Αριστοτέλης – Η ψυχή είναι πολυτιμότερη από την περιουσία και το σώμα

Συνήθως, οι περισσότεροι άνθρωποι νομίζουν ότι, όση και να έχουν αρετή, είναι αρκετή, ενώ για τον πλούτο, τα χρήματα, την ισχύ, τη δόξα, και όλα τα σχετικά, πιστεύουν πως, όσα και να έχουν, δε φθάνουν.

 

Ο Αριστοτέλης, σε όλους αυτούς, διαμηνύει να προσέξουν ότι δεν αποκτούν και δεν μπορούν να διαφυλάξουν τις αρετές με τα εξωτερικά αγαθά, αλλά, αντίθετα, εκείνα με αυτές. Την ευτυχισμένη ζωή, είτε υπάρχει στη χαρά, είτε στην αρετή, είτε και στα δυο, περισσότερο τη βρίσκουμε σ’ εκείνους που έχουν καλλιεργήσει στο έπακρο το ήθος τους και τη διάνοια, ενώ παραμένουν μετριοπαθείς και μετρημένοι όταν πρόκειται για την κτήση εξωτερικών αγαθών' όχι, όμως, σ’ εκείνους που διαθέτουν αγαθά περισσότερα από τα χρήσιμα, ενώ, την ίδια στιγμή, υπολείπονται στο ήθος και τη διάνοια. Γιατί τα εξωτερικά αγαθά εξαντλούνται, και περισσότερο αποτελούν μέσο, όπως καθετί που χρησιμεύει σε κάτι άλλο' η υπερεπάρκειά τους, όμως, αναγκαστικά, είτε βλάπτει είτε, τελικά, δεν ωφελεί καθόλου όσους τα διαθέτουν. Τα αγαθά, τώρα, που αφορούν στην ψυχή, όσο κι αν αφθονούν, τόσο πιο πολύ είναι χρήσιμα' εφόσον, βέβαια, πρέπει να ζητούμε και σ’ αυτά, όχι μόνο το ωραίο αλλά και το χρήσιμο. Αν επιπλέον, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, η ψυχή είναι πολυτιμότερη από την περιουσία και το σώμα, θα πρέπει, για το καθένα, να εξασφαλίσουμε την καλύτερη εκδοχή, σύμφωνα με την ιεραρχία που εγκαθιστούμε ανάμεσά τους. Άλλωστε, από τη φύση, επιβάλλεται να επιλέγουμε τα εξωτερικά αγαθά προς όφελος της ψυχής, πράγμα που πρέπει να κάνουν όλοι όσοι σκέφτονται σωστά,' και όχι να υποτάσσουμε την ψυχή στην αναζήτηση των εξωτερικών αγαθών.

 

Καθένας, τώρα, αξιώνεται την ευδαιμονία στο βαθμό που διαθέτει αρετή και φρόνηση, και φροντίζει να ενεργεί σύμφωνα με αυτές. Τον εσωστρεφή προσανατολισμό, και την εσωτερική διάσταση της ευδαιμονίας, ο Αριστοτέλης την κατοχυρώνει με την αναφορά στο θεό. Εκείνος είναι ευδαίμων και μακάριος όχι εξαιτίας των εξωτερικών αγαθών, αλλά χάρη στον εαυτό του και σε αυτό που είναι από τη φύση. Γι’ αυτό, αναγκαστικά, η ευδαιμονία διακρίνεται από την ευτυχία. Η δεύτερη αφορά στα αγαθά που δεν έχουν να κάνουν με την ψυχή' γι’ αυτά αρμόδια είναι η τύχη. Δίκαιος και σώφρων, όμως, δεν είναι κανένας από τύχη. Το ίδιο, ακριβώς, ισχύει και για την πόλη που θέλει να ζει ευτυχισμένα. Είναι αδύνατο να ευτυχούν εκείνοι που δεν ενεργούν σωστά. Κανένα έργο, ανθρώπου ή πόλης, δεν είναι καλό, που δε συνοδεύεται ή δεν απορρέει από την αρετή και τη φρόνηση. Επομένως, άριστος βίος, τόσο μεμονωμένα, για τον κάθε άνθρωπο, όσο και γενικά, για τις πόλεις, είναι εκείνος που συνέχεται από αρετή σε τέτοιο βαθμό, ώστε οι πράξεις που έχει να επιδείξει, να είναι πράξεις αρετής

 

Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, η αρετή έχει να κάνει με τη χαρά, την αγάπη και το μίσος που κατευθύνονται σωστά, «ορθώς». Η εισαγωγή στο βίο της αρετής, είναι, πρώτα, έργο της παιδείας, και συγκεκριμένα της μουσικής, που περιλαμβάνει την ποίηση, την όρχηση και το μέλος, και αποστολή της είναι να διδάσκει και να εθίζει στην ορθή κρίση, αλλά και στη χαρά με τα ευγενή ήθη και τις ωραίες πράξεις. Οι ρυθμοί και οι μελωδίες εξομοιώνουν, διαμορφώνουν ομοιώματα ηθών όπως η οργή, η πραότητα, η ανδρεία και η σωφροσύνη, αλλά και τα αντίθετα σε αυτά. Στην πράξη, μάλιστα, η ψυχή υφίσταται μεταβολή, όταν ακούγονται παρόμοιοι ρυθμοί και μελωδίες. Έτσι, καθώς οι άνθρωποι συνηθίζουν να λυπούνται και να χαίρονται με τις εξομοιώσεις, φθάνουν, και σε πραγματικές συνθήκες, σε αληθινές περιστάσεις, να νιώθουν με τον ίδιο τρόπο.

Mπορεί να υπάρξει ανήθικη ευτυχία;

Μπορεί να υπάρξει ανήθικη ευτυχία, ευτυχία που να συνυπάρχει με το κακό και την έλλειψη αρετής;

Η φιλοσοφία ασχολείται και με το θάνατο! Εφόσον ξέρουμε ότι θα πεθάνουμε, δεν μπορούμε να μη σκεφτόμαστε το θάνατο. Διαφορετικά θα έπρεπε να αποκηρύξουμε το στοχασμό, δηλαδή να αποκηρύξουμε τη φιλοσοφία...

 Σε κάθε περίπτωση, έχουμε να κάνουμε με φιλοσοφία, δηλαδή με ένα συλλογισμό θεωρητικό (αφηρημένο, ορθολογικό, εννοιολογικό) και πρακτικό (δεδομένου ότι πρέπει να οδηγήσει σε ορισμένο τρόπο ζωής και δράσης).

Αυτό ισχύει και για την ευτυχία- από τη στιγμή που κάποιος προσπαθεί να ζήσει καλύτερα έχει οπωσδήποτε στο νου του την προοπτική μιας ζωής όσο το δυνατόν καλύτερης, μιας ζωής που θα παρέχει απόλυτη ικανοποίηση: είναι αυτό που παραδοσιακά αποκαλούμε ευτυχία.

Δεν καταλήγει πάντα ως κύριο θέμα στη φιλοσοφία (εξαρτάται από τους φιλοσόφους), αποτελεί όμως αναπόφευκτα αντικείμενο κάθε φιλοσοφικού συλλογισμού που αξιώνει πληρότητα και συνοχή.

Επομένως, εάν καταλάβαμε καλά, σύμφωνα με τον Σωκράτη η φιλοσοφία μάς επιτρέπει να προσδιορίσουμε τις προϋποθέσεις μιας ευτυχισμένης ζωής;

Από τον Σωκράτη και μετά ένας από τους κύριους στόχους της φιλοσοφίας ήταν να προσδιοριστεί η έννοια του «ευ ζην». Μπορούμε άραγε να θεωρήσουμε πιο ευτυχισμένη, πιο ευχάριστη, τη ζωή που περιλαμβάνει τις μεγαλύτερες απολαύσεις και χαρές, τη μεγαλύτερη ικανοποίηση; Ή μήπως τη ζωή του πιο δίκαιου, σοφού και ενάρετου ανθρώπου που χαίρει εκτίμησης από πλευρά ηθικής;

Για τον Σωκράτη και για όλη την αρχαία ελληνική φιλοσοφία ισχύουν και οι δυο απόψεις: το ευ ζην είναι η πιο ευτυχισμένη και συγχρόνως η πιο ενάρετη ζωή. Είναι ό,τι αποκαλούμε «υπέρτατο αγαθό», δηλαδή η μεγίστη ευτυχία και η μεγίστη αρετή. Αν κάποιος ήταν ευτυχισμένος και κακόψυχος, δεν θα κάναμε λόγο για υπέρτατο αγαθό, γιατί θα ήταν προτιμότερο να είναι ευτυχισμένος και ενάρετος. Αν κάποιος ήταν ηθικά καλός, ένας άγιος αλλά δυστυχισμένος άνθρωπος, και πάλι δεν θα μιλούσαμε για υπέρτατο αγαθό, γιατί θα ήταν καλύτερα να είναι ενάρετος κι ευτυχισμένος.

Το ύψιστο αγαθό δεν είναι απλώς η ευτυχία ή η αρετή: είναι το ένα μαζί με το άλλο. Όλη η αρχαία ελληνική σκέψη θα αναπτυχθεί γύρω από αυτή τη θεωρία του υπέρτατου αγαθού που συνδυάζει τη μέγιστη ευτυχία και τη μέγιστη αρετή.

Δεν μπορεί δηλαδή να υπάρξει ανήθικη ευτυχία, ευτυχία που να συνυπάρχει με το κακό και την έλλειψη αρετής;

Πράγματι, αυτό είναι αδύνατον για την αρχαία ελληνική φιλοσοφία. Ο κακός άνθρωπος μπορεί να βρει ευχαρίστηση· δεν μπορεί όμως να είναι ευτυχισμένος. Εδώ συμφωνούν οι κυριότεροι αρχαίοι έλληνες φιλόσοφοι. Δεν απομένει παρά να δούμε αν έχουν δίκιο...

Μπορεί, άραγε, να είναι ευτυχισμένος ένας απατεώνας; Μπορεί να είναι δυστυχισμένος ένας άνθρωπος ηθικά καλός, σοφός; Στις δυο αυτές ερωτήσεις οι περισσότεροι αρχαίοι δίνουν αρνητική απάντηση, ενώ εμείς οι σύγχρονοι θα απαντούσαμε μάλλον καταφατικά: έχουμε την αίσθηση ότι δεν αρκεί η αρετή για την ευτυχία ούτε η ευτυχία για την αρετή. Με άλλα λόγια, με τη δεύτερη φιλοσοφική επανάσταση (η πρώτη ήταν η σωκρατική επανάσταση), του Καντ, που μας εισήγαγε στη νεωτερικότητα, δεν πιστεύουμε πλέον στο υπέρτατο αγαθό.

Ερωτεύτηκα τον έρωτα

«Μαζί του ερωτεύτηκα τον έρωτα» της είπε. Έπιασε το χέρι της φίλης της τρυφερά και την κοίταξε κατάματα. «Δεν μου πρόσφερε τίποτα. Πέρα από την δυνατότητα να ερωτευτώ». Και κάπως έτσι, άπλωσε την καρδιά της κομματιασμένη, αναζητώντας την χείρα βοηθείας της φίλης της.

Είναι μερικοί τύποι ανθρώπων που μας προκαλούν αλυσιδωτές εκρήξεις. Σαν τους εμπρηστές, εμφανίζονται ύπουλα και αθόρυβα και τοποθετούν τους μηχανισμούς. Βρίσκουν βέβαια και το αντίστοιχα γόνιμο προς πυρπόληση έδαφος. Και έξαφνα, με μισή μόνο σπίθα, καρδιά, μυαλό και λοιπά όργανα παίρνουν φωτιά. Καίγεσαι ολοζώντανος, με πλήρη συναίσθηση της πραγματικότητας. Η σάρκα (εντός και εκτός) νιώθει την φλόγα σε κάθε σπιθαμή της. Όχι, δεν είναι άσχημο. Είναι σαν κάθαρση, είναι η φωτιά που καίει μεν βίαια τα πάντα αλλά προετοιμάζει ταυτόχρονα το έδαφος για κάτι καλύτερο.

 

Η ιστορία ξεκινάει από το μηδέν και κατακλύζει τα πάντα. Κινητοποιεί κάθε κύτταρο του κορμιού και της σκέψης. Φλέγεται το μέσα μας και κάθε λογική σκέψη γίνεται στάχτη. Η καρδιά χτυπάει σε αναπάντεχους, ίσως πρωτόγνωρους ρυθμούς. Αλλά και τα υπόλοιπα όργανα βρίσκονται σε σύγχυση (βλέπε τις πεταλούδες που αντί να πεταρίζουν στο στομάχι  καταβροχθίζουν όλα τα ζωτικά όργανα αδιακρίτως).

 

Με αυτούς τους ανθρώπους ερωτευόμαστε τις στιγμές. Ερωτευόμαστε την ένταση, το πάθος, τα συναισθήματα που μας γεννούν. Παραδινόμαστε σε μια δίνη, σε μια μαύρη τρύπα που μας ρουφάει αδυσώπητα αλλά σαγηνευτικά. Οικιοθελώς και άνευ όρων, τεμαχίζουμε την καρδιά μας. Την διαμερισματοποιούμε σε μια ανεπιτυχή προσπάθεια να δώσουμε μια λογική επίφαση σε ό,τι μας συμβαίνει. Την κόβουμε σε κύβους και την ταΐζουμε σε αυτούς κάθε φορά που νιώθουμε ότι λάβαμε ένα ψήγμα τρυφεράδας, ένα σπυρί αγάπης. Προσπαθώντας να ημερώσουμε τον άλλον, ήτοι να τον φέρουμε όσο πιο κοντά μας γίνεται, γινόμαστε εμείς θηρία σαρκοφάγα, με μοναδική τροφή το θυμικό μας, το μέσα μας.

 

Αυτό είναι. Ερωτευόμαστε τον έρωτα, ερωτευόμαστε την απροσδιόριστα μαγική έλξη, το καρδιοχτύπι που νιώσαμε στην σκέψη του, την κάθε στιγμή που περιμέναμε να δούμε το τηλέφωνο να χτυπάει, την μορφή του να εμφανίζεται μπροστά μας. Ερωτευόμαστε τον άλλο μόνο γιατί μπόρεσε να μας αναγέννησε. Και δεν τον λησμονούμε ποτέ γιατί αποτελεί έμπνευση. Καθαρή και αμόλυντη πηγή έμπνευσης. Άφθαρτη όσα χρόνια κι αν περάσουν, όσους συντρόφους κι αν αλλάξουμε. Όχι γιατί η προσφορά του ήταν τόσο μεγάλη. Όχι, η προσφορά του υπήρξε έως μηδαμινή. Η  ύπαρξη του και μόνο, το πέρασμα του από την ζωή μας ήταν υπεραρκετά αφού κοντά σε αυτόν νιώσαμε τόσο έντονα. Αλησμόνητα έντονα.

 

Είναι παράδοξη η ανάγκη μας να ταυτοποιούμε αυτά που έχουμε μέσα μας με κάποιον άλλο. Αυτός ο άλλος δεν είναι τίποτα περισσότερο από την σκανδάλη από το όπλο που είναι ιδιοκτησίας μας και το οποίο βαστάμε στα δικά μας χέρια.  Απλά βρέθηκε εκεί, την κατάλληλη στιγμή που χρειαζόμασταν μια σκανδάλη για να πυροδοτήσουμε το όπλο μας. Ας μην αποποιούμαστε τις ευθύνες μας. Εμείς ήμασταν έτοιμοι για το φονικό, εμείς είμαστε οι  δράστες. Αλλά και ας μην αγιοποιήσουμε και τον άλλο. Διότι τις περισσότερες φορές αντιλαμβάνεται την έκδηλη ανάγκη μας να νιώσει όπως νιώθουμε, γλυκαίνεται από τα ζαχαρωμένα κυβάκια της καρδιάς μας και απλά υπάρχει εκεί για να μας ταλαιπωρεί.

 

Τις περισσότερες φορές είναι ξεκάθαρος ο άλλος. Εμείς είμαστε που από τη μία φτιάχνουμε σενάρια ειδυλλιακά και μακροπρόθεσμα και από την άλλη ικετεύουμε για λίγες ακόμη στιγμές μαζί του, ακόμη κι αν είναι οι τελευταίες, ακόμη κι αν λήγουν νωρίτερα και από το γάλα ημέρας. Υπάρχει μια αμοιβαία ανταλλαγή συναισθημάτων. Απλά η δική μας ροή είναι καθημερινή και χειμαρρώδης ενώ του άλλου σταλάζει ανάλογα με τις επιθυμίες του. Νιώθουμε ότι βιώνουμε μια τραγωδία με μια πολύ συγκεκριμένη ποθητή κάθαρση. Μα συνήθως ανεπιτυχή όχι ως προς την κάθαρση (αυτή είναι βέβαιη) αλλά ως προς το επιθυμητό αποτέλεσμα.

 

Κακά τα ψέματα, το πάθος μόνο δεν αρκεί. Στην ήρεμη θάλασσα μπορούμε να χαράξουμε πορεία και να ταξιδέψουμε. Στην τρικυρία καραβοτσακιζόμαστε. Προσπαθώντας να ανέβουμε στην κορωνίδα των συναισθημάτων, μεταχειριστήκαμε μαγικό χαλί. Μα δεν υπάρχουν μαγικά χαλιά λέει μια φωνή μέσα μας και πολλές γύρω από εμάς. Ε και;  Τα πόδια τι τα έχουμε; Για να βγάζουμε φτερά και να πετάμε. Και ενίοτε για να φεύγουμε μακριά από τα δράματα και τους δήθεν μυστηριώδεις έρωτες.

Ο Σωκράτης και ο Γοργίας για τη δύναμη της πειθούς

Η ρητορική σαν επάγγελμα χωρίς αντικείμενο

 

«Η εμπειρία άλλωστε οδηγεί τη ζωή μας σε πορεία σύμφωνα με την τέχνη, ενώ η απειρία σύμφωνα με την τύχη»

Πλάτων, Γοργίας, 448c

«Ο λόγος δυνάστης μέγας είναι»

Γοργίας, Ελένης Εγκώμιον, παρ.8

 

Ο Σωκράτης ρωτάει να μάθει από τον σοφιστή Γοργία* ποια είναι η δύναμη της τέχνης του, τι επαγγέλλεται και τι διδάσκει. Ο Γοργίας υποστηρίζει ότι είναι γνώστης της ρητορικής τέχνης και ότι μπορεί να την μεταδώσει σε οποιονδήποτε. Ποιο όμως είναι το αντικείμενο της γνώσης που κατέχει ο ρήτορας και διδάσκει σε άλλους;

 

Ο Γοργίας απαντάει πως αντικείμενο της τέχνης του είναι οι λόγοι. Όλοι οι τεχνίτες όμως έχουν ως αντικείμενο τον λόγο όσον αφορά αυτό που επαγγέλλονται. Οι γιατροί μπορούν να εκφέρουν λόγο για αυτά που γνωρίζουν, δηλαδή για τα περί ιατρικής, οι μουσικοί για τα δικά τους, και ούτω καθεξής. «Επομένως η ρητορική δεν αφορά όλους τους λόγους»^449e. Για ποιο πράγμα λοιπόν μπορεί να μιλάει ο ρήτορας; Τι είναι αυτό που γνωρίζει;

 

Οι υπόλοιπες τέχνες, υποστηρίζει ο Γοργίας, από την υποδηματοποιεία μέχρι την ιατρική, έχουν σχέση με κάποια χειρονακτική εργασία. Στη ρητορική όμως δεν υπάρχει κάποιο χειρονακτικό έργο, «αλλά ολόκληρη η πράξη και η ισχύς πραγματοποιείται με τα λόγια»^450b. Ο Γοργίας έχει κάνει διαχωρισμό χειρονακτικών και πνευματικών επαγγελμάτων, κατατάσσοντας σαφώς την ρητορική στη δεύτερη κατηγορία. Ο Σωκράτης απαντάει λέγοντας πως κάποια επαγγέλματα αρκούνται στη σιωπή για να επιτελεστούν, όπως η ζωγραφική, ενώ κάποια άλλα δεν παράγουν κανένα, ή σχεδόν κανένα, χειρονακτικό έργο, όπως τα μαθηματικά, ενώ όλο τους το κύρος το αντλούν από τα λόγια. Σε ποια πράγματα λοιπόν η ρητορική αποκτά κύρος, χρησιμοποιώντας βέβαια τα λόγια; Ποιο είναι δηλαδή το αντικείμενο των λόγων του ρήτορα

 

«Τα σπουδαιότερα και τα ωραιότερα ανθρώπινα πράγματα»^451d απαντάει ο Γοργίας. Αυτό όμως είναι μια αξιολογική κρίση του αντικειμένου της ρητορικής τέχνης, και όχι καθορισμός του γνωστικού της πεδίου. Σίγουρα και ο γιατρός θα έλεγε το ίδιο για την δικιά του τέχνη. «Ποιο αγαθό είναι για τους ανθρώπους σπουδαιότερο από την υγεία;»^452a. Ποιο είναι λοιπόν, ρωτάει ο Σωκράτης, αυτό το αγαθό που γνωρίζει και διδάσκει ο ρήτορας, που είναι το σημαντικότερο από όλα τα ανθρώπινα;

«Το μέγιστο αγαθό και αίτιο ελευθερίας για τους ίδιους τους ανθρώπους, και συνάμα αίτιο του να εξουσιάζει κάποιος τους άλλους στην πόλη του»

«Τι λοιπόν λες ότι είναι τούτο;»

 

«Η δυνατότητα να πείθεις με τα λόγια»^452d.

Η πειθώ αναδεικνύεται από τον Γοργία ως η μέγιστη ικανότητα που μπορεί να έχει κάποιος. Δεν χρειάζεται φυσικά να καταδειχτεί η αναμφισβήτητη πρακτική χρησιμότητα της πειθούς σε μια κοινωνία άμεσης δημοκρατίας, όπου η εκκλησία του δήμου συνεδρίαζε τουλάχιστον 20 φορές το χρόνο, με συμμετέχοντες το σύνολο των Αθηναίων πολιτών. Από τη στιγμή που ο άρχοντας σε μια δημοκρατική κοινωνία δεν μπορούσε να εξουσιάζει τον λαό επικαλούμενος δύναμη, ικανότητα ή δικαίωμα εξουσίας ελέω θεού ή λόγω της καταγωγής του, και ο κάθε Αθηναίος ανεξάρτητα από μόρφωση, καταγωγή ή επάγγελμα είχε τη δύναμη να επιλέγει και να ψηφίζει για τα θέματα της πόλης του και έτσι να καθορίζει ποιος θα διαχειριζόταν τα ζητήματά της, η ικανότητα στην πειθώ έγινε καίριας σημασίας για τον κάθε επίδοξο πολιτικό ηγέτη.

 

Σε αυτό το ιστορικό πλαίσιο ήταν που αναπτύχθηκε ο ρητορικός λόγος και ευδοκίμησαν οι σοφιστές και οι ρήτορες, τότε ήταν που άνοιξαν και οι πρώτες φιλοσοφικές σχολές. Αυτό το πλαίσιο όμως εκμεταλλεύτηκαν και οι λαοπλάνοι, οι οποίοι χρησιμοποιώντας τη δημαγωγία και τον λαϊκισμό επιχειρούσαν να κατευθύνουν τους πολίτες στους δικούς τους σκοπούς και να πραγματώσουν τις δικές τους φιλοδοξίες. Την εποχή εξ άλλου που έγραφε ο Πλάτωνας ήταν ακόμα νωπές οι μνήμες του Αλκιβιάδη που έπεισε με τη ρητορική του δεινότητα τους Αθηναίους να καταπλεύσουν στη Σικελία, κάνοντας «το κακό να φαίνεται καλό και το λάθος σωστό», οδηγώντας τον αθηναϊκό στόλο στην καταστροφή.

 

Σε ένα από τα κείμενα του Γοργία που έχουν επιζήσει, Ελένης Εγκώμιον, ο ρήτορας περιγράφει την «κατοχή της πειθούς» σαν εξαναγκασμό: «Αυτός που έπεισε αδικεί ως να εξανάγκασε, αυτή δε [η ωραία Ελένη] που πείστηκε ως να εξαναγκάστηκε από λόγο, μάταια αποκτά κακή φήμη»^[παρ.12]. Η τεράστια δύναμη της πειθούς γίνεται για τον Γοργία όχι μόνο όπλο άσκησης εξουσίας, αλλά και αθωωτικό άλλοθι των «υποδουλωμένων» στην ικανότητα του ρήτορα. «Με τη δυνατότητα τούτη δηλαδή θα έχεις δούλο βέβαια τον γιατρό, δούλο όμως και τον παιδοτρίβη»^452e.

 

Άρα «η ρητορική δημιουργεί πειθώ, και όλες οι μεταγενέστερες εκδηλώσεις της αλλά και η συνολική της έκφανση καταλήγουν σε τούτο»^453a. Ο Γοργίας μάλιστα υποστηρίζει ότι η ρητορική είναι ικανή για ένα πράγμα μόνο: για να δημιουργεί πειθώ στην ψυχή του ακροατηρίου. Άραγε όμως μόνο η ρητορική είναι που δημιουργεί πειθώ ή και οι άλλες τέχνες; «Όποιος διδάσκει οποιοδήποτε αντικείμενο, δημιουργεί πειθώ σχετικά με αυτό που διδάσκει ή όχι;»^453d Ο μαθηματικός προφανώς μπορεί να δημιουργήσει πειθώ σχετικά με αυτά που γνωρίζει, ο γιατρός για τα ιατρικά και ο παιδοτρίβης για τα δικά του. Σχετικά με τι λοιπόν πείθει η ρητορική;

 

Ο Γοργίας καταλήγει επιτέλους εκεί που τον οδηγεί ο Σωκράτης, στην πρακτική χρήση της ρητορικής. Λέει λοιπόν πως η ρητορική «είναι τέχνη της πειθούς στα δικαστήρια και στις άλλες συγκεντρώσεις…και αναφέρεται στα πράγματα που είναι δίκαια και άδικα»^454b. Εντοπίζει δηλαδή τον στόχο της τέχνης του στα ζητήματα ηθικής, όχι μόνο σε θέματα της πόλης, αλλά και στα δικαστήρια όπου εκδικάζονται ιδιωτικές υποθέσεις.

 

Χαρακτηριστικό της πειθούς όμως είναι ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να μεταδώσει και κάτι που δεν είναι αλήθεια. Γνώση και πίστη είναι διαφορετικά πράγματα, και ενώ η γνώση μπορεί να είναι μόνο αληθινή (αλλιώς δεν είναι γνώση), η πίστη μπορεί να είναι ψευδής. Η δύναμη της πειθούς λοιπόν μπορεί να παρέχει γνώση, μπορεί όμως να παρέχει και πίστη χωρίς γνώση. Κάποιος μπορεί να πειστεί από έναν ρήτορα στο δικαστήριο για την ενοχή ενός κατηγορούμενου, είτε αυτό είναι αληθές είτε όχι, ενώ ο μαθηματικός θα πείσει τον μαθητή του για κάτι που είναι αληθές πέραν πάσης αμφιβολίας. Ο μαθηματικός δηλαδή μεταφέρει γνώση, εκεί που ένας ρήτορας στο δικαστήριο θα κάνει τους δικαστές μόνο να πιστέψουν για την ενοχή ή την αθωότητα του κατηγορούμενου. Η ρητορική δημιουργεί εκείνην την πειθώ, από την οποία δημιουργείται πίστη. «Επομένως, όπως είναι φυσικό, η ρητορική δημιουργεί πειθώ πιστευτική αλλά όχι διδακτική σχετικά με το δίκαιο και το άδικο…και ο ρήτορας δεν διδάσκει στα δικαστήρια και στις άλλες συγκεντρώσεις σχετικά με τα δίκαια και τα άδικα, αλλά μόνο πείθει»^455a.

 

Ο Σωκράτης λέει ότι δεν καταλαβαίνει τη χρησιμότητα της ρητορικής. Στην εκκλησία του δήμου αποφασίζεται η εκλογή γιατρών ή στρατηγών σύμφωνα με τις γνώσεις που κάθε υποψήφιος κατέχει. Η ρητορική όπως την περιγράφει ο Γοργίας μέχρι τώρα, με ηθικό αντικείμενο, δεν φαίνεται να έχει ρόλο να παίξει σε αυτή τη διαδικασία, αφού μπορεί να κάνει δηλώσεις μόνο για διαφορές ηθικού περιεχομένου. Ο Γοργίας οπισθοχωρεί, αφού τώρα υποστηρίζει ότι ένας ρήτορας μπορεί να πείσει για όλα τα θέματα της πόλης (πέραν της ηθικής), καλύτερα ακόμα και από έναν ειδικευμένο επαγγελματία. Ναύσταθμοι, τείχη και λιμάνια χτίστηκαν όχι με τις συμβουλές των τεχνιτών, αλλά του Θεμιστοκλή και του Περικλή που χρησιμοποίησαν την ρητορική τους ικανότητα. «Οι ρήτορες είναι που συμβουλεύουν και που η γνώμη τους επικρατεί πάντοτε»^456a. Ο ίδιος ο Γοργίας όταν βρέθηκε σε σπίτι αρρώστου που δεν ήθελε να πιει φάρμακο, ενώ ο γιατρός δεν μπορούσε να τον πείσει, τον έπεισε αυτός, όχι με άλλη τέχνη παρά με τη ρητορική. Και σε περίπτωση που ένας γιατρός και ένας ρήτορας βρίσκονταν αντιμέτωποι στην εκκλησία του δήμου για το ποιος να εκλεγεί γιατρός, «ο γιατρός θα εξαφανιζόταν και θα εκλεγόταν ο ικανός στον λόγο, αν ήθελε…Δεν υπάρχει τίποτε για το οποίο να μην μπορεί να μιλήσει πειστικότερα ο γνώστης της ρητορικής απ’ οποιονδήποτε άλλον από το πλήθος των τεχνιτών. Τόση λοιπόν και τέτοια είναι η δύναμη της τέχνης αυτής»^456c.

 

Βλέπουμε ότι ο Γοργίας δεν ισχυρίζεται καν ότι ο στόχος του ρήτορα είναι να διδάξει το καλό, παρά μόνο να χρησιμοποιεί την πειθώ για να ξεγλιστράει από δύσκολες περιπτώσεις (όταν βρίσκεται κατηγορούμενος) ή για να κερδίζει δύναμη και φήμη με την επιρροή του. Αναγνωρίζει όμως ότι ένας ρήτορας θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την τέχνη του για να κάνει κακό. Αλλά σε αυτήν την περίπτωση δεν θα έφταιγε ο δάσκαλος, λέει, με τον ίδιο τρόπο που δεν θα έφταιγε ο δάσκαλος της πυγμαχίας αν ο μαθητής του έκανε ένα αντικανονικό χτύπημα. Η δίκαιη χρήση της δύναμής του είναι ευθύνη του μαθητή, και είναι άδικο να κατηγορείται ο δάσκαλος ή η ίδια η τέχνη της ρητορικής για τις φαυλότητες του εκάστοτε ρήτορα.

 

Αναγνωρίζει επίσης και ένα όριο στη δύναμη της ρητορικής πειθούς. Ο ρήτορας μπορεί να πείσει καλύτερα από τον ειδικό σε κάποιο θέμα, αλλά μόνο εκείνους που δεν γνωρίζουν για αυτό («Ενώπιον δηλαδή αυτών οι οποίοι γνωρίζουν δεν θα είναι βέβαια καθόλου πειστικότερος από τον γιατρό»^459a). Μόνο ο «όχλος» λοιπόν φαίνεται ότι μπορεί να παρασυρθεί από την πειθώ και άρα μόνο ο όχλος μπορεί να πειστεί για να αποκτήσει μια λανθασμένη πίστη. Άρα, ανακεφαλαιώνει ο Σωκράτης, κάποιος που δεν γνωρίζει για ένα αντικείμενο (όπως ο ρήτορας για την ιατρική) μπορεί να πείσει όσους δεν γνωρίζουν (όπως το πλήθος των Αθηναίων στην εκκλησία του δήμου) με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα από κάποιον που γνωρίζει (όπως ένας γιατρός).

«Και δεν σου φαίνεται μεγάλο πλεονέκτημα Σωκράτη, χωρίς να ξέρει τις άλλες τέχνες αλλά μόνο μία, να μην υστερεί καθόλου από τους ειδικευμένους τεχνίτες;»^459c

 

Ο Γοργίας δεν φαίνεται να συνειδητοποιεί πόσο κυνική θα έπρεπε να ακούστηκε αυτή η δήλωση στα αφτιά του Σωκράτη, αφού, αν και έχει ουσιαστικά παραδεχτεί ότι το μόνο που κάνει κατά αποκλειστικότητα η τέχνη του ρήτορα (αυτό δηλαδή που την ξεχωρίζει από τις άλλες) είναι να μπορεί να πείσει τους αδαείς να πιστέψουν κάτι που είναι αναληθές, το παρουσιάζει σαν μεγάλη δύναμη και απόδειξη ανωτερότητας από τις άλλες τέχνες. Οποιαδήποτε γνώση μπορεί να μεταδοθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο είναι έτσι κι αλλιώς γνωστικό αντικείμενο ενός ειδικευμένου τεχνίτη, ενώ ο ρήτορας λειτουργεί παρασιτικά, παριστάνοντας ότι ξέρει όσα δεν ξέρει, και μένει στην δικιά του κρίση το αν θα χρησιμοποιήσει τη δύναμη πειθούς του προς όφελος της πόλης ή αποκλειστικά για το δικό του συμφέρον. Εφόσον όμως προηγουμένως δήλωσε ότι η ρητορική «αναφέρεται στα πράγματα που είναι δίκαια και άδικα», πώς διατείνεται τώρα ότι η ευθύνη της δίκαιης χρήσης ανήκει στον εκάστοτε χρήστη; Πώς θα μπορούσε ο ειδικός σε μια τέχνη που έχει αντικείμενο τα ηθικά ζητήματα να κάνει ανήθικη χρήση της; Μα φυσικά, μόνο αν είναι αμοραλιστής.

 

Ο Γοργίας στο σημείο αυτό του διαλόγου φαίνεται να κάνει πίσω, αφού αν ακολουθούσε μέχρι τέλους τον συλλογισμό του, θα έπρεπε να παρουσιάσει ξεκάθαρα τον ρήτορα σαν τον ανήθικο πολιτικό που δεν τον ενδιαφέρει ούτε η αλήθεια ούτε η δικαιοσύνη ούτε το καλό της πόλης, αλλά μόνο η δικιά του «καλή ζωή», η φήμη και το συμφέρον του. Είναι ίσως αυτή η δίψα για αναγνώριση, το ότι θέλει να έχει καλή φήμη, που τον κάνει να μη λέει αυτά που σκέφτεται, αυτά που προκύπτουν από όσα είπε, καταδικάζοντας τώρα την άδικη χρήση της πειθούς, για να οδηγηθεί τελικά στην παραδοξολογία.

 

Πρέπει λοιπόν ο ρήτορας, παραδέχεται ο Γοργίας, να είναι δίκαιος. Άρα πρέπει να ξέρει τα δίκαια και τα άδικα, και να θέλει να πράττει τα δίκαια. Ο γνώστης της ρητορικής λοιπόν δεν θα μπορούσε ποτέ να αδικήσει. Αν όμως ο ρήτορας δεν αδικεί ποτέ, τότε ποτέ δεν πρέπει να παριστάνει ότι ξέρει όσα δεν ξέρει, ούτε να πείθει υπέρ μιας λανθασμένης πίστης ή να παρουσιάζει μια πίστη σαν γνώση. Αλλά αν για να πείσει ο ρήτορας πρέπει όντως να ξέρει όσα λέει ότι ξέρει, τότε πρέπει να γίνει και γιατρός αν θέλει να πείσει για ιατρικά θέματα, και αρχιτέκτονας αν θέλει να πείσει για το χτίσιμο κτηρίων, και στρατηγός αν θέλει να πείσει τους πολίτες για μια εκστρατεία. Για όλα αυτά όμως υπάρχουν ήδη γιατροί, αρχιτέκτονες και στρατηγοί για να χρησιμοποιήσουν την πειθώ που δημιουργεί γνώση.

 

Οπότε ποια είναι η αξία της ρητορικής που διδάσκει ο Γοργίας και οι σοφιστές;

------------------

* Ο διάσημος στην εποχή του ρήτορας, σοφιστής και φιλόσοφος, μαθητής του Εμπεδοκλή. Ο διάλογος εξελίσσεται γύρω στο 427π.Χ., αφού τότε ήταν που ο Γοργίας πήγε στη Αθήνα πρώτη φορά, και ο Σωκράτης θα ήθελε να συνομιλήσει μαζί του, λόγω της φήμης του.

 

Πλάτων – Γοργίας ή περί ρητορικής

Πάρτε τα πράγματα όπως έρχονται

Ένα από τα πιο σημαντικά μαθήματα που πήρα ποτέ είναι πως η ζωή σπάνια είναι όπως ακριβώς θα θέλαμε να είναι. Αντίθετα, η ζωή είναι όπως ακριβώς είναι. Τίποτα λιγότερο, τίποτα περισσότερο. Και όσο πιο πολύ μπορούμε να συμφιλιωθούμε με αυτό το γεγονός, τόσο πιο ευτυχισμένοι και λιγότερο στρεσαρισμένοι νιώθουμε.

        

Ένας από τους πολλούς τρόπους για να ορίσει κανείς τη δυστυχία είναι ο βαθμός της διαφοράς μεταξύ αυτού που είστε και αυτού που θα θέλατε να είστε – ή η διαφορά μεταξύ της πραγματικότητας και αυτού που προσδοκάτε ή απαιτείτε να είναι η πραγματικότητα. Με άλλα λόγια, όταν συμβαίνει κάτι, ένας τσακωμός των παιδιών, μια χαλασμένη τηλεόραση, ένα περιστατικό που σας δημιουργεί αμηχανία, ή μια στέγη που στάζει, βρίσκεστε αντιμέτωποι με μια σημαντική απόφαση. Πρόκειται να παλέψετε και να αντιδράσετε σε αυτό που συμβαίνει, ή πρόκειται να το αποδεχτείτε και να το αντιμετωπίσετε;

Η αποδοχή δεν έχει καμία σχέση με την απάθεια, ή την αδιαφορία. Όταν αποδέχεστε αυτό που είναι η πραγματικότητα, δε σημαίνει πως λέτε «Ε λοιπόν, δε με νοιάζει και δεν πρόκειται να κάνω τίποτα γι’ αυτό». Απλώς σημαίνει πως, παρόλο που θα προτιμούσατε τα πράγματα να ήταν διαφορετικά, και δεν αρνείστε αυτή σας την προτίμηση, αναγνωρίζετε τη ματαιότητα της άρνησής τους. Κατά κάποιο τρόπο, αυτή η μορφή αποδοχής της πραγματικότητας του παρόντος είναι μια από τις υπέρτατες μορφές σοφίας. Είναι μια από τις μεγαλύτερες πηγές μείωσης του στρες που είναι πρόσφατη στο ανθρώπινο γένος.

Η ζωή είναι γεμάτη από διαφοροποιήσεις και προσαρμογές, και όλοι μας πρέπει να κάνουμε τις κατάλληλες ενέργειες για να βελτιώσουμε τη ζωή μας και να επιτύχουμε τους στόχους μας. Αν συμβαίνει κάτι που δε σας αρέσει, και μπορείτε να κάνετε κάτι γι’ αυτό, τότε κανένα πρόβλημα!

Η ζωή είναι ένα ταξίδι. Θα προκύψουν πολλά ζητήματα που θα πρέπει να αντιμετωπίσετε και να λύσετε. Θα συμβούν πολλά πράγματα που θα βρίσκονται πέρα από κάθε δικό σας έλεγχο και τα οποία αποδοκιμάζετε πλήρως. Αφού λοιπόν είναι έτσι τα πράγματα, γιατί δε σταματάτε μια στιγμή για να δείτε τη σοφία που σας οδηγεί να παίρνετε τη ζωή όπως έρχεται; Αν το κάνετε, η ζωή σας θα γίνει πολύ πιο εύκολη.

Λόγια χριστιανών αγίων...

...που ακούγονται στις εκκλησίες, αλλά δεν τα προσέχει κανείς!

Για να διευκολύνεστε στις γιορτές των λαμπρών "ορθόδοξων αγίων", εδώ μια παράθεση με χαρακτηριστικά λόγια τους για τους Έλληνες και τον ελληνικό πολιτισμό:

—Θεολόγω σου στόματι, θεολόγε Γρηγόριε... εξήρανας την μωρίαν Ελλήνων και το ψεύδος" (Μικρός Εσπερινός, σελ. 203, διαβάζεται 25 Ιανουρίου)

—"Εξέστησαν δαίμονες και Ελληνες οι άθεοι" (Κανόνας, Ωδή ε΄, σελ. 65)

—"Μανίας ελληνικής το φρύαγμα κατεπατήσατε" (Κανόνας, Ωδή α΄, σελ. 91).

—"Σοφία κρείττονι καλλωπιζόμενος, τους σοφούς των Ελλήνων, θεαρχικώ σθένει απεμώρανας" (Κανόνας, Ωδή δ΄, σελ. 84, 22 Μαρτίου).

—"Μάρτυρες Χριστού πανεύφημοι κατακρατούσης ποτέ της Ελλήνων σκαιότητας και ωθούσης άπαντας προς αθέμιτα βάραθρα" (Εσπερινός, σελ. 111, 28 Απριλίου)

—"Θείου Πνεύματος τη φωταυγία, σκότος έλυσας πολυθεϊας και κατήργησας Ελλήνων μυθεύματα" (Ορθρος, σελ. 42, 10 Μαϊου)

—"Σταθηράν επιδεικνύμενος την ένστασιν, Μάρτυς Ευτύχιε, τους των Ελλήνων σοφούς ανδρείως κατήσχυνας" (Κανόνας, Ωδή ζ΄, σελ. 104)

—"Σοφία Θεού, Ιουστίνος ο σοφός, κεκοσμημένος, την των Ελλήνων απεμώρανεν φιλοσοφίαν εν χάριτι" (Κανόνας, Ωδή ζ΄, σελ. 8, 1 Ιουνίου)

—"Των τυράννων ήλεγξας τας πονηράς επινοίας και Ελλήνων ήσχυνας την αθεώτατην πλάνην" (Κοντάκιο κανόνα, σελ. 69, 18 Ιουνίου)

—"Ανδρικώ φρονήματι ηυτομόλησας και των Ελλήνων σεβάσματα ως κόνιν ελέπτυνας" (Αίνοι, σελ. 94, 17 Ιουλίου)

—"Έρρει των Ελλήνων τα σαθρά πλάνης σεβάσματα και σεσιγήκασι της ματαιότητος άπασαι αι διπλόαι και το ψεύδος αυτών" (Κανών, ωδή η΄, σελ. 122, 23 Ιουλίου)

—"και θεούς εξηφάνισας των Ελλήνων δυνάμει του πνεύματος" (Κανόνας σελ. 126, 23 Αυγούστου)

—"Σοφίαν ευράμενος, την ενυπόστατον απεμώρανας Ελλήνων την σοφίαν" (Κανών, ωδή α΄, σελ. 134)

—"Οι των Ελλήνων σοφοί ηττηθέντες τοις σοφοίς δόγμασιν" (Κανόνας, Ωδή ε, σελ. 137, 22 Σεπτεμβρίου)

—"Σοφώτατα της Ελληνικής κατεφρόνησας σοφία, ένδοξε" (Ωδή η΄, σελ. 15, 2 Οκτωβρίου)

—"Καταπτύσας των στωικών φιλοσόφων, των απορρήτων μυστηρίων γνώστης εγένετο" (Δοξαστικό εσπερινού, σελ. 16, 3 Οκτωβρίου)

—"ότι πάσαν Ελλήνων απετέφρωσεν μανίαν" (Οίκος, σελ. 82, 14 Οκτωβρίου)

—"Πάσαν πλάνην των Ελλήνων έλεγξας" (Εξαποστειλάριον, σελ. 88, 15 Οκτωβρίου)

—"Οθεν προ των Ελλήνων μανία, πάλιν δε μετά πότμον, της αιρέσεως ζάλην ελάσαντες" (Κάθισμα, σελ.122, 22 Οκτωβρίου)

—"Αίγλην φωτιζόμενος σοφέ, της τρισηλίου λάμψεως, σκότος διέλυσας Ελλήνων δυσφημίας" (Κανόνας, ωδή α, σελ. 182, 30 Οκτωβρίου)

—"Μονάδα τρισάριθμον ομολογήσαντες, άγιοι, των Ελλήνων ελύσατε πολύθεον φρόνημα και μωράν σοφίαν" (Εσπερινός, σελ. 106, 15 Νοεμβρίου)

—"των γαρ αλιέων ζηλώσας την παρρησίαν και την σκηνορράφων θεολογίαν, την Πλάτωνος μυθολογίαν και την στωικήν φλυαρίαν λόγοις και έργοις κατέρραξε" (Δοξαστικό Εσπερινού, σελ. 122, 18 Νοεμβρίου)

—"Των Ελλήνων λιπών άπασαν την ματαιότητα" (Οίκος, σελ. 124, 18 Νοεμβρίου)

—"Ευστράτιος, ο της Ελλήνων μυθοπλασίας στηλιτευτής και της χριστιανών θεοσοφίας κήρυξ" (Αίνοι, σελ. 98, 13 Δεκεμβρίου)

—Στον Ακάθιστο Ύμνο αναφέρεται εισαγωγικά στο γράμμα Ρ, ότι μετέτρεψε η μητέρα του Ιησού, της οποίας δεν έχει διασωθεί ούτε μια λέξη στα εκκλησιαστικά συγγράμματα: «Ρήτορας πολυφθόγγους, ως ιχθύας αφώνους...» και στη συνέχεια:

«Χαίρε, φιλοσόφους ασόφους δεικνύουσα,
Χαίρε, τεχνολόγους αλόγους ελέγχουσα,
Χαίρε, ότι εμωράνθησαν οι δεινοί συζητηταί,
Χαίρε, ότι εμαράνθησαν οι των μύθων ποιηταί,
Χαίρε, των Αθηναίων τας πλοκάς διασπώσα...»

Ως τεχνολόγοι, δεινοί συζητητές και μύθων ποιητές «περιγράφονται» οι Έλληνες, έστω και οι Ρωμαίοι, επιστήμονες, ρήτορες και ιστορικοί. Αλλά κι αν είχε ο ποιητής του Ακάθιστου Ύμνου κάτι τελείως διαφορετικό στο μυαλό του, με τους όρους Αθηναίοι και φιλόσοφοι δεν μπορεί παρά να εννοούσε τους δασκάλους του ελληνικού πολιτισμού που είχαν την έδρα τους στην Αθήνα, το Σωκράτη, τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, τον Επίκουρο και τον Ζήνωνα Κιτιέα.

Η ΕΛΛΗΝΟΠΟΛΙΣ

ΧΑΡΡΑΝ - ΚΑΡΡΑΙ - ΕΛΛΗΝΟΠΟΛΙΣ

H ΠΑΝΑΡΧΑΙΑ ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΟΧΟΥΡΡΙΤΩΝ

Η αρχαία πόλη Χαρράν (Harran, στα ελληνικά Κάρραι), βρίσκεται στο σημερινό Κουρδιστάν της Τουρκίας. Kτισμένη στην διασταύρωση ανάμεσα στην Ελληνοσουμερία, την Ασσυρία, την Συροφιλισταία και την Ελληνική Ασιατική Χερσόνησο (Ε.Α.Χ.) είχε στρατηγική σημασία. Βρισκόταν στον δρόμο του μεταξιού, στην άνω Μεσοποταμία, αποτελώντας μία ιδιαίτερα σημαντική σύνδεση μεταξύ του ποταμού Ευφράτη και της Εγγύς Ανατολής, μία διαδρομή ζωτικής σημασίας, προκειμένου να αποφεύγεται η έρημος Νεφούντ (Nefud).

Στην αρχαία Ελλάδα η πόλη ονομαζόταν Κάρραι και στην Πρώιμη Χριστιανική περίοδο Ελληνόπολις.

Οι Κάρρες βρίσκονται σε απόσταση 44 χιλιόμετρα, μισή ώρα δρόμο με το αυτοκίνητο, από την αρχαία ελληνική πόλη Έδεσσα (σημερινή Ούρφα), σε μία επίπεδη πεδιάδα, όπου πίσω από τα τείχη βρίσκουμε μία σειρά από ερειπωμένα σπίτια.

Η πόλη ήταν ένα από τα κύρια λατρευτικά κέντρα του θεού Σιν των Ελληνοσουμερίων της Μεσοποταμίας. Υπήρξε και λατρευτικό κέντρο των σημιτών Ασσυρίων καθώς και Νέο-Βαβυλωνιακών και Χαλδαϊκών θεοτήτων, ακόμη και κατά τα ρωμαϊκά χρόνια .

Ο αρχαίος ναός, αφιερωμένος στον θεό του Φεγγαριού Σιν, ξαναχτίστηκε από διάφορους βασιλιάδες, μεταξύ των οποίων τον Ασσύριο Ασσουρμπανιμπάλ ( 7ο αιώνας π.Χ. ) και τον Νέο-βαβυλώνιο Ναβονίδη ( 6ο αιώνας π.Χ. ).

Ο Ηρόδοτος αναφέρει πως η πόλη είχε στην εποχή του και ένα ναό προς τιμήν της Θεάς της Σελήνης.

Αργότερα υπήρξε κέντρο Ασσυρίων Χριστιανών, καθώς χτίστηκαν ελεύθερα εκκλησίες εκεί. Παρά ταύτα, πολλοί κάτοικοι, κατά τη χριστιανική περίοδο, είχαν διατηρήσει την αρχαία πίστη τους, καθώς και την πίστη σε αρχαίους θεούς της Μεσοποταμίας.

Η ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΗ ΕΔΕΣΣΑ

Η σύγχρονη κοντινή πόλη Ούρφα ή Σανλιούρφα (τουρκικά Şanlıurfa, συχνά αναφέρεται στην καθημερινή γλώσσα ως Ούρφα (Urfa), προηγουμένως ήταν γνωστή ως η ελληνική Έδεσσα), είναι μία κουρδική πόλη, πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας, στην Νοτιοανατολική Ανατολία, με συνολικό πληθυσμό της επαρχίας 1.762.075 κατοίκους («Τούρκοι», Κούρδοι, Ασσύριοι - εκτίμηση 2012). Η Ούρφα βρίσκεται περίπου ογδόντα χιλιόμετρα ανατολικά του ποταμού Ευφράτη. Η περιοχή χαρακτηρίζεται από ζεστά, ξηρά καλοκαίρια και δροσερούς, υγρούς χειμώνες.

Η πόλη Ούρφα έχει μείνει γνωστή με πολλά ονόματα στην ιστορία: Ուռհա (Ουρχάι) στα αρμενικά, Urhai στα συριακά, Riha στα κουρδικά, الرها (Ρουχά) στα αραβικά, Όρρα στα ελληνικά (αλλά και Ορρόα). Επίσης ήταν γνωστή στα ελληνικά ως Αντιόχεια επί Καλλιρρόη. Στην Βυζαντινή περίοδο μετονομάστηκε σε Ιουστινιανούπολη.

Πριν από την αρχή της τουρκικής κυριαρχίας ήταν ευρέως γνωστή σε όλο τον κόσμο με το όνομα που της δόθηκε από τους Έλληνες Σελευκίδες, Έδεσσα. Η Ούρφα μετονομάστηκε επίσημα πάλι σε Şanlıurfa (Ούρφα η ένδοξη) από τους Τούρκους το 1984, σε αναγνώριση μιας δήθεν τοπικής αντίστασης κατά τη διάρκεια του διαμελισμού των εδαφών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η καθαρά ιστορική περίοδος της Ελληνικής Έδεσσας (Σανλιούρφα) έχει καταγραφεί από τον 4ο αιώνα π.Χ., αλλά οι αναφορές για την περιοχή χρονολογούνται από το 9.000 π.Χ., καθώς υπάρχουν πολλές ενδείξεις, στις περιοχές κυρίως στο Ντουρού (Duru), στις Κάρρες (Harran) και στο Νεβαλή Κορή (Nevali Cori). Για παράδειγμα,έχουν ανακαλυφθεί τρεις νεολιθικές περιοχές: Γκεμπεκλή Τεπέ (Göbekli Tepe), Γκιουρτσού Τεπέ (Gürcütepe) και στην ίδια την πόλη Έδεσσα, όπου βρέθηκε κατά τη διάρκεια ανασκαφών (στην Μπαλίκ-Λιγκόλ-Balikligol), ένα μεγάλο άγαλμα από ασβεστόλιθο «το άγαλμα Ούρφα».

Είναι η περιοχή από όπου υπολογίζουν ότι ξεκίνησε η γεωργία, αφού βρίσκεται σε ένα εύφορο μέρος.

(Σύμφωνα με την τουρκική μουσουλμανική παράδοση Ούρφα είναι η βιβλική πόλη της Ουρ των Χαλδαίων, λόγω της γειτνίασης του με το βιβλικό χωριό Χαρράν. Ωστόσο, με βάση τα ιστορικά και αρχαιολογικά στοιχεία, η πόλη της Ουρ είναι σήμερα αποδεκτό πως βρίσκεται στο νότιο Ιράκ. Η Έδεσσα - Ούρφα πιθανολογείται, σύμφωνα με τις βιβλικές γραφές, πως είναι η γενέτειρα του, μη Ιουδαίου, Ιώβ - προσέξτε τα ελληνικά ονόματα των θυγατέρων του Ιώβ που αναφέρει η «Αγία Γραφή»: Ημέρα, Κασία, Αμαλθαίας Κέρας – η Αμάλθεια ήταν η γίδα η γαλουχούσα τον Δία !).

Για τους Αρμένιους, η Ούρφα θεωρείται ιερός τόπος, δεδομένου ότι πιστεύεται ότι το αρμενικό αλφάβητο εφευρέθηκε εκεί.

ΙΕΡΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΛΑΝΗΤΗΣ ΤΩΝ ΚΑΡΡΩΝ

Τα ερείπια της θρησκείας του Ιερού Ελληνικού Πλανήτη (-ή Sabiers), βρίσκονται στα 60 χιλιόμετρα απόσταση από τις Κάρρες. Σε μία έκταση ενός τετραγωνικού χιλιομέτρου – χίλια στρέμματα - περίπου, υπάρχουν πολλοί αρχαίοι ελληνικοί ναοί αφιερωμένοι στην θρησκεία του Ήλιου, της Σελήνης, του Δία, της Αφροδίτης, του Ερμή και του Κρόνου. Η τοπική θρησκεία Σαμπιέρ (Sabier) διατηρήθηκε ως τον 17ο αιώνα μ.Χ.

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΩΝ ΚΑΡΡΩΝ

Οι Κάρρες κατοικήθηκαν από Ελληνοπελασγούς αρχικά από την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (3.000 π.Χ).

Τα παλαιότερα ιστορικά αρχεία για την πόλη Κάρραι προέρχονται από τις επιγραφές Έμπλα (2.300 π.Χ.).Μέσω αυτών των επιγραφών, είναι γνωστό πως ένας βασιλιάς των Καρρών παντρεύτηκε μία πριγκίπισσα από το βασίλειο Έμπλα, την Ζουγκαλούν, η οποία έγινε «βασίλισσα των Καρρών» και το όνομά της εμφανίζεται σε ένα αριθμό κειμένων. Φαίνεται πως οι Κάρρες παρέμειναν ως επαρχία του βασιλείου της Έμπλα μέχρι το 2.000 π.Χ.

Γύρω από τις Κάρρες εγκαταστάθηκαν ημι-νομαδικές Ελληνοχουρριτικές φυλές το 2.000 π.Χ.

Βασιλικά γράμματα από την πόλη Μάρι, στο κέντρο της περιοχής του Ευφράτη, επιβεβαίωσαν πως η περιοχή γύρω από τον ποταμό Μπαλίκ (Balikh) ήταν υπό την κυριαρχία της Μάρι τον 19ο αιώνα π. Χ.

Από τον 19ο αιώνα π.Χ. και μετά οι Κάρρες έγιναν ένα σημαντικό εμπορικό κέντρο, λόγω της ιδανικής της θέσεως στον δρόμο προς την Ανατολή και δια μέσω του Τίγρη. Από εκεί οδηγείται κάποιος στην αρχαία Αντιόχεια, στην Νινευή και στο δέλτα της Βαβυλωνίας. Ο ρωμαίος ιστορικός Aμμιανός Μαρκελλίνος (330–391 μ.Χ.) έγραψε: «Από εδώ (τις Κάρρες) δύο διαφορετικοί βασιλικοί δρόμοι οδηγούν στην Περσία: ο ένας αριστερά δια μέσω της Aδιαβήνης και του άνω Τίγρη, ο άλλος δεξιά, δια μέσω της Ασσυρίας και διασχίζοντας τον Ευφράτη». Και επιπλέον η πόλη ήταν πέρασμα προς την Ελληνική Μαλάτεια και τη Μικρά Ασία. Στην σημαίνουσα θέση των Καρρών, αναφέρθηκε και ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος.

Η Περίοδος των Ελληνοχουρριτών, των Μιτάννι και των Χετταίων

Οι Κάρρες ήταν σημαντική ελληνοχουρριτική πόλη στην Χουρρίτικη περίοδο (1.800 – 1.500 π.Χ.) και στην περίοδο του βασιλείου των Μιτάννι (1.500 – 1.300 π.Χ.).  

Οι Κάρρες παραδόθηκαν στις φλόγες από τον στρατό των Χετταίων, κάτω από την ηγεσία του Πιγιασίλη, όταν προσπάθησαν να υποτάξουν τους Μιτάννι.

Αναφέρεται ακόμη και στη Βίβλο, αφού εκεί έμεινε ο Αβραάμ, φεύγοντας από την πόλη Ουρ των Χαλδαίων (Γέννεση 11:31-32 – περίπου το 1.480 π.Χ.). Κατά την Παλαιά Διαθήκη, στις Κάρρες ο Αβραάμ έζησε μέχρι τα 75 χρόνια του, όταν μετά από προσωπική εντολή από τον ίδιο τον Ιεχωβά, πήρε μαζί του τη γυναίκα του Σάρα, τον Λωτ, όλα τα υπάρχοντά τους και όλους τους υπηρέτες που είχαν αποκτήσει στην πόλη και έφυγαν για την Φιλισταία. Σε άλλα σημεία της Π. Διαθήκης αναφέρεται ότι σε ένα πηγάδι στις Κάρρες ο Ιακώβ συνάντησε τη Ραχήλ και τους βοσκούς, αλλά και ότι ο Αδάμ με την Εύα στις Κάρρες κατέφυγαν όταν εκδιώχθηκαν από τον Κήπο της Εδέμ.

Αν υπάρχουν ψήγματα αλήθειας στον μύθο του Αβραάμ, τότε η ιστορία θα έχει σχέση με τον σχηματισμό του βασιλείου των Μιτάννι υπό τον Κίρτα (1.500 π.Χ.). Οι Χετταίοι βοήθησαν την δημιουργία αυτού του κράτους από τους ντόπιους ελληνοχουρριτικούς πληθυσμούς της περιοχής, σαν αντίβαρο στους επιθετικούς σημιτικούς ασσυριακούς, αμορριτικούς και χαλδαϊκούς λαούς. Αυτό θα είχε σαν συνέπεια να εκδιωχθεί από τις Κάρρες κάθε εχθρική σημιτική φυλή. Ο Αβραάμ και η φάρα του, Αμορρίτες Χαλδαίοι στην καταγωγή, κακόφημοι στο επάγγελμα σαν αστρολόγοι και μάγοι, δεν μπορούσαν να μείνουν ούτε στιγμή στο νεοσχηματιζόμενο βασίλειο. Ακόμη και ο εκδιωγμός τους από την Ουρ της Σουμερίας πιθανόν να έχει σχέση με την ανάληψη της εξουσίας στην Βαβυλώνα από την Ελληνοκασσιτική φυλή το 1.595 ή το 1.531 π.Χ.

Ασσυριακή περίοδος

Ασσυριακές σφηνοειδείς επιγραφές ανάγουν την αρχή της πόλης των Καρρών στο 2.000 π.Χ. Κατά τον 18ο αιώνα π.Χ. ο βασιλιάς των Ασσυρίων Σαμσή -Aντάντ I (1.813 – 1.781 π.Χ.) έκανε επιχειρήσεις για να διασφαλίσει τον εμπορικό δρόμο μέσω των Καρρών.

Τον 13ο αιώνα π.Χ. ο βασιλιάς Aντάντ – Nιραρή I κατέλαβε το κάστρο Καρανή – Κάρραι (Kharani) και έκανε ασσυριακή επαρχία την περιοχή.

Η πόλη συχνά αναφέρεται στις ασσυριακές επιγραφές από την εποχή του Tιγλάθ – Πιλεσέρ I, γύρω στο 1.100 π.Χ. με το όνομα Χαρανού (Ηarrānu), που σημαίνει «δρόμος, μονοπάτι, ταξίδι». Λέγεται πως υπήρχαν πολλοί ελέφαντες εκείνη την εποχή στην περιοχή. Στην περίοδο αυτή ήταν μία σημαντική πόλη, στο δρόμο προς την Δαμασκό, την Νινευή και την Καρχεμίς.

Τον 10ο αιώνα, οι επιγραφές αναφέρουν πως οι Κάρρες κέρδισαν κάποια προνόμια ελευθερίας και απαλλάχτηκαν από την στρατιωτική υποχρέωση. Αλλά αργότερα, το 763 π.Χ. λόγω κάποιας επαναστατικής δράσης κατά του ζυγού των Ασσυρίων, τα προνόμια αφαιρέθηκαν. Ο Σαργών II τα επανέφερε στα τέλη του 8ου αιώνα.

Ο βασιλιάς των Ασσυρίων, Ασσουρμπανιμπάλ, είχε εδώ την πρωτεύουσά του, κατά την περίοδο της βασιλείας του, τον 7ο αιώνα π. Χ.

Οι Κάρρες ήταν η τελευταία πόλη της Ασσυριακής αυτοκρατορίας που έπεσε στα χέρια των Περσών.

Το 331 π.Χ. οι Κάρρες απελευθερώθηκαν από τον Μεγάλο Αλέξανδρο. Μετά τον θάνατό του ήταν ελεύθερη Ελληνική πόλη για 300 χρόνια και την κυβερνούσαν οι Έλληνες Σελευκίδες, οι οποίοι εγκατέστησαν εκεί μακεδονική στρατιωτική φρουρά.

Αργότερα αποτέλεσε τμήμα της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Στις Κάρρες το 53 π.Χ. ο ρωμαϊκός στρατός, υπό την ηγεσία του Μάρκου Λικίνιου Κράσσου, γνώρισε ταπεινωτική ήττα από τους Πάρθους. Εδώ δολοφονήθηκε το 217 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Καρακάλλας. Στη συνέχεια πέρασε στην κυριαρχία της Περσικής αυτοκρατορίας των Σασσανιδών και αργότερα επανήλθε στην κυριαρχία της Ελληνικής ''Βυζαντινής'' αυτοκρατορίας. Κατά την πρωτοβυζαντινή περίοδο στις Κάρρες βρισκόταν τα σύνορα της ''Βυζαντινής'' αυτοκρατορίας με τους Πέρσες.

Με την επικράτηση του Χριστιανισμού και τον συστηματικό διωγμό της ελληνικής φιλοσοφίας και επιστήμης από τους «πνευματικούς ισραηλίτες», όπως υπερήφανα αυτοαποκαλούνται οι χριστιανοί, εκεί κατέφυγαν οι τελευταίοι ΕΛΛΗΝΕΣ νεοπλατωνικοί φιλόσοφοι. Επιπλέον, μια μορφή χριστιανικού Γνωστικισμού γεννήθηκε στη πόλη των Καρρών.

Αργότερα αποτέλεσε βασική πόλη του αραβικού χαλιφάτου των Ομεϋαδών.

Την εποχή των Ομεϋαδών γνώρισε μεγάλη ακμή και αποτέλεσε κέντρο μετάφρασης των ελληνικών βιβλίων στην αραβική γλώσσα.

Σήμερα η πανάρχαια ένδοξη ελληνική πόλη Κάρραι – Ελληνόπολις βρωμίζεται από την παρουσία ομώνυμου «τουρκικού χωριού» (με επίσημη τουρκική ονομασία Αλτινμπασάκ – Altınbaşak).

Αχ αυτή η δειλία! Πάει και παραλία!

ΔΕΙΛΙΑ
Ναι, το δειλό παιδί είναι δειλό 12 μήνες το χρόνο, χωρίς εξαίρεση το καλοκαίρι! Οι γονείς φοβούνται ότι η δειλία είναι κάτι πολύ κακό για το παιδί τους, και το παιδάκι αγχώνεται επειδή οι γονείς του είναι αγχωμένοι! Έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος που χρειάζεται να σπάσει.

Δειλία σημαίνει ότι το παιδί έχει υπερβολικό άγχος όταν αντιμετωπίζει νέες εμπειρίες, καταστάσεις, άτομα ή περιβάλλον. Το κάθε παιδί έχει και λίγο διαφορετικό τρόπο να εκφράζει τη δειλία του: σας αρπάζει από το πόδι και κρεμιέται πάνω σας, δε θέλει να συμμετάσχει σε ομαδικές δραστηριότητες που του αρέσουν, δε χαιρετάει ή δεν απαντάει όταν του απευθύνουν το λόγο, κρύβεται όταν έρχονται επισκέπτες, δυσκολεύεται να κάνει καινούργιους φίλους ή να ευχαριστηθεί σε έναν καινούργιο παιδότοπο ή την πρώτη φορά που δοκιμάζει μια νέα εμπειρία (η οποία στη συνέχεια είναι πολύ πιθανό ότι θα του αρέσει).

Να θυμάστε ότι η δειλία έχει γενετικό υπόβαθρο: αυτό σημαίνει ότι κάποιος στο άμεσο οικογενειακό σας περιβάλλον επίσης χαρακτηρίζεται από δειλία (ή ήταν δειλός όταν ήταν μικρός, αλλά τώρα το ξεπέρασε!).

Πώς να Βοηθήσετε το Δειλό Παιδί το Καλοκαίρι
Καταρχήν σταματήστε να αποκαλείτε το παιδί σας «δειλό». Το μόνο που κάνει αυτή η ταμπέλα είναι να ωθεί το παιδί σας να κλειστεί ακόμα περισσότερο στο καβούκι του και του δίνει ‘άδεια’ να συνεχίσει την δειλή συμπεριφορά του.

- Μην περιμένετε ότι επειδή είναι καλοκαίρι, είστε σε διακοπές, χαλαροί, με αγαπημένους φίλους, κλπ ότι το παιδί σας θα αλλάξει και θα γίνει πιο κοινωνικό. Είναι πιθανό ότι η αλλαγή ρουτίνας και σκηνικού θα αγχώσει περισσότερο το παιδί σας και η δειλία του θα είναι εντονότερη.

- Σταματήστε να υπερ-προστατεύετε το παιδί σας. Μην ορμάτε να απαντήσετε στη θέση του ή να το βοηθήσετε όταν βρίσκεται σε δύσκολη θέση –τύπου το ρωτάνε στο ξενοδοχείο πώς το λένε ή πόσο χρονών είναι. Αντί να απαντήσετε στη θέση του, ενθαρρύνετέ το να δώσει μια απάντηση, έστω και μέσα από τα δόντια του. Θυμίστε του να κοιτάξει τον συνομιλητή του στα μάτια και επαινέστε την προσπάθεια, ΟΧΙ το τελικό αποτέλεσμα (δηλαδή λέτε «μπράβο, πολύ καλή προσπάθεια!» ακόμα και αν μουρμούρισε το όνομά του χωρίς να κοιτάει τον συνομιλητή του).

- Δώστε μικρή ώθηση στο δειλό παιδί. Για παράδειγμα, στο εστιατόριο ωθήστε το να ζητήσει κάτι που επιθυμεί το ίδιο από τον σερβιτόρο. Εν ανάγκη, κάντε εσείς την αρχή λέγοντας «ο γιος μου θέλει να παραγγείλει κάτι..». Οι περισσότεροι ενήλικες έχουν την ευαισθησία να χαμογελάσουν και να βοηθήσουν το δειλό παιδί.

- Αφιερώστε χρόνο στο δειλό παιδί: χτίστε μαζί του ένα κάστρο στην άμμο, κάντε αποτυπώματα των σωμάτων σας, στείλτε το να μαζέψει λευκά βότσαλα, κοχύλια, κλπ. Συγχαρείτε το για την προσπάθεια και τα ‘κατορθώματά’ του: φωτογραφίστε αυτά που έφτιαξε, μοιραστείτε τις φωτογραφίες με συγγενείς και φίλους, κάντε το παιδί σας να νιώσει σημαντικό!

- Κάντε την αρχή! Η μεγάλη μου κόρη όταν ήταν μικρή –και δειλή!- μου ζητούσε στην παιδική χαρά «μαμά, σε παρακαλώ κάνε μου εσύ την αρχή» όταν έβλεπε άλλα κοριτσάκια να παίζουν κάτι που της άρεσε. Έτσι, πήγαινα κοντά τους και έκανα τις συστάσεις και βοηθούσα την κόρη μου να μπει στην ομάδα. Λίγα λεπτά αργότερα είχαν γίνει καλύτερες φίλες! Δοκιμάστε αυτή τη μέθοδο στην παραλία!

- Δείξτε με τη συμπεριφορά σας την κοινωνικότητά σας: να θυμάστε ότι τα παιδιά μαθαίνουν παρατηρώντας τους γονείς τους και το περιβάλλον τους. Αδράξτε την ευκαιρία να μιλήσετε με σερβιτόρους, υπαλλήλους στο ξενοδοχείο, σε κάποιο μαγαζί, ή άλλα άτομα που συναντάτε στις διακοπές: μιλήστε για τον καιρό, για το φαγητό, για κάτι ανώδυνο, ώστε να δείξετε στο παιδί ότι η ψιλοκουβέντα και οι νέες γνωριμίες δεν είναι και τίποτα τρομερό! Επίσης, μπορείτε να κάνετε ένα κομπλιμέντο τύπου «δες τι ωραίο κοκαλάκι φοράει στα μαλλιά της η κυρία, θα σου ταίριαζε κι εσένα», ώστε να συμπεριλάβετε το παιδί στη συζήτηση, χωρίς όμως να πρέπει να απαντήσει άμεσα στη συγκεκριμένη κυρία.

- Επίσης, μη χάνετε ευκαιρίες να συζητάτε για κοινωνικές σχέσεις, να του λέτε πώς κάνατε εσείς οι ίδιοι φίλους, τι κάνατε εσείς όταν ήσασταν παιδί. Βάλτε μια δόση ‘διδασκαλίας’, δηλαδή φροντίστε οι ιστορίες σας να έχουν κάποιο θετικό μήνυμα που μπορεί να πάρει το παιδί.

- Διδάξτε στο παιδί σας τρόπους να δαμάσει το άγχος του: «καταλαβαίνω ότι μερικές φορές ντρέπεσαι πολύ. Θα σε βοηθήσει αν πάρεις μερικές βαθιές ανάσες έτσι» και του δείχνετε.

- Αποκτήστε την καλή συνήθεια να αποδέχεστε το συναίσθημα της δειλίας αλλά να το συγκρίνετε με το τελικό αποτέλεσμα της προσπάθειας του παιδιού: «καταλαβαίνω ότι στην αρχή ήσουν λιγάκι ντροπαλή, αλλά μετά όταν μπήκες στην ομάδα των παιδιών και παίξατε κρυφτό φαινόταν ότι περνούσες τέλεια»!

Διαλέξτε Αγάπη, Ηρεμία, Χαρά!

Νοερή Απεικόνιση - Ένας τρόπος για να ξαναγγίξουμε τα όνειρά μας

Υπάρχουν όνειρα ζωής που τα αφήσατε πίσω. Επιτρέψατε να ξεχαστούν. Αυτό ήταν μία μικρή προδοσία σε εσάς. Ποιο είναι το όνειρο που θέλετε να κατακτήσετε; Βρείτε το και αισθανθείτε σίγουρη για αυτό που θέλετε. Μην πέσετε στη παγίδα να πείτε αμάξι, σύντροφο και ότι άλλο επιθυμείτε. Θα δουλέψουμε την επιθυμία σας με ένα άλλο τρόπο, πιο βαθύ. Ας δούμε ένα παράδειγμα. Ποθείτε να αποκτήσετε ένα σύντροφο. Δεν εστιάζεστε μόνο σε αυτό, αναλογιστείτε τι ποιότητες χρειάζεστε για να τον έλξετε. Να ανοίξετε το επικοινωνιακό σας κομμάτι; να αφυπνίσετε την ενέργεια;

Αρχίστε να ενδυναμώνετε το κομμάτι του εαυτού σας που είναι αδύναμο, που σας βάζει τρικλοποδιά, γιατί ότι και να ξεκινήσετε το κομμάτι αυτό δεν νιώθει ικανό να συνεχίσει. Το πρώτο λοιπόν που χρειάζεται να αντιληφθείτε είναι τι σας λέει η αυτόματη σκέψη. «δεν θα τα καταφέρεις», «ποιος θα διαλέξει εσένα;»

Αυτές οι σκέψεις οι οποίες κρύβουν ριζωμένες πεποιθήσεις δεν βοηθούν να γειωθεί τίποτα θετικό στο πεδίο σας. Κάθε φορά που αντιλαμβάνεστε μια τέτοια σκέψη αλλάξτε άμεσα την εικόνα βλέποντας κάτι θετικό για εσάς.

Ότι βάλετε στόχο φροντίστε να το οραματίζεστε καθημερινά δουλεύοντάς το με όλες τις αισθήσεις σας. Μία ακόμη εξαιρετική άσκηση, είναι μόλις ξυπνάτε το πρωί να πηγαίνετε στον καθρέπτη σας και να ρωτάτε τον εαυτό σας «Τι χρειάζομαι σήμερα για να μου φέρει πιο κοντά το στόχο μου;» Αυτή η άσκηση είναι μία δέσμευση που χρειάζεται να κάνετε κάθε μέρα και να κάνετε πράξη ότι σας ζητήσει το υποσυνείδητο. Δεν πρέπει να σπάσετε για κανένα λόγο την ενέργεια εμπιστοσύνης και έλξης που καλείτε.

Σημαντικό είναι, πριν ξεκινήσετε αυτή τη δέσμευση, να δηλώσετε στον εαυτό σας, ότι θα κάνει μόνο ότι είναι καλό για εσάς, που σας κρατά ασφαλή, προστατευμένη, υγιή και χαρούμενη.

Ανακεφαλαιώνοντας ο τρόπος για να έλξετε δεν είναι μόνο η εστίαση στο αντικείμενο του πόθου σας αλλά η εσωτερική ενδυνάμωση πληγωμένων ή αδύναμων σημείων σας. Η καθημερινή φροντίδα του εαυτού σας, η αγάπη για εσάς, η πίστη στα όνειρά σας είναι ο πιο ισχυρός μαγνήτης προσέλκυσης.

Πώς να παίρνεις πάντα αυτό που θέλεις

Κανένας από τους στόχους μας δεν θα πετύχει αν δεν ξεκινήσουμε από κάποιους βασικούς κανόνες.

Πραγματικά, θα το επαναλαμβάνω συνέχεια: αγαπήστε τον εαυτό σας. Αν δεν ξεκινήσετε από αυτό το σημείο της αυτο-αποδοχής είναι αδύνατον να έρθουν θετικά πράγματα στη ζωή σας. Και να έρθουν θα κρατήσουν πολύ λίγο.

Το πρώτο βήμα έχει να κάνει με όρια. Πόσο πρέπει να δίνετε, πόσο να παίρνετε, που να σταματάτε. Αν προσπαθείτε να κάνετε τα πάντα στους άλλους για να αποδείξετε «πόσο χρήσιμοι» είστε ώστε να σας αγαπούν, λυπάμαι αλλά μόλις προδώσατε τον εαυτό σας. Όχι μόνο δεν πήρατε αγάπη αλλά σπαταλήσατε και όση είχατε μέσα σε αυτή την υπερκατανάλωση. Μάθετε να λέτε όχι.

Δεύτερο βήμα: κάθε στιγμή η ζωή μας δίνει επιλογές. Αυτές οι επιλογές στο τέλος της ημέρας είναι μία μικρογραφία της ζωής σας. Παρατηρείστε, εμβαθύνετε, πως τελικά χειρίζεστε τις επιλογές σας; Επιλέγετε κάτι επιφανειακό για να καλύψετε την ανασφάλεια και το φόβο ή εμβαθύνετε αντικρίζοντας τα σημεία φόβου; Αυτές οι μικρές ή μεγάλες επιλογές της στιγμής και της ημέρας θα γίνουν επιλογές ζωής γιατί τελικά μαζεύονται και σε ένα κοινό άθροισμα εκπορεύουν το αποτέλεσμα της ποιότητας της ζωής σας.

Τρίτο βήμα: η συμπόνια είναι καθοριστική για όποια απόφαση ή κίνηση και αν κάνετε στη ζωή σας. Δεν χρειάζεται να επιλέγετε καταστάσεις που έχουν πόνο. Φαντάζομαι είχατε αρκετό. Επιλέξτε για τον εαυτό σας, μέσα από τη συμπόνια, η οποία εμπεριέχει αγάπη, κατανόηση, αποδοχή. Χωρίς αυτές τις ποιότητες πολύ γρήγορα θα καταρρεύσει όποιο οικοδόμημα και να χτίσετε γιατί πολύ απλά από κάτω θα υπάρχει πίεση που θα δημιουργεί θυμό άρα αυτόματα θα οδηγηθείτε στην αντίδραση.

Καθημερινά, μικρά βήματα, θα χτίσουν τελικά μία άλλη αντίληψη ζωής. Επιλέξτε καθημερινά να αθλείστε. Αν δεν μπορείτε, κάντε τις δουλειές σας με τα πόδια. Φροντίστε να τρέφεστε υγιεινά και να πίνετε φρέσκους χυμούς. Διαλογιστείτε καθημερινά πριν κοιμηθείτε, βλέποντας προς τα πίσω πως χειριστήκατε την ημέρα σας. Δημιουργήστε καθημερινά μικρά οράματα που σας οδηγούν σε κάποιο μεγαλύτερο, πολύ σημαντικό για εσάς.

Το όραμα μπορεί να είναι κινητήριος δύναμη ή η μεγαλύτερη παγίδα. Για αυτό πάντα να βάζετε μικρούς στόχους που πάνε προς αυτό και όχι μεγάλα άλματα στα οποία μπορεί να χαθείτε. Μείνετε σταθεροί στα όρια που έχετε θέσει και υπενθυμίζετε στον εαυτό σας συνεχώς πόσο τον αγαπάτε. Μέσα από πράξεις που δηλώνουν μέσα σας την έννοια σας για εσάς. Επιλέξτε να είναι γύρω σας άνθρωποι υποστηρικτικοί και μην επιτρέψετε καμία μορφή ψυχικής κακοποίησης έστω κι αν βαφτίζεται «μαύρο χιούμορ». Πιστέψτε στο όραμά σας και πραγματικά η ζωή θα σας φέρει δώρα γιατί και εσείς είστε ένα δώρο για την ύπαρξη.

Να το φιλήσω να περάσει- συγχρονισμένη Υπερδύναμη

Το φιλί είναι στοχευμένη δύναμη μέσα από πολύ αγάπη για να δημιουργήσει το βάλσαμο στον πόνο.

Αυτή ήταν μία κίνηση που έκανε και κάνει κάθε μαμά πάνω στον πόνο του παιδιού της. Εκείνη τη στιγμή τα χείλια έχουν την ιδιότητα να απορροφούν τον πόνο.

Μέσω του φιλιού, η μαμά, έχει τη δυνατότητα εκείνη την ώρα να απομονώσει το οξυγόνο από το σημείο του πόνου. Όπου το οξυγόνο είναι αυτό που δίνει παράταση στον πόνο. Για εκείνα τα «μαγικά» λεπτά λοιπόν το φιλί της μαμάς είναι βάλσαμο.

Όχι δεν είναι μόνο το φιλί, αλλά είναι και η πρόθεση της εσωτερικής διάθεσης για παυσίπονο. Όλο αυτό το τόσο στοχευμένο παυσίπονο που συγχρονίζει ολόκληρη την ύπαρξης της μαμάς. Η μαμά μέσω του φιλιού συγχρονίζεται απόλυτα με το σώμα της, την ψυχή της, το συναίσθημά της, τις σκέψεις της και την καρδιά της. Πέντε δυνάμεις δεμένες με το φιλί της ανακούφισης.

Είναι το φιλί βάλσαμο; Είναι παυσίπονο πόνου;
Μόνο η αγνότητα μπορεί να το βιώσει αυτό, σε συνδυασμό με την τρυφερότητα. Δύο ορμόνες που ρέουν εκείνη τη μοναδική στιγμή με την σεροτονίνη και την οξυτοκίνη. Η αγνότητα και τη τρυφερότητα είναι δύο Υπερ- δυνάμεις οι οποίες είναι αυτές που θα πουν στο βουνό, να μετατοπιστεί και το βουνό θα το κάνει. Γιατί η αγνότητα και η τρυφερότητα δεν συνεργάζονται ποτέ με τον δόλο. Όταν ο άνθρωπος καταφέρει να ενεργοποιήσει ταυτόχρονα αυτές τις δύο υπερδυνάμεις, τότε όλη αυτή η πρόθεσή συνεργάζεται αυτόματα.

Έτσι ένα απλό φιλί από μόνο του δεν μπορεί να κάνει κάτι. Θέλει να έχει μέσα του τα στοιχεία της αγνής αγάπης. Όπου όταν το φιλί συνδεθεί και με το άγγιγμα της αγάπης έρχεται η ηρεμία στον πόνο.

Γιατί αφήνει πληγές η πρώτη φορά στο σεξ;

Χαραγμένη στη μνήμη των περισσοτέρων είναι η πρώτη ερωτική επαφή. Ο τόπος, ο χρόνος, οι συνθήκες και πάνω απ’ όλα το πρόσωπο με το οποίο μοιραστήκαμε την κορυφαία αυτή εμπειρία είναι από τις μνήμες που δεν ξεθωριάζουν εύκολα.

Η αλήθεια πάντως είναι, όπως προκύπτει από τις επιστημονικές έρευνες, ότι η πρώτη φορά είναι επώδυνη τόσο για τον άνδρα όσο και για την γυναίκα.

Παρόλα αυτά για τα σημερινά παιδιά πότε είναι η πρώτη τους φορά; Ποιες συμβουλές δίνουν οι ειδικοί; Τι πρέπει να προσέξουν;

Η ηλικία της πρώτης φοράς φαίνεται ότι είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το κοινωνικό γίγνεσθαι. Έτσι πριν από μερικές δεκαετίες η ηλικία της πρώτης σεξουαλικής επαφής ήταν για τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης γύρω στα δεκαέξι (16) χρόνια ενώ τώρα οι έφηβοι έχουν την πρώτη τους ερωτική εμπειρία, πριν τελειώσουν το λύκειο. Ωστόσο υπάρχει κι ένα σημαντικό ποσοστό των εφήβων που αγγίζει το 25%, το οποίο κάνει σεξ για πρώτη φορά μετά τα 25 έτη.

Έρευνα που πραγματοποίησε το Ελληνικό Σεξολογικό Ινστιτούτο σε συνεργασία με τη Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Πατρών, στην οποία συμμετείχαν 500 άνδρες και 300 γυναίκες, ηλικίας 20 έως 25 ετών, σπουδαστές ΤΕΙ, έδειξε ότι η μέση ηλικία της πρώτης ολοκληρωμένης ερωτικής επαφής ήταν τα 18,8 έτη για τους άνδρες και τα 18,2 χρόνια γαι τις γυναίκες.

Πάντως χαρακτηριστικό είναι ότι ένας στους δυο έφηβους και οι τρεις στις πέντε έφηβες αναφέρουν ότι η πρώτη τους προσπάθεια για ολοκληρωμένη ερωτική επαφή ήταν αποτυχημένη και χωρίς τα αποτελέσματα τα οποία είχαν φανταστεί και ονειρευτεί.

Σύμφωνα με σχετική μελέτη από τη Meston, το κίνητρο της πρώτης σεξουαλικής επαφής είναι μεταξύ άλλων:

- Η ανθρώπινη περιέργεια
- Γιατί άλλοι συμμαθητές το έχουν ήδη κάνει
- Για να δείξεις ότι είσαι προοδευτικός
- Η απαίτηση του φίλου (Για να διατηρηθεί η σχέση)
- Η εκτόνωση μιας ανάγκης

Άλλα ήθη και έθιμα

Πρόσφατη έρευνα στις ΗΠΑ έδειξε πώς με την συμπλήρωση της ηλικίας των 15 ετών, 20% των κοριτσιών και 30% των αγοριών είχαν ήδη τουλάχιστον μια ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή. Την περίοδο 1986 – 1996, το 14% των γεννήσεων στις ΗΠΑ ήταν από μητέρες κάτω της ηλικίας των 18 ετών.

Βραζιλία

Μελέτη που έγινε στη Βραζιλία , στα σχολεία μέσης εκπαίδευσης, κατέδειξε ότι το 47% των αγοριών και το 32% των κοριτσιών είχαν τη πρώτη τους σεξουαλική επαφή πριν την ηλικία των δεκατεσσάρων (14) ετών.

Χωρίς προφυλάξεις

Άλλη έρευνα του πανεπιστημίου Columbus έδειξε πως λιγότερο από το 50% των νέων χρησιμοποιεί προφυλακτικό τόσο την πρώτη φορά, όσο και αυτές που ακολουθούν, αν και σχετική συγκριτική μελέτη της Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου στο Aarhus της Δανίας ανάμεσα στη δεκαετία του '80 και του ΄90 έδειξε πως ο φόβος μετάδοσης του AIDS έχει αρχίσει να κάνει τους νέους περισσότερο υπεύθυνους, ως προς την προφύλαξη της υγείας τους.

Συμβουλές για την «πρώτη φορά»:

Το Κέντρο Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας της Ελλάδας συμβουλεύει:

- Δε θα γίνεις ξαφνικά άντρας ή γυναίκα, επειδή έχεις μία σεξουαλική εμπειρία.

- Αν δεν εμπιστεύεσαι ή δεν εκτιμάς το/ τη σύντροφό σου ή εκείνος/εκείνη δε σε σέβεται ή δε σε εκτιμά, πιθανόν να σε κάνει να το μετανιώσεις.

- Η αμηχανία είναι απόλυτα φυσιολογική. Είναι λογικό να μην αισθάνεσαι άνετα. Μην προσποιείσαι κάτι, που... δεν είσαι.

- Η εγκυμοσύνη μπορεί να προκύψει ακόμα και την πρώτη φορά. Χρησιμοποιείστε προφυλάξεις.

- Το προφυλακτικό είναι απαραίτητο για την υγεία και των δυο σας. Φροντίστε να μη σκιστεί.

Απενεργοποίηση

Μήπως πρέπει να
απενεργοποιήσεις
ορισμένα συναισθήματα,
που αποδείχτηκαν
υπερβολικά και ανώφελα;

Η γενναιοδωρία φίλε έχει κάποια όρια
κάποια όρια …
Κάποια στοπ.
Όταν τα ξεπεράσεις ξέρεις
που οδηγείσαι ;

Στον διασυρμό και στην
αυτοκαταστροφή.
Ετσι είναι. Κι ας μη σ’αρέσει να το δεις.

Ποίημα στους Φίλους

Δεν μπορώ να σου δώσω λύσεις για όλα τα προβλήματα της ζωής,ούτε έχω απαντήσεις για τις αμφιβολίες ή τους φόβους σου, αλλά μπορώ να σε ακούσω και να τα μοιραστώ μαζί σου.

Δεν μπορώ ν’αλλάξω το παρελθόν σου ούτε το μέλλον σου. Αλλά όταν με χρειάζεσαι θα είμαι δίπλα σου.

Δεν μπορώ να αποτρέψω να μη σκοντάψεις. Μόνο μπορώ να σου προσφέρω το χέρι μου για να κρατηθείς και να μη πέσεις.

Οι χαρές σου,οι θρίαμβοι και οι επιτυχίες σου δεν είναι δικά μου. Αλλά χαίρομαι ειλικρινά να σε βλέπω ευτυχισμένο.

Δεν κρίνω τις αποφάσεις που παίρνεις στη ζωή. Περιορίζομαι στο να σε στηρίζω, να σε παροτρύνω και να σε βοηθώ όταν μου το ζητάς.

Δεν μπορώ να σου χαράζω όρια που μέσα τους οφείλεις να κινείσαι,αλλά σου προσφέρω αυτό το χώρο τον απαραίτητο για να αναπτυχθείς.

Δεν μπορώ να αποτρέψω τον πόνο σου όταν κάποια λύπη σου σχίζει την καρδιά, αλλά μπορώ να κλάψω μαζί σου και να μαζέψω τα κομμάτια για να τη φτιάξω από την αρχή.

Δεν μπορώ να σου πω ποιός είσαι ούτε ποιός θα όφειλες να είσαι. Μονάχα μπορώ να σ’αγαπώ όπως είσαι και να’μαι φίλος σου.

Αυτές τις μέρες σκέφτηκα τους φίλους και τις φίλες μου.Δεν ήσουν ψηλά ούτε χαμηλά ούτε στη μέση. Δεν ήσουν στην αρχή ούτε στο τέλος της λίστας. Δεν ήσουν το νούμερο ένα ούτε το τελικό, ούτε διεκδικώ να’μαι πρώτος,δεύτερος ή ο τρίτος στη δική σου. Φτάνει που με θες για φίλο. Ευχαριστώ που’μαι αυτό.

Να επιστρέφεις στην αγάπη

Φεύγω. Κάθε μέρα, κάθε ώρα φεύγεις.
Η σκηνή της μεγάλης εξόδου έχει παίξει στο μυαλό σου δεκάδες φορές.
Μια ανάσα πριν το τέλος η φωνή σου υψώνεται μα δεν την ακούς.
Η βαλίτσα σου από καιρό στο διάδρομο έτοιμη.
Μέχρι ποιο σημείο τελικά η αγάπη είναι ικανή να ξεπερνά τις διαφορές και να παραβλέπει το τέλος;
Πότε φεύγεις, πότε τα αφήνεις όλα πίσω σου κυριολεκτικά, τα ανατινάζεις όλα στον αέρα και δε σε νοιάζει πια;
Η υπομονή μοιάζει με τεντωμένο σχοινί και το ποντίκι που τρέχει στους διαδρόμους της καρδιάς σου ροκανίζει όση σου έχει απομείνει. Μια λεπτή ίνα σε κρατάει εκεί και αυτή την ακούς να σπάει.
Φεύγω, δηλώνεις με απόλυτη ψυχραιμία και αποφασιστικότητα.
Ένα «φεύγω» από μια κοινή ζωή, από μια κοινή καθημερινότητα η οποία από μοίρασμα έγινε ένας εξαντλητικός αγώνας αποφυγής της όποιας συνάντησης και ακαριαίας σύγκρουσης.
Πόση δύναμη θέλει να αποχωρήσεις και να προχωρήσεις;
Ο εγωισμός κυριαρχεί όπως είθισται και δε χωράει συναισθηματισμούς. Σε ρουφάει στη δίνη του, σου γνέφει πως οι κοινόχρηστοι χώροι των έσω σου έχουν καταργηθεί από καιρό.
Δεν χωράει άλλος από εσένα και δίνεις έξωση στον άνθρωπο που κάποτε υπήρξε ελεύθερή σου επιλογή, σε αυτόν που γέμιζε το κενό με μια απροσδιόριστη ευτυχία.

Πού πας; Δεn ξέρεις. Δε σε νοιάζει. Μόνο να φύγεις. Από αυτά τα όνειρα για δύο που τώρα φαντάζουν εφιάλτης. Η απόδραση από την φυλακή.
Ένα σπίτι, μια ζωή που έγινε αντιπαράθεση θέλω, επιθυμιών, ζητούμενων, στόχων.
Η κοινωνική σύμβαση που υπέγραψες και μετατράπηκε σε συμβόλαιο θανάτου, την σκίζεις και το κάνεις κομφετί.
Κανένα χέρι δεν απλώνεται να σε σταματήσει.
Δε το επιτρέπουν οι συνθήκες.
Βυθισμένος στον καναπέ, ο άλλος άνθρωπος, το άλλο σου μισό, κάθεται και σε παρακολουθεί σαν να είσαι μαγική εικόνα. «Θα γυρίσει!», σκέφτεται. Και καθησυχάζεται στην αναμονή.
Σκοτώνει κάθε τι δικό σου, παρηγοριά μέχρι να επιστρέψεις.
Πώς πέρασαν τα χρόνια και λέξη δεν είπατε; Λέξεις που θα είχαν αλλάξει την πορεία, και η πορεία ξέρεις πως κρίνεται εκ του αποτελέσματος.
Λέξεις που φτιάχνουν φράσεις όπως «δεν αντέχω άλλο», «σ΄ αγαπάω», »έλα να αλλάξουμε τον κόσμο». Τις κλείσατε σε συρτάρια και τις αφήσατε εκεί, σκονισμένες, παρατημένες, μόνες. Δολοφόνοι του έρωτα, συνεργοί στο έγκλημα.
Κανένας έρωτας από μόνος του δεν είναι ικανός να νικήσει τον χρόνο, τη φθορά που επέρχεται, την προσωπική αλλαγή ή εξέλιξη.
Κανείς. Οι συμμετέχοντες έχουν πάσα ευθύνη για τη διάρκεια και την ποιότητα του συναισθήματος.
Δεν διδάσκεται σε σχολεία αυτή η σοφία και η αμάθεια είναι επικίνδυνο πεδίο.
Οι άνθρωποι γινόμαστε «ένα» για να καταδικάσουμε τη μοναξιά, να την εξορίσουμε σε μια μακρινή άγονη χώρα. Αυτό που καταφέρνουμε όμως είναι να περπατάμε σε δύσβατα μονοπάτια σύριζα σε γκρεμό. Δε χωράνε δυο, ένας πρέπει να πέσει στο κενό.
Ο θάνατος σου η ζωή μου. Αυτό είναι το παιχνίδι, σκληρό και απόλυτο.
«Φεύγω» μονολογείς και η ανακούφιση γράφει μέσα σου και στο πρόσωπό σου.
Η πόρτα κλείνει σχεδόν αθόρυβα πίσω σου. Δεν έχεις θυμό. Δεν φεύγεις εν βρασμώ.
Οι δρόμοι σε πηγαίνουν, δε σε νοιάζει που, αρκεί που αναπνέεις χωρίς προσπάθεια.
Σταματάς για λίγο σε μια στάση λεωφορείου. Το πρώτο αστικό που θα σταματήσει το παίρνεις και φεύγεις.

Περιμένεις. Περιμένει. Θα επιστρέψεις; Να επιστρέψεις.

Οι φάλαινες που σε κάνουν να βλέπεις… κύκλους

Ένα πολύ ωραίο βίντεο με ιαπωνικές φάλαινες Μπελούγκα οι οποίες έχουν μάθει να κάνουν κύκλους στο νερό με τον φυσητήρα τους.