Χριστούγεννα: Θρησκευτική επέτειος ή αστρονομικό γεγονός;

Από τα πανάρχαια χρόνια ο ήλιος κυριαρχούσε στην ανθρώπινη σκέψη, καθώς ήταν το εμφανές στήριγμα της ζωής στον πλανήτη, η οποία εμφανίζει άμεση εξάρτηση από τις κινήσεις του και μάλιστα από τις εποχές του έτους. Ηταν επομένως φυσικό, μέσα από διαδικασίες προσωποποίησης, ο ήλιος να γίνει αντικείμενο λατρείας ο ίδιος, να αναπτυχθεί δηλαδή η ηλιολατρεία (heliolatry ή sun worship). Το ίδιο συνέβη και με το πλήθος των άστρων, όπου πολλά από αυτά αντιστοιχίστηκαν με συγκεκριμένους θεούς. Αντίστοιχα αναπτύχθηκε η αστρολατρεία (astrolatry).

Η ηλιολατρεία ως όρος χρησιμοποιείται συχνά, για να υποδηλώσει «παγανιστικές» (δηλ. πολυθεϊστικές[1]) θρησκείες, που όμως αποτελούν σχετικά σπάνιο φαινόμενο. Ηλιακά σύμβολα χρησιμοποιούνται πρακτικά από όλους τους πολιτισμούς, όμως μόνο λίγοι, όπως π.χ. ο αιγυπτιακός και ο μεσοαμερικανικός, ανέπτυξαν γνήσιες ηλιακές θρησκείες. Οι ομάδες αυτές είχαν στο σύνολό τους ένα κοινό γνώρισμα: Ενα καλά ανεπτυγμένο αστικό πολιτισμό με μια ισχυρή ιδεολογία ιερής βασιλικής ηγεμονίας. Σε όλες αυτές κυριαρχούσε η εικόνα του ήλιου ως του κυβερνήτη του επάνω και του κάτω κόσμου, τους οποίους επισκέπτεται μεγαλόπρεπα κατά την ημερήσια περιστροφή του.[2] Ο ήλιος προσφέρει φως και ζωή σε ολόκληρο το σύμπαν. Με τον ορθάνοιχτο, παντεπόπτη οφθαλμό του είναι ο αυστηρός εγγυητής της δικαιοσύνης, ενώ με τη σχεδόν παγκόσμια σύνδεση ανάμεσα σε φως και φώτιση, ο ήλιος είναι η πηγή της σοφίας.
Τα χαρακτηριστικά αυτά – κυριαρχία, αγαθοεργή ισχύς, δικαιοσύνη και σοφία – αποτελούν κεντρικά σημεία αναφοράς κάθε ανώτερης θρησκευτικής ομάδας, και ανάμεσα στα σημεία αυτά βρίσκεται μια έντονα ανεπτυγμένη «ηλιακή ιδεολογία»: Βασιλείς κυβερνούσαν με τη δύναμη του ήλιου και διεκδικούσαν την προέλευσή τους από τον ήλιο. Ηλιακές θεότητες, θεοί που προσωποποιούσαν τον ήλιο, είναι κυρίαρχες και παντεπόπτριες. Ο ήλιος αποτελεί συχνά το κύριο χαρακτηριστικό της Υπέρτατης Θεότητας ή και ταυτίζεται με αυτήν.

Τα ηλιακά σύμβολα στον μονοθεϊσμό
Το πέρασμα από την καθαρή ηλιολατρεία στη χρησιμοποίηση του ήλιου ως συμβόλου της θεότητας δεν φαίνεται να πέρασε ανώδυνα: Π.χ. ο μεταρρυθμιστής φαραώ Ακενατών (1388-1358 π.Χ.) της 18^ης δυναστείας, χρειάστηκε να διαρρήξει με επαναστατικό τρόπο τις σχέσεις του με το ιερατείο του Αμμωνα στις Θήβες, προκειμένου να επιβάλει τον καινούργιο τρόπο σκέψης. Για τη θρησκευτική, μονοθεϊστική του μεταρρύθμιση, που ανεγνώριζε τον ήλιο ως σύμβολο της ζώσας ενέργειας, ο Sir Flinders Petrie[3] παρατήρησε: «Τέτοια έξοχη θεολογία δεν είχε ποτέ πριν εμφανιστεί στον κόσμο.» Το πνευματικό δημιούργημα του σπουδαίου αυτού ανθρώπου ξεριζώθηκε μετά το θάνατό του, για τον οποίο ισχυρές είναι οι υποψίες πως μόνο φυσιολογικός δεν ήταν, ενώ η Akhtaten, η περίλαμπρη νέα πρωτεύουσα της χώρας, που ο φαραώ είχε κτίσει στο γεωδαιτικό κέντρο της Αιγύπτου μεταξύ του τροπικού και της μεσογειακής ακτής, κατεδαφίστηκε.[4]
Οι σημερινές μονοθεϊστικές θρησκείες χρησιμοποιούν κατά κόρον ηλιακά σύμβολα και μύθους στην παράδοση και στην κοσμοθεωρία τους. Τα ηλιακά σύμβολα όμως είναι παγκόσμια και δεν αντιστοιχούν σε μια συγκεκριμένη θρησκεία, καθώς εμφανίζονται ταυτόσημα σε λαούς με μεγάλη χρονική και πολιτιστική απόσταση.
Το γεγονός αυτό βασίζεται στην αρχή ότι «παρόμοια συστήματα, υπό παρόμοιες επιδράσεις, παράγουν παρόμοιες ανταποκρίσεις». Τα συστήματα εδώ είναι τα ανθρώπινα όντα, τα οποία, ανεξάρτητα από τις κάθε είδους μεταξύ τους διαφορές, δεν παύουν να έχουν μεγάλες ομοιότητες (π.χ. είναι γενετικά πανομοιότυπα σε ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από 99%), ενώ, ανεξάρτητα από τις κατά τόπους διαφορές του περιβάλλοντος, ζουν πάνω στον ίδιο πλανήτη και υφίστανται την επίδραση των γενικών ιδιοτήτων του, όπως η δύναμη της βαρύτητας και η παρουσία των ουρανίων σωμάτων πάνω από αυτούς. Οι συνθήκες αυτές οδηγούν στη δημιουργία των παγκόσμιων συμβόλων, που τελικά καταλήγουν να είναι κοινά ανάμεσα στους λαούς και στις θρησκείες, όσο και αν οι ίδιες συχνά υπερασπίζονται με πείσμα τα ιδιοκτησιακά τους δικαιώματα πάνω σ’ αυτά.

Ενα ηλιακό «σημείο»
Ως παράδειγμα, ας θεωρηθεί ένα σύμβολο που δίκαια χαρακτηρίζεται ως υπέρτατο ηλιακό: Η στιγμή ή το γεωμετρικό σημείο. Πρόκειται για γεωμετρική οντότητα χωρίς διαστάσεις και επομένως είναι δυσχερής ο εμφανής σχεδιασμός της πάνω στο χαρτί ή στην άμμο. Για να καταστεί εμφανής, χρησιμοποιούνται δύο τρόποι:
(α) Σχεδιάζεται ένας κυκλίσκος γύρω από το σημείο, πράγμα που οδηγεί στη δημιουργία της «στιγμής εντός κύκλου», αστρονομικού και αστρολογικού συμβόλου του ήλιου και κατ’ επέκταση της θεότητας και
(β) Σχεδιάζονται δυο αλληλοτεμνόμενα ευθύγραμμα ή κυκλικά τμήματα, που η τομή τους ορίζει το σημείο, πράγμα που οδηγεί στη δημιουργία του σταυρού, ως ηλιακού συμβόλου και συμβόλου της θεότητας.
Σημειώνεται ότι, αν χρησιμοποιήσουμε το σημείο και τα παράγωγα σύμβολά του για να εκφράσουμε τον πρώτο ήλιο ή την ίδια τη «μεγάλη έκρηξη», μπορούμε στη συνέχεια να συμβολίσουμε με τον ίδιο τρόπο τους απειράριθμους ήλιους, που προέκυψαν ιεραρχικά κατά την δημιουργική διαδικασία του σύμπαντος που ακολούθησε. Θα καταλήξουμε έτσι στον τελευταίο «ήλιο» του ανθρώπου, που δεν είναι παρά η καρδιά του, της οποίας ο συμβολισμός κατέχει κορυφαία θέση στα θρησκευτικά και εσωτερικά συστήματα. Αλλωστε η καρδιά εκτελεί για το ανθρώπινο σώμα την ίδια λειτουργία που εκτελεί και ο ήλιος για το ηλιακό σύστημα: Την παροχή συντεταγμένης ενέργειας που συντηρεί και στηρίζει τη ζωή.

Ο συμβολισμός των Χριστουγέννων
Ας εξετάσουμε όμως τώρα τη βαθύτερη σημασία των Χριστουγέννων. Τα Χριστούγεννα γιορτάζονται κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο. Τα ηλιοστάσια, δηλαδή οι τροπές του ήλιου πάνω στην φαινόμενη τροχιά του στον ουρανό, κατά τις οποίες, καθώς η φορά της κίνησής του αναστρέφεται, δείχνει σαν να στέκεται, είχαν πάντα βαθύτατη ψυχολογική επίδραση στον άνθρωπο. Κι αυτό είναι φυσικό. Η πορεία του ήλιου σηματοδοτεί το πέρασμα του χρόνου, του μεγάλου δοκιμαστή και καταλύτη. Η αίσθηση ότι ο χρόνος σταματάει να κυλάει, έστω και στιγμιαία, ενώ η ζωή συνεχίζεται αδιατάρακτη, ερμηνεύεται ως το μήνυμα της αιωνιότητας μέσα στις καθημερινές δοκιμασίες, στις αντιξοότητες και του αναπόδραστα επερχόμενου θανάτου για κάθε ζωντανό πλάσμα. Μάλιστα κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο, που χαρακτηρίζεται ως η «Πύλη του Ουρανού» (Janua Coeli), προαναγγέλλεται η άφιξη του φωτός και των μακρών λαμπρών και θερμών ημερών της άνοιξης, όπου η φύση ολόκληρη ξαναγεννιέται. Σε αντιδιαστολή, το θερινό ηλιοστάσιο, η «Πύλη του Αδη» (Janua Inferni), εκφράζει το ακριβώς αντίθετο.
Ετσι, το χειμερινό ηλιοστάσιο, η έλευση του φωτός, προσωποποιημένη κατά τα κρατούντα κάθε θρησκείας, εκφράζει την άφιξη (ή γέννηση) του σωτήρα του κόσμου. Αυτό ερμηνεύει και τη συσσώρευση των εορτασμών πολλών θρησκειών, όπως τα Χριστούγεννα, η εβραϊκή Hanukkah, δηλαδή η αφή της εννεάφωτης λυχνίας, η γέννηση του Μίθρα και πολλές άλλες, γύρω από την ημερομηνία αυτή. Μάλιστα η έλευση αυτή του φωτός συνοδεύεται κατά κανόνα από πολλά υπερφυσικά φαινόμενα, τα οποία επίσης είναι πρακτικώς κοινά στις αντίστοιχες μυθολογίες.
Σημειώνεται ότι και οι μυθολογίες των θρησκειών πάλι από τα ίδια φυσικά φαινόμενα είναι εμπνευσμένες. Π.χ. η έλευση του Σωτήρα, η θυσία του για να σώσει τον κόσμο και η τελική του ανάσταση και ανάληψη, περιγράφει ανθρωπομορφικά τη λειτουργία του ηλιακού φωτός και την επίδρασή του στη γη. Ετσι το φως, ξεκινώντας από τον ήλιο, φθάνει στη γη και, εκτός από τη συντήρηση της ισορροπίας του περιβάλλοντος με τη θερμότητα που παρέχει, γονιμοποιεί τον φυτικό κόσμο μέσα από τη φωτοσύνθεση, και κατ’ επέκταση τον ζωικό. Αξιοποιεί δηλ. την υψηλού ενεργειακού περιεχομένου υπεριώδη και την ορατή ακτινοβολία και τελικά μετατρέπεται σε θερμότητα, δηλαδή αόρατη υπέρυθρη ακτινοβολία. Με άλλα λόγια το φως γίνεται σκοτάδι, δηλαδή «πεθαίνει». Στη συνέχεια η θερμική ενέργεια ακτινοβολείται εκτός του πλανήτη, ώστε να διατηρηθεί η θερμική ισορροπία του.[5]

 Οταν η φύση διδάσκει
Συμπερασματικά, όλες οι θρησκείες έχουν τη ρίζα τους στην ίδια τη φύση, στους νόμους της και στα φαινόμενά της μέσα από την προσωποποίησή τους, ενώ η μεταξύ τους διαφορές βρίσκονται, ιστορικά τουλάχιστον, στους σκοπούς των ιδρυτών τους αλλά και στην ηθική τους διδασκαλία, που είναι φυσικά προσαρμοσμένη στις πολιτιστικές και κοινωνικές ανάγκες του εκάστοτε λαού και εκφράζονται μέσα από τους συμβολισμούς και τη μυθολογία τους, που δύσκολα όμως μπορούν να κρύψουν την κοινή τους προέλευση. Κατά κανόνα, πολλά από τα παραπάνω εμφανίζονται ως «εξ αποκαλύψεως αλήθειες», που μάλιστα συχνά έρχονται σε βίαια σύγκρουση με την εμπειρία και την επιστημονική γνώση, η οποία εν καιρώ αποκαλύπτει τις πλάνες και τότε οι επιστήμονες υφίσταται ανηλεείς επιθέσεις (βλ. Ιερή Εξέταση και το πλήθος των επώνυμων Μαρτύρων Giordano Bruno, Κοπέρνικο, Γαλιλαίο, Δαρβίνο–Δημιουργισμό κ.ά.), αφού η αμφισβήτηση των «θεόπνευστων» αληθειών είναι ανεπίτρεπτη.
Η ανάλυση αυτή οδηγεί ευθέως στο συμπέρασμα ότι τα Χριστούγεννα (ή όπως αλλιώς ονομάζονται οι γιορτές γύρω από το χειμερινό ηλιοστάσιο) είναι στην ουσία ένας παγκόσμιος εορτασμός του χειμερινού ηλιοστασίου και της χαράς του κάθε ανθρώπου μπροστά στο επερχόμενο φως και την ελπίδα του ότι το μέλλον του θα είναι ευτυχισμένο και ανέφελο, πέρα από τις όποιες θρησκευτικές ή μεταφυσικές του αντιλήψεις.

---

[1] Πολύ συχνά ο όρος μεταφράζεται στη γλώσσα μας ως «ειδωλολατρικές», που είναι η τρίτη ή τέταρτη σημασία του, πράγμα όμως που επιτρέπει π.χ. στην εκκλησία μας να χαρακτηρίζει τους αρχαίους Έλληνες ως ειδωλολάτρες, ενώ ταυτόχρονα δηλώνει τον σεβασμό της προς τον λεγόμενο «ελληνοχριστιανικό πολιτισμό».

[2] Encyclopedia Britannica.

[3] SirWilliam Matthew Flinders Petrie, (1853 – 1942) κορυφαίος Άγγλος Αιγυπτολόγος, πρωτοπόρος της συστηματικής μεθοδολογίας στην Αρχαιολογία και στην συντήρηση αρχαιοτήτων.

[4] P. Tompkins, Secrets of the Great Pyramid, Harper and Row, 1997, p. 383

[5] Η οποία ήδη βρίσκεται σε θανάσιμο κίνδυνο εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, που οι άφρονες ενέργειες του ανθρώπου έχουν προκαλέσει.

Έρευνα: Οι σπόροι μαθαίνουν να αναγνωρίζουν τις εποχές

Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Υόρκης ανακάλυψαν τον τρόπο με τον οποία τα «φυτά-μητέρες» μεταφέρουν τη γνώση των εποχών στους σπόρους τους ώστε αυτοί στη συνέχεια να βλαστήσουν την ευνοϊκότερη στιγμή για την ανάπτυξή τους.

Η επιστημονική ομάδα του Κέντρου Νέων Γεωργικών Προϊόντων (CNAP) με επικεφαλής τον καθηγητή Ίαν Γκρέιαμ, σε συνεργασία με επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Έξετερ, διαπίστωσε πως το μητρικό φυτό μπορεί να αισθάνεται και να «θυμάται» τη θερμοκρασία σε βάθος χρόνου.

Χρησιμοποιώντας ως πρότυπο το φυτό Arabidopsis thaliana, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι μνήμες της θερμοκρασίας επιτρέπουν στους σπόρους του να προσδιορίζουν την εποχή του χρόνου και να τροποποιούν τους ρυθμούς βλάστησής τους ώστε να εξασφαλίσουν ότι η ανάπτυξή τους θα είναι συντονισμένη με τις εποχές.

Αν το μητρικό φυτό βιώνει θερμότερες θερμοκρασίες, τότε παράγει περισσότερη πρωτεΐνη FT, η οποία καταστέλλει την παραγωγή τανίνης στον καρπό, κάνοντας το περίβλημα των σπόρων λεπτότερο και πιο διαπερατό. Αυτό σημαίνει ότι στη συνέχεια θα φυτρώσουν γρηγορότερα, εκμεταλλευόμενοι το ευνοϊκό κλίμα.

Αντίθετα, αν το μητρικό φυτό βιώνει χαμηλότερες θερμοκρασίες πριν από την περίοδο ανθοφορίας, τότε παράγει λιγότερη πρωτεΐνη FT και περισσότερη τανίνη. Το περίβλημα των σπόρων συνεπώς είναι παχύτερο και λιγότερο διαπερατό με αποτέλεσμα να καθυστερεί η βλάστησή του. Με τον τρόπο αυτό, το μητρικό φυτό μπορεί να καθορίζει τη βλάστηση των σπόρων στη βέλτιστη εποχή του χρόνου.

«Η έρευνα αυτή αποδεικνύει τη σημασία των συνθηκών καλλιέργειας καθ' όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του φυτού, ενώ δείχνει πως οι δυσμενείς περιβαλλοντικές συνθήκες μπορεί να έχουν αρνητική επίδραση στην ποιότητα των σπόρων», δήλωσε ο Γκρέιαμ, ο οποίος πρόσθεσε ότι το επόμενο βήμα είναι η ανάπτυξη σπόρων με μεγαλύτερες αντοχές στην κλιματική αλλαγή.

Νέα ευρήματα αποκαλύπτουν την παρουσία τεράστιων αποθεμάτων νερού στο εσωτερικό της Γής!

Διεθνής ομάδα επιστημόνων υποστηρίζει ότι υπολόγισε την ποσότητα του αρχαιότερου νερού της Γης που βρίσκεται εγκλωβισμένο στα βάθη του πλανήτη.

Πριν από ένα χρόνο ερευνητές μπήκαν σε ένα ορυχείο στον Καναδά και από εκεί κατάφεραν να συλλέξουν δείγματα πετρωμάτων που βρίσκονταν σε βάθος 2,4 χλμ στο εσωτερικό της Γης.

Οι αναλύσεις έδειξαν την παρουσία νερού η ηλικία του οποίου δεν έχει προσδιοριστεί ακριβώς αλλά εκτιμάται ότι είναι 1-2,5 δισ. ετών και είναι το αρχαιότερο νερό που έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα στον πλανήτη.

Διεθνής ομάδα επιστημόνων μελέτησε δεδομένα που είχαν συλλεχθεί από 19 ορυχεία στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος Deep Carbon Observatory και όπως υποστηρίζουν κατάφεραν να υπολογίσουν την ποσότητα αυτού του πανάρχαιου νερού. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ερευνητών η ποσότητα του αρχαίου νερού είναι μεγαλύτερη από εκείνη όλων των ποταμών, λιμνών και βάλτων του πλανήτη!

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το νερό αυτό αλληλεπιδρά με τα πετρώματα με αποτέλεσμα να παράγεται υδρογόνο το οποίο μπορεί να αποτελέσει πηγή τροφής για κάποιους οργανισμούς. Αυτό σημαίνει ότι είναι πιθανό στα βάθη του εξωτερικού φλοιού της Γης να υπάρχουν κάποιες μορφές ζωής. Οι ερευνητές ανακοίνωσαν τα ευρήματα τους στο συνέδριο της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ενωσης και η μελέτη θα δημοσιευθεί στην επιθεώρηση «Nature».

Υδάτινο το κέντρο της Γης

Τον περασμένο Μάρτιο ερευνητές μελετώντας ένα διαμάντι που δημιουργήθηκε σε βάθος 400-600 χλμ υποστήριξαν ότι σε αυτά τα βάθη υπάρχουν κολοσσιαία αποθέματα νερού που διατρέχουν τα πετρώματα. Σύμφωνα με τους ερευνητές είναι πιθανό σε βάθος εκατοντάδων χλμ στο εσωτερικό του πλανήτη μας να υπάρχει μια ζώνη που περιέχει όσο νερό διαθέτουν συνολικά όλοι οι ωκεανοί μαζί!

Αν επιβεβαιωθεί ότι σε τόσο μεγάλο βάθος υπάρχει νερό σε υγρή μορφή αυτό θα δημιουργήσει νέα δεδομένα στη μελέτη της Γης και την κατανόηση των γεωλογικών της διεργασιών. Επιπλέον θα ανοίξει νέους δρόμους στη διαστημική εξερεύνηση αφού, αν η Γη διαθέτει στο εσωτερικό της νερό, το ίδιο μπορεί να συμβαίνει και σε άλλους βραχώδεις πλανήτες.

Ο ΑΡΙΣΤΟΣ ΒΙΟΣ

... ΣΥΜΒΟΥΛΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΘΗΡΕΥΤΕΣ ΤΗΣ ΗΔΟΝΗΣ...

Ἄριστον ἀνθρώπωι τὸν βίον διάγειν ὡς πλεῖστα εὐθυμηθέντι καὶ ἐλάχιστα ἀνιηθέντι. Τοῦτο δ΄ ἂν εἴη, εἴ τις μὴ ἐπὶ τοῖς θνητοῖσι τὰς ἡδονὰς ποιεῖτο.

Άριστο είναι για τον άνθρωπο να περνά την ζωή του όσο το δυνατόν περισσότερο με ευθυμία
(ευδαίμονα ψυχική διάθεση) και ελάχιστα με λύπη. Αυτό όμως είναι δυνατόν να γίνει αν δεν αναζητά κανείς τις ηδονές στα θνητά πράγματα.

Δημόκριτος

Η ώρα του διαβόλου

…-Κάποτε μου είπε ο άντρας μου πως ο Χριστός ήταν το σύμβολο του ήλιου…
-Μάλιστα κυρία μου. Και γιατί να μην ισχύει το αντίθετο; Ότι ο ήλιος είναι το σύμβολο του Χριστού;
-Μα εσείς τα λέτε όλα ανάποδα…
-Είναι καθήκον μου, κυρία μου. Δεν είμαι, όπως είπε ο Γκαίτε, το πνεύμα που αρνείται, αλλά το πνεύμα που αντιτίθεται.
-Είναι άσχημο να αντιτίθεσαι…
-Να αντιτίθεσαι σε πράξεις ναι… Να αντιτίθεσαι σε ιδέες όχι.
-Και γιατί;
-Γιατί αν αντιτίθεσαι σε πράξεις, όσο κακές και να είναι διαταράσσεις την περιστροφή του κόσμου, που είναι και αυτή πράξη. Όμως αν αντιτίθεσαι σε ιδέες ωθείς τους άλλους να σ’ εγκαταλείψουν και πέφτεις στην απελπισία, κι από ‘κει στο όνειρο και συνεπώς έτσι κάνεις τον εαυτό σου μέρος του κόσμου.
Υπάρχουν κυρία μου, σε ό,τι αφορά αυτό τον κόσμο, τρεις διαφορετικές θεωρίες – πως όλα είναι έργο της Τύχης, πως όλα είναι έργο του Θεού και πως όλα είναι έργο πολλών πραγμάτων που συνδιάζονται ή συγκρούονται. Σκεφτόμαστε, γενικά, σύμφωνα με την ευαισθησία μας, κι έτσι όλα γίνονται για μας ένα ζήτημα καλού και κακού. Εδώ και πολύ καιρό υφίσταμαι κι εγώ ο ίδιος τρομερές συκοφαντίες εξαιτίας αυτής της ερμηνίας. Φαίνεται ότι ποτέ δεν πέρασε από κανενός το μυαλό πως οι σχέσεις ανάμεσα στα πράγματα – αν υποθέσουμε πώς υπάρχουν πράγματα και σχέσεις – παραείναι πολύπλοκες για να τις εξηγήσει ένας Θεός ή ένας Διάβολος, ή για να τις εξηγήσουν και οι δύο.
Είμαι ο σεληνικακός αφέντης του κάθε ονείρου, ο επίσημος μουσικός της κάθε σιωπής. Θυμάστε τι σκέφτεστε όταν είστε μόνη μπροστά σ’ ένα απέραντο τοπίο από δέντρα και φεγγαρόφωτο; Δε θυμάστε, γιατί έχετε σκεφτεί εμένα, αλλά οφείλω να σας το πω, δεν υπάρχω στ’ αλήθεια. Δεν έχω ιδέα αν υπάρχει οτιδήποτε.
Οι αόριστοι πόθοι, οι μάταιες επιθυμίες, η αηδία που προκαλούν τα τετριμμένα, ακόμα κι αν τα αγαπάμε, η ενόχληση από κάτι που δεν ενοχλεί – όλα αυτά είναι έργα δικά μου, που γεννιούνται όταν, ξαπλωμένος στις όχθες των μεγάλων ποταμών της αβύσσου, σκέφτομαι ότι κι εγώ ο ίδιος δεν ξέρω τίποτα. Και τότε η σκέψη μου κατεβαίνει, σαν γάργαρο κύμα, στις ψυχές των ανθρώπων, κι εκείνοι νιώθουν διαφορετικοί από τον εαυτό τους.
Είμαι το αιώνιο Διαφορετικό, το αιώνιο Αναβληθέν, το Περιττό της Αβύσσου. Έμεινα έξω από τη Δημιουργία. Είμαι ο Θεός των κόσμων που υπήρξαν πριν τον Κόσμο – οι βασιλείς του Εδώμ που βασίλεψαν άσχημα πριν από τον Ισραήλ. Η παρουσία μου σ’ αυτό το σύμπαν είναι παρουσία απρόσκλητου. Κουβαλάω μέσα μου τις αναμνήσεις πραγμάτων που δεν κατόρθωσαν να υπάρξουν, κι όμως είναι έτοιμα να υπάρξουν. (Τότε δεν υπήρχε καμιά αντιπαράθεση, ούτε καμιά ισορροπία).
Η αλήθεια, όμως, είναι ότι δεν υπάρχω, ούτε εγώ, ούτε τίποτ’ άλλο. Όλο αυτό το σύμπαν, και τα άλλα σύμπαντα, με τους διάφορους Πλάστες και τους διάφορους Σατανάδες τους – περισσότερο ή λιγότερο τέλειους και εκπαιδευμένους – είναι κενά μέσα στο κενό, μηδενικά που περιστρέφονται, δορυφόροι στην άχρηστη τροχιά του τίποτα.
Αυτή τη στιγμή δε μιλάω με σένα αλλά με το γιο σου …
-Δεν έχω γιο… Δηλαδή, θα τον αποκτήσω σε έξι μήνες, Θεού θέλοντος …
-Μ’ αυτόν μιλάω… Σε έξι μήνες; Τι έξι μήνες;
-Τι έξι μήνες; Έξι μήνες….
-Έξι ηλιακούς μήνες; Α ναι. Όμως η εγκυμοσύνη μετριέται σε σεληνιακούς μήνες, κι ακόμα κι εγώ μπορώ να μετράω μόνο με μήνες της Σελήνης, που είναι κόρη μου, δηλαδή το πρόσωπό μου που καθρεφτίζεται στα νερά του χάους. Δεν έχω καμιά σχέση με την εγκυμοσύνη κι όλες αυτές τις γήινες βρομιές, και ξέρω με ποιο δικαίωμα ο κόσμος βάλθηκε να μετράει αυτά τα πράγματα με τους νόμους της σελήνης, την οποία εγώ του προσέφερα. Γιατί δε βρήκαν κάποιο άλλο μέτρο; Γιατί ο Παντοδύναμος είχε ανάγκη τη δική μου δουλειά;
Από τις απαρχές του κόσμου με προσβάλλουν και με συκοφαντούν. Ακόμα και οι ποιητές – εκ φύσεως φίλοι μου – που με υπερασπίζονται, δε με υπερασπίστηκαν καλά. Ένας απ’ αυτούς, ένας Άγγλος ονόματι Μίλτον, προκάλεσε την ήττα τη δική μου και των οπαδών μου σε μια αόριστη μάχη που δε δόθηκε ποτέ. Ένας άλλος – ένας Γερμανός ονόματι Γκαίτε – μου έδωσε το ρόλο της προξενήτρας σε μια χωριάτικη τραγωδία. Όμως δεν είμαι αυτός που πιστεύουν.
Οι Εκκλησίες με απεχθάνονται. Οι πιστοί τρέμουν στο άκουσμα του ονόματός μου. Όμως, είτε το θέλουν είτε όχι, έχω ένα ρόλο στον κόσμο. Δεν είμαι ούτε ο επαναστάτης ενάντια στον Θεό, ούτε το πνεύμα της άρνησης. Είμαι ο Θεός της Φαντασίας και είμαι χαμένος αφού δεν δημιουργώ. Εξαιτίας μου, γυναίκα πια, αγκάλιαζες τη νύχτα τους πρίγκιπες και τους αφεντάδες που κοιμούνται στο βάθος αυτών των ονείρων. Είμαι το Πνεύμα που δημιουργεί χωρίς να δημιουργεί, που η φωνή του είναι καπνός και η ψυχή του ένα λάθος. Ο Θεός μ’ έπλασε για να τον μιμούμαι τη νύχτα. Εκείνος είναι ο Ήλιος, εγώ η Σελήνη. Το φως μου πλέει πάνω από καθετί που είναι μάταιο ή τετελεσμένο, ασύλληπτο σαν φλόγα, όχθες ποταμών, έλη και σκιές.
Ποιος άντρας ακούμπησε στα στήθη σουτο χέρι που ήταν το χέρι μου; Ποιό φιλί πήρες και ήταν όμοιο με το δικό μου; Τα ατέλειωτα ζεστά απογεύματα, όταν ονειρευόσουν τόσο πολύ που ονειρευόσουν ότι ονειρεύεσαι, δεν είδες να περνάει στο βάθος των ονείρων σου μια καλυμμένη με πέπλο και φευγαλέα μορφή, αυτή που θα σου έδινε όλη την ευτυχία, που θα σ’ αγκάλιαζε αιώνια; Ήμουν εγώ.
Είμαι εγώ. Είμαι αυτός που πάντα έψαχνες και ποτέ δεν θα καταφέρεις να βρεις. Ίσως στα απέραντα βάθη της αβύσσου, να με ψάχνει και ο ίδιος ο Θεός για να τον συμπληρώσω, αλλά η κατάρα του Πανάρχαιου Θεού – του Κρόνου του Ιεχωβά – πλανιέται πάνω του και πάνω μου, μας χωρίζει, ενώ θα έπρεπε να μας ενώνει, έτσι ώστε η ζωή κι όλα όσα ευχόμαστε γι’ αυτή να ήταν ένα και μόνο πράγμα.
Η βέρα που φοράς και την αγαπάς, η χαρά μιας αόριστης σκέψης, το γεγονός ότι νιώθεις καλά όταν βλέπεις τον εαυτό σου στον καθρέφτη – μην τρέφεις ψευδαισθήσεις: δεν είσαι εσύ, είμαι εγώ. Εγώ είμαι που δένω σφιχτά όλες τις κορδέλες με τις οποίες στολίζουν τα πράγματα, που διαλέγω τα χρώματα που κοσμούν τα πράγματα. Απ’ όλα όσα δεν αξίζει τον κόπο να υπάρχουν φτιάχνω την ιδιοκτησία και την αυτοκρατορία μου, απόλυτος κύριος του διάκενου και του μεσοδιαστήματος, αυτού που μέσα στη ζωή δεν είναι ζωή. Όπως η νύχτα είναι το βασίλειό μου, το όνειρο είναι το κτήμα μου. Ό,τι δεν έχει ούτε βάρος ούτε μέτρο είναι δικό μου.
Τα προβλήματα που ταλανίζουν τους ανθρώπους είναι οι ίδιες έγνοιες που βασανίζουν τους θεούς. Ό,τι είναι χαμηλά είναι σαν αυτό που είναι ψηλά, λέει ο Τρισμέγιστος Ερμής που, όπως όλοι οι ιδρυτές των θρησκειών, θυμήθηκε τα πάντα εκτός από το να υπάρξει. Πόσες φορές δε μου είπε ο Θεός, χρησιμοποιώντας μια φράση του Αντέρο ντε Κεντάλ(1): «Αλίμονό μου! Αλίμονό μου! Ποιος είμαι λοιπόν;».
Όλα είναι σύμβολα και παλινδρομήσεις, κι εμείς, που είμαστε θεοί, δεν έχουμε τίποτ’ άλλο παρά έναν υψηλό βαθμό σ’ ένα τάγμα του οποίου αγνοούμε τους Ανώτερους Αγνώστους. Ο Θεός είναι δεύτερος στην ιεραρχία του φανερού Τάγματος, και δε μου λέει ποιος είναι ο Αρχηγός του Τάγματος, ο μόνος που γνωρίζει – αν γνωρίζει – τους Μυστικούς Αρχηγούς. Πόσες φορές δε μου είπε ο Θεός: “Αδελφέ μου, δεν ξέρω ποιος είμαι”.
Εσείς έχετε το προνόμιο να είστε άνθρωποι, και, καμιά φορά, μέσα στην κούρασή μου απ’ όλες αυτές τις αβύσσους, μου φαίνεται πως καλύτερη είναι η ηρεμία και η γαλήν μιας οικογενειακής νύχτας γύρω από τη φωτιά απ’ όλη τούτη τη μεταφυσική των μυστηρίων στην οποία εμείς, οι θεοί και οι άγγελοι, είμαστε κατ’ ουσίαν καταδικασμένοι. Όταν, καμιά φορά, σκύβω πάνω από τον κόσμο, βλέπω μακριά να έρχονται από το λιμάνι ή να επιστρέφουν σ’ αυτό τα πανιά των ψαροκάικων, και η καρδιά μου νιώθει μια φανταστική νοσταλγία για έναν τόπο που δε γνωρίζει. Μακάριοι όσοι κοιμούνται μέσα στη ζωώδη ζωή τους – ένα ιδιαίτερο ψυχικό σύστημα κάτω από ένα πέπλο ποίησης και εκπεφρασμένο με λέξεις.
-Αυτή η συζήτηση ήταν από τις πλέον ενδιαφέρουσες.
-Αυτή η συζήτηση κυρία; Μα αυτή η συζήτηση, αν και ίσως είναι το πιο σημαντικό γεγονός της ζωής σας, δε συνέβη ποτέ στην πραγματικότητα. Πρώτον, είναι γνωστό τοις πάσι ότι δεν υπάρχω. Δεύτερον, όπως συμφωνούν οι θεολόγοι που με αποκαλούν Διάβολο και οι ελεύθεροι στοχαστές που με αποκαλούν Αντίδραση, καμιά από τις συζητήσεις μου δεν μπορεί να είναι ενδιαφέρουσα. Είμαι ένας φτωχός μύθος, κυρία μου, και, το χειρότερο, ένας μύθος ακίνδυνος. Μόνη παρηγοριά μου είναι ότι το σύμπαν -ναι, αυτό το πράγμα που είναι γεμάτο από διάφορες μορφές φωτός και ζωής – είναι κι αυτό ένας μύθος.
Μου λένε πως όλα αυτά μπορούν να εξηγηθούν στο φως της Καβάλα και της Θεοσοφίας, όμως αυτά είναι ζητήματα για τα οποία δε γνωρίζω τίποτα. Κι ο Θεός, με τον οποίο είχα την ευκαιρία να μιλήσω, μου είπε πως ούτε κι εκείνος τα πολυκαταλαβαίνει, γιατί αυτά τα ζητήματα, με τα αινίγματά τους, είναι αποκλειστικά κτήμα των μεγάλων μυστών της Γης – που, απ’ ό,τι έχω διαβάσει στα βιβλία και τις εφημεριδες, ήταν πάντα ουκ ολίγοι.
Εδώ, σε τούτες τις ανώτερες σφαίρες, όπου ο κόσμος δημιουργήθηκε και μεταμορφώθηκε, εμείς, για να πούμε την αλήθεια, δεν καταλαβαίνουμε τίποτα. Καμιά φορά σκύβω πάνω από την απέραντη Γη, ξαπλωμένος στην άκρη του οροπεδίου μου που στέκει πάνω από τα πάντα – το οροπέδιο του Όρους Ερεδώμ(2),όπως έχω ακούσει να το λένε – και κάθε φορά που σκύβω βλέπω νέες θρησκείες, νέες μεγάλες μυήσεις, νέες μορφές, όλες αντιφατικές, της αιώνιας αλήθειας, που ούτε καν ο Θεός δεν τη γνωρίζει.
Σας ομολογώ ότι είμαι κουρασμένος από το σύμπαν. Τόσο ο Θεός όσο κι εγώ θα κοιμόμασταν ευχαρίστως έναν ύπνο που θα μας ελευθέρωνε από τις υπερβατικές ευθύνες που ούτε ξέρουμε πως μας ανατέθηκαν. Όλα είναι πιο μυστηριώδη απ’ ό,τι πιστεύουμε, κι όλα εδώ – ο Θεός, το σύμπαν κι εγώ – δεν είναι παρά μια απατηλή γωνιά της απρόσιτης αλήθειας.
-Δεν φαντάζεστε πόσο εκτίμησα τη συζήτηση μαζί σας. Ποτέ δεν άκουσα να μιλάνε έτσι.
Είχαν βγει στο δρόμο, τον φωτισμένο από το φεγγαρόφωτο, που εκείνη δεν είχε προσέξει.
Σώπασε για μια στιγμή.
-Μα, ξέρετε, είναι περίεργο, ξέρετε στ’ αλήθεια τι αισθάνομαι, μετά απ’ όλα αυτά;
-Τι αισθάνεστε, λοιπόν; ρώτησε ο Διάβολος.
Επέστρεψε προς το μέρος του τα μάτια της, πλημμυρισμένα με δάκρυα.
-Απέραντο οίκτο για σας!
Μια έκφραση αγωνίας που κανείς δεν θα περίμενε, εμφανίστηκε στο πρόσωπο και τα μάτια του κοκκινοντυμένου άντρα. Ξαφνικά άφησε το μπράτσο του, που αγκάλιαζε το δικό της να πέσει. Εκείνη έκανε μερικά βήματα, νιώθοντας άβολα. Έπειτα γύρισε για να πει κάτι – δεν ήξερε τι, αφού δεν είχε καταλάβει τίποτα – για να δικαιολογηθεί για τον πόνο που έβλεπε πως του είχε προκαλέσει.
Έμεινε άναυδη. Ήταν ολομόναχη.
____________
Fernando Pessoa
Ταξίδι στην Άβυσσο
Η ώρα του διαβόλου
——————–
1. Αντέρο ντε Κεντάλ (1842-1891): Πορτογάλος ποιητής της δεύτερης γενιάς των Ρομαντικών.
2. Όρος που αναφέρεται ως ιερό στην Παλαιά Διαθήκη (όπως τα όρη Σινά και Μοριά), αλλά παραμένει μυστήριο που βρισκόταν, καθώς δεν αναφέρεται σε κανένα χάρτη.
——————-
Η Αγωγή του Στωικού
Τον Φερνάντο Πεσσόα (1888-1935) απασχόλησαν ιδιαίτερα τα μεγάλα υπαρξιακά ερωτήματα του ανθρώπου. Τα συγκεκριμένα θέματα κυριαρχούν στα έργα που περιλαμβάνονται σ’ αυτή την έκδοση, με κοινό χαρακτηριστικό -σπάνιο στα κείμενα του Πορτογάλου συγγραφέα- το στοιχείο του διαλόγου.
Το «Ταξίδι στην άβυσσο» είναι μια σύνθεση από προπλάσματα δραματικών έργων του Πεσσόα, ένα πνευματικό ταξίδι στο άγνωστο, που οδηγεί σε «πολλές αλήθειες, μα όλες αντιφατικές μεταξύ τους». Η «Ώρα του διαβόλου» είναι ένα φιλοσοφικό αφήγημα με ιδιαίτερα ποιητικό χαρακτήρα, στο οποίο ο προσωποποιημένος Διάβολος καλεί μια γυναίκα σ’ ένα «προσκύνημα στο μυστήριο και τη γνώση»

Δώσε σημασία στους ψιθύρους του Σύμπαντος

Μην αδιαφορείς. Αφουγκράσου τα σημάδια του Σύμπαντος. Έχουν κάτι να σου πουν.
Είναι ένα ηλιόλουστο πρωί. Είσαι στο σπίτι και ετοιμάζεσαι να φύγεις για τη δουλειά ή να πας τα παιδιά στο σχολείο. Παίρνεις τα σκουπίδια και είσαι έτοιμος/η να βγεις. Καθώς φτάνεις στην ντουλάπα για το μπουφάν σου και περνάς από την ομπρελοθήκη, το μπουφάν πιάνει τη λαβή της ομπρέλας σου και την ρίχνει στο πάτωμα με ένα βαρύ γδούπο.
Χωρίς δεύτερη σκέψη, θα σηκώσεις την ομπρέλα επάνω, θα την ξαναβάλεις στην θέση της, και θα συνεχίσεις την διαδρομή σου προς το αυτοκίνητο. Θα μπεις μέσα, θα βάλεις την ζώνη ασφαλείας και νοητικά θα κάνεις μια σύντομη λίστα για να βεβαιωθείς ότι δεν έχεις ξεχάσει τίποτα. « Όχι, όλα είναι οκ», σκέφτεσαι, τραβώντας προς τον προορισμό σου, σκεφτόμενος/η την εξέλιξη της μέρας σου.

Τώρα ειλικρινά, πόση έκπληξη μπορεί να νιώσεις, όταν μία ώρα αργότερα αρχίσει να βρέχει... ακριβώς την ώρα που παρκάρεις; Λες: «Γαμώτο! Κανείς δεν μου είπε ότι επρόκειτο να βρέξει σήμερα», ξεχνώντας πάντα το μικρό περιστατικό με την ομπρέλα. Ή ίσως τώρα, με αφορμή την κρύα βροχή που σε μουσκεύει, θυμηθείς το περιστατικό και πεις: «Αν είχα πάρει αυτήν την αναθεματισμένη ομπρέλα!»
Ήταν, λοιπόν, το περιστατικό με την ομπρέλα κάποιου είδους σημάδι; Ήταν ένα μήνυμα από το σύμπαν; Ήταν ο εσώτερος εαυτός σου, που νοιάστηκε για το φυσικό σώμα σου; Ή ήταν απλά μια σύμπτωση –η ομπρέλα πέφτει και η βροχή εμφανίζεται αργότερα– δύο τυχαία γεγονότα που δεν συνδέονται με οποιοδήποτε τρόπο; Η απάντηση είναι φαινομενικά απλή...

Είναι αυτό που είναι. Ή μάλλον, από την πλευρά σου, είναι αυτό που έχεις αποφασίσει ότι είναι. Είτε ένα σημάδι, είτε μια σύμπτωση. Απλά, εσύ επιλέγεις. Αν αποφασίσεις ότι γεγονότα, όπως αυτό, είναι απλά τυχαίες συμπτώσεις, τότε είναι συμπτώσεις για σένα, στη δική σου πραγματικότητα. Δεν θα κερδίσεις τίποτα, γιατί πιστεύεις ότι δεν υπάρχει τίποτα να κερδίσεις.
Εάν, από την άλλη πλευρά, πιστεύεις ότι το περιστατικό της ομπρέλας ήταν ένα σημάδι, το Σύμπαν θα ανταποκριθεί με τρόπους που δεν μπορείς καν να φανταστείς.
Το Σύμπαν στέλνει σημάδια και μηνύματα κάθε μέρα, το δύσκολο πράγμα, όμως, είναι ότι δεν μπορείς να αναγνωρίσεις την καθοδήγηση με την πρώτη. Μπορεί να είναι εντελώς δυσδιάκριτα, ή ακόμα κι αν τα παρατηρήσεις, να τα εκλάβεις απλώς ως μια σύμπτωση. Όμως ακόμη κι αν τα αγνοήσεις, το Σύμπαν θα επιμείνει να γίνει πιο ξεκάθαρο σε ό, τι σου λέει. Θα μπορούσε να έρθει με τη μορφή φυσικών συμπτωμάτων ή γεγονότων που θα διαδραματιστούν ακριβώς κάτω από την μύτη σου.
Επέτρεψε μου να σου πω μερικούς τρόπους, που το Σύμπαν, σου φανερώνει τα μηνύματα του:
Κάποιες μέρες, το σύμπαν κυριολεκτικά σου φωνάζει, αλλά έχεις απορροφηθεί τόσο από τον μικρόκοσμο σου, που αδυνατείς να το παρατηρήσεις. Το σύμπαν δεν μιλά απευθείας σε εσένα, αλλά το κάνει με λεπτούς τρόπους. Μπορεί να είναι ένας ψίθυρος, ένα τραγούδι στο ραδιόφωνο, μια αγγελία στην τηλεόραση ή κάτι που προσελκύει την προσοχή σου όπως μια φράση γραμμένη σε τεράστιες διαφημιστικές πινακίδες, κατά μήκος του δρόμου, όταν οδηγάς. Η δουλειά σου είναι να καταλάβεις αυτά τα μηνύματα. Είναι σαφή και ακριβή, αλλά θα μπορούσαν κάλλιστα να είναι σε μια ξένη γλώσσα, όπως σουαχίλι ή καντονέζικα!

Το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να πάρεις το χρόνο σου, για να ακούσεις και να δεις τα σημάδια. Είναι τόσο απλό. Τα σημάδια είναι παντού, και αυτό είναι πάντα η σωστή απάντηση. Αν π.χ. παρακολουθήσειςμια διαφήμιση στην τηλεόραση για τη φροντίδα των ηλικιωμένων, αυτό είναι πιθανώς ένα μήνυμα από το σύμπαν για να σε κάνει να επικοινωνήσεις με τους γονείς σου, για να ελέγξεις αν είναι εντάξει.
Εάν συνεχίσεις να ακούς, όπου και αν πηγαίνεις, το τραγούδι του Craig David: "I'm walking away from the troubles in my life, I'm walking away to find a better day", το σύμπαν θα μπορούσε ίσως να σου λέει ότι ήρθε η ώρα να προχωρήσεις, σ' έναν προβληματικό τομέα της ζωής σου. 'Η πάλι σου έχει συμβεί να πετυχαίνεις διαρκώς πολλά κόκκινα φανάρια; Λοιπόν, ίσως το σύμπαν σου λέει να επιβραδύνεις και να οδηγείς πιο προσεκτικά.

Το σύμπαν είναι σαν ένας ραδιοφωνικός σταθμός που εκπέμπει 24 ώρες το 24ωρο, 7 μέρες τη βδομάδα, για όλη σου τη ζωή. Ωστόσο, θα πρέπει να μάθεις πώς να συντονιστείς με τις εκπομπές του. Δεν χρειάζεται κανέναν ειδικό εξοπλισμό για να συντονιστείς, απλά να κρατήσεις αυτιά και μάτια ανοικτά για τα μηνύματα. Θα το ξαναπώ. Είναι τόσο απλό.
Έτσι, την επόμενη φορά που η ομπρέλα πέσει κάτω... να την πάρεις μαζί σου. Μπορεί να βρέξει. Ή μπορεί να μην βρέξει. Ίσως άμα πάρεις την ομπρέλα, να αποφύγεις τη βροχή. Δεν έχει σημασία ποιο είναι το αποτέλεσμα. Το θέμα δεν είναι αν το συμβάν με την ομπρέλα είναι ή δεν είναι μια πρόβλεψη βροχής για εκείνη τη μέρα. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι έχεις ακούσει την εσωτερική φωνή σου και πήρες το μήνυμα. Θα ενισχυθεί με αυτόν τον τρόπο, η σύνδεση με τον εσώτερο εαυτό σου και, πίστεψε με, επιτρέποντας στον εσώτερο εαυτό σου να έχει μια πιο συνειδητή προσοχή, σου ανοίγει την πόρτα για πιο εύκολα και πιο ισχυρά αποτελέσματα. Μπορείς έτσι να προβάλεις τις πιο ισχυρές προθέσεις σου στο σύμπαν, αλλά αν περπατήσεις μέσα στη ζωή με παρωπίδες, ποτέ δεν θα δεις τα υπέροχα πράγματα που το σύμπαν φέρνει σε σένα.

Θυμήσου, είναι πάντα επιλογή σου. Η ζωή μπορεί να είναι γεμάτη συμπτώσεις και τύχη, ή μπορεί να είναι γεμάτη από εκδηλωμένες προθέσεις και μηνύματα που λαμβάνονται. Διάλεξε σωστά.

Η ΔΥΣΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΩΝ ΘΕΩΝ ΚΑΙ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ

Μυθολογία της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής
«Πόπολ Βουχ»

Η ΔΥΣΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΩΝ ΘΕΩΝ

ΟΜΩΣ οι άνδρες αλαζονικά διατυμπανούσαν ότι γνώριζαν πλέον τα πάντα που υπήρχαν κάτω από τον ουρανό και πάνω στην Γη. Οι Θεοί άκουσαν τα λόγια τους και εξοργίστηκαν:
«Δεν είναι σωστό να νομίζουν ότι είναι θεοί και ότι γνωρίζουν τα πάντα»

Έτσι Εκείνη που Γεννά Παιδιά και Εκείνος που Χαρίζει Γιους ξερίζωσαν τις γνώσεις από τους άνδρες.
«Τί μπορούμε να κάνουμε ώστε η όρασή τους να μην ξεπερνά το άπειρο, να βλέπουν μόνο ότι είναι ορατό; Επειδή δεν είναι σωστό αυτό που είπαν. Μόλις τώρα δεν τους δημιουργήσαμε και τους πλάσαμε; Είναι λάθος να πιστεύουν ότι έγιναν θεοί. Αλλά εάν δεν πολλαπλασιάζονται, πως θα γεννηθεί η πρώτη σοδειά; Πως θα έρθει η αυγή; Εάν δεν πολλαπλασιάζονται, τί θα απογίνουν; Επομένως θα τους διορθώσουμε λιγάκι. Αυτό είναι το ζητούμενο, επειδή αυτό που ανακαλύψαμε είναι άσχημο• τα έργα τους θα είναι σχεδόν ισότιμα με τα δικά μας, η γνώση τους θα εκτείνεται μέχρι τα πέρατα του κόσμου και θα είναι ικανοί να βλέπουν τα πάντα»

Μίλησε τότε η Καρδιά του Ουρανού, ο Χουρακάν, ο Μικρός Κεραυνός και ο Ξαφνικός Κεραυνός, η Μεγαλοπρέπεια και το Ερπετό Κετζάλ, Εκείνη που Γεννά Παιδιά και Εκείνος που Χαρίζει Γιους, ο Ξ’πιγιακόκ και η Ξ’μουκάνε, η Δημιουργός και ο Πλάστης, όπως ονομάζονται, και αναδημιούργησαν την ουσία με την οποία έπλασαν τους άνδρες.

Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΜΗΤΕΡΩΝ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ ΤΩΝ ΚΙΤΣΕ

Τα μάτια τους τα θάμπωσε η Καρδιά του Ουρανού. Ήταν σαν να κοιτούσαν ένα καθρέφτη που θάμπωσε μία αναπνοή. Μπορούσαν να δουν μόνο κοντά και η γνώση τους χάθηκε. Τα αντικείμενα ήταν ξεκάθαρα μόνο όταν βρίσκονταν μπροστά τους. Η σοφία των πρώτων τεσσάρων ανδρών χάθηκε στην γένεσή της, και ολοκληρώθηκε η δημιουργία των πρώτων προγόνων μας από την Καρδιά του Ουρανού και την Καρδιά της Γης.

Τότε ήταν που δημιουργήθηκαν οι συντρόφισές τους, οι σύζυγοί τους. Οι ίδιοι Θεοί τις συνέλαβαν στον ύπνο τους. Ήταν πανέμορφες οι γυναίκες των πρώτων και μόλις τις είδαν ευφράνθηκαν. Τα ονόματά τους ήταν τα εξής:

Καχαπαλούνα ήταν το όνομα της συζύγου του Μπαλάμ Κιτσέ. Χομίλα το όνομα της συζύγου του Μπαλάμ Ακάμπ. Τζουνουνίχα ήταν το όνομα της συζύγου του Μαχουκουτάχ και Κακουιξάχα ήταν το όνομα της συζύγου του Ικουί Μπαλάμ. Αυτά ήταν τα ονόματα των συζύγων εκείνων που θα γίνονταν οι άρχοντές μας.

Εκείνοι πολλαπλασίασαν τα έθνη, μικρά και μεγάλα. Αυτή ήταν η στιγμή της ίδρυσής μας, εμάς του λαού των Κιτσέ. Πολλοί ήταν εκείνοι που έχυσαν το αίμα τους και θυσιάστηκαν. Δεν υπάρχουν πλέον μόνο τέσσερεις, αλλά τέσσερεις ήταν οι μητέρες του λαού των Κιτσέ. Κάθε λαός έχει διαφορετικό όνομα όταν πολλαπλασιάστηκε στην Ανατολή και τα ονόματά τους ήταν Μεγαλοπρέπεια και Παίκτης, Μάσκα και Άρχοντας του Ήλιου. Αυτοί είναι οι τίτλοι εκείνων των λαών που πολλαπλασιάστηκαν στην Ανατολή.

Η απαρχή των Ταμούμπ και των Ιλοκάμπ είναι γνωστή. (Σ.τ.Μ. Την εποχή της Ισπανικής κατάκτησης, υπήρχαν τρία κύρια παρακλάδια των Κιτσέ Μάγια. Οι κυρίαρχοι Νίμα Κιτσέ (Μεγάλοι Κιτσέ), απόγονοι των πρώτων τεσσάρων ανθρώπων. Αποτελούνταν απ΄οτους Καβέκ, του Νιχάιμπ, τους Αχάου Κιτσέ και τους Ζακουίκ, τους Ταμούμπ Κιτσέ που ζούσαν στην περιοχή ανάμεσα στην Σάντα Κρουζ Ελ Κιτσέ και το Πατζίτε και οι Ιλοκάμπ Κιτσέ που ζούσαν κοντά στο σημερινό Σαν Αντόνιο Ιλοτενάγκο). Σαν ένας ήρθαν στην Ανατολή. Ο Μπαλάμ Κιτσέ ήταν ο πρόγονος, ο προπάτορας των Εννέα Οίκων των Καβέκ. Ο Μπαλάμ Ακάμπ ήταν ο πρόγονος, ο προπάτορας των Εννέα Οίκων των Νιχάιμπ. Ο Μαχουκουτάχ ήταν ο ο πρόγονος, ο προπάτορας των Τεσσάρων Οίκων των Αχάου Κιτσέ. Άρα υπήρχαν τρείς διαφορετικές καταγωγές αίματος. Τα ονόματα των προγόνων δεν ξεχάστηκαν, εκείνων που πολλαπλασιάστηκαν και κατοίκησαν την Ανατολή.

Εμφανίστηκαν επίσης οι Ταμούμπ και οι Ιλοκάμπ, μαζί με τα δεκατρία έθνη, τους δεκατρείς Οίκους: τους Ραμπινάλ, τους Κακ’τσικουέλ και τους Αχ Τζικουινάχας, καθώς και τους Ζακάχ και τους Λαμάκ, τους Κουμάτζ και τους Τουχάλχα, τους Ουτσαμπάχα και τους Αχ Τσουμιλάχα, μαζί με τους Αχ Κουϊμπάχα και τους Αχ Μπατανάχα, τους Ακούλ Βινάκς και τους Μπαλαμίχα, τους Καν Τσαχέλ και τους Μπαλάμ Κολόμπ.

Για τα έθνη που έγιναν σπουδαία, θα μιλήσουμε. Για εκείνα που έγιναν ξακουσμένα θα φωνάξουμε. Υπήρχαν πολλοί άλλοι που ήρθαν από την ακρόπολη μετά από εκείνα, το καθένα τους ένα παρακλάδι. Δεν αναφέραμε τα ονόματά τους, αλλά και εκείνα πολλαπλασιάστηκαν στην Ανατολή.

Πολλοί άνθρωποι ήρθαν από το σκοτάδι την ημέρα της γέννησής τους, γιατί ο Ήλιος δεν είχε γεννηθεί ακόμη. Δεν υπήρχε φως. Όλοι μαζί, σαν μία μάζα, κατευθύνθηκαν προς την Ανατολή. Δεν υπήρχε κανείς να τους φροντίζει. Σήκωναν λίγο τα κεφάλια τους προς τον ουρανό, επειδή δεν ήξεραν που να πάνε.

Περιδιάβαιναν για αρκετό καιρό ανάμεσα στους θάμνους• ανάμεσα στους μαύρους και τους λευκούς ανθρώπους, με τα διαφορετικά χαρακτηριστικά και τις πολλές γλώσσες.

Η ύπαρξή τους ήταν προορισμένη για την άκρη του ουρανού. Και εκεί υπήρχαν οι βουνίσιοι. Ζούσαν κρυμμένοι, χωρίς στέγη να τους προφυλάσσει. Κινούνταν ανάμεσα στα βουνά. Ήταν σαν να μην μπορούσαν να κατευθυνθούν κάπου αλλού. Λέγεται ότι εκείνες τις ημέρες πολέμησαν τους βουνίσιους.

Εκεί περίμεναν την έλευση του ήλιου, όταν απέκτησαν μία κοινή γλώσσα. Δεν γνώριζαν ακόμη το ξύλο ή την πέτρα. Θυμούνταν τον λόγο της Δημιουργού και του Πλάστη, της Καρδιάς του Ουρανού και της Καρδιάς της Γης. Τους ικέτευσαν λοιπόν για την αγάπη τους, την εγκαρδιότητά τους, την ευσπλαχνία τους. Και οι προσευχές τους ήταν γεμάτες τιμή και σεβασμό• σήκωναν τα κεφάλια τους προς τους ουρανούς καθώς προσεύχονταν για τις κόρες και τους γιους τους:
«Φευ, Εσύ Δημιουργέ, Εσύ Πλάστη: Ιδού! Ακούστε μας, μην μας εγκαταλείπετε, μην αφήσετε να μας χαθούμε. Είστε οι Θεοί του ουρανού και της γης, Εσύ Καρδιά του Ουρανού, Εσύ Καρδιά της Γης. Είθε τα λόγια μας, οι ικεσίες μας να υπάρχουν μέχρις ότου υπάρχει ήλιος και φως. Τότε μόνο θα υπάρξει η Αυγή. Τότε μόνο θα υπάρξει πραγματικά ζωή και δρόμοι και τρόπος. Δώστε μας ακλόνητο φως ώστε και το έθνος μας να είναι ακλόνητο. Ευνοήστε τις ζωές μας ώστε να ευνοηθεί όλη η Δημιουργία. Δώστε αυτό το δώρο σε εμάς, Εσύ Χουρακάν, Μικρέ Κεραυνέ και Ξαφνικέ Κεραυνέ, Νεαρέ Ναναβάκ και Ξαφνικέ Ναναβακ, Γεράκι και Χουναχπού, Μεγαλοπρέπεια και Ερπετό Κετζάλ, Εκείνη που Γεννά Παιδιά και Εκείνε που Χαρίζει Γιους, Ξ’πιγιακόκ και Ξ’μουκάνε, Πρόγονοι της Ημέρας και του Φωτός. Ας υπάρξει σοδειά, ας ξημερώσει η Αυγή».

Νήστεψαν λοιπόν και ικέτευσαν με προσευχές. Στύλωσαν τα μάτια τους προς την Ανατολή, εκεί που ξημέρωνε η Αυγή. Παρακολουθούσαν στενά τον Αυγερινό, το Μεγάλο Άστρο που χαρίζει φως την ώρα της γένεσης του ήλιου. Κοιτούσαν την μήτρα του ουρανού και της γης, τους δρόμους των πλασμένων ανθρώπων.

Μίλησαν τότε οι Μπαλάμ Κιτσέ, Μπαλάμ Ακάμπ, Μαχουκουτάχ και ο Ικουί Μπαλάμ:
«Θα περιμένουμε την Αυγή»

Υπήρχαν σπουδαίοι σοφοί, πολλοί που έχυσαν το αίμα τους και τίμησαν τους θεούς. Ανησυχούσαν μέσα στις καρδιές τους καθώς περίμεναν την Αυγή. Υπήρχαν πολλά έθνη τότε, μαζί με τους Γιακουί, εκείνους που έχυναν το αίμα τους και θυσιάζονταν:
«Ας πάμε να ψάξουμε, να βρούμε εκείνους που θα μας φροντίσουν. Ίσως βρούμε κάποιον στον οποίο θα μπορέσουμε να μιλήσουμε. Γιατί εδώ που βρισκόμαστε απλώς προσποιούμαστε ότι υπάρχουμε και δεν υπάρχει κανένας φύλακας για να μας προστατεύσει» είπαν οι οι Μπαλάμ Κιτσέ, Μπαλάμ Ακάμπ, Μαχουκουτάχ και ο Ικουί Μπαλάμ.

Είχαν ακούσει για μία μακρινή ακρόπολη και για εκεί ξεκίνησαν....»

Ποιος φοβάται τα Ομηρικά Έπη;

Ποιος φοβάται τα Ομηρικά Έπη;
Ο Όμηρος είχε διάφορους επικριτές του έργου του και στην αρχαιότητα όπως και σήμερα, όπως είναι φυσικό να συμβαίνει σε σημαντικά έργα και ανθρώπους. Ουδείς στο απυρόβλητο. Όλοι κρίνονται αρκεί να διακρίνονται.

Ξεκινώντας τη μελέτη και την έρευνα των Ομηρικών Επών στο άπειρο εύρος τους μία από τις πρώτες παρατηρήσεις που έκανα ήταν η αντίδραση των διαφόρων ανθρώπων πάνω σε αυτά και σχεδόν έχω ολοκληρώσει την καταγραφή των κοινωνικών ομάδων και των απόψεων τους γενικά.

Οι υπερπατριώτες εθνικιστές δεν τον προτιμούν γιατί διεθνιστή τον θεωρούν. Για τον ίδιο λόγο δεν θέλουν και τον Αλέξανδρο . Είναι πολύ κοσμοπολίτης για τα μέτρα τους και επιθυμούν την Ελλάδα να δουν, μια μικρή επαρχία απομονωμένη από τις παγκόσμιες εξελίξεις… λες και θα ήταν αυτό δυνατόν. Το όριο της επιδερμίδας, αλλά και της πλασματικής μεμβράνης του κυττάρου υπάρχει για να οριοθετεί τις λειτουργίες του αλλά και να επιτρέπει την ανταλλαγή ενέργειας με το περιβάλλον.

Αν τυλίξουμε το ανθρώπινο σώμα ακόμη και με χρυσό, ο οργανισμός πεθαίνει εξ αιτίας αυτής της απομόνωσης όπως τονίζεται από τη ταινία του πατριώτη Τζέιμς Μποντ με τον Χρυσοδάκτυλο.
Οι υπέρ διεθνιστές ούτε να ακούσουν για τα Ομηρικά Έπη γιατί είναι πολύ «εθνικιστικά» για τα γούστα τους. Όχι πατρίδες όχι σύνορα όχι όρια. Δεν έχουν ποτέ αναρωτηθεί για το ρόλο της επιδερμίδας και πλασματικής μεμβράνης που ελέγχουν ποιος και τι βγαίνει και μπαίνει στο κύτταρο και στον οργανισμό. Μπέστε σκύλοι και αλέστε και αλεστικό μη δίνετε….αυτό θέλουν.
Οι δεξιοί φιλελεύθεροι κρατούν τις επιφυλάξεις τους . Να τα έχουμε κάτι σαν φολκλόρ
αλλά….. δεν προάγουν και την φιλελεύθερη καπιταλιστική κοινωνία.. Στο ψυγείο καλύτερα.
Οι αριστεροί κουμουνιστές στέκονται με επιφύλαξη και αυτοί γιατί το προλεταριάτο των μαζών δεν συμμετέχει σε ρόλο ενεργό. Στο ράφι καλύτερα με λίγη σκόνη.
Οι χριστιανοί, οι πολύ φανατικοί, στο πυρ το εξώτερο τα τοποθετούν γιατί ένα βιβλίο αγαπούν και μελετούν, την Βίβλο του Μωυσή και των λοιπών της εβραϊκής γενεολογίας.
Οι θρησκόληπτοι 12 θειστές, βασιλικότεροι του βασιλέως συνήθως πρώην χριστιανοί και νυν ένθεοι αρχαιολάτρεις τα θεωρούν πολύ αθεϊστικά. Αμφισβητούν τους θεούς και περιγράφουν τις αδυναμίες τους . Πως τολμά ο Οδυσσέας να τα βάλει με ένα θεό;
Οι άθεοι τα βρίσκουν πολύ ευσεβή. Όλο για τους θεούς να μιλούν.
Οι χορτοφάγοι έχουν πρόβλημα, γιατί οι ομηρικοί ήρωες τρώνε κρέας, αν και ο Πυθαγόρας μεγάλος χορτοφάγος, τα είχε περί πολλού. Επίσης δεν έχουν αναρωτηθεί γιατί τα φυτοφάγα ζώα έχουν μακρύτερο πεπτικό σωλήνα και η κυτταρίνη δεν διασπάται από το πεπτικό σύστημα του ανθρώπου.
Οι οικολόγοι διαμαρτύρονται γιατί κόψανε τα δένδρα και φτιάξανε τα πλοία για την εκστρατεία ,ενώ θα ήμασταν μια χαρά στα σπήλαια χωρίς φωτιά να μη ρυπαίνουμε το περιβάλλον.
Οι ειρηνιστές νιώθουν άβολα με τα Έπη τα Ομηρικά. Είναι για αυτούς πολύ πολεμικά.
Καλύτερα η ειρήνη των αγορών και η υποταγή των λαών. Καλύτερα.
Και οι πολεμοχαρείς τύποι δεν χαίρονται αρκετά γιατί ο Οδυσσέας εκτός από όπλα και μυαλό κρατά.
Οι λωτοφάγοι επικούριοι τα βρίσκουν μεταφυσικά ενώ θα μπορούσαν άριστα να συμφάγουν στο κήπο του Αλκίνοου, ευδαίμονες πραγματικά.
Οι μεταφυσικοί ποσειδώνιοι υιοί στη σπηλιά τα καίνε μαζί με ανθρώπους στη πυρά.
Οι πλατωνιστές τα εξορίζουν και οι θεοκράτες στη Καλυψώ τα φυλακίζουν.
Οι φαλλοκράτες τα κοιτάζουν με δυσπιστία. Τόσες γυναίκες στα Ομηρικά Έπη να έχουν κεντρικό λόγο ρόλο και εξουσία; Οι άνδρες των Ομηρικών Επών να κάνουν τα πάντα για τις γυναίκες που λατρεύουν και επιθυμούν;
Οι φεμινίστριες τα στραβοκοιτάζουν . Οι γυναίκες των Ομηρικών Επών αγαπούν τους άνδρες τους στηρίζουν , τους υποστηρίζουν και δεν τους ευνουχίζουν. Τους βοηθούν.
Οι ανέραστοι άνθρωποι οι αντιερωτικοί δεν τα καταλαβαίνουν. Είναι πολύ ερωτικά για αυτούς γιατί τον έρωτα και την αγάπη μαζί εξυμνούν. Όπως και οι υποκριτές πουριτανοί σαν τον Πενθέα κρυφά τα παρακολουθούν.
Οι ακαδημαϊκοί νιώθουν άβολα εμπρός σε ένα Όμηρο που δεν ξέρουν από ποιο πανεπιστήμιο έχει βγει, τήβενο δεν φορεί και έχουν πρόβλημα με την πηγή του Ομήρου για να τεκμηριωθεί. Ποια ήταν άραγε;
Σε ποιο πανεπιστήμιο σπούδασε; Μάλλον της ίδιας της ζωής.
Διυλίζουν τον κώνωπα και τους ξεφεύγει ο ελέφαντας. Σαν λαιστρυγόνες, πέτρες πετούν και βουλιάζουν πολλά Ομηρικά πλοία ,σε στεγανά σκέψης γερασμένων στη σκέψη ανθρώπων ,που αλληλοβραβεύονται αλλητρώγονται και αλληλοτρώγουν σε βολεμένες θέσεις με βολεμένες συνειδήσεις, κατεστημένες. Μαστροποί της γνώσης και όχι άνθρωποι της γνώσης.
Αν ο Όμηρος έδινε σήμερα πανελλήνιες δεν θα περνούσε.
Οι φιλόλογοι, ρουτίνα τα θεωρούν και σε άχαρα μαθήματα τα κυκλοφορούν.
Οι ποιητές θα ήθελαν να τα διαβάζουν σε σαλόνια που πλημμυρίζουν από «ποίηση» με κακόγουστα ακριβά φορέματα σχεδιαστών , όπως φοβάται ο Κατσαρός και ο Λιαντίνης, μαζί με όλο το ποιηταριό.
Ένθερμοι Μακεδόνες δεν τα εγκρίνουν γιατί Ο Οδυσσέας ήταν Ιθακίσιος, ενώ ο Μακεδών Αλέξανδρος που τα διάβαζε δεν ήξερε άραγε ποια ήταν η Ιθάκη.
Φυσικά υπάρχουν οι φωτεινές εξαιρέσεις σε όλες τις παραπάνω αντιομηρικές ομάδες και χαίρομαι για όσους και όλους αυτούς που συνάντησα σε αυτή την ομηρική εξερεύνηση και διαδρομή.
Ποιοι φοβούνται τα Ομηρικά Έπη:
Μα φυσικά οι μνηστήρες οι δούλοι οι Τρώες και όλα τα τρωκτικά που ροκανίζουν τις ζωές μας,
κλέβουν τα όνειρα, τις λέξεις μας, όλες τις αξίες μας και τα ιδανικά.
Και, είναι ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΛΟΙ… δυστυχώς.

 «Αυτό που τρομάζει τους ανθρώπους είναι αυτό που ξέρουν… για τον εαυτό τους και αν ξεφύγουν από την Κόλασή τους μπορεί να …ζήσουν.»
Κλιντ Ιστουγτ, περιπλανώμενος πιστολιέρο.

ΚΑΡΔΙΑ VS ΜΥΑΛΟ: ΔΥΟ ΑΙΩΝΙΟΙ ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ

Αναρωτηθείτε πόσες μα πόσες φορές βρεθήκατε ανάμεσα στο μυαλό και στην καρδιά. Ανάμεσα στο θέλω και το πρέπει. Ανάμεσα στη λογική και το συναίσθημα. Πολλές, πολλές, πάρα πολλές. Ίσως και άπειρες. Αυτή η μάχη –κακά τα ψέμματα- μας ταλανίζει όλους σχεδόν κάθε μέρα, ακόμη και για τις πιο μικρές αποφάσεις έως και τις πιο μεγάλες. Κι άλλοτε είναι μάχη, άλλοτε πόλεμος. Κι όπως σε κάθε πόλεμο φυσικά δεν γίνεται ποτέ να νικήσουν και οι δύο, κάποιος χάνει, κάποιος υπερισχύει και κερδίζει, αλλά ευτυχώς κανείς δεν πεθαίνει. Όποιος χάνει απλώς καιροφυλαχτεί για την επόμενη σύγκρουση.

Αυτή η αιώνια διαμάχη ανάμεσα στο σωστό, σε αυτό που προστάζει η λογική, σε αυτό που πρέπει να κάνουμε, και σε εκέινο που θέλουμε, σε εκείνο που μας οδηγεί η καρδιά, είναι ίσως η μόνη διαμάχη που πάντα έχει εμάς τους ίδιους και θύτες αλλά και θύματα. Και νικητές και χαμένους. Και ειλικρινά πιο παράξενο συναίσθημα από αυτό δεν υπάρχει.

Βασανιζόμαστε ακόμη και για τα πιο ασήμαντα πράγματα και γέρνουμε ατέρμονα σαν ζυγαριά πότε απο ‘δω και πότε απο ‘κει. Δηλαδή μία υποκύπτουμε στη λογική και μία στο συναίσθημα.

Φοβάμαι όμως τους ανθρώπους που έχουν μονίμως μια συγκεκριμένη γραμμή και πορεία και δεν ταλαντεύονται ποτέ. Φοβάμαι τους μόνιμους υπηρέτες της λογικής και λυποτάκτες του συναισθήματος κι εξίσου τους τρελούς που όπου γκρεμός τον κατεβαίνουν.

Το μυαλό βέβαια έιναι ύπουλο σε σχέση με την καρδιά, γιατί σου λέει μεν τι είναι σωστό αλλά δεν στο επιβάλλει κιόλας. Πολλές φορές κάνει στην άκρη σαν να χαρίζει το παιχνίδι στην καρδιά ενώ ξέρει από πριν το αποτέλεσμα. Λες κι εθελοτυφλει. Λες και θέλει να χάσει. Κι όμως όλα αυτά τα κάνει για να έχει τη χαρά να τσακίσει την καρδιά στο τέλος με την θριαμβευτική φράση <<εγώ στα λεγα>>.

Κι όμως η καρδιά που είναι <<μάγκισσα>> δεν μασάει. Ωραία, λοιπόν, καλά έκανες και μου τα λεγες. Γούστο μου καπέλο μου να κάνω λάθη και να μαθαίνω μέσα από αυτά. Αυτή είναι η σωστή απάντηση.

Στη μάχη αυτή νικητής και χαμένος είναι το ίδιο πρόσωπο. Εμείς. Είτε ακούσεις την καρδιά έιτε το μυαλό πάντα κάτι θα κερδίσεις αλλά και κάτι θα χάσεις. Μπορεί να σωθείς από μια στιγμή πόνου αλλά θα χάσεις και μια στιγμή χαράς. Κι αντίστροφα μπορεί να ζήσεις μεγάλες στιγμές ευτυχίας αλλά και αντίστοιχα, επώδυνες στιγμές απογοήτευσης.

Φαύλος κύκλος.
Σημειώσατε Χ, λοιπόν. Μια μάχη άνιση. Μια μάχη επώδυνη. Μια αέναη μάχη χωρίς -εν τέλει- κανένα αποτέλεσμα. Μακάρι να μπορούσε η καρδιά να συμβαδίζει με το μυαλό, γιατί αν το καλοσκεφτούμε μια σωστή αναλογία και των δύο μαζί θα ήταν η τέλεια λύση αλλά δυστυχώς όχι. Πάντα θα είμαστε αναγκασμένοι να διαλέγουμε. Τώρα στο χέρι μας είναι το τι. Κι αν διαλέξουμε λάθος σιγά το πράγμα. Είπαμε η μάχη αυτή δεν τελειώνει ποτέ.
Αύριο ξημερώνει μια καινούρια μέρα!

Σπάταλοι τα Χριστούγεννα

Γιατί γινόμαστε σπάταλοι τα Χριστούγεννα;

Σε λίγο με την έλευση των Χριστουγέννων ένα χάος πρόκειται να επικρατήσει στα καταστήματα. Οι περισσότεροι θα δώσουν έναν σκληρό αγώνα, για να βρουν το πιο hot παιχνίδι της σεζόν και το πιο κομψό ρούχο για την Πρωτοχρονιά. Πολλοί θα οδηγηθούν στην καταστροφή των Χριστουγέννων τους, καθώς θα προβούν σε πράξεις παραλογισμού. Ακολουθούν 3 οξύμωροι τρόποι χριστουγεννιάτικων αγορών.

1. Το σύνδρομο του πλειοψηφικού ρεύματος. Οι έμποροι αγαπούν την επίδραση του πλειοψηφικού ρεύματος. Είτε πρόκειται για ηλεκτρονικά παιχνίδια είτε δημοφιλή βαλσαμωμένα ζώα, το νόημα είναι να καθησυχάσουμε τον κόσμο να προβεί σε αγορές με μέτρο.
Μέσα από έρευνες προκύπτει ότι όταν οι άνθρωποι έρχονται αντιμέτωποι με μια ομάδα απόψεων, η πρόσθετη πίεση αναγκάζει τους ανθρώπους να εγκαταλείπουν τις πεποιθήσεις τους προς όφελος της ομάδας. Η επίδραση της πλειοψηφίας μπορεί να οδηγήσει τους ανθρώπους σε αλόγιστη σπατάλη.

2. Το φαινόμενο του Στρουθοκαμηλισμού. Τι συμβαίνει όταν ανοίξουμε τα ράμφη μας και επιθυμήσουμε ό, τι έχουν οι υπόλοιποι; Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Sheffield, θάβουμε το κεφάλι μας στην άμμο και ορκιζόμαστε να μην ελέγξουμε τις τραπεζικές καταθέσεις μας έως ότου περάσει το κύμα των εορταστικών ημερών.
Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι η περίοδος των Χριστουγέννων σχετίζεται με την απογοητευτική υπενθύμιση του προϋπολογισμού. Σίγουρα, μπορεί να έχουμε αγαπημένους συγγενείς και φίλους που θα θέλαμε να τους γεμίσουμε με δώρα, αλλά δεν σημαίνει ότι πρέπει να σκεφτόμαστε βραχυπρόθεσμα.
Οι γιορτές προορίζονται να είναι μια στιγμή χαράς. Ποιος θα ήθελε να αντιμετωπίσει τα δεινά της μείωσης του λογαριασμού της πιστωτικής κάρτας; Το φαινόμενο του Στρουθοκαμηλισμού αντανακλά την προδιάθεσή μας να μετατρέψουμε τα Χριστούγεννα σε πολύτιμες διακοπές, ένα διάλειμμα από τον καθημερινό μας αγώνα. Γι” αυτό και ξεγελιόμαστε, επαναλαμβάνοντας το μάντρα ότι αν δεν μπορούμε να δούμε το πρόβλημα, τότε δεν πρέπει να υπάρχει.

3. Εξορθολογισμός δαπανών. Η αρχή της οικονομίας ορίζει ότι θα γινόσασταν περισσότερο δυστυχισμένοι αν είχατε χάσει 5 ευρώ από ό, τι πιο ευτυχισμένοι αν είχατε βρει 5 ευρώ. Έτσι τι συμβαίνει όταν αγοράζουμε ένα νέο μπλέντερ, ακόμη και αν έχουμε ήδη ένα κάπως παλαιότερο μοντέλο να περιμένει στο σπίτι; Εκλογικεύουμε.
Εμείς οι ίδιοι λέμε ότι η λαβή ήταν στραβή. Δείχνουμε το καλώδιο λέγοντας ότι θα μπορούσαμε να πάθουμε ηλεκτροπληξία στον σύζυγό μας. Και έτσι, έχουμε αντικαταστήσει το μπλέντερ και το πετάμε στα σκουπίδια.
Η αγορά του μπλέντερ προϋποθέτει ολόκληρη ακολουθία γεγονότων που οδήγησαν στην αντικατάστασή του και ενδεχομένως να είναι αποτέλεσμα πολλών πράξεων της παράλογης λήψης αποφάσεων: Η επίδραση του πλειοψηφικού ρεύματος, το φαινόμενο του Στρουθοκαμηλισμού και ο εξορθολογισμός των δαπανών μας πείθει ότι δίπλα στο ψυγείο θα δεσπόζει υπέροχο.
Έτσι, πριν ανοίξετε το πορτοφόλι σας αυτή την εορταστική περίοδο, ρωτήστε τον εαυτό σας: Θα το έκανα αυτό στις 26 Δεκεμβρίου; Αν όχι, μπορεί να θέλετε να κρατήσετε το φθαρμένο καλώδιο και τη στραβή λαβή τουλάχιστον ένα ακόμη έτος.

Infoneurosis

INFOJUNK: Η ΥΠΕΡΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΒΛΑΠΤΕΙ ΣΟΒΑΡΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

«Αφού ο κόσμος παίρνει έναν παραληρηματικό δρόμο, εμείς πρέπει να υιοθετήσουμε μια παραληρηματική οπτική» Jean Baudrillard

ΒΟΗΘΕΙΑ, ΥΠΕΡΦΟΡΤΙΣΗ! Η ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΕΝΟΣ «ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΟΝΕΥΡΩΤΙΚΟΥ»

Εδώ και κάποια χρόνια υποφέρω από μια παράξενη μοντέρνα «διανοητική ασθένεια», που για ορισμένους ψυχολόγους αποτελεί και την ασθένεια του 21ου  αιώνα. Υποφέρω από πληροφοριονεύρωση (Infoneurosis). Η παράξενη αυτή νεύρωση οφείλεται στην «πληροφοριακή υπερκόπωση» που έχω υποστεί όλα αυτά τα χρόνια που εργάζομαι ως δημοσιογράφος στο χώρο των έντυπων Media, κολυμπώντας ασταμάτητα μέσα σ’ έναν απέραντο ωκεανό πληροφοριών.

Κατέληξα σ’ αυτή την κατάσταση επειδή από μικρός ακόμη ήμουν ένας μανιακός της πληροφορίας (Infomaniac), που κατανάλωνε άπληστα σχεδόν οποιαδήποτε πληροφορία έβρισκε μπροστά του. Στην αρχή, από τη Δευτέρα δημοτικού, μου άρεσε η γεωγραφία και γι’ αυτό άρχισα να μαθαίνω απ’ έξω όλες τις πρωτεύουσες, τους πληθυσμούς και τις εκτάσεις των χωρών της Γης. Κατόπιν το ενδιαφέρον μου στράφηκε στην ιστορία ρουφώντας ονομασίες ιστορικών προσώπων, μαχών και χρονολογιών, που τις ήξερα απ’ έξω  κι ανακατωτά. Στη συνέχεια «κόλλησα» στη δημογραφία και στην ανθρωπογεωγραφία, συλλέγοντας πληροφορίες για ρυθμούς δημογραφικής αύξησης, μελλοντικές προβολές πληθυσμών καθώς και στοιχεία για εθνολογικές συνθέσεις όλων των κρατών της υφηλίου.

Τελικά, πριν ακόμη τελειώσω το σχολείο, απέκτησα τον απόλυτο εθισμό για κάθε πληροφοριομανιακό, που σέβεται τον εαυτό του: τη στατιστική. Η στατιστική θεωρείται η «βασίλισσα» επιστήμη για τους Infomaniacs, καθώς μπορεί να εφαρμοστεί παντού και παράγει διαρκώς πληροφορίες και δεδομένα. Αν κάποιος πληροφοριομανιακός κολλήσει το «μικρόβιο» της στατιστικής τότε, μέχρι το τέλος της ζωής του, μπορεί να είναι βέβαιος πως το μυαλό του θα είναι μονίμως απασχολημένο με την επεξεργασία πληροφοριών.

Για κάμποσα χρόνια υπήρξα τυπικός πληροφοριομανιακός. Αναζητούσα παντού και πάντα, πληροφορίες και τις καταβρόχθιζα με αξιοσημείωτη απληστία. Έκανα ασταμάτητο ζάπινγκ στην τηλεόραση, άλλαζα συνεχώς σταθμό στο ραδιόφωνο, ξεφύλλιζα τρία τέσσερα περιοδικά, και σκανάριζα με το βλέμμα μου δύο τρεις εφημερίδες ημερησίως. Το «σκύλεμα» πληροφοριών από το κουφάρι παλιών εφημερίδων εξέλαβε τα χαρακτηριστικά ιεροτελεστίας.

Δεν υπήρχε περίπτωση να βρίσκομαι σ’ έναν χώρο μαζί με εφημερίδες και περιοδικά και να μην διαβάζω τα περιεχόμενα τους. Δεν μπορούσα να αντισταθώ στην έλξη της πληροφορίας! Διάβαζα αδιάκοπα πολλά βιβλία, φτάνοντας κάποια στιγμή να διαβάζω 17 βιβλία ταυτόχρονα! Όταν συνδέθηκα για πρώτη φορά στο Internet αισθάνθηκα σαν να βρέθηκα στον πληροφορικό Παράδεισο. Έμενα συνδεδεμένος με τις ώρες, άυπνος και τρεφόμενος με Junk-food. Και τι πακέτα πληροφοριών δεν «κατέβασα» σ’ εκείνες τις πρώτες μου Ιντερνετικές εξορμήσεις!

Άπληστος για τις πληροφορίες στο τέλος κατέληξα ένας νευρωτικός συλλέκτης άχρηστων στην πλειονότητα τους πληροφοριών. Το μυαλό μου έδινε την εντύπωση ενός «κάδου ανακύκλωσης» στο οποίο είχαν πεταχτεί κάποια εκατοντάδες γιγαμπάιτ «πληροφοριοσκουπιδιών». Θυμάμαι κάποιες φορές πως είχα την εντύπωση ότι ο εγκέφαλός μου κόντευε να καεί από την πληροφοριακή υπερφόρτιση, όπως ο εγκέφαλος του «Μνημονικού Τζώνυ» (Mnemonic Johnny), που παρά τις τεχνητές επεκτάσεις της μνήμης του, κόντεψε να «καεί» από το πληροφοριακό πακέτο των 100 γιγαμπάιτ που του φόρτωσαν για μεταφορά οι αποσκιρτήσαντες επιστήμονες της ιαπωνικής φαρμακευτικής εταιρείας Όνο-Σεντάι.

Μπορεί ο δικός μου εγκέφαλος τελικά να μην κάηκε, αλλά όμως μπλοκαρίστηκε, κάτι που με οδήγησε στην πληροφοριονεύρωση.

Τα συμπτώματα αυτής της κατάστασης ήταν διάχυτη νευρικότητα, αισθήματα άγχους και μοναξιάς, ανασφάλεια, απώλεια αυτοεκτίμησης, αίσθηση απώλειας του ελέγχου στη ζωή μου κ.α. Δεν άργησα να αντιληφθώ πως δεν ήμουν ο μόνος που υπέφερα από πληροφοριονεύρωση, καθώς μοιραζόμουν αυτή την πάθηση μαζί με την πλειονότητα των ανθρώπων που ασχολούνταν με τα λεγόμενα πληροφοριακά επαγγέλματα. Παρατήρησα λοιπόν πως δημοσιογράφοι, διαφημιστές, διευθυντές και στελέχη επιχειρήσεων, καθηγητές, γιατροί, δικηγόροι, χρηματιστές και άλλοι επαγγελματίες, υπέφεραν κι αυτοί από υπερκορεσμό πληροφοριών και κόντευαν να γονατίσουν από την «πληροφοριακή υπερκόπωση». Διάβασα μάλιστα και σχετικές επιστημονικές μελέτες, που βεβαίωναν για την ύπαρξη αυτής της μοντέρνας «νευρασθένειας».

Ο Αμερικανός καθηγητής της Οικολογίας των ΜΜΕ Νήλ Πόστμαν είχε ήδη κατατάξει την πληροφοριομανία στις παθολογικές καταστάσεις, που χρίζει ανάλογης αντιμετώπισης: Ξέρετε, υπάρχουν άνθρωποι που δεν μπορούν να σταματήσουν να διαβάζουν, είτε μιλάμε για εφημερίδα είτε για τα συστατικά που αναγράφονται στο κουτί με τα Corn Flakes. Μόνο που η τηλεόραση αποτελεί μεγαλύτερο πειρασμό από το διάβασμα, επειδή το τελευταίο προϋποθέτει συνεχή εγρήγορση. Με την τηλεόραση συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Οι άνθρωποι κάθονται, την ανοίγουν και την αφήνουν να τους περιλούσει με εικόνες».

Από την πλευρά του ο Βρετανός ψυχολόγος Ντέιβιντ Λιούιτς, που πρότεινε ο όρος πληροφοριονεύρωση να καθιερωθεί στην ιατρική διάλεκτο, υποστήριζε πως «ο συνδυασμός τόσων πολλών πληροφοριών και παραμέτρων, οδηγεί σε αδιέξοδο και δυσχεραίνει την επιλογή των σωστών λύσεων και αποφάσεων». Εντάξει, παραδέχομαι πως ήμουν ένας «ασθενής» της υπερπληροφόρησης, αλλά διέθετα ακόμη κάποια ψήγματα ορθολογισμού και ψυχραιμίας για να καταπιαστώ σε βάθος με την ανάλυση του προβλήματος. Αν όχι για να βοηθηθώ εγώ, τουλάχιστον για να βοηθηθείτε εσείς που με διαβάζετε.

ΠΝΙΓΜΕΝΟΙ ΣΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ  ΑΠΟΒΛΗΤΑ

Δεν άργησα λοιπόν να συνειδητοποιήσω ότι στην εποχή μας πνιγόμαστε μέσα στα πληροφοριακά μας απόβλητα. Αυτή η ξέφρενη πληροφοριοποίηση των πάντων, η υπεραφθονία εικόνων, η «απευθείας μετάδοση» των γεγονότων, δημιουργεί έναν ωκεανό ακατέργαστών πληροφοριών που πλημμυρίζει την καθημερινότητά μας και μας πνίγει. Αυτά τα «σήματα», οι πληροφορίες που μας βομβαρδίζουν σήμερα από την τηλεόραση, το Internet και τον τύπο είναι πολύ περισσότερα απ’ όσα μπορούμε να αφομοιώσουμε. Η περίσσεια πληροφοριών, αυτή η ακατάσχετη πληροφοριακή αφόδευση, διασπείρεται αδιάφορα και επιφανειακά προς όλες τις κατευθύνσεις ακολουθώντας το «νόμο της μαρμελάδας»: όσο περισσότερο απλώνεται, τόσο πιο πολύ λεπταίνει, δηλαδή δεν παράγει γνώση.

Στη ρίζα του προβλήματος βρίσκεται το χάσμα της πληροφορικής επεξεργασίας. Παράγουμε πολύ περισσότερες πληροφορίες απ’ όσες μπορούμε να καταναλώσουμε. Υπάρχει δηλαδή μια μεγάλη διάσταση ανάμεσα στην παραγωγή ακατέργαστων πληροφοριών και στην τελική επεξεργασία και «κατανάλωση» τους. Ως γνωστόν ο «ποταμός» των πληροφοριών που παράγουμε διογκώνεται με το πέρασμα του χρόνου.

Αυξάνουμε την παραγωγή των ακατέργαστων πληροφοριών με ρυθμό 10% ετησίως, ενώ τις καταναλώνουμε με ρυθμό μόλις 3%, πράγμα που σημαίνει ότι ένα αναξιοποίητο 7% περισσεύει ως άχρηστη πληροφορία (Infojunk). (Το διάστημα 1999-2003 η παραγωγή ακατέργαστων πληροφοριών άγγιξε το εκπληκτικό ποσοστό του 30% ανά έτος).

Τα τελευταία 25 χρόνια η ανθρωπότητα παρήγαγε περισσότερες πληροφορίες απ’ όσες είχαν παραχθεί όλα τα προηγούμενα 5.000 χρόνια! Μια σημερινή κυριακάτική εφημερίδα έχει περισσότερες πληροφορίες απ’ όσες θα μπορούσε να συγκεντρώσει ένας Ευρωπαίος του 17ου αιώνα κατά τη διάρκεια όλης της ζωής του.

Παντού γύρω μας υπάρχει μια υπερπροσφορά πληροφοριών. Δείτε για παράδειγμα τα περίπτερα –αυτή τη μοναδική προσφορά της σύγχρονης Ελλάδας στο σύγχρονο πολιτισμό!– που κινδυνεύουν τα καλυφθούν πίσω από τον υπερπληθωρισμό των περιοδικών. Οι κυριακάτικες εφημερίδες έχουν μετατραπεί σε χάρτινους όγκους που εμπεριέχουν σχεδόν τα πάντα. Τι υπέροχη εποχή για έναν Infomaniac!

800ΜΒ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ: Η ΕΤΗΣΙΑ ΚΑΤΑΚΕΦΑΛΗΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ

Είναι ολοφάνερο λοιπόν πως η κατά κεφαλήν παραγόμενη πληροφορία αυξάνεται ταχύτατα χρόνο με το χρόνο. Μια έρευνα του 2003, από τον Δρ Πίτερ Λάιμαν και τους συνεργάτες του, έδειξε πως κάθε χρόνο παράγονται 800MB πληροφοριών για κάθε άτομο στον πλανήτη.

Από την άλλη ο συνολικός όγκος πληροφοριών που θα παραγάγει η ανθρωπότητα το 2004, αποθηκευμένες σε κάθε είδους μέσο, θα είναι διπλάσιος από εκείνον του 2000! Ένα 90% από τις πληροφορίες που παρήχθησαν τη χρονιά εκείνη θεωρούνται εδώ και καιρό  ξεπερασμένες κι έχουν αξία μόνον για τους ιστορικούς του μέλλοντος: ένα υλικό που θα είναι δυνατόν να αξιοποιηθεί μόνο με τη χρήση κάποιων μελλοντικών υπερυπολογιστών.

Αν και τα CD-Rom κερδίζουν συνεχώς έδαφος ως αποθηκευτικά μέσα, ωστόσο το χαρτί παραμένει ακόμη δημοφιλές: Η πληροφορία σε βιβλία, περιοδικά και άλλα έντυπα έχει αυξηθεί κατά 43% σε διάστημα τριών ετών (1999-2003). Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι μόνο το 2002 η πληροφορία που αποθηκεύτηκε σε χαρτί, φιλμ, μαγνητικά ή οπτικά μέσα έφτασε τα πέντε εξάκις εκατομμύρια bytes. Ο αριθμός είναι αστρονομικός καθώς ξεπερνά κατά 500 φορές τα περιεχόμενα της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου, δηλαδή 10ΤΒ (Τέραμπαιτ) δεδομένων σε 19 εκατομμύρια τόμους και 56 εκατομμύρια χειρόγραφα.

Βέβαια ακόμη περισσότερη ήταν η πληροφορία που μεταδόθηκε από ηλεκτρονικά μέσα, όπως το τηλέφωνο, το ραδιόφωνο, η τηλεόραση και το Διαδίκτυο. Το 2002 η ποσότητα αυτής της πληροφορία έφτασε τα 18 Exabytes, από τα οποία το 98% αντιστοιχεί σε τηλεφωνικές κλήσεις φωνής. Πρέπει βεβαίως να σημειωθεί πως το μεγαλύτερο μέρος της συνολικής πληροφορίας που διακινείται δεν είναι νέα παραγωγή, αλλά επαναλήψεις: Από τις 320 εκατομμύρια ώρες ραδιοφωνικών εκπομπών, μόνο τα 70 εκατομμύρια ώρες ήταν νέο υλικό. Στην τηλεόραση, μόνο 32 εκατομμύρια ώρες από τις συνολικά 123 εκατομμύρια ώρες εκπομπών δεν είχε ξαναπροβληθεί.

Τέλος υπολογίστηκε από τους ίδιους ερευνητές πως ένας μέσος Αμερικανός διαθέτει το 46% του χρόνου του στο να λαμβάνει και να μεταδίδει πληροφορίες. Συγκεκριμένα κάθε μήνα μιλά 16,17 ώρες στο τηλέφωνο, ακούει 90 ώρες ραδιοφωνικές εκπομπές και βλέπει 131 ώρες τηλεόραση. Όσον αφορά τους χρήστες του Διαδικτύου, περνούν περίπου 25 ώρες συνδεδεμένοι από το σπίτι και ακόμα 74 ώρες από το γραφείο τους. Κοντολογίς, το συμπέρασμα αυτής της έρευνας είναι ότι χρόνο με το χρόνο παράγουμε όλο και περισσότερες πληροφορίες τις οποίες όμως αδυνατούμε να διαχειριστούμε. Και το γεγονός αυτό κάθε άλλο παρά ευτυχισμένους μας κάνει.

ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ

Αποτελεί κοινό μυστικό πως τις «δωρεάν» φτηνιάρικες πληροφορίες των ΜΜΕ, τις πληρώνουμε στην ουσία ακριβά. Τα ΜΜΕ και ειδικότερα η τηλεόραση, κατασκευάζουν ωκεανούς εικόνων «στις οποίες δεν υπάρχει τίποτε να δεις, εικόνες χωρίς ίχνη, χωρίς σκιά, χωρίς συνέπειες. Μόνον αυτό τελικά είναι αυτές οι εικόνες: το ίχνος κάποιου πράγματος που έχει εξαφανιστεί» (Jean Baudrillard). Τι θα συνέβαινε, αναρωτιέται ο μεταμοντέρνος Γάλλος φιλόσοφος Ζαν Μπωντριγιάρ, «αν η πληροφορία δεν είχε πια να κάνει με το γεγονός, αλλά αφορούσε την προώθηση και την παραγωγή της ίδιας της πληροφορίας ως γεγονότος;»

Εφόσον στην μεταμοντέρνα εποχή η πληροφορία τείνει να γίνει γεγονός, θα πρέπει να εστιαστούμε λίγο περισσότερο στις ιδιότητες της πληροφορίας, που θεωρείται  βάση της σύγχρονης οικονομίας και κοινωνίας.

Η πληροφορία είναι ένας άυλος πρωτογενής πόρος, που είναι κυριολεκτικά ανεξάντλητος, εφόσον επεκτείνεται όσο τη χρησιμοποιεί κανείς. Αναπτύσσεται εκθετικά, δηλαδή με γεωμετρική πρόοδο, εφόσον καταναλώνοντας πληροφορίες παράγουμε αυτομάτως νέες. Δεν υπάρχουν όρια για να περιορίσουν την επέκταση της πληροφορίας. Ο έσχατος περιορισμός της, το τελικό «όριο ανάπτυξης» της είναι μόνον ο χρόνος.

Η πληροφορία έχει επίσης και μιαν άλλη ιδιότητα, αυτή της διάχυσης. Τείνει να διαφεύγει προς κάθε κατεύθυνση κι όσο περισσότερο χάνεται τόσο πιο πολύ εμπλουτίζεται. Τίποτε δεν είναι απόλυτα στεγανό για να «ασφαλίσει» την πληροφορία. Και γι’ αυτό είναι σχεδόν αδύνατο να υπάρξει σήμερα κάποιο μονοπώλιο στην πληροφόρηση, αλλά αντίθετα υπάρχει μια τάση πληροφοριακής αποκέντρωσης.

Οι παραπάνω ιδιότητες μπορεί να καθιστούν την πληροφορία «δύναμη υψηλής ποιότητας», από την άλλη όμως καθιστούν και την «πληροφοριακή σαβούρα» ανεξέλεγκτη και άρα δύσκολα αντιμετωπίσιμη. Και αυτό γιατί η Infojunk έχει όλες τις διαχυτικές ιδιότητες της πληροφορίας, χωρίς ωστόσο να έχει και όλα τα άλλα θετικά χαρακτηριστικά της.

Ως γνωστόν η πληροφορία θεωρείται βάση της Γνώσης. Μπορεί να φθάσει κανείς στο επίπεδο της Γνώσης -προϊόν εμπειρογνωμοσύνης- με την αντικειμενική επεξεργασία των ακατέργαστων πληροφοριών. Η αφομοιωμένη Γνώση θεωρείται γενικώς Σοφία.

Συνοψίζοντας την «πυραμίδα» Πληροφορία-Γνώση-Σοφία ο Τόμας Έλιοτ είχε πει: «Η πληροφορία είναι οριζόντια. Η Γνώση δομείται και ιεραρχείται. Η Σοφία είναι οργανική κι ευέλικτη». Αλλά αυτό αποτελεί ένα υγιές πυραμιδοειδές σχήμα, εφόσον αφορά την επεξεργάσιμη πληροφορία. Όσο για τις ακατέργαστες πληροφορίες και την Infojunk, αυτές αποτελούν τη μάστιγα των ανθρώπων της πληροφορικής εποχής, καθώς δεν οδηγούν στη γνώση αλλά στην πληροφοριονεύρωση.

Η ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΒΛΑΠΤΕΙ ΣΟΒΑΡΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

Η πληροφοριόσφαιρα που μας περιβάλλει νοσεί, τόσο από τα πληροφοριακά της σκουπίδια, όσο κι από τον ανεξέλεγκτο υπερπληθωρισμό των ακατέργαστων πληροφοριών που παράγει. Ολόκληρο «το σύστημα της μαζικής επικοινωνίας βρίσκεται φιμωμένο, πνιγμένο από την ποσότητα της επικοινωνίας που το ίδιο προκαλεί» παρατηρεί εύστοχα ο Ιγνάσιο Ραμονέ, διευθυντής της Le Monde Diplomatique. Αυτή η ποσότητα της επικοινωνιακής πληροφορίας δεν κάνει απαραίτητα καλό. Το αντίθετο.

Η υπερπληροφόρηση βλάπτει σοβαρά την υγεία μας. Η μανία μας να εξαλείψουμε την αμάθεια μας έριξε στην παγίδα της υπερπληροφόρησης. Χαμένοι στην κυριολεξία μέσα σ’ έναν απέραντο ωκεανό ακατέργαστων πληροφοριών, που οι ίδιοι παράγουμε, νιώθουμε σα  ναυαγοί χωρίς ελπίδα, αδύναμοι μπροστά στα πελώρια «πληροφοριακά κύματα» που απειλούν να μας καταπιούν.

Ο Ντέιλ Μπράσερς, ειδικός σε θέματα Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο του Ιλλινόις,  προειδοποιεί πως η εμμονή πολλών ανθρώπων στις ειδήσεις βλάπτει σοβαρά την ψυχική υγεία τους. Μετά τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου το κοινό στη Δύση, φοβούμενο το ενδεχόμενο και άλλων τρομοκρατικών επιθέσεων, άρχισε να αναζητεί ολοένα και περισσότερη πληροφόρηση, αλλά τελικά οι πολίτες κατέληξαν να είναι μεν περισσότερο ενημερωμένοι αλλά παράλληλα και απεριόριστα πιο νευρικοί, ανασφαλείς και αγχωμένοι.

Για τον Μπράσερς, συγγραφέα του άρθρου Διαχείριση της Πληροφορίας και της Αβεβαιότητας, που δημοσιεύθηκε στην Journal of Communication, είναι φυσιολογική η ανάγκη μας να συλλέγουμε πληροφορίες, προκειμένου να εξορκίσουμε τους φόβους μας. Ωστόσο, σε πολλά θέματα, πρέπει να αποστασιοποιηθούμε από το «βομβαρδισμό ειδήσεων», όπως για παράδειγμα από το ζήτημα της βιοτρομοκρατίας, όπου όλοι έγιναν ξαφνικά «ειδικοί» και μιλούσαν για τον βάκιλο του άνθρακα κ.α.

Αυτό που χρειάζεται είναι μια χρυσή ισορροπία ανάμεσα στην επαγρύπνηση και την ψυχαναγκαστική τάση για ενημέρωση. Στον αντίποδα της θεωρίας του Αμερικανού καθηγητή, ο Μπάρι Γκάντερ, εκπρόσωπος της Βρετανικής Εταιρείας Ψυχολογίας και καθηγητής δημοσιογραφίας στο Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ, δήλωσε στο BBC ότι, όταν το κοινό καταλαβαίνει περισσότερο το αίτιο της φοβίας του, νιώθει ότι έχει μεγαλύτερο έλεγχο πάνω στην κατάστασή του. Μειώνοντάς την αβεβαιότητα ο άνθρωπος νιώθει ότι ελέγχει περισσότερο την κατάσταση κι αισθάνεται λιγότερο αγχωμένος.

Αλλά υπάρχει κι ένας ακόμη μεγαλύτερος κίνδυνος. Πνιγμένοι κάτω από ασύλληπτες ποσότητες άχρηστων πληροφοριών, οι άνθρωποι φαίνεται ότι έχουν περάσει από την πράξη στη μίμηση της πράξης. Οι διευθυντές παριστάνουν ότι διευθύνουν, οι δημιουργοί ότι δημιουργούν, οι ερευνητές ότι ερευνούν και οι εκπαιδευτικοί ότι διδάσκουν. Όλοι βρίσκονται σε μια κατάσταση «δήθεν» δίνοντας την εντύπωση ότι κάνουν κάτι, ενώ στην ουσία αναμασούν κι ανακυκλώνουν τα ίδια και τα ίδια. Όταν τους στριμώξει κανείς καλύπτουν την έλλειψη της αυθεντικότητας τους με τη χορήγηση μεγάλου όγκου μη ουσιαστικών πληροφοριών.

Πρόκειται για ένα από τα γνωστά «δικηγορίστικα κόλπα»: όταν η μια πλευρά ζητάει μια πληροφορία, η άλλη προσπαθεί να καλύψει τις ελλείψεις της με μια πληθώρα ανούσιων και άχρηστων στοιχείων. Αυτό έχει καταντήσει άλλο ένα σημείο της εποχής μας, το να μιλάει κανείς συνεχώς χωρίς ουσιαστικά να λέει τίποτε. Στις αρχές του 21ου αιώνα, μέσα σ’ αυτό τον απέραντο ωκεανό των πληροφοριών, δεν ζούμε παρά την αποθέωση της τιποτολογίας.

ΤΟ ΑΠΛΟ ΕΙΝΑΙ ΟΜΟΡΦΟ

Εκτός από την υπερπληροφόρηση για πολλούς ανθρώπους η πολυπλοκότητα της υψηλής τεχνολογίας αναδεικνύεται σε τύραννο, αντίστοιχο με την Infojunk. Oι σημερινές συσκευές είναι τόσο πολύπλοκες που σε οδηγούν στην απελπισία. Αν κατά λάθος πατήσεις κάποιο κουμπί στον χάι τεκ φούρνο σoυ, μετά θα πρέπει να διαβάσεις ολόκληρο το εγχειρίδιο χρήσης του για να καταλάβεις τι στο καλό φταίει και δεν λειτουργεί. Η πολυπλοκότητα της υψηλής τεχνολογίας γίνεται όλο και πιο ανυπόφορη.

Ακόμη και οι απλούστερες συσκευές, που κάποτε λειτουργούσαν με το πάτημα ενός κουμπιού ή το γύρισμα ενός διακόπτη, τώρα δέχονται ψηφιακές εντολές, που απαιτούν πολύωρη μελέτη. Πολλές τηλεοράσεις που συνδέονται με συσκευές βίντεο, DVD, αποκωδικοποιητές και υπολογιστές δεν ανάβουν ούτε σβήνουν, αν πρώτα δεν μελετηθούν δεκάδες επιλογές σε καθένα από τα πολλά τηλεχειριστήρια τους.

Η ίδια φρικαλέα κατάσταση υφίσταται και στα σύγχρονα «έξυπνα» αυτοκίνητα, όπου όταν π.χ. ανάψει το φωτάκι ελέγχου του κινητήρα, ο οδηγός δεν μπορεί απλώς να ανοίξει το καπό και να ρίξει μια ματιά στη μηχανή. Πρέπει να χρησιμοποιήσει έναν ειδικό ηλεκτρονικό υπολογιστή που θα διαγνώσει πού υπάρχει βλάβη στον κινητήρα. Βέβαια οι ίδιοι οι καταναλωτές επιθυμούν να έχουν στην κατοχή τους μια πολύπλοκη χάι τεκ συσκευή γιατί έτσι έχουν την αίσθηση του ελέγχου, αν και στη συνέχεια παραπονούνται ότι δεν μπορούν να τις λειτουργήσουν.

Αυτή η τυραννία του ψηφιακού ελέγχου δεν πλήττει ομοιόμορφα όλες τις ηλικίες. Oι έφηβοι και οι νεαροί καταναλωτές είναι ιδιαίτερα προσαρμοστικοί και βρίσκουν γρήγορα τον τρόπο για να κατακτήσουν τις πολύπλοκες συσκευές. Οι μεγαλύτερης ηλικίας όμως δεν τα καταφέρνουν. Γι’ αυτό και κάποιοι κατασκευαστές ηλεκτρονικών συσκευών έχουν λάβει ήδη υπ’ όψιν τη δυσαρέσκεια των καταναλωτών προς τις πολύπλοκες συσκευές και έχουν προγραμματίσει την κατασκευή μοντέλων ιδιαίτερα απλών.

Για παράδειγμα η ιαπωνική εταιρεία ηλεκτρονικών Teac δημιούργησε τη σειρά στερεοφωνικών συστημάτων «Nostalgia», που λειτουργούν με απλούς διακόπτες. Κάποια από τα «ρετρό» ραδιόφωνα της σειράς έχουν την εμφάνιση των συσκευών της δεκαετίας του 1930, ενώ άλλα θυμίζουν αυτά της δεκαετίας του 1950. Τα προϊόντα αυτά καταγράφουν εκπληκτική επιτυχία, αποδεικνύοντας έτσι την επιθυμία των καταναλωτών για συσκευές που δεν απαιτούν τεχνικές γνώσεις για να λειτουργήσουν.

Η ΑΙΧΜΑΛΩΤΙΣΜΕΝΗ ΠΡΟΣΟΧΗ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΝΕΟ «ΣΚΛΗΡΟ ΝΟΜΙΣΜΑ»

Στην εποχή μας η πληροφορία έχει μετατραπεί από κώδικα επικοινωνίας σε συλλογική τιμωρία. Το ίδιο και η περίφημη μαζική κουλτούρα, που αποτελεί επίσης μια τεράστια θάλασσα πληροφοριών, που καταστρέφονται αδιάκοπα, ανακατεύονται μεταξύ τους και μετατρέπονται σε «φασαρία». Υπήρξε κάποια στιγμή ο φόβος πως αυτή η μαζική κουλτούρα θα καταλάμβανε όλο τον ελεύθερο χρόνο των Δυτικών ανθρώπων, στο βαθμό που τα μικρά ωράρια εργασίας, οι διακοπές, η χρήση αυτοκινήτου και τεχνολογίας απελευθέρωσαν μετά τη δεκαετία του 1960 το χρόνο. Όμως αυτός ο ελεύθερος χρόνος σύντομα καταλήφθηκε από Infojunk.

Μια από τις βασικές πηγές «πληροφοριοσαβούρας» είναι και οι διαφημίσεις, που από τη δεκαετία του 1960 γνώρισαν πραγματική άνθηση. O καταιγισμός των διαφημίσεων, τα σύντομα «σποτ» των οποίων μοιάζουν με μίνι κινηματογραφικά έργα, προσπάθησαν να αιχμαλωτίσουν την προσοχή μας ­–Το «σκληρό νόμισμα» της πληροφορικής εποχής. Στην Ελλάδα ένα άτομο βλέπει περίπου 1.500 διαφημιστικά μηνύματα ημερησίως. Από αυτά τα μηνύματα το 85% ούτε καν το αγγίζουν, το 10% του προκαλούν αρνητικές αντιδράσεις και μόνον το 5% του προκαλούν κάποιο ενδιαφέρον, αν και τα περισσότερα τα ξεχνά μέσα σε 24 ώρες.

Από την άλλη οι υπαίθριες διαφημίσεις, που βρίσκονται σε όλους τους ελληνικούς δρόμους, σκοτώνουν. Πρόκειται για ένα ακόμη έγκλημα, που αφορά την εγκατάσταση χιλιάδων υπαίθριων γιγαντοαφισών σε λεωφόρους καρμανιόλες. Η προσοχή των οδηγών αποσπάται από αυτές τις πινακίδες και γίνονται έτσι θανατηφόρα δυστυχήματα. Εκτιμάται πως εξαιτίας των διαφημιστικών γιγαντοαφισών αυξάνεται η συχνότητα των αυτοκινητικών ατυχημάτων κατά 40%, ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό.

Σύμφωνα με τον Γιάννη, πρόεδρο του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, «στις διαφημιστικές πινακίδες, και μάλιστα αυτές που είναι σε βίντεο, το μάτι εστιάζεται 2,5 με 3 δευτερόλεπτα, δηλαδή 5 με 6 φορές περισσότερος χρόνος που αποσπάται από την οδήγηση». Αυτά τα παραπάνω δευτερόλεπτα της αιχμαλωτισμένης προσοχής του οδηγού, σε ορισμένες περιπτώσεις ισοδυναμούν με θάνατο.

INFOJUNK KAI INFODIAMONDS: ΠΟΙΟΣ ΘΑ ΞΕΣΚΑΡΤΑΡΕΙ ΤΟ INTERNET;

Στην εποχή μας η παγκόσμια αγορά πληροφοριών ανέρχεται σε 10 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, ποσό που αντιστοιχεί στο 50% του ΑΕΠ των βιομηχανικών χωρών. Αυτή η αγορά πληροφοριών θα αυξήσει το χάσμα μεταξύ των πλούσιων και φτωχών ανθρώπων και των πλούσιων και φτωχών χωρών. Πλούσιοι θα είναι αυτοί που θα έχουν πρόσβαση στα δίκτυα πληροφοριών, ενώ φτωχοί αυτοί που δεν θα μπορούν να συνδεθούν. Οι πλούσιες χώρες θα είναι ουσιαστικά κοινωνίες γνώσης, βασισμένες στην επικοινωνία και στα πληροφορικά δίκτυα. Αιχμή του δόρατος είναι το Internet (Διαδίκτυο). Ωστόσο αυτή η πολλά η υποσχόμενη «λεωφόρος της πληροφορίας», υποφέρει ήδη από Infojunk.

Η ποιότητα του περιεχομένου των πληροφοριών που βρίσκουμε στο Διαδίκτυο προκαλεί πολλές ανησυχίες στους χρήστες του. Οι μοναχικοί internauts «ναύτες» του Διαδικτύου, χρησιμοποιούν όλο και πιο συχνά τον όρο «Infojunk» για να χαρακτηρίσουν την ποιότητα των πληροφοριών στο Internet. Ωστόσο αυτό που για ορισμένους αποτελεί «infogem» (πολύτιμη πληροφορία) για άλλους είναι «Infojunk», δηλαδή πληροφοριακή ρύπανση που προορίζεται για τις ψηφιακές χωματερές.

Στο σύνθετο και χαοτικό χώρο του Internet, όπου ο καθένας πηγαίνει αναζητώντας «ποιοτικές» πληροφορίες, είναι πολύ δύσκολο να θεσπιστούν κανόνες σχετικά με την ποιότητα των πληροφοριών. Βέβαια και στην προ-Internet εποχή υπήρχε πρόβλημα διάκρισης της ποιότητας των πληροφοριών.

Το Διαδίκτυο όμως έχει εντείνει αυτό το πρόβλημα: οι πληροφορίες μπορούν μόνο να αξιολογηθούν από τον αριθμό των καταναλωτών τους, αλλά όχι από την αντικειμενική τους αξία. Και δεν υπάρχει πλέον τρόπος να χρησιμοποιηθούν ως βαρόμετρα οι «επίσημοι» τρόποι ταξινόμησης και αξιολόγησης των πληροφοριών (π.χ. από πανεπιστημιακούς ερευνητές), που παρουσιάζουν πολλές ατέλειες.

Είναι αναπόφευκτο λοιπόν πως, αργά ή γρήγορα, θα εμφανιστούν διάφοροι «μεσάζοντες» στο Διαδίκτυο (έξυπνες μηχανές αναζήτησης ή επαγγελματίες ιντερνετικοί δημοσιογράφοι), που θα μας βοηθούν να εντοπίζουμε σχετικά εύκολα μέσα από σωρούς «infojunk» (πληροφοριοσαβούρας) τα πολύτιμα «infodiamonds» (πληροφοριακά «διαμάντια») μας.

Είχε άδικο μήπως ο Νηλ Πόστμαν, καθηγητής της οικολογίας των Μέσων, όταν το 1991 δήλωσε σε συνέδριο της Διεθνούς Ομοσπονδίας Εκδοτών πως οι μελλοντικοί δημοσιογράφοι δεν θα βγαίνουν από σχολές δημοσιογραφίας, αλλά από σχολές φιλοσοφίας και θεολογίας! Σ’ έναν κόσμο που μαστίζεται όλο και περισσότερο από υπερπληροφόρηση η δουλειά του δημοσιογράφου θα είναι να αναλύσει, να οργανώσει και να ερμηνεύσει αυτό το πληροφοριακό χάος.

Χρειαζόμαστε τέλος πάντων κάποιον για να κάνει τη «βρώμικη δουλειά» και να ξεσκαρτάρει αυτό το πληροφοριακό χάος που μας πλημμυρίζει. Αυτός που θα το κάνει θα είναι αναμφίβολα και ο κυρίαρχος του μέλλοντος, εφόσον εκείνος που ελέγχει τις ροές πληροφορίες ελέγχει και τον κόσμο.

Με την Infojunk να μας πολιορκεί αδυσώπητα, να έχει γίνει ο νέος «δαίμονας», που απειλεί να μετατρέψει τη ζωή μας σε κόλαση, πολλοί άνθρωποι ονειρεύονται ήδη την επιστροφή σε μια ζωή με λιγότερες πληροφορίες. Κάποιοι από αυτούς έχουν μπει στον πειρασμό να επιστρέψουν στην κλειστή κοιλάδα των παραδόσεων και να γυρίσουν την πλάτη τους στην τεχνολογία. Αυτοί θα είναι και οι πρωτόγονοι του αύριο.

Άλλοι πάλι έχουν την ψευδαίσθηση ότι μπορούν να ελέγξουν την υπερπληροφόρηση και να γίνουν έτσι διανοούμενοι «επί παντός επιστητού», οι αμπελοφιλόσοφοι της πληροφορικής εποχής. Αυτοί καταντούν στο τέλος «πληροφοριοβουκόλοι» (infobucolics), δηλαδή «καράβλαχοι της πληροφόρησης» που νομίζουν ότι τα ξέρουν όλα ενώ δεν γνωρίζουν τίποτε: θύματα της επιφανειακής ενημέρωσης των ΜΜΕ.

ΞΕΚΙΝΗΣΤΕ «ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΔΙΑΙΤΑ»!

Η λύση απέναντι στην απειλή της Infojunk είναι ν’ αρχίσουμε να σκεφτόμαστε σοβαρά το ενδεχόμενο να ξεκινήσουμε μια «πληροφοριακή δίαιτα», ενώ ταυτόχρονα να μάθουμε όσα μπορούμε περισσότερο σχετικά με τον «πληροφοριο-μεταβολισμό» μας. Η πληροφοριακή δίαιτα και η επιλεκτική πληροφόρηση είναι μια λύση, αλλά όχι για όλους. Προϋποθέτει, εκτός από τη συνειδητοποίηση του προβλήματος, θέληση  και -το σπουδαιότερο-  πνευματική καλλιέργεια. Η επιλεκτική πληροφόρηση προϋποθέτει πάνω απ’ όλα ικανότητα αξιολόγησης των πληροφοριών.

Ελάχιστοι όμως μπορούν να διακρίνουν την ποιότητα μιας πληροφορίας. Οι περισσότεροι απορροφούν τα δεδομένα χωρίς δεύτερη σκέψη, χωρίς κριτική κι επεξεργασία. Όσοι κατορθώνουν κάτι τέτοιο μπορούν και μετατρέπουν την πληροφορία σε Γνώση. Και οι ελάχιστοι που τελικά αφομοιώνουν τη Γνώση τη μετατρέπουν σε Σοφία.

Στην εποχή μας όμως δεν υπάρχουν πολλοί γνώστες και σοφοί. Αντίθετα αφθονούν οι επιφανειακοί και οι ημιμαθείς και γενικώς όλοι όσοι αντιλαμβάνονται ένα μόνον επίπεδο της πραγματικότητας. Αλλά η πραγματικότητα είναι σύνθετη και πολυδιάστατη, πράγμα που δυσκολεύονται ν’ αντιληφθούν οι περισσότεροι άνθρωποι κι όχι μονάχα τα θύματα της Infojunk.

Η πληροφοριακή δίαιτα προϋποθέτει επίσης και γνώση των ορίων της αντοχής μας και συγκεκριμένα σαφή γνώση του «πληροφοριακού μεταβολισμού» μας. Και αυτό γιατί η ικανότητα «μεταβολισμού» των πληροφοριών διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο, εφόσον δεν έχει ο καθένας την ίδια ικανότητα να επιλέγει, να επεξεργάζεται και να ταξινομεί τις πληροφορίες. Υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να διαβάσουν ένα ολόκληρο βιβλίο μέσα σε λίγες ώρες, καθώς επίσης και να εντοπίσουν τα «κομβικά» του νοήματα χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία.

Υπάρχουν άνθρωποι που διαβάζουν βιβλίο, ακούνε μουσική και βλέπουν τηλεόραση. Αυτοί δεν μιμούνται. Πραγματικά Διαβάζουν, Ακούνε και Βλέπουν. Ο εγκέφαλος τους λειτουργεί ως απορροφητήρας κι επεξεργαστής υψηλότατης απόδοσης! Πρόκειται για άτομα με μεγάλη ικανότητα «πληροφοριακού μεταβολισμού». Αυτοί δεν πνίγονται από την Infojunk, αλλά σερφάρουν επιδέξια στα «κύματα» της. Αποτελούν όμως την εξαίρεση και όχι τον κανόνα.

Στους περισσότερους ανθρώπους η Infojunk έχει υπερφορτώσει το νευρικό τους σύστημα, έχει συμφορήσει τον εγκέφαλό τους κι έχει αμβλύνει την κριτική τους ικανότητα. Έτσι, δεν υπάρχει άλλη λύση από την «πληροφοριακή δίαιτα». Προσπαθήστε όσο μπορείτε να γίνετε πληροφοριακά λιτοδίαιτοι.

Αν δεν το έχετε ήδη ξεκινήσει, κάντε το τώρα!

Εκείνο που προέχει είναι η ποιοτική πληροφόρηση.

Ξεκινήστε από σήμερα.

Σταματήστε να ρυπαίνετε το μυαλό σας με Infojunk!

Το Χρυσό και το Αργυρό Γένος του Ησιόδου

Κατά τον Ησίοδο η ανθρώπινη ψυχή ακολουθεί μία πτωτική πορεία, από την στιγμή που δημιουργήθηκε μέχρι και σήμερα.

Ο διακαής πόθος του ανθρώπου να κατανοήσει τον λόγο και τον τρόπο της δημιουργίας τόσο του μακρόκοσμου του σύμπαντος, όσο και του μικρόκοσμου του ανθρώπου, αποτυπώνεται και στα δύο έπη του Ησιόδου, την «Θεογονία» και τα «Έργα και Ημέραι», που η αγαθή τύχη επέτρεψε να διασωθούν μέχρι και σήμερα, πλουτίζοντας έτσι σε σημαντικό βαθμό τις γνώσεις μας που αφορούν την πανάρχαια εκείνη εποχή.

Ο Ησίοδος λοιπόν θεωρεί σαν δεδομένο ότι η ανθρώπινη ψυχή ακολουθεί μία πτωτική πορεία, από την στιγμή που δημιουργήθηκε μέχρι και σήμερα. Επιχειρεί λοιπόν μία εμφανή προσπάθεια σύγκρισης της ΠΤΩΤΙΚΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ που ακολουθεί η αξία των πολύτιμων μετάλλων του χρυσού, του αργύρου, του χαλκού και του σιδήρου, που διαδέχονται διαδοχικά το ένα το άλλο, την οποία την συνδέει με την ΚΑΤΑΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΗΘΙΚΗΣ.

Το «ΧΡΥΣΕΟΝ» γένος ήταν το πρώτο, που συμπίπτει με την αρχική εμφάνιση του ανθρώπου. Την μακρινή εκείνη εποχή, ο άνθρωπος μπορούσε να εκδηλώσει μία κατάσταση ηθικής η οποία δεν απείχε πάρα πολύ από το θεϊκό πρότυπο. Το γεγονός αυτό συνέβαινε, διότι όπως μας αποκαλύπτει το αρχαίο κείμενο, το χρυσό γένος ήταν το μοναδικό που διαβίωσε κάτω από την βασιλεία του Κρόνου.
Με άλλα λόγια διαβίωσε στα πρότυπα μίας τελείως διαφορετικής κατάστασης και συνθηκών, σε σχέση με αυτήν που επικράτησε στην συνέχεια. Για να κατανοήσουμε την λογική του Ησιόδου θα πρέπει να μεταφερθούμε στο γνωσιολογικό πλαίσιο της αρχαίας Ελλάδας.
Στην περίπτωση αυτή θα διαπιστώσουμε ότι ο Δίας και οι δώδεκα Ολύμπιοι θεοί που στην διάρκεια των επόμενων γενών διαδέχτηκαν τον Κρόνο και κληρονόμησαν την εξουσία, είναι αυτοί που ευθύνονται για όλα τα δεινά της ανθρωπότητας.
Διότι αυτοί είναι οι εντεταλμένοι να κατατρέχουν συνεχώς τους ανθρώπους χρησιμοποιώντας ένα αστείρευτο πλήθος σκληρών δοκιμασιών. Την εποχή όμως που έζησε το χρυσό γένος, ο Δίας, επομένως και οι δώδεκα Θεοί δεν είχαν ακόμα γεννηθεί από τον πατέρα τους τον Κρόνο.
Από την στιγμή που δεχόμαστε ότι στα έπη των μεγάλων αρχαίων ποιητών, πίσω από τα πρόσωπα των θεών αντικατοπτρίζονται πολλές από τις δυνάμεις και τα φαινόμενα της φύσης, μπορούμε να συνάγουμε το συμπέρασμα ότι αυτό το χρυσό γένος εμφανίστηκε και έζησε σε μία πρωταρχική εποχή της δημιουργίας, στην οποία δεν είχαν εμφανιστεί ακόμα πολλές από τις δυσκολίες που αφορούν στην επιβίωση των ανθρώπων, όπως εκδηλώθηκαν στην συνέχεια στα επόμενα κατώτερα γένη.
Με αυτήν την λογική εξηγείται το αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η ζωή των ανθρώπων του χρυσού γένους ήταν ευλογημένη και πολύ εύκολη, αφού είχαν λιγοστά και ασήμαντα προβλήματα να αντιμετωπίσουν.
Ακόμα και ο θάνατός τους, αποτελούσε μία ευχάριστη φυσική διαδικασία, όπως ο ανέμελος και αθώος ύπνος που βαραίνει τα βλέφαρα των μικρών παιδιών και τα οδηγεί σε γλυκά και παραδεισένια ονειρικά μέρη. Κάποτε όμως, έφτασε το πλήρωμα του χρόνου, που αυτό το χρυσό γένος εξαφανίστηκε από το πρόσωπο της γης, αφού προφανώς ολοκλήρωσε τον κύκλο του και αντικαταστάθηκε στην συνέχεια από το επόμενο.

Το «ΑΡΓΥΡΕΟΝ» γένος ήταν το δεύτερο στη σειρά που εμφανίστηκε, το οποίο όμως διέθετε πολύ μικρότερη αξία ως προς το πρώτο, όπως ακριβώς συμβαίνει με την εμπορική τιμή του μέταλλου του χρυσού σε σχέση με το μέταλλο του αργύρου. Το γεγονός αυτό της πτώσης αξιών, μπορεί να ερμηνευτεί από το γεγονός ότι όπως είδαμε, η διοίκηση, επομένως και οι συνθήκες της ανθρώπινης ζωής άλλαξε.
Από την βασιλεία του Κρόνου μεταφέρθηκε σε αυτήν του Δία, που ως πατέρας των μετέπειτα θεών και ανθρώπων, αντιπροσωπεύει το θρησκευτικό σύστημα των δώδεκα θεών, όπως είναι γνωστό στην αρχαία Ελλάδα. Διαπιστώνουμε επομένως ότι η πτωτική αλλαγή της αξίας των γενών, αφορά στην πραγματικότητα την πτωτική πορεία της ανθρώπινης συμπεριφοράς.
Την ηθική κατάπτωση των προσωπικών μας αξιών, που δοκιμάζονται από τις συμφορές που μας στέλνουν συνεχώς οι δώδεκα θεοί ή οι νόμοι της φύσης που κρύβονται πίσω από αυτούς και τις οποίες πρέπει να μάθουμε να τις αντιμετωπίζουμε επιτυχώς.
Αυτός είναι ο λόγος που ο Ησίοδος θεωρεί ότι το αργυρό γένος, αν και μόλις δεύτερο στην σειρά κατάταξης είναι κατά πολύ χειρότερο από το πρώτο και δεν έμοιαζε σε τίποτα με αυτό.
Αυτό σημαίνει ότι τόσο ο τρόπος ζωής, όσο και η συμπεριφορά των ανθρώπων του αργυρού γένους δεν έμοιαζε πλέον σε τίποτα με τα θεϊκά πρότυπα. Ο άνθρωπος, όσο είχε να αντιμετωπίσει περισσότερα προβλήματα, γινόταν όλο και λιγότερο αγαθός και δίκαιος. Από ότι φαίνεται, τα προβλήματά του και οι βιοτικές του μέριμνες συνεχώς αυξανόταν, καθώς έπρεπε πλέον να δημιουργήσει και να φροντίσει την δική του οικογένεια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Προκειμένου να καταφέρει να επιβιώσει σε αυτό το καινούργιο περιβάλλον που γινόταν όλο και πιο σκληρό και βίαιο, είχε πλέον και την ανάγκη της κατάλληλης εκπαίδευσης. Έπρεπε να προχωρήσει επιπλέον και σε δυσκολότερες νοητικές διεργασίες, βάσει των οποίων θα έπρεπε να καταφέρει να υποτάξει τα αλαζονικά κατώτερα συναισθήματά και να εξελίξει το επίπεδο της ηθικής του.
Όσο όμως δεν υπακούμε τους νόμους των θεών και επομένως δεν προσεγγίζουμε την θεία μας υπόσταση, η συνέχεια της κατάπτωσης είναι αναπόφευκτη. Έτσι λοιπόν, και το αργυρό γένος θάφτηκε με τη σειρά του κάτω από τα συντρίμμια της ανικανότητάς του, ανοίγοντας την προοπτική της εμφάνισης ενός επόμενου, τρίτου κατά σειρά ανθρώπινου γένους, που θα βρίσκεται ακόμα πιο χαμηλά ως προς την διαχείριση των θεμάτων των ηθικών αρετών και θα είναι λιγότερο αποφασισμένο να λειτουργήσει την δικαιοσύνη.

Το μυστήριο με τα πανίσχυρα σπαθιά των Βίκινγκς

Κοντά στη λύση του μυστηρίου, που έκανε τα σπαθιά των Vikings σχεδόν ανίκητα στη μάχη, βρίσκονται ερευνητές.

Τα λιγοστά πανίσχυρα σπαθιά, τα οποία σώζονται μέχρι σήμερα, είναι κατασκευασμένα από τόσο καθαρό μέταλλο που ακόμα και οι αρχαιολόγοι αδυνατούν να πιστέψουν πώς ένας σιδηρουργός το δημιούργησε πριν από τόσα χρόνια, ενώ σε όλα τους είναι χαραγμένη η λέξη «Ulfberht».

Σύμφωνα μάλιστα με τους ειδικούς, η συγκεκριμένη υπογραφή ίσως και να αποκαλύψει το μυστηριώδη καλλιτέχνη, ο οποίος «τα σφυρηλάτησε με ιδιαίτερα αυξημένη ευφυΐα»!

«Η νέα έρευνα μάς φέρνει πιο κοντά στην “πηγή” των σπαθιών. Στην κάμινο όπου σφυρηλατήθηκαν τα θρυλικά αυτά όπλα», ανέφερε ένας από τους ερευνητές, σημειώνοντας ότι έχουν βρεθεί μόλις 170 Ulfberhts (αν αναλογιστεί κανείς πόσα κατασκευάστηκαν) που χρονολογούνται από το 800 μ.Χ. έως το 1000 μ.Χ.
«Η τεχνολογία για τη δημιουργία ενός τέτοιου μετάλλου δεν είχε εφευρεθεί παρά μόνο μετά από 800 χρόνια», σημείωσε από την πλευρά του ο Alan Williams, από το μουσείο Wallace Collection του Λονδίνου, ο οποίος μελέτησε επίσης τις επαναστατικές λεπίδες των σπαθιών.
«Ο κατασκευαστής τους είναι μοναδικός και σίγουρα αυτά τα σπαθιά θα ανήκαν στην ελίτ των Βίκινγκς», συμπλήρωσε.

Από την πλευρά του, ο Robert Lehmann, χημικός στο Ινστιτούτο Ανόργανης Χημείας του Πανεπιστήμιου του Ανόβερο, ο οποίος εξέτασε ένα σπαθί Ulfberht που βρέθηκε το 2012 στον ποταμό Weser, στην Κάτω Σαξονία της βορειοδυτικής Γερμανίας, απέκλεισε το ενδεχόμενο το υψηλής περιεκτικότητας σε μαγγάνιο μέταλλο της λεπίδας να προέρχεται από την Ανατολή.
Εξάλλου και «η λαβή του, κατασκευασμένη από σίδηρο με υψηλή περιεκτικότητα σε αρσενικό, προδίδει την ευρωπαϊκή του προέλευση», ανέφερε, φωτογραφίζοντας το Taunus, βόρεια της Φρανκφούρτης…

Και μπορεί να είναι γνωστό ότι ορισμένα μοναστήρια της περιοχής κατασκεύαζαν όπλα, ωστόσο το όνομα Ulfberht δεν βρέθηκε πουθενά στα αρχεία τους…
Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι κατά τη διαδικασία της σφυρηλάτησης του σιδήρου, το μέταλλο πρέπει να θερμαίνεται σε 3.000 βαθμούς Fahrenheit ώστε να υγροποιηθεί, επιτρέποντας στο σιδερά να αφαιρέσει τις ακαθαρσίες, γνωστές και ως «σκουριά». Παράλληλα, εμπλουτίζεται με άνθρακα προκειμένου το μέταλλο να γίνει ισχυρότερο.
Παρόλα αυτά, η μεσαιωνική τεχνολογία δεν επέτρεπε το σίδερο να θερμαίνεται σε μια τόσο υψηλή θερμοκρασία, με αποτέλεσμα η σκουριά να απομακρυνόταν με σφυροκόπημα, μια εξαιρετικά λιγότερο αποτελεσματική μέθοδος.

Τα σπαθιά του Ulfberht, όχι μόνο δεν έχουν ίχνος σκουριάς, αλλά περιέχουν τριπλάσιο άνθρακα από μέταλλα εκείνης της εποχής…
Το μέταλλο τους ονομάστηκε πολύ αργότερα crucible steel (λόγω των δύο ειδικών σύγχρονων και περίπλοκων μεθόδων κατασκευής του), ενώ οι κατάλληλοι κλίβανοι, ικανοί να θερμάνουν το σίδηρο σε τόσο μεγάλη θερμοκρασία, εφευρέθηκαν κατά τη διάρκεια της Βιομηχανικής Επανάστασης.

«Είναι το πιο περίπλοκο πράγμα που γνωρίζω στη συγκεκριμένη τέχνη», ανέφερε ο Richard Furrer, διεθνούς φήμης σιδηρουργός…