ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ - Ἄλκηστις (1123-1163)

ΑΔ. ὦ θεοί, τί λέξω —θαῦμ᾽ ἀνέλπιστον τόδε—
γυναῖκα λεύσσων τήνδ᾽; — ἐμὴν ἐτητύμως;
1125 ἢ κέρτομός με θεοῦ τις ἐκπλήσσει χαρά;
ΗΡ. οὐκ ἔστιν, ἀλλὰ τήνδ᾽ ὁρᾷς δάμαρτα σήν.
ΑΔ. ὅρα γε μή τι φάσμα νερτέρων τόδ᾽ ᾖ.
ΗΡ. οὐ ψυχαγωγὸν τόνδ᾽ ἐποιήσω ξένον.
ΑΔ. ἀλλ᾽ ἣν ἔθαπτον εἰσορῶ δάμαρτ᾽ ἐμήν;
1130 ΗΡ. σάφ᾽ ἴσθ᾽. ἀπιστεῖν δ᾽ οὔ σε θαυμάζω τύχην.
ΑΔ. θίγω, προσείπω ζῶσαν ὡς δάμαρτ᾽ ἐμήν;
ΗΡ. πρόσειπ᾽. ἔχεις γὰρ πᾶν ὅσονπερ ἤθελες.
ΑΔ. ὦ φιλτάτης γυναικὸς ὄμμα καὶ δέμας,
ἔχω σ᾽ ἀέλπτως, οὔποτ᾽ ὄψεσθαι δοκῶν.
1135 ΗΡ. ἔχεις· φθόνος δὲ μὴ γένοιτό τις θεῶν.
ΑΔ. ὦ τοῦ μεγίστου Ζηνὸς εὐγενὲς τέκνον,
εὐδαιμονοίης, καί σ᾽ ὁ φιτύσας πατὴρ
σῴζοι· σὺ γὰρ δὴ τἄμ᾽ ἀνώρθωσας μόνος.
πῶς τήνδ᾽ ἔπεμψας νέρθεν εἰς φάος τόδε;
1140 ΗΡ. μάχην συνάψας δαιμόνων τῷ κυρίῳ.
ΑΔ. ποῦ τόνδε Θανάτῳ φῂς ἀγῶνα συμβαλεῖν;
ΗΡ. τύμβον παρ᾽ αὐτὸν ἐκ λόχου μάρψας χεροῖν.
ΑΔ. τί γάρ ποθ᾽ ἥδ᾽ ἄναυδος ἕστηκεν γυνή;
ΗΡ. οὔπω θέμις σοι τῆσδε προσφωνημάτων
1145 κλύειν, πρὶν ἂν θεοῖσι τοῖσι νερτέροις
ἀφαγνίσηται καὶ τρίτον μόλῃ φάος.
ἀλλ᾽ εἴσαγ᾽ εἴσω τήνδε· καὶ δίκαιος ὢν
τὸ λοιπόν, Ἄδμητ᾽, εὐσέβει περὶ ξένους.
καὶ χαῖρ᾽· ἐγὼ δὲ τὸν προκείμενον πόνον
1150 Σθενέλου τυράννῳ παιδὶ πορσυνῶ μολών.
ΑΔ. μεῖνον παρ᾽ ἡμῖν καὶ συνέστιος γενοῦ.
ΗΡ. αὖθις τόδ᾽ ἔσται, νῦν δ᾽ ἐπείγεσθαί με δεῖ.
ΑΔ. ἀλλ᾽ εὐτυχοίης, νόστιμον δ᾽ ἔλθοις †δόμον.†
ἀστοῖς δὲ πάσῃ τ᾽ ἐννέπω τετραρχίᾳ,
1155 χοροὺς ἐπ᾽ ἐσθλαῖς συμφοραῖσιν ἱστάναι
βωμούς τε κνισᾶν βουθύτοισι προστροπαῖς.
νῦν γὰρ μεθηρμόσμεσθα βελτίω βίον
τοῦ πρόσθεν· οὐ γὰρ εὐτυχῶν ἀρνήσομαι.

ΧΟ. πολλαὶ μορφαὶ τῶν δαιμονίων,
1160 πολλὰ δ᾽ ἀέλπτως κραίνουσι θεοί·
καὶ τὰ δοκηθέντ᾽ οὐκ ἐτελέσθη,
τῶν δ᾽ ἀδοκήτων πόρον εὗρε θεός.
1163 τοιόνδ᾽ ἀπέβη τόδε πρᾶγμα.

***
ΑΔΜ. Θεοί! Τί θάμα ανέλπιστο είναι τούτο!
Την Άλκηστή μου βλέπω, αλήθεια, ή πλάνα
θεϊκή χαρά το νου μου αναγελάει;
ΗΡΑ. Όχι· πλάνη καμιά· η γυναίκα σου είναι.
ΑΔΜ. Τήρα μην είναι φάντασμα απ᾽ τον Άδη.
ΗΡΑ. Δεν έχεις φίλο που ψυχές ξορκίζει.
ΑΔΜ. Ώστε είναι η ίδια που έβαλα στον τάφο;
1130 ΗΡΑ. Δεν απορώ που δυσπιστείς· είν᾽ η ίδια.
ΑΔΜ. Μπορώ να της μιλώ, να την αγγίζω
σα ζωντανή; ΗΡΑ. Ναι· ό,τι ποθούσες το έχεις.
ΑΔΜ., αγκαλιάζοντας την Άλκηστη.
Ω πρόσωπο, ω κορμί της λατρευτής μου,
σας κρατώ, που δεν το ᾽λπιζα ποτέ μου.
ΗΡΑ. Ναι, και μακριά σας των θεών ο φθόνος.
ΑΔΜ. Γιε ευγενικέ του ύψιστου Δία, εκείνος
να σε φυλάει, και να ᾽σαι ευτυχισμένος·
μου αναστυλώνεις τη ζωή, εσύ μόνος.
Μα πώς στο φως την έφερες και πάλι;
ΗΡΑ. Πάλεψα με το Θάνατο, που ορίζει
1140 τους πεθαμένους. ΑΔΜ. Πού έκαμες τη μάχη;
ΗΡΑ. Στον τάφο πλάι· κρυμμένος, καρτερούσα.
ΑΔΜ. Αμίλητη όμως στέκει· ποιός ο λόγος;
ΗΡΑ. Δε γίνεται ν᾽ ακούσεις τη λαλιά της,
την τρίτη μέρα πριν να φέρει ο ήλιος,
και, αφού ήταν στους θεούς του κάτω κόσμου
ταμένη, ν᾽ αγνιστεί απ᾽ αυτό. Έλα πάρ᾽ τη
σπίτι· και έτσι, όπως είσαι δίκαιος, πάντα
ευλαβικά να φέρνεσαι στους ξένους.
Τώρα, Άδμητε, έχε γεια· εγώ πάω να κάμω
τον άθλο που ο Τιρύνθιος βασιλιάς
1150 μου ᾽χει αναθέσει. ΑΔΜ. Μείνε εδώ κοντά μας·
το παλάτι μου θα ᾽ναι και δικό σου.
ΗΡΑ. Άλλη φορά· τώρα είναι βία να φύγω.
Φεύγει.
ΑΔΜ. Με το καλό να πας και να γυρίσεις.
Στους ακολούθους του και στο Χορό.
Στην τετραρχία προστάζω και στην πόλη
χορούς γι᾽ αυτή την ευτυχία να στήσουν,
κι όλους μας τους βωμούς να ζώσει η κνίσα
από θυσίες βοδιών ευχαριστήριες.
Καλύτερη ζωή για μας αρχίζει·
είδα τύχη καλή και δεν τ᾽ αρνιέμαι.
Μπαίνει στο παλάτι κρατώντας την Άλκηστη.

ΧΟΡ. Πλήθος παίρνουν μορφές τα θεϊκά,1160 και πολλά κι απρομάντευτα φέρνουν σε τέρμα οι θεοί·ό,τι πρόσμενες μένει ανεκτέλεστο, ενώστο αναπάντεχο δίνει μια λύση ο θεός.Έτσι τέλειωσε τώρα κι αυτή μας εδώ η ιστορία.

Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας: ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ - ΠΕΡΔΙΚΑΣ ή ΤΑΛΩΣ ή ΚΑΛΩΣ

ΠΕΡΔΙΚΑΣ ή ΤΑΛΩΣ ή ΚΑΛΩΣ

(πουλί, περδίκι)

 

Ο Πέρδικας ήταν γιος της Πέρδικας, κόρης του Ευπάλαμου και αδελφής του Δαίδαλου, στο εργαστήρι του οποίου μαθήτευσε. Διακρινόταν για τη δεξιοτεχνία και την ευρηματικότητά του και του απέδιδαν την ανακάλυψη του τροχού της αγγειοπλαστικής.

 

Τα χαρίσματά του προκάλεσαν τη ζήλεια του θείου του, τόσο που την ημέρα που ανακάλυψε το πριόνι, εμπνευσμένος από το σαγόνι ενός φιδιού, ο Δαίδαλος θέλησε να τον σκοτώσει, ρίχνοντάς τον από την Ακρόπολη. Τον λυπήθηκε η Αθηνά που τον μεταμόρφωσε σε περδίκι.

 

Σε αυτό οφείλει και το όνομα Πέρδιξ, με το οποίο τον αναφέρει ο Σοφοκλής στη χαμένη τραγωδία του Καμικοί (από τους κατοίκους της πόλης Κάμικος ή Καμικός που ίδρυσε Δαίδαλος στη Σικελία, κοντά στον Ακράγαντα). Όσο για τον θείο του, καταδικάστηκε από τον Άρειο Πάγο για το έγκλημά του, αλλά δραπέτευσε και κατέφυγε στην Κρήτη, όπου βρήκε άσυλο στο παλάτι του Μίνωα.

 

Η δε μητέρα του Πέρδικα από απελπισία κρεμάστηκε και οι Αθηναίοι της απέδωσαν τιμές ιδρύοντας ιερό στην ακρόπολη, το Πέρδικος ἱερόν*. Πάντως, ο νέος, σαν πουλί πια, με χαρά παρευρέθηκε στην ταφή του Ίκαρου, ο θάνατος του οποίου οφειλόταν επίσης σε πτώση.

-----------------------------------

*Η Πέρδικα και ο Πέρδικας

 

Ο μύθος της Πέρδικας διασώζεται μόνο στο λεξικό Σούδα, ενώ τη μεταμόρφωση του γιου της Πέρδικα ή Τάλου ή Κάλου διασώζουν συγγραφείς από τον 2ο αι. π.Χ. κ.ε.

Εὐπαλάμῳ γὰρ ἐγένοντο παῖδες Δαίδαλος καὶ Πέδιξ, ἧς υἱὸς Κάλως <an Τάλως> ᾧ φθονήσας ὁ Δαίδαλος τῆς τέχνης ἔρριψεν αὐτὸν κατὰ τῆς ἀκροπόλεως· ἐφ' ᾧ ἡ Πέρδιξ ἑαυτήν ἀνήρτησεν, Ἀθηναῖοι δὲ αὐτὴν ἐτίμησαν. Σοφοκλῆς δὲ ἐν Καμικοῖς ταὸν ὑπὸ τὸν Δαίδαλον ἀναιρεθένα Πέρδικα εἶναι τὄνομα.

(Σούδα, λ. Πέρδικος ἱερὸν)

Ίσως...

Πότε είναι αργά; Πότε αντιλαμβανόμαστε το χρόνο που έχει περάσει ανεπιστρεπτί, όπως κυλάει το νερό στη κοίτη του ποταμού;

Σε ποια στιγμή της ζωής μας συνειδητοποιούμε ότι δεν μπορούμε να διακρίνουμε την αλήθεια μας; Ότι λειτουργήσαμε σαν το σκαντζόχοιρο…..μαζεύαμε τη ψυχή μας και τις ευαισθησίες μας για να φανούμε άτρωτοι, δυνατοί;

Χωρίς καν να το καταλάβουμε, επιλέξαμε το ρόλο του θύτη - δυνατού

Πέσαμε στην παγίδα που εμείς οι ίδιοι έχουμε στήσει. Μια όντως καλοστημένη παγίδα. Κινηματογραφική ταινία μεγάλου μήκους η ζωή μας, με πρωταγωνιστές τις ανθρώπινες ψυχές που μας περιέβαλαν όλα αυτά τα χρόνια. Με τη διαφορά όμως ότι δεν είχαμε το χολιγουντιανό happy end….

Επιλέγουμε το σκοτάδι από το φως. Στο μυαλό μας μια λέξη….Ίσως, ίσως να ήταν αλλιώς η ζωή μας, ίσως να κάναμε άλλα πράγματα που μας γεμίζουν περισσότερο, ίσως να μπορούσαμε να αγαπήσουμε αληθινά, εάν δεν φοβόμασταν… Ίσως… Ίσως…. Ίσως…

Ίσως και να 'τανε ζωή αυτό που ζήσαμε… δεν το γνωρίζουμε όμως! Μόνο ένα «Ίσως» υπάρχει… Ίσως ο καθρέφτης να μπορέσει να πει την αλήθεια, αλλά όταν κοιτάζουμε τον εαυτό μας, το μόνο που βλέπουμε είναι ένα είδωλο που πολλές φορές δεν μας μοιάζει κιόλας… βλέπουμε ότι έχει απομείνει από τον παλιό μας εαυτό.. αυτόν, που με τόση επιμέλεια κρύψαμε για να τον προστατέψουμε!

Από τι όμως; από τι κινδυνεύαμε; μόνο από εμάς! Μόνο από εμάς τους ίδιους κινδυνεύαμε, από τους φόβους μας και τις ανασφάλειές μας! Φοβηθήκαμε να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε! Μείναμε σε πρόσκαιρες σχέσεις και εφήμερους αισθησιασμούς. Χάσαμε την ουσία, χάσαμε την αυθεντικότητα, χάσαμε την ίδια τη ζωή. Και τώρα; συνεχίζουμε «ικανοποιημένοι και γεμάτοι». Ζήσαμε πολλά, είχαμε πολλές περιπέτειες, είχαμε να καμαρώνουμε και να κομπάζουμε στους φίλους μας για τα κατορθώματά μας. Στον εαυτό μας όμως, τι θα πούμε; Τη ψυχή μας με τι θα τη γεμίσουμε; Μας τυφλώνει η αυταρέσκειά μας σε τέτοιο βαθμό που δεν μπορούμε να διακρίνουμε την αλήθεια. «Όμηροι» του ψέματος που δημιουργήσαμε, της ψεύτικης πραγματικότητας που επιλέξαμε να ζήσουμε, αλυσίδες που εμείς οι ίδιοι βάλαμε και χάσαμε τα κλειδιά.

Δεν αντέχαμε πια τους εαυτούς μας, δεν αντέχαμε πια τη σιωπή, που τώρα κρύβει μια θλίψη και ένα πόνο, τη θλίψη του «ίσως», του τι θα είχε συμβεί εάν……

Η ζωή όμως φεύγει μπροστά και εμείς τρέχουμε στα μονοπάτια που είχαμε χαράξει. Ακολουθούμε τις επιλογές μας και μερικές φορές αναλαμβάνουμε και την ευθύνη τους.

Πόση αλήθεια μπορούμε να αντέξουμε

Σωστό - λάθος, δεν έχει καμία σημασία, όταν όλα είναι ποτισμένα με αγάπη και φως. Με αγάπη και αλήθεια. Πόση αλήθεια μπορούμε να αντέξουμε άραγε; Ίσως… εάν χαράζαμε άλλα μονοπάτια, να τη συναντούσαμε και να ήταν αλλιώς η ζωή μας. Τώρα δεν την αντέχουμε. Δεν μπορούμε να τη διαχειριστούμε.

Για αυτό επιλέγουμε και πάλι αυτό που γνωρίζουμε και κάνουμε πολύ πολύ καλά….την επιφάνεια. Εκεί, μας είναι πιο εύκολο, πιο ανώδυνο να ζήσουμε. Κανένα βάθος, κανένας προβληματισμός, κανένα εμπόδιο που θα πρέπει να ξεπεραστεί. Όλα επιφανειακά, εύκολα και γεμάτα με εφήμερες χαρές και γοητείες. Επιφανειακό και το συναίσθημα.. «σ' αγαπώ ως εκεί που δεν με δυσκολεύεις, δε με προβληματίζεις, δε με οδηγείς στην κατάρριψή μου». «Ίσως» και στην απόλαυσή του «είμαι σίγουρος»….γιατί δεν θέλω να είμαι σίγουρος, δε θέλω να γνωρίζω τίποτα, πολύ δε περισσότερο αλήθειες… επιλέγω να μην αισθάνομαι, να μην δίνω συναίσθημα… ζω με τα ψίχουλα της ζωής και προσφέρω ψίχουλα, με ακριβό πολλές φορές αντάλλαγμα. Και όταν βρεθεί στο δρόμο μου κάποιος που αναγνωρίζει τη φτήνια μου, αμέσως τον βγάζω από τη ζωή μου, ως αποδιοπομπαίο τράγο! Μας ξεβολεύει και αυτό δεν μας αρέσει καθόλου… μας πετάει κατάμουτρα τα ψίχουλα και μένουμε ρέστοι γιατί δεν έχουμε τίποτα άλλο να προσφέρουμε. Το μόνο που μας μένει είναι ένας υπερεκτιμημένος εγωισμός, τον οποίο προσπαθούμε να τρέφουμε καλά. Έτσι απλά προσβαλλόμαστε, μιας και ο άλλος δεν δέχεται τα ψίχουλα που τόσο απλόχερα του προσφέρουμε.

Δε θέλουμε να εκθέσουμε τον εαυτό μας, να μη δει ο άλλος τις αδυναμίες μας, κυρίως όμως να μην μάθει καν ότι έχουμε. Είμαστε δυνατοί, άτρωτοι, μπορούμε να ζήσουμε χωρίς τον άλλο, χωρίς αγάπη και συναίσθημα.

Να μπορούμε να τον αντικαταστήσουμε εύκολα, απλά, χωρίς κανένα κόστος. Επιλέγουμε συμπεριφορές που δεν προσβάλλουν το φαλλοκρατικό μας είναι. Αυτό πρέπει να μείνει αλώβητο… γιατί προτιμούμε την εικόνα, το φαίνεσθαι από το είναι. Δεν μπαίνουμε στα δύσκολα…ίσα ίσα, μόλις τα αντιληφθούμε παίρνουμε το καπελάκι μας και φεύγουμε. Η ψυχή μας έχει ανάγκη να γεμίσει από πολλά, από πολλές κατακτήσεις, από πολλά τρόπαια, από πολλά επιφωνήματα θαυμασμού, πολλές σχέσεις….

Και κοίτα…δεν είναι δύσκολο, μπορώ να κάνω ότι θέλω, όπως με βολεύει κάθε φορά. Γιατί να καθίσω και να ζοριστώ μαζί σου; γιατί να προβληματιστώ; τι είναι όλα αυτά τα ανυπόστατα που μου ζητάς; Αγάπη; Συναίσθημα; Άνοιγμα και κατάθεση ψυχής; Γιατί; Όχι βέβαια…έτσι βολεύομαι καλύτερα! Γεμίζω σε ποσότητα. Είμαι προϊόν της εποχής μου. Θέλω την ποσότητα για να ζήσω καλά.

Που είναι οι στιγμές που θαύμαζες τον εαυτό σου

Ξεχνάμε όμως, μάλλον συνεχώς το πετάμε από το μυαλό μας σαν σκέψη, ότι κάποτε έρχεται η μεγάλη στιγμή, διαφορετική για τον καθένα μας. Η στιγμή που η ίδια η ζωή σε βάζει κάτω και κάνεις τους απολογισμούς σου. Και τότε; Τότε συνειδητοποιείς ότι γέμισες από ποσότητα αλλά είσαι άδειος, δεν έχεις τίποτα να θυμηθείς, παρά μόνο ονόματα που πέρασαν σαν ταινία μικρού μήκους από τη ζωή σου. Πολλά δυσκολεύεσαι να τα θυμηθείς κιόλας. Μόνο ονόματα, τίποτα άλλο. Που είναι οι στιγμές που θαύμαζες τον εαυτό σου; Που είναι οι στιγμές που ένιωθες γοητευτικός, κατακτητής, ατρόμητος και ελεύθερος; Χάθηκαν, διαλύθηκαν όπως διαλύεται η ομίχλη του ανοιξιάτικου πρωινού και ο ουρανός αποκαλύπτει το λαμπερό φως του ήλιου από το οποίο κατακτήθηκε.

Έπεσες στην παγίδα της ικανοποίησης των αισθήσεων. Ξεδιψάς το κορμί, τρυπώνεις στις ζωές των άλλων, χωρίς να αναλογιστείς καν το κόστος αυτής της εισβολής, και όλο αυτό είναι μια πρόκληση για σένα, ένα κάλεσμα επικύρωσης του εγώ σου. Γυρολόγος στην ίδια τη ζωή. Απολαμβάνεις τη ματαιοδοξία σου και τη φιλαρέσκειά σου. Καθώς τελειώνει η συνεύρεση, τελειώνει και η απόλαυση. Μετά; Μετά τίποτα, το απόλυτο κενό που σε οδηγεί ξανά από την αρχή, στην αναζήτηση του επόμενου θύματος. Περπατησιά η ζωή, χωρίς όνειρα και πόνο, χωρίς θυσίες και υποχρεώσεις, άδεια όμως..

Οι περισσότεροι άνθρωποι αναβάλλουν διαρκώς τη ζωή τους. Ζούνε σε ένα παρόν εγκλωβισμένο με τα «Ίσως..» και σε ένα μέλλον που συνεχώς μετατίθεται. Κάποτε θα κάνουν αυτό…

Κάποτε θα στρωθούν να καταλάβουν τι τους γίνεται, να οργανώσουν και να συγκροτήσουν τον εαυτό τους, να αποκαταστήσουν σωστά τις σχέσεις τους…. Κάποτε, όχι τώρα.. τώρα είναι απασχολημένοι με τα «Ίσως..» και αδυνατούν να κατανοήσουν ότι πρέπει αρχικά να συνειδητοποιήσουν ότι η ζωή τους δεν μπορεί να είναι συμπτωσιολογική αλλά πρέπει να διέπεται από μια πνευματική στάση, ένα εσωτερικό ήθος και όχι από υποθετικές διαγραμμίσεις.

«Ίσως» τότε κατανοήσουν ότι η ψυχή μας διατηρείται ζωντανή όταν τρέφεται σε κάθε στάδιο της ζωής μας με τα «εποχιακά προϊόντα» αυτού του σταδίου και όχι με προϊόντα από θερμοκήπια και καταψύκτες. «Ίσως…»

Το σύνδρομο της μαϊμούς

Oι μαϊμούδες από την φύση τους (βιολογική συμπεριφορά) αφήνουν από το χέρι τους το κλαδί, από το οποίο κρατιούνται, αφού πρώτα έχουν πιάσει κάποιο άλλο κλαδί με το άλλο τους χέρι. Κρατώντας συγχρόνως τα δύο κλαδιά, συγκρίνουν αν το καινούργιο αντέχει…. προκειμένου να στηριχθούν στο επόμενο κλαδί και εν ολίγοις να προχωρήσουν.

Όσο βρίσκεσαι σε μια σχέση, το υγιές είναι να εστιάζεις και να προσπαθείς μόνο για αυτή.

Όταν ο άνδρας ή η γυναίκα μιμείται την συγκεκριμένη συμπεριφορά στις ερωτικές του σχέσεις, τότε αυτό περιγράφεται χιουμοριστικά ως «σύνδρομο της μαϊμούς». Μπορεί το συγκεκριμένο σύνδρομο να ακούγεται… περίεργα, όμως το συναντάμε αρκετά συχνά τόσο στο ανδρικό όσο και στο γυναικείο φύλο.

Οι άνθρωποι που λειτουργούν στις σχέσεις τους με βάση το «σύνδρομο της μαϊμούς» είναι ανίκανοι να προχωρήσουν στην ζωή τους και να βασιστούν στις δικές τους δυνάμεις, καθώς χαρακτηρίζονται από χαμηλή αυτοεκτίμηση και φόβο μοναξιάς. Η εξάρτηση από την σχέση, ακόμα και όταν αυτή δεν τους ικανοποιεί, τους εμποδίζει να εγκαταλείψουν το άλλο τους μισό, από φόβο ότι θα μείνουν μόνοι ή θα πέσουν στα χειρότερα.

Εάν «παγώσουμε» την εικόνα της μαϊμούς, η οποία κρατάει τα δυο κλαδιά συγχρόνως, παρατηρούμε ότι είναι παγιδευμένη ανάμεσα στα δυο κλαδιά -μεταφορικά, ανάμεσα στις δύο επιλογές. Η συνεχής αναζήτηση ενός καινούργιου κλαδιού δεν της αφήνει χρόνο για ξεκούραση -μεταφορικά, στον άνθρωπο ο χρόνος που περνάει μόνος του, χωρίς σχέση, μετά από έναν χωρισμό, λειτουργεί θεραπευτικά και βοηθάει στην αυτογνωσία.

Είσαι σε αναζήτηση ενώ η σχέση δεν πάει καλά

Μπορεί να θεωρείς ότι αυτός είναι ένας ασφαλής δρόμος, όμως το πιθανότερο είναι ότι κάνεις λάθος. Καλό είναι να μιλήσεις με το σύντροφό σου και αν χρειαστεί ακόμα και να απευθυνθείτε σε ειδικό προκειμένου να εξαντλήσετε όλα τα περιθώρια και να δώσετε ευκαιρίες τόσο στη σχέση, όσο και στον εαυτό του ο καθένας.

Όσο βρίσκεσαι σε μια σχέση, το υγιές είναι να εστιάζεις και να προσπαθείς μόνο για αυτή. Για το «μαζί». Οι νέες γνωριμίες κατά τη διάρκεια μιας σχέσης ακόμα και αν αυτή βρίσκεται στο τέλος της πιθανόν να σε μπερδέψουν, να σου δημιουργήσουν ενθουσιασμό και επιφανειακά αισθήματα καθώς έχεις ανάγκη για κάτι νέο που θα σε κάνεις νιώσεις χαρά και ενθουσιασμό. Μπορεί όλο αυτό που νιώθεις να είναι προσωρινό ή μια ψευδαίσθηση. Για όποιο λόγο και να προέκυψε, καλό είναι να ξεκαθαρίσεις την υπάρχουσα κατάσταση και αργότερα βλέπεις. Ακόμα και όταν έρθει ο χωρισμός καλό είναι να πάρεις το χρόνο σου, να μείνεις με τον εαυτό σου, να κάνεις την ανασκόπησή σου με υπομονή. Φυσικά, μπορεί να τα ξαναβρείς με το σύντροφό σου ή να κάνεις μια νέα ποιοτική επιλογή βασισμένη στις νέες σου ανάγκες.

Κι αν το πρόσωπο που γνώρισες είναι κι αυτό μπερδεμένο;

Μπορεί να στο πει ή μπορεί να στο κρύψει. Αν στο κρύψει είναι εύκολο να το καταλάβεις από πολλά σημάδια, όπως το ότι θα κρύβει το τηλέφωνο του όταν είστε μαζί. Ή θα σου απαντά μόνο και όταν μπορεί σε μηνύματα και κλήσεις. Επίσης, η διάθεσή του μαζί σου θα μεταβάλλεται ανάλογα με την πορεία της σχέσης του. Έτσι, τις μέρες που δεν πάει καλά η σχέση του, είναι πιθανόν να είναι πιο κοντά σου, ενώ όταν διανύει καλύτερες μέρες με τη σχέση του θα είναι μακριά σου. Σε κάθε περίπτωση εφόσον το μάθεις ή το καταλάβεις καλό είναι να απομακρυνθείς μέχρι να ξεκαθαρίσει η κατάσταση. Εξάλλου, αν σου είχε κρύψει την πραγματική του θέση, αυτό δεν αποτελεί καλό δείγμα του χαρακτήρα του, αλλά μια εγωιστική συμπεριφορά επιλογής.

Τι μπορεί να σε βοηθήσει

Κάποιες σκέψεις που καλό είναι να έχεις στο μυαλό σου μπορούν να σε βοηθήσουν σε αυτές τις περιόδους που είσαι σε συναισθηματικό μπέρδεμα, όπως: Μην κάνεις ότι δεν θέλεις να σου κάνουν. Η αλήθεια και η ειλικρίνεια κερδίζει πάντα. Είναι αδύνατον να καλύψεις όλες τις ανασφάλειές σου, όπως κι αν δράσεις.

Όταν σε μια σχέση που «βαλτώνει» το ζευγάρι βάζει σε προτεραιότητα να ξεκαθαρίσει την κατάσταση και όχι να την κάνει ακόμα πιο περίπλοκη, προσθέτοντας ένα αναπληρωματικό άτομο, τότε, συνήθως, το αποτέλεσμα είναι θετικό.

Τι άλλο να θυμάσαι; Ότι καλό είναι να είσαι η πρώτη επιλογή στη ζωή ενός ανθρώπου και όχι η ρεζέρβα. Επίσης μην φοβάσαι τόσο πολύ τη μοναξιά. Δεν κρατάει εξάλλου για πάντα. Είναι συνήθως ένα διάστημα που κάνει καλό.

«Τάισε» τ’ όνειρο σου σαν να’ ναι μικρό παιδί!

Είναι στην ανθρώπινη φύση μας να κάνουμε Όνειρα. Με τον ιδιαίτερα προικισμένο εγκέφαλό μας μπορούμε να δημιουργήσουμε μια σκέψη, να την εμπλουτίσουμε με φαντασία και να την κάνουμε «Όνειρο».

Ήδη από την παιδική ηλικία μας ξεκινάμε δυναμικά να ονειρευόμαστε το μέλλον. Όλοι κάποτε θέλαμε να γίνουμε αστροναύτες, σούπερ-σταρ αθλητές και γιατροί. Όχι απλοί γιατροί, αλλά «οι καλύτεροι του κόσμου»!

Ωστόσο, μεγαλώνοντας, βάζουμε τα Όνειρά μας σε «καλούπια». Τ’ αφήνουμε να μικραίνουν και να μικραίνουν, μέχρι να φτάσουν στο μέγεθος που μας βολεύει.

Το μεγάλος λάθος που κάνουμε είναι να προσαρμόζουμε το Όνειρό μας στην πραγματικότητα, ενώ θα έπρεπε να προσαρμόζουμε την πραγματικότητα στο Όνειρό μας.

Όλοι ζούμε στην ίδια πραγματικότητα. Και όλοι έχουμε Όνειρα. Είναι δική μας επιλογή ν’ αποφασίσουμε αν θα ζήσουμε την πραγματικότητα ή το Όνειρό μας. Και όπως είπε ο Walt Disney:

«Αν τ’ ονειρευτείς, μπορείς και να το κάνεις!»

Αν επιλέξεις να ζήσεις το Όνειρό σου, θα πρέπει να γνωρίζεις ότι χρειάζεται την ίδια φροντίδα μ’ ένα μικρό παιδί. Να το «ταΐζεις» διαρκώς με νέες ιδέες και σκέψεις, να του αφιερώνεις χρόνο, να το στηρίζεις στα πρώτα βήματά του και να το βοηθάς να μεγαλώσει, να ακμάσει, να θριαμβεύσει.

Όταν οι κοινές υποχρεώσεις τελειώνουν, ξεκινάει ο δικός σου αγώνας για το Όνειρο. Οφείλεις να δημιουργήσεις ένα μικρό χώρο, ένα ασφαλές περιβάλλον, μέσα στο οποίο θα μπορείς ν’ αναπτύξεις το Όνειρό σου με προσήλωση, χωρίς να επηρεάζεσαι από εξωτερικές συνθήκες. Αυτός ο μικρός χώρος ξεκινάει πρώτα απ’ το μυαλό σου και επεκτείνεται στη συμπεριφορά σου, τις πράξεις σου, το γραφείο σου, τη ζωή σου.

Οι συνθήκες δεν θα είναι ποτέ ιδανικές, για να γίνουν όλα όπως ακριβώς επιθυμείς. Οπότε, θα πρέπει με κάποιο τρόπο να κρατάς αναμμένη τη σπίθα του Ονείρου σου. Κάνε κάτι κάθε μέρα που θα σε φέρνει πιο κοντά στο Όνειρο σου.

Αν μπορείς ν’ αφοσιωθείς σ’ αυτό για δύο ώρες, τότε κάν’ το! Αν μια μέρα μπορείς μόνο για δέκα λεπτά, κάν’ το! Αν πρέπει να συναντηθείς με κάποιον κάν’ το, αν πρέπει να πάρεις ένα τηλέφωνο κάν’ το κι αν πρέπει να διαβάσεις ένα βιβλίο που θα σε βοηθήσει σ’ αυτό κάν’ το! Αν πρέπει να ξυπνήσεις νωρίτερα, κάν’ το! Αν πρέπει να κοιμηθείς αργότερα, κάν’ το! Κατάγραψε κάθε ιδέα σου, φτιάξε μια σημείωση ή βάλε μια υπενθύμιση! Μην αφήνεις ούτε μία μέρα να πηγαίνει χαμένη, χωρίς να κάνεις κάτι που εξελίσσει το Όνειρό σου.

«Αν αφήσεις κάτι, σε αφήνει

κι όσο του δίνεις, σου δίνει.»

Δεν είναι λίγες οι φορές που η επιλογή να κυνηγήσεις τ’ Όνειρό σου, σημαίνει στέρηση. Στερείσαι ελεύθερο χρόνο, στερείσαι ώρες ξεκούρασης, στερείσαι διασκέδαση, γιορτές, συναντήσεις με φίλους, διακοπές. Στερείσαι ηρεμία, διότι το σκέφτεσαι συνεχώς. Στερείσαι ανεμελιά, καθώς σε κάνει να νιώθεις υπεύθυνος για να το πραγματώσεις.

Γιατί;

Γιατί έχεις ένα Όνειρο!

Κι αυτές οι γλυκές στερήσεις προκύπτουν από την επιλογή σου να θυσιάσεις την τωρινή «άνεση» και «ευκολία» για κάτι μελλοντικά καλύτερο, αξιόλογο και μοναδικό. Για κάτι δικό σου.

Αν μετά από μια δύσκολη μέρα στη δουλειά, μετά από μια ατυχία, μετά από μία απόρριψη ή μετά από μια βόλτα, εξακολουθείς να σκέφτεσαι το Όνειρό σου, τότε σίγουρα αξίζει να το ρισκάρεις!

Ένα Όνειρο γεννιέται μέσα σου

για να το εκπληρώσεις!

Βρίσκεσαι εδώ για να κάνεις το Όνειρό σου πραγματικότητα. Ν’ αφήσεις το στίγμα σου στον κόσμο και να μεταδόσεις την «αλήθεια» σου με τον καλύτερο τρόπο που μπορείς.

Πρόσφερε το μεγαλειώδες δώρο στον εαυτό σου να μην παγιδεύεται σε «θολές» καταστάσεις και «μικρά» μυαλά που προσπαθούν να τον πείσουν ότι τα Όνειρά που κάνει είναι μεγάλα και υπερβολικά.

Είναι δικά σου Όνειρα.

Δική σου ζωή.

Ζήσε την όπως ονειρεύεσαι!

Χειμώνας

Όταν τα φύλλα πέφτουνε πέρα στις πεδιάδες,
Έτσι το λευκό σκεπάζει τις κοιλάδες,
Κι όμως λάμπει η μέρα από υψήσταλτες ηλιαχτίδες,
Λάμπει το πανηγύρι στις πόλεις, ήδη από τις πύλες.
Είναι η νηνεμία της φύσης, των αγρών η σιωπή
Είναι σαν των ανθρώπων το πνεύμα, και υψηλότερες οι
Διαφορές φαίνονται, ώστε σαν υψηλότερη εικόνα
να φαίνεται η φύση, παρά της άνοιξης την πραότητα.

Friedrich Holderlin

ΠΟΛΥΒΙΟΣ: ΠΕΡΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ

ΠΟΛΥΒΙΟΣ, 204-122 π.Χ

Β’ 38

Δεν θα μπορούσε να βρει κανείς διοικητικό σύστημα ισότητας λόγου, ελευθερίας και γενικά αληθινής δημοκρατίας και διάθεση ειλικρινέστερη από αυτή που υπάρχει στους Αχαιούς. Αυτό βρήκε μερικούς Πελοποννήσιους πρόθυμα να το επιλέγουν και πολλούς τους κέρδισε με τη δύναμη να πείθει και με τον λόγο. Και μερικούς που τους εξανάγκασε, τους έκανε κι αυτούς, με το πέρασμα του καιρού, από εξαναγκασμένους αρχικά, να το στέρξουν στη συνέχεια. Διότι, χωρίς να χάνει κανένα από τα πλεονεκτήματα που εξαρχής είχε, αλλά δίνοντας τα πάντα με ισότητα σε όσους κάθε φορά έμπαιναν στη συμπολιτεία αυτή, έφτανε γρήγορα στον σκοπό που είχε θέσει χρησιμοποιώντας δύο μέσα πολύ δυνατά: την ισότητα και την ανθρωπιά.

ΣΤ’ 9

Όσο βέβαια ζουν ακόμη μερικοί από αυτούς που έχουν δοκιμάσει την υπεροψία και τη δυναστική εξουσία, ευχαριστημένοι με την κατάσταση που έχουν, δίνουν πολύ μεγάλη αξία στην ισονομία και στην ελευθερία του λόγου· όταν όμως έρθει η νέα γενιά και η δημοκρατία παραδοθεί πάλι στα παιδιά των παιδιών τους, τότε, εξαιτίας της συνήθειας, επειδή πια δεν δίνουν μεγάλη αξία στην ισονομία και στην ελευθερία του λόγου, επιδιώκουν να έχουν περισσότερα πλεονεκτήματα από τους πολλούς. Στην κατάσταση αυτή φτάνουν προπάντων όσοι υπερέχουν από άποψη περιουσιακή.

ΙΑ’ 13

Τα πλήθη που ζουν σε καθεστώς δημοκρατίας έχουν μεγαλύτερη προθυμία στους πολέμους απ’ ό,τι οι πολίτες που ζουν υπό καθεστώς τυραννίας· άλλο τόσο είναι φυσικό, οι μισθοφόροι της μοναρχίας να ξεπερνούν και να ξεχωρίζουν από τους μισθοφόρους της δημοκρατίας. Διότι, όπως στην πρώτη περίπτωση οι μεν πολεμούν για την ελευθερία τους και οι δε για τη δουλεία τους, έτσι και στην περίπτωση των μισθοφόρων, οι πρώτοι πολεμούν για αδιαμφισβήτητο πλεονέκτημα και οι δεύτεροι για ολοφάνερη βλάβη. Πραγματικά, η δημοκρατία, όταν εξοντώσει όσους την επιβουλεύτηκαν, δεν χρησιμοποιεί πια μισθοφόρους για να διατηρήσει την ελευθερία της- η τυραννία όμως, όσο περισσότερα επιθυμεί τόσο περισσότερο έχει ανάγκη από μισθοφόρους. Διότι αφού βλάπτει πολλούς, έχει και πολλούς εχθρούς.

Φιλοσοφώ σημαίνει κρίνω τα πράγματα καλά

Υπάρχει αλήθεια και αλήθεια.

Υπάρχει μια επιστημονική αλήθεια και μια φιλοσοφική αλήθεια. Στην αρχή, οι επιστήμες και η φιλοσοφία ήταν ένα. Η καθολική γνώση τις περιλάμβανε και τις δύο δίχως διάκριση.

Ο μεγάλος Γάλλος μαθηματικός Ανρύ Πουανκαρέ είπε όμως ότι η επιστήμη απαντά στο ερώτημα «Πώς;» ενώ η φιλoσοφία στο ερώτημα «Γιατί;» Για να κάνουμε σαφέστερη τη διάκριση, πρέπει να προσθέσουμε τα εξής: Η γεωμετρία αποσπάστηκε από τη φιλοσοφία τον καιρό του Ευκλείδη· η αστρονομία αποχωρίστηκε από τον κοινό κορμό με τον Πτολεμαίο, αλλά έπρεπε να περιμένουμε ως το τέλος του 17ου αιώνα (Νεύτων) για να αποσπαστεί η φυσική από τη μεταφυσική, ως το τέλος του 18ου αιώνα (Λαβουαζιέ) για να χωριστεί η χημεία από την αλχημεία, ως την αρχή του 19ου αιώνα για να ανακαλυφθεί η βιολογία από τον Λαμάρκ- το 1850 ανέπτυξε ο Αύγουστος Κοντ την κοινωνιολογία, την οποία διέκρινε από τη φιλοσοφία, ενώ η Ψυχολογία αποσπάστηκε γύρω στα 1880 από την κοινή ρίζα (χάρη στον αυθορμητισμό και χάρη σε ανθρώπους όπως ο Βέμπερ, ο Φέχνερ και ο Βουντ, που εφάρμοσαν στο εργαστήριο μια πειραματική Ψυχολογία).

Το αντικείμενο της φιλοσοφίας είναι η αναζήτηση του απόλυτου. Ο Αριστοτέλης ήδη μίλησε για την «αναζήτηση των πρώτων αρχών και των πρώτων αιτίων».

Πιο κοντά σε μας βρίσκεται ο Μπιρλού, που επιστρέφει σε μια αριστοτελική έννοια και λέει: «Η φιλοσοφία ασχολείται με την αναζήτηση των πρώτων αρχών μέσω μιας ανάλυσης του πνεύματος και με την προοπτική μιας πλήρους σύνθεσης».

Ερώτηση: Μήπως η φιλοσοφία είναι η τέχνη της λεπτολογίας;

— Οι εχθροί της φιλοσοφίας την κατηγορούν ότι αναπτύσσει ιδέες τόσο γενικές, ώστε δεν είναι καθόλου χρήσιμες στην πραγματικότητα. Αυτό δεν είναι σωστό. Η φιλοσοφία μάς επιτρέπει, χάρη στη λογική ή στην τέχνη της τέλειας εξαγωγής συμπερασμάτων, να αναλύουμε καταστάσεις και να προσδιορίζουμε τις καλύτερες δυνατές λύσεις· μας επιτρέπει να βρούμε τη σοφία μέσω της καθυπόταξης των παθών μας, και να κρίνουμε σωστά τη θέση μας μέσα στην κοινωνία. Ο κοινός νους δεν απατάται όταν λέει ότι κάποιος παίρνει κάτι φιλοσοφικά, όταν αυτός ο κάποιος διατηρεί την ψυχραιμία του μέσα στη χειρότερη δυστυχία και δεν αφήνει να τον καταβάλουν τα σκληρά χτυπήματα της μοίρας. Φιλοσοφώ σημαίνει κρίνω τα πράγματα καλά- και ο Καρτέσιος προσθέτει: «εκεί να κρίνεις σωστά, για να πράττεις σωστά».

Ο Καντ, ο μεγαλύτερος ίσως φιλόσοφος όλων των εποχών, βάφτισε το σύστημά του μ’ ένα πολύ χαρακτηριστικό όνομα: Κριτικισμός. Τα τρία σημαντικότερα έργα του ονομάζονται Κριτική του Καθαρού Λόγου (1781), Κριτική του Πρακτικού Λόγου (1788) και Κριτική της Κριτικής Δύναμης (1790). Ανήγαγε όλα τα ερωτήματα της φιλοσοφίας σε τρία ερωτήματα-κλειδιά:

— Τι μπορώ να γνωρίσω;

— Τι πρέπει να κάνω;

— Σε τι μου επιτρέπεται να ελπίζω;

Εδώ εκφράζεται ένα πνεύμα διαφορετικό από κείνο που αναδύεται όταν ασχολείται η θρησκεία με τα ερωτήματα αυτά. Η θρησκεία είναι συνδεδεμένη πάντα με μια ορθοδοξία, δεν αμφισβητεί τίποτα. Δεν προχωράει μέσω ερωτημάτων. Προσφέρει λύσεις, οριστικές απαντήσεις. ‘Ένας μεγάλος σύγχρονος φιλόσοφος, ο Καρλ Γιάσπερς (1883-1974), σημειώνει στην εισαγωγή του στη φιλοσοφία ότι η φιλοσοφία δε δίνει ποτέ λύσεις σε προβλήματα· γιατί «η απάντηση στο πρόβλημα θέτει καινούργια ερωτήματα». Ας πάρουμε το παράδειγμα του θανάτου: η θρησκεία μάς δίνει λύσεις κατάλληλες για όλους. Ορισμένες θρησκείες μιλούν για νιρβάνα, για μηδέν· , ο χριστιανισμός, αντίθετα, δίνει τη λύση της Δευτέρας Παρουσίας και της λύτρωσης. Όσον αφορά τη φιλοσοφία, υπάρχουν τόσες λύσεις, όσοι και φιλόσοφοι. Ο καθένας πιστεύει πως έχει βρει το δικό του σύστημα. ‘Ένας σύγχρονος Γάλλος φιλόσοφος, ο Ζωρζ Γκισντόρφ, διευκρινίζει τούτο το γεγονός: «Καμιά φιλοσοφία δεν μπόρεσε να δώσει τέλος στη φιλοσοφία, παρόλο που αυτό είναι η κρυφή επιθυμία κάθε φιλοσοφίας».

Δε θέλουμε να δούμε τη φιλοσοφία σαν περιοχή γνώσης παρόμοια με τις άλλες, ούτε σαν καλά ταξινομημένη γνώση, βολική και πρακτική. Η φιλοσοφία είναι πάνω απ’ όλα στοχασμός, μια ερωτηματοθεσία, μια επαναερωτηματοθεσία, μια δοκιμασία και θεώρηση τον εαυτού της, μια συνεχής αναζήτηση του Είναι. Κάθε αναζήτηση δεν κατευθύνεται όμως προς ένα σκοπό;

Όχι απαραίτητα. Η φιλοσοφία είναι η αναζήτηση της αλήθειας ή μιας αλήθειας· αλλά οι φιλόσοφοι δεν πιστεύουν ότι αυτή η αλήθεια μπορεί να συλληφθεί οριστικά ή απόλυτα. Εξακολουθούν να φιλοσοφούν, παρά την ύπαρξη χιλιάδων έργων, που σωρεύονται στις βιβλιοθήκες με την προσωπική τους άποψη για το σύμπαν.

Κανένας φιλόσοφος δεν πιστεύει ότι είναι δυνατόν να εφαρμοστούν πλήρως οι απόψεις του. Μια γενναία μητέρα παρουσίασε μια μέρα στον Ρουσσώ ένα μικρό παιδί που είχε διαπαιδαγωγηθεί σύμφωνα με τις αρχές του Αιμιλίου. Ο Ρουσσώ φώναξε αγανακτισμένος: «Δεν κάνατε καλά, κυρία μου!» Ερωτήματα, αμφιβολία και αβεβαιότητα είναι τα καλύτερα κριτήρια της φιλοσοφικής πράξης.

Ο Καντ είχε δίκιο όταν έλεγε: «Δεν υπάρχει φιλοσοφία που να μπορεί κανείς να τη μάθει· το μόνο που μπορεί να μάθει κανείς, είναι να φιλοσοφεί».

Μία καλή συνείδηση αξίζει περισσότερο από μία καλή φήμη

Ποιός από μας δεν έχει γνωρίσει κάποιον άνθρωπο (ίσως τον ίδιο μας τον εαυτό) που να είναι τόσο στραμμένος προς τα έξω, τόσο απορροφημένος στη συσσώρευση αγαθών ή στο τι σκέφτονται οι άλλοι, ώστε να χάνει κάθε αίσθηση του εαυτού του; Ένας τέτοιος άνθρωπος, όταν του τίθεται κάποιο ερώτημα, αναζητεί την απάντηση προς τα έξω κι όχι προς τα μέσα. Διατρέχει δηλαδή τα πρόσωπα των άλλων, για να μαντέψει ποιά απάντηση επιθυμούν ή περιμένουν.

Για έναν τέτοιον άνθρωπο θεωρώ χρήσιμο να συνοψίσω μια τριάδα δοκιμίων που έγραψε ο Σοπενάουερ προς το τέλος της ζωής του. (Για όποιον έχει φιλοσοφικές τάσεις είναι γραμμένα σε γλώσσα σαφή και προσβάσιμη στον μη ειδικό). Βασικά τα δοκίμια τονίζουν ότι το μόνο που μετράει είναι αυτό που το άτομο είναι.

Ούτε ο πλούτος ούτε τα υλικά αγαθά ούτε η κοινωνική θέση ούτε η καλή φήμη φέρνουν την ευτυχία. Αν και οι σκέψεις αυτές δεν αφορούν συγκεκριμένα τα υπαρξιακά θέματα, παρ’ όλ’ αυτά μας βοηθούν να μετακινηθούμε από ένα επιφανειακό επίπεδο προς βαθύτερα ζητήματα.

1. Αυτό που κατέχουμε. Τα υλικά αγαθά είναι απατηλά. Ο Σοπενάουερ υποστηρίζει πολύ κομψά ότι η συσσώρευση πλούτου και αγαθών είναι ατελείωτη και δεν προσφέρει ικανοποίηση. Όσο περισσότερα κατέχουμε, τόσο πολλαπλασιάζονται οι απαιτήσεις μας. Ο πλούτος είναι σαν το νερό της θάλασσας: όσο περισσότερο πίνουμε, τόσο πιο πολύ διψάμε. Στο τέλος δεν κατέχουμε εμείς τα αγαθά μας – μας κατέχουν εκείνα.

2. Αυτό που αντιπροσωπεύουμε στα μάτια των άλλων. Η φήμη είναι το ίδιο εφήμερη όσο και τα υλικά πλούτη. Ο Σοπενάουερ γράφει: “Οι μισές μας ανησυχίες και αγωνίες έχουν προέλθει από την έγνοια μας για τις γνώμες των άλλων… πρέπει να βγάλουμε αυτό το αγκάθι απ’ τη σάρκα μας”. Είναι τόσο ισχυρή η παρόρμηση να κάνουμε μια καλή εμφάνιση, ώστε για μερικούς φυλακισμένους, την ώρα που βαδίζουν προς τον τόπο της εκτέλεσής τους, αυτό που κυρίως απασχολεί τη σκέψη τους είναι το ντύσιμο και οι τελευταίες τους χειρονομίες.

Η γνώμη των άλλων είναι ένα φάντασμα που μπορεί ανά πάσα στιγμή ν’ αλλάξει όψη. Οι γνώμες κρέμονται από μια κλωστή και μας υποδουλώνουν στο τι νομίζουν οι άλλοι, ή, ακόμα χειρότερα, στο τι φαίνεται να νομίζουν – γιατί ποτέ δεν μπορούμε να μάθουμε τι σκέφτονται πραγματικά.

3. Αυτό που είμαστε. Μόνο αυτό που είμαστε έχει πραγματική αξία. Μια καλή συνείδηση, λέει ο Σοπενάουερ, αξίζει περισσότερο από μια καλή φήμη. Ο μεγαλύτερος στόχος μας θα έπρεπε να είναι η καλή υγεία κι ο πνευματικός πλούτος, ο οποίος οδηγεί σε ανεξάντλητα αποθέματα ιδεών, στην ανεξαρτησία και σε μια ηθική ζωή. Η ψυχική μας γαλήνη πηγάζει από τη γνώση ότι αυτό που μας αναστατώνει δεν είναι τα πράγματα, αλλά η ερμηνεία μας για τα πράγματα.

Αυτή η τελευταία σκέψη – ότι η ποιότητα της ζωής μας προσδιορίζεται από το πως ερμηνεύουμε τις εμπειρίες μας, όχι από τις ίδιες τις εμπειρίες – είναι ένα σημαντικό θεραπευτικό δόγμα που ανάγεται στην αρχαιότητα. Κεντρικό αξίωμα στη σχολή του στωικισμού, πέρασε από τον Ζήνωνα, τον Σενέκα, τον Μάρκο Αυρήλιο, τον Σπινόζα, τον Σοπενάουερ και τον Νίτσε κι έφτασε να γίνει θεμελιώδης έννοια τόσο στην ψυχοδυναμική όσο και στη γνωστική-συμπεριφορική ψυχοθεραπεία.

Επιστήμονες ανέπτυξαν δέσμη φωτονίων που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία του καρκίνου

Επιστήμονες κατόρθωσαν να φτάσουν στην παραγωγή φωτός υψηλής ενέργειας που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία του καρκίνου.

Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας και του Πανεπιστημίου του Τέξας πιστεύουν ότι ανακάλυψαν το «Άγιο Δισκοπότηρο» στην επιστήμη των υλικών που τους επιτρέπει να μετατρέπουν φωτόνια χαμηλής ενέργειας σε υψηλής ενέργειας χρησιμοποιώντας μη τοξικές δομές νανοκρυστάλλων πυριτίου και επεξεργασμένα οργανικά μόρια.

Το φως υψηλής ενέργειας, όπως το υπεριώδες, μπορεί να παράγει ελεύθερες ρίζες οι οποίες χρησιμοποιούνται για να «επιτεθούν» σε καρκινικά κύτταρα, αλλά δεν μπορούν να διεισδύσουν αρκετά βαθιά για να επιτεθούν στη συντριπτική πλειοψηφία των καρκινικών όγκων στο ανθρώπινο σώμα.

Την ίδια στιγμή, σωματίδια φωτός χαμηλής ενέργειας, όπως αυτά από το υπέρυθρο, μπορούν να διεισδύσουν βαθιά, αλλά δεν διαθέτουν αρκετή ενέργεια για να παράγουν τις ελεύθερες ρίζες που καταπολεμούν τον καρκίνο.

Με την επίτευξη της λεγόμενης «μετατροπής φωτονίων», η ερευνητική ομάδα μπορεί να έχει γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των δύο, επιτρέποντας διείσδυση σε βάθος δημιουργώντας παράλληλα τις ελεύθερες ρίζες που καταπολεμούν τον καρκίνο ακριβώς εκεί που χρειάζεται κι όλα αυτά με τη χρήση μη τοξικών υλικών.

Η ομάδα με επικεφαλής τον διδακτορικό φοιτητή Παν Χιά του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, δημιούργησε μια προσαρμοσμένη οργανική λύση η οποία θα μεταφέρει την ενέργεια από το νανοκρύσταλλο σε περιβάλλοντα μόρια. Έπειτα, πυροδοτώντας ένα λέιζερ στο διάλυμα και χρησιμοποιώντας διαφορετικούς τύπους νανοκρυστάλλων πυριτίου, κατόρθωσαν να δημιουργήσουν φως υψηλής ενέργειας.

Η σχετική έρευνα δημοσιεύτηκε στο επιστημονική περιοδικό Nature.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η ανακάλυψη θα μπορούσε να βρει πρόσθετες εφαρμογές σε τομείς όπως η μετατροπή της ηλιακής ενέργειας, αλλά και στους κβαντικούς υπολογιστές.

Η Haumea είναι ο ταχύτερα περιστρεφόμενος νάνος πλανήτης

Η Haumea (Χάουμειγια) είναι ο ταχύτερα περιστρεφόμενος νάνος πλανήτης που κινείται στις παγωμένες εσχατιές του ηλιακού μας συστήματος. Έχει το πιο ενδιαφέρον / αμφιλεγόμενο σχήμα και βρίσκεται πέρα ​​από την τροχιά του Ποσειδώνα. Ανακαλύφθηκε το 2004 και είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος νάνος πλανήτης.

Η Haumea βρίσκεται σε μια περιοχή που λέγεται «ζώνη Kuiper». Είναι το τέταρτο μεγαλύτερο γνωστό ουράνιο σώμα σε αυτή τη ζώνη, μετά την Δήμητρα, την Έριδα, τον Πλούτωνα (που το 2006 υποβιβάστηκε από κανονικό πλανήτη σε νάνο-πλανήτη) και τον Μακεμάκε.  Η ανακάλυψη του παγωμένου Haumea έγινε για πρώτη φορά το 2004 από αστρονόμους του CalTech και ονομάστηκε έτσι προς τιμήν της θεάς της γονιμότητας της Χαβάης. 

 

Το μέγεθος του είναι σαν του Πλούτωνα αλλά έχει το ένα τρίτο μόνο της μάζας του, με ένα πολύ περίεργο σχήμα (σαν μπάλα του αμερικανικού φουτμπόλ). Έχει δυο φεγγάρια, υψηλό albedo – περίπου 0.7 – και γρήγορη περιστροφή για το μέγεθός του.

 

Από το σχήμα του έως τους δύο δορυφόρους του , ο νάνος πλανήτης Haumea θα μπορούσε να ρίξει φως στην ιστορία των συγκρούσεων στο ηλιακό μας σύστημα, καθώς και τις απαρχές του περιβάλλοντος της ζώνης Kuiper, που βρίσκεται πέρα από την τροχιά του Ποσειδώνα.

 

H Haumea είναι μέλος της ομάδας αντικειμένων που περιστρέφονται σε μια δισκοειδής ζώνη πέρα ​​από την τροχιά του Ποσειδώνα , που ονομάζεται ζώνη Kuiper. Αυτά τα αντικείμενα ονομάζονται trans-Neptunian αντικείμενα ή plutoids και πιστεύεται ότι έχουν σχηματιστεί στην πρώιμη εποχή του ηλιακού μας συστήματος περίπου 4.5 δισεκατομμύρια χρόνια πριν. 

 

Ταχύτατη περιστροφή

 

Όταν οι αστρονόμοι βρήκαν αρχικά αυτό το αντικείμενο, παρατήρησαν ότι γινόταν λαμπρότερο και μετά εξασθένιζε κατά περίπου 25 τοις εκατό κάθε δύο ώρες. Εάν ήταν στρογγυλό, αυτή η παρατήρηση θα σήμαινε ότι το αντικείμενο θα έκανε μια στροφή γύρω από τον άξονα του κάθε δύο ώρες, ένας απίστευτος ρυθμός που θα τον διέλυε.

 

Η Haumea περιστρέφεται με φοβερά μεγάλη ταχύτητα γύρω από τον άξονά της, μεγαλύτερη από κάθε άλλο ουράνιο αντικείμενο στο ηλιακό μας σύστημα, πιθανότατα εξαιτίας σφοδρής σύγκρουσης με κάποιο άλλο ουράνιο σώμα πριν περίπου 1 δισ. χρόνια. Μια μέρα της Haumea αντιστοιχεί σε μόλις 3,9 γήινες ώρες.  Η μεγάλη ταχύτητα περιστροφής έχει προκαλέσει την παραμόρφωσή της, με συνέπεια να έχει αποκτήσει σχήμα επιμήκους διαμαντιού ή μπάλας του αμερικανικού «φούτμπολ», με διαστάσεις περίπου 2.000 χλμ. επί 1.600 χλμ. επί 1.000 χλμ.

 

Όμως το πιο αξιοπερίεργο χαρακτηριστικό που αποκάλυψαν οι νέες αστρονομικές παρατηρήσεις, είναι ότι πάνω της εντοπίστηκε μια μεγάλη πολύ σκούρα περιοχή, που πιθανώς υποδηλώνει ύπαρξη πλούσιων ορυκτών και οργανικών ουσιών (πλούσιων σε άνθρακα) ή ίσως οφείλεται στο ότι η περιοχή αυτή έχει μεγαλύτερη ποσότητα κρυσταλλικού πάγου.

 

Έχει πολύ περίεργο σχήμα που οφείλεται στην ιδιοπεριστροφή του. Εξαιτίας αυτής της ιδιοπεριστροφής η μάζα ωθείται προς τα έξω με τον ισημερινό να βρίσκεται σε διόγκωση.

 

Αλλά το σχήμα της Haumea καθώς και η φρενήρη ιδιοπεριστροφή του δεν είναι τα μόνα περίεργα πράγματα που ξέρουμε. Επίσης, έχει δύο ασυνήθιστους δορυφόρους.

Πολλά αντικείμενα της ζώνης Kuiper είναι γνωστό ότι διαθέτουν δορυφόρους, αν και σε πολλές περιπτώσεις είναι ένα μικρότερο σώμα που συνελήφθη από την βαρύτητα του μεγαλύτερου αντικειμένου.

 

Όμως ήταν προφανές ότι ο δορυφόρος Hi’iaka της Haumea – φτιαγμένος από πάγο – δεν ταιριάζει σε αυτό το σενάριο. Ο δορυφόρος Hi’iaka είναι πολύ μικρό αντικείμενο για να νιώσει την βαρύτητα και να συλληφθεί, λένε οι αστρονόμοι.

 

Αποδείχθηκε λοιπόν ότι ο Hi’iaka ταιριάζει σε ένα άλλο σενάριο. Δηλαδή είναι ένα αντικείμενο που κτύπησε την Haumea και σκόρπισε μπάζα από πάγο σε ολόκληρη την περιοχή.

 

Στην Haumea υπάρχει μια διαφοροποίηση, όπως στη Γη, έτσι ώστε τα βαρύτερα συστατικά να βρίσκονται στο κέντρο και τα ελαφρύτερα, ειδικά ο πάγος, έμειναν στην επιφάνεια. Όταν λοιπόν συγκρούστηκαν τα δύο αντικείμενα, τα κομμάτια που διασκορπίστηκαν στο διάστημα ήταν κυρίως καθαρός πάγος.

 

Μεταγενέστερες παρατηρήσεις της Hi’iaka καθόρισαν την τροχιά της και τότε εμφανίστηκε μια άλλη έκπληξη: υπήρχε κι ένας δεύτερος δορυφόρος, η Namaka. Δεν υπάρχει άλλο γνωστό αντικείμενο στη ζώνη Kuiper που να διαθέτει πάνω από ένα δορυφόρο. Η Namaka είναι κι αυτή προϊόν μιας σύγκρουσης που έγινε με το νάνο πλανήτη στις απαρχές της ιστορίας του ηλιακού συστήματος, ή 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια πριν.

 

Υπάρχει η υπόνοια να έγινε σύγκρουση της Haumea με ένα αρκετά μεγάλο και βαρύ αντικείμενο. Ο Brown πιστεύει ότι κάποτε υπήρχαν περισσότερα μεγάλα αντικείμενα στη ζώνη Kuiper από ό,τι υπάρχουν σήμερα.

 

Πιθανόν δε οι δύο δορυφόροι Hi’iaka και Namaka να μην είναι τα μόνα προϊόντα των συγκρούσεων. Πιθανόν να δημιουργήθηκαν πολύ μικρά παγωμένα σώματα που να πέταξαν μακριά του νάνου πλανήτη, μέσα στη ζώνη Kuiper.

 

Η Haumea ήταν η θεά της γονιμότητας και του τοκετού στη Χαβάη, όπως και η μητέρα άλλων θεοτήτων συμπεριλαμβανομένων των Hi’iaka και Namaka. Άρα ταιριάζει με το γεγονός ότι οι δύο δορυφόροι γεννήθηκαν από αυτή μετά από τις συγκρούσεις.

 

Οι παρατηρήσεις έδειξαν ότι περιστρέφεται σε 3.9 ώρες (δηλαδή είναι το πιο ταχύ αντικείμενο στο Ηλιακό μας Σύστημα), έχει πυκνότητα 2.6 με 3.3 g/cm³ με ένα λεπτό στρώμα πάγου στο εξωτερικό του, ενώ έχει βραχώδη πυρήνα. Οι αστρονόμοι υπέθεσαν ότι το σχήμα του αφού δεν μπορεί να είναι στρογγυλό, είναι επιμήκης. Η επιφάνεια του νάνου πλανήτη αποτελείται σε ποσοστό 65%-80% από καθαρό πάγο ενώ το υπόλοιπο αποτελείται από άγνωστο υλικό και κρυσταλλικό πάγο. 

 

Ενώ ο Πλούτωνας έχει ένα παχύ στρώμα πάγου, φαίνεται ότι ένα μεγάλο τμήμα του πάγου που κάλυπτε την Haumea μπορεί να αποκολλήθηκε λόγω μιας τεράστιας σύγκρουσης, η οποία δημιούργησε και τους δορυφόρους της.

 

Επειδή βρίσκεται στη Ζώνη του Kuiper έχει μεγάλη κλίση προς την εκλειπτική, σχεδόν 30°. Η μέση απόσταση από τον Ήλιο είναι 43 A.U., το αφήλιο βρίσκεται 51 A.U. και το περιήλιο είναι 35 A.U. από τον Ήλιο. Η περιφορά της γύρω από τον Ήλιο διαρκεί 285 γήινα χρόνια και η ταχύτητα της είναι 4.484 km/s.

 

Περισσότερα μυστήρια

 

Παρά τις πρόσφατες γνώσεις μας υπάρχουν πολλά ακόμα που πρέπει να μάθουμε σχετικά με την Haumea.

 

Η ακριβής μορφή της δεν είναι ακριβώς γνωστά. Η εσωτερική δομή δεν είναι και πολύ γνωστή. Ξέρουν οι αστρονόμοι ότι έχει ένα βραχώδη πυρήνα, αλλά είναι αβέβαιο αν ο πυρήνας της περιέχει σίδηρο. Ίσως το χρονοδιάγραμμα των εκλείψεων της Haumea από τους δορυφόρους θα μπορούσε να μας βοηθήσει ώστε να προσδιορίσουμε την παρουσία του σιδήρου, διότι ένας τέτοιος πυρήνας θα προκαλούσε ορισμένες αλλαγές στο χρονοδιάγραμμα των εκλείψεων λόγω της βαρύτερης έλξης.

 

Η ανακάλυψη της Haumea

 

Ο Xosé Luis Optiz Moreno και η ομάδα του ανήγγειλαν την ανακάλυψή της στις 25 Ιουλίου του 2005, κοιτάζοντας εκ νέου εικόνες οι οποίες είχαν τραβηχτεί στις 7 Μαρτίου του 2003. Από την άλλη η ομάδα του Caltech, με επικεφαλής το Michael Brown, παρατηρούσε αυτό το αντικείμενο για μισό χρόνο αλλά δε είχε δημοσιοποίησε τα στοιχεία της. Αρχικά ο Michael Brown υποστήριξε τον Luis Optiz αλλά μετά απέσυρε την υποστήριξη του πιστεύοντας πως ο Luis Optiz είχε χρησιμοποιήσει τα στοιχεία τους, τα οποία ήταν προσβάσιμα στο Ίντερνετ.

 

Αν και ο Optiz παραδέχτηκε ότι τα είχε δει, αρνήθηκε ότι υπήρχε απάτη, καθώς υποστήριξε ότι χρησιμοποίησε τα στοιχεία του Michael Brown απλώς για να επιβεβαιώσει τη δική του ανακάλυψη. Όμως η ανακάλυψη αποδόθηκε στον Optiz και στην ομάδα του, γιατί ανέφερε περισσότερα στοιχεία. Αργότερα η ομάδα του Brown ανακοίνωσε την ανακάλυψη του πλανήτη νάνου Έρις πριν τη προκαθορισμένη ημερομηνία για να αποφευχθούν διαμάχες.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ: Ἠθικὰ Νικομάχεια (1178b-1179a)

Σημεῖον δὲ καὶ τὸ μὴ μετέχειν τὰ λοιπὰ ζῷα εὐδαιμονίας, τῆς τοιαύτης ἐνεργείας ἐστερημένα τελείως. τοῖς μὲν γὰρ θεοῖς ἅπας ὁ βίος μακάριος, τοῖς δ᾽ ἀνθρώποις, ἐφ᾽ ὅσον ὁμοίωμά τι τῆς τοιαύτης ἐνεργείας ὑπάρχει· τῶν δ᾽ ἄλλων ζῴων οὐδὲν εὐδαιμονεῖ, ἐπειδὴ οὐδαμῇ κοινωνεῖ θεωρίας. ἐφ᾽ ὅσον δὴ διατείνει ἡ θεωρία, καὶ ἡ εὐδαιμονία, καὶ οἷς μᾶλλον ὑπάρχει τὸ θεωρεῖν, καὶ εὐδαιμονεῖν, οὐ κατὰ συμβεβηκὸς ἀλλὰ κατὰ τὴν θεωρίαν· αὕτη γὰρ καθ᾽ αὑτὴν τιμία. ὥστ᾽ εἴη ἂν ἡ εὐδαιμονία θεωρία τις.

Δεήσει δὲ καὶ τῆς ἐκτὸς εὐημερίας ἀνθρώπῳ ὄντι· οὐ γὰρ αὐτάρκης ἡ φύσις πρὸς τὸ θεωρεῖν, ἀλλὰ δεῖ καὶ τὸ σῶμα ὑγιαίνειν καὶ τροφὴν καὶ τὴν λοιπὴν θεραπείαν ὑπάρχειν.

[1179a] οὐ μὴν οἰητέον γε πολλῶν καὶ μεγάλων δεήσεσθαι τὸν εὐδαιμονήσοντα, εἰ μὴ ἐνδέχεται ἄνευ τῶν ἐκτὸς ἀγαθῶν μακάριον εἶναι· οὐ γὰρ ἐν τῇ ὑπερβολῇ τὸ αὔταρκες οὐδ᾽ ἡ πρᾶξις, δυνατὸν δὲ καὶ μὴ ἄρχοντα γῆς καὶ θαλάττης πράττειν τὰ καλά· καὶ γὰρ ἀπὸ μετρίων δύναιτ᾽ ἄν τις πράττειν κατὰ τὴν ἀρετήν (τοῦτο δ᾽ ἔστιν ἰδεῖν ἐναργῶς· οἱ γὰρ ἰδιῶται τῶν δυναστῶν οὐχ ἧττον δοκοῦσι τὰ ἐπιεικῆ πράττειν, ἀλλὰ καὶ μᾶλλον)· ἱκανὸν δὲ τοσαῦθ᾽ ὑπάρχειν· ἔσται γὰρ ὁ βίος εὐδαίμων τοῦ κατὰ τὴν ἀρετὴν ἐνεργοῦντος. καὶ Σόλων δὲ τοὺς εὐδαίμονας ἴσως ἀπεφαίνετο καλῶς, εἰπὼν μετρίως τοῖς ἐκτὸς κεχορηγημένους, πεπραγότας δὲ τὰ κάλλισθ᾽, ὡς ᾤετο, καὶ βεβιωκότας σωφρόνως· ἐνδέχεται γὰρ μέτρια κεκτημένους πράττειν ἃ δεῖ. ἔοικε δὲ καὶ Ἀναξαγόρας οὐ πλούσιον οὐδὲ δυνάστην ὑπολαβεῖν τὸν εὐδαίμονα, εἰπὼν ὅτι οὐκ ἂν θαυμάσειεν εἴ τις ἄτοπος φανείη τοῖς πολλοῖς· οὗτοι γὰρ κρίνουσι τοῖς ἐκτός, τούτων αἰσθανόμενοι μόνον. συμφωνεῖν δὴ τοῖς λόγοις ἐοίκασιν αἱ τῶν σοφῶν δόξαι. πίστιν μὲν οὖν καὶ τὰ τοιαῦτα ἔχει τινά, τὸ δ᾽ ἀληθὲς ἐν τοῖς πρακτικοῖς ἐκ τῶν ἔργων καὶ τοῦ βίου κρίνεται· ἐν τούτοις γὰρ τὸ κύριον. σκοπεῖν δὴ τὰ προειρημένα χρὴ ἐπὶ τὰ ἔργα καὶ τὸν βίον φέροντας, καὶ συνᾳδόντων μὲν τοῖς ἔργοις ἀποδεκτέον, διαφωνούντων δὲ λόγους ὑποληπτέον. ὁ δὲ κατὰ νοῦν ἐνεργῶν καὶ τοῦτον θεραπεύων καὶ διακείμενος ἄριστα καὶ θεοφιλέστατος ἔοικεν. εἰ γάρ τις ἐπιμέλεια τῶν ἀνθρωπίνων ὑπὸ θεῶν γίνεται, ὥσπερ δοκεῖ, καὶ εἴη ἂν εὔλογον χαίρειν τε αὐτοὺς τῷ ἀρίστῳ καὶ συγγενεστάτῳ (τοῦτο δ᾽ ἂν εἴη ὁ νοῦς) καὶ τοὺς ἀγαπῶντας μάλιστα τοῦτο καὶ τιμῶντας ἀντευποιεῖν ὡς τῶν φίλων αὐτοῖς ἐπιμελουμένους καὶ ὀρθῶς τε καὶ καλῶς πράττοντας. ὅτι δὲ πάντα ταῦτα τῷ σοφῷ μάλισθ᾽ ὑπάρχει, οὐκ ἄδηλον. θεοφιλέστατος ἄρα. τὸν αὐτὸν δ᾽ εἰκὸς καὶ εὐδαιμονέστατον· ὥστε κἂν οὕτως εἴη ὁ σοφὸς μάλιστ᾽ εὐδαίμων.

***
Άλλη μια απόδειξη είναι και το ότι τα υπόλοιπα ζώα δεν έχουν μερτικό στην ευδαιμονία, τελείως στερημένα καθώς είναι από αυτού του είδους την ενέργεια. Γιατί, ενώ οι θεοί ζουν μια ζωή εξολοκλήρου μακάρια, και ενώ η ζωή των ανθρώπων είναι ευδαίμων στον βαθμό που υπάρχει σ᾽ αυτούς ένα κάποιο ομοίωμα αυτής της ενέργειας, κανένα από τα υπόλοιπα ζώα δεν ευδαιμονεί, για τον λόγο ότι αυτά με κανέναν τρόπο δεν συμμετέχουν στον θεωρητικό στοχασμό. Όσο εκτεταμένος είναι λοιπόν ο θεωρητικός/φιλοσοφικός στοχασμός, άλλο τόσο είναι εκτεταμένη και η ευδαιμονία· οι άνθρωποι, εξάλλου, που ασκούν περισσότερο τον θεωρητικό/φιλοσοφικό στοχασμό, είναι και περισσότερο ευδαίμονες, και αυτό όχι ως απλή σύμπτωση, αλλά ακριβώς λόγω του θεωρητικού/φιλοσοφικού στοχασμού· γιατί αυτός είναι από μόνος του κατιτί μεγάλης αξίας. Μπορούμε λοιπόν να πούμε ότι η ευδαιμονία είναι ένα είδος θεωρητικού/φιλοσοφικού στοχασμού.

Όντας όμως άνθρωπος θα χρειαστεί να έχει και την ευτυχία των εξωτερικών αγαθών, γιατί η φύση του ανθρώπου δεν είναι αυτάρκης για την άσκηση του θεωρητικού/φιλοσοφικού στοχασμού· πρέπει επιπλέον να υπάρχει η υγεία του σώματος, η τροφή και όλες οι υπόλοιπες ανέσεις.

[1179a] Μη φανταστούμε όμως ότι, επειδή η ευτυχία δεν είναι δυνατό να υπάρξει δίχως τα εξωτερικά αγαθά, θα χρειαστούν πολλά και μεγάλα πράγματα για να είναι κανείς ευτυχής· γιατί δεν είναι η υπερβολή που μας κάνει αυτάρκεις, ούτε είναι αυτή που μας κάνει να ενεργούμε σωστά: και δίχως να είναι κύριος της στεριάς και της θάλασσας μπορεί κανείς να πράττει ωραίες πράξεις· γιατί και με μέτρια μέσα μπορεί, λέω, να ενεργεί κανείς με τον τρόπο που υπαγορεύει η αρετή (αυτό είναι κάτι το ολοφάνερο: όλοι το ξέρουν ότι οι απλοί πολίτες δεν κάνουν λιγότερες σημαντικές και αξιόλογες πράξεις από τους ανθρώπους της εξουσίας· ίσα ίσα, μπορεί και περισσότερες)· είναι όμως αρκετό να υπάρχουν και μέτρια μέσα· γιατί η ζωή του ανθρώπου που ενεργεί κατά τους κανόνες της αρετής θα είναι ευδαίμων. Ο Σόλωνας είχε ασφαλώς δώσει τον σωστό ορισμό, όταν έλεγε ότι ευδαίμονες είναι οι άνθρωποι που έχουν μέτρια εξωτερικά αγαθά, που έκαναν όμως πανέμορφες —όπως εκείνος τις πίστευε— πράξεις και έζησαν τη ζωή τους με σωφροσύνη· γιατί και με λίγα μέσα μπορεί κανείς να κάνει αυτά που πρέπει. Και ο Αναξαγόρας επίσης φαίνεται ότι ήταν της γνώμης ότι ο ευδαίμων άνθρωπος δεν χρειάζεται ούτε πλούσιος να είναι ούτε άνθρωπος της εξουσίας· γι᾽ αυτό και είπε ότι δεν θα τον παραξένευε καθόλου αν ο ευδαίμων άνθρωπος φαινόταν στα μάτια των πολλών ένας περίεργος και αλλόκοτος άνθρωπος· γιατί αυτοί κρίνουν με βάση τα εξωτερικά αγαθά τους, αφού στην πραγματικότητα μόνο αυτά αντιλαμβάνονται. Οι γνώμες λοιπόν των σοφών μοιάζουν να συμφωνούν με τα δικά μας επιχειρήματα. Όλα, βέβαια, αυτά έχουν κάποια αξιοπιστία, η αλήθεια όμως στα θέματα που σχετίζονται με τις ανθρώπινες πράξεις κρίνεται από τα έργα και από τον τρόπο ζωής· αυτά είναι, πράγματι, το αποφασιστικό στοιχείο. Πρέπει λοιπόν αυτά που έχουμε πει να τα εξετάσουμε σε αντιπαραβολή προς την πραγματικότητα της ζωής, και: αν συμφωνούν με την πραγματικότητα της ζωής, να τα δεχτούμε· αν όμως δεν βρίσκονται σε συμφωνία με αυτά, να τα θεωρήσουμε απλώς θεωρίες.

Ο άνθρωπος λοιπόν που ενεργεί σε συμφωνία προς τον νου, που υπηρετεί τον νου και τον φροντίζει, ο άνθρωπος αυτός φαίνεται ότι και σε άριστη ψυχική κατάσταση βρίσκεται και ιδιαίτερα αγαπητός στους θεούς είναι. Γιατί, αν οι θεοί νοιάζονται, όπως πιστεύουμε, με κάποιον τρόπο για τα ανθρώπινα πράγματα, εύλογα μπορεί κανείς να δεχτεί και τα δύο αυτά: α) ότι οι θεοί ευχαριστιούνται με αυτό που είναι στον άνθρωπο το καλύτερο και το πιο συγγενικό προς αυτούς (και αυτό δεν μπορεί παρά να είναι ο νους), β) ότι στους ανθρώπους που αγαπούν πάρα πολύ τον νου και τον τιμούν οι θεοί ανταμείβουν αυτή την αγάπη, επειδή τους βλέπουν να νοιάζονται για τα πράγματα που είναι αγαπητά στους ίδιους και επειδή οι άνθρωποι αυτοί κάνουν πράξεις σωστές και ωραίες. Ότι όλα αυτά είναι πράγματα που τα βρίσκουμε κατά κύριο λόγο στον φιλόσοφο, είναι φανερό. Έτσι ο φιλόσοφος είναι ιδιαίτερα αγαπητός στους θεούς — και ο πιο αγαπητός στους θεούς είναι φυσικό να είναι και εξαιρετικά ευδαίμων. Και με αυτόν λοιπόν τον τρόπο βλέποντας το πράγμα συμπεραίνουμε ότι ο φιλόσοφος είναι εξαιρετικά ευδαίμων άνθρωπος.