ΡΗΤΟΡΙΚΗ: ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ - Πρὸς τὴν ἐπιστολήν (15-19)

[15] Εἰ δέ τις ὑμῶν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τὸν Φίλιππον ὁρῶν εὐτυχοῦντα φοβερὸν εἶναι νομίζει καὶ δυσπολέμητον, σώφρονος μὲν ἀνδρὸς χρῆται προνοίᾳ· μεγάλη γὰρ ῥοπή, μᾶλλον δὲ τὸ ὅλον ἡ τύχη ἐστὶ πρὸς ἅπαντα τὰ τῶν ἀνθρώπων πράγματα· κατὰ πολλοὺς μέντοι τρόπους ἕλοιτ᾽ ἄν τις οὐχ ἧττον τὴν ἡμετέραν εὐτυχίαν ἢ τὴν ἐκείνου.

[16] παρά τε γὰρ τῶν προγόνων ἐκ πλείονος χρόνου παρειλήφαμεν τὴν εὐδαιμονίαν οὐ τούτου μόνον, ἀλλὰ συνελόντι φράσαι πάντων τῶν ἐν Μακεδονίᾳ βασιλευσάντων· κἀκεῖνοι μὲν Ἀθηναίοις φόρους ἤνεγκαν, ἡ δ᾽ ἡμετέρα πόλις οὐδενί πω τῶν ἁπάντων. ἔτι δὲ τοσούτῳ πλείους ἀφορμὰς αὐτοῦ πρὸς τὴν τῶν θεῶν εὔνοιαν ἔχομεν, ὅσῳ διατελοῦμεν εὐσεβέστερα καὶ δικαιότερα πράττοντες.

[17] τί ποτ᾽ οὖν ἐκεῖνος ἐν τῷ προτέρῳ πολέμῳ πλείω κατώρθωσεν ἡμῶν; ὅτι, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, (παρρησιάσομαι γὰρ πρὸς ὑμᾶς) ὁ μὲν αὐτὸς στρατεύεται καὶ ταλαιπωρεῖ καὶ τοῖς κινδύνοις πάρεστιν, οὔτε καιρὸν παριεὶς οὔθ᾽ ὥραν ἔτους παραλείπων οὐδεμίαν, ἡμεῖς δὲ (εἰρήσεται γὰρ τἀληθῆ) οὐδὲν ποιοῦντες ἐνθάδε καθήμεθα, μέλλοντες ἀεὶ καὶ ψηφιζόμενοι καὶ πυνθανόμενοι κατὰ τὴν ἀγορὰν εἴ τι λέγεται νεώτερον. καίτοι τί γένοιτ᾽ ἂν νεώτερον ἢ Μακεδὼν ἀνὴρ καταφρονῶν Ἀθηναίων καὶ τολμῶν ἐπιστολὰς πέμπειν τοιαύτας οἵας ἠκούσατε μικρῷ πρότερον;

[18] καὶ τῷ μὲν ὑπάρχουσι μισθοφόροι στρατιῶται, καὶ νὴ Δία πρὸς τούτοις τῶν παρ᾽ ἡμῖν ῥητόρων τινές, οἳ τὰς παρ᾽ ἐκείνου δωρεὰς οἴκαδε λαμβάνειν νομίζοντες οὐκ αἰσχύνονται Φιλίππῳ ζῶντες, οὐδ᾽ αἰσθάνονται πάντα καὶ τὰ τῆς πόλεως καὶ τὰ σφῶν αὐτῶν μικροῦ λήμματος πωλοῦντες. ἡμεῖς δ᾽ οὔτε τῶν ἐκείνου πραγμάτων οὐδὲν στασιάζειν παρασκευάζομεν, οὔτε ξενοτροφεῖν ἐθέλομεν, οὔτε στρατεύεσθαι τολμῶμεν.

[19] οὔκουν ἐστὶν οὐδὲν δεινόν, εἴ τι πεπλεονέκτηκεν ἡμῶν κατὰ τὸν πρότερον πόλεμον, ἀλλὰ μᾶλλον εἰ μηδὲν ποιοῦντες ἡμεῖς ὧν προσήκει τοὺς πολεμοῦντας, νομίζομεν κρατήσειν τοῦ πάντα πράττοντος· ἃ δεῖ τοὺς πλεονεκτήσειν μέλλοντας.

***
[15] Αν όμως κάποιος από σας, Αθηναίοι, βλέποντας τον Φίλιππο να τον βοηθάει η τύχη του, πιστεύει ότι είναι φοβερός και δύσκολος αντίπαλος, προνοεί ως σώφρων άνθρωπος. Γιατί είναι μεγάλη η επιρροή της τύχης, μάλλον είναι το παν σε όλες τις εκφάνσεις της ανθρώπινης ζωής· από πολλές όμως απόψεις θα προτιμούσε κάποιος τη δική μας καλή τύχη παρά την τύχη εκείνου.

[16] Γιατί έχουμε κληρονομήσει την καλή τύχη από τους προγόνους μας όχι μόνο πολύ πιο πριν από τον Φίλιππο αλλά γενικά πολύ πιο πριν από όλους όσοι βασίλευσαν στη Μακεδονία. Εκείνοι πλήρωναν φόρους στους Αθηναίους, ενώ η πόλη μας σε κανέναν μέχρι τώρα από όλο τον κόσμο. Επιπλέον, έχουμε τόσο περισσότερους λόγους σε σχέση με αυτόν όσον αφορά την προς εμάς εύνοια των θεών όσο πιο σύμφωνες με τον θείο νόμο και το ανθρώπινο δίκαιο είναι οι πράξεις στις οποίες συνεχίζουμε να προβαίνουμε.

[17] Τότε, γιατί εκείνος κατόρθωσε περισσότερα από μας στον προηγούμενο πόλεμο; Γιατί αυτός, Αθηναίοι, (θα μιλήσω σε σας ελεύθερα), παίρνει μέρος στις εκστρατείες ο ίδιος προσωπικά, υφίσταται ταλαιπωρίες και είναι παρών στους κινδύνους, χωρίς να χάνει καμιάν ευκαιρία, χωρίς να αφήνει καμιά εποχή του έτους ανεκμετάλλευτη, ενώ εμείς (γιατί θα σας μιλήσω με κάθε ειλικρίνεια) καθόμαστε εδώ χωρίς να κάνουμε τίποτε, αναβάλλοντας συνεχώς, βγάζοντας ψηφίσματα και συγκεντρώνοντας πληροφορίες από την αγορά για τις τελευταίες ειδήσεις. Αλήθεια, τι πιο καινούργιο μπορεί να υπάρξει από το ότι ένας Μακεδόνας περιφρονεί τους Αθηναίους και τολμά να στέλνει επιστολές σαν αυτή που ακούσατε προ ολίγου;

[18] Επίσης, ο Φίλιππος έχει μισθοφόρους στρατιώτες και, μα τον Δία, και κάποιους από τους δικούς μας ρήτορες μίσθαρνα όργανά του, που, πιστεύοντας ότι κουβαλούν τα δώρα του στην πατρίδα, δεν ντρέπονται να έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στην υπηρεσία του Φιλίππου, ούτε και αντιλαμβάνονται ότι για ένα μικρό κέρδος ξεπουλούν τα πάντα, τόσο τα συμφέροντα της πόλης όσο και τα δικά τους. Εμείς, αντίθετα, ούτε επιχειρούμε να κινήσουμε αποστασίες στην επικράτειά του ούτε θέλουμε να διατηρούμε μισθοφόρους ούτε τολμάμε να εκστρατεύσουμε.

[19] Επομένως, δεν είναι καθόλου παράξενο, αν έχει υπερισχύσει κάπως έναντι ημών κατά τον προηγούμενο πόλεμο· αντίθετα, θα ήταν πιο παράξενο, αν εμείς, χωρίς να κάνουμε τίποτε από όσα επιβάλλεται να κάνουν αυτοί που πολεμούν, πιστεύουμε ότι θα νικήσουμε αυτόν που κάνει όσα πρέπει να κάνουν όσοι έχουν φιλόδοξα σχέδια για το μέλλον.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Ο φιλόσοφος που ανακάλυψε την πολιτική

Για τον Σωκράτη η πολιτική είναι το καθήκον του πολιτικού να «επιμελείται» των ψυχών όλων των συμπολιτών του και να τους κάνει «όσο το δυνατόν καλύτερους». Ηταν ο πρώτος που υπέβαλε σε «έλεγχο» και τους πολιτικούς, ενώ καταλόγιζε σε όλους σχεδόν τους επώνυμους άρχοντες ακόμη και της λαμπρής πεντηκονταετίας της Αθήνας το ότι κανένας τους δεν βελτίωσε ηθικά τους πολίτες της

Ο Σωκράτης ήταν ο πρώτος φιλόσοφος που αγωνίστηκε για τη συνάφεια ηθικής και πολιτικής, ο πρώτος που απέρριψε τη συμβατική πολιτική, και όχι μόνο της ταραγμένης εποχής του, που αμφισβήτησε την αξία και τη χρησιμότητά της, αλλά και ο μόνος που απέκρουσε την κατηγορία για πολιτική απραξία με τον προκλητικό ισχυρισμό ότι «μόνος αυτός έπραττε τα πολιτικά».

Ως τότε πολιτική και φιλοσοφία σχεδόν συμπορεύονταν. Νομοθέτες ήταν κάποιοι από τους επτά σοφούς. Πολιτικό ρόλο φαίνεται να έπαιξαν μερικοί από τους προσωκρατικούς «φυσιολόγους». Συμβουλευτικό και νομοθετικό έργο αλλά και ιδεολογική στήριξη της δημοκρατίας αποδίδονταν σε σοφιστές που έθεσαν και τα θεμελιώδη ερωτήματα για το φύσει ή θέσει του δικαίου και των θεσμών, για τη σημασία της πολιτικής συναίνεσης και την κοινή μοίρα του αυτοσεβασμού και της δικαιοσύνης. Μερικοί μάλιστα καυχιόνταν ότι δίδασκαν την πολιτική τέχνη και την πολιτική αρετή. Δεν φαίνεται λοιπόν ως την εποχή του να υπήρχε διάσταση ανάμεσα στη φιλοσοφία και την πολιτική. Ο Σωκράτης ήταν ο πρώτος που υπέβαλε σε «έλεγχο» την πολιτική και τους πολιτικούς, που κλόνισε το γόητρο της τρέχουσας πολιτικής και αναζήτησε το νόημα της αληθινής, που στηλίτευσε τους πολιτικούς, ακόμη και τους πιο αναγνωρισμένους, για ανεπιστημοσύνη και ηθική ανεπάρκεια, πληρώνοντας την προκλητικότητά του με τη θυσία του που τόσο λίγο θέλησε ο ίδιος να μυθοποιήσει.

 

Το ζήτημα βεβαίως είναι: Ποιος Σωκράτης; Ο ιστορικός Σωκράτης, ο Σωκράτης του Πλάτωνα, του Ξενοφώντα, των μικρών σωκρατικών, των Κυνικών ή το πρότυπο του ελεύθερου ανθρώπου που υπήρξε για τους Στωικούς; Δεν είναι τυχαίο ότι και τα πιο πρόσφατα βιβλία που του αφιερώθηκαν τον αντιμετωπίζουν ως «αίνιγμα», «παράδοξο», «μύθο» και «θρύλο». Και παρά τη σχεδόν γενική πεποίθηση ότι, έστω συγκεκαλυμμένα λόγω της τότε αμνηστίας, πολιτικοί στην πραγματικότητα ήταν οι λόγοι της καταδίκης του, ελάχιστη ομοφωνία επικρατεί για τις όποιες πολιτικές πεποιθήσεις και στάσεις του. Σε συνάφεια κάποτε αλλά περισσότερο σε αντιδιαστολή από τον Πλάτωνα, ο Σωκράτης χαρακτηρίζεται από τη σχετική βιβλιογραφία άλλοτε συντηρητικός, ελιτιστής και αριστοκρατικός, ακόμη και φιλοσπαρτιατικός, οπαδός του φωτισμένου δεσποτισμού και του πολιτικού αυταρχισμού, και άλλοτε αναθεωρητικός, μετριοπαθής ή ακραίος δημοκρατικός, επαναστατικός λαϊκιστής, αναρχικός, προοδευτικός, ακόμη και «παιδί του λαού». Και ανεξάρτητα από την πανθομολογούμενη νομιμοφροσύνη του, εξαίρεται, υποβαθμίζεται ή και μηδενίζεται ο πατριωτισμός του, κάποτε μάλιστα στο όνομα κάποιου ηθικοπολιτικού οικουμενισμού.

 

Δεν εμπίπτει στο πλαίσιο αυτού του χώρου η εμπλοκή με το «σωκρατικό πρόβλημα», διόλου λιγότερο περίπλοκο από το ομηρικό ή το ορφικό. Είναι τελικά αναπόφευκτο, όπως επεσήμανε κορυφαίος ιστορικός της φιλοσοφίας, «να έχει καθένας μας τον δικό του Σωκράτη και να μπορεί να δώσει λόγο γι’ αυτόν». Και κατά τον ίδιο, οι πολωτικά αντίθετες απόψεις σχετικά με τη δήθεν πολιτική του ταυτότητα αποτελούν μοναδικό παράδειγμα διαστρέβλωσης των μαρτυριών, αυθαίρετης και παραπλανητικής ερμηνείας τους, αφού δεν έχει γίνει απόλυτα κατανοητό αν είχε ο Σωκράτης κάποια πολιτική σκοπιά με τη συμβατική έννοια. Πράγματι ο Σωκράτης είχε νοηματοδοτήσει τον περιβόητο χρησμό ως μέρος της θεϊκής του αποστολής να ασκεί εποικοδομητική κριτική και, όπως τονίστηκε, θα ασκούσε κριτική σε κάθε πολίτευμα που δεν θα νοιαζόταν για το αγαθό και την αλήθεια.  

 

Η αναμόρφωση των πολιτών

 

Οπως προκύπτει από την Απολογία, από κάποιους πρώιμους πλατωνικούς διαλόγους και κυρίως από τον Γοργία, αλλά και από τα Απομνημονεύματα του Ξενοφώντα και άλλες πηγές, ο Σωκράτης δεν ασχολήθηκε ενεργά με την πολιτική. Είτε τον απέτρεπε το «δαιμόνιο» είτε γιατί γνώριζε ότι, αν το έκανε σύμφωνα με τις αρχές του, θα είχε καταδικασθεί από τους Αθηναίους πολύ ενωρίτερα. Ετσι, σύμφωνα με το πνεύμα του Επιταφίου του Περικλή, θα μπορούσε, περιοριζόμενος στον ιδιωτικό και όχι τον δημόσιο έλεγχο και αγώνα για το δίκαιο, να χαρακτηρισθεί «αχρείος». Κάποιες, με το σημερινό πνεύμα γνήσια πολιτικές, πράξεις και αντιστάσεις που πρόβαλε απέναντι τόσο στη δημοκρατία όσο και στην τυραννία της εποχής του, ο ίδιος δεν φαίνεται να τις αξιολογούσε πολιτικά αλλά ηθικά όταν ομολογούσε απολογητικά ότι πράγματι με την τρέχουσα έννοια «δεν έπραττε τα πολιτικά» περιοριζόμενος στην ιδιωτική κριτική πολιτικών πρακτικών, όπως της εκκλησίας του δήμου, και του αιτήματος να έχει ο καθένας λόγο για τα κοινά, της κλήρωσης των αρχών από τους «τυχόντες» κτλ., και δημοσίων προσώπων γιατί διεκδικούσαν σοφία που δεν είχαν και δεν συνέβαλλαν στην ηθική βελτίωση των πολιτών.

 

Κύριο μέλημα της πολιτικής για τον Σωκράτη ήταν η ηθική θωράκιση και αναμόρφωση των πολιτών. Ετσι, παρά τα όποια επιτεύγματά τους για την ασφάλεια, την οικονομική άνθηση και το γόητρο της πόλης ­ πολιτικές στρατηγικές για μας σήμερα θεμελιωδώς σημαντικές ­, καταλόγιζε σε όλους σχεδόν τους επώνυμους άρχοντες ακόμη και της λαμπρής πεντηκονταετίας της Αθήνας το ότι κανένας τους δεν βελτίωσε ηθικά τους πολίτες της. Ισχυριζόταν λοιπόν ότι από μια άποψη αυτός «έπραττε τα πολιτικά» καλύτερα γιατί, αντί να τα πράττει μόνος του, φρόντιζε να κάνει όσο το δυνατόν περισσότερους ικανούς για τούτο. Καταδίκαζε και αυτός την πολιτική αδιαφορία ενθαρρύνοντας, με τεχνοκρατικό κάπως, ανάλογο με το πλατωνικό, πνεύμα, την ενεργό ανάμειξη στην πολιτική των «επισταμένων άρχειν». «Άνευ παρασκευής και επιμελείας», έλεγε, δεν μπορεί κάποιος να «πράττει τα πολιτικά» γιατί η πολιτική τέχνη είναι η «μεγίστη τέχνη» και η «καλλίστη αρετή».

  

Η ηθική ακεραιότητα

 

Με την πεποίθηση ότι «ο ανεξέταστος βίος ου βιωτός ανθρώπω» και ότι κανείς δεν έπρεπε να «ιδιωτεύει της αρετής» αγωνιζόταν ο Σωκράτης σαν την αλογόμυγα να αφυπνίσει τις συνειδήσεις, να κεντρίσει την αυτογνωσία και να επιτύχει την ηθική αναμόρφωση. Είχε απόλυτη επίγνωση ότι η για πολλούς ενοχλητική αυτή πρακτική, με το πολύ βαρύ, όπως αποδείχθηκε, τίμημα, ήταν αυθεντική πολιτική πράξη, όπως φαίνεται από την τελική του σχετική απάντηση στον Γοργία. Ενώ παραδέχεται ότι «ουκ έστι των πολιτικών» και μάλιστα σημειώνει ότι γινόταν συχνά περίγελως με την άγνοιά του των πολιτικών πραγμάτων, μη ξέροντας ούτε καν να «επιψηφίζει», και νηφάλια εξηγεί ότι δεν θα τον ξαφνιάσει καθόλου η καταδίκη του, διακηρύσσει: «Οἶμαι μετ’ ὀλίγων Ἀθηναίων, ἵνα μή εἴπω μόνος, ἐπιχειρεῖν τῇ ὡς ἀληθῶς πολιτική τέχνη καί πράττειν τά πολιτικά μόνος τῶν νύν· ἅτε οὖν οὐ πρός χάριν λέγω τούς λόγους οὖς λέγω ἑκάστοτε, ἀλλά πρός τό βέλτιστον, οὐ πρός τό ἥδιστον, καί οὐκ ἐθέλων ποιεῖν ἅ σύ παραινεῖς, τά κομψά ταῦτα» (521d). Στο χωρίο αυτό δίνει ο Σωκράτης την πρώτη απάντηση στην ιστορία του πνεύματος στο ερώτημα «σε τι χρησιμεύει η πολιτική;»: Η αληθινή πολιτική αποσκοπεί κυρίως στην καλλιέργεια της ηθικής ακεραιότητας των πολιτών.

 

Πολλά από τα επιχειρήματα του Σωκράτη δεν αντέχουν στην κριτική. Η δημοκρατία και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι τα ύψιστα πολιτισμικά γεγονότα του αιώνα μας. Μερικοί σοφιστές, θεωρητικοί της δημοκρατίας και της ιδεολογίας οικουμενικών δικαιωμάτων βρίσκονται γενικώς εγγύτερα από τον Σωκράτη στο πνεύμα των καιρών. Αλλά μετά τον Μακιαβέλι, τη realpolitik και τα πρόσφατα «σύνδρομα», κεφαλαιώδες αίτημα της εφαρμοσμένης και της δημόσιας ηθικής είναι η επαναπροσέγγιση ηθικής και πολιτικής. Η πολιτική δεν επιτρέπεται να παρέχει στα δημόσια πρόσωπα ηθικό άλλοθι. Η απάντηση του Σωκράτη, παρά τις υπερβολές και τις παραλείψεις της, είναι σήμερα από την άποψη αυτή μοναδικά επίκαιρη.

Η ισορροπία στις σχέσεις κρύβεται στις σωστές αποστάσεις

Υπάρχουν σχέσεις που ισορροπούν σε λίγα μόνο εκατοστά, άλλες σε μερικά μέτρα και κάποιες άλλες σε χιλιόμετρα… και μάλιστα πολλά…

Ο λαός λέει «από μακριά κι αγαπημένοι» και έχει δίκιο στις περισσότερες περιπτώσεις, αφού οι μεγάλες αποστάσεις αμβλύνουν συνήθως τα συναισθήματα, εξομαλύνοντας έτσι τις διαφορές – έστω επιφανειακά – ή μειώνοντας τις προστριβές και τις αντιθέσεις.

Η απόσταση δρα επουλωτικά δίνοντας τον απαιτούμενο χρόνο για επανορθωτικές κινήσεις και δίνοντας την ψευδαίσθηση μιας νέας αρχής, που πολλές φορές είναι η μόνη ελπίδα διατήρησης ή συντήρησης της σχέσης. Η απόσταση έχει το προσόν να καλύπτει προσωρινά τα σκοτεινά σημεία της σχέσης δύο ανθρώπων, λειτουργώντας σαν επικάλυψη ενός καμένου γλυκού από ζάχαρη άχνη. Πόσο γρήγορα ξεχνάς τι υπάρχει από κάτω αν έχεις υπογλυκαιμία και το αχνισμένο γλυκό μπροστά σου…

Όλες οι σχέσεις χρειάζονται απόσταση για να ισορροπούν. Μικρότερη ή μεγαλύτερη, ανάλογα με το βαθμό και το είδος των αντιθέσεων που τις εμποδίζουν να αναπτύξουν εγγύτητα, να ωριμάσουν και να αναπτυχθούν ουσιαστικά.

Υπάρχουν όμως κι εκείνες οι σχέσεις που δεν στηρίζουν στην απόσταση την ύπαρξή τους και την ισορροπία τους. Εκείνες που ισορροπούν σε απόσταση αναπνοής και το κάνουν με ευκολία. Είναι εκείνες οι λιγοστές που, αν δεν ζεις μια τέτοια κι εσύ, σε κάνουν να ζηλεύεις (στην καλύτερη περίπτωση) ή να κατηγορείς (στη χειρότερη) σαν την αλεπού αυτά που δεν μπορούσε να φτάσει. Εκείνες οι λιγοστές, που ισορροπούν κρατώντας τόση απόσταση μόνο, όση είναι απαραίτητη για την ισορροπία του καθενός ξεχωριστά ώστε να μη γίνεται βάρος ο ένας στον άλλο. Μα μέχρι εκεί.

Δεν είναι όλες οι σχέσεις φυσικά ικανές για την ίδια απόσταση. Ίσως όμως θα έπρεπε να παρατηρούμε την κάθε μία ξεχωριστά και να ελέγχουμε τις αιτίες των αποστάσεων που βάζουμε ανάμεσά μας, ειδικά σε εκείνες που μας είναι σημαντικές. Γιατί όπως λέει και ο Χαλίλ Γκιμπράν: «Οι κολώνες του ναού πρέπει να στέκουν σε απόσταση η μία από την άλλη για να είναι σταθερό το οικοδόμημα». Όσο πιο μακριά όμως είναι η μία από την άλλη (θα μου επιτραπεί να συμπληρώσω), τόσο πιο δύσκολο γίνεται να μείνει σταθερό το οικοδόμημα αυτό.

Τι συμβαίνει όταν ...νιώθουμε;

Τι συμβαίνει στον οργανισμό μας όταν θυμώνουμε, όταν φοβόμαστε, όταν μένουμε έκπληκτοι και όταν… αηδιάζουμε; Τι συμβαίνει με το λογικό και το συναισθηματικό μυαλό μας;

Τα δυο μυαλά μας…

Ο τίτλος μπορεί να φαίνεται παράξενος, ωστόσο πράγματι έχουμε δύο μυαλά: ένα που σκέφτεται κι ένα που αισθάνεται. Αυτοί οι δύο θεμελιακά διαφορετικοί τρόποι γνώσης αλληλεπιδρούν στη δόμηση του τρόπου που σκεφτόμαστε: Ο ένας, ο λογικός νους, είναι ο τρόπος κατανόησης του οποίου έχουμε επίγνωση. Είναι πιο ενσυνείδητος, πιο στοχαστικός, πιο ικανός να ζυγίζει και να συλλογίζεται. Ο συναισθηματικός/συγκινησιακός νους είναι πιο παρορμητικός, ταχύτερος και κάποιες φορές, ίσως, παράλογος.

Αυτά τα δύο μυαλά, λειτουργούν ως επί το πλείστον σε αγαστή συνεργασία. Κανονικά υπάρχει ισορροπία ανάμεσά τους, καθώς το συναίσθημα τροφοδοτεί και διαπλάθει τις λειτουργίες του λογικού νου κι ο λογικός νους τελειοποιεί και μερικές φορές ασκεί βέτο στην επιρροή των συναισθημάτων. Τα συναισθήματα είναι ουσιώδη για τη σκέψη και η σκέψη ουσιώδης για τα συναισθήματα.

Τι γίνεται λοιπόν όταν αρχίζουμε και νιώθουμε έντονα συναισθήματα και κάπως εκεί η λογική μας πλευρά μπορεί να υποχωρεί; (που βέβαια αυτό μας βοηθάει, στο να μη λογοκρίνουμε και υποτιμούμε το συναίσθημά μας).

Θυμός

Με τον θυμό το αίμα κυλάει προς τα χέρια και μας διευκολύνει να πιάσουμε ένα όπλο ή να επιτεθούμε σε κάποιον εχθρό! Ή ακόμα πιο απλά να σπάσουμε ένα ποτήρι, ένα βάζο ή να χτυπήσουμε δυνατά το χέρι μας σε κάποια επιφάνεια. Οι παλμοί της καρδιάς αυξάνονται και μια έκρηξη ορμονών (αδρεναλίνη) προκαλεί μια τόσο έντονη ενέργεια που οδηγεί σε κάποια ενεργό δραστηριότητα.

Φόβος

Με το φόβο το αίμα οδεύει προς τους μεγάλους σκελετικούς μυς, για παράδειγμα στα πόδια, κάνοντας πιο εύκολο το τρέξιμο. Ως αποτέλεσμα, το πρόσωπο «πανιάζει» καθώς το αίμα στραγγίζει από αυτό (έτσι δημιουργείται η αίσθηση «παγώνει το αίμα»). Ταυτόχρονα το σώμα ψύχεται έστω και στιγμιαία, αφήνοντας πιθανώς στο άτομο το χρόνο να εκτιμήσει κατά πόσο η φυγή θα ήταν η ενδεδειγμένη αντίδραση. Τα κυκλώματα στα συγκινησιακά κέντρα του εγκεφάλου προκαλούν μια έκκριση ορμονών που θέτουν το σώμα σε γενική επιφυλακή, κάντοντάς το ευερέθιστο και έτοιμο για δράση, ενώ η προσοχή συγκεντρώνεται στην άμεση απειλή, για να εκτιμηθεί καλύτερα η προτιμητέα αντίδραση.

Έκπληξη

Το ανασήκωμα τον φρυδιών από έκπληξη επιτρέπει να αποκτήσουμε μια ευρύτερη οπτική ακτίνα και αφήνει να πέσει περισσότερο φως πάνω στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού. Αυτό συμβάλλει στην ευρύτερη πληροφόρηση γύρω από το αναπάντεχο γεγονός, διευκολύνοντάς μας να συνειδητοποιήσουμε τι συμβαίνει και να αποφασίσουμε το πιο ενδεδειγμένο σχέδιο δράσης. Εν ολίγοις, όταν για κάποιο λόγο μένουμε έκπληκτοι, αρχικά παγώνουμε και μπαίνουμε σε διαδικασία να δούμε πως θα αντιδράσουμε στο γεγονός, θετικά ή αρνητικά (πχ μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη μπορεί να προκαλέσει έκπληξη σα γεγονός και το άτομο μπαίνει σε διαδικασία να σκεφτεί αν είναι θετική ή αρνητική αυτή η έκβαση, αναλόγως σε τι φάση ζωής είναι, αν υπάρχει υποστηρικτικό δίκτυο, αν είναι σε θέση να φέρει στον κόσμο ένα παιδί κτλ).

Αηδία

Σε όλον τον κόσμο η αηδία φαίνεται να εκφράζεται με τον ίδιο τρόπο και να μεταδίδει το ίδιο ακριβώς μήνυμα: κάτι επιτίθεται στη γεύση ή στην όσφρησή μας, κυριολεκτικά ή μεταφορικά. Η έκφραση του προσώπου που υποδηλώνει αηδία –το πάνω χείλος στραβώνει προς τα πλάγια και η μύτη ρυτιδιάζει ελαφρά- υπαινίσσεται μια αρχέγονη απόπειρα, όπως παρατήρησε ο Δαρβίνος, να κλείσουμε τα ρουθούνια για να αποφύγουμε μια ενοχλητική οσμή ή να φτύσουμε ένα φαγητό που δεν πληροί τα γευστικά μας γούστα. ( Άρα όταν ένας άνθρωπος νιώσει αηδία όντας πχ σε κάποιο εστιατόριο δε θα σκεφτεί τι θα πει ο κόσμος και το μαγαζί αν δεν του αρέσει αυτό που τρώει, αλλά με τον τρόπο του θα το δείξει είτε δίνοντάς το πίσω είτε διακριτικά κάνοντας οποιαδήποτε πράξη θεωρεί ανακουφιστική. Οπότε εδώ η λογική, δεν μπορεί να μπλοκάρει το συναίσθημα προκαλώντας δυσφορία στο άτομο).

Λύπη

Μια βασική λειτουργία της λύπης είναι ότι μας βοηθάει να προσαρμοζόμαστε σε μια σημαντική απώλεια, όπως είναι ο θάνατος ενός πολύ κοντινού μας προσώπου, ή σε μια μεγάλη απογοήτευση. Η λύπη προκαλεί ελάττωση της ενέργειάς και του ενθουσιασμού μας για τις δραστηριότητες της ζωής, ιδιαίτερα για διασκέδαση και απολαύσεις, και όσο βαθαίνει και πλησιάζει την κατάθλιψη, επιβραδύνει τη διαδικασία του μεταβολισμού του σώματος. Αυτή η εσωστρεφής απομόνωση μας δίνει την ευκαιρία να θρηνήσουμε μια απώλεια ή μια χαμένη ελπίδα, να συλλάβουμε τις συνέπειές της ζωής μας και, καθώς επανέρχεται η ενεργητικότητά μας, να σχεδιάσουμε ένα νέο ξεκίνημα. ( Άρα όσο πιο πολύ δουλέψει κανείς το συναίσθημα του και το περάσει με έναν υγιή τρόπο, τόσο πιο εύκολα θα κάνει την ανατροπή και θα βγει από τη διάσταση του πένθους).

Νομίζω πάντως, πως το σημαντικότερο από όλα είναι, να είναι κανείς σε επαφή με τα συναισθήματά του και να προσδιορίζει με ποιο από τα δύο μυαλά θα κινηθεί στην καθημερινότητά του, χωρίς να παραβιάζει και να αδικεί το άλλο του κομμάτι...

Για ποιον λόγο γίνονται όλα

Όλα για κάποιο λόγο γίνονται. Είναι μια έκφραση που χρησιμοποιούμε πολλοί από εμάς όταν δεν μπορούμε να εξηγήσουμε κάτι που μας έχει συμβεί. Κάτι το οποίο μας έχει επηρεάσει συνήθως αρνητικά και έχουμε ανάγκη να βρούμε την αιτία πίσω από την «ατυχία» μας.

Η ανάγκη μας για νόημα

Οι άνθρωποι ανέκαθεν είχαν την ανάγκη να εξηγούν και να καταλαβαίνουν τις καταστάσεις γύρω τους και έτσι συνήθιζαν να θεοποιούν ό,τι δεν μπορούσαν να εξηγήσουν. Ο ήλιος, ο άνεμος, η θάλασσα, όλα έχουν αποτελέσει αντικείμενο λατρείας σε πολλούς πολιτισμούς λόγω της σημαντικής επίδρασης στη ζωή των ανθρώπων και της ανάγκης για εύρεση νοήματος. Μας αρέσει να πλάθουμε ιστορίες ώστε να εξηγούμε τα φαινόμενα, ανεξάρτητα με το αν οι ιστορίες αυτές ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.

Φτάνει να δίνουν μια εξήγηση. Πχ, μια φυλή Ινδιάνων για να εξηγήσει το φαινόμενο του Βόρειου Σέλαος πίστευε ότι ήταν τα πνεύματα των νεκρών συγγενών και φίλων που προσπαθούσαν να επικοινωνήσουν με τους δικούς τους ανθρώπους κάτω στη γη. Όχι η πραγματικότητα (το Βόρειο Σέλας είναι αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης φορτισμένων ηλιακών σωματιδίων με την ατμόσφαιρα της γης) αλλά μια ικανοποιητική εξήγηση για τη φυλή αυτή.

Πίσω στη δική μας ζωή…

Έτσι κι εμείς χρησιμοποιούμε τη φράση «όλα για κάποιο λόγο γίνονται» ώστε να καταφέρουμε να βρούμε νόημα σε μια στιγμή πόνου ή δυσκολίας. Ποιος είναι όμως ο πραγματικός λόγος που γίνονται τα πράγματα; Η απάντηση σε μια τόσο γενική ερώτηση δεν είναι δυνατόν να δοθεί επακριβώς και πιθανώς να μην μπορούμε να εξηγήσουμε όλες τις καταστάσεις που μας συμβαίνουν. Πολλά πράγματα όντως δεν είναι στο χέρι μας. Ταυτόχρονα, ίσως να υπάρχει μια εξήγηση η οποία να καλύπτει τις περισσότερες καταστάσεις. Ο λόγος για τον οποίο μας συμβαίνουν αυτά που μας συμβαίνουν στη ζωή, λοιπόν, είμαστε ΕΜΕΙΣ.

Όσο συνεχίζω να είμαι ο ίδιος άνθρωπος που είμαι, θα έλκω τις ίδιες καταστάσεις
Ακόμα καλύτερα:
Όσο συνεχίζω να είμαι ο ίδιος άνθρωπος που είμαι, θα προκαλώ τις ίδιες καταστάσεις

Όσο συνεχίζω να είμαι ο ίδιος άνθρωπος θα έλκω τις ίδιες σχέσεις
Ακόμα καλύτερα
Όσο συνεχίζω να είμαι ο ίδιος άνθρωπος θα προκαλώ τις ίδιες σχέσεις

Όλα για κάποιο λόγο γίνονται στις σχέσεις

Ειδικά στον τομέα των σχέσεων, στον τομέα που μας αγγίζει περισσότερο από όλους τους άλλους, ο λόγος που τα μοτίβα των σχέσεων μας τείνουν να επαναλαμβάνονται είναι το γεγονός ότι ο καθένας μας γνωρίζει ένα συγκεκριμένο τρόπο να σχετίζεται. Αυτόν τον τρόπο τον επαναλαμβάνουμε μέχρι να τον αντιληφθούμε. Αν ποτέ τον αντιληφθούμε δηλαδή…

Πολλοί άνθρωποι λένε: «Η ζωή θα σου τα φέρνει έτσι μέχρι να πάρεις το μάθημα το οποίο έχεις να πάρεις» Και αυτό είναι αλήθεια, εν μέρει. Ζούμε τις ίδιες καταστάσεις όχι επειδή υπάρχει μια πρόθεση από τη ζωή για να μας διδάξει κάτι. Η επαναληψιμότητα αυτή είναι το ευθύ αποτέλεσμα του δικού μας ψυχισμού. Εμείς είμαστε στο κέντρο της ζωή μας και όχι κάποιος ο οποίος θέλει να γίνει ο δάσκαλός μας. Όσο παραμένουμε ίδιοι, αναγκαστικά θα βιώνουμε τις ίδιες καταστάσεις. Γιατί εμείς τις προκαλούμε.

Ο μόνος τρόπος για να πάρουμε το μάθημά μας είναι να εξετάσουμε το τι μας συμβαίνει και να το αναλύσουμε. Να σκεφτούμε πάνω σε αυτό και να αναλογιστούμε τις ευθύνες μας. Αλλιώς Γιάννης θα πάμε και Γιάννης θα έρθουμε.

Η δυσκολία

Δεν είναι εύκολο, βέβαια, να το χωνέψουμε αυτό. Είναι σαφώς λιγότερο επώδυνο αν κάποιος άλλος ευθύνεται για τις αναποδιές που μας βρίσκουν. Έτσι οι άνθρωποι είμαστε πολύ πρόθυμοι να εναποθέσουμε την ευθύνη σε κάτι έξω από εμάς, καθώς είναι πολύ φυσιολογικό να πονάει η συνειδητοποίηση πως εμείς είμαστε το κέντρο του σύμπαντός μας. Η συνειδητοποίηση ότι εμείς προκαλούμε την πλειονότητα των καταστάσεων της ζωής μας.

Η ευθύνη μας όμως συνεπάγεται και ότι εμείς έχουμε τη δύναμη να αλλάξουμε όσα μας συμβαίνουν. Είναι στο χέρι μας. Φτάνει να θελήσουμε να τα επεξεργαστούμε ώστε να εξελιχθούμε. Φτάνει να έχουμε τη θέληση να μας μάθουμε.

Όλα για κάποιο λόγο γίνονται. Όλα για κάποιο λόγο σου συμβαίνουν. Εσύ είσαι αυτός ο λόγος. Εσύ μπορεί να γίνεις ο μεγαλύτερος δάσκαλος του εαυτού σου. Φτάνει να σου το επιτρέψεις

Καρλ Γιούνγκ: Η ζωή που δεν ζούμε είναι μια αρρώστια που μπορεί να προκαλέσει θάνατο

Το να μιλάμε για τον Καρλ Γιουνγκ δεν είναι εύκολο έργο αφού κάποιες από τις σκέψεις του είναι βαθιές και πολύπλοκες. Με την ικανότητα της ενδοσκόπησης μπορούσε να φωτίσει τις χαμένες ψυχές των άλλων ατόμων ώστε να μπορέσουν να βρουν τον εαυτό τους. Έτσι, έφερε φως στην ανθρώπινη γνώση και μίλησε ειλικρινά για τη σημεία που θεωρούσε αναγκαία να σκάψουμε στην ψυχολογία μας. Ως αποτέλεσμα έχουμε πολλές σπουδαίες σκέψεις από τον Γιουνγκ για προσωπική ανάπτυξη. Οπότε, προχωρώντας θα συλλέξουμε κάποιες από τις ιδέες που διατύπωσε. Ιδέες που συχνά αντηχούν σαν μάντρας μέσα μας. Επαναστατικές ιδέες που, αν ερμηνευτούν σωστά, μπορούν ν γίνουν αληθινοί φορείς αλλαγής.

Ό Γιουνγκ για την προσωπική ανάπτυξη μέσω της εμπειρίας « η ζωή που δεν ζήσαμε»

«Η ζωή που δεν ζούμε είναι μια αρρώστια που μπορεί να προκαλέσει θάνατο.»

Όλοι έχουμε επιθυμίες, φιλοδοξίες, κίνητρα και ένα τεράστιο δυναμικό να αποκαλύψουμε. Συχνά βρίσκουμε ότι ζούμε μια ζωή που δεν μας ταιριάζει. Ο εσωτερικός μας εαυτός ουρλιάζει και κανείς δεν τον ακούει. Δεν είναι άνετα και παλεύει αλλά στο τέλος αποδέχεται ένα πεπρωμένο διαφορετικό από αυτό που έψαχνε.

Κάποιες φορές καταλήγουμε να ζούμε με ένα τρόπο ο οποίος δεν μας ταιριάζει. Ένας τρόπος που δεν βγάζει νόημα και δεν είναι ο κατάλληλος για εμάς. Η έλλειψη αυθεντικότητας και αλήθειας με τον εαυτό μας θα επηρεάσει αρνητικά το σώμα και το μυαλό. Το να ζείτε μια ζωή με μη αυθεντικό τρόπο έχει επιπτώσεις τις οποίες το μυαλό και οι εμπειρίες σας γρήγορα θα αναλάβουν να σας τις δείξουν.

Ο Γιουνγκ για την προσωπική ανάπτυξη μέσω της καταπολέμησης της προβολής

«Οτιδήποτε μας ερεθίζει στους άλλους ανθρώπους μας φέρνει πιο κοντά στο να καταλάβουμε τον εαυτό μας.»

Για ακόμα μια φορά, η προεκβολή βελτιώνει την προσωπική γνώση. Όταν προβαλλόμαστε βλέπουμε ξεκάθαρα στον άλλον αυτό που δε βλέπουμε στον εαυτό μας. Αυτό που δε θέλουμε να δούμε… Το παράδοξο είναι ότι συχνά δεν μπορούμε να το αναγνωρίσουμε ακόμα και μπροστά σε ένα καθρέφτη.
Οι προβολές μπορούν να δημιουργηθούν από αυτό που μισούμε για κάποιον ή από αυτό που θαυμάζουμε σε κάποιον. Αλλά δεν το βλέπετε στον εαυτό σας. Όταν συνειδητοποιήσετε πως ενοχλείστε από κάτι το οποίο δε θα σας έκανε ποτέ εντύπωση πάρτε μια στιγμή και αναρωτηθείτε αν έχει να κάνει με κάτι που μισείτε στον εαυτό σας και δεν αποδέχεστε.

Δεν έχει σχέση με το μίσος για τον εαυτό μας. Ο Γιουνγκ δεν ήθελε να φτάσει τόσο μακριά. Σχετίζεται με το να κατανοήσουμε τα σκοτεινά μας σημεία και να τα αποδεχτούμε ώστε να μπορέσουμε να τα αλλάξουμε. Αν όχι, πάντα θα προβάλλουμε σε άλλους αυτά που δεν αποδεχόμαστε για τον εαυτό μας. Και για ακόμα μια φορά θα καταδικαστούμε σε μια ζωή αυτό- εξαπάτησης και μη αυθεντικότητας.

Ωριμάζουμε όταν επιδιώκουμε αυτό που φοβόμαστε

«Σε οτιδήποτε και αν αντιστέκεστε, ακολουθήστε το.»

Όλα τα μαθήματα που θα μάθετε στη ζωή σας θα επαναλαμβάνονται εκτός αν καταφέρετε να τα μάθετε και να τα ενσωματώσετε στην γνώση που έχετε συσσωρεύσει για τον εαυτό σας και για τον κόσμο. Υπάρχουν πολλές φορές που επιστρέψατε σε ανθρώπους οι οποίοι σας είχαν πληγώσει, αλλά συνεχώς ρίχνατε τον εαυτό σας σε ένα αδύνατο έργο. Και πόσες φορές βρήκατε τον εαυτό σας να αντιστέκεται στο να αποδεχθεί τις σκιές του.

Τις συσσωρεύετε σε ένα κουτί που δε θέλετε να δείτε. Αλλά εξακολουθούν να είναι εκεί και όσο περισσότερο προσπαθείτε να κρύψετε την φύση σας, τόσο πιο δυνατή θα εμφανιστεί στη επιφάνεια. Με ένα ασυγκράτητο και απρόβλεπτο τρόπο επειδή με το να προσπαθείτε να την καλύψετε, έχετε χάσει τον έλεγχο.

Ο Γιουνγκ για την προσωπική ανάπτυξη μέσω της αναγνώρισης των συναισθημάτων μας

«Η κατάθλιψη είναι σαν μια γυναίκα στα μαύρα. Αν εμφανιστεί, μην τρέξετε μακριά της. Προσκαλέστε την, προσφέρετε της μια θέση, εξυπηρετήστε την σαν καλεσμένη και ακούστε αυτά που έχει να πει.»

Αλλιώς πως θα ξέραμε γιατί εμφανίστηκε; αν δεν βάλουμε αυτούς τους ξαφνικούς επισκέπτες στο σπίτι μας, ποτέ δε θα μάθουμε γιατί εμφανίστηκαν. Τα συναισθήματα πρέπει να προσδεθούν σε ένα ερέθισμα για να υπάρξουν. Κάτι πρέπει να ειδωθεί, να ακουστεί και να γίνει αποδεκτό ώστε να αλλάξει. Το να ζούμε αποφεύγοντας τα δε θα κάνει πολλά για εμάς. Δε θα χρειαστεί πολύς καιρός για να εμφανιστούν τα δυσάρεστα συναισθήματα.

Χωρίς αμφιβολία, υπάρχουν καταστάσεις που αντηχούν μέσα σας. Όλα αυτά μας προσκαλούν στο να είμαστε αυθεντικοί, να μην καλύπτουμε αυτό που είναι δικό μας, να ακούμε αυτό που η ζωή έχει να μας πει και να μην της γυρνάμε την πλάτη. Να σεβόμαστε τον εαυτό μας και τους άλλους χωρίς αδικίες, λέγοντας κάτι γι' αυτούς που δεν ισχύει. Σε ευχαριστούμε Γιουνγκ για την κληρονομιά που άφησες. Μας βοηθά καθημερινά στη διαδικασία της προσωπικής μας ανάπτυξης. Μια διαδικασία, η οποία σε κάθε περίπτωση ποτέ δεν διακόπτεται και ποτέ δεν τελειώνει.

Ζωή θα πει, τα αλλάζω όλα μέχρι να τα κάνω όπως θέλω

Πόσα βιβλία διαβάζουμε, πόσα άρθρα, πόσες φιλοσοφίες ενστερνιζόμαστε κατά καιρούς, πόσους μέντορες αναζητούμε. Κι όλα αυτά με θέμα τη ζωή.

Ζωή. Μια λέξη με χίλιες σημασίες. Κι αν σε ρωτήσω τι σημαίνει ζωή, τι θα μου πεις; Μπορείς να απαντήσεις; Είναι άραγε η διαδικασία ωρίμανσης του σώματος; Είναι μήπως αυτός ο χρόνος μεταξύ της γέννησης και του θανάτου; Είναι μια μόνο στιγμή; Είναι ο αριθμός των χτύπων της καρδιάς σου;

Όσο κι αν έχω ψάξει για τη σημασία αυτής της λέξης, καμία ερμηνεία δε με ικανοποιεί. Ούτε κι εσένα. Κι αν δεν το έχεις κάνει μέχρι τώρα, σε προκαλώ να το κάνεις. Ψάξε σε βιβλία, σε σελίδες, σε άρθρα, σε λόγια σοφών. Ποτέ δε θα βρεις κάτι συγκεκριμένο, μια ιδανική περιγραφή γι’ αυτή την τόσο μικρή λέξη, με τα τρία γράμματα, που τόσα άλλα γράμματα κρύβει μέσα της.

Ψάχνοντας για τη σημασία της λέξης «ζωή», καταλήγω ξανά και ξανά στην αναζήτηση για την έννοια της ζωής, τη σημασία της ζωής. Αυτής εδώ, αυτού του κόσμου, του τώρα, σε αυτό το σύμπαν και αυτή τη διάσταση, με αυτό τον Θεό. Κι αυτή η σημασία της ζωής που αιώνες τώρα οι άνθρωποι αναζητούν, το περιζήτητο νόημα της ζωής, θα μείνει ανεξήγητο. Στο λέω αλλά νομίζω πως το ξέρεις ήδη. Κανείς δε θα μπορέσει να βγει να πει στον κόσμο μια τυχαία μέρα του χρόνου, ποιο είναι αυτό το περιβόητο νόημα της ζωής. Κανείς. Ούτε επιστήμονας, ούτε φιλόσοφος, ούτε εσύ, ούτε κι εγώ.

Και ξέρεις γιατί; Γιατί το νόημα της ζωής δεν είναι καθολικό, δεν αποτελεί μια κοινή μέθοδο που πρέπει να ακολουθηθεί, δεν είναι μια συνταγή πολλαπλώς ειπωμένη κατά τη διάρκεια των αιώνων. Το νόημα της ζωής και συνεπώς η σημασία της, είναι κάτι μοναδικό για τον καθένα… Γι’ αυτό και δε θα υπάρξει ποτέ ένας καθολικός ορισμός. Γιατί είσαι εσύ με τη ζωή σου, είμαι κι εγώ με τη δική μου. Μοναδικές κι ανεπανάληπτες ζωές, δώρο από τη φύση, πολυτιμότερο πετράδι από όλα τα πιο φανταχτερά όλου του κόσμου.

Μέσα σε αυτή την κοινωνία που επιβιώνεις, ξέχασες ότι κρατάς στα χέρια σου το πιο ακριβό κόσμημα, το πιο πολύτιμο αγαθό. Ξέχασες ότι κρατάς μια ζωή στην αγκαλιά σου, ότι την κουβαλάς στους ώμους σου, ότι είναι τυλιγμένη στο λαιμό σου. Την έχεις τόσο δεδομένη που δεν τη βλέπεις καν. Ξεχνάς τα όνειρα, ξεχνάς να αναπνέεις. Κάθε μέρα η ίδια διαδρομή, κάθε μέρα οι ίδιοι άνθρωποι, κάθε μέρα η ίδια θλίψη, κάθε μέρα τα ίδια, κάθε μέρα. Μα ξεχνάς πως το σήμερα δε θα ξανάρθει, γίνεται χθες, κι έρχεται το αύριο και γίνεται κι αυτό σήμερα και θα περάσει κι αυτό στη θέση του χθες, αυτού του χθες που δε σε νοιάζει, που αποτελεί τον κάδο απορριμμάτων σου. Κι αυτό γιατί πάλι το σήμερα το ξέχασες, το άφησες στην άκρη, το πήρες δεδομένο και δεν το βλέπεις πια.

Μα αν κάτσεις κι αναλογιστείς πόσα σήμερα πέρασαν και δε σε άγγιξαν, δεν έμαθες κάτι καινούριο, σήμερα δε γέλασες, δεν έκανες κάτι να σε ευχαριστεί πραγματικά, δεν ονειρεύτηκες… Ίσως λίγο να τρομάξεις. Και σκέψου τώρα πως ο χρόνος που πέρασε, δε σου χαρίστηκε και γι’ αυτό δε γυρνάει πίσω.

Αντί να σηκωθείς από τη ρουτίνα σου και να ρίξεις μια γροθιά στο μαχαίρι χωρίς να φοβάσαι τον πόνο, με σύμμαχο την ελπίδα και τη βεβαιότητα της επούλωσης, κάθεσαι στον καναπέ σου και απολαμβάνεις μια «σιγουριά». Για ποια σιγουριά μου μιλάς; Όλα εικονικά είναι. Ποτέ και πουθενά δεν υπάρχει αληθινή σιγουριά.

Κάθεσαι στη λιμνούλα σου και ρεμβάζεις, νομίζοντας πως τίποτα δε θα την ταράξει, κανένα κύμα και κανένας καρχαρίας. Μα δεν υπολογίζεις πως σιγά σιγά η ακίνητη λίμνη σου, αρχίζει να βαλτώνει. Στον πάτο της γεννιέται ο βάλτος, ένας κρυφός, θλιβερός βάλτος. Στην επιφάνεια αργεί να φτάσει, για να τον δεις, μα ακόμα κι έτσι εσύ ξέρεις. Ξέρεις πως κάτι δεν είναι όπως πριν, κάτι σκοτεινιάζει τα νερά της λίμνης σου. Και αντί να κάνεις κάτι γι’ αυτό, στέκεσαι απλός παρατηρητής της αλλοίωσής της.

Αφού δεν είσαι ικανοποιημένος με τη ζωή που ζεις, γιατί δεν την αλλάζεις; Ξέρω πόσο φοβάσαι αλλά θα φοβηθείς ακόμα πιο πολύ όταν πια θα έχεις γεράσει και θα κοιτάζεις τα περασμένα χρόνια. Εκείνα τα χρόνια που θα μπορούσες να αγαπήσεις τη λίμνη σου και αντ’ αυτού την άφησες να γίνει βάλτος. Μην αφήσεις το χρόνο κι άλλο να περάσει. Ψάξε και βρες τρόπους να αλλάξεις οτιδήποτε δε σ’ αρέσει. Κι αν αποτύχεις, σήκω ξανά και προσπάθησε. Άλλαξε τα όλα μέχρι να σου αρέσουν! Μη φοβάσαι τίποτα! Μη φοβάσαι να ζήσεις! Πως δέχεσαι να φτάσεις στο θάνατο χωρίς να έχεις πραγματοποιήσει τις επιθυμίες σου, χωρίς να έχεις ζήσει μια ζωή ονειρεμένη. Για σένα ονειρεμένη! Όπως εσύ την ονειρευόσουν από μικρό παιδί.

Μη σε νοιάζει τι θα πουν οι άλλοι, μη φοβάσαι να εκθέσεις τον εαυτό σου στον κόσμο και να διεκδικήσεις τα όνειρά σου, τις αγάπες σου. Μην αφήσεις να τελειώσει η ζωή σου χωρίς να έχεις βρει το δικό σου νόημα.

Εγώ έχω ένα όνειρο. Όταν έρθει η ώρα που ο θάνατος θα χτυπήσει την πόρτα μου κι θα παίρνω τις τελευταίες μου ανάσες, να μπορέσω να πω ότι ΕΖΗΣΑ.

Αν θες να αλλάξει η ζωή σου εγκατέλειψε τις προσκολλήσεις σου

Όλοι οι άνθρωποι αμφιταλαντεύονται ανάμεσα στο να μείνουν προσκολλημένοι σε κάτι ή να το εγκαταλείψουν. Συνήθως μένουμε προσκολλημένοι στα όνειρά μας, στις ελπίδες μας, στον τρόπο που ζούμε και τη φιλοσοφία που έχουμε για τη ζωή. Όμως μέσα σε όλα αυτά υπάρχουν ίχνη του Εγώ που τις περισσότερες φορές δεν τα αντιλαμβανόμαστε.

Το εγώ συνηθίζει να «έχει δίκιο» και γι’ αυτό παραμένει προσκολλημένο σε πρόσωπα και καταστάσεις για λανθασμένους λόγους.

Σκεφτείτε πόσες δυστυχισμένες σχέσεις διατηρούνται γύρω μας επειδή ο ένας σύντροφος επιμένει να αποδείξει στον άλλο την αξία του. Να αποδείξει πως είναι σωστός και πως το δίκιο είναι με το μέρος του.

Με αυτό τον τρόπο αναπτύσσονται σχέσεις κυριαρχίας και χειριστικότητας που μας απομακρύνουν από την αγάπη και μας οδηγούν σε τέλμα. Κι όταν η αγάπη θυσιάζεται στο βωμό της σύγκρουσης τότε είναι αναπόφευκτο κάποια στιγμή να παρουσιαστεί ο πόνος στο σώμα και η θλίψη να κυριεύσει τις σκέψεις, τις στιγμές, τη ζωή μας. Ακόμα και ένα τεράστιο εγώ μπορεί να ισοπεδωθεί από τον πόνο και την θλίψη.

Και ευτυχώς, γιατί τότε υπάρχει μια πιθανότητα να σκεφτούμε ότι κάτι δεν πάει καλά όχι μόνο με τους άλλους αλλά και με μας τους ίδιους. Τότε υπάρχει μια πιθανότητα να νικήσουμε την επιθυμία μας να αποδείξουμε ότι έχουμε δίκιο και να αναρωτηθούμε τι συνέβη και χάσαμε τη χαρά μας. Τι συνέβη και δεν έχουμε πια αγάπη, αρμονία, ισορροπία και γαλήνη στη ζωή μας. Τότε υπάρχει μια πιθανότητα να αναρωτηθούμε: Αυτή τη ζωή θέλω να ζω; Κι αυτή η ερώτηση είναι το κλειδί που θα ανοίξει την πόρτα για την αλλαγή ώστε να μπορέσουμε να δούμε τον εαυτό μας και να αντιληφθούμε την επιθυμία της Ψυχής μας. Γιατί το «θέλω»  της Ψυχής δεν έχει καμιά σχέση με το τι θέλει το μυαλό, το Εγώ.

Όμως, είναι αδύνατον να ζήσουμε σύμφωνα με την επιθυμία της ψυχής χωρίς να εγκαταλείψουμε ότι έχει κτίσει και έχει ισχυροποιήσει το Εγώ μας. Είναι αδύνατο να φέρουμε την αλλαγή στη ζωή μας χωρίς να εγκαταλείψουμε προσδιορισμούς, προσκολλήσεις, εγωισμό, κακία, ανευθυνότητα, τάσεις για κριτική, για σύγκρουση, για κατηγόρια. Μόνο αν δώσουμε χώρο στην αποδοχή, την κατανόηση, την αγάπη, την συγχώρεση, στο θάρρος να δοκιμάσουμε το καινούριο, μόνο τότε η αλλαγή θα έρθει να μας συναντήσει και να μας οδηγήσει στο δρόμο της ψυχής μας.

Ο παρακάτω πίνακας από τον  Deepak Chopra  μας δείχνει τις ουσιαστικές διαφορές του Εγώ και της Ψυχής:

Ψυχή                                           Εγώ
Αποδέχεται                                  Απορρίπτει
Επιδοκιμάζει                                Κατηγορεί
Συνεργάζεται                               Εναντιώνεται
Αποσπάται                                   Προσκολλάται
Ηρεμεί                                         Ταράζεται
Συγχωρεί                                     Νιώθει κακία
Αλτρουιστική                               Εγωιστική
Γαλήνια                                       Συγκρούεται
Μη επικριτική                              Επικρίνει

Η ΖΩΗ δεν είναι μονόδρομος. Πάντα στην καθημερινότητα μας θα έχουμε την επιλογή του «είτε αυτό/είτε εκείνο». Είναι στο χέρι μας το αν θα μπούμε, πόσο γρήγορα θα μπούμε και με ποιο τρόπο θα βαδίσουμε το μονοπάτι της Ψυχής μας ώστε να απλωθεί φως στα σκοτάδια του μυαλού μας και να μας πλημμυρίσει γαλήνη.

Κάτι που θα μας βοηθήσει να το καταφέρουμε αυτό είναι να αναπτύξουμε την ικανότητα της συμπόνιας.

Η συμπόνια είναι μια ανεκτίμητη αρετή και εδραιώνει την παρουσία της αγάπης στη ζωή μας. Μας προσφέρει την ικανότητα να μπορούμε να κατανοήσουμε τι έφερε τον άλλον στην κατάσταση που βρίσκεται και να του φερθούμε με τον τρόπο που χρειάζεται.  Μπορεί κάποιος να χρειάζεται λόγια υποστήριξης ή μια ιδέα που θα του γεννήσει καινούριες ιδέες μέσα του ή μια αγκαλιά για να νιώσει ζεστασιά ή χώρο για να μιλήσει ή απλά ένα βλέμμα αποδοχής.

Συμπόνια σημαίνει να είμαστε εκεί συνειδητά για να του δώσουμε αυτό που χρειάζεται ξεχνώντας το δικά μας προβλήματα, την δική μας άποψη, σβήνοντας από το χάρτη του μυαλού μας όλες τις προηγούμενες πληροφορίες. Επιτρέπουμε να συναντηθούν οι καρδιές μας και αφουγκράζομαι τις σιωπές που υπάρχουν μεταξύ μας. Συμπορευόμαστε για όσο χρειάζεται στο μονοπάτι έχοντας τις ίδιες εικόνες, την ίδια αίσθηση…

Αυτό δεν μπορεί να το κάνει ένα φλύαρο μυαλό που είναι γεμάτο από δικές του πληροφορίες, δικές του γνώμες και δικά του πρέπει. Μόνο αν μπορούμε να φύγουμε από το «εγώ» μας, όταν σταματήσουμε να «μαντεύουμε» τι χρειάζεται ο άλλος και πραγματικά τον συναισθανθούμε μόνο τότε μπορούμε πραγματικά να τον ακούσουμε να τον κατανοήσουμε και να του προσφέρουμε. Επομένως, η συμπόνια είναι μια αρετή της καρδιάς που χρειάζεται να αναπτύξουμε.

Υπάρχουν τρεις κύριοι τρόποι με τους οποίους μπορούμε να αυξήσουμε την κατανόηση και την ευαισθησία μας ως προς τις ανάγκες και τα αισθήματα των άλλων:

Να ακούμε: Όταν πραγματικά ακούμε χωρίς να κρίνουμε και χωρίς να βάζουμε το εγώ ανάμεσα μας ο άλλος θα ανοίξει πιο εύκολα την καρδιά του και θα μοιραστεί μαζί μας τον εαυτό του.

Να παρατηρούμε: Δεν είναι όλοι ξεκάθαροι και ειλικρινείς για το πώς αισθάνονται ή τι πραγματικά αντιμετωπίζουν. Ένας καλός παρατηρητής όμως θα έχει την ευκαιρία να δει πίσω από τις εικόνες, πίσω από τις κινήσεις του σώματος και να ακούσει πίσω από τις λέξεις. Παρατηρώντας, του δίνεται η δυνατότητα να δει που πραγματικά βρίσκεται ο άλλος, ποιες πληγές κουβαλά και που θέλει να πάει…

Να έχουμε ενσυναίσθηση: Ένας άνθρωπος που έχει την ικανότητα της ενσυναίσθησης πραγματικά διευκολύνει τη ζωή των άλλων. Έχει παρουσία χωρίς να είναι παρεμβατικός και δεν «θέλει το καλό του άλλου» αλλά δίνει το χώρο και τον τρόπο ο άλλος να το ανακαλύψει μόνος του.

Δεν είναι ¨καλός άνθρωπος¨ όποιος συμβουλεύει και περιμένει να γίνουν αυτά που λέει. Αυτός είναι ένας άνθρωπος που έχει ανάγκη την επιβεβαίωση και την δύναμη που του χαρίζει η «αυλή».

Ποιος μπορεί να ξέρει καλύτερα από εμένα ποιο είναι το καλό μου;
Ποιος μπορεί να ξέρει καλύτερα από εσένα ποιο είναι το καλό σου;

Η παρεμβατική και η θυσιαστική Αγάπη ανήκουν σε μιαν άλλη εποχή. Ο πραγματικά συμπονετικός άνθρωπος έχει την ικανότητα να συγχωρεί τους ανθρώπους που τον έχουν πειράξει, τον έχουν προσβάλλει ή αδικήσει γιατί μπορεί να δει ποια πληγή κρύβεται πίσω από την συμπεριφορά τους. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι όλους τους ανθρώπους τους κρατάμε στη ζωή μας. Κάποιους χρειάζεται να τους αποχαιρετήσουμε αφού τους συγχωρήσουμε και τους ευχαριστήσουμε (σε ενεργειακό ή υλικό επίπεδο) για το μάθημα ζωής που μας έδωσαν.

Οι περισσότεροι άνθρωποι βρίσκουν ευκολότερο να κρίνουν τα λάθη παρά να κατανοούν τα αισθήματα. Όμως αυτός είναι ο τρόπος που μας επιτρέπει να προχωράμε με ελαφρύτητα στη ζωή μας.

Κάποιοι από εμάς ίσως να μην έχουμε ανεπτυγμένη την ικανότητα της συμπόνιας όμως σίγουρα μπορούμε αν θέλουμε να την καλλιεργήσουμε. Αν προσεγγίζουμε με την καρδιά τους άλλους και όχι με το εγώ μας, αν παρατηρούμε και ακούμε με μεγαλύτερο ενδιαφέρον, αν μπορούμε να βλέπουμε τον εαυτό μας στη θέση των άλλων συχνότερα τότε η συμπόνια μας θα μεγαλώνει και θα μπορούμε να βαδίζουμε με ευκολία στο μονοπάτι που ορίζει η Ψυχή μας.

Στρατηγός Μιράντα: Ο μεγάλος φιλέλληνας που κατέγραψε την τυραννία των Τούρκων

Ποιος ξέρει ότι ο πρόδρομος της Λατινοαμερικάνικης ανεξαρτησίας ο στρατηγός Φραντσίσκο ντε Μιράντα από τη Βενεζουέλα –τη χώρα του Τσάβες- ήταν ο πρώτος πολίτης της Αμερικανικής ηπείρου που επισκέφτηκε την προεπαναστατική Ελλάδα, λάτρεψε τους Έλληνες, περιηγήθηκε τους ιστορικούς τόπους και τα πεδία μαχών σε όλη την επικράτεια;

Σε ένα ταξίδι-ζωής θέλοντας να εμπλουτίσει τη γνώση του απ' τον Ελλαδικό πολιτισμό και να γευτεί το χάδι της ιστορίας σε έναν τόπο με σπουδαίες απελευθερωτικές πράξεις. Ο Μιράντα από τη μακρινή Βενεζουέλα έβλεπε την Ελλάδα λίγο πριν το 1821 ως την ιερή κοιτίδα του ανθρωπισμού των επιστημών, της Δημοκρατίας. Την εποχή της οθωμανικής κατοχής ο Μιράντα επισκέφτηκε την Ελλάδα για τρείς μήνες, περιέγραψε στο ημερολόγιό του την τυραννική και καταπιεστική στάση των Τούρκων εισβολέων.

Και έγραψε στο ημερολόγιό του για έναν λαό ταπεινό, ευαίσθητο, ενωμένο, φιλικό, αγαπητό που είχε τη μουσική μέσα του μεταξύ πολλών άλλων προτερημάτων. Αυτά διαπίστωσε και κατέγραψε ο φιλέλληνας από τη Βενεζουέλα, σε πείσμα όλων εκείνων που θέλουν να καταρρακώνουν το ηθικό του Έλληνα και να τον περιθωριοποιούν!

Λίγα χρόνια μετά ο Αμερικανός δημοσιογράφος της «Ουάσιγκτον Πόστ» ο περίφημος Χάου ήταν ο πρώτος πολεμικός ανταποκριτής των γεγονότων για την αποτίναξη του Τουρκικού ζυγού και μάλιστα έστελνε ανταποκρίσεις περιγράφοντας τη μάχη στο Μανιάκι με τον Παπαφλέσσα και τους ηρωικούς συντρόφους του!

Αλλά κι άλλοι λαοί στάθηκαν στο πλευρό του δοκιμαζόμενου Έθνους μας όπως ο λαός της Αιτής στην Καραϊβική που για τις ανάγκες του απελευθερωτικού μας αγώνα έστελναν φορτία με καφέ για την ενίσχυση του αγώνα κατά των Τούρκων.

Ο στρατηγός απ' τη Βενεζουέλα Φρανσίσκο ντε Μιράντα –ο μοναδικός άνθρωπος σε όλον τον πλανήτη που είχε συμμετάσχει και στα τρία πιο σημαντικά κινήματα ανεξαρτησίας του 18ου και 19ου αιώνα. Για την ανεξαρτησία των ΗΠΑ, συμμετείχε στη Γαλλική επανάσταση και είναι ο πρόδρομος των πολέμων ανεξαρτησίας στη Λατινική Αμερική. Τον αναγνώρισε και ο Σιμόν Μπολιβάρ για τη συμβολή του όπως κι ο ίδιος ο Ναπολέων «ως άνδρα που μέσα του καίει η ιερή φωτιά της αγάπης για την ελευθερία».

«Η περιήγησή του στην Ελλάδα –γράφει ο πρέσβης της Μπολιβαριανής Δημοκρατίας της Βενεζουέλας στην Ελλάδα Ροντρίγο Τσάβες Σαμούδιο – του έδωσαν αναμφίβολα τροφή ως ιδεολόγου και ως στρατηγού με στρατηγική σκέψη , ώστε να αγωνιστεί ακούραστα για την ελευθερία , την ανεξαρτησία, τη δικαιοσύνη και την ισότητα; Μεταξύ ανδρών και γυναικών στον κόσμο».

Ιδού τα φωτεινά παραδείγματα για έναν σεμνό ηγέτη απ' τη μακρινή Βενεζουέλα που πίστεψε στις σπουδαίες απελευθερωτικές πράξεις του Ελληνικού λαού που υποκλίθηκε στα πεδία μαχών του Μαραθώνα και της Σαλαμίνας. Αυτούς τους ίδιους ιερούς τόπους, κάποιοι «Έλληνες» τους ξεχνάνε, ανασύρουν την…. αντικειμενικότητα κατά το δοκούν, πιστοποιούν τη μισή αλήθεια και πάσχουν απ' το σύνδρομο μιας επίκτητης πολιτικής ανεπάρκειας!

Τρεις τρόποι για να ανακαλύψουμε την σκοτεινή ύλη

Ο κόσμος που βλέπουμε είναι ενσωματωμένος σε έναν αόρατο κοσμικό ιστό σκοτεινής ύλης – μια φαινομενική μορφή ύλης που δεν εκπέμπει φως και σπάνια προσκρούει στα ορατά πράγματα. Παρόλο που κανείς δεν έχει παρατηρήσει ποτέ άμεσα τη μυστηριώδη ουσία, οι επιστήμονες έχουν δει κάποια σημεία της ύπαρξής της, επειδή η βαρύτητά τους έλκει την συνηθισμένη ύλη – τα πράγματα από τα οποία είμαστε φτιαγμένοι. Στην πραγματικότητα, φαίνεται η σκοτεινή ύλη να είναι το ικρίωμα πάνω στο οποίο είναι κατασκευασμένοι οι γαλαξίες. Χωρίς τη σκοτεινή ύλη, η οποία είναι πενταπλάσια από την κανονική βαρυονική ύλη, το σύμπαν θα φαινόταν τελείως διαφορετικό: ούτε εμείς ούτε ο Γαλαξίας μας θα είμαστε εδώ γύρω σήμερα.

 Όλα όσα μπορείτε να δείτε είναι κατασκευασμένα από φυσιολογική ύλη … αλλά αυτό είναι μόνο το 4% του σύμπαντος. Μάθετε πώς οι φυσικοί αναζητούν την αόρατη «σκοτεινή ύλη», που οι επιστήμονες πιστεύουν ότι συγκρατούν τους γαλαξίες.

Η καλύτερη εικασία των ερευνητών είναι ότι η σκοτεινή ύλη, όπως και η κανονική ύλη, είναι κατασκευασμένη από θεμελιώδη σωματίδια. Οι δημοφιλείς υποψήφιοι για σωματίδια σκοτεινής ύλης περιλαμβάνουν τα λεγόμενα WIMPs: ασθενώς αλληλεπιδρώντα σωματίδια με μάζα. Τα WIMP πιστεύεται ότι αλληλεπιδρούν με την άλλη ύλη τόσο σπάνια ώστε δισεκατομμύρια από αυτά μπορεί να πετάξουν μέσα από το σώμα μας κάθε δευτερόλεπτο χωρίς να τα παρατηρήσουμε.

 

Οι κυνηγοί της σκοτεινής ύλης σε όλο τον κόσμο ακολουθούν τρεις προσεγγίσεις για να αναζητήσουν τα δακτυλικά αποτυπώματα των φανταστικών WIMP: στην επιφάνεια της Γης, στα βάθη της Γης και στο διάστημα.  

 

1. Αντιμετώπιση στα Εργαστήρια

Οι επιταχυντές σωματιδίων είναι ένας τρόπος αναζήτησης των σωματιδίων της σκοτεινής ύλης. Σε αυτές τις αγωνιστικές πίστες υψηλής ταχύτητας, τα σωματίδια της κανονικής ύλης κερδίζουν τεράστια ποσά ενέργειας και στη συνέχεια την απελευθερώνουν σε μικρές αλλά βίαιες συγκρούσεις σωματιδίων, δημιουργώντας πιθανώς εξωτικά νέα σωματίδια που σχετίζονται με τη σκοτεινή ύλη. Οι ερευνητές στον επιταχυντή SLAC συμμετέχουν σε δύο διαφορετικά πειράματα σύγκρουσης που αναζητούν σκοτεινή ύλη.

 

Συμμετέχουν στο πείραμα ATLAS, το οποίο χρησιμοποιεί τον ισχυρότερο επιταχυντή σωματιδίων στον κόσμο, τον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων στο CERN, για να προσπαθήσουν να δημιουργήσουν σωματίδια σκοτεινής ύλης. Αναζητούν επίσης σημάδια μιας «σκοτεινής δύναμης» μεταξύ σωματιδίων σκοτεινής ύλης με το πείραμα Heavy Photon Search στο Jefferson Lab στη Βιρτζίνια.

 

2. Σε υπόγειους ανιχνευτές

Αν και τα σωματίδια σκοτεινής ύλης δεν συμπαθούν πολύ την αλληλεπίδραση με τον ορατό κόσμο μας, οι επιστήμονες ελπίζουν να τα καταλάβουν όταν αυτά κάνουν μια περιστασιακή σύγκρουση με την κανονική ύλη. Αυτή η αναζήτηση απαιτεί εξαιρετικά ευαίσθητους ανιχνευτές που βρίσκονται χιλιάδες μέτρα κάτω από την επιφάνεια της Γης, όπου προστατεύονται από τις ‘χιονοθύελλες’ ανεπιθύμητων σημάτων από άλλα σωματίδια.

 

Οι κυνηγοί σκοτεινής ύλης στο εργαστήριο SLAC συμμετέχουν σε τέσσερα τέτοια υπόγεια πειράματα: Το SuperCDMS στη Μινεσότα. το προγραμματισμένο διάδοχο πείραμά του, SuperCDMS-SNOLAB στον Καναδά. το LUX και το μελλοντικό LUX-ZEPLIN στη Νότια Ντακότα.

 

3. Αναζητώντας τα ίχνη τους στο διάστημα

Ένας τρίτος τρόπος να μάθεις περισσότερα για τα σωματίδια της σκοτεινής ύλης είναι να προσέχεις για τα ίχνη τους στο διάστημα. Εάν δύο σωματίδια σκοτεινής ύλης WIMPs συγκρούονται στο διάστημα, θα μπορούσαν να εξουδετερώσουν το ένα το άλλο, με την εξαΰλωση τους. Όταν γίνει  αυτό, μπορούν να εκπέμψουν ακτίνες γάμμα – την πιο ενεργητική μορφή φωτός.

 

Με το διαστημικό τηλεσκόπιο Fermi Gamma-ray, ένα διαστημικό σκάφος που περιστρέφεται πάνω από τη γήινη ατμόσφαιρα σε υψόμετρο 600 km, οι επιστήμονες του εργαστηρίου SLAC αλλά και άλλοι φυσικοί, αναζητούν τέτοια σήματα που να προέρχονται από περιοχές γνωστές ότι είναι πλούσιες σε σκοτεινή ύλη, συμπεριλαμβανομένου και του κέντρου του Γαλαξία μας και των μικρών γειτονικών του γαλαξιών.

Wimpzilla: τα σωματίδια της σκοτεινής ύλης

Ένας στρατός από τέρατα Wimpzillas κρύβεται μέσα στο Γαλαξία μας και η Γη βρίσκεται υπό επίθεση. Ακούγεται σαν μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας, αλλά θα μπορούσε να λύσει δύο μυστήρια που ταλανίζουν τους φυσικούς εδώ και χρόνια: ποιά είναι η πηγή της χαμένης μάζας του Σύμπαντος, και ποιά είναι η καταγωγή των πιο ισχυρών κοσμικών ακτίνων που χτυπούν τον πλανήτη μας.

 

Ο φυσικός Rocky Kolb έκανε τα ψώνια του μια μέρα στο Warrenville του Ιλλινόις και αναρωτιόνταν πώς θα έπρεπε να ονομάσει το σωματίδιο της σκοτεινής ύλης που αυτός και οι συνάδελφοί του μόλις είχαν εφεύρει. Σε μια αφίσα ταινίας σε ένα διερχόμενο λεωφορείο ήταν η απάντηση που ζητούσε. Ήταν το 1998 και η νέα έκδοση Γκοτζίλα μόλις είχε κυκλοφορήσει. Έτσι γεννήθηκε το wimp-zilla.

 

Κανείς δεν ξέρει από τι αποτελείται η σκοτεινή ύλη: Ξέρουμε ακριβώς ότι το 80 τοις εκατό της ύλης του σύμπαντος είναι αόρατο για τα τηλεσκόπιά μας. Η πιο δημοφιλής ιδέα είναι ότι είναι σωματίδια με μάζα που αλληλεπιδρούν ασθενώς, ή WIMPs. Το εύρος της μάζας τους υπολογίζεται ότι είναι μεταξύ 10 και 100 φορές τη μάζα των πρωτονίων, τα οποία θα είχαν παραχθεί στην καυτή αρχέγονη σούπα του σύμπαντος και ‘περιφράχθηκαν’ από τη βαρύτητα για να γεννήσουν τους σημερινούς γαλαξίες.

 

Αλλά αυτό το σενάριο δεν είναι το μοναδικό. Μέσα στα πρώτα δευτερόλεπτα του σύμπαντος, κατά την περίοδο του πληθωρισμού, η διαστολή του ίδιου του χώρου διαχώρισε σωματίδια από το κενό. Ο Kolb και οι συνεργάτες του υπολόγισαν ότι ανάμεσα σε αυτά τα σωματίδια θα μπορούσαν να είναι σκοτεινά σωματίδια που να ζύγιζαν ένα δισεκατομμύριο φορές περισσότερο από ένα WIMP.

 

Η τερατώδης μάζα τους σημαίνει πως τα wimpzillas θα είναι εξαιρετικά σπάνια στο σύμπαν. Δεν θα μπορούν να παραχθούν σε επιταχυντές σωματιδίων και είναι απίθανο να βρεθεί σε έναν από τους μυριάδες υπόγειους ανιχνευτές που ψάχνουν για τα WIMPs. «Είναι πιθανόν τα πιο φευγαλέα σωματίδια της σκοτεινής ύλης που προτάθηκαν ποτέ,» παραδέχεται ο Kolb.

 

Θα μπορούσαν όμως να εξακολουθούν να αφήνουν κάποια πολύ ασθενή ιδιαίτερα χαρακτηριστικά πάνω στην μικροκυματική κοσμική ακτινοβολία υποβάθρου, το λυκόφως της Μεγάλης Έκρηξης που κατακλύζει όλο τον ουρανό.

 

Αν βρούμε κάποιο ίχνος, για παράδειγμα στους λεπτομερείς χάρτες της Κοσμικής Ακτινοβολίας Υποβάθρου που αναμένονται από τον δορυφόρο Planck της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας, “τότε μετά από 10.000 χρόνια σκέψης, θα ξέρουμε από τι είναι φτιαγμένο το σύμπαν», λέει ο Kolb. Αυτό είναι το μεγάλο έπαθλο που μπορεί να προέλθει από την επινόηση νέων σωματιδίων.

 

Κι ενώ τα WIMPs ήταν αδύνατο να τα ανιχνεύσουμε, η ανακάλυψη των βαρύτερων wimpzilla θα πρέπει να είναι ευκολότερη. Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι εάν οι υπερ-υψηλής ενέργειας κοσμικές ακτίνες πραγματοποιούνται από την διάσπαση των Wimpzillas, θα πρέπει να απαρτίζονται κυρίως από ακτίνες γάμμα, και όχι από πρωτόνια και πυρήνες. Και θα πρέπει σύντομα να είναι δυνατό να ελεγχθεί αυτός ο ισχυρισμός.

Για τη ζωή και την τύχη του Ομήρου

Ολόκληρη η αρχαιότητα παραδέχεται την ύπαρξη του Ομήρου. Για το βίο του Ομήρου διασώθηκαν μέχρι τις μέρες μας οκτώ βιογραφίες και πολλοί μύθοι, θρύλοι και εικασίες. Από τις βιογραφίες αυτές σπουδαιότερες είναι εκείνες που αποδίδονται στον Ηρόδοτο, στον Πλούταρχο και στον Πρόκλο. Ομόφωνα η παράδοση αναφέρει ως αρχικό όνομα του Ομήρου το Μιλησιγενης. Από το όνομα αυτό σχηματίστηκε αργότερα το όνομα Μελις, το οποίο έφερε ο υποτιθέμενος πατέρας του Ομήρου και το οποίο ταυτίζεται με τον ποταμό Μέλητα, που βρίσκεται κοντά στη Σμύρνη και από αυτό το γεγονός ξεκίνησαν οι αξιώσεις της Σμύρνης να θεωρείται πατρίδα του ποιητή, περισσότερο από άλλες πόλεις. Γιατί σχετικά με την καταγωγή του ποιητή φιλονικούσαν πολλές πόλεις, από τις οποίες οι κυριότερες ήταν εφτά Σμύρνη, Χίος, Κολοφών, ’Ιθάκη, Πύλος, Άργος, Αθήνα. Εκτός από τη Σμύρνη, τις μεγαλύτερες αξιώσεις στην αρχαιότητα σχετικά με την καταγωγή του ποιητή είχε η Χίος, όπως μας λέει γι’ αυτήν ο ποιητής Σιμωνίδης, επειδή στο νησί αυτό άκμασε το γένος των 'Ομηριδών. Οι Ομηρίδες ήταν οι απόγονοι του Ομήρου, και έργο τους ήταν ν’ απαγγέλλουν τα ποιήματα του προγόνου τους.

Τις δικαιότερες όμως απαιτήσεις από την αρχαιότητα είχε η Σμύρνη.H μικρασιατική παραλία, και μάλιστα το τμήμα της στο οποίο έζησαν Αιολείς και Ίωνες, δηλαδή η παραλία Σμύρνης - Ερυθρών - Φωκαίας και η απέναντι Χίος, υπήρξε η .κοιτίδα του ελληνικού έπους. Έτσι εξηγείται και η ανάμειξη μέσα στο έπος ιωνικών και αιολικών γλωσσικών στοιχείων. Όλες αυτές οι έριδες δήλωναν ότι υπήρχε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο με το όνομα Όμηρος και μάλιστα πρόσωπο σημαντικής σπουδαιότητας. Το όνομα "Ομηρος ετυμολογήθηκε από την αρχαιότητα με πολλούς τρόπους και ο καθένας έπλασε και σχετικό μύθο για τη δικαιολόγηση της ετυμολογίας του. Έτσι ο Έφορος ο Κυμαίος παράγει το όνομα από το μή ορών, ακολουθώντας το σχετικό μύθο ότι ο ποιητής ήταν τυφλός. Αλλη ετυμολογία υποστηρίζει ότι ο ποιητής ή ο πατέρας του είχε δοθεί ως όμηρος, όπως αναφέρεται στον Ψευδοπλούταρχο Ομήρου βίος.

Για τη ζωή και την τύχη του Ομήρου πλάστηκε και ο μύθος για τον αγώνα Ομήρου και Ησιόδου, κατά τον οποίο ο ποιητής νικήθηκε από τον Ησίοδο. Η επικρατούσα παράδοση είναι ότι ο ποιητής πέθανε στην Ίο. Και για το χρόνο κατά τον οποίο έζησε ο ποιητής υπήρχε στην αρχαιότητα αμφιβολία. Ο Κράτης ο Μαλλώτης υπολογίζει ότι ο' Όμηρος έζησε εξήντα χρόνια μετά τα Τρωικά, ενώ ο Ερατοσθένης τοποθετεί την ακμή του Ομήρου 100 χρόνια μετά τα Τρωικά και 20 μετά την κάθοδο των Ηρακλειδών (Δωριέων). Πιο ακριβής είναι ο Θουκυδίδης, ο οποίος παραδέχεται ότι ο Όμηρος έζησε πολλώ ύστερον των Τρωικών. Σπουδαίας σημασίας είναι η αναφορά του Ηροδότου ο οποίος θεωρεί σύγχρονους τον Όμηρο και τον Ησίοδο και αναφέρει ότι έζησαν και οι δύο τετρακόσια χρόνια πριν απ'αυτόν. Την άποψη αυτή του Ηροδότου,τη σχετική με τη χρονολόγηση του Ομήρου (8ο π.Χ.αι.), αποδέχεται και. σήμερα η επιστήμη. Στον Όμηρο από την αρχαιότητα εκτός από την ’Ιλιάδα και την ’Οδύσσεια αποδίδονταν και πολλά άλλα έργα, όπως Βατραχομυομαχία, 'Ομηρικοί " Υμνοι, Θηβαΐς, Κύπρια ’Έπη,’Επίγονοι, Μαργίτης και άλλα. Ήδη όμως από την αρχαιότητα υπήρχαν επιφυλάξεις. Mετά από πολλές αμφιταλαντεύσεις,έρευνες και μελέτες στο ύφος και στην τεχνική του Ομήρου, η σημερινή έρευνα αποδίδει στον Όμηρο μόνο την Οδύσσεια και την Ιλιάδα με ορισμένες επιφυλάξεις βέβαια σχετικά με την ’Οδύσσεια από λίγους ερευνητές. Δεν έλειψαν και από την αρχαιότητα μερικοί που αμφισβητούσαν κατά πόσο ο Όμηρος έγραψε και την ’Ιλιάδα και την Οδύσσεια.