιμοποιούν ταυτόχρονα και τις πέντε αισθήσεις ώστε να ενεργοποιούνται όσο το δυνατόν περισσότερες περιοχές του εγκεφάλου. Η ενεργοποίησή τους αυξάνει την παραγωγή νευροτροφινών, φυσικές θρεπτικές ουσίες που προλαμβάνουν την καταστροφή των νευρώνων και βοηθούν στη δημιουργία περισσότερων συνδέσεων-συνάψεων. Οι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι η πτώση των διανοητικών επιδόσεων και η εξασθένηση της μνήμης με την πάροδο των χρόνων οφείλεται στη μείωση των συνάψεων μεταξύ των νευρώνων. Η νωθρή χρήση του μυαλού και τα γηρατειά μειώνουν τις συνάψεις, οδούς επικοινωνίας ανάμεσα στα νεύρα. Εδώ ακριβώς επεμβαίνει η νευροβική και με μια σειρά απλών ασκήσεων επαναδραστηριοποιεί τις "κοιμισμένες" περιοχές του εγκεφάλου αυξάνοντας τις συνάψεις τους.

Έρωτας και ρουτίνα: Η νευροβική δεν απαιτεί χαρτί και μολύβι ούτε περιέχει πολύπλοκα τεστ και εκνευριστικές σπαζοκεφαλιές. "Γυμναστήριό" της είναι η καθημερινότητα και η αξιοποίηση των κατάλληλων ερεθισμάτων του περιβάλλοντος. Χρυσός κανόνας της νευροβικής είναι το σπάσιμο της ρουτίνας και η αποφυγή της επανάληψης. Ο Κατζ στο βιβλίο του συμπυκνώνει το πνεύμα των ασκήσεών του σε τέσσερις "βασικές συμβουλές":1. Η χρησιμοποίηση νέων αισθήσεων βελτιώνει κατακόρυφα την ικανότητα αντίληψης. Για παράδειγμα, προσπαθήστε να βάλετε το κλειδί στην κλειδαριά με κλειστά τα μάτια. 2. Ενεργοποιήστε την προσοχή σας και βάλτε το μυαλό σας σε εγρήγορση, εμπλέκοντας το συναίσθημα. Τα συναισθήματα αποτυπώνονται έντονα στη μνήμη. 3. Απαλλαγείτε από τη μονοτονία. Διαλέξτε κάθε μέρα νέα διαδρομή για να πάτε στη δουλειά σας.Σύμφωνα με τον Κατζ, η πιο αποτελεσματική νευροβική προπόνηση είναι ο έρωτας. Ανάμεσα σε όλες τις συνηθισμένες δραστηριότητες, κατά τη διάρκεια του σεξ και οι πέντε αισθήσεις μας βρίσκονται σε εγρήγορση, ενεργοποιώντας ταυτόχρονα τις περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με το συναίσθημα.

Περσινά ξινά σταφύλια: Πολλοί νευροβιολόγοι δε συμμερίζονται ούτε τον ενθουσιασμό ούτε τα συμπεράσματα του Κατζ και θεωρούν ότι ο συνάδελφός τους το μόνο που έκανε ήταν να πάρει μερικές γνωστές μεθόδους που εφαρμόζονται για την αποκατάσταση των εγκεφαλικών επεισοδίων και να τις βαφτίσει μ' ένα εντυπωσιακό όνομα που παραπέμπει στην αεροβική, γυμναστική των μυών. 

 

Για παράδειγμα, σε ημιπληγικούς ασθενείς που έχουν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο ακινητοποιούν το υγιές τους μέλος. Στην προσπάθειά τους να κινήσουν το άρρωστο μέλος οι ασθενείς στέλνουν νευρικά ερεθίσματα στον εγκέφαλο, τα οποία επιταχύνουν τη θεραπεία. Οι ειδικοί εξηγούν ότι σε καμιά περίπτωση δε γνωρίζουν τους μηχανισμούς που ενεργοποιούν αυτή τη μέθοδο. Επιπλέον πιστεύουν ότι δεν υπάρχουν ακόμα αρκετά τεκμήρια που να αποδεικνύουν την πλαστικότητα του εγκεφάλου. Ακόμα μεγαλύτερες αντιδράσεις προκάλεσαν οι ισχυρισμοί του Κατζ πως η νευροβική επιβραδύνει την εξέλιξη σοβαρών ασθενειών όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ. Για να τεκμηριώσουν τη θέση τους τονίζουν πως έχει αποδειχθεί στατιστικά ότι σημειώνονται λιγότερα περιστατικά της νόσου Αλτσχάιμερ στους ανθρώπους που εξασκούν πνευματική εργασία απ' ότι στους χειρώνακτες, αφού οι πρώτοι διατηρούν το μυαλό τους πιο δραστήριο βελτιώνοντας τις νοητικές ικανότητες και τη μνήμη τους. Πάντως η μέθοδος του Κατζ δεν έχει τα ίδια αποτελέσματα σε όλους τους ανθρώπους. 

 

Ορισμένοι αντί να βελτιώσουν τις ικανότητές τους μπερδεύονταν ακόμα περισσότερο στην προσπάθειά τους να αντικαταστήσουν τις καθημερινές συνήθειες με κάτι περίπλοκο. Ίσως τελικά ένα σταυρόλεξο να είναι η καλύτερη νευροβική άσκηση.

Μυστικά για πνευματική ανάταση: Θέλετε να κρατήσετε το μυαλό σας κοφτερό σαν ξυράφι; Τρώτε υγιεινά και κόψτε τα τσιγάρα, τα ποτά και τα ξενύχτια... Oι αρχαίοι Έλληνες έλεγαν "Νους υγιής εν σώματι υγιή". Μάλλον ήξεραν κάτι παραπάνω. Αυτό διατείνονται οι σύγχρονες έρευνες, οι οποίες δικαιώνουν απόλυτα τη σοφία των προγόνων μας. Πριν βουτήξετε στα βαθιά νερά της νευροβικής σάς προτείνουμε μερικές απλές συμβουλές για να διατηρήσετε το μυαλό σας σε φόρμα.

Τόνωση μετά μουσικής: Ο εγκέφαλος, όπως και κάθε άλλο όργανο του ανθρώπινου σώματος, πρέπει να βρίσκεται σε διαρκή κίνηση και εγρήγορση ώστε να αποδίδει τα μέγιστα. Με άλλα λόγια, είναι σημαντικό να χρησιμοποιούμε όλες μας τις αισθήσεις και να αποκτάμε νέες γνώσεις και δεξιότητες. 

 

Οι αισθήσεις μας εδράζονται σε διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου κι αν δεν ασκούμε κάποια απ' αυτές αφήνουμε κάποια περιοχή του εγκεφάλου να ατροφήσει. Ο άνθρωπος μέσα στο περιβάλλον που κινείται βασίζεται κυρίως στην όραση, με αποτέλεσμα οι περιοχές που συνδέονται με την οπτική αντίληψη να κατέχουν μεγάλο τμήμα του εγκεφάλου. Αυτό όμως αποβαίνει εις βάρος των υπόλοιπων εγκεφαλικών περιοχών που ελέγχουν τις υπόλοιπες αισθήσεις. Η συνεχής εκπαίδευση και η εξέλιξη νέων δεξιοτήτων βοηθά στην ισόρροπη ανάπτυξη διαφορετικών περιοχών καθώς και στη δημιουργία περισσότερων συνδέσεων. Μ' αυτό τον τρόπο αυξάνονται οι ικανότητες απομνημόνευσης και μάθησης, και μάλιστα πολύ γρήγορα. Ο Μαρκ Μπάνγκερτ, από το Ινστιτούτο Φιλοσοφίας της Μουσικής στο Ανόβερο, απέδειξε ότι μετά από λίγα λεπτά εξάσκησης ο εγκέφαλος αρχίζει να συνδέει τις περιοχές που καθοδηγούν τα δάχτυλα ενός πιανίστα με τις ακουστικές περιοχές που επεξεργάζονται τις νότες. Σε παρόμοια συμπεράσματα κατέληξαν και ψυχολόγοι από το Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ μετά από εξέταση ενενήντα μαθητών ηλικίας 6-15 χρονών. Τα μισά από τα παιδιά έπαιζαν στην ορχήστρα του σχολείου, ενώ τα άλλα μισά δεν είχαν καμιά σχέση με τη μουσική. Οι ψυχολόγοι έκαναν μια σειρά από τεστ τα οποία απέδειξαν ότι οι μαθητές με μουσική παιδεία είχαν μεγαλύτερη ικανότητα να αφομοιώνουν τον προφορικό λόγο.

Ο ύπνος θρέφει το μυαλό: Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι η φράση "Η πολλή δουλειά τρώει τον αφέντη" ισχύει και στην περίπτωση της μάθησης. Ο εγκέφαλός μας χρειάζεται έναν καλό οκτάωρο ύπνο για να επεξεργαστεί και να αφομοιώσει τις νέες πληροφορίες που δέχεται καθημερινά. Έτσι δεν έχει και τόση σημασία σε ποιες και πόσες πνευματικές προκλήσεις υποβάλλουμε τον εγκέφαλό μας αν δεν τον αφήνουμε να τις κάνει κτήμα του. Αυτό υποστηρίζουν Γερμανοί επιστήμονες οι οποίοι υπέβαλαν 106 εθελοντές, άντρες και γυναίκες, σε διάφορα μαθηματικά τεστ που περιείχαν πληροφορίες τις οποίες αν αποκωδικοποιούσαν οι εθελοντές θα μπορούσαν να τα λύσουν. Κατόπιν επέτρεψαν στους μισούς να κοιμηθούν, ενώ οι υπόλοιποι έμειναν ξάγρυπνοι. Το επόμενο πρωινό οι εθελοντές που είχαν κοιμηθεί έλυσαν με σχετική ευκολία τα τεστ, εκείνοι όμως που είχαν ξενυχτήσει σημείωσαν μικρότερη πνευματική διαύγεια και αδυναμία συγκέντρωσης. Οι επιστήμονες υποθέτουν πως κατά τη διάρκεια του ύπνου ξεμπλοκάρουν οι νευρώνες του εγκεφαλικού φλοιού και ο εγκέφαλός μας επεξεργάζεται και αποθηκεύει στη μνήμη του τις πληροφορίες της μέρας. Παράλληλα δημιουργούνται νέες συνάψεις μεταξύ των νευρώνων, γεγονός που ενισχύει τις νοητικές μας ικανότητες.

Πνευματικές τροφές: Άλλες έρευνες στην Ολλανδία και στις ΗΠΑ κατέδειξαν ότι η σωστή διατροφή μπορεί να μας κάνει παντογνώστες. Ολλανδοί γιατροί εξέτασαν 1.613 άντρες και γυναίκες 45-70 χρονών και διαπίστωσαν ότι όσοι έτρωγαν λιπαρά ψάρια όπως το σκουμπρί, ο σολομός και η ρέγκα είχαν καλύτερη μνήμη και ήταν πιο εύστροφοι. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι αυτό συμβαίνει γιατί τα ψάρια είναι πλούσια σε Ωμέγα 3 λιπαρά, πολύτιμα για τη μνήμη, τη νοητική οξύτητα και την καρδιά. Ανάλογες έρευνες Αμερικανών επιστημόνων από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης αποκάλυψαν ότι ασθενείς σε προδιαβητικό στάδιο, με υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, παρουσίασαν ασθενή μνήμη. Περαιτέρω μελέτες οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι ο ιππόκαμπός τους, περιοχή του εγκεφάλου που συνδέεται με τη μνήμη, είχε μικρότερο μέγεθος από το κανονικό.

Τοξικές ουσίες: Μέχρι σήμερα γνωρίζαμε ότι το τσιγάρο προκαλεί μια σειρά από σοβαρές βλάβες κυρίως στο αναπνευστικό και στο καρδιαγγειακό σύστημα. Νέες έρευνες απέδειξαν ότι τα "φουγάρα" κινδυνεύουν κι από πρόωρο εκφυλισμό των πνευματικών τους ικανοτήτων. Βρετανοί ερευνητές κρατούσαν αρχείο για την κατάσταση της υγείας 5.362 ατόμων από το 1946, χρονολογία γέννησής τους, μέχρι το 1999. Στη διάρκεια αυτών των 56 χρόνων επικοινωνούσαν μαζί τους για ενδεχόμενα προβλήματα υγείας καθώς και για τις καθημερινές τους συνήθειες. Παράλληλα οι εθελοντές υποβάλλονταν σε διάφορα ψυχομετρικά τεστ με σκοπό να αξιολογηθεί η μνήμη και η συγκέντρωσή τους. Οι καπνιστές σημείωσαν γρηγορότερη απώλεια μνήμης με την πάροδο των χρόνων και αντιμετώπιζαν προβλήματα συγκέντρωσης. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτό οφείλεται στο ότι το κάπνισμα αυξάνει την αρτηριακή πίεση, η οποία στη συνέχεια αλλοιώνει τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο με άμεση συνέπεια την ελλιπή τροφοδοσία του με θρεπτικές ουσίες. Το ίδιο υποψιάζονται και για την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, γι' αυτό μας συστήνουν να πίνουμε με μέτρο.

Η τελειότητα, έτσι, δεν είναι μια πράξη αλλά μια συνήθεια [Αριστοτέλης]

Υπεύθυνος = Ελεύθερος – Ανεύθυνος = Μαζάνθρωπος

Κάθε κατώτερο στρώμα αποτελεί την υποδομή του ανώτερου. Κάθε ανώτερο περιέχει το κατώτερο. Το δε ανώτερο όλων περιέχει και τα τρία κατώτερα στρώματα.

Έτσι ο άνθρωπος είναι και ύλη και ζωή και ψυχή και πνεύμα. Η συνείδηση της υπόστασής του αυτής του «ανοίγει την όρεξη», για να αποκτήσει γνώση της πρώτης αιτίας, από την οποία εξαρτώνται όλα τα άλλα αίτια.

Διότι, αν δεν είχε γνώση της υπόστασής του αυτής, δεν θα είχε καμία «όρεξη» να γίνει θηρατής της γνώσης. Και η λέξη «φιλοσοφία», την οποία, όπως λέγεται, μεταχειρίστηκε πρώτος ο Πυθαγόρας ο Σάμιος, αυτή την πραγματικότητα εκφράζει, όταν σημαίνει από το «φίλος» και «σοφία», τον έρωτα προς τη σοφία, τη γνώση.

Ισχύει δε, κυρίως εδώ, ο λόγος ότι: «από το οράν, το εράν».

Έτσι, περαιτέρω, ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται τους φυσικούς νόμους υποταγμένους στους πνευματικούς. Αυτό σημαίνει, κατ” ακολουθίαν, ότι η ζωή και η πράξη διέπονται από πλήρη ελευθερία.

Από τη θέση αυτή, τα πράγματα ακολουθούν την εξής πορεία: Το μεν σώμα, ως ύλη, κυβερνάται από τους φυσικούς νόμους, αίτιον – αποτέλεσμα. Επειδή δε οι φυσικοί νόμοι είναι «σιδερένιοι», αλύγιστοι, σωματικώς ο άνθρωπος, σε τελευταία ανάλυση, είναι ανάγκη, δηλαδή ένστικτα και πάθη, ζώον.

Έτσι, ηθικώς μεν από τη φύση του αυτή είναι κακός, κοινωνικώς δε είναι «πρέπειν». Τραγική ενσάρκωση του ανθρώπου – ζώου είναι η Μήδεια, η οποία, αν και γνωρίζει τι πράττει, εντούτοις δεν μπορεί να πράξει διαφορετικά (αιτιοκραττία, Determinismus).

Το δε πνεύμα, η ψυχή, κυβερνάται από τους πνευματικούς, τους ψυχολογικούς, τους ηθικούς νόμους, οι οποίοι είναι πιθανολογικοί.

Γι” αυτό η πνευματική του φύση ουσιαστικά είναι ελευθερία. Είναι ένα «οφειλείν», ένα χρέος ηθικώς, ένα «καλό» κοινωνικώς, που οδηγεί στην εθελοθυσία και αναδεικνύει σε «ήρωα» και «μάρτυρα», σε «λεβέντη». Είναι ο άνθρωπος «Αντιγόνη», ο Αθανάσιος Διάκος (αναιτιοκρατία, Indeterminism).

Ο άνθρωπος από τη φύση του ορίζεται ως προς τη θέση του. Η μεταξύ των δύο φύσεών του, ανάγκης και ελευθερίας σχέση του, καθορίζεται από τον νόμο: «Οσον-Τόσον».

Οσον δηλαδή πιο πολύ περιορίζει την ανάγκη και την κάνει βούλησή του, τόσον περισσότερο είναι ελεύθερος. Και ενώ με τη καταπίεση της ανάγκης, η πορεία σημειώνεται ως κάθοδος, παραδόξως είναι άνοδος. Είναι αποδέσμευση από την ανάγκη, που σημαίνει αυτομάτως κίνηση προς τα άνω, ελευθερία!..

Αναλόγως δε με το «πόσον αποδεσμεύεται», μετράται και η ελευθερία και συγχρόνως η κατάσταση, που δημιουργείται, ως επακόλουθο της σχέσης αυτής. Και είναι γνωστή ως «ευθύνη».

Οι δε συντεταγμένες και τεταγμένες της κατάστασης αυτής παρουσιάζουν την εικόνα: Ο ελεύθερος είναι υπεύθυνος, ο δούλος είναι ανεύθυνος, ο απάνθρωπος είναι και μαζάνθρωπος.

Και ενώ ο ελεύθερος είναι περισσότερο υπεύθυνος, όσο περισσότερο ελεύθερος είναι, ο ανεύθυνος είναι δούλος της ανάγκης, των παθών και των ενστίκτων του, θηρίο στη ζούγκλα των ενστίκτων, αρνητής της ίδιας του της πνευματικής φύσης. Και εκ των πραγμάτων, μισάνθρωπος, για να καταντήσει… μαζάνθρωπος.

Tελειομανία: Φταίει που δεν έχω ψυχική ηρεμία;

Μήπως οι υψηλές προσδοκίες καταστρέφουν την εσωτερική σας γαλήνη;

 

Αν αναρωτιέστε μήπως είστε τελειομανής, το πιθανότερο είναι ότι είστε, τουλάχιστον σε ένα βαθμό! Οι τελειομανείς μοιάζουν με τα άτομα που κυνηγούν τις υψηλές επιδόσεις, αν και οι δύο κατηγορίες παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές, οι οποίες συμβάλλουν στο στρες της τελειοθηρίας.

Απόλυτη Σκέψη
Οι τελειομανείς, όπως και οι άνθρωποι με υψηλές επιδόσεις, θέτουν υψηλούς στόχους και εργάζονται σκληρά για την επίτευξή τους. Ωστόσο, τα άτομα με υψηλές επιδόσεις ικανοποιούνται όταν κατακτήσουν το στόχο τους ή έστω φτάσουν κοντά σε αυτόν, ενώ οι τελειομανείς δε δέχονται τίποτε άλλο από την τελειότητα.

Επικριτική Ματιά
Οι τελειομανείς είναι πολύ επικριτικοί με τον εαυτό τους. Τα άτομα με υψηλές επιδόσεις νιώθουν υπερηφάνεια για τα επιτεύγματά τους και υποστηρίζουν τους άλλους, ενώ οι τελειομανείς είναι μονίμως δυσαρεστημένοι με τον εαυτό τους και εντοπίζουν τις ατέλειες στη δική τους δουλειά και σε αυτή των άλλων. Η εμμονή τους με την ατέλεια είναι τέτοια, που δεν τους επιτρέπει να αντιληφθούν τίποτε άλλο, με αποτέλεσμα να είναι επικριτικοί και σκληροί με τον εαυτό τους και τους γύρω τους.

Κίνητρο και Φόβος
Τα άτομα με υψηλές επιδόσεις τείνουν προς τους στόχους τους με την επιθυμία και το κίνητρο να τους πραγματοποιήσουν και ευχαριστιούνται με την όποια πρόοδο σε αυτή την κατεύθυνση. Οι τελειομανείς, από την άλλη, αισθάνονται φόβο και άγχος σχετικά με τους στόχους τους και ο φόβος μήπως και δεν τους πραγματοποιήσουν τους ωθεί σε δράση. Οι τελειομανείς θεωρούν αποτυχία αν δεν φτάσουν στην τέλεια πραγματοποίηση του στόχου τους.

Μη ρεαλιστικοί Στόχοι
Οι στόχοι των τελειοθήρων δεν είναι πάντα ρεαλιστικοί και πραγματοποιήσιμοι. Τα άτομα με υψηλές επιδόσεις θέτουν υψηλούς στόχους και αισθάνονται ενθουσιασμό ή ένα κύμα αδρεναλίνης όταν φτάσουν και λίγο πιο ψηλά, οι τελειομανείς θέτουν μη ρεαλιστικούς στόχους, οπότε ούτε πετυχαίνουν ούτε είναι ευχαριστημένοι.

Επικέντρωση στο Αποτέλεσμα
Τα άτομα με υψηλές επιδόσεις ευχαριστιούνται το κυνήγι του στόχου όσο και την πραγμάτωσή του, ενώ αντίθετα οι τελειομανείς δε μπορούν να βρουν ευχαρίστηση σε τίποτε άλλο παρά στην επίτευξη του στόχου τους. Είναι τόσο απορροφημένοι από τον ίδιο τον στόχο τους και το φόβο της αποτυχίας, που δεν απολαμβάνουν τη διαδικασία της προσωπικής πορείας και ανάπτυξης.

Κατάθλιψη από Ανεκπλήρωτους Στόχους
Οι τελειοθήρες είναι λιγότερο χαρούμενοι και ήρεμοι από τα άτομα που έχουν υψηλές επιδόσεις. Οι τελευταίοι επανέρχονται σύντομα μετά από μια αποτυχία, ενώ οι τελειοθήρες αυτομαστιγώνονται για τις αποτυχίες τους. Αυτό βέβαια οδηγεί...

...στον Φόβο της Αποτυχίας
ο οποίος είναι πολύ έντονος στους τελειομανείς. Και αφού οτιδήποτε άλλο εκτός από την απόλυτη επιτυχία θεωρείται αποτυχία, αυτό οδηγεί στη...

...Χρονοτριβή και Αναβολή:
Αν και μοιάζει παράδοξο, ωστόσο οι τελειομανείς χρονοτριβούν και αναβάλλουν αυτά που έχουν να κάνουν, γιατί αν δεν τα κάνουν τέλεια θεωρούν ότι έχουν αποτύχει, ενώ το να μην τα κάνουν καθόλου και να τα αναβάλουν είναι γι' αυτούς παροδικά καλύτερο. Έτσι όμως διατηρείται το αίσθημα της αποτυχίας, με αποτέλεσμα να παγιδεύονται σε έναν φαύλο κύκλο.

Αμυνα
Επειδή το να μην είναι τέλειοι δημιουργεί στους τελειομανείς στναχώρια και φόβο, τείνουν να μη δέχονται την εποικοδομητική κριτική και να είναι αμυντικοί απέναντι σε κάθε σχόλιο, ενώ τα άτομα με υψηλές επιδόσεις αξιοποιούν την κάθε κριτική ως πληροφορία για βελτίωση.

Χαμηλή Αυτοεκτίμηση
Τα άτομα με υψηλές επιδόσεις έχουν αντίστοιχα υψηλό αυτοεκτίμηση, σε αντίθεση με τους τελειομανείς. Αυτοί τείνουν να είναι επικριτικοί με τον εαυτό τους, να εστιάζουν σε λάθη και παραλείψεις και να μη πιστεύουν τελικά στις δυνάμεις τους και τον ίδιο τους τον εαυτό. Συχνά απομονώνονται και απομακρύνουν τους ανθρώπους από γύρω τους.

Πώς αλλάζει;

Ανάλυση Κόστους
Μελετήστε τα χαρακτηριστικά της τελειοθηρίας σας. Παρόλο που μπορεί να θεωρείτε ότι σας βοηθούν, το πιθανότερο είναι ότι αποτελούν τροχοπέδη.

Αυτογνωσία
Κατανοήστε τη συμπεριφορά σας και τις πηγές της. Κρατήστε ημερολόγιο με τις σκέψεις τελειομανίας και προσπαθήστε να βρείτε αντίλογο.

Αλλάξτε την εσωτερική σας φωνή
Απαντήστε στην εσωτερική σας φωνή, που σας λέει ότι δεν τα καταφέρατε, ότι δεν τα κάνατε όλα τέλεια και ότι αποτύχατε, με επιχειρήματα και ρεαλιστικό απολογισμό. Οι αρνητικές σκέψεις καταστρέφουν την αυτοεκτίμηση και διαιωνίζουν επιζήμιες συμπεριφορές.

Θετικό βλέμμα
Τελειομανία σημαίνει ότι κανείς βλέπει μόνο τα στραβά και τα ανάποδα και δεν αναγνωρίζει τα θετικά -στον εαυτό του ή τους άλλους-. Μαλακώστε την τάση σας να βλέπετε όλα τα λάθη και τα αρνητικά και παρατηρήστε παράλληλα και τα θετικά.

Τι κάνουν όσοι είναι πάντα ήρεμοι

Πέντε τρόποι για να διατηρήσετε την ηρεμία σας

«Μην αφήνετε την συμπεριφορά των άλλων να καταστρέψει την εσωτερική σας γαλήνη» είχε πει κάποτε ο Δαλάι Λάμα. Για τις περισσότερες από εμάς, αυτή η δήλωση φαίνεται σαν κοινή λογική αλλά δύσκολα την εφαρμόζουμε γιατί είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα επηρεαστούμε από τις ενέργειες και τις δυσάρεστες διαθέσεις των άλλων. Οπότε, όταν νιώσουμε ότι κάποιος πάει να ‘κλέψει’ την ηρεμία μας, υπάρχουν πέντε τρόποι που μπορείτε να μάθετε για να τη διατηρήσετε.

- Δείτε το άλλο άτομο ως κάποιον που υποφέρει και προσφέρετέ του συμπόνια από την καρδιά σας, στην δική του. Θυμηθείτε ότι όλοι οι άνθρωποι στο κόσμο αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα στη ζωή τους, είτε είναι μικρό ή μεγάλο.

- Δείτε τον εαυτό σας ως κάποιον που υποφέρει. Εσείς, όπως και όλοι μας, αντιδρούμε με τους γύρω μας και τις ενέργειές τους. Δείξτε συμπόνια στο εαυτό σας αλλά και στις δικές σας ατέλειες.

-Δείτε το άλλο πρόσωπο ως δάσκαλο στη ζωή σας που σας δίνει την ευκαιρία να καλλιεργήσετε την υπομονή, την ανοχή, και την ευαισθητοποίηση.

-Δείτε τον εαυτό σας ως δάσκαλο. Ίσως είστε στη ζωή του για να του διδάξετε την υπομονή και την ανοχή. ’λλωστε, δεν θα προτιμούσατε να του διδάξετε την αγάπη αντί για περισσότερο θυμό;

- Δείτε το εσωτερικό σας σαν μια άγκυρα. Βαθιά μέσα σας υπάρχει ένας ‘πυρήνας’ δύναμης και ηρεμίας. Όταν βρείτε μια στιγμή να συνδεθείτε με αυτό το κομμάτι μέσα σας, θα διαπιστώσετε ότι μπορείτε να αντιμετωπίσετε κάθε θύελλα που βρίσκεται γύρω σας. Χρησιμοποιήστε την αναπνοή ως οδηγό για να σας βοηθήσει να βρείτε το κέντρο σας. Κλείστε τα μάτια σας, αναπνεύστε βαθιά, και φανταστείτε την αναπνοή σας να ενδυναμώνει τον πυρήνα σας. Φανταστείτε τον να τρέχει κάθετα μέσα στο σώμα σας και κάτω στο έδαφος. 

Πότε η εκδίκηση γίνεται "παθολογική";

Εκδίκηση. Αυτός που υπέστη την προσβολή ανταποδίδει την αντίστοιχη ενέργεια. Η άμεση διεκδίκηση του δίκιου απαιτεί την αποκατάσταση. Μια αποκατάσταση πλασματική, ψευδή, αδύναμη. Αυτός που παίρνει τον νόμο στα χέρια του και αυτοδικεί νιώθει μια άγρια ικανοποίηση καθώς αισθάνεται δυνατός. Όλα τα άλλα προβλήματα της ζωής του εξαφανίζονται.

Η ευτυχία ταυτίζεται με την αποκατάσταση της βλάβης που δέχτηκε με την πρόκληση ισοδύναμης ή και μεγαλύτερης βλάβης σε εκείνος που τον έβλαψε. Η ζωή παίρνει νόημα από την φλόγα της εκδίκησης.
Ανεπαρκείς αρχαϊκοί άνθρωποι που νιώθουν το κενό στην ύπαρξή τους καθώς βρίσκουν αντικείμενο που να τους καταξιώνει στους άλλους και στους εαυτούς τους. Ανασφαλείς άνδρες που νιώθουν να αμφισβητούνται οι ικανότητές τους προσπαθούν να αποδείξουν τον ανδρισμό τους. Θέτουν στον εαυτό τους το ψευδοδίλλημα: Αδύναμος ή κακός; Και σαφώς προτιμούν το δεύτερο αφού έτσι νιώθουν να καλύπτεται η ανεπάρκειά τους.

Η βεντέτα είναι η άγρια αρχαϊκή αντίδραση που ο αδικημένος θεωρεί ότι δικαιούται να αποδώσει ο ίδιος δικαιοσύνη και να επιβάλει την τιμωρία. Πρόκειται για υπόλειμμα άλλως εποχών, τότε που το ζητούμενο ήταν η επιβίωση και κυβερνούσε το δίκιο του ισχυρότερου. Στα πλαίσια αυτά κυριαρχούσε μια γενικευμένη άποψη περί δικαιοσύνης που ερχόταν να συγκαλύψει το νέο έγκλημα και να δικαιολογήσει τον κύκλο βίας.  Τελικά η αρχική αφορμή που προκαλούσε τον κύκλο βεντέτας δεν ήταν τόσο σημαντική όσο η επίδειξη δύναμης και η τελική επικράτηση ανεξάρτητα από το απαιτούμενο κόστος αίματος και χαμένης ανθρωπιάς.

Αν κανείς αναζητήσει τους βαθύτερους λόγους που κάποιος καταφεύγει στην εκδίκηση θα συναντήσει ενοχές για το κακό που προηγήθηκε. Όσο ο κύκλος της βίας αυξάνεται τόσο πληθαίνουν οι ενοχές και η μανία για εκδίκηση γίνεται τόσο έντονη που δεν μπορεί να δει τίποτε άλλο.

Μια ώριμη στάση θα απαιτούσε βαθύτερη κατανόηση και ανάληψη ευθυνών. Η ανωριμότητα όμως ταυτίζει την ανάληψη ευθυνών με την αυτοκαταστροφή. Αυτός που μπαίνει στην βεντέτα, σκοτώνει για να καλύψει τις ασυνείδητες ενοχές του και για να μην αυτοκτονήσει. Ταυτόχρονα και ε την συνειδητή παθολογική ελπίδα ότι κάποιος από την άλλη πλευρά θα του το ανταποδώσει ώστε να γλιτώσει από την ανυπόφορη ζωή.

Μια προσεκτική μελέτη  αναφέρει ότι ενώ οι εκτελεστές της βεντέτας είναι άνδρες οι κύριοι ιδεολογικοί υποστηρικτές της είναι οι γυναίκες. Η βεντέτα που γίνεται αυτοσκοπός αποτελεί τη συνεκτική δύναμη μεταξύ των μελών της.  Ο εχθρός προσφέρει την δυαντότητα σχηματισμού μιας κοινής ταυτότητας. Η ανάγκη όμως να τον αντιμετωπίσεις σε οδηγεί να προσδιορίζεσαι με τρόπο αντιθετικό έναντί του δηλαδή εξαρτημένο από την παρουσία του.

Η εκδίκηση στις ερωτικές σχέσεις
Στον δυτικό κόσμο (…) η προσωπική ζωή των περισσότερων ανθρώπων είναι πλούσια σε σκέψεις μίσους και αντεκδίκησης για όσους θεωρούν ότι τους έχουν βλάψει. Αυτό συμβαίνει στις ερωτικές σχέσεις που υπήρξε εγκατάλειψη ή προδοσία. Ο εγκαταλελειμμένος δεν αντέχει να επεξεργαστεί το γεγονός ότι δεν μπόρεσε να διατηρήσει τη σχέση και προτιμά να καταστρέψει το αντικείμενο του έρωτά του.

Οι σκέψεις είναι καταιγιστικές. Πόνος οργή, εκδίκηση κυριαρχούν. Το γεγονότα της αδικίας επανέρχονται διαρκώς με τις ίδιες βασανιστικές λεπτομέρειες. Το πρόσωπο του θύτη είναι παρόν και εξυφαίνονται χιλιάδες αλληλοδιάδοχα σχέδια εξόντωσής του.

Ταυτόχρονα αναφύονται πλήθος ερωτημάτων γύρω από το πρόσωπο του θύτη. Το είχε προσχεδιασμένο; Πώς νιώθει τώρα; Μπορεί να επιχαίρει για την επικράτησή του; Μαντεύει την οργή μου; Εξάντληση που ζητά ανταπόδοση.

Μια έμμεση μορφή εκδίκησης που δεν γίνεται αντιληπτή είναι όταν κάποιοι άνθρωποι λένε: «Εγώ τον συγχωρώ όμως θα το βρει από τον Θεό». Προβάλλουν τα αρνητικά συναισθήματά τους στον Θεό και προσδοκούν από Αυτόν τον πανίσχυρο ηγέτη την βαριά τιμωρία που θα επιβληθεί. Θεωρούν τον Θεό τιμωρό και όχι Θεό της αγάπης. Αυτός που επιθυμεί την τιμωρία των άλλων τελικά φυλακίζει τον εαυτό του στα πλαίσια του νόμου και χάνει την ομορφιά που μπορεί να υπάρχει στην χάρη.

Αν και έχουν περάσει πολλά χρόνια, δεν μπορώ να ξεχάσω το γεγονός που συνέβη σε ένα χωριό στην Κρήτη. Ένα κυριακάτικο πρωινό κάποιος πήγε να καθαρίσει τον βόθρο του. Όταν τον άνοιξε τον τύλιξαν οι ατμοί του δηλητηριώδους αερίου μεθανίου που είχε σχηματισθεί από την χρόνια αποσάθρωση των λυμάτων και έπεσε μέσα. Οι δικοί του πήγαν να τον σώσουν αλλά μέσα στην αναστάτωσή τους την γεμάτη αγάπη και έγνοια αλλά και οργή και ενοχές για το μοιραίο οδηγήθηκαν στο να χάσουν τη ζωή τους άλλοι τρεις από την οικογένεια.

Το περιστατικό αυτό μου έρχεται όταν οι άνθρωποι επιδιώκουν απερίσκεπτα να συμπαρασταθούν ή να εκδικηθούν για το κακό που συνέβη στον άνθρωπό τους. Είναι τότε που το κακό πολλαπλασιάζεται δίχως να μπορεί να αναιρεθει η αρχική βλάβη.

Νιώθεις ενοχές ακόμα και όταν δε φταις;

Οι υγιείς, χρήσιμες ενοχές είναι το συναίσθημα που έχουμε όταν κάνουμε κάτι το οποίο με τη λογική κρίνουμε ότι είναι ηθικά λανθασμένο ή άδικο. Ακόμα και η σκέψη ότι μπορεί να κάνουμε κάτι άσχημο μπορεί να προκαλέσει ενοχές. Αυτός ο ψυχολογικός μηχανισμός λειτουργεί για να αποτρέπει τόσο τα μικρά παιδιά αλλά και τους ενήλικες από το να κάνουν κάτι άσχημο. Έτσι, οι υγιείς ενοχές είναι η λογική και δίκαιη φωνή της συνείδησής μας.

Τι γίνεται όμως όταν κανείς αισθάνεται ενοχές χωρίς να έχει κάνει κάτι; Πρόκειται για την περίπτωση όταν κανείς θέτει παράλογα στάνταρντς και απαιτήσεις από τον εαυτό του. Για παράδειγμα, προσδοκεί να είναι τέλειος σε όλα, θέλει να κατορθώσει το ακατόρθωτο, αισθάνεται υπεύθυνος για τις ατυχίες άλλων και πιστεύει ότι είναι «καλός και σωστός» μόνο όταν ακολουθεί πιστά όλους τους κανόνες και κάνει κάτι παραπάνω από το καθήκον του. Πρόκειται για μια καθόλου υγιή στάση ζωής, αφού κανείς δεν επιτρέπει λάθη και έχει παράλογες απαιτήσεις από τον εαυτό του και τους άλλους.

Οι δύο όψεις των ενοχών

Υπάρχουν οι ενοχές που αισθάνεται κανείς επειδή ο περίγυρός του τον πιέζει να φερθεί με συγκεκριμένο τρόπο, κι έτσι το άτομο αυτό αισθάνεται άσχημα γιατί δεν έχει την επιβράβευση ή την επιδοκιμασία των άλλων. Κι όταν αυτή η αίσθηση εντείνεται, τότε από μια άβολη κατάσταση μετατρέπεται σε ενοχές. Με αυτή την έννοια, οι ενοχές είναι οι τύψεις και η ντροπή που νιώθει κανείς όταν αισθάνεται ότι οι πράξεις του κρίθηκαν αρνητικά από τους άλλους.

Η πίεση από το οικογενειακό και το φιλικό περιβάλλον συνήθως δημιουργεί αυτού του είδους τις ενοχές. Για να αποφύγει κανείς να αισθάνεται ένοχος για πράγματα τα οποία οι γύρω του δεν εγκρίνουν, θα πρέπει να μάθει να μην τους τα φανερώνει! Θα πρέπει να τονίσουμε ότι υπάρχουν σκέψεις, συναισθήματα ή και πράξεις τις οποίες κάποια άτομα, εντελώς υποκειμενικά, δε θεωρούν σωστές, οι οποίες όμως δεν είναι ανήθικες, λανθασμένες, ή βλαβερές για άλλους, απλώς τυχαίνει και ο συγκεκριμένος περίγυρος δεν τις εγκρίνει. Σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει κανείς να αποδεχτεί ότι είναι ξεχωριστή οντότητα από την οικογένειά του και να χαράξει τον προσωπικό του δρόμο, χωρίς να δίνει διαρκώς αναφορά για τα εσώψυχά του.

Η άλλη όψη των ενοχών σχετίζεται με την τάση να μην εγκρίνει και να μην αποδέχεται κανείς τον εαυτό του: πρόκειται για τη στάση ζωής όπου το άτομο αισθάνεται απείρως ανίκανο ή ακόμα και ελαττωματικό. Αυτή η βαθύτατη αίσθηση είναι ανεξάρτητη από τη γνώμη της οικογένειας και των φίλων του ατόμου αυτού κι έτσι είναι αδύνατο να ξεφύγει κανείς από αυτή την αρνητική αυτοκριτική, χωρίς να πάρει κάποια βοήθεια.

Ενοχές και κοινωνική πίεση

Τόσο οι ενοχές όσο και η κοινωνική πίεση είναι πολύ σημαντικά: βοηθάνε στο να δαμάσουμε τις «άγριες» πτυχές του εαυτού, δηλαδή τον θυμό, την υπερβολή, την απληστία. Επίσης βοηθούν στο να τακτοποιήσει κανείς τις υποχρεώσεις του, όπως σπουδές, εργασία, φορολογία κ.λπ.. Η ενοχική συνείδηση βοηθά τον άνθρωπο να τηρεί βασικούς κανόνες της κοινωνίας και της οργανωμένης ζωής, ώστε να είναι «καλός».

Από την άλλη, οι υπερβολικές ενοχές δημιουργούν τεράστια ψυχική οδύνη και μπορεί να κάνουν τη ζωή αβίωτη. Η έντονη αίσθηση ενοχών, που δε σχετίζεται με συγκεκριμένες πράξεις, αλλά με μια εσωτερική κατάσταση αδυναμίας, μπορεί να αλλάξει προς το χειρότερο την κοινωνική ζωή του ατόμου, τη βασική του ευχαρίστηση και να δημιουργήσει φόβους και ανησυχίες, δημιουργώντας ένα πολύ βαρύ συναισθηματικό φορτίο.

Πραγματικές και νευρωτικές ενοχές

Οι πραγματικές ενοχές διακρίνονται εύκολα, διότι πάντα υπάρχει κάποια συγκεκριμένη πράξη που έχει προηγηθεί:το άτομο έκανε κάτι που πραγματικά δεν ήταν ηθικά σωστό, κι έτσι θα το έκρινε η πλειοψηφία των ανθρώπων ή οι άγραφοι κανόνες της κοινωνίας.

Οι νευρωτικές ενοχές είναι το έντονο συναίσθημα που αισθάνεται κανείς ενώ δεν έχει κάνει τίποτα λάθος ή άσχημο, ή αυτό που έκανε δεν είναι τόσο σημαντικό ώστε να δικαιολογεί την ένταση των τύψεων.

Οι νευρωτικές ενοχές και η αίσθηση ότι κανείς έκανε κάτι πολύ ανήθικο συχνά προέρχεται από «άσχημες» σκέψεις και επιθυμίες, κι όχι απλώς από συγκεκριμένες πράξεις.

Ιουλιανό και γρηγοριανό ημερολόγιο (ήτοι ο τραγέλαφος του ημερολογίου, η χαζομάρα των ΓΟΧ και η υποκρισία της Εκκλησίας)

Μια από τις συνήθεις επωδούς όλων των απολογητών, είναι ότι η Εκκλησία δεν αντίκειται στην Επιστήμη, και στο παρόν θα διαπιστώσουμε ότι η θεώρηση αυτή είναι πέρα για πέρα αναληθής και η λογική κατάσταση της Εκκλησίας και των πιστών που την ακολουθούν είναι για κλάματα. Επίσης θα μυρίσουμε κάτι από τις διαμάχες των ίδιων των χριστιανών ειδικά των ορθοδόξων.


Ημερολόγια
Ημερολόγιο είναι ένα σύστημα καταμέτρησης και παρουσίασης του χρόνου με σταθερά μεγέθη. Το βασικότερο σταθερό μέγεθος, όπως λέει και το όνομά του, είναι η ημέρα.
Τα πιο χρήσιμα και λειτουργικά ημερολόγια είναι τα ηλιακά, στη βάση των δύο βασικότερων κινήσεων του πλανήτη μας, ή όπως τα έβλεπαν τότε οι άνθρωποι από την κίνηση του Ηλίου, είτε σαν ημέρα-νύκτα, είτε από το πόσο ψηλά ή χαμηλά έφθανε στον μεσημβρινό ορίζοντα, δηλαδή την εναλλαγή των εποχών. Έτσι ορίστηκαν τα βασικά μεγέθη σαν την ημέρα και το έτος. Από αρχαιοτάτων χρόνων έγιναν προσπάθειες του ακριβούς προσδιορισμού των ημερών που έχει ένα έτος και αυτό οδήγησε στην δημιουργία διαφόρων ημερολογίων, που με την πάροδο των ετών και την εξέλιξη της ακρίβειας στην Αστρονομία γίνονται όλο και ορθότερα.
Επιπλέον, υπήρξαν και τα σεληνιακά ημερολόγια αρχαιότερα των ηλιακών, που μετρούσαν ημέρες και μήνες, δηλαδή εκτός από την εναλλαγή ημέρας-νύκτας, ακολουθούσε τον πλήρη κύκλο των φάσεων της Σελήνης που κρατάει 29,5 μέρες. Αυτό ήταν και το έναυσμα της εμφάνισης των 12 μηνών που κρατούσαν ο ένας 29 και ο επόμενος 30 ημέρες για να υπάρξει ισορροπία.
Το σεληνιακό και το ηλιακό έτος δεν ταυτίζονται μεν (για τον λόγο αυτό επροστίθετο συνήθως ένας 13ος μήνας), αλλά κάθε 19 χρόνια (ο κύκλος του Μέτωνος) η σειρά εναλλαγής των σεληνιακών “ετών” επαναλαμβάνεται και έτσι υπάρχει μια σχέση των δύο βασικών ημερολογίων που το κάθε ένα είχε τον ρόλο του στην αρχαία εποχή.
Κομβικά σημεία αναφοράς για την αρχικοποίηση των μετρήσεων στα ηλιακά ημερολόγια είναι οι ισημερίες (21/3 και 22/9), δηλαδή οι μέρες που όπως λέει και η ονομασία τους, η διάρκεια ημέρας και νύκτας είναι ίδιες, και τα ηλιοστάσια που είναι το μεν χειμερινό (21/12), η μέρα του χρόνου με την μεγαλύτερης διάρκειας νύκτα για το Βόρειο Ημισφαίριο, ή το θερινό (21/6) με την μεγαλύτερης διάρκειας ηλιοφάνειας για το Βόρειο Ημισφαίριο. Μάλιστα σαν σημαντικότερη θεωρείται η εαρινή ισημερία που είναι το βασικότερο σημείο αναφοράς στις αστρονομικές μετρήσεις.
Στην ρωμαϊκή εποχή και σε αποτέλεσμα του μεγέθους της αυτοκρατορίας, επιβλήθηκε το ιουλιανό ημερολόγιο (46 π.κ.ε) με βάση τις οδηγίες του αστρονόμου Σωσιγένη, που μέτρησε το έτος στις 365,25 μέρες, σε αντικατάσταση του παλαιότερου ρωμαϊκού ημερολογίου του Νουμά ή του αντίστοιχου μακεδονικού (365 μέρες), το οποίο είχε ήδη φθάσει σε διαφορά 80 ημερών. Για να λυθεί το πρόβλημα της πλεονάζουσας κατά 1/4 ημέρας (από τις 365), προτάθηκε ένα δίσεκτο έτος κάθε τέσσερα που θα διαρκεί 366 ημέρες για να λυθεί το πρόβλημα.

Το γρηγοριανό ημερολόγιο
Στην πραγματικότητα, το αστρονομικό έτος (“τροπικό” όπως λέγεται) είναι λίγο μικρότερο (365,24219878 ημέρες) του ιουλιανού. Έτσι υπήρχε μια διαφορά που ενώ στην αρχή δεν ήταν εμφανής και μετρήσιμη (Η ακρίβεια του ιουλιανού έτους είναι: πλεόνασμα μίας ημέρας στα 128 χρόνια), μετά την πάροδο τεσσάρων αιώνων, το ιουλιανό είχε ήδη προχωρήσει κατά τρεις ημέρες, αλλά με την πάροδο 16 αιώνων η διαφορά έφθασε στις δέκα ημέρες (σήμερα και μέχρι το 2100 είναι 13 μέρες). Με αποτέλεσμα το 1582 στην δυτική Ευρώπη να επικρατήσει σταδιακά ένα νέο ημερολόγιο που διορθώνει το παλαιότερο (η 5η Οκτωβρίου έγινε 15η) και λέγεται “γρηγοριανό” (από τον πάπα Γρηγόριο ΙΓ' που το υιοθέτησε στην βάση προτάσεων των αστρονόμων Χριστόφορου Κλάβιους και Λουίτζι Λίλιο). Το ημερολόγιο αυτό έχει ακρίβεια μία μέρα διαφορά στα 3300 χρόνια, και διορθώνει το παλαιό, σχετικά εύκολα, καταργώντας από τα δίσεκτα έτη, τα επαιώνια έτη (2100, 2200 κλπ) εκείνα που δεν διαιρούνται με το 400. Δηλαδή σαν δίσεκτα από αυτά, θεωρεί τα 400, 800, 1200. 1600, 2000, 2400 κ.λπ.
Είναι προφανές ότι η χρήση του ημερολογίου είναι βασική και χρήσιμη για όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες, γιατί αρχειοθετεί την καθημερινότητα και την ιστορία, είναι κοινό σημείο συνεννόησης για όλους και βοηθάει στον προγραμματισμό των ενεργειών για το μέλλον. Η ακρίβειά του λοιπόν είναι σημαντική για τον άνθρωπο και βασικό στοιχείο για την καταμέτρηση του χρόνου σαν μέγεθος γενικότερα.
Ποιός είναι αρμόδιος για την ορθότητα και ακρίβειά του; Μα φυσικά η επιστήμη της Αστρονομίας, ή γενικότερα η επιστήμη, γιατί αυτή έχει την γνώση και την δυνατότητα για κάτι τέτοιο, αφού η ισημερία είναι συγκεκριμένη αστρονομική στιγμή-φαινόμενο. Δεν μπορούν λοιπόν να υπάρχουν διαφορετικά ημερολόγια, πέρα από αυτό που η επιστήμη καθορίζει και δέχεται και εφαρμόζει η κοινωνία. Το θέμα είναι πώς και γιατί εμπλέκεται η Εκκλησία με την επιστήμη σε αυτό το θέμα και γιατί η Εκκλησία έρχεται σε αντίθεση ή αγνοεί την Επιστήμη και μπερδεύει τελικά την κοινωνία στις χαζομάρες της;
Αυτό που τους ενδιαφέρει είναι το πότε θα εορτάζονται οι χριστιανικές γιορτές και ακόμα περισσότερο το Πάσχα που τουλάχιστον για τους ορθόδοξους είναι η σπουδαιότερη εορτή. Ο υπολογισμός του Πάσχα με την απόφαση της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου (να σημειωθεί ότι τότε η Εκκλησία χρησιμοποιούσε το μακεδονικό ημερολόγιο) πρέπει να γίνεται την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο μετά την εαρινή ισημερία. Έτσι, η Εκκλησία μπαίνει και στα χωράφια της επιστήμης και έχει λόγο ακόμα και για αστρονομικά θέματα. Νομίζεται ότι υπερβάλλω; Ας δούμε πως γίνεται αυτό.
Το Πάσχα σύμφωνα με τους Εβραίους (μην ξεχνάμε ότι είναι εβραϊκής επινόησης λέξη και εορτή), εορτάζεται την πρώτη πανσέληνο μετά την εαρινή ισημερία, σε ανάμνηση του “περάσματος” από την Αίγυπτο, της “Εξόδου” δηλαδή. Πάσχα (Πεσάχ) σημαίνει “Πέρασμα”. Οι χριστιανοί αποφασίζουν να συνεχίσουν την εορτή αυτή με νέα σημασία και παραπλήσια αλλά πάντα μεταγενέστερη ημερομηνία. Έτσι, καθορίζεται ως η πρώτη Κυριακή μετά το εβραϊκό Πάσχα. Δηλαδή, η πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο μετά την εαρινή ισημερία, και αν συμπέσει με το εβραϊκό, τότε μεταφέρεται μια εβδομάδα μετά. Την περίοδο που έγινε η Α' Οικουμενική, το λάθος του ημερολογίου ήταν τρεις μέρες, για την εποχή πρακτικά χωρίς σημασία.

Η κατάσταση στην Ανατολή
Πρόταση για την διόρθωση του ημερολογίου ήδη έγινε στην Ανατολή, στο Βυζάντιο τον 14ο αιώνα. Γιατί λέτε να μην τελεσφόρησαν; Μα φυσικά λόγω της Εκκλησίας και της συντηρητικής νοοτροπίας που είχαν επιβάλει, δηλαδή την κατάργηση της λογικής.
Ο Νικηφόρος Γρηγοράς, μαθητής στην Αστρονομία του Θεόδωρου Μετοχίτη, είχε την τύχη να βρίσκεται στην αυλή του Ανδρόνικου Β΄ Παλαιολόγου, που τον διόρισε “χαρτοφύλακα” σε μια από τις μικρές αναλαμπές του Βυζαντίου. Η συγκεκριμένη αναλαμπή που περιελάμβανε μια σύντομη επιστημονική και καλλιτεχνική άνθηση, σήμερα λέγεται κατ' ευφημισμόν “Δεύτερη Βυζαντινή ή και Παλαιολόγεια Αναγέννηση”, αλλά στην ουσία ήταν η δεύτερη και τελευταία αποτυχημένη προσπάθεια αναγεννήσεως του Βυζαντίου, που έπνιξε η αντιλατινική λαίλαπα και η αμάθεια και δεισιδαιμονία του λαού. Ήταν μια εποχή στην οποία ο δάσκαλός του ο Θεόδωρος, εκλιπαρούσε τους μαθητές του να μην τολμήσουν αν θέλουν την ζωή τους, να ασχοληθούν με οτιδήποτε έχει να κάνει με τις δοξασίες της Εκκλησίας, γνωρίζοντας την τύχη των προηγούμενων, όπως ο Ιταλός που θεωρούσε την φιλοσοφία ανώτερη της Θεολογίας και τον έφαγε το μαύρο σκοτάδι. Ήταν η εποχή που τόσο ο Μετοχίτης όσο και ο Γρηγοράς στα έργα τους αλλά και στις διδασκαλίες τους, προσπαθούσαν να πείσουν την θεουσοκτυπημένη και αμόρφωτη κοινωνία της εποχής τους, για την αξία της Αστρονομίας και ότι αυτή δεν έχει σχέση με την Αστρολογία, όπως φανταζόντουσαν οι επηρμένοι από τους καλόγερους και τις δεισιδαιμονίες Βυζαντινοί.
Το 1324, ο Γρηγοράς που παρεμπιπτόντως “διεκήρυττε απροκάλυπτα ότι είναι «Έλλην»”, και ήταν και φλογερός αντιπαλαμιστής, πρότεινε την διόρθωση του ημερολογίου το οποίο ήδη είχε ξεφύγει 7 ημέρες στον Ανδρόνικο, που λέγεται ότι δεν είχε αντίρρηση μεν, αλλά αρνήθηκε να την πραγματοποιήσει, από τον φόβο λαϊκών και εκκλησιαστικών αντιδράσεων. Παρόμοιο διορθωμένο ημερολόγιο φαίνεται να είχε δημιουργήσει αργότερα ο Πλήθων ο Γεμιστός. Τελικά οι αλλαγές υιοθετήθηκαν και επιβλήθηκαν 254 χρόνια αργότερα όπως είδαμε, από τον πάπα Γρηγόριο ΙΓ΄ στην αιρετική για τους ορθόδοξους Δύση, στην διάρκεια ακόμα της Αναγέννησης, αλλά η Ανατολή δεν τις δέχτηκε γιατί δεν υπήρχε περίπτωση τότε να δεχτούν κάτι που έκανε ο πάπας που σίγουρα (αν και ορθό) θα ήταν...εκ του πονηρού.
Να σημειωθεί, ότι την εποχή εκείνη υπήρξε η διαμάχη περί του “ησυχασμού” που τελείωσε με νίκη των ησυχαστών ή και παλαμιστών όπως λεγόντουσαν. Την νίκη επικύρωσε η Σύνοδος του 1341 που αποδέχθηκε ότι μόνο η συνεχής άσκηση και η πνευματική τελείωση μπορούν να επιτύχουν την “νοερή αίσθηση του ακτίστου φωτός” και την συνεχή επικοινωνία με τον Θεό. Καταδίκασε δε τους βαρλααμικούς, τους αντιπάλους τους, που πίστευαν σε αντίθεση, ότι με την λογική και την φιλοσοφία μπορούσαν να κατανοήσουν τα δόγματα, κάτι που επικράτησε στην Δύση και έφερε τελικά την Αναγέννηση και τον Διαφωτισμό. Στην ουσία, απαγόρευσαν δογματικά την λογική και την πραγματική φιλοσοφία. Το 1351 η Σύνοδος επανήλθε και καταδίκασε και τον Γρηγορά που πρότασσε και αυτός την λογική στην φαντασία αφού συντάχθηκε με τον εκδιωχθέντα Βαρλαάμ, και οδηγήθηκε σε απομόνωση στην μονή της Χώρας, όπου και παρέμεινε, μέχρι που άλλαξε ο αυτοκράτορας. Το λείψανο του Γρηγορά όταν πέθανε το 1360, βεβηλώθηκε από τον αγριεμένο βυζαντινό όχλο (με αγάπη φυσικά), επειδή ήταν αντίπαλος του Παλαμά και των ησυχαστών και άκουσον άκουσον, οπαδός της λογικής, παρά μάλλον για τους ημερολογιακούς νεωτερισμούς του, που προφανώς ήταν αδύνατον να καταλάβουν οι επηρεασμένοι από τις θρησκευτικές χαρτορίχτρες κρετίνοι, που θεωρούσαν τους Λατίνους τότε βδελύγματα και όργανα του Σατανά, την ίδια εποχή που οι Οθωμανοί κατέλαβαν την Ηράκλεια και γλυκοκοίταζαν τα σπιτικά τους και τις φαμίλιες τους. Μπορεί φυσικά να έγινε και για τα δύο μαζί, αφού όπως λέει ο Μεταλληνός (στον αμέσως προηγούμενο σύνδεσμο) έχουν άμεση σχέση (ο φιλελληνισμός, αγάπη για την φιλοσοφία, η λογική και η θέση του για τον “ησυχασμό”), αλλά τι σημασία έχει;
Όσο ο σουλτάνος προστάτευε την Εκκλησία δεν τέθηκε θέμα ημερολογίου, και η Δύση ήταν μακριά για να φανεί η υστέρηση. Μάλιστα, φαίνεται ότι μετά την μεταρρύθμιση του γρηγοριανού έγιναν τρεις ορθόδοξες σύνοδοι (1592, 1593, 1848) που καταδίκασαν το “αιρετικό” γρηγοριανό και αναθεμάτισαν όλους όσους το ακολουθούν. Με την Επανάσταση όμως η χώρα έκανε στροφή στην Δύση και κάποιες προσπάθειες εκπολιτισμού της. Το 1923 την εποχή της “Αβασιλεύτου”, με κυβέρνηση Γονατά, το ελεύθερο πλέον ελληνικό κράτος μετά από έριδες και παλινωδίες τριών τουλάχιστον ετών, καθυστερημένο όπως πάντα (3,5 αιώνες μετά τους Λατίνους και 6 αιώνες μετά τον Γρηγορά) και στην προσπάθεια να μην υπάρχει διαφορά από την υπόλοιπη Ευρώπη, αποδέχτηκε το νέο ημερολόγιο και η 16 Φεβρουαρίου του 1923 έγινε 1 Μαρτίου, βιάζοντας τελικά και την Εκκλησία να πάρει αντίστοιχη θέση, έναν χρόνο σχεδόν αργότερα. Στην πραγματικότητα έγινε σύνοδος και η Εκκλησία επέτρεψε στην πολιτεία να αλλάξει το ημερολόγιο! Η Εκκλησία υποχώρησε από την πίεση των καταστάσεων. Ήδη έχει κάνει τόσες προσπάθειες ώστε η εθνική εορτή να νοηματοδοτείται από μια αντίστοιχη θρησκευτική, κάτι που θα χάλαγε αφού για παράδειγμα το ίδιο το 1923, άλλη μέρα εορτάστηκε η Ελληνική Επανάσταση και άλλη ο Ευαγγελισμός (μετά 12 ημέρες). Το αποδέχτηκε λοιπόν και για δική της χρήση, τον επόμενο χρόνο (αν και έπεσε πολύ ξύλο μεταξύ τους) τελικά και σαν θρησκευτικό, αφού δεν μπορούσε να κάνει και αλλιώς, αλλά...όχι ακριβώς:

• Δημιουργήθηκε ένα σχίσμα με την πλέον βαθιά και ακραία μερίδα του ποιμνίου, τους παλαιοημερολογίτες, νυν ΓΟΧ (δηλαδή Γνήσιοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί), που ούτε να το ακούσουν δεν ήθελαν, κυρίως για να μην “φραγκέψουν” και διότι οι άγιοι όπως λένε ακόμα, πέθαναν ή μαρτύρησαν με το “παλαιόν”(!), ότι άλλη είναι η “ημερολογιακή ισημερία”(!!!), ή ότι είναι δογματικό θέμα, ότι είναι η παράδοση έτσι, και άλλα φαιδρά. Υπάρχουν δε αλληλοαφορισμοί του “παλαιού” με του “νέου”, και αλληλοθεωρούνται αιρετικοί. Στην πράξη το “παλαιόν” εκτός των άλλων, είναι μια ωραία μέθοδος διπλασιασμού των οφικίων και δυνατότητας να συνεχιστεί η καριέρα σε όσους διώχνονται από την Εκκλησία και να συνεχίζουν την δράση τους στους άλλους, περιλαμβάνουν τέλος το πλέον “ψεκασμένο” κοινό προβάτων, και έχουν και αυτοί διαφορετικές σέχτες.
• Στον υπολογισμό του Πάσχα, άρα και όλων των κινητών εορτών, χρησιμοποιεί ακόμα η σημερινή ελλαδική Εκκλησία το παλαιό ημερολόγιο, όσο και αν φαίνεται τελείως αλλόκοτο και παρανοϊκό. Δηλαδή για να καταλάβουμε τι ακριβώς λέμε: Θεωρεί για τον υπολογισμό του Πάσχα και για την εποχή που ζούμε αυθαίρετα, ότι η εαρινή ισημερία γίνεται στις 3 Απριλίου, πράγμα που είναι ψευδές και αντιεπιστημονικό, αφού αυτή συμβαίνει μεταξύ 20 και 22 Μαρτίου. Ήδη με τον υπολογισμό αυτό, το Πάσχα μπορεί να φθάσει μέχρι και το πρώτο δεκαήμερο του Μαΐου. Ενδιαφέρον θα έχει σε μερικούς αιώνες, με την λογική αυτή, το Πάσχα μπορεί να εορτάζεται κοντά στο ηλιοστάσιο του Ιουνίου μέσα στο κατακαλόκαιρο. Στις υπόλοιπες σταθερές εορτές ακολουθεί το κανονικό (όχι και τόσο κανονικό) ημερολόγιο, δηλαδή και με τον αστυφύλαξ και με τον χωροφύλαξ, ή άλλως από όλα έχει ο μπαξές για να πούμε ότι και δεν μένουμε πίσω από την κοινωνία, αλλά και ακολουθούμε την παράδοση*! Τέλος να τονίσουμε ότι ακόμα και στις ακίνητες εορτές (εορτολόγιο) λένε, αν και τα κείμενά τους έχουν άλλη γνώμη, ότι δεν έγινε αποδοχή του “βλάσφημου” και “αιρετικού” γρηγοριανού, αλλά ενός παραπλήσιου που του μοιάζει πολύ. Ναι αγαπητοί με την βοήθεια του ορθόδοξου Σέρβου αστρονόμου Μιλουτίν Μιλάνκοβιτς έφτιαξε η Ορθόδοξη Εκκλησία, δικό της “ορθόδοξο” ημερολόγιο, που το λένε “διορθωμένο ιουλιανό”. Αυτό μοιάζει με το γρηγοριανό αλλά δεν είναι. Αν και είναι κατά τι πιο ακριβές, έχει αρκετά δυσκολότερες διορθώσεις. (Από τα επαιώνια έτη, έχει δίσεκτα μόνον εκείνα, που διαιρούμενα με το 9, δίνουν υπόλοιπο 2 ή 6, δηλαδή 200, 600 1200 κ.λπ., Αυτή τη στιγμή [από το 1600 και μετά] ταυτίζονται αλλά το 2800 που είναι δίσεκτο για το γρηγοριανό μέχρι το 2900, θα πηγαίνει μία μέρα εμπρός. Η μέρα αυτή διαφορά θα παγιωθεί μετά το 5200. Δέστε τις διαφορές των τριών ημερολογίων στο Παράρτημα).
  [*Εδώ αξίζει να δοθεί σημασία στην ταύτιση αυτής της λογικής της “παράδοσης” που χρησιμοποιεί η Εκκλησία με την λογική των περισσότερων αστρολόγων, που ενώ τα ζώδια έχουν μετακινηθεί κατά ένα στην εκλειπτική, εκείνοι ακολουθούν το παραδοσιακό λάθος σύστημα αναφοράς του ουρανού, πριν από 2000 χρόνια και έχουν και αντίστοιχα επιχειρήματα στην “παράδοση και τους συμβολισμούς της αστρολογίας”.]
• Τέλος, το παλαιό ημερολόγιο συνολικά, δηλαδή τον υπολογισμό της ανακριβούς ισημερίας και όχι μόνο για το Πάσχα αλλά για όλες τις εορτές κινητές και ακίνητες, ακολουθούν οι κοινότητες του Αγίου Όρους και τα πατριαρχεία της Ρωσίας, και των Ιεροσολύμων και εκκλησίες της Σερβίας, ΠΓΔΜ αν και δεν συγκαταλέγονται με τους παλαιοημερολογίτες! Πως γίνεται αυτό, δηλαδή να είναι στην πράξη παλαιοημερολογίτες αλλά όχι στην “όψη” δεν γνωρίζω, ρωτήστε έναν παπά και αν πάρετε λογική και κατατοπιστική απάντηση ενημερώστε μας παρακαλώ. Θα μου πείτε βέβαια ότι κάποιοι από αυτούς, μέχρι πριν λίγο μετρούσαν τις χρονολογίες...“Από Κτίσεως Κόσμου”, τι άλλο να πούμε.

Υπάρχουν τρεις λόγοι για την χρήση του παλαιού ημερολογίου από την Εκκλησία στον υπολογισμό του Πάσχα:

1. Ο πρώτος είναι ο τυπικός. Υποτίθεται ότι υπάρχει μια αυστηρή παράδοση αλλά και σχετικός κανόνας από την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο για το πως θα εορτάζεται το “Πασχάλιο”, που φαίνεται ότι απαγορεύει τέτοιες...επιστημονικές αλλαγές!
2. Ο δεύτερος και νομίζω ο σημαντικότερος, είναι το περίφημο “θαύμα” της μαγγανείας του “Αγίου Φωτός”, που υποτίθεται ότι ο ίδιος ο Θεός στέλνει κάθε χρόνο ανελλιπώς στον ορθόδοξο πατριάρχη Ιεροσολύμων και μόνον. Το θαύμα το κάνει φυσικά (ο Θεός μην το ξεχνάμε) με το “παλαιό”, τώρα αν αυτό δεν είναι σωστό και το “νέο” είναι καλύτερο, τι σημασία έχει, τόσο το χειρότερο για το “νέο”. Και όλα αυτά γιατί υπάρχει ένα μεγάλο πρόβλημα: Πώς θα πείσουν τα πρόβατα ότι ο Θεός άλλαξε και αυτός ξαφνικά γνώμη και θα κάνει πλέον το “θαύμα” του με το νέο το σωστότερο γρηγοριανό ή έστω το δικό τους “διορθωμένο ιουλιανό” και όχι με το παλαιό το προβληματικό ιουλιανό ημερολόγιο που χρησιμοποιούσε και χρησιμοποιεί ακόμα μέχρι τώρα, μην γνωρίζοντας (ο Θεός) πότε είναι η πραγματική ισημερία;
3. Τέλος και επίσης σημαντικό: Πώς θα δεχτούν να κάνουν το ίδιο Πάσχα με τους αιρετικούς καθολικούς οι ορθόδοξοι; Ξέρουμε όλοι ότι πλημμυρίζουν από “αγάπη”, αλλά όχι και τόσο για να συνεορτάσουν μαζί τους τα πάθη και την ανάσταση του κοινού θεού τους και το χειρότερο να τους ακολουθήσουν, αφού αυτοί οι αιρετικοί είχαν αυτή την ιδέα πρώτοι. Μην ξεχνούμε ότι για τους ορθόδοξους και ειδικότερα για τα πλέον ακραία πρόβατα (ΓΟΧ) ο συνεορτασμός με αιρετικούς είναι μεγάλη βλασφημία (τώρα γιατί στα Ιεροσόλυμα γίνεται αυτό και μάλιστα στον ίδιο χώρο στον ναό της “Αναστάσεως”, είναι άλλο θέμα πολλών χρημάτων).

Πέρα από τις μικρές και ηλίθιες αφορμές που βρίσκουν για να τονίζουν την διάσπασή τους και την αμέριστη τους διάθεση για “αγάπη” οι χριστιανοί, η διάσταση της Εκκλησίας και του Χριστιανισμού με την Επιστήμη δεν είναι κάτι καινούργιο για τους τακτικούς αναγνώστες του ιστότοπου αυτού. Είναι γνωστή άλλωστε από την ανιστορικότητα και μυθοποιητικότητα των συχνά αντιφατικών “θεόπνευστων κειμένων” της, από την αντιεπιστημονικότητα και την πληθωρικότητα μαγείας και μαγγανείας που περιέχουν, από την απαξίωση έως και άρνηση της γνώσης και της έρευνας σε αντιδιαστολή με την τυφλή πίστη που προβάλουν, από την απόλυτη ανθρωποκεντρικότητα της κοσμολογίας της, την ανθρωπομορφικότητα και αμφίβολη ιστορικότητα του φερόμενου ως θεού-θεών της, την απαξίωση της γήινης πραγματικότητας προς όφελος ενός φανταστικού Επέκεινα, την απόλυτη σιγουριά για την “απόλυτη αλήθεια” που ξέρουν πολύ καλά γιατί τους την είπε ο φανταστικός θεός τους και τέλος από την ιστορική πορεία τους, δηλαδή τις πράξεις τους, όπως την επιβολή του Μεσαίωνα, την μόνιμη συντήρηση και την άρνησή τους και κωλυσιεργία για οποιαδήποτε αλλαγή στα 1400 χρόνια που μας έχουν κάτσει στο σβέρκο. Στο θέμα του ημερολογίου έχουμε απλά ένα χαρακτηριστικό δείγμα της σχέσης τους με την λογική, την πραγματικότητα, την επιστήμη και της απαξίωσης τους για αυτές και φυσικά την πραγματική σχέση τους με την “αγάπη” που συνέχεια διαλαλούν.
Βλέπουμε λοιπόν ότι η Εκκλησία λόγω της προβληματικής παράδοσής της που αυτή την ονομάζει ιερή, λόγω κανόνων, “θαυμάτων”, αγκυλώσεων, αλλά και υπερβολικής “αγάπης”, προς τους ομόθρησκους, εμπλέκεται ακόμα και σε άσχετες καταστάσεις με την Επιστήμη, έχει άποψη και στρεβλώνει ένα θέμα που είναι καθαρά πολιτικό και αστρονομικό. Προσπαθεί ακόμα και αν δεν μπορεί ευθέως να την αμφισβητήσει, να λειτουργεί και να επιβάλλει στο ποίμνιο αλλά και στην χώρα μας, τραγελαφικές, μεσοβέζικες, αυθαίρετες και αντιεπιστημονικές λύσεις, που να φαίνεται ότι εξελίσσονται μεν, αλλά τελικά όλα να είναι τα ίδια, και που προσβάλλουν την νοημοσύνη του ανθρώπου.

---

Παράρτημα

Αιώνια έτη στα 3 ημερολόγια και διαφορά σε ημέρες σε σχέση με το γρηγοριανό
Έτος	Ιουλιανό, δίσεκτοι αιώνες (δίσ.=>διά 4 > 1 μέρα επιπλέον)	Διαφορά ιουλιανού από γρηγοριανό σε ημέρες	Γρηγοριανό, δίσεκτοι αιώνες (δίσ.=>διά του 400=0)	Διορθωμένο ιουλιανό, δίσεκτοι αιώνες (δίσ.=>διά του 9 με υπόλοιπο 2 ή 6)	Διαφορά διορθωμένου ιουλιανού από γρηγοριανό σε ημέρες
100	δίσεκτο	1			0
200	δίσεκτο			δίσεκτο	-1
300	δίσεκτο	-1			-1
400	δίσεκτο	-1	δίσεκτο		0
500	δίσεκτο	-2			0
600	δίσεκτο	-3		δίσεκτο	-1
700	δίσεκτο	-4			-1
800	δίσεκτο	-4	δίσεκτο		0
900	δίσεκτο	-5			0
1000	δίσεκτο	-6			0
1100	δίσεκτο	-7		δίσεκτο	-1
1200	δίσεκτο	-7	δίσεκτο		0
1300	δίσεκτο	-8			0
1400	δίσεκτο	-9			0
1500	δίσεκτο	-10		δίσεκτο	-1
1600	δίσεκτο	-10	δίσεκτο		0
1700	δίσεκτο	-11			0
1800	δίσεκτο	-12			0
1900	δίσεκτο	-13			0
2000	δίσεκτο	-13	δίσεκτο	δίσεκτο	0
2100	δίσεκτο	-14			0
2200	δίσεκτο	-15			0
2300	δίσεκτο	-16			0
2400	δίσεκτο	-16	δίσεκτο	δίσεκτο	0
2500	δίσεκτο	-17			0
2600	δίσεκτο	-18			0
2700	δίσεκτο	-19			0
2800	δίσεκτο	-19	δίσεκτο		1
2900	δίσεκτο	-20		δίσεκτο	0
3000	δίσεκτο	-21			0
3100	δίσεκτο	-22			0
3200	δίσεκτο	-22	δίσεκτο		1
3300	δίσεκτο	-23		δίσεκτο	0
3400	δίσεκτο	-24			0
3500	δίσεκτο	-25			0
3600	δίσεκτο	-25	δίσεκτο		1
3700	δίσεκτο	-26			1
3800	δίσεκτο	-27		δίσεκτο	0
3900	δίσεκτο	-28			0
4000	δίσεκτο	-28	δίσεκτο		1
4100	δίσεκτο	-29			1
4200	δίσεκτο	-30		δίσεκτο	0
4300	δίσεκτο	-31			0
4400	δίσεκτο	-31	δίσεκτο		1
4500	δίσεκτο	-32			1
4600	δίσεκτο	-33			1
4700	δίσεκτο	-34		δίσεκτο	0
4800	δίσεκτο	-34	δίσεκτο		1
4900	δίσεκτο	-35			1
5000	δίσεκτο	-36			1
5100	δίσεκτο	-37		δίσεκτο	0
5200	δίσεκτο	-37	δίσεκτο		1
5300	δίσεκτο	-38			1
5400	δίσεκτο	-39			1
5500	δίσεκτο	-40			1
5600	δίσεκτο	-40	δίσεκτο	δίσεκτο	1
5700	δίσεκτο	-41			1
5800	δίσεκτο	-42			1
5900	δίσεκτο	-43			1
6000	δίσεκτο	-43	δίσεκτο	δίσεκτο	1
6100	δίσεκτο	-44			1
6200	δίσεκτο	-45			1
6300	δίσεκτο	-46			1
6400	δίσεκτο	-46	δίσεκτο		2
6500	δίσεκτο	-47		δίσεκτο	1
6600	δίσεκτο	-48			1
6700	δίσεκτο	-49			1
6800	δίσεκτο	-49	δίσεκτο		2
6900	δίσεκτο	-50		δίσεκτο	1
7000	δίσεκτο	-51			1