O Ορφέας ως αρνητής του Διόνυσου

Μια ενδιαφέρουσα εκδοχή του μύθου του Ορφέα διασώζει ο Ερατοσθένης στους λεγόμενους Καταστερισμούς (κεφ. 24):

διὰ δὲ τὴν γυναῖκα εἰς Ἅιδου καταβὰς καὶ ἰδὼν τὰ ἐκεῖ οἷα ἦν, τὸν μὲν Διόνυσον οὐκ ἔτι ἐτίμα͵ ὑφ΄ οὗ ἦν δεδοξασμένος͵ τὸν δὲ ῞Ηλιον μέγιστον τῶν θεῶν ἐνόμισεν͵ ὃν καὶ Ἀπόλλωνα προσηγόρευσεν· ἐπεγειρόμενός τε τὴν νύκτα κατὰ τὴν ἑωθινὴν ἐπὶ τὸ ὄρος τὸ καλούμενον Πάγγαιον ἀνιὼν προσέμενε τὰς ἀνατολάς͵ ἵνα ἴδῃ τὸν ῞Ηλιον πρῶτον· ὅθεν ὁ Διόνυσος ὀργισθεὶς αὐτῷ ἔπεμψε τὰς Βασσαρίδας͵ ὥς φησιν Αἰσχύλος ὁ τῶν τραγῳδιῶν ποιητής· αἳ διέσπασαν αὐτὸν καὶ τὰ μέλη ἔρριψαν χωρὶς ἕκαστον· αἱ δὲ Μοῦσαι συναγαγοῦσαι ἔθαψαν ἐπὶ τοῖς καλουμένοις Λειβήθροις.

«(Ο Ορφέας), αφού κατέβηκε στον Άδη για χάρη της γυναίκας του και είδε πώς είχαν τα πράγματα εκεί, δεν τιμούσε πια τον Διόνυσο, χάρη στον οποίο είχε αποκτήσει δόξα, αλλά θεώρησε ως μέγιστο των θεών τον Ήλιο, τον οποίο αποκάλεσε και Απόλλωνα. Σηκωνόταν μέσα στη νύχτα και κατά το πρωί ανέβαινε στο βουνό που λέγεται Παγγαίο και περίμενε την ανατολή, για να δει πρώτο-πρώτο τον Ήλιο. Γι’ αυτό ο Διόνυσος οργίστηκε και έστειλε εναντίον του τις Βασσαρίδες,[1]όπως λέει ο Αισχύλος, ο ποιητής των τραγωδιών. Αυτές τον διαμέλισαν και σκόρπισαν τα μέλη του, το καθένα και αλλού. Οι Μούσες συγκέντρωσαν (τα κομμάτια) και τα έθαψαν στα λεγόμενα Λείβηθρα».

Σχολιασμός
Ο Ερατοσθένης μοιάζει να αποδίδει την παράδοση που καταγράφει εδώ στον Αισχύλο, αλλά πρέπει να είμαστε προσεκτικοί: στο κεφ. 29 ο Ερατοσθένης αναφέρεται στην Άλκηστη του Ευριπίδη, αλλά όσα παραθέτει εκεί δεν έχουν καμιά σχέση με τη σωζόμενη ευριπίδεια τραγωδία. Συνεπώς δεν γνωρίζουμε πόσα από αυτά που λέγονται εδώ ανάγονται στον Αισχύλο. Σχολιάζοντας το χωρίο από την οπτική γωνία της ορφικής παράδοσης μπορούμε πρώτα να θυμίσουμε ότι μια Κατάβαση στον Άδη αναφέρεται ως τίτλος έργου αποδιδόμενου στον Ορφέα. Ο Ορφέας κατεβαίνοντας στον Κάτω Κόσμο για την Ευρυδίκη βλέπει πώς είναι τα πράγματα εκεί και έχει να δώσει χρήσιμες οδηγίες στους μύστες του. Εδώ στηρίζεται και η παράδοση των χρυσών ορφικών ελασμάτων που βρέθηκαν σε τάφους μυστών: περιέχουν οδηγίες, οι οποίες έχουν ως απώτερη πηγή τον Ορφέα και την κάθοδό του στον Άδη, για το τι θα δουν και το τι πρέπει να κάνουν οι ψυχές των μυστών μετά το θάνατό τους, για να κερδίσουν την μακάρια αθανασία. Ωστόσο ο μύθος μερικές φορές εμπεριέχει τη διδακτική παραδοξότητα μέσω της αντίθεσης: ο Ορφέας, αν και λάτρης του Διόνυσου και θεμελιωτής των μυστηρίων του (αυτό πρέπει να υπονοεί η φράση ότι απόκτησε δόξα χάρη στον Διόνυσο), άλλαξε από την επαφή του με τον Άδη. Δυστυχώς δεν γνωρίζουμε γιατί άλλαξε, αφού δε σώζεται η Κατάβαση. Στην ορφική παράδοση ο Πλούτων, η Περσεφόνη και ο Διόνυσος αποτελούν την ιερή τριάδα που διαφεντεύει τον Κάτω Κόσμο. Μια υπόθεση είναι ότι ίσως ο Ορφέας απογοητεύτηκε από τις σκληρές τιμωρίες των μεγάλων αμαρτωλών, όπως τις περιγράφει λ.χ. ο Πλάτων. Πιο πιθανό μου φαίνεται ότι απογοητεύτηκε από την αποτυχία του να φέρει πίσω την Ευρυδίκη, κάτι που μπορεί να τον έκανε να στραφεί εναντίον του Διόνυσου. Μια άλλη υπόθεση θα μπορούσε να είναι ότι ο Ορφέας στον Κάτω Κόσμο έγινε δέκτης μιας αποκάλυψης για τη φύση του κόσμου και της θεότητας και τον καίριο ρόλο του Ήλιου ως ορατού συμβόλου του θείου φωτός στο Σύμπαν. Σε κάθε περίπτωση στο εξής ο Ορφέας παραμέλησε τον Διόνυσο και αφιερώθηκε στη λατρεία του Ήλιου-Απόλλωνα. Ο Διόνυσος στέλνει τις Βάκχες και τον διαμελίζουν. Ωστόσο, αν και δε λέγεται στο κείμενο, με κάποιο τρόπο ο Απόλλων έπρεπε να αποζημιωθεί για το θάνατο του λάτρη του. Η αποζημίωση ίσως να ερχόταν με την μορφή της εγκαθίδρυσης της λατρείας του Ήλιου μεταξύ των Θρακών. Από την άλλη ο θάνατος του Ορφέα με διαμελισμό τον κάνει ένα με τον Διόνυσο: στο πλαίσιο της ορφικής παράδοσης ο Διόνυσος διαμελιζόταν από τους Τιτάνες, προτού αναστηθεί ισχυρότερος από πριν. Επομένως ο Ορφέας με τον τραγικό του θάνατο επαναλαμβάνει τη μοίρα του θεού, ταυτίζεται μαζί του και κατά κάποιο τρόπο μέσω του βασανιστικού του τέλους θεώνεται.
  -----------------------       
[1] Βασσαρίδες ή Βασσάραι αποκαλούνταν οι Βάκχες από τη βασσάρα, θρακική λέξη για τον δερμάτινο ποδήρη χιτώνα που φορούσαν οι ιέρειες του Βάκχου στη Θράκη. Ομώνυμη τραγωδία είχε γράψει ο Αισχύλος.

Η ΙΔΕΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ, ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΟΛΙΓΑΡΧΙΑ, ΑΥΤΟΝΟΜΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ!

 [ Φιλελευθερη ολιγαρχια, ιδιωτευση, αυτονομια. σελ. 136-139]
« ...Τι ειναι μια ελευθερη ή αυτονομη κοινωνια; Ειναι μια κοινωνια που δινει στον εαυτο της, πραγματικα και ανακλαστικα/στοχαστικα, τους ιδιους της τους νομους, ξεροντας οτι το κανει. Τι ειναι ενα ελευθερο ή αυτονομο ατομο, απο τη στιγμη που δε μπορουμε να το συλλαβουμε παρα μεσα σε μια κοινωνια οπου υπαρχουν νομοι και εξουσια [ληψη αποφασεων]; Ειναι ενα ατομο που αναγνωριζει σ'αυτους τους νομους και σ'αυτη την εξουσια τους ιδιους του τους νομους και την ιδια του την εξουσια― πραγμα που μπορει να γινει χωρις φενακισμο μονο στο βαθμο που αυτο εχει πραγματικη, πληρη συνειδηση οτι συμμετεχει στο σχηματισμο των νομων και στην ασκηση της εξουσιας. Ειμαστε πολυ μακρια απο κατι τετοιο― και ποιος θα μπορουσε να φανταστει μια στιγμη οπου η φλογερη ενασχοληση των ολιγαρχιων θα ηταν να μας κανουν να φτασουμε σε αυτο; ...Ζουμε (μιλω για τις πλουσιες δυτικες κοινωνιες) υπο καθεστωτα φιλελευθερης ολιγαρχιας, που σιγουρα ειναι πολυ προτιμοτερα, απο υποκειμενικη και πολιτικη αποψη, απ' ο,τι υπαρχει αλλου στον πλανητη. Τα καθεστωτα αυτα δεν γεννηθηκαν αυτοματα και αυθορμητα, ουτε απο την καλη θεληση των προηγουμενων κυριαρχων στρωματων, αλλα μεσω κοινωνικο-ιστορικων κινηματων πολυ πιο ριζοσπαστικων, των οποιων ειναι καταλοιπα ή υποπροϊοντα (η Γαλλικη επανασταση ειναι ενα παραδειγμα). Τα κινηματα αυτα τα ιδια θα ηταν αδυνατα, αν δεν ειχαν συνοδευτει απο την αναδυση ('αποτελεσμα' συγχρονως και 'αιτιο') ενος νεου ανθρωπολογικου τυπου ατομου, ας πουμε, για να παμε γρηγορα, του δημοκρατικου ατομου: πραγμα που συνιστα τη διαφορα αναμεσα σ'εναν αγροτη του Παλαιου καθεστωτος και σε εναν Γαλλο πολιτη της σημερον, αναμεσα σ'εναν υπηκοο του τσαρου και σ'εναν Αγγλο ή Αμερικανο πολιτη. Διχως αυτο τον τυπο ατομου, ακριβεστερα διχως εναν αστερισμο τετοιων τυπων ... η φιλελευθερη κοινωνια δε μπορει να λειτουργησει. Μου φαινεται τωρα προδηλο οτι η σημερινη κοινωνια δεν ειναι πια ικανη να τους αναπαραγει. Παραγει ουσιαστικα πλεονεκτες, φρουδευμενους και κομφορμιστες ... ...Ο τυπος του ανθρωπου με την ανεξαρτητη κριση και το ενδιαφερον για τα ζητηματα γενικης εμβελειας ... επαναμφισβητειται σημερα. Δεν λεω οτι εχει εξαφανιστει πληρως. Αλλα αντικαθισταται βαθμιαια και γρηγορα απο εναν αλλο τυπο ατομου, επικεντρωμενο στην καταναλωση και στην απολαυση, απαθη μπροστα στις γενικες υποθεσεις, κυνικο στη σχεση του με την πολιτικη, τις περισσοτερες φορες ηλιθιως επιδοκιμαζοντα και κομφορμιστη. Δεν βλεπουμε οτι ζουμε σε μια εποχη βαθιου και γενικευμενου κομφορμισμου ... ...Πρεπει να διερωτηθουμε (πραγμα που δεν κανουν οι υμνωδοι του περιρρεοντος ψευδο-ατομικισμου) ποιου τυπου κοινωνιας μπορει να ειναι φορεας ο συγχρονος ανθρωπος; Σε τι θα επετρεπε η ψυχολογικη του δομη στους δημοκρατικους θεσμους να λειτουργησουν; ...ποιο ειναι το οραμα του για το μελλον της κοινωνιας; Ολα αυτα σχηματιζουν μια μαζα διχως μπουσουλα, που ζει μερα με τη μερα, διχως οριζοντα ―οχι μια κριτικη-ανακλαστικη/στοχαστικη συλλογικοτητα ... ...Οι σημερινοι πολιτικοι θεσμοι δεν εχουν μηπως ως τελικοτητα να απομακρυνουν τους πολιτες απο τις δημοσιες υποθεσεις και να τους πεισουν οτι ειναι ανικανοι να ασχολουνται μ'αυτες; Καμια σοβαρη αναλυση δεν μπορει να αμφισβητησει οτι τα καθεστωτα που αυτοανακυρησσονται δημοκρατικα ειναι στην πραγματικοτητα αυτο που καθε κλασικος πολιτικος φιλοσοφος θα ονομαζε καθεστωτα ολιγαρχιας. Ενα ισχνοτατο στρωμα της κοινωνιας κυριαρχει και κυβερνα. Διαλεγει τους διαδοχους του. Ασφαλως ειναι φιλελευθερο (περισσοτερο ή λιγοτερο ...) και επικυρωνεται καθε πεντε ή επτα χρονια απο την ψηφο του λαου. Αν το κυβερνων κλασμα αυτης της ολιγαρχιας υπερβαλλει πολυ, θα αντικατασταθει― απο το αλλο κλασμα της ολιγαρχιας, που ειναι ολοενα και περισσοτερο ομοιο με το πρωτο. Εξ ου και η εξαφανιση καθε πραγματικου περιεχομενου μεσα στην αντιθεση της 'αριστερας' και της 'δεξιας'. Το απιστευτο κενο των σημερινων πολιτικων λογων αντικατοπτριζει αυτην την κατασταση, οχι γενετικες μεταλλαγες ... ...Αυτη η ιδια η κοινωνια στην οποια ζουμε διακυρησσει αρχες ―ελευθερια, ισοτητα, αδελφοσυνη― τις οποιες παραβιαζει ή εκτρεπει και παραμορφωνει καθε μερα. Λεω οτι η ανθρωποτητα μπορει να κανει καλυτερα πραγματα, οτι ειναι ικανη να ζησει κατω απο μια αλλη κατασταση, την κατασταση της αυτοκυβερνησης. Υπο τις συνθηκες της συγχρονης εποχης, οι μορφες της αυτοκυβερνησης μενουν ασφαλως να βρεθουν, καλυτερα: να δημιουργηθουν ... .

[Η απεριοριστη αναπτυξη ως αυτοσκοπος. σελ.140-1]
...Αν ο κεντρικος ψυχαναγκασμος, η θεμελιωδης ωθηση της κοινωνιας αυτης ειναι η μεγιστοποιηση της παραγωγης και της καταναλωσης, η αυτονομια χανεται απο τον οριζοντα και το πολυ-πολυ να ειναι ανεκτες καποιες μικρες ελευθεριες ως εργαλειακο συμπληρωμα του μεγιστοποιητικου μηχανισμου. Η απεριοριστη διευρυνση της παραγωγης και της καταναλωσης γινεται κυριαρχη φαντασιακη σημασια, και μαλιστα σχεδον αποκλειστικη, της σημερινης κοινωνιας. Για οσο καιρο ...θα μενει το μονο παθος του συγχρονου ατομου, δεν μπορει να γινει λογος για μια αργη συγκεντρωση δημοκρατικων περιεχομενων και ελευθεριων.
Η δημοκρατια ειναι αδυνατη διχως ενα δημοκρατικο παθος, παθος για την ελευθερια του καθενος και ολων, παθος για τις κοινες υποθεσεις που γινονται ακριβως, προσωπικες υποθεσεις του καθενος. Απεχουμε πολυ απο κατι τετοιο ...
...Η ευημερια αγοραστηκε απο το 1945 ... στην τιμη μιας αναντιστρεπτης καταστροφης του περιβαλλοντος. Η περιβοητη συγχρονη 'οικονομια' ειναι στην πραγματικοτητα μια απιστευτη σπαταλη ενος κεφαλαιου συσσωρευμενου απο τη βιοσφαιρα στη τη διαρκεια τριων δισεκατομμυριων ετων, σπαταλη που επιταχυνεται εκθετικα καθε μερα. Αν θελουμε να επεκτεινουμε στον υπολοιπο πλανητη ...το καθεστως της φιλελευθερης ολιγαρχιας [και την απεριοριστη διευρυνση παραγωγης και καταναλωσης ως αυτοσκοπο] ... βλεπετε τον οικολογικο εφιαλτη που σημαινει αυτο; ...

K. ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗΣ

Η ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ Ο ΜΥΘΟΣ ΤΗΣ

«Ιφιγένεια» (1862) του Anselm Feuerbach.

Ο μύθος της Ιφιγένειας

Η Ιφιγένεια ήταν πιθανότατα θεά της γονιμότητας και του θανάτου, αλλά γραπτές μαρτυρίες τής αποδίδουν μια λατρεία ηρωίδας. Στις αρχαίες πηγές έχουμε αναφορές σε αυτή από τον 6ο αι π.Χ.· τα κείμενα εκείνης της περιόδου αναφέρονται στη θυσία και τη θαυματουργή σωτηρία της και την κατοπινή μεταμόρφωσή της στη θεά Αρτέμιδα Ενοδία, πράγμα το οποίο για τους αρχαίους συγγραφείς ερμηνευόταν ως ένδειξη ότι έγινε η Εκάτη (Ησίοδ., απ. 23a-b·5 Στησίχ., απ. 215, βλ. Διόδ. Σ. 4.45), δεν υπάρχει ωστόσο καμία αναφορά για μεταφορά της σε κάποιο μακρινό τόπο. Στο επικό ποίημα Κύπρια μεταφέρεται στην Ταυρίδα και γίνεται αθάνατη από την Άρτεμη, αλλά καθώς οι γνώσεις μας σχετικά με τον επικό κύκλο δεν είναι στέρεες, δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη χρονολόγηση αυτής της παράδοσης. Μια τοπική εκδοχή του μύθου της Ιφιγένειας στον Πόντο βασιζόταν στη διαδεδομένη παράδοση του 6ου αι. π.Χ. που αφορούσε τη μεταμόρφωσή της σε θεά. Επηρεασμένοι από τη λαϊκή ετυμολογία οι Έλληνες αποικιστές ταύτισαν αυτή τη θεότητα με την τοπική παρθένα θεά των Ταύρων: το επίθετο της ιωνικής θεότητας Άρτεμις Ταυροπόλος ταυτίστηκε με την Ιφιγένεια και συνδέθηκε με το όνομα των Ταύρων. Σημαντικότερη ήταν η λατρεία της Αρτέμιδος Ταυροπόλου και η συσχέτισή της με ανθρωποθυσίες, μολονότι αυτές δεν πραγματοποιούνταν πλέον από τους Έλληνες κατά τους ιστορικούς χρόνους. Οι Έλληνες του Πόντου, στο πνεύμα του interpretatio graeca, ταύτισαν την Αρτέμιδα Ταυροπόλο/Ιφιγένεια με μια θεότητα των Ταύρων –επίσης παρθένα– η λατρεία της οποία συμπεριλάμβανε ανθρωποθυσίες (τα αρχαιολογικά δεδομένα φανερώνουν ενδείξεις αυτής της πρακτικής στην περιοχή της Κριμαίας).

Η Ιφιγένεια στην αρχαία ελληνική γραμματεία

Περί τα μέσα του 5ου αι. π.Χ. ο Ηρόδοτος, ο οποίος χρησιμοποιούσε εκτενώς υλικό από την περιοχή της Μαύρης θάλασσας, πληροφορήθηκε τον ποντικό μύθο. Χάρη σε αυτόν τον ιστορικό ο μύθος διαδόθηκε πέρα από τα όρια του Εύξεινου Πόντου και πέρασε στη θεματολογία της ελληνικής λογοτεχνίας. Περιγράφοντας τους Ταύρους (4.103) ο Ηρόδοτος εστιάζει σε μια περιγραφή ανθρωποθυσίας στην Παρθένο και ταυτίζει αυτή τη θεά με την Ιφιγένεια.
Το επόμενο στάδιο στην εξέλιξη του μύθου της Ιφιγένειας το αντιπροσωπεύει η τραγωδία του Ευριπίδη Ιφιγένεια εν Ταύροις. Ο Ευριπίδης στηρίζεται στην περιγραφή του Ηροδότου, αλλά εισαγάγει σημαντικές αλλαγές στην παράδοση. Στην ευριπίδεια εκδοχή η Ιφιγένεια δεν είναι θεά αλλά μια θνητή γυναίκα, η οποία γίνεται ιέρεια της Αρτέμιδος, πρώτα στην Ταυρίδα και κατόπιν στη Βραυρώνα. Στην Ταυρίδα αναγκάζεται να τελεί ανθρωποθυσίες· ένα από τα υποψήφια θύματά της είναι ο αδερφός της Ορέστης. Αφού τον αναγνωρίσει δραπετεύει μαζί του παίρνοντας το άγαλμα της Αρτέμιδος και ακολουθώντας τις οδηγίες της Αθηνάς το φέρνει στην Αττική.
Εκτός από τον Ηρόδοτο, ο Ευριπίδης χρησιμοποίησε ως πηγή του μια τοπική αττική εκδοχή της μυθικής παράδοσης που αφορά την Ιφιγένεια, η οποία συνδέει τις δύο λατρείες της Αρτέμιδος στην Αττική, εκείνη της Ταυροπόλου στις Αλαίς και της Βραυρωνίας στη Βραυρώνα. Σύμφωνα με τον αττικό μύθο –αντίθετα με την εκδοχή που ήταν γνωστή σε όλη την Ελλάδα– η θνητή Ιφιγένεια είχε πεθάνει στην Αττική, όπου λατρευόταν ως ηρωίδα (το ηρώο της βρισκόταν στη Βραυρώνα). Η θυσία της δεν είχε συμβεί στην Αυλίδα, αλλά στη Βραυρώνα και δε σχετιζόταν με τον τρωικό κύκλο. Σκοπός της ήταν να σωθεί η Αττική από το μένος της Αρτέμιδος, όταν μια υπόσχεση προς αυτή δεν τηρήθηκε. Η Ιφιγένεια θεωρούνταν κόρη του τοπικού ήρωα Θησέα και της Ελένης. Σώθηκε από την Αρτέμιδα και έγινε πρωθιέρειά της στη Βραυρώνα.

Παραλλαγές του μύθου

Την εποχή του Πεισιστράτου ο μύθος υπέστη ορισμένες σημαντικές τροποποιήσεις. Σε συμφωνία με τις γενικότερες τάσεις που επικρατούσαν τότε και προκειμένου να ενισχυθεί το κύρος του ιερού στη Βραυρώνα, ο μύθος τοποθετήθηκε σε ένα κοινό ελληνικό πλαίσιο, συγκεκριμένα σε αυτό του τρωικού κύκλου, και ως αποτέλεσμα η Ιφιγένεια έλαβε μια νέα γενεαλογία: έγινε πλέον κόρη του Αγαμέμνονα και της Κλυταιμνήστρας και η θυσία της μεταφέρθηκε στην Αυλίδα. Ωστόσο, η σύνδεση ανάμεσα στην Ιφιγένεια και τη Βραυρώνα επιβίωσε και, όπως παλαιότερα, θεωρούνταν μία θνητή ηρωίδα η οποία είχε θεμελιώσει τη λατρεία εκεί. Αυτή την εποχή περίπου ο αθηναϊκός προπαγανδιστικός μύθος πήρε μορφή. Ήδη ο Ηρόδοτος καταγράφει (4.145, 6.138) την απαγωγή κοριτσιών της Αθήνας από βαρβάρους που κατοικούν στη Λήμνο (Πελασγοί ή Τυρρηνοί). Ο μύθος αυτός παρείχε το ιδεολογικό πλαίσιο για την κατάληψη του νησιού από το Μιλτιάδη τον Πρεσβύτερο. Σύμφωνα με αυτό το θρύλο, οι κάτοικοι της Λήμνου είχαν αρπάξει Αθηναίες παρθένες και ένα λατρευτικό άγαλμα, ενώ αυτές πραγματοποιούσαν τελετές στο ναό της Βραυρωνίας Αρτέμιδος, απάγοντας πιθανότατα ταυτόχρονα την ιέρειά της, την Ιφιγένεια. Φαίνεται πως η αρπαγή των Αθηναίων παρθένων αποδόθηκε στο μύθο του Θόαντος, του γνωστότερου ήρωα της Λήμνου. Επιπλέον, σε αυτό το θρύλο διαδραμάτιζε κάποιο ρόλο και μια θεά της Λήμνου, στην οποία επίσης προσφέρονταν ανθρωποθυσίες.

Αποτίμηση του έργου «Ιφιγένεια εν Ταύροις»

Κατά συνέπεια, η εκδοχή του μύθου της Ιφιγένειας που παρουσιάζεται στην τραγωδία του Ευριπίδη είναι αποτέλεσμα δημιουργικής ανασύνθεσης του ποιητή. Αυτός συνδύασε την παράδοση που αφορούσε το ναό της Βραυρώνας (παράδοση η οποία είχε ήδη αλλάξει υπό την επήρεια των κοινών ελληνικών μύθων και της πολιτικής προπαγάνδας της περιόδου του Πεισιστράτου) και τις πληροφορίες σχετικά με την αιματηρή λατρεία της Ιφιγένειας στη μακρινή Ταυρίδα που άντλησε από τα γραπτά του Ηροδότου. Η κυριότερη αλλαγή σε σχέση με την παραδοσιακή εκδοχή του μύθου αφορούσε την παράλειψη του επεισοδίου στη Λήμνο, το οποίο από καιρό είχε χάσει την πολιτική επικαιρότητά του, και τη μετάθεση της δράσης από το οικείο νησί της Λήμνου στον εξωτικό χώρο της Ταυρίδας. Η παραδοσιακή μορφή του Θόαντος από τη Λήμνο αντικαταστάθηκε από τον αντίστοιχο Θόαντα, το βασιλιά των Ταύρων· ο Ευριπίδης διατήρησε το αρχικό όνομά του. Η Ιφιγένεια του Ευριπίδη, σύμφωνα με την παραδοσιακή εκδοχή, ήταν κόρη του Αγαμέμνονα, που είχε θυσιαστεί στην Αυλίδα και σώθηκε από την Αρτέμιδα, η οποία την αντικατέστησε στο βωμό με ένα ζώο. Ο Ευριπίδης, ωστόσο, πρόσθεσε το επεισόδιο όπου η Ιφιγένεια μεταφέρεται στην Ταυρίδα. Παρά τις προσπάθειες του ποιητή να εναρμονίσει στοιχεία διαφορετικής προέλευσης, ορισμένες λεπτομέρειες που παραμένουν στο Ιφιγένεια εν Ταύροις δεν εξηγούνται στο πλαίσιο της τραγωδίας, αλλά έχουν θέση στην παραδοσιακή λημνιακή εκδοχή του μύθου.
Η Ιφιγένεια εν Ταύροις του Ευριπίδη γνώρισε μεγάλη επιτυχία την εποχή του, παρέμεινε δε δημοφιλής τραγωδία στις κατοπινές περιόδους (βλ., για παράδειγμα, τις συνεχείς αναφορές του Αριστοτέλη στο έργο αυτό στην Ποιητική του). Δε χρειάζεται επίσης να αναφέρουμε ότι όλοι οι συγγραφείς που έγραψαν για την ηρωίδα αυτή έκτοτε έχουν επηρεαστεί από τη συγκεκριμένη τραγωδία. Η εκδοχή του μύθου που ο Ευριπίδης δημιούργησε εκτόπισε τις πρωιμότερες, οι οποίες επιβιώνουν σε εξαιρετικά αποσπασματική μορφή. Οι θρύλοι που αποδίδουν τη θεμελίωση αυτής της λατρείας της Αρτέμιδος στον Ορέστη και προσδίδουν καταγωγή από την Ταυρίδα στο τοπικό λατρευτικό άγαλμα συνδέονται όχι μόνο με την Αττική, αλλά και με άλλα μέρη. Πρόκειται, ωστόσο, για κατοπινούς θρύλους που διαμορφώθηκαν υπό την επήρεια της ευριπίδειας τραγωδίας. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι αποτέλεσμα της δραστηριότητας ύστερων μυθογράφων.
Η τραγωδία του Ευριπίδη επηρέασε επίσης την αγγειογραφία. Από το α΄ τέταρτο του 4ου αι. π.Χ. εμφανίζονται άγνωστες προηγουμένως αναπαραστάσεις της Ιφιγένειας στους Ταύρους, όντας ιδιαίτερα διαδεδομένες στη νότια Ιταλία. Ο μύθος σχετικά με το μεταθανάτιο γάμο της Ιφιγένειας και του Αχιλλέα στο νησί Λεύκη αποτελεί επίσης το αποτέλεσμα μελετών από τους ύστερους μυθογράφους, οι οποίες βασίζονται αφενός στη συσχέτιση και των δύο μορφών με τον Εύξεινο Πόντο και αφετέρου με μια άλλη παράδοση, σύμφωνα με την οποία η Ιφιγένεια μεταφέρθηκε στην Αυλίδα με πρόφαση τον επικείμενο γάμο με τον Αχιλλέα (Πρόκλος,Κύπρια 59-60· Ευρ., IA 98-105).

Λιβάνιος: "Και οι ιερείς των ναών είναι υποχρεωμένοι να σωπαίνουν ή να πεθαίνουν..."

"... Όμως, εκείνα τα μαυροφορεμένα υποκείμενα, που τρώνε περισσότερο κι από τους ελέφαντες και κατεβάζοντας αμέτρητα ποτήρια, παρενοχλούν τους άλλους που συνοδεύουν το πιοτό τους με τραγούδια, αυτοί που συγκαλύπτουν τις επιδόσεις τους στο φαγοπότι με μια τεχνητή χλομάδα του προσώπου.

Αυτοί, ενώ ο νόμος παραμένει σε ισχύ, ορμούν πάνω στους ναούς κρατώντας ξύλα και πέτρες και σίδερα, και μερικές φορές χωρίς αυτά, με χέρια και πόδια. Ακολουθεί η εκ του ασφαλούς λεηλασία, το γκρέμισμα της στέγης, η κατεδάφιση των τοίχων, σπάσιμο των αγαλμάτων, αναποδογύρισμα των βωμών...
Και οι ιερείς των ναών είναι υποχρεωμένοι να σωπαίνουν ή να πεθαίνουν. Κι αφού κατεδαφίσουν έναν ναό, σπεύδουν στον δεύτερο και στον τρίτο κι ύστερα στοιβάζουν τρόπαια πάνω σε τρόπαια, καταπατώντας τον νόμο.
Τέτοιες πράξεις αποτολμούνται και μέσα σε πόλεις, όμως κυρίως στην ύπαιθρο. Κι είναι πολλοί αυτοί που κάθε φορά επιτίθενται κι ύστερα από τα μύρια κακά που διαπράττουν τα σκορπισμένα πλήθη, συγκεντρώνονται και ζητούν αναμεταξύ τους λογαριασμό των πράξεων τους, και το 'χουν σε ντροπή να μην έχουν διαπράξει τα μεγαλύτερα αδικήματα.
Ξεχύνονται στους αγρούς σαν χείμαρροι και μαζί με τους ναούς ερημώνουν και τους αγρούς.Γιατί όταν ένας αγρός στερηθεί τον ναό του, πάει χαμένος, τυφλώνεται και πεθαίνει.
Οι ναοί, βασιλιά, είναι η ψυχή των αγρών οι ναοί πρωτοέδωσαν ζωή στους αγρούς, και από γενιά σε γενιά παραδόθηκαν στους σημερινούς ανθρώπους.
Σ' αυτούς αποθέτουν τις ελπίδες τους οι αγρότες, για τις γυναίκες ή τους συζύγους, για τα παιδιά τους, για τις αγελάδες, για τη γη που σπέρνουν και φυτεύουν. Κι όταν παθαίνει τέτοιο κακό η ύπαιθρος, μαζί με τις ελπίδες των αγροτών χάνεται κι η προθυμία τους, γιατί πιστεύουν πως θα πάνε οι κόποι τους χαμένοι, αφού στερήθηκαν τους θεούς που θα βοηθήσουν ώστε οι κόποι τους να ευοδωθούν.
Και όπως δεν δουλεύουν τη γη με την ίδια φροντίδα, ούτε κι η σοδειά μπορεί να είναι ίδια με πριν. Έτσι, και ο γεωργός γίνεται φτωχότερος και η είσπραξη φόρων μειώνεται. Γιατί, ακόμα και να είναι κανείς πρόθυμος ν' αποδώσει φόρους, τον εμποδίζει η ίδια η αδυναμία του.
Να τι αντίκτυπο έχουν στις μεγάλες υποθέσεις του κράτους οι βιαιότητες που αποτολμούν ενάντια στον κόσμο της υπαίθρου οι άνθρωποι αυτοί που ισχυρίζονται ότι πολεμούν τους ναούς.
Μόνο που ο πόλεμός τους, είναι γι' αυτούς πηγή εισοδήματος, γιατί αρπάζουν όχι μόνο ό,τι βρίσκεται μες στους ναούς αλλά και τα υπάρχοντα των ταλαίπωρων αγροτών, την παραγωγή τους και τα ζωντανά.
Και αποχωρούν τελικά οι εισβολείς κουβαλώντας τη λεία τους από τα μέρη που εκπόρθησαν. Και δεν τους φτάνει αυτό, αλλά σφετερίζονται και ξένα κτήματα, λέγοντας ότι η γη του τάδε γεωργού είναι περιουσία του ναού, και πολλοί έχουν χάσει έτσι πατρικές περιουσίες, επειδή προβάλλονται ψεύτικοι τίτλοι.
Από τα δεινά των άλλων καλοπερνούν αυτοί, που ισχυρίζονται ότι κάνοντας νηστείες λατρεύουν τον θεό τους.
Κι αν κάποιοι από τα θύματά τους πάνε στην πόλη και βρουν τον «ποιμένα» (έτσι αποκαλούνται κάποιοι άνθρωποι, όχι και τόσο αγαθοί) και κλαίγοντας του διηγηθούν τα όσα έπαθαν, ο «ποιμένας» αυτός επαινεί τους κακοποιούς και ξαποστέλνει τους παθόντες, λέγοντάς τους πως είναι κερδισμένοι κι από πάνω, που δεν έπαθαν χειρότερα.
Κι όμως, βασιλιά, δικοί σου υπήκοοι είναι κι αυτοί και σου είναι πιο χρήσιμοι από τους άλλους που εγκληματούν σε βάρος τους, όσο πιο χρήσιμος είναι ένας εργαζόμενος από έναν άεργο.
Αυτοί είναι οι μέλισσες, ενώ εκείνοι οι κηφήνες.
Κι όταν ακούνε πως σε κάποιο κτήμα υπάρχουν πράγματα προς αρπαγή, αμέσως κατηγορούν τον κτηματία ότι κάνει θυσίες και άλλα κακά, και ότι πρέπει να γίνει ένοπλη επέμβαση, και να σου, καταφθάνουν οι σωφρονιστές.
Έτσι τις βαφτίζουν τις ληστείες τους, αν και η λέξη «ληστεία» είναι ανεπαρκής.
Ο ληστής κοιτάει να ξεφύγει και αρνείται την πράξη του κι αν τον πεις ληστή θα το πάρει για προσβολή. Ενώ αυτοί περηφανεύονται και καμαρώνουν για τα κατορθώματα τους και τα διηγούνται σε όσους δεν τα γνωρίζουν, κι από πάνω έχουν και την αξίωση να ανταμειφθούν γι' αυτά.
Όμως τι άλλο είναι αυτό, αν όχι πόλεμος κατά των γεωργών σε καιρό ειρήνης; Σε τίποτα βέβαια δεν μειώνει τις συμφορές τους το ότι τις παθαίνουν από συμπατριώτες τους, για να μη πω ότι είναι ακόμα πιο τρομερό, όσα περιέγραψα παραπάνω, να τα παθαίνεις σε καιρό ειρήνης απ' αυτούς που θα 'ταν φυσικό να τους έχεις συμμάχους σε ώρες πολέμου.

...Κι αν αρχίσουν να μου μιλάνε για τις Βίβλους στις οποίες μένουν πιστοί, όπως ισχυρίζονται, εγώ θα τους αντιπαραθέσω τις φαύλες πράξεις τους.
Γιατί αν δεν ήταν φαύλες, οι ίδιοι δεν θα ζούσαν τώρα μες στην πολυτέλεια.
Και ξέρουμε τώρα, ότι όπως περνούν τις μέρες περνούν και τις νύχτες τους. Δεν θα ήταν αφύσικο, όταν τη μέρα δεν έχουν κανέναν ενδοιασμό, να είναι φρόνιμοι τη νύχτα;
Έχουν καταστραφεί τόσοι και τόσοι ναοί στην ύπαιθρο εξ αιτίας της θρασύτητας και της παράνοιάς τους, της δίψας για κέρδος και της έλλειψης αυτοσυγκράτησης.
Και να μία απόδειξη: Υπήρχε στη Βέροια ένα χάλκινο άγαλμα του Ασκληπιού που είχε τη μορφή του ωραίου Αλκιβιάδη -σε τούτο το άγαλμα η τέχνη εξομοιωνόταν με τη φύση. Τόσο ωραίο ήταν, που ακόμα κι εκείνοι που το έβλεπαν καθημερινά δεν χόρταιναν να το κοιτάζουν. Κανείς δεν είναι τόσο ξεδιάντροπος ώστε να πει ότι γίνονταν θυσίες σ' αυτό το άγαλμα.
Κι ωστόσο, βασιλιά, τούτο το άγαλμα που για να γίνει τόσο τέλειο χρειάστηκε τόσος κόπος αλλά και λαμπρότητα ψυχής, έχει πια γίνει κομμάτια, έχει χαθεί. Το έργο του Φειδία, το μοιράστηκαν αναμεταξύ τους χέρια πολλά.
Για ποια προσφορά αίματος; Για ποια θυσία; Για ποια παράνομη λατρεία;
Κρίνοντας από την περίπτωση αυτή -όπου ενώ δεν είχαν να καταγγείλουν καμιά θυσία έκαναν κομμάτια τον Αλκιβιάδη, ή μάλλον τον Ασκληπιό, στερώντας την πόλη από το στολίδι της-, θα πρέπει να πιστέψουμε ότι οι άνθρωποι αυτοί κινήθηκαν και στην ύπαιθρο κατά τον ίδιο τρόπο.
Καμία θυσία δεν προσφέρθηκε στους ναούς εκείνους, όπου απλώς πήγαιναν και έβρισκαν ανάπαυση οι δουλευτάδες κι ωστόσο γκρεμίστηκαν όλοι, μικροί και μεγάλοι. Κι αυτοί που τους στερήθηκαν μοιάζουν τώρα με ανθρώπους που τους έριξαν από το καράβι στη θάλασσα.
Ποιοι αξίζει λοιπόν να τιμωρηθούν; Αυτοί που τηρούν τους νόμους ή εκείνοι που στη θέση των νόμων βάζουν τις επιθυμίες τους;
Αν είναι κακό πράγμα η ανυπακοή στα διατάγματα σου, βασιλιά, τότε οι άνθρωποι που δεν έκαναν θυσίες υπάκουσαν σ' αυτά, ενώ ακριβώς το αντίθετο έκαναν όσοι λεηλάτησαν περιουσίες που εσύ ο ίδιος όρισες να παραμείνουν στα χέρια των ιδιοκτητών τους.
Κι όσοι αυθαίρετα επέβαλαν τιμωρίες, οφείλουν να τιμωρηθούν γι' αυτό και για το ότι οι τιμωρίες που επέβαλαν ήταν τελείως ανάρμοστες, καθώς άφησαν ζωντανούς ανθρώπους που κατηγορούσαν, και κατέστρεψαν άψυχα πράγματα, τα οποία κανείς δεν είναι δυνατό να κατηγορήσει..."

Προς τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο: Υπέρ των ελληνικών ναών (Απόσπασμα)

Ο Λιβάνιος (314- 393 μχ) ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς νεοπλατωνιστές. Υπήρξε φημισμένος δάσκαλος ρητορικής και σοφιστής. Γεννήθηκε στην Αντιόχεια το 314 μχ σε μία από τις πιο επιφανής οικογένειες της πόλης. Δάσκαλός του στα βασικά μαθήματα υπήρξε οΖηνόθιος, σε γενικές όμως γραμμές είχε πολλούς δασκάλους και παρακολούθησε πολλαπλές σχολές αποκτώντας ευρύτατη και αμιγώς ελληνική μόρφωση, αφού η οικογένεια του έδινε μεγάλη σημασία στην σωστή παιδεία.
Οι πολιτικοί του λόγοι ήταν ομολογουμένως εκπληκτικοί και προκαλούσαν τον θαυμασμό των ακροατών του.Υπήρξε προσωπικός φίλος του αυτοκράτορα Ιουλιανού, του αποκαλούμενου ως παραβάτη από τους χριστιανούς και συνεργάστηκε μαζί του για την αποκατάσταση της αρχαίας ελληνικής θρησκείας. Ο Λιβάνιος θεωρούσε αυτονόητη την ανωτερότητα της ελληνικής παιδείας και υποτιμούσε οτιδήποτε ιουδαιοχριστιανικό ή λατινικό. Ίδρυσε σχολή στην Αντιόχεια το 354, η οποία κατά τη διάρκεια της ζωής του είχε μετατραπεί σε μία από τις πιο φημισμένες εστίες ενασχόλησης με την ελληνική παιδεία και γλώσσα. Αν και ήταν ένθερμος εθνικός, ακόμα και οι χριστιανοί «προσκυνούσαν» τις γνώσεις του και κατ έφταναν από όλες τις γωνίες της αυτοκρατορίας ώστε να μαθητεύσουν κοντά του.
Στην ουσία ο Λιβάνιος ήταν αυτός που έδωσε τα γραμματικά εφόδια σε πολλούς από τους χριστιανούς ώστε να αντιμετωπίσουν την πνευματική ανωτερότητα των εθνικών. Υπήρξε λοιπόν δάσκαλος τόσο σημαντικών χριστιανών όπως του Μ. Βασιλείου και του Ιωάννη του Χρυσοστόμου, όσο και σημαντικών εθνικών όπως του αυτοκράτορα Ιουλιανού και του Αμμιανού Μαρκελίνου.
Η πλειοψηφία των μαθητών τον λάτρευαν (χριστιανών και εθνικών ταυτοχρόνως), με εξαίρεση τον Ιωάννη τον «Χρυσόστομο» ο οποίος έβρισε αισχρά τον Λιβάνιο που θρήνησε για τον εμπρησμό του ναού του Απόλλωνα στη Δάφνη από τους χριστιανούς...

ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΕΝ ΣΥΝΑΝΤΟΥΜΕ ΣΕ ΚΑΝΕΝΑ ΣΗΜΕΙΟ ΤΙΣ ΛΕΞΕΙΣ ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΕΙΑ, ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΗΣ - ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΕΙΑ: ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΨΕΜΑ

Κάθε πολιτισμένος άνθρωπος αγάλλεται θεάμενος ένα κομψοτέχνημα, πολλώ δε μάλλον όταν αυτό αναπαριστά μια μορφή σεβάσμια και ιερή. Στην Αρχαία Ελληνική Γραμματεία δεν συναντούμε σε κανένα σημείο τις λέξεις ειδωλολάτρης, ειδωλολατρεία.
Το είδωλο ως λέξη έχει πολλαπλές σημασίες όπως ομοίωμα, φάντασμα (ΙΛΙΑΔΑ Ε449- ΟΔΥΣΣΕΙΑ Δ796-ΗΡΟΔΟΤΟΣ 5,92).
Ο Πλάτωνας στους "Νόμους" του δίνει και μια άλλη έννοια: είδωλα είναι τα των νεκρών σώματα (959Β).
Οι λέξεις είδωλο, ειδωλολάτρης, ειδωλολατρεία συνδεμένες με θεούς έχουν την αρχή τους σε Ιουδαϊκά κείμενα. Στην παλαιά διαθήκη λόγου χάρην γράφει: ελάτρευσαν τοις ειδώλοις (Βας, 4,17,12). Στην καινή διαθήκη και στα μεταχριστιανικά χρόνια ειδωλολατρεία σημαίνει πάσα πολυθεϊστική λατρεία βασισμένη στα ομοιώματα ψευδών θεοτήτων.
Οι Έλληνες αναπαριστούσαν τους θεούς τους με αγάλματα. Ο Ησύχιος στο λεξικό του αναφέρει: ’άγαλμα εστί παν έφω τις αγάλλεται. Τουτέστιν, κάθε τι με το οποίο κανείς αγάλλεται.
Μέσω των αγαλμάτων και κυρίως της μυστηριακής τους γλώσσας μεταδίδονταν πληροφορίες στους μυημένους. Αυτό δύναται να το αντιληφθεί καθένας από εμάς εάν μελετήσει το «περί αγαλμάτων» έργο του Πορφυρίου καθώς και την ανάλυση του Πλάτωνα στο έργο Κρατύλος.
Το λατρευτικό σύστημα των προγόνων μας δεν είναι επί του παρόντος να το αναπτύξουμε με κάθε λεπτομέρεια στο παρόν άρθρο. Στο «κατά χριστιανών» έργο του Πορφυρίου σώζεται ένα σημαντικό απόσπασμα που ρίχνει φώς στην κατασκευή των ναών και αγαλμάτων από μέρους των Αρχαίων Ελλήνων: Όσοι αποδίδουν τον πρέποντα σεβασμό στους θεούς δεν πιστεύουν ότι ο θεός βρίσκεται στο ξύλο ή στο λίθο ή στο χαλκό από τον οποίο κατασκευάζεται το ομοίωμα τους, ούτε θεωρούν ότι αν ακρωτηριασθεί ένα μέρος του αγάλματος μειώνεται η δύναμις του θεού.
Τα ομοιώματα και οι ναοί ιδρύθηκαν από τους προγόνους μας για την διαρκή υπενθύμιση της υπάρξεως των θεών, για να παρέχουν την δυνατότητα σε όσους φοιτούν εκεί να ανάγονται στην έννοια του θεού με συστηματική εργασία και καθαρό βίο και σε όσους προσέρχονται εκεί, να μπορούν να απευθύνουν στον θεό με προσευχές και ικεσίες, ζητώντας απ’αυτόν ό,τι έχει ο καθένας ανάγκη.
Και πραγματικά, εάν κανείς φτιάξει την εικόνα ενός φίλου, δεν πιστεύει βεβαίως ότι ο φίλος του βρίσκεται μέσα στην εικόνα ούτε ότι τα μέλη του σώματος του έχουν εγκλεισθεί μέσα στή ζωγραφιά, αλλά θεωρεί οτι μέσω τής εικόνας δείχνει την τιμή που αποδίδει στον φίλο του.
Όσον αφορά δέ τίς θυσίες που προσφέρονται στούς θεούς, αυτές περισσότερο αποτελούν δείγμα της διαθέσεως των θρησκευόντων καί εκδήλώση ευγνωμοσύνης παρά απονομή τιμής προς αυτούς. Και είναι εύλογο τα αγάλματα τους να έχουν ανθρώπινα σχήματα, επειδή ο άνθρωπος θεωρείται ότι υπερέχει σε κάλλος από όλα τα ζώα και αποτελεί εικόνα του θεού.
Από τα παραπάνω καθίσταται φανερός ο σκοπός της ύπαρξης και της δημιουργίας των θείων αγαλμάτων. Τα θεία αγάλματα τραγουδούν αρμονικά την μελωδία θείου και ανθρώπινου, νοητού και αισθητού.
Και ο μεγάλος Καβάφης μας υπενθυμίζει σ’ ένα ποίημα του…
«Γιατί τα σπάσαμε τα αγάλματά των
Γιατί τους διώξαμε από τους ναούς των
Διόλου δεν πέθαναν γι' αυτό οι θεοί»

Η Ψυχή των Φυλών

Η ταξινόμηση των ειδών στηρίζεται, από τους φυσιοδίφες, σε αποδεδειγμένα ανατομικά χαρακτηριστικά, τα οποία αναπαράγονται κανονικώς και μονίμως βάσει της κληρονομικότητας. Είναι γνωστό πλέον σήμερα, ότι τα διάφορα χαρακτηριστικά μεταβάλλονται βραδέως με την κληρονομική συσσώρευση αδιόρατων μεταβολών, εάν δε αποβλέψουμε σε βραχέα χρονικά διαστήματα, μπορούμε να πούμε πως τα είδη είναι αμετάβλητα.

Η εφαρμογή των μεθόδων ταξινομήσεως των φυσιοδιφών, στον άνθρωπο, κατέστησε δυνατό τον καταρτισμό ενός αριθμού, καθορισμένων ανθρωπίνων τύπων, βάσει σαφέστατων ανατομικών χαρακτηριστικών, όπως είναι το χρώμα του δέρματος, η μορφή και η χωρητικότητα του κρανίου. Βάσει αυτής της διακρίσεως έχει αποδειχθεί ότι το ανθρώπινο γένος περιλαμβάνει πολλά είδη, ευκρινώς διαχωρισμένα μεταξύ τους και πιθανότατα το εντελώς καθένα διαφορετικής καταγωγής.

Ελλείψει των ανατομικών χαρακτηριστικών, θέλησαν μερικοί να στηριχθούν, σε διάφορα στοιχεία όπως είναι η γλώσσα, οι δοξασίες και τα πολιτικά συμπλέγματα, όταν επρόκειτο να ταξινομήσουν κάποιους λαούς. Αλλά τέτοιου είδους ταξινομήσεις λίγο αντέχουν στον έλεγχο. Όμως οι βάσεις ταξινομήσεως που δεν μας παραχωρούνται από τα ανατομικά χαρακτηριστικά, την γλώσσα, το περιβάλλον και τα πολιτικά συμπλέγματα, μας δίδονται από την Ψυχολογία. Η Ψυχολογία μας αποδεικνύει ότι πίσω από τους θεσμούς, τις τέχνες, τις δοξασίες και τις πολιτικές ανατροπές κάθε λαού ευρίσκονται κάποια ηθικά και διανοητικά χαρακτηριστικά, απ’ όπου προέρχεται η ανοδική πορεία αυτού του λαού. Το σύνολο δε των χαρακτηριστικών αυτών, αποτελεί αυτό που έχει ονομασθεί Ψυχή τής Φυλής.

Κάθε φυλή έχει μια πνευματική, διανοητική σύνθεση (ιδιοσυστασία) τόσο μόνιμη, όσο μόνιμη είναι και η «διατομική» πνευματική ιδιοσυστασία. Το ότι η διανοητική σύνθεση μιας φυλής σχετίζεται με κάποια ιδιαίτερη κατασκευή του εγκεφάλου, δεν υπάρχει αμφιβολία. Όμως επειδή η επιστήμη δεν είναι επαρκώς προηγμένη για να μας δείξει την ιδιαίτερη αυτή κατασκευή, δεν μπορούμε να την λάβουμε σαν βάση. Τα ηθικά και διανοητικά χαρακτηριστικά, τα όποια και τα δύο μαζί αποτελούν την ψυχή του λαού, εκπροσωπούν την σύνθεση όλου του παρελθόντος, την κληρονομιά όλων των προγόνων του και τα κίνητρα της διαγωγής του. Και βέβαια οι χαρακτήρες αυτοί φαίνονται πολύ μεταβλητοί στα άτομα της ίδιας ομοφυλίας, η παρατήρηση όμως αποδεικνύει ότι η μεγάλη πλειοψηφία των ατόμων της ίδιας φυλής έχει πάντοτε ένα σύνολο κοινών ψυχολογικών χαρακτηριστικών, τα όποια είναι τόσο μόνιμα όσο και τα ανατομικά χαρακτηριστικά, τα οποία καθιστούν δυνατή την ταξινόμηση των ειδών. Όπως δε και τα ατομικά, έτσι και τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά αναπαράγονται βάσει της κληρονομικότητας ευσταθώς και κανονικώς.

Το σύνολο των ψυχολογικών αυτών στοιχείων, τα οποία είναι ευδιάκριτα σε κάθε άτομο της φυλής, αποτελεί εκείνο που ονομάζεται εθνικός χαρακτήρας. Το σύνολο δε αυτών των στοιχείων διαμορφώνει τον μέσο τύπο κάθε λαού.

Όταν επισκεπτόμαστε κάποιον ξένο λαό, οι μόνοι χαρακτήρες πού βλέπομε - διότι είναι αυτοί που συνεχώς και κατ’ επανάληψη παρατηρούμε - είναι οι κοινοί χαρακτήρες όλων των κατοίκων αυτής της χώρας. Αλλά όχι μόνον μπορούμε να διακρίνουμε εκ πρώτης όψεως τον Άγγλο, τον Ισπανό, τον Ιταλό, αλλά ξέρομε και πολύ καλά μάλιστα να τους «προσάψουμε» ορισμένα ηθικά και διανοητικά χαρακτηριστικά, τα οποία ακριβώς είναι τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά της κάθε φυλής.

Αυτή η ταυτότητα που ανευρίσκουμε στην διανοητική, πνευματική ιδιοσύνθεση (ιδιοσυστασία) της πλειοψηφίας των ατόμων της φυλής αυτής, έχει σαν αιτία φυσιολογικούς και απλούστατους λόγους. Και πράγματι, κάθε άτομο δεν είναι μόνο ένα προϊόν των άμεσων γονέων του, αλλά αποτελεί συγχρόνως και προϊόν της ίδιας της φυλής, δηλ. όλης της σειράς των ανιόντων αυτού του ατόμου. Ο επιφανής οικονομολόγος Κ. Cheysson, υπολόγισε ότι στην Γαλλία, με λόγο τριών γενεών κατά αιώνα, κάθε Γάλλος θα έχει μέσα στις φλέβες του το αίμα είκοσι τουλάχιστον εκατομμυρίων του έτους 1000. «Ώστε όλοι οι κάτοικοι που κατοικούν στην ίδια περιοχή, στην ίδια επαρχία, έχουν αναγκαία κοινούς προγόνους, είναι πλασμένοι απ’ τον ίδιο πηλό, έχουν το ίδιο αποτύπωμα και συνεχώς επαναφέρονται στον «μέσο τύπο», σκλάβοι σε μια μεγάλη και βαριά αλυσίδα, της οποίας είναι οι τελευταίοι κρίκοι. Είμαστε ταυτόχρονα παιδιά των γονέων μας αλλά και της δικής μας φυλής και δεν είναι μόνον το συναίσθημα, είναι ακόμα περισσότερο η φυσιολογία και η κληρονομικότητα, που κάνουν την πατρίδα να είναι μια δεύτερη μητέρα για μας.

Εάν κανείς ήθελε να συνοψίσει τις επιδράσεις στις όποιες υπόκειται το άτομο και οι οποίες διευθύνουν, δημιουργούν την διαγωγή του, θα μπορούσε να πει ότι αυτές είναι τριών ειδών. Στο πρώτο είδος, που είναι και η πιο ενδιαφέρουσα, ανήκει η επίδραση των προγόνων. Στο δεύτερο είδος ανήκει η επίδραση των συγγενών. Στο τρίτο είδος, θεωρούμενη σαν η πιο ισχυρή, αλλά στην πραγματικότητα κατά πολύ ασθενέστερη, ανήκει η επίδραση του περιβάλλοντος.

Το περιβάλλον απ’ όπου προέρχονται διάφορες φυσικές και ηθικές επιδράσεις - και στις οποίες υπόκειται ο άνθρωπος σε όλη του την ζωή, ιδιαίτερα μάλιστα στον καιρό της διαπαιδαγωγήσεώς του - δεν παράγει παρά μόνον παραλλαγές, οι οποίες είναι κατά ένα μεγάλο ποσοστό ανίσχυρες. Και στην πραγματικότητα δεν επενεργούν, παρά μόνον οσάκις συσσωρεύσεις από την κληρονομικότητα, λειτουργούν για πολύ χρόνο προς την ίδια κατεύθυνση. Αναγκαστικά λοιπόν ό άνθρωπος είναι πάντοτε και πάνω απ ’ όλα αντιπρόσωπος της φυλής του. Ουσιαστικά η ψυχή αυτή είναι αόρατη αλλά γίνεται ορατή από τις ενέργειες, αφού στην πραγματικότητα αυτή κατευθύνει όλη την ανοδική πορεία τού λαού.

Gustave Le Bon

Πως οι πολιτισμοί παρακμάζουν και χάνονται

Όπως τα ανατομικά χαρακτηριστικά, έτσι και τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά, δεν είναι αιώνια. Οι συνθήκες του περιβάλλοντος, οι οποίες διατηρούν την μονιμότητα των χαρακτηριστικών αυτών, ούτε αυτές υπάρχουν για πάντα. Εάν δε συμβεί, να μεταβληθεί το περιβάλλον αυτό, τα στοιχεία της πνευματικής ιδιοσυστασίας, κάτω από την επίδραση του περιβάλλοντος, υφίστανται οπισθοδρομικές μεταμορφώσεις που τα οδηγούν στην εξαφάνιση. Σύμφωνα με τους βιολογικούς νόμους, εφαρμόσιμους τόσο στα εγκεφαλικά κύτταρα όσο και στα κύτταρα του υπολοίπου σώματος και οι οποίοι παρατηρούνται σ’ όλα τα ζώα, τα όργανα δαπανούν πολύ λιγότερο χρόνο για να εξαφανισθούν, απ’ ότι τους χρειάζεται για να διαμορφωθούν.Κάθε όργανο, που πέφτει σε αχρησία, όχι πολύ μετά, αδυνατεί να λειτουργήσει.

Η πνευματική ιδιοσύνθεση των όντων δεν είναι δυνατόν να ξεφύγει από τους βιολογικούς νόμους. Το εγκεφαλικό κύτταρο που ασκείται, παύει να λειτουργεί και διανοητικές διαθέσεις που χρειάσθηκαν αιώνες ολόκληρους για να διαμορφωθούν, μπορεί πολύ γρήγορα να χαθούν. Η ανδρεία, η πρωτοβουλία, η ενεργητικότητα, το επιχειρηματικό πνεύμα και διάφορες άλλες χαρακτηριστικές ιδιότητες, όταν δεν τους παρουσιάζεται η ευκαιρία να εξασκηθούν-έστω κι αν ο χρόνος αποκτήσεως είναι ελάχιστος - είναι δυνατόν να εξαλειφθούν πολύ γρήγορα.

Έτσι εξηγείται γιατί ένας λαός χρειάζεται πάντοτε πολύ μεγάλο χρόνο για να ανυψωθεί σε μεγάλο βαθμό ηθικής μορφώσεως και μερικές φορές απαιτείται τόσο ελάχιστος χρόνος για να καταπέσει στο βάραθρο της παρακμής.

Όταν μελετήσει κανείς τα αίτια που αλληλοδιαδόχως οδήγησαν στην καταστροφή διαφόρους λαούς, όπως οι Πέρσες και οι Ρωμαίοι, για τους οποίους μας διηγείται η Ιστορία, ανακαλύπτει ότι ο θεμελιώδης παράγων που οδήγησε στην πτώση τους, ήταν πάντοτε κάποια μεταβολή της ψυχικής τους ιδιοσυνθέσεως, η όποια προήλθε από την ταπείνωση του χαρακτήρα τους. Κανένας από τους λαούς αυτούς δεν εξαφανίστηκε, λόγω ελαττώσεως της ιδιοφυίας του. Ο μηχανισμός της αποσυνθέσεως όλων των πολιτισμών του παρελθόντος υπήρξε πανομοιότυπος και μάλιστα τόσο πανομοιότυπος, ώστε να μας εξαναγκάσει να διερωτηθούμε, όπως ο ποιητής, που αναρωτιόταν αν η ιστορία, που αποτελείται από τόσα βιβλία, δεν αποτελείται παρά μόνον από μια σελίδα.

Ένας λαός, όταν φθάνει σ' έναν ορισμένο βαθμό πολιτισμού και δυνάμεως, πείθεται πλέον, ότι δεν θα προσβληθεί από τους γείτονές του και αρχίζει να απολαμβάνει τα ευεργετήματα της ειρήνης και της ευημερίας, τα οποία παρέχει ο πλούτος. Οιστρατιωτικές του αρετές όμως εξαφανίζονται, εξ αιτίας της υπερβολικής αναπτύξεως του πολιτισμού, ο οποίος δημιουργεί καινούριες ανάγκες και αναπτύσσει την φιλαυτία. Οι δε πολίτες, μη έχοντας άλλο ιδανικό εκτός από την πρώιμη απόλαυση των γρήγορα αποκτηθέντων αγαθών, εγκαταλείπουν την διοίκηση των δημοσίων υποθέσεων στο κράτος και έτσι όχι πολύ μετά χάνουν τις πρώην ιδιότητες, με τις όποιες δημιούργησαν το μεγαλείο τους.

Τότε γειτονικά βαρβαρικά φύλα, πού έχουν ελάχιστες ανάγκες, αλλά ισχυρότατα ιδανικά, εισβάλλουν στην χώρα του αρκετά πολιτισμένου λαού και διαμορφώνουν νέο πολιτισμό, από τα απομεινάρια εκείνου που κατέστρεψαν. Έτσι, παρ’ όλη την ισχυρή οργάνωση των Ρωμαίων και των Περσών, οι μεν βάρβαροι κατέστρεψαν την αυτοκρατορία των πρώτων, οι δε Άραβες την των δευτέρων. Και δεν ήταν βέβαια η ευφυΐα που έλλειπε στους ηττηθέντες λαούς. Από την άποψη αυτή δεν είναι δυνατή καμιά σύγκριση ανάμεσα στους κατακτηθέντες και στους κατακτητές.

Οι Ρωμαίοι των παλαιών χρόνων είχαν ασθενέστατες ανάγκες και ισχυρότατο ιδανικό. Το ιδανικό - το μεγαλείο της Ρώμης - δέσποζε απολύτως στις ψυχές τους και κάθε πολίτης ήταν έτοιμος να θυσιάσει σ’ αυτό την οικογένεια, την περιουσία και την ζωή του. Όταν η Ρώμη έγινε το κέντρο του κόσμου, κατελήφθη από ξένους που έφθασαν από παντού και στους οποίους έδωσε επιπλέον τα δικαιώματα του Ρωμαίου πολίτη. Αναζητώντας μόνον απολαύσεις και πολυτέλειες, οι ξένοι ελάχιστα ενδιαφέρονταν για την δόξα της. Η μεγάλη πόλις έγινε τότε ένας απέραντος ξενώνας, αλλά δεν ήταν πια η Ρώμη. Η πόλις φαινόταν ζωηρότατη ακόμη, αλλά η ψυχή της ήταν από πολλά χρόνια πεθαμένη.

Οφείλομε να αναγνωρίσουμε ότι τα μεγαλύτερα Ευρωπαϊκά έθνη απειλούνται, όσον αφορά την ζωτικότητά τους, από μια καταφανέστατη και σημαντική παρακμή.

Κάθε μέρα χάνουν την πρωτοβουλία τους, την ενεργητικότητα και την θέλησή τους, καθώς και την ικανότητα προς δράση. Η ικανοποίηση των υλικών τους αναγκών, που αυξάνονται καθημερινώς, τείνει να γίνει το μοναδικό τους ιδανικό. Η οικογένεια διαλύεται, τα κοινωνικά υποστηρίγματα τρίζουν επικίνδυνα. Η δυσαρέσκεια και η καχεξία εξαπλώνονται και φωλιάζουν σ’ όλες τις τάξεις, από τις πιο πλούσιες μέχρι και τις πιο φτωχές. Κι’ όπως το πλοίο που έχασε την πυξίδα του χτυπιέται και σύρεται από τους ανέμους εδώ και εκεί, έτσι και ο άνθρωπος της σημερινής εποχής πλανάται στο διάστημα, έτσι στην τύχη, εκεί πού κάποτε κατοικούσαν οι θεοί και που σήμερα είναι έρημα, εξ αιτίας της επιστήμης. Αυτός που έχασε την πίστη, έχασε και την ελπίδα. Και ο όχλος έγινε ευερέθιστος και ξεσηκώνεται πολύ εύκολα, κανένα εμπόδιο δεν μπορεί να τον σταματήσει και φαίνεται καταδικασμένος να ταλαντεύεται, ανάμεσα στην μανιασμένη αναρχία και στον βαρύτατο δεσποτισμό….Τον ξεσηκώνουν με λέξεις δίχως νόημα…πείθονται τυφλά στους πιο άσημους πολιτικάντηδες και στους πιο ηλίθιους δεσπότες…. Η νεολαία παραιτείται όλο και πιο πολύ, από τα επαγγέλματα τα όποια απαιτούν κρίση, πρωτοβουλία, ενεργητικότητα, προσωπικές προσπάθειες και προπάντων θέληση. Οι ελάχιστες ευθύνες την κατατρομάζουν. Ο σκοτεινός ορίζοντας των έμμισθων λειτουργών του Κράτους της φθάνει.

Η ενεργητικότητα και η δραστηριότητα αντικαταστάθηκαν στο μεν κράτος με συζητήσεις κενές περιεχομένου μεταξύ των πολιτικών ανδρών, στην δε μάζα με καθημερινές διαφωνίες και ενθουσιασμούς και, τέλος στην τάξη των διανοουμένων, με κάποιο είδος κλαψιάρικης αισθηματικότητας, τελείως αδύναμης και αμφίβολης και με ωχρές διαλέξεις για τις ταλαιπωρίες και τα βάσανα τής ζωής. Παντού καλλιεργείται ένας απεριόριστος φιλοτομαρισμός. Οι συνειδήσεις συνθηκολογούν, η δε ηθικότητα σιγά-σιγά πέφτει και χάνεται. Ο άνθρωπος έχασε την εξουσία που έχει πάνω στον ίδιο τον εαυτό του. Δεν ξέρει πια να διαφεντεύει την ψυχή του. Κι’ αυτός που δεν ξέρει να αυτοεξουσιάζεται, είναι καταδικασμένος να διαφεντεύεται από άλλους.

Gustave Le Bon

 

Το βραβείο επιστήμης της Google κέρδισαν τρεις 16χρονες που βρήκαν λύση στην παγκόσμια πείνα

Ξεκίνησαν παίζοντας με τον κήπο τους και άνοιξαν το δρόμο για την επίλυση της παγκόσμιας πείνας. Ο λόγος για τρία 16χρονα κορίτσια που κέρδισαν το Βραβείο Επιστήμης της Google.

Ο κήπος ανήκε στην τότε 15χρονη Εμερ Χίκεϊ, τη μία από τις τρεις κοπέλες που αποφάσισαν να διερευνήσουν τις δυνατότητες για την αύξηση των αποδόσεων των καλλιεργειών χωρίς τη χρήση συνθετικών λιπασμάτων.

Μετά από 10.000 σπόρους, 120.000 πειράματα και ένα χρόνο αργότερα, οι μίνι-μικροβιολόγοι κέρδισαν το πρώτο βραβείο στο Science Fair 2014 της Google.

Η Χίκεϊ, η Κιάρα Τζάντζ και η Σόφι Χέιλι άρχισαν να ενδιαφέρονται για την εξεύρεση εφαρμόσιμης λύσης για την επικείμενη παγκόσμια επισιτιστική κρίση ήδη από το 2011, μελετώντας την πείνα στην Αφρική.

Εκείνη την εποχή τα κορίτσια ήταν μόλις στην έβδομη τάξη, αλλά ήδη συμπεριφέρονταν σαν επιστήμονες παγκόσμιας κλάσης και τα βιογραφικά τους περιλάμβαναν μια σειρά από εθνικά και διεθνή βραβεία σε διαγωνισμούς της επιστήμης σε όλη την Ευρώπη.

Οταν η Χίκεϊ τράβηξε τα μπιζέλια από τον κήπο της, παρατήρησε περίεργα οζίδια να βγαίνουν από αυτά. Τα κορίτσια διαπίστωσαν γρήγορα ότι τα οζίδια ήταν σπίτι για φυσικά βακτήρια που βοηθούν στην τόνωση της ανάπτυξης των μπιζελιών και άλλων μελών της οικογένειας των ψυχανθών.

Η ιδέα για το μεγάλο έργο που βραβεύτηκε είναι απίστευτα απλή. Τα κορίτσια αποφάσισαν να δουν αν θα μπορούσαν να πάρουν αυτά τα βακτήρια, γνωστά ως ριζόβια, και να τα εισάγουν σε άλλους τύπους των καλλιεργειών για ένα παρόμοιο αποτέλεσμα.

Το αποτέλεσμα, όπως αναφέρεται λεπτομερώς στο έργο τους, «Combating the Global Food Crisis: Diazotroph Bacteria as a Cereal Crop Growth Promoter» ήταν εκπληκτικό. Τα βακτήρια ενεργούσαν ως ένα είδος ισχυρού φυσικού λιπάσματος για τα φυτά.

Μάλιστα τα κορίτσια παρατήρησαν ότι η χρήση βακτηρίων σε καλλιέργειες δημητριακών, όπως η βρώμη και το σιτάρι μείωσαν το χρόνο βλαστήσεως, μεταξύ 13% και 50% ανάλογα με τον τύπο του σπόρου και η συνολική απόδοση των καλλιεργειών αυξήθηκε κατά 75% αναλογία της ξηρής μάζας των καλλιεργειών.

Τα κορίτσια κέρδισαν το κορυφαίο βραβείο, ξεχωρίζοντας ανάμεσα σε χιλιάδες συμμετέχοντες 13-18 ετών, οι οποίοι παρουσίαζαν τεχνολογικά θαύματα, όπως ιπτάμενα ρομπότ και φορητές τεχνολογίες για ασθενείς με Αλτσχάιμερ.

Για τις ερευνητικές τους προσπάθειες, η Τζαντζ, η Χίκεϊ και η Χέιλι, πήραν 50.000 δολάρια υποτροφία από την Google, μαζί με μια 10ήμερη επίσκεψη στα νησιά Γκαλαπάγκος, χρηματοδοτούμενη από το National Geographic.

Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία & Ελευθερία Της Βούλησης

Η Αφανής Πλευρά Του Φεγγαριού, Αυτά Που Δεν Διδάσκουν Στα Σχολεία

 Επειδή μια παλιά παροιμία λέει πως οι μονόφθαλμοι βασιλεύουν πάντοτε των τυφλών, το εξής κείμενο έχει έναν διττό σκοπό, να παρουσιάσει πολύ συνοπτικά κάποιες πολύ αξιόλογες πτυχές της αρχαίας ελληνικής διανόησης οι οποίες ενίοτε λησμονούνται παντελώς ή αλλοιώνονται σκοπίμως ή ανεπίγνωστα, απ’ τα εκπαιδευτικά κοινωνικά συστήματα. Αφ’ ετέρου να καταρρίψει μέσω θεμελιωμένων επιχειρημάτων την έπαρση διαφόρων τριοδιτών «εθνικοφρόνων» ή προγονόπληκτων οι οποίοι σφετερίζονται και χρησιμοποιούν την ελληνική αρχαιότητα ως προκάλυμμα των διαφόρων αμφιβόλων ιδιοτελών σκοπών τους, με την ουσία της οποίας δεν έχουν δυστυχώς την παραμικρή σχέση. Πολλοί απ’ την άλλη μένουν με μια επιδερμική εντύπωση, ότι επειδή στα πλαίσια του αρχαίου κόσμου επικρατούσε ο θεσμός της δουλείας ή ο παγανισμός σε διάφορες πόλεις, ότι δεν αξίζει να μελετούμε την αρχαία διανόηση, κάτι που συνεπάγεται με μια διαστρεβλωμένη οπτική, μια παρεμφερή άποψη πως μαζί με το νερό της μπανιέρας πρέπει να πετάμε στο λούκι και το μωρό.
Στην 1η ενότητα θα αντικρούσω τις τραγελαφικές «πατριωτικές» εξάρσεις και φληναφήματα μέσω προσωπικών επιχειρημάτων αλλά και μέσω της σκέψης και των διατυπώσεων αρκετών διανοητών της αρχαιότητας. Πρώτα πρώτα ο αρχαίος κόσμος που εκτείνεται στον ελλαδικό χωροχρόνο, απ’ τα παράλια της Ιωνίας, την κυρίως Ελλάδα ως την Αλεξάνδρεια και την Κ. Ιταλία, ουδέποτε αποτέλεσε κάτι το απολύτως ομοούσιο, αλλά υπήρξε μια μεγάλη σφαίρα συνεχούς δημιουργίας ετερόκλιτων και ενίοτε αντικρουόμενων στοιχείων και ιδεών. Κατά συνέπεια η ομαδοποίηση οποιασδήποτε ενιαίας χώρας ή «καταστάσεως» αποτελεί μια εξιδανικευμένη ρομαντική φαντασίωση, προϊόν μιας επιπόλαιης ημιμάθειας. Ήδη απ’ τη Γεωμετρική περίοδο και το 1.100 π.Χ. με την κάθοδο των Δωριέων, φύλα που υποθετικά επαναπατρίστηκαν από τον βορρά κατέφθασαν στην Πελοπόννησο και προσμείχθηκαν με τις εντόπιες φυλές. Ο Μινωικός πολιτισμός αποτελεί επίσης μεγάλο μάρτυρα των πολιτισμικών επιδράσεων που δέχτηκαν οι τότε Κρήτες απ’ τον Αιγυπτιακό πολιτισμό κυρίως μέσω των τοιχογραφιών τους και άλλων στοιχείων.

Καθώς επίσης τα συχνά διαφορετικά φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά των προτομών και κατατομών τους μαρτυρούν πως στο παρελθόν κατάγονταν και προήλθαν από ξεχωριστές φυλές, όπως και οι διαφορετικές διάλεκτοι που χρησιμοποιούσαν (Ιωνική, Αττική, Δωρική Σικελική). Συνεπώς η Ελλάδα υπήρξε ένα ανοιχτό «σύστημα» επιρροών και επ’ ουδενί μια περιχαρακωμένη χώρα. Στην Ελλάδα όπως και στην Ρώμη πρίν από την έλευση του χριστιανισμού δεν υπήρξε ποτέ στην πραγματικότητα απολύτως ενιαίο κράτος, αλλά αυτόνομες πόλεις-κράτη που μάλιστα λάτρευαν συχνά πέρα απ’ τα κοινά τους έθιμα και εφέστιους ξεχωριστούς θεούς, ήθη και έθιμα. Σε αρκετές ιστορικές φάσεις όπως μαρτυρούν ο Θουκυδίδης και ο Ξενοφών απ’ τον περίφημο Πελοποννησιακό Πόλεμο και έπειτα, οι αντεγκλήσεις, οι παροδικές συμμαχίες και οι φιλονικίες των πόλεων-κρατών οδήγησαν στην σταδιακή παρακμή του κλασικού αρχαίου κόσμου. Δεν μπορώ λοιπόν να εντοπίσω πουθενά αυτό το ακραιφνές «κράτος» κάτω απ’ την σκέπη του οποίου στεγάζονταν τόσο ιδανικώς «ενωμένοι» οι αρχαίοι μας πρόγονοι… Η ξεφτισμένη φράση «πας μη Έλλην βάρβαρος» ηχεί σήμερα μόνο ως κενή αστειολογία, καθ’ ότι η ρήση αυτή επικρατούσε τότε επειδή ο λεγόμενος ελληνικός κόσμος σε σύγκριση με τους υπόλοιπους λαούς του τότε κόσμου, είχε επιτύχει να πραγματοποιήσει ένα σημαντικό άλμα σε θέματα όπως γλώσσα, επιστήμη, τέχνη και τεχνολογία. Όλα αυτά έχουν να κάνουν όμως με ένα απομακρυσμένο παρελθόν 2.500 χρόνια πρίν, ενώ ενδιάμεσα έχουν μεσολαβήσει αναρίθμητες πολιτισμικές και κοινωνικές μεταβολές. Οι ίδιοι επίσης έλεγαν ότι Έλλην είναι αυτός που μετέχει της ελληνικής παιδείας και όχι αυτός που απλώς φέρει την ελληνική υπηκοότητα, και λέγοντας «ελληνική παιδεία» εννοούσαν μια ευρύτερη σημασία, η οποία παρέπεμπε στη μύηση του ανθρώπου στις παραπάνω πολιτισμικές προϋποθέσεις, που ίσχυαν επαναλαμβάνω για το τότε και όχι δυστυχώς για το σήμερα. Αποτελεί θρασύτατη κομπορρημοσύνη και φαντασιοπληξία λοιπόν, το να λέμε ότι «εμείς» μεταλαμπαδεύσαμε τα «φώτα» στη Δύση, γιατί δεν το κάναμε «εμείς», αλλά κάποιοι άνθρωποι που έζησαν και έδρασαν στον ίδιο γεωγραφικό χώρο που εμείς ζούμε σήμερα, και η ιδιοποίηση των έργων τους αποτελεί έναν αστήρικτο και χυδαίο σφετερισμό από μέρους μας, μια αγωνιώδη αναζήτηση σ’ ένα αποκούμπι και αντέρεισμα για να δραπετεύσουμε απ’ το σύγχρονο τέναγος, την απραξία και περιθωριοποίηση απ’ την παγκόσμια κατάσταση.
Ας εξετάσουμε στη 2η ενότητα λοιπόν αρκετά συνοπτικά τη ροή των φιλοσοφικών ρευμάτων που σχημάτισαν το μωσαϊκό του αρχαίου κόσμου:
Προσωκρατικοί
• Τον 6ο αιώνα π.Χ. στην Ιωνία στα παράλια της Μ. Ασίας, σε αυτό το σταυροδρόμι πολιτισμών, αναφαίνονται οι πρώτοι σπινθήρες της φιλοσοφικής σκέψης που έτειναν να αμφισβητήσουν την πατροπαράδοτη θρησκεία και να αποκόψουν τη σκέψη του ανθρώπου από τα εξορθολογικά στοιχεία των «θεών» και των «πνευμάτων» που παρέμβαιναν στις φυσικές διαδικασίες. Πρώτοι οι φυσικοί φιλόσοφοι Θαλής ο Μιλήσιος, ο μαθητής του Αναξίμανδρος εφευρέτης του ηλιακού γνώμονα & ο Αναξιμένης, διατυπώνουν μια πρώιμη εξελικτική θεωρία των ειδών, προέλευσης τον όντων απ’ το νερό κατά τον πρώτο και απ’ τον αέρα από τον τελευταίο. Ο ποιητής και φιλόσοφος Ξενοφάνης απ’ την Κολοφώνα φέρει ενδοιασμούς και μιλά σκωπτικά για τις ανθρωπομορφικές αντιλήψεις των θεών, εκφράζοντας την γνώμη πως οι άνθρωποι επινόησαν, φαντάστηκαν και έπλασαν τους θεούς τους σύμφωνα με τις υποκειμενικές τους ιδιότητες και αδυναμίες, κι ότι αν υπάρχει μια ανώτερη δύναμη δεν έχει να κάνει με τις ανθρώπινες προσομοιώσεις. Ο Πυθαγόρας απ’ τη Σάμο που μετοίκησε Κρότωνα της Κ. Ιταλίας ύστερα από πολυάριθμες περιηγήσεις στην Αίγυπτο στη Βαβυλώνα και άλλα μέρη της Ελλάδος, ιδρύει την σχολή των Πυθαγορείων. Εισάγει μια νέα μορφή μονοθεϊστικής θεολογίας με στοιχεία μυστικισμού, αποτελώντας τον εμπνευστή για διάφορα ιστορικά κινήματα όπως αυτά του νεοπλατωνισμού, του χριστιανισμού, της Γαλλικής Επανάστασης κ.ά. Η διδασκαλία του διακήρυττε την ισονομία των δύο φύλων, την κοινοκτημοσύνη αγαθών, την αλληλεγγύη, την χορτοφαγία, την λιτότητα και την εγκράτεια εν γένει, σε ανάμιξη με την ενασχόληση της μουσικής, της γεωμετρίας, των μαθηματικών και της αστρονομίας. Του αποδίδεται η επινόηση της λέξεως «Κόσμος» και της φράσης «Αρχή δε τοι ήμισυ παντός». Οι αριθμοί για τους Πυθαγορείους δεν ήταν απλά μέτρα ποσοτήτων, αλλά η ουσία του κόσμου και είχαν συμβολική σημασία. Γνωστότερο απ’ όλα είναι το Πυθαγόρειο θεώρημα του ορθογωνίου τριγώνου (α2+β2=γ2) στη γεωμετρία, όπου σύμφωνα μ’ έναν περίεργο μύθο όταν το ανακάλυψε ο Πυθαγόρας προσέφερε εκατόμβη στους θεούς. Τα πιο χαρακτηριστικά τους αριθμητικά σύμβολα ήταν η Τετρακτύς και η Υγίεια γνωστή και ως Πεντάλφα, Πεντάγραμμα ή Αστεροειδές Πεντάγωνο. Στις γωνίες του άστρου τοποθετούσαν τα γράμματα της λέξης Υ-Γ-Ι-ΕΙ-Α.. Η Τετρακτύς ενσάρκωνε το τέλειο σύστημα αριθμών, καθότι το άθροισμα των 4 πρώτων ακέραιων αριθμών 1+2+3+4=10 ισούταν με τη δεκάδα, και ήταν βάση κάθε τετράεδρου σχήματος και αποτελούσε γι’ αυτούς κοινό μυστικό όρκο της κοινότητας. Για την ευθεία γραμμή έλεγαν ότι παριστάνει τη γνώση, το ισόπλευρο τρίγωνο ήταν η εικόνα της ψυχής και ο κύκλος αντιπροσώπευε τον θεό, και τον κύκλο της ζωής. Κάθε αριθμός της δεκάδας είχε γι’ αυτούς μυστικούς συμβολισμούς π.χ. 1=Νούς, 2=Δόξα, 3=Αριθμός του Όλου, 4=Δικαιοσύνη, 5=Γάμος…10=Τέλειο. Ο ίδιος αργότερα εκδιώχθηκε μαζί με τους μαθητές του από εκεί για τις ρηξικέλευθες και ανατρεπτικές πολιτικές ιδέες που προσπαθούσε να εισάγει στην πόλη. Ο Ηράκλειτος ο Εφέσιος απαρνούμενος το αξίωμα του βασιλιά που κληρονόμησε, καταφεύγει έξω απ’ τα τείχη της πόλης για να ζήσει ως ορέσκοος τρεφόμενος με χορταρικά και βότανα. Εισάγει τη διαλεκτική σχέση των αντιθέτων, αρνείται μέσω του στοχασμού του τη δημιουργία του κόσμου από θεϊκές παρεμβάσεις και ομολογεί ότι οι άνθρωποι αξιολογούν τον κόσμο και τη Φύση βάσει των υποκειμενικών τους συμφερόντων και αντιλήψεων και δεν συλλαμβάνουν την συνεχόμενη ροή και αλληλεπίδραση του συνολικού γίγνεσθαι, τη συνεχή μεταστοιχείωση του σύμπαντος, ιδέες που θα επισφραγισθούν ύστερα από πολλούς αιώνες απ’ τις σύγχρονες θετικές επιστήμες. Μια επίσης χαρακτηριστική του ρήση εκφράζει τη γνώμη πως η στείρα πολυμάθεια, δεν επαρκεί από μόνη της για να βελτιώσει την κατανόηση του ανθρώπου. Ο Εμπεδοκλής ο Ακραγαντίνος στην Κ. Ιταλία, χορτοφάγος ποιητής, φιλόσοφος και μυστικιστής, επηρεασμένος απ’ τους προγενέστερους θεμελιώνει εν σπέρματι τις βασικές αρχές της Χημείας και της Θερμοδυναμικής, διατυπώνοντας τη θεωρία ότι ο κόσμος αποτελεί την προσομοίωση μιας πεπερασμένης σφαίρας (Σφαίρος), όπου εντός της αντιμάχονται οι αντίρροπες δυνάμεις της Φιλότητος (ένωση) και του Νείκους (μάχη,απώθηση). Ο Παρμενίδης απ’ την Ελέα της Κ. Ιταλίας και ο μαθητής του Ζήνων, με τα παροιμιώδη μαθηματικά του παράδοξα, εισάγουν τις ιδέες της ακινησίας του χώρου, της ανυπαρξίας του χρόνου και την έννοια του Απείρου. Υποστηρίζουν πως η πραγματική μορφή του κόσμου δεν έχει να κάνει με το πώς αυτή προσλαμβάνεται και ερμηνεύεται απ’ την ανθρώπινη αντίληψη. Υπέρμαχος της ελευθερίας ο Ζήνων, λέγεται σύμφωνα με την παράδοση ότι ρίσκαρε τη ζωή του για να πολεμήσει εναντίον ενός τυράννου που ανήλθε στην εξουσία της πατρίδας του. Ο Δημόκριτος απ’ τα Άβδηρα, φυσικός φιλόσοφος που καταπιάστηκε με πληθώρα συγγραμμάτων ποικίλου περιεχομένου (60), φυσικής, μαθηματικών, γεωλογίας, ηθικής, μουσικής κ.ά. υποστήριξε τη θεωρία ότι τα πάντα γύρω μας αποτελούνται από άτομα και κενό, πως οι αισθήσεις της όρασης, της γεύσης και της οσμής είναι συμβατικές, καθώς επίσης και ότι υφίστανται πολλαπλοί κόσμοι και σύμπαντα. Υποστήριζε τη γνώμη ότι η πείνα σ’ ένα ελεύθερο δημοκρατικό πολίτευμα είναι προτιμότερη απ’ την ευδαιμονία σ’ ένα τυραννικό και δυναστικό, κι ότι πρέπει να κυβερνούν οι συνετοί και οι άξιοι. Έλεγε ότι η αληθινή πηγή της ευτυχίας δεν προέρχεται απ’ τα υλικά αγαθά και τα χρήματα, αλλά από την ορθή σκέψη και τον πλούτο της μάθησης κι ότι ο χειρότερος τρόπος για την ανατροφή των νέων είναι να τους δίνονται όλες οι ευκολίες, γιατί η ευκολία γεννά τον εθισμό στις ηδονές και από αυτές προέρχεται κάθε κακοήθεια. Τα περισσότερα συγγράμματα του χάθηκαν και καταστράφηκαν. Ο ιατροφιλόσοφος Ιπποκράτης διαποτισμένος απ’ τις ιδέες του Ηρακλείτου υποστήριξε ότι η υγεία του σώματος εξαρτάται κυρίως απ’ την κυκλική εναλλαγή των ουσιών στις τροφές, το ξηρό, το υγρό, το θερμό, το ψυχρό, το ξινό, το πικρό, το γλυκό, το αλμυρό κ.ό.κ. Στον όρκο του προς τους νέους ιατρούς συμβούλευε πως πρέπει να διατελούν το έργο τους ευσυνείδητα και όχι με γνώμονα την χρηματική ανταμοιβή, έχοντας ως πρωταρχικό τους μέλημα την ανιδιοτέλεια του επιστήμονα. Έλεγε «η τροφή σου να είναι το φάρμακο σου, και το φάρμακο σου να είναι η τροφή σου». Ο Αναξαγόρας απ’ τις Κλαζομενές της Μ. Ασίας μετοίκησε στην Αθήνα και υπήρξε δάσκαλος του πολιτικού Περικλή στον λεγόμενο «χρυσό αιώνα» της δημοκρατίας. Εξέφρασε τη θεωρία ότι ο κόσμος κινείται από έναν οικουμενικό Νού και όχι από κάποια ανθρωπομορφική θεότητα. Ασχολήθηκε με την παρατήρηση του έναστρου στερεώματος, διατυπώνοντας την άποψη ότι ο Ήλιος είναι πύρινος λίθος, και κατηγορήθηκε από τους Αθηναίους για αθεϊα και έλλειψη πατριωτισμού αφού αποποιήθηκε και τα πολιτικά του δικαιώματα και την πατρική του περιουσία. Οι πυθαγόρειοι Φιλόλαος ο Κροτωνιάτης και Αρίσταρχος ο Σάμιος, πρώτοι στήριξαν και θεμελίωσαν την ιδέα του ηλιοκεντρικού συστήματος και της κίνησης της Γής, ιδέα που λησμονήθηκε για 2.000 χρόνια έναντι του αριστοτέλειου γεωκεντρικού συστήματος, μέχρι να τις επαναφέρουν στο φώς ο Κοπέρνικος και ο Γαλιλαίος. Ο επίσης πυθαγόρειος Αρχύτας ο Ταραντίνος, πολιτικός φιλόσοφος και μαθηματικός της Κ. Ιταλίας, συσχέτισε την αρμονία και την αριθμητική με την μουσική και υπήρξε πρόδρομος ιδεών σαν αυτές του Karl Marx, αφού έλεγε ότι: «Με την ανακάλυψη του λογισμού, θα μπεί ένα τέλος στις εμφύλιες διαμάχες και θα ενισχυθεί η ομόνοια. Αν γινόταν αυτό, η απληστία θα εξαφανιζόταν και θα την αντικαθιστούσε η εντιμότητα. Μέσω του λογισμού μπορούμε να συμφωνήσουμε ο ένας με τον άλλον. Με τον τρόπο αυτό, οι ενδεείς καλύπτονται απ’ τους εύπορους και οι πλούσιοι δίνουν στους φτωχούς, καθώς και οι δύο πλευρές μοιράζονται την πεποίθηση πως αυτό είναι το δικαιότερο». Τέλος ο σοφιστής Πρωταγόρας είπε την αξιοσημείωτη φράση, πως για όλα τα πράγματα, μέτρο είναι ο ίδιος ο άνθρωπος, και στήριξε την αγνωστική θέση πως σχετικά με τους θεούς δεν γνωρίζουμε αν υπάρχουν, ούτε αν δεν υπάρχουν.
Σωκράτης-Πλάτων-Αριστοτέλης

Το τρίπτυχο των λεγόμενων κλασικών αυτών φιλοσόφων, έχει αφήσει μια αίσθηση συντηρητισμού και κάτι του έωλου και απαρχαιωμένου στους περισσότερους νέους, και ενδέχεται εν μέρει να είναι έτσι όσον αφορά κάποιες επιμέρους απόψεις, παρά ταύτα ακόμη μέχρι σήμερα μπορούμε να ανακαλύψουμε αρκετά ενδιαφέροντα ψήγματα που πηγάζουν από τη σκέψη τους και τα οποία συνήθως δεν τονίζονται.
Ο Σωκράτης με την «μαιευτική» του μέθοδο ενσάρκωσε τη λεγόμενη «αλογόμυγα» στον σβέρκο της αρχαίας Αθήνας, προκαλώντας τους συμπολίτες του να επαναστοχασθούν επάνω σε ιδέες και ζητήματα που αυτοί θεωρούσαν ως απολύτως αυτονόητα, στην ηθική, στην πολιτική και τις διάφορες συμβατικές αξίες, παροτρύνοντας τους νέους να μην ασχολούνται μόνο με την εκγύμναση του σώματος τους αλλά και με την άσκηση της σκέψης τους. Δίδασκε χωρίς ανταμοιβή νέους και ανθρώπους προερχόμενους από όλα τα κοινωνικά στρώματα και ακολουθούσε έναν τρόπο ζωής που τον χαρακτήριζε η λιτότητα τόσο στην διατροφή όσο και στην ένδυση. Έθετε ερωτήματα όπως τί είναι δικαιοσύνη, δημοκρατία, νόμος, γάμος»; Και ως αποτέλεσμα αυτού, πολλοί «ειδήμονες» επάνω σε αυτά τα ζητήματα αποδεικνύονταν συχνά αμαθείς στην ουσία και αδύναμοι να απαντήσουν επαρκώς σε τέτοιου είδους ερωτήματα. Ο μαθητής του Πλάτων έντονα διαποτισμένος από τη διδασκαλία που εισήγαγαν οι πυθαγόρειοι και ο Σωκράτης, φαντάστηκε την ιδανική «Πολιτεία» στο ομώνυμο έργο του, σαν μια ουτοπική πόλη όπου η ευημερία των κατοίκων της θα ήταν συνάρτηση μιας ευρύτερης παιδείας που θα λάμβαναν από μικρή ηλικία και θα περιλάμβανε την ενασχόληση με την γεωμετρία, τη μουσική, την αστρονομία, καθώς και την ισονομία των δύο φύλων σε συνδυασμό με την κοινοκτημοσύνη των υλικών αγαθών. Ανέφερε σε μια παραίνεση του: «Να είσαι διανοητικά αυτόνομος, να ζείς με αυτάρκεια και σε αρμονία με τη Φύση, αποφεύγοντας σφαλερές αξίες όπως είναι η φήμη, ο πλούτος και η δύναμη που επιφέρουν δεινά και προξενούν μοχθηρό χαρακτήρα». Θεωρούσε ότι η δικαιοσύνη πάσας νομοθεσίας έγκειται στο γεγονός ότι θα οφείλει να συμβαδίζει και να ευθυγραμμίζεται με την ανθρώπινη Φύση και όχι να είναι κάτι το αυθαίρετο και ανεξάρτητο από αυτήν. Αναζήτησε την ιδανική μορφή πολιτεύματος στην αρχή των φιλοσόφων και στην φιλοσοφία των αρχόντων, έχοντας κατά νού τον δάσκαλο του Αρχύτα. Παρομοίωσε την απαιδευσία με την παραβολή ενός σπηλαίου, όπου οι αμαθείς άνθρωποι είναι εκ γενετής εσώκλειστοι δεσμώτες της υπόγειας σπηλιάς με αλυσίδες, και σε όλη την ζωή τους βλέπουν μόνο ψευδαισθητικές απεικονίσεις ειδώλων του αληθινού κόσμου, έχοντας συνηθίσει τα μάτια τους στης συνθήκες του σκοταδιού και πως η παιδεία του ανθρώπου αποτελεί τον απεγκλωβισμό από το σκοτάδι του σπηλαίου και την έξοδο του στο αληθινό φώς του κόσμου. Ο μαθητής της Ακαδημείας του Πλάτωνος, Αριστοτέλης ο Σταγειρίτης, πολυγραφότατος στοχαστής και επιστήμονας καταπιάστηκε και εγκαινίασε νέους κλάδους όπως η Μετεωρολογία, η Βιολογία, η Ψυχολογία, η Λογική κ.ά. Υποστήριξε την έννοια της αριστοκρατίας στην «Πολιτεία» του, που είχε την έννοια της αξιοκρατίας των αρίστων στο πνεύμα και όχι την αλλοιωμένη εκδοχή απλώς του οικονομικά εύπορου που επικράτησε μετέπειτα. Εξέφρασε την ιδέα ότι οι διάφοροι παράγοντες του κοινωνικοπολιτικού χώρου θα πρέπει να ανανεώνονται και να αλλάζουν θέση σε τακτικά χρονικά διαστήματα, ώστε να αποφεύγεται όσο το δυνατότερο η οικονομική τους διαφθορά και η κατάχρηση της εξουσίας. Έλεγε ότι οι νόμοι επίσης πρέπει κατά καιρούς και να ανανεώνονται κατόπιν λογικής επανεξέτασης, και όχι να παραμένουν αμετακίνητοι, κι ότι αν κάποιος τολμήσει να καταλύσει τη δημοκρατία με τυραννικό πολίτευμα, αυτός που θα τον σκοτώσει να τιμάται ως πρόσωπο ιερό και η περιουσία του να δημεύεται στο λαό.
Κυνικοί – Επικούρειοι – Στωικοί – Σκεπτικοί
Ιδρυτής της Κυνικής φιλοσοφίας υπήρξε ο Αντισθένης, μαθητής του Σωκράτη. Διατύπωσε ρήσεις όπως ότι «η απαρχή της κατανόησης και της μάθησης, είναι η εξέταση των εννοιών των λέξεων», και πως «οι νόμοι είναι αναγκαίοι μόνο για τα άβουλα πλήθη κι όχι για τους σκεπτόμενους ανθρώπους, γιατί αυτοί υπακούν στο νόμο της εσωτερικής τους συνείδησης». Η Κυνική φιλοσοφία χαρακτηριζόταν από μια στάση περιφρόνησης και αμφισβητήσεως των συμβατικών αξιών του πολιτισμού, που γι’ αυτούς δεν ήταν τίποτε άλλο από μια ανούσια σκουπιδοπαραγωγή, άρνηση του κράτους και της κοινωνικής τάξης κι έκλινε προς έναν πιο φυσιοκρατικό πρωτόγονο τρόπο διαβίωσης, συνοδευόμενο από έναν απέριττο τρόπο διατροφής που περιλάμβανε τα απολύτως αναγκαία και απαραίτητα για την σωματική επιβίωση. Χαρακτηριστικότερη ενσάρκωση των παραπάνω θεωρείται ο περίφημος Διογένης απ’ τη Σινώπη που σύμφωνα με την παράδοση κατοικούσε μέσα σ’ ένα πιθάρι. Βλέποντας μια φορά ένα παιδί να πίνει νερό με τις χούφτες από μια βρύση, έσπασε το κύπελλο του και αναφώνησε: «Να, ένα παιδί με νίκησε στην απλότητα». Καθώς και πολλοί άλλοι ελάσσονες άνδρες και γυναίκες κυνικοί, όπως η Ιππαρχία που εγκατάλειψε την αριστοκρατική της περιουσία για να ζήσει με τον σύζυγό της κυνικό φιλόσοφο Κράτη. Ο Επίκουρος, καταγόμενος απ’ την περιοχή του σημερινού Γέρακα, υπήρξε ιδιαιτέρως δημοφιλής και αγαπητός στον αρχαίο Ρωμαϊκό κόσμο. Έζησε στην Αθήνα, ιδρύοντας τον λεγόμενο Κήπο του, ενδιάμεσα Αθήνας και Πειραιά. Εξέλιξε την ατομική θεωρία του Δημόκριτου, αρνήθηκε την οποιαδήποτε ανάμειξη υπερβατικών δυνάμεων στον ανθρώπινο κόσμο, καθιστώντας τους ίδιους τους ανθρώπους απολύτως υπεύθυνους για τις πράξεις τους. Έλεγε πως δεν πρέπει να διακατέχει την σκέψη μας κανένας υπερβολικός θαυμασμός για τίποτε απ’ αυτά που βλέπουμε. Ανέπτυξε μια φιλοσοφική μέθοδο μέσω της οποίας δύναται κανείς να προσεγγίσει την αληθινή ευχαρίστηση, ακολουθώντας έναν απλό τρόπο ζωής κοντά στη Φύση, καθορισμένο απ’ το μέτρο όπου λίγο κρασί και τυρί με φίλους αποτελούσε τη μέγιστη ευωχία και την αποχή απ’ το οτιδήποτε προξενεί σύγχυση και διαταραχή στο νού του ανθρώπου. Συμβούλευε γι’ αυτό την αποχή απ’ τις πολιτικές φιλονικίες, κι έλεγε πως τα κτήματα και όσα περισσότερα αποκτάς, μετατρέπουν σταδιακά εσένα σε κτήμα τους. και έτσι συχνά ο Κήπος του συκοφαντήθηκε από τρίτους. Οι Στωικοί αποτέλεσαν ένα μείγμα ανανεωμένων ιδεών του Κυνισμού, με άλλες προγενέστερων στοχαστών με κυριότερους εκπροσώπους του το Χρύσιππο, το Ζήνωνα τον Κιτιέα, τον απελευθερωμένο δούλο Επίκτητο και τον ρωμαίο αυτοκράτορα Μ. Αυρήλιο. Ο Ζήνων σε μια πραγματεία του τίθεται να μας αποδείξει ότι δεν είμαστε κάτοικοι ενός ορισμένου δήμου ή πόλης, χωρισμένοι οι μεν απ’ τους δε, με ιδιαίτερο δίκαιο και αποκλειστικούς νόμους, αλλά θα πρέπει να εκλαμβάνουμε ως συμπολίτες μας όλους τους ανθρώπους σα να ήταν συνδημότες μας. Ο στωικισμός φαντάζεται έναν συμπαντικό θεό για όλη την οικουμένη, χειραφετεί το άτομο απορρίπτοντας την υποδούλωση του πολίτη. Διδάσκει την εσωτερική διεργασία του καθενός με τον εαυτό του και ότι πρωταρχικό του μέλημα είναι η ατομική του βελτίωση, ανεξαρτήτως πολιτεύματος, κι ότι μόνο μέσα του ο καθένας μπορεί να ανακαλύψει αληθινά τα καθήκοντα του. Τέλος, οι Σκεπτικοί φιλόσοφοι, με βασικότερους αυτών τους Πύρρωνα και Καρνεάδη, ανέλυσαν διεξοδικά την σχετικότητα των ανθρωπίνων αντιλήψεων και την άρνηση της οποιασδήποτε απολυτότητας, λέγοντας πως: «Σκεπτικισμός είναι η ικανότητα να βρίσκει κανείς με οποιονδήποτε τρόπο αντιθέσεις ανάμεσα στα φαινόμενα και εξ’ αιτίας της ισοδυναμίας των αντίρροπων στοιχείων οδηγούμαστε σταδιακά σε μια ισορροπία και από εκεί στην ψυχική ηρεμία». Επίσης ο Καρνεάδης εξηγούσε πως: «Οι άνθρωποι θέσπισαν τους νόμους για τον εαυτό τους χάρη στην ωφέλεια, κι ανάμεσα στους ίδιους συχνά οι νόμοι αλλάζουν και τροποποιούνται σύμφωνα με τις περιστάσεις, δεν υφίσταται φυσικό δίκαιο. Αυτοί και τα άλλα έμψυχα όντα κινούνται με γνώμονα έναν ωφελιμισμό. Συνεπώς η ανθρώπινη δικαιοσύνη συνιστά ένα σχετικό επινόημα».
Είναι απολύτως εύλογο λοιπόν, γιατί όλες αυτές οι σπουδαίες εκλάμψεις της ανθρώπινης σκέψης δεν διδάσκονται ή διαστρεβλώνονται και παραγκωνίζονται απ’ τα εκπαιδευτικά ιδρύματα του οποιουδήποτε συστήματος. Ακριβώς γιατί οι καρποί αυτών των ιδεών βάζουν σε κίνηση το μυαλό του ανθρώπου, το κάνουν να κρίνει, να εξερευνά, να αμφισβητεί, να δημιουργεί και να αξιολογεί τα πάντα γύρω του χωρίς δίοπτρα μυωπίας ή φανατισμούς, αντί να το κάνει να μισεί και να αποστρέφεται τη γνώση. Νομίζω ότι από εκεί μέσα ο καθένας μας μπορεί να αρδεύσει απαντήσεις σε πολλά από τα προβλήματα του συγχρόνου πολιτισμού. Και ακριβώς επειδή αυτοί που θέλουν να διοικούν το εκάστοτε σύστημα οποιουδήποτε τύπου, μεγάλο ή μικρότερο, βολεύονται μόνο από συσκοτισμένους δεσμώτες σπηλαίων και ουδέποτε στ’ αλήθεια από πολίτες με συγκροτημένη-καλλιεργημένη ελεύθερη σκέψη, αντί προβάτων και στείρων φωνασκούντων. Γιατί επίσης κανείς επίδοξος δημαγωγός ή έμπορος που επιδιώκει να πλουτίζει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, πουλώντας ψευδαισθήσεις, πλαστή ευμάρεια, άχρηστα και μη αναγκαία πράγματα στους συνανθρώπους του, δεν μπορεί να εδραιώσει κανένα οικονομικό σύστημα βασιζόμενος σε αφυπνισμένους. Σε αυτόνομες προσωπικότητες που παύουν να είναι ουτιδανές μάζες και πιθηκάνθρωποι και εξέρχονται ολοζώντανοι ελεύθεροι άνθρωποι στο φύσημα των καθαρών ανέμων.

ΥΕ - ΚΥΕ! Ας καλωσορίσουμε τα Πρωτοβρόχια της Φθινοπωρινής Ισημερίας

Στα Ελευσίνια μυστήρια οι μύστες κατά την διάρκεια των άρρητων και σεπτών τελετουργιών, αναφωνούσαν το περίφημο ΥΕ-ΚΥΕ.
Το ΥΕ (βρέξε) απευθυνόταν στο Δία, ενώ το ΚΥΕ (κυοφόρησε) στη Δήμητρα...

Κάποτε ο Δίας παίρνει τη μορφή χρΥσής βροχής και σμίγει με τη Δανάη, η οποία γέννησε τον ήρωα Περσέα...

Άλλοτε ο Δίας εν μέσω κεραΥνών γονιμοποιεί τη Σεμέλη η οποία γεννάει, το πνΕΥμα της βλάστησης, το ΔιόνΥσο …

Το Γράμμα Υ όπως και το Ε, "σημαίνουν" πολλά....!

-Τα γράμματα Ύψιλον και Έψιλον, και η σχέση τους με τα Ελευσίνια μυστήρια

'Βρήκαμε πως ό,τι χάνει ενότητα, χάνει το είναι του. Πρέπει να ανέβουμε προς την αρχή μέσα μας από πολλοί, πρέπει να γίνουμε ένας'.
Πλωτίνος

H αγάπη είναι δέσμευση

 Υπάρχει πολύ μεγάλη διαφορά ανάμεσα στο «μ’ αρέσει» και στο «αγαπάω». Το «μ’ αρέσει» δεν περιέχει δέσμευση. Το «αγαπάω» είναι δέσμευση. Γι’ αυτό και οι άνθρωποι δεν μιλάνε πολύ για αγάπη.

Για την ακρίβεια, οι άνθρωποι έχουν αρχίσει να μιλάνε για την αγάπη με τέτοιον τρόπο, ώστε να μην υπάρχει δέσμευση.

Λένε για παράδειγμα, αγαπώ τα παγωτά. Μα, πώς μπορείς να αγαπήσεις τα παγωτά; Μπορεί να σ’ αρέσουν, μα δεν μπορείς να τ’ αγαπήσεις!

Λένε αγαπώ το αυτοκίνητό μου, αγαπώ τούτο κι εκείνο...
Στην πραγματικότητα οι άνθρωποι φοβούνται πολύ να πουν «σ’ αγαπώ» σ’ έναν άνθρωπο. Συνήθως λένε ο ένας στον άλλο μ' αρέσεις. Γιατί δεν λένε σ' αγαπώ;

Επειδή η αγάπη είναι δέσμευση, ρίσκο, ευθύνη, μπλέξιμο. Το μ' αρέσεις είναι στιγμιαίο. Μπορεί να μ’ αρέσεις, αλλά μπορεί και όχι. Δεν υπάρχει ρίσκο για το αύριο.

Όταν λες σε μια γυναίκα σ' αγαπώ, τότε ρισκάρεις. Λες: Σ’ αγαπώ συνεχώς και θα εξακολουθώ να σ’ αγαπώ, θα σ’ αγαπώ και αύριο. Μπορείς να στηρίζεσαι σε μένα. Αυτό είναι υπόσχεση.

Η αγάπη είναι υπόσχεση. Η αγάπη έχει την ποιότητα της υπόσχεσης, της δέσμευσης, του μπλεξίματος. Και η αγάπη περιέχει κάτι από την αιωνιότητα. Το “μ’ αρέσεις” είναι στιγμιαίο. Το “μ’ αρέσεις” δεν είναι ρίσκο, δεν είναι ευθύνη.

 Όταν λες σ’ έναν άντρα, ή μια γυναίκα σ’ αγαπώ στην πραγματικότητα λες σ΄ έχω δει. Το σώμα σου δεν μπορεί να με ξεγελάσει. Το σώμα σου ίσως γεράσει, μα εγώ έχω δει το Ασώματο Εσύ. Έχω δει τον εσώτερο πυρήνα σου. Τον θεϊκό πυρήνα σου!

Το “μ’ αρέσει" είναι επιφανειακό. Η αγάπη διεισδύει και φτάνει στον εσώτερο πυρήνα τού άλλου. Αγγίζει την ίδια την ψυχή του. Καμιά αγάπη δεν είναι συνηθισμένη. Η αγάπη δεν μπορεί να είναι συνηθισμένη. Αλλιώς δεν είναι αγάπη.

Η αγάπη δεν είναι ποτέ κάτι συνηθισμένο. Είναι πάντα ασυνήθιστη, πάντοτε πνευματική. Αυτή είναι η διαφορά ανάμεσα στο “μ’ αρέσει” και στο “αγαπάω. "Το “μ' αρέσει" είναι υλικό, το “αγαπώ" είναι πνευματικό.
 
Osho

Ξοδεύοντας ενέργεια…

Μήπως έχετε παρατηρήσει τον εαυτό σας να ξυπνά το πρωί και να σέρνει τα πόδια απ΄το κρεβάτι για να σηκωθεί; Να μην έχετε διάθεση να περιποιηθείτε τον εαυτό σας; Να μην έχετε αντοχές να παίξετε με τα παιδιά; ή να μιλήσετε με το σύντροφό σας;

Πιθανότατα τα ερωτήματα αυτά να βρίσκουν απάντηση στην καθημερινότητα πολλών ανθρώπων. Κάποιοι γνωρίζουν την αιτία και κάποιοι άλλοι όχι. Υποψιάζονται τι μπορεί να φταίει αλλά δεν είναι έτοιμοι να το αντιμετωπίσουν. Υπάρχει όμως και το ενδεχόμενο να είναι περισσότερες οι αιτίες που αντλούν όλη σας την ενέργεια. Μπορείτε να αναγνωρίσετε μερικές απ΄τις παρακάτω;

Προσποιείστε πως στη ζωή σας είναι όλα είναι υπό έλεγχο. Νιώθετε εντάξει μ΄όσα έχετε. Στην πραγματικότητα όμως τα πράγματα δεν είναι έτσι όπως θέλετε να πιστεύετε. Νιώθετε την ανάγκη να παρατήσετε ό,τι κάνετε και να εξαφανιστείτε. Ακραίο για να συμβεί, όμως είναι μία ανάγκη που έχει δημιουργηθεί και προσπαθείτε να απαλλαγείτε απ΄αυτήν. Δεν είναι παράλογο αυτό που νιώθετε γιατί πολύ απλά δεν είστε ρομπότ. Δεν πρέπει να ντρέπεστε να παραδεχτείτε ότι αισθάνεστε εξαντλημένοι και πεσμένοι ψυχολογικά. Αυτό αποτελεί φυσικό μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης. Το γεγονός ότι το συνειδητοποιείτε, σημαίνει ότι είστε σε θέση να το αντιστρέψετε. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να παριστάνετε πως είστε δυνατές και πως μπορείτε ελέγχετε τα πάντα. Γιατί πολύ απλά αυτό δεν γίνεται. Κοροϊδεύετε τον εαυτό με το να πιστεύετε κάτι τέτοιο. Η δύναμη σας φαίνεται όταν παραδέχεστε πως αντιμετωπίζετε τις δυσκολίες και ψάχνετε λύσεις.

Έχετε ανοιχτές εκκρεμότητες με το παρελθόν. Αυτό με το παρελθόν είναι μια δύσκολη υπόθεση. Ότι και αν κάνετε πάντα θα αναρωτιέστε αν πράξατε το σωστό. Είναι όμως δύσκολο να απολαύσετε τις χαρές της ζωής και να χτίσετε το μέλλον όταν βαραίνουν πάνω σας τα μαύρα σύννεφα των καταιγίδων που -νομίζετε πως- σας καρτερούν. Ίσως σας βοηθήσει η γνώμη του Βιετναμέζου δάσκαλου Θιτς Νατ Χαν: «Σκεπτόμενοι το παρελθόν μπορούμε να βιώσουμε αισθήματα μεταμέλειας ή ντροπής, και σκεπτόμενοι το μέλλον, αισθήματα επιθυμίας ή φόβου. Όμως όλα αυτά τα αισθήματα αναδύονται στην παρούσα στιγμή και την επηρεάζουν. Το περισσότερο καιρό, το αποτέλεσμα που προξενούν δε μας βοηθάει να είμαστε ευτυχισμένοι ούτε να νιώθουμε ικανοποιημένοι. Χρειάζεται να μάθουμε να αντιμετωπίζουμε αυτά τα αισθήματα. Το πιο σημαντικό που πρέπει να θυμάστε είναι ότι το παρελθόν και το μέλλον συναντιούνται στο παρόν και, αν ασχοληθούμε με την παρούσα στιγμή, θα μπορέσουμε επίσης να αλλάξουμε και το παρελθόν και το μέλλον». Συνεπώς, δείτε τι μπορείτε να μάθετε απ΄τα λάθη σας και προχωρήστε. Μην μπείτε στη διαδικασία να σκεφτείτε να τα παρατήσετε σήμερα επειδή τα πράγματα ήταν άσχημα χτες.

Εκτός από παρελθόν που μπορεί να σας εγκλωβίσει, μπορεί να το κάνει με εξίσου μεγάλη επιτυχία και το μέλλον. Σκέφτεστε τρόπους για να ξεφύγετε κάποια μέρα καθώς και το πόσο όμορφα θα είναι τότε, και φαντάζεστε ότι το μέλλον σας πάει μπροστά, αλλά εσείς ποτέ δεν προχωράτε. Απλώς χρησιμοποιείτε το μέλλον για να δραπετεύσετε από το παρόν. Οραματίζεστε τα πράγματα που θέλετε αλλά πότε δεν μπαίνετε στη διαδικασία να τα υλοποιήσετε. Ο Δαλάι Λάμα το έθεσε ως εξής: «Πρέπει να αποδεχτείτε ότι υπάρχουν μόνο 2 ημέρες του χρόνου που δεν μπορεί να γίνει τίποτα. Η μία είναι το χθες και η άλλη το αύριο». Συνεπώς, σήμερα είναι η πιο κατάλληλη στιγμή για να πετύχετε κάτι, να γελάσετε, να χορέψετε, να δείτε φίλους, να τολμήσετε και να ρισκάρετε.
Οι δυσκολίες της ζωής είναι μία ευκαιρία να ανακαλύψετε κομμάτια του εαυτούς σας. Να δοκιμάσετε τα όριά σας και να αναζητήσετε τρόπους για να τις ξεπεράσετε. Δεν είναι μόνο για να κλειδωθείτε στο σπίτι και να κλαίτε απ΄το πρωί μέχρι το βράδυ για το κακό που σας βρήκε. Μέσα απ΄τις δυσκολίες αλλάζετε. Ωριμάζετε.

Μπορεί να σας τρομάζει η αλλαγή. Είναι κάτι φυσιολογικό. Όλοι φοβούνται μπροστά σε μια αλλαγή. Κανείς δεν θέλει να χάνει τις σταθερές και τις ισορροπίες του. Όμως, χωρίς την εξέλιξη δεν υπάρχει ζωή. Προσπαθήστε να μετατρέψετε το φόβο αυτό σε κάτι δημιουργικό. Να θυμάστε πως οι αλλαγές σηματοδοτούν πάντως την αρχή κάτι νέου και όχι το τέλος.

Το υπερβολικό άγχος και η παράλογη ανησυχία είναι οι μεγαλύτεροι εχθροί του παρόντος. Δεν χρησιμεύουν σε τίποτα, απλώς απομυζούν τη χαρά σας και σας απασχολούν μην αφήνοντάς σας να κάνετε απολύτως τίποτα. Είναι σαν να χρησιμοποιείτε τη φαντασία σας για να δημιουργήσετε καταστάσεις που δεν θέλετε. Απαλλαγείτε από αυτή την αρνητική συνήθεια. Είναι πολύ προτιμότερο να νιώθετε εξαντλημένοι από την προσπάθεια παρά να κουράζεστε μην κάνοντας τίποτα εκτός από το να ανησυχείτε.

Βάλτε όρια. Τα όρια είναι μια μεγάλη υπόθεση. Πολλοί νιώθουν κουρασμένοι και ψυχικά εξαντλημένοι επειδή επιτρέπουν σ΄όλους να καταπατούν τα όριά τους. Υψώστε τείχη λοιπόν και προστατεύστε τον εαυτό σας. Αυτό δεν σας κάνει εγωιστές, σας κάνει ανιδιοτελείς. Στην πραγματικότητα, αυτή είναι η πιο αληθινή μορφή ανιδιοτέλειας που μπορεί κανείς να βιώσει. Μόνο αν αγαπήσετε τον εαυτό σας θα μπορέσετε να αγαπήσετε και τους άλλους. Για να αποκτήσετε μια αληθινή σχέση αγάπης και υποστήριξης με τους άλλους, θα πρέπει να μάθετε πρώτα πώς να γίνετε εσείς ο καλύτερος φίλος του εαυτού σας. Είναι προτιμότερο από το να ψάχνετε την αγάπη με σκοπό να αντισταθμίσετε το κενό που νιώθετε για τον εαυτό σας.

Παίρνετε προσωπικά οτιδήποτε συμβαίνει. Μέγα λάθος. Εσείς επιτρέπετε στους άλλους να θυμώσουν. Ο θυμός είναι ένα δευτερογενές συναίσθημα που θολώνει την κρίση και κρύβει από άλλα πράγματα. Μπορείτε να πάρετε προσωπικά κάτι μόνο όταν έχετε άλυτα θέματα μέσα σας και «ζιζάνια» που σας βασανίζουν.

Μην πιστεύετε όλα όσα ακούτε, ακόμη και τις σκέψεις που δημιουργεί το ίδιο σας το μυαλό. Αν επιλέξετε να είστε δυστυχισμένοι, θα βρείτε πολλούς λόγους για να γίνετε. Αν επιλέξετε να είστε ευτυχισμένοι, θα βρείτε πολλούς λόγους για να τα καταφέρετε. Κατά 99% είναι τόσο απλό. Μην βασανίζεστε λοιπόν απ΄τις αρνητικές σκέψεις που δημιουργεί το μυαλό σας και τα σενάρια καταστροφολογίας. Υπάρχουν καθημερινά προβλήματα για τα οποία καλείστε να βρείτε λύση. Όσο κι αν τα συζητάτε δεν θα βγάλετε άκρη. Θα πρέπει να βρείτε λύση. Επίσης, είναι καλό να τα αφήνετε πού και πού και να ασχολείστε με πράγματα που σας δίνουν χαρά και σας κάνουν να νιώθετε πιο δημιουργικοί.

Η κατάκτηση της αληθινής ευτυχίας χρειάζεται θάρρος. Χρειάζεται να εκθέσετε τον εαυτό σας και να ρισκάρετε δείχνοντας θάρρος που μπορεί να μοιάζει ακόμα και παράλογο. Δεν είναι εύκολο να δοκιμάσετε τα όρια της ευαισθησίας σας, να διερευνήσετε βαθύτερα τον πυρήνα της ύπαρξής σας και να αποδεχτείτε τα μειονεκτήματά σας αλλά και ταυτόχρονα να τα εκθέσετε στους άλλους. Αξίζει να είστε πρόθυμοι να απελευθερωθείτε από τους κανόνες, να σταματήσετε να προσπαθείτε να φαίνεστε ψύχραιμοι και να μην νοιάζεστε τόσο πολύ για το τι σκέφτονται οι άλλοι. Υιοθετήστε μια στάση ζωής. Στην πραγματικότητα, όλοι πρέπει να βρουν χρόνο να χαλαρώσουν και να ξεφύγουν από τους τρελούς ρυθμούς της ζωής. Πρέπει να καθίσουν για λίγο και να κοιτάξουν τον ουρανό χωρίς να τσεκάρουν τα μηνύματα στο ΚΙΝΗΤΟ, να δουν το ηλιοβασίλεμα χωρίς να το ανεβάσουν στο Instagram, να τραγουδήσουν τα χρόνια πολλά στο φίλο τους που έχει γενέθλια χωρίς να το λένε πίσω απ΄την οθόνη.

Μια ιστορία που άκουσα παλιά

Σε ένα χωριό, μια ημέρα, στο λιβάδι ενός χωρικού, εμφανίστηκε ένα Αραβικό άλογο.
Σύμφωνα με τους νόμους τους, το άλογο έγινε περιουσία του χωρικού, αφού δεν είχε κάτι πάνω του που να δηλώνει τον ιδιοκτήτη του.
Όλοι στο χωριό τον επισκέπτονταν και του έλεγαν το πόσο τυχερός ήταν.
Αυτός απαντούσε: είναι αλήθεια αυτό;
Είχε και ένα γιο, που όμως στο σχολείο δεν τα πήγαινε καλά, και όλοι του έλεγαν το πόσο άτυχος ήταν για το γιο του.
Αυτός απαντούσε: είναι αλήθεια αυτό;
Επειδή το παιδί παράτησε το σχολείο, άρχισε και καβαλάει το περήφανο άτι.
Όλοι που τον είδαν, είπαν στον πατέρα του το πόσο τυχερός ήταν.
Αυτός απαντούσε: είναι αλήθεια αυτό;
Κάποια μέρα, το άλογο τρόμαξε και έριξε κάτω το νέο, ο οποίος έσπασε τη λεκάνη του. Όλοι είπαν στον πατέρα το πόσο άτυχος ήταν.
Αυτός απαντούσε: είναι αλήθεια αυτό;
Εκείνη την εποχή, το διπλανό χωριό τους κήρυξε τον πόλεμο και πήγαν σε αυτόν όλοι οι νέοι εκτός από το γιο του χωρικού.
Όλοι του είπαν το πόσο άτυχος ήταν που το παιδί του δεν θα γνώριζε νίκες και θριάμβους!
Αυτός απαντούσε: είναι αλήθεια αυτό;
Το διπλανό χωριό έστησε μια καλή ενέδρα και σε αυτή σκοτώθηκαν όλοι οι νέοι, εκτός από το γιο του χωρικού.

Εσάς, ποια είναι η αλήθεια σας;

"Δυο πηγές δημιουργίας"

  Η γη αλλάζει και μαζί της κι εμείς.

       Οι πόλοι της μετατοπίζονται και μαζί της και οι δικοί μας.

       Το φως στον πλανήτη για χιλιάδες χρόνια ήταν περιορισμένο λόγω της απομάκρυνσης της γης απο την πηγή του.

       Για χιλιάδες χρόνια επικρατούσε το σκότος , το φως ήταν ελάχιστο.

      Η κυριαρχία του σκότους ήταν δεδομένη . Αυτό τώρα αλλάζει.

 Η εισροή των φωτονίων αλλάζει τη ζωή στον πλανήτη και τα δεδομένα της.Αναπόφευκτα λοιπόν θα αλλάξουν και οι άνθρωποι και ή θα συμπορευτούν με τα νέα δεδομένα ή θα αποχωρήσουν για άλλους πλανήτες συμβατούς με την παλιά ενέργεια .

 Ο πλανήτης γη πλέον είναι πεμπτοδιάστατος και μόνο εξελιγμένες ψυχές αυτού του επιπέδου θα μπορούν να εισέρχονται.

Όσοι δεν αντιλαμβάνονται αυτή την αλλαγή , όσοι ακόμα αντιλαμβάνονται και κινούνται σε τρείς διαστάσεις δεν θα μπορούν να επιβιώσουν σ'αυτόν τον πλανήτη.

      Δεν υπάρχει κανένας λόγος για επανάσταση όπως την γνωρίζαμε , όπως συνέβαινε στο παρελθόν.

Επανάσταση καλείται η νέα στάση του ανθρώπου ,η αλλαγή που συντελείται εντός του.Ο κόσμος μετακινείται μέσα του όπως ακριβώς μετακινείται και ο πλανήτης .Αλλάζει το κέντρο του και μετατοπίζεται απο τον νου στην καρδιά .

Η πηγή που οι άνθρωποι ήταν συνδεδεμένοι και λάμβαναν ενέργεια και την αποκαλούσαν "Θεό" αποκαλύπτεται .

Οι άνθρωποι καλούνται να επαναπροσδιορίσουν τη σημασία της, να θυμηθούν, να συνθέσουν,να συνειδητοποιήσουν τις διαφορές και τις ομοιότητες να διαχωριστούν και να επανασυνδεθούν με τη νέα πηγή του φωτός αλλά και την πρωταρχική όλων.

      Είναι ο νέος Ερεβοκτόνος ήλιος που στέλνει την ενέργεια του πλεον πιο έντονα στη γη και τα αλλάζει όλα.

      Η ψυχρή ενέργεια των φωτονίων ενισχύει την ψυχή , συνθέτει και συνδέει τον εσωτερικό εαυτό των ανθρώπων αλλά και των ζώων .Η σύνδεση πλέον γίνεται μέσω της ψυχής μέσω της ουσίας κι όχι μέσω της εικόνας και της ομοίωσης όπως γνωρίζαμε.

Η πρωταρχική πηγή των ανθρώπων αλλά και όλων των έμβιων όντων είναι η ουσία της ψυχής τους. Αυτή καλείται ως "νέα ενέργεια" κι αυτή είναι η ενέργεια των φωτονίων, που περιέχουν το σωματίδιο του Θεού που προσπαθούν να ερμηνεύσουν οι επιστήμονες .Αυτή είναι η μέγιστη επαναστατική πράξη και αλλαγή που συμβαίνει στον πλανήτη.

    Ανόρθωση ψυχής, Ανάταση και Ανάσταση οι νέες έννοιες που προσδιορίζουν την μετάβαση , την μεταμόρφωση και μετουσίωση του Ανθρώπου. Αυτές είναι οι νέες ιδιότητες του ανθρώπου που μπαίνουν σε εφαρμογή που ξυπνάνε και δημιουργούν μια νέα αντίληψη και συνείδηση στον πλανήτη.

 Ο άνθρωπος καλείται να ενεργεί σαν μετασχηματιστής ενεργειών ως μετουσιωτής και ως μεταμορφωτής . Αυτοί οι άνθρωποι καλούνται συνειδητοί και φωτισμένοι. Οσοι αναγνωρίζουν ότι έχουν δυνατότητα να μετατρέπουν τις ενέργειες που λαμβάνουν και να τις μετουσιώνουν σε άλλες.

Μπορεί να λαμβάνουν αρνητική ενέργεια αλλά δεν την διαχέουν , την κρατούν μέσα τους μέχρι να μεταμορφωθεί και μετουσιωθεί εκπορεύοντας τες και διαχέοντας τες με δημιουργικό και θετικό τρόπο.

     Γίνονται οι κοινωνοί δηλαδή ενός νέου τρόπου συμπεριφοράς , αντίληψης και συνείδησης .

     Φωτισμένοι καλούνται οι άνθρωποι που εκπορεύουν και διαχέουν φως, το φως της ψυχής τους. Δεν αντιδρούν , δεν εμπλέκονται σε συγκρούσεις και διαμάχες παρά περιμένουν υπομονετικά και καρτερικά να συμβεί μέσα τους η ένωση , ενώνουν πρώτα μέσα τους τα αντιθετικά μέρη , θεραπεύουν τους διχασμένους εαυτούς τους , μετατοπίζουν τη σκέψη απο τον νου στην καρδιά , εξισορροπούν τα κέντρα τους και κινούνται με σεβασμό κι ευγένεια προς όλους, εναρμονισμένοι με όλα και όλους , με τον ουρανό και τη γη, με το σύμπαν και τη πηγή τους. Βλέπουν και διακρίνουν και τις δύο πηγές ,αναγνωρίζοντας τη σημασία και των δύο κι εναρμονίζεται μαζί τους.

      Ο Νέος Άνθρωπος καταργεί τις έννοιες καλού- κακού και όλες οι αντιθετικές σημασίες και μαθαίνει να κινείται συνδεόμενος με την Ανώτερη πηγή όλων . Την αληθινή και μοναδική πηγή της αγαπης και της ενότητας.

     Η μετάβαση απο τη μια πηγή στην άλλη , η αποσύνδεση απο την μια πηγή και η σύνδεση στην άλλη γίνεται δύσκολα και είναι επίπονη πολλές φορές.

     Αποκόβεσαι , βιώνεις ένα θάνατο, αιωρείσαι στο κενό μέχρι να ξαναγεννηθείς και να επανασυνδεθείς με τη νέα σου πηγή , που θα σε βοηθήσει να συνθέσεις τη νέα σου υπόσταση , τη νέα σου ψυχή και το νέο σου πνεύμα. Θα έχεις πλέον έναν καινούργιο εαυτό , τον συνειδητό εαυτό σου και μια νέα ευκαιρία.

     Σ' αυτό το μεσοδιάστημα της μετάβασης συμβαίνουν όλες οι δοκιμασίες , οι επαναπροσδιορισμοί και λαμβάνεις νέες επιγνώσεις.

Και μπορεί να αντιλαμβανόμαστε την αλλαγή και την μετατόπιση αυτή ως τραγική κι επίπονη κι ο αποχωρισμός να γίνεται δραματικός και δύσκολος είναι όμως απαραίτητος γιατι μέσω αυτού του τρόπου απελευθερωνόμαστε .Απελευθερώνουμε όλες τις ενέργειες που μας κρατούσαν δέσμιους , όλες τις αρνητικές μας πλευρές και τα συναισθήματα που είχαμε δημιουργήσει όλα αυτά χρόνια.

    Αποκοβόμαστε απο τον παλιό και γνώριμο κόσμο , τον κόσμο που είχαμε συνηθίσει για να ανακαλύψουμε , να θυμηθούμε , να επανασυνδεθούμε με τον ακόμα παλαιότερο, αρχέγονο και αρχέτυπο κόσμο της ψυχής που μας δημιούργησε , δημιουργώντας ένα νέο κόσμο εδω στη γη.

   Οχι κατ' εικόνα και ομοίωση πλέον αλλά κατ΄ ουσίαν... αυτές είναι οι δύο πηγές δημιουργίας που χρειάζεται να αναγνωριστούν και να επαναπροσδιοριστούν.

Η τελειότητα

Ναι! μπορείς να συναντήσεις το τέλειο, το απόλυτο, το ιδανικό!
Η τελειότητα βρίσκεται παντού γύρο μας και πολύ πιο συχνά απ’ ότι νομίζουμε μας επισκέπτεται, μόνο που ο ανθρώπινος εξοπλισμός αναγνώρισης είναι ανεπαρκής….

Μπορεί να τη βρεις σε ένα ηλιοβασίλεμα ή σε έναν άνθρωπο.
Σε ένα τοπίο ή σε ένα μπουκάλι κρασί.
Σε ένα ταξίδι ή σε μια απλή κουβέντα.
Σε κάτι που θα σε συναρπάσει, που θα σε απογειώσει.

Υπάρχει!
Αλλά … θα την αναγνωρίσεις άμα την συναντήσεις ή θα αρχίσεις τα:
ναι αλλά, μήπως, ίσως, αν …. Θα την αδράξεις ή θα την αφήσεις να σου ξεφύγει;

Το πιο πιθανό είναι ότι θα την αναγνωρίσεις, αλλά το ζήτημα είναι τι θα κάνεις μαζί της. Πως θα την προσεγγίσεις; Σαν κατακτητής που επιτέλους απέκτησε το σκοτεινό αντικείμενο του πόθου ή σαν ταπεινός ταξιδευτής που του δόθηκε έγκαιρα, όσο ακόμα ζει, η Χάρη;

Πως θα της φερθείς; Θα προσπαθήσεις να τη γραπώσεις, να την εξασφαλίσεις για πάντα; - Οπότε η τελειότητα θα απομυθοποιηθεί και θα περάσει στη σφαίρα της καθημερινής συμβατικότητας, τουτέστιν θα την σκοτώσεις… ‘Η θα την αγγίξεις απαλά σαν πολύτιμο εφήμερο τριαντάφυλλο, γνωρίζοντας την αξία της αλλά συγχρόνως και την τρωτότητά της;

Η τελειότητα υπάρχει. Όντως υπάρχει. Δεν είναι ωστόσο προσμετρήσιμη, δεν έχει να κάνει ούτε με τις στατιστικές, ούτε με τους μέσους όρους..

Η τελειότητα δεν ανήκει στον μέσο όρο, ούτε στον μέσο άνθρωπο και πόσο μάλλον στον βολεμένο άνθρωπο. Ανήκει σ’ εκείνον που τολμάει και κυρίως που πιστεύει στην ύπαρξή της. Γιατί, αν δεν πιστεύεις ότι κάτι υπάρχει, τότε πώς να υπάρξει στ’αλήθεια; Πώς να το φέρεις στη ζωή σου;

Αν για παράδειγμα δεν πιστεύεις στην αγάπη πως θα βιώσεις την αγάπη;

Αν δεν πιστεύεις στην καλοσύνη, στις αυθεντικές , ειλικρινείς ανθρώπινες σχέσεις, πως θα τις φέρεις στη ζωή σου;

Αν δεν πιστεύεις στα θαύματα, στη μαγεία πως θα ζήσεις την ευλογία της;

Κι αν δεν πιστεύεις στον Παράδεισο, πως μπορείς να τον διεκδικείς για πάρτη σου;

Ίσως βέβαια το «πρόβλημα» δεν είναι η τελειότητα αλλά η δυσκολία να συμβιβαστείς με κάτι λιγότερο όταν την έχεις γνωρίσει … αλλά είναι κι αυτός ένας ακόμα δρόμος στην πορεία προς την ωριμότητα.

Η τελειότητα υπάρχει
αλλά δεν μπορείς να την κρατήσεις, να την περιορίσεις,
να την φυλακίσεις, να την καλουπώσεις.
Μπορείς μόνο να τη ζήσεις για όσο σου κάνει την τιμή να σε συντροφεύει
και να συμπορεύεται μαζί σου.
Και για να την λάβεις, σαν Χάρη, πρέπει και να την αξίζεις,
όπως και κάθε άλλη ευλογία στη ζωή εξ άλλου…