Πλάτωνος Φαίδρος: Λόγος-Έρως-Κάλλος

Τι είναι ο Φαίδρος του Πλάτωνα; Είναι ένα από εκείνα τα κείμενα της αρχαίας γραμματείας, που ως σήμερα ακόμη διατηρεί αμείωτη τη γοητεία του και ασυναγώνιστη τη σοφία του. Ανήκει στους Διαλόγους της ωριμότητας του Πλάτωνα και θεωρείται, μοναδικής σύλληψης, φιλοσοφικό ψηφιδωτό λόγων. Γράφτηκε είτε γύρω στο 370 π.Χ., τη μέση περίοδο, ή γύρω στο 360 π.Χ., την ύστερη περίοδο της πλατωνικής σκέψης.

Σε συνδυασμό με τον χρόνο και τον τόπο γένεσής του μας θέτει ενώπιον μιας βαθιάς φιλοσοφικής και γενικότερα πολιτισμικής, ήτοι πνευματικής, προβληματικής με διαχρονική ισχύ. Ο φιλόσοφος λαμβάνει αφορμή από τις δεσπόζουσες συζητήσεις της εποχής του και σκηνοθετεί τη δική του, βαθιά φιλοσοφική πια, συζήτηση στο συγκεκριμένο Διάλογο: η συνεκτική γραμμή ολόκληρου του φιλοσοφικού διαλέγεσθαι τουΦαίδρου διέπεται από καθοριστικά – εσωτερικά ερωτήματα για τον Έρωτα και τη σημασία του για τον άνθρωπο, για τη διαφορά ανάμεσα στον γραπτό και τον προφορικό λόγο, για τη σχέση ανάμεσα στο φυσικό ταλέντο και την αγωγή, για την αξία του φιλοσοφικού λόγου έναντι του ρητορικού, για το κριτήριο του καλλιτεχνικού έργουˑ εν τέλει για αυτό τούτο το φιλοσοφείν ως τέτοιο: ως Λόγο, Έρω και Κάλλος. Παράλληλα, ο Πλάτων δεν λησμονεί, ακόμη μια φορά, να φιλοτεχνήσει την ιδιάζουσα στο βίο και τη σκέψη του ιστορικού Σωκράτη ζωντανή εικόνα του δασκάλου του: τον παρουσιάζει ως το διαλεκτικό πρόσωπο, που συγκατανοητικά επιχειρεί να στρέψει την ψυχή του νεαρού Φαίδρου προς τον λόγο της φιλοσοφίας και να αναδείξει τη διαμειβόμενη συνομιλία σε ένα χωρίς πέρας αριστούργημα διαλογικής συνεννόησης. Τον Σωκράτη δεν τον συναντάμε τώρα στα γυμναστήρια της πόλης, όπως τον ξέρουμε συνήθως, αλλά κατ’ εξαίρεση «εκτός των τειχών» της.

Η γνωστή σωκρατική μορφή συζήτησης βρίσκει και πάλι τη θεωρητική τηςδικαιολόγηση, ήτοι δικαίωση, πλήρως. Και τούτο γιατί, μεταξύ άλλων, η ίδια η συμμετοχή στη συνομιλία δεν αποτελεί μέσο, τεχνικής ή άλλης υφής, για την επιτέλεση κάποιου αλλότριου σκοπού, αλλά μέθεξη σε ένα χαριέστατο φιλοσοφείν, που ως εκ της θείας του φύσης είναι αυτοσκοπός και συνιστά την πιο αδιάψευστη ευτυχία του ανθρώπου επί της γης. Μορφή και περιεχόμενο αυτού του φιλοσοφείν συνθέτουν ένα καλλιτέχνημα με ρέουσα ποιητικά σκέψη και με μια αρμονική αναλογία, εφάμιλλη εκείνης της μουσικής συμφωνίας. Στον Διάλογο απεικονίζεται ο Σωκράτης να συνομιλεί με τον νεαρό Φαίδρο κάπου κοντά στον Ιλισσό. Ανυπόδητοι τον διαβαίνουν αμφότεροι και κάθονται κάτω από τη σκιά ενός πανύψηλου και πυκνόφυλλου πλάτανου, κάποια μέρα του καλοκαιριού, για να συζητήσουν. Τι να συζητήσουν; Περί του Έρωτος. Η αίσθηση του ωραίου είναι ήδη παρούσα, από τις πρώτες γραμμές του Διαλόγου, στις/με τις ομορφιές του τόπου. Σχετικά λοιπόν μ’ αυτές γίνεται ο παρακάτω διάλογος:

«ΣΩ. Ας αλλάξουμε δρόμο και ας πάμε κατά τον Iλισσό· εκεί θα καθίσουμε με την ησυχία μας, όπου μας αρέσει.
ΦΑΙ. Σε καλή στιγμή, ως φαίνεται, βρέθηκα να είμαι κι εγώ ξυπόλυτος·γιατί βέβαια εσύ είσαι πάντοτε. Πολύ εύκολο λοιπόν είναι για μας να πηγαίνουμε καταπώς πάει το ρυάκι για να δροσίζουμε και τα πόδια μας στο νερό· άλλωστε δεν είναι και δυσάρεστο τούτο σ’ αυτή την εποχή και σ’ αυτή την ώρα της ημέρας.
ΣΩ. Πήγαινε λοιπόν εμπρός και κοίταζε συγχρόνως πού θα καθίσουμε.
ΦΑΙ. Λοιπόν, βλέπεις εκείνο τον πανύψηλο πλάτανο;
ΣΩ. Ε και τι;
ΦΑΙ. Εκεί και σκιά υπάρχει και αεράκι ελαφρό και χλόη για να καθίσουμε ή, αν θέλουμε, να ξαπλώσουμε.
ΣΩ. Μπορείς λοιπόν να προχωρείς προς τα εκεί».

Η εξωτερική ατμόσφαιρα της ησυχίας, της γαλήνης βρίσκει την εσωτερική της ανταπόκριση στην εσωτερική ηρεμία των προσώπων, στην ύψιστη χαλάρωσή τους, σαν σε μια ωραία γιορτινή μέρα στην εξοχή.

Εδώ στην εξοχή λαμβάνει χώρα ο Διάλογος, ο οποίος διαιρείται σε δυο μέρη. Στοπρώτο μέρος, ο Πλάτων πραγματεύεται κάποιον λόγο του ρήτορα Λυσία για τον έρωτακαι τον αντί-λογο του Σωκράτη. Ο πρώτος είναι ένας λόγος προτρεπτικός –παραινετικός προς τον αγαπώμενο νέο να δείχνει την εύνοιά του, να χαρίζεται δηλαδή, σε όποιον δεν τον αγαπά και όχι σε εκείνον που τον αγαπά. Πρόκειται, στ’ αλήθεια, για τον έρωτα στο κατώτατο επίπεδο των σεξουαλικών ενστίκτων και μαζί ομοφυλοφιλικών τάσεων. Ο Σωκράτης-Πλάτων διαφωνεί με το σύνολο –λεκτική μορφή και περιεχόμενο– του θέματος και εκφωνεί, κατ’ αρχήν, έναν δικό του λόγο, προκειμένου να αναιρέσει τη ρητορική δομή του πρώτου λόγου και να διατυπώσει έναν κοινώς αποδεκτό ορισμό του έρωτος εντός των ορίων που προκαθόρισε ο ρητορικός λόγος του Λυσία. Κύριος σκοπός του, με αυτόν τον λόγο, είναι να σταχυολογήσει τρέχουσες απόψεις περί έρωτος –δηλαδήτο τι σχετικό λένε οι άλλοι και πώς το λένε– και να δείξει ότι η σαθρότητα τουπεριεχομένου, εδώ του ευτελισμένου έρωτα, είναι ανάλογη της σαθρότητας της μορφής, ήτοι της ρητορικής κατάχρησης του περιεχομένου. Έτσι το υπό συζήτηση θέμα τίθεται εκ νέου και εξαρχής στο Διάλογο υπό τον ορίζοντα πια της φιλοσοφικής τέχνης του λόγου. Στο δεύτερο μέρος λοιπόν κλιμακώνεται η διαλεκτική πραγμάτευση του έρωτος με δυο αποβλέψεις: 1. Αποκάλυψη της φιλοσοφικής σύλληψης του έρωτοςˑ 2. Αποκάλυψη τηςεσωτερικής δυναμικής του Λόγου ως φιλοσοφικού λέγειν και δια-λέγεσθαι, σε εσωτερική πάντοτε ανταπόκριση με την πρώτη αποκάλυψη.

Πρόκειται για μια τιτάνια προσπάθεια ανάδειξης της βαρύτητας του προφορικού λόγου έναντι του γραπτού. Το θέμα της προφορικότητας έκτοτε αποτέλεσε και εξακολουθεί να αποτελεί κεντρικό ζήτημα φιλοσοφικού μεταστοχασμού. Ο Πλάτων επιχείρησε να καταδείξει την ανωτερότητα του προφορικού λόγου, συνθέτοντας εκείνες τις ύψιστες γλωσσικές εικόνες του δεύτερου μέρους του Διαλόγου, όπου ο Έρως, δια στόματος της διαλογικής φιγούρας του Σωκράτη, παριστάνεται ως σπουδή προς το αρχέγονο κάλλος. Στη συνάφεια τούτη, ο ίδιος ο φιλόσοφος τώρα δεν είναι ένας κοινός ομιλητής, συνομιλητής ή αντιρητορικός, που αναπαράγει, έστω και πρωτότυπα, όσα κινούνται στην περιοχή των απατηλών φαινομένων, αλλά ο Διαλεκτικός, που μεστός φιλοσοφικής έμπνευσης γίνεται ο ηνίοχος της ψυχής, έτσι ώστε η τελευταία να διατρέχει τον κύκλο του Παντός και τα πάντα να ενορά (Φαίδρος, 247c), δηλαδή να είναι αυτοκινούμενη και αεικίνητη. Η ζωή τότε είναι ψυχ-αγωγία. Από την αρχή έως και το τέλος του Διαλόγου, εν τέλει, ο Πλάτων δείχνει την ανάγκη για μια τέτοια ψυχα-αγωγία: διατηρεί ζωντανή τηγιορτινή, την εύχαρι, οιονεί βουκολική, ατμόσφαιρα, με την οποία ξεκίνησε, ξετυλίγοντας τη συνομιλία κάτω από τον πλάτανο με τον ίσκιο και τα τζτζίκια. Εκεί αφήνει να εκτυλίσσεται η θεωρία περί του Έρωτος στη βάση της θεωρίας του περί ψυχής/ψυχών. Έτσι, η αντιπαράθεση ρητορικού και φιλοσοφικού λόγου ή ρητορικής και φιλοσοφικής τέχνης του λόγου, κατά την εξέλιξη της συζήτησης για τον Έρωτα, δεν αποβλέπει στην εξολόθρευση του ρητορικού λόγου, αλλά σε μια εξισορρόπηση, σε μια ισορροπία, ευεργετική για την ίδια την ισορροπία της πολιτείας.

ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΥΔΡΕΥΟΥΝ ΤΗΝ ΣΑΜΟ!

Εδώ, στη θέση του σημερινού Πυθαγορείου, βρισκόταν η αρχαία πόλη Σάμος, η οποία γύρω στο 600 π.Χ. γνώρισε μοναδική άνθηση σ' όλους τους τομείς, απέκτησε εξαιρετική οικονομική και πολιτική δύναμη κι είχε πάνω από 15.000 κατοίκους. Για την ύδρευση αυτών των κατοίκων έπρεπε, λοιπόν, να φέρουν μέσα στην πόλη άφθονο νερό απ' τη μεγάλη πηγή, απ' τους σημερινούς Αγιάδες, 1,5 χιλιόμετρο βορειοδυτικά πίσω από το βουνό και το έφεραν στην αρχή μέσω ανοιχτού αγωγού, που σκεπαζόταν αργότερα, και ύστερα μέσω σήραγγας, ένα χιλιόμετρο περίπου κάτω από το βουνό.

 Το υδραγωγείο ολοκληρωνόταν μ' έναν τελικό αγωγό προς την πόλη. (...) Ο Ευπαλίνος ικετεύει την Ήρα, θεά της Σάμου, τον Πλούτωνα, θεό των εγκάτων της γης, και τον Ήφαιστο, θεό της τεχνολογίας, να βοηθήσουν για την επιτυχή έκβαση του τολμηρού αυτού εγχειρήματος. Το έργο αρχίζει. Το νερό θα το έπαιρναν από την πηγή στους σημερινούς Αγιάδες. Θα έσκαβαν προσαγωγό διώρυγα, υπαίθρια ή και υπόγεια σε μικρό βάθος, την οποία θα σκέπαζαν αργότερα. Και θα συναντούσαν το βορεινό στόμιο της εκσκαφής.

 Πριν από την έναρξη της εκσκαφής του νοτίου στομίου της σήραγγας ετοιμάστηκε ένα οριζόντιο ανάχωμα εργασίας. Έτσι, άρχισε η εκσκαφή της σήραγγας κι απ' τις δύο μεριές - "αμφίστομον όρυγμα", λέει ο Ηρόδοτος. Έπρεπε, όμως, να ελέγχεται συνεχώς η ευθυγραμμία κι η οριζοντιότητα της εκσκαφής. Στον άξονα του δαπέδου τοποθετούν ένα φανάρι για να ελεγχθεί ίσως η ευθυγραμμία. Η αυστηρή ευθυγραμμία της διάνοιξης ελεγχόταν συνεχώς με μία απλή διόπτρα. Τα κοντάρια στην πλαγιά έδειχναν σε ποια ευθεία έπρεπε να βρίσκεται ο άξονας της σήραγγας. Κι ο χωροβάτης, με την αλφαδιασμένη επιφάνεια νερού στη μέση του, έλεγχε συνεχώς την αλφαδιά του πυθμένα της σήραγγας.

 Η σήραγγα έπρεπε καταρχήν να είναι οριζόντια. Για να μπορεί, όμως, να ρέει το νερό, ο Ευπαλίνος θα έσκαβε έναν χωριστό κεκλιμένον χάνδακα, πλάτους 70 εκατοστών, στη δεξιά πλευρά μέσα στη σήραγγα. Ο χάνδακας αυτός θα είχε κλίση περίπου 4 τοις χιλίοις, γι' αυτό και το βάθος του αυξάνει από βορρά προς νότο. Μέσα στον χάνδακα θα τοποθετούνταν κλειστοί πήλινοι σωλήνες, διαμέτρου 25 εκατοστών, με πολύ επιμελημένες συνδέσεις. Έτσι, λοιπόν, προχωρούσε η διάνοιξη της σήραγγας απ' τα δύο μέτωπα...

Μύθοι για την μεγάλη και την μικρή άρκτο

Ο ΜΥΘΟΣ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ο μύθος λέει ότι η Ήρα μεταμόρφωσε την Καλλίστη σε αρκούδα (άρκτο) από ζήλια επειδή, η Καλλίστη, έκανε παιδί με το Δία - τον Αρκάδα. Όταν χρόνια μετά ο Αρκάδας βγήκε στο δάσος για κυνήγι, τον συνάντησε η αρκούδα μητέρα του, η Καλλίστη. Αυτή προσπάθησε να τον αγκαλιάσει αλλά ο Αρκάδας, μη γνωρίζοντας ότι η αρκούδα ήταν η μητέρα του μεταμορφωμένη, φοβήθηκε και της επιτέθηκε. Ο Δίας για να αποτρέψει τον Αρκάδα από το να γίνει μητροκτόνος επενέβηκε και τους μετέτρεψε και τους δύο (Καλλίστη και Αρκάδα) σε αστερισμούς. Η Ήρα θύμωσε από την ενέργεια αυτή του Δία και τους καταράστηκε να μην ξεκουραστούν ποτέ δύοντας στον Ωκεανό. Έτσι από τότε η Μεγάλη και η Μικρή Άρκτος δεν δύουν ποτέ.

Ο ΜΥΘΟΣ ΤΩΝ ΙΝΔΙΑΝΩΝ

Η μεγάλη αρκούδα πέφτει σε χειμερία νάρκη, μέσα στο σπήλαιο που για τους Έλληνες είναι ο αστερισμός του Βόρειου Στέμματος. Τρεις Ινδιάνοι πολεμιστές μπαίνουν στη σπηλιά και αφού βλέπουν την αρκούδα κοιμισμένη της κάνουν επίθεση. Η αρκούδα ξυπνά τρομαγμένη και ξεκινά μια τρομερή ανάβαση στον ουρανό, με τους τρεις πολεμιστές να την καταδιώκουν. Και σε αυτόν το μύθο η αρκούδα είναι τα τέσσερα άστρα του "τηγανιού" της Άρκτου και τα τρία άστρα στην "ουρά" είναι οι τρεις Ινδιάνοι. Το κυνηγητό διαρκεί αρκετό διάστημα. Τελικά, γύρω στον Οκτώβρη, καταφέρνουν και πιάνουν το ζώο.

Ο πρώτος Ινδιάνος μαχαιρώνει την αρκούδα και παρόλο που αυτή δεν πεθαίνει, αιμορραγεί συνεχώς, με το αίμα της να πέφτει από τον ουρανό πάνω στα φύλλα των δέντρων. Για αυτό τα φύλλα των δέντρων, το φθινόπωρο, παίρνουν κόκκινη απόχρωση. Η Μεγάλη Αρκτος


Ο πιο γνωστός από τους αστερισμούς. Ξεχωρίζει για τα πολλά λαμπρά αστέρια που έχει. Για να την εντοπίσετε κοιτάξτε προς τα βορεια-βορειοδυτικά και ψάξτε για 7 λαμπρά αστέρια. Δεν θα δυσκολευτείτε να εντοπίσετε αυτόν τον σχηματισμό ο οποίος σε πολλούς θυμίζει ένα τηγάνι. Είναι σημαντικός αστερισμός και θα σας βοηθήσει να εντοπίσετε πολλούς ακόμα. Οι θέσεις της Μεγάλης Αρκτου κατά την διάρκεια του χρόνου γύρω στις 10 το βράδυ:

Καλοκαίρι: Είναι όρθια με το χερούλι της προς τα πάνω και σιγά σιγά χαμηλώνει στον ορίζοντα

Φθινόπωρο: Είναι όπως στο σχήμα, χαμηλά στον ορίζοντα

Χειμώνας: Αρχικά είναι χαμηλά και σιγά σιγά ανεβαίνει με το χερούλι προς τα κάτω.

Ανοιξη: Είναι ψηλά στον ουρανό και ανάποδα από ότι στο σχήμα
Η Μικρή Άρκτος

Έχει το ίδιο σχήμα με τη Μεγάλη Άρκτο αλλά είναι πολύ μικρότερη και το "τηγάνι" είναι ανάποδα. Το τελευταίο άστρο στο "χερούλι" της Μικρής Άρκτου ονομάζεται Πολικός Αστέρας ο οποίος βρίσκεται πάντα πάνω από το πραγματικό Βορρά της Γης.

Για να τη βρούμε στον ουρανό, βρίσκουμε πρώτα τη Μεγάλη Άρκτο. Επεκτείνουμε τη φανταστική γραμμή που ενώνει τα δύο άστρα της βάσης του "τηγανιού" και σε απόσταση ίση με 5 φορές την απόσταση των δύο αυτών αστεριών βρίσκουμε τον Πολικό Αστέρα (στην ουρά της Μικρής Άρκτου).

Η γνώση της μετεωρολογίας στην αρχαία Ελλάδα

Από την αρχαιοελληνική φιλοσοφία μέχρι τη σύγχρονη δορυφορική τεχνολογία, ο καιρός ήταν και παραμένει μυστήριο. Η επιστημονική μελέτη, η έρευνα και τα πειράματα έχουν προχωρήσει πολύ και η μετεωρολογία επωφελήθηκε στο έπακρο από τις ανακαλύψεις στη φυσική, τη χημεία, τα μαθηματικά και την επιστήμη των ηλεκτρονικών υπολογιστών, ωστόσο πολλά είναι τα ερωτήματα που δεν έχουν ακόμη απαντηθεί.

«Πολλά απ’ όσα γνωρίζουμε σήμερα για τον καιρό ήταν ήδη γνωστά από την αρχαιότητα», λέει χαρακτηριστικά ο κ. Χρήστος Ζερεφός, καθηγητής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και διευθυντής στο Εργαστήριο Φυσικής της Ατμόσφαιρας. Ακόμη και η μυθολογία, οι ιστορίες που παρουσίαζαν, κατά την αρχαιότητα, τα στοιχεία του καιρού και τους ανέμους ως μυθικά όντα, είναι αποδεδειγμένα πια παρομοιώσεις που περιγράφουν την επιστημονική αλήθεια.
«Το γεγονός ότι ο άνεμος είναι κίνηση του αέρα, το διατύπωσαν για πρώτη φορά αρχαίοι Έλληνες φυσιοδίφες και φιλόσοφοι, όπως ο Θεόφραστος, ο Ιπποκράτης και ο Αριστοτέλης ο οποίος ήταν ο πρώτος που είπε πως ο δυτικός άνεμος είναι ψυχρός, επειδή έρχεται από το σημείο όπου δύει ο ήλιος», λέει ο κ. Ζερεφός.
«Κι όλα αυτά, τη στιγμή που, σε άλλες περιοχές του πλανήτη, στην Άπω Ανατολή, για παράδειγμα, είχαν τον άνεμο ως χωριστή οντότητα. Κι ενώ ο Αριστοτέλης συνοψίζει πως η φύση αποτελείται από το πυρ, τον αέρα και τη γη, οι ινδουιστές ακόμη και σήμερα θεωρούν πως τα συστατικά στοιχεία της φύσης είναι τέσσερα: η φωτιά, ο αέρας, η γη και ο άνεμος».

Οι αρχαίοι Έλληνες, εκτός απο τη φιλοσοφική προσέγγιση του καιρού, πραγματοποιούσαν και πειράματα.
«Ο Ήρων ο Αλεξανδρεύς ήταν ο πρώτος που μέτρησε πειραματικά την πίεση του αέρα και του νερού και έγραψε αρκετά βιβλία σχετικά με την υδραυλική», σημειώνει ο καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. «Η διαδρομή από εκείνα τα απλά πειράματα υδραυλικής μέχρι την παγκόσμια επιστημονική μελέτη του καιρού και της ατμόσφαιρας δεν μετριέται μόνο σε 2.000 χρόνια, αλλά και σε δεκάδες σημαντικές ανακαλύψεις σε όλους τους επιστημονικούς τομείς».
Το θέμα της πρόγνωσης του καιρού ετέθη για πρώτη φορά, ως επιστημονικό ερώτημα, τον περασμένο αιώνα, απο τον αγγλικό και γαλλικό στόλο που θέλησαν έτσι να διευκολύνουν τις επιχειρήσεις τους και να οργανώσουν σε πιο σωστές βάσεις τη στρατηγική τους. Ωστόσο, ήδη από τους ανθρώπους των σπηλαίων κιόλας, υπήρχαν οι… πρακτικοί μετεωρολόγοι, οι άνθρωποι που είχαν το χάρισμα να βλέπουν τα σημάδια της φύσης και να καταλαβαίνουν τι καιρός έρχεται.
Από μια άποψη, ο τρόπος με τον οποίο γίνεται ακόμη σήμερα η πρόγνωση του καιρού, δεν έχει αλλάξει και πολύ από τότε. Ακόμη, οι ειδικοί μετεωρολόγοι το ίδιο κάνουν: παρατηρούν και προβλέπουν αλλαγές. Αυτό που άλλαξε είναι τα εργαλεία που έχουν στη διάθεσή τους (εκείνα που μετρούν τη θερμοκρασία, την πίεση, τον άνεμο, την υγρασία) τα οποία εμφανίστηκαν στα τέλη του 20ού αιώνα, κάνοντας πολύ καλύτερα τα αποτελέσματα των μετεωρολογικών ερευνών. Ωστόσο, ακόμη και η πιο προηγμένη μέθοδος πρόγνωσης, εκείνη που χρησιμοποιεί σούπερ υπολογιστές και πολύπλοκα μαθηματικά μοντέλα, απαιτεί δεδομένα και μετρήσεις σχετικά με την κατάσταση της ατμόσφαιρας.

Με άλλα λόγια, την ίδια εικόνα που έβλεπαν οι πρωτόγονοι άνθρωποι από τις εισόδους των σπηλαίων τους, μόνο που αυτή τη φορά περιγράφεται με πολύ περισσότερες και πολύ πιο συγκεκριμένες λεπτομέρειες. «Η ικανότητα πρόγνωσης του καιρού, βελτιώθηκε στα τέλη του προηγούμενου αιώνα», λέει ο κ. Ζερεφός.

H σύγχρονη Νορβηγική σχολή

«Τις βάσεις για να μπορούμε να μάθουμε τι θα γίνει αύριο αν γνωρίζουμε το σήμερα, έβαλε η Νορβηγική Σχολή, με τις θεωρίες που βρίσκονται πίσω από τις πολύπλοκες μαθηματικές εξισώσεις που χρησιμοποιούνται σήμερα». Το μεγάλο βήμα, ωστόσο, έγινε μέσα στα τελευταία 50 χρόνια, όταν έγινε σαφές πως για να υπάρξει όσο γίνεται πιο ασφαλής πρόγνωση θα πρέπει όλες οι μετεωρολογικές υπηρεσίες ανά τον κόσμο να συνεργασθούν μεταξύ τους.
«Το 1950 ιδρύθηκε ο Διεθνής Μετεωρολογικός Σταθμός, στον οποίο συμμετέχουν όλες οι χώρες του κόσμου, με σκοπό την άμεση ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τον καιρό, πληροφοριών που δεν έχουν άλλο στόχο παρά να βελτιώσουν την ακρίβεια μιας πρόγνωσης». Οι δορυφόροι μπήκαν στη μάχη στα τέλη της δεκαετίας του ’60 και στις αρχές της δεκαετίας του ’70. Τότε ήταν που μπήκαν τα θεμέλια για την παρακολούθηση του καιρού από το Διάστημα.

«Αρχικά, ήταν αποκλειστικά παρακολούθηση των νεφών από τη Γη. Σιγά – σιγά όμως, και χάρη στην εξέλιξη της δορυφορικής τεχνολογίας, είμαστε σε θέση να συγκεντρώνουμε πιο εξειδικευμένες πληροφορίες από το Διάστημα μετρήσεις για τη θερμοκρασία, την υγρασία και τη σύσταση της ατμόσφαιρας, που οδηγούν στην πρόγνωση, όχι μόνο σε τοπικό αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο».
Από τους ανθρώπους των σπηλαίων κιόλας, οι διορατικοί άνθρωποι, οι ικανοί να εντοπίσουν και να αποκωδικοποιήσουν τα σημάδια της φύσης που έδειχναν αλλαγές στον καιρό, που έφερναν χιόνι, βροχές ή αέρα, κέρδιζαν ρόλο ηγετικό. Ήταν εκείνοι που μπορούσαν να προσφέρουν ανεκτίμητες πληροφορίες, πολύτιμες για την ίδια την ύπαρξη των πρώτων ανθρώπινων κοινωνιών, που καθόριζαν τον βαθμό ευκολίας ή δυσκολίας στην αναζήτηση καταφυγίου και τροφής.

Η επιστήμη της μετεωρολογίας σήμερα

Από τότε μέχρι σήμερα, η ικανότητα πρόγνωσης του καιρού μετράται σε… χρυσό. Εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια έχουν επενδυθεί στις έρευνες για μακροχρόνια πρόγνωση των καιρικών συνθηκών. Στις ΗΠΑ, μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες που ασχολούνται με την παραγωγή επίπλων κήπου, θερμοκηπίων ή κλιματιστικών, προσλαμβάνουν δεκάδες διακεκριμένους επιστήμονες και μετεωρολόγους, πληρώνοντάς τους μισθούς αντίστοιχους με αυτούς που έχουν οι οικονομικοί αναλυτές στη Wall Street.
Κι αυτό γιατί ξέρουν καλά πως μια πρόγνωση καιρού για τους επόμενους 12 μήνες, θα τους βοηθούσε να οργανώσουν με τον πλέον αποδοτικό τρόπο την παραγωγή και τη διάθεση των προϊόντων τους (κάτι που για μία μόνο εταιρεία μεταφράζεται σε κέρδη άνω του 1,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων). Κι ενώ υπάρχουν πάνω από 400 ιδιωτικές εταιρείες που προσφέρουν την «παραδοσιακή» πρόγνωση της μίας εβδομάδας ή των δέκα ημερών, έχουν κάνει την εμφάνισή τους δύο ή τρεις ακόμη νέες εταιρείες που δηλώνουν έτοιμες να προσφέρουν ασφαλή μακροχρόνια πρόγνωση.

Πώς ανακαλύφθηκε η ταχύτητα του φωτός

Αποτελεί έναν από τους γνωστότερους κανόνες του σύμπαντος. Κανένας και τίποτα, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, δεν μπορεί να ταξιδέψει γρηγορότερα από την ταχύτητα του φωτός. Γιατί όμως υπάρχει ένα τόσο «μυστήριο» φράγμα σε μια φαινομενικά ανεξάρτητη έννοια, όπως η ταχύτητα;

 

Η ταχύτητα όπως την αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος – Το «φράγμα»που δεν γίνεται κατανοητό

 

Θα ήταν ευκολότερα αντιληπτό αν λέγαμε πως «όσο γρήγορα και να κινηθεί κανείς, το φως θα τον ξεπεράσει», κάτι που ισχύει αλλά δεν αποκαλύπτει πλήρως τις εντυπωσιακές ιδιότητες της ταχύτητας. Ακόμα και τα αστραπιαία φωτόνια έχουν ένα αυστηρό και απροσπέραστο φράγμα που περιορίζει την κίνηση τους. Η μέγιστη ταχύτητα που πιάνει... το κοντέρ τους είναι η γνωστή «ταχύτητα του φωτός», περίπου 300.000 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο. Αρα λοιπόν, το «όριο ταχύτητας» δεν είναι σχετικό. Ο πήχης μπορεί να είναι ψηλά, όμως είναι σταθερός και αμετάβλητος. Τίποτα και για κανένα λόγο δεν μπορεί να ξεπεράσει την μέγιστη ταχύτητα του φωτός.

 

Το γεγονός αυτό ξεπερνά τα όρια της ανθρώπινης διαίσθησης. Ζώντας σε ιδιαίτερα χαμηλές ταχύτητες έχουμε, δικαιολογημένα,  την εντύπωση πως ο ρυθμός μεταβολής μας ως προς τον χώρο είναι ανεξάρτητος από άλλους παράγοντες. Οσο πιο καλό ρυθμό έχει ένας δρομέας,τόσο πιο γρήγορα θα φτάσει στον τερματισμό και όσο ισχυρότερος είναι ένας κινητήρας, τόσο αυξάνεται και η τελική απόδοση του οχήματος. Σε τόσο χαμηλά επίπεδα, η ταχύτητα δεν μας αφήνει να ανακαλύψουμε τα κρυφά της χαρακτηριστικά. Τι συμβαίνει όμως όταν η ταχύτητα ανεβαίνει;

 

Πως καταλήξαμε στην «ταχύτητα του φωτός» - Τα πειράματα που κατέρριψαν την... ακαριαία μετάδοση

 

Μέχρι και τις αρχές του 17ου αιώνα επικρατούσε η άποψη πως το φως έχει «άπειρη» ταχύτητα. Πριν ο Γαλιλαίος αρχίσει να αμφισβητεί την ακαριαία μετάδοση του φωτός, ακόμα και οι επιστήμονες δεν μπορούσαν να διανοηθούν πως στο σύμπαν υπάρχει ένα... όριο ταχύτητας. Αλλωστε το φως δεν έδειχνε σημάδια κίνησης. Ανάβοντας ένα κερί, όλο το δωμάτιο φωτιζόταν άμεσα. Ανάβοντας ένα προβολέα σε ένα βουνό όμως, πόσο γρήγορα θα ταξίδευαν τα φωτόνια σε μια μακρινή περιοχή;

 

Αυτή ήταν η ιδέα που είχε ο Γαλιλαίος για να αποκαλύψει την... πεπερασμένη φύση της ταχύτητας του φωτός. Το 1638 ανέβηκε μαζί με έναν βοηθό του σε δύο κοντινές βουνοκορφές. Το πείραμα ήταν ιδιαίτερα απλό. Ο Γαλιλαίος θα άναβε ένα φως και μόλις το έβλεπε από μακριά ο βοηθός του, αμέσως θα άναβε το δικό του. Αν υπήρχε καθυστέρηση, τότε η θεωρία περί «άπειρης ταχύτητας» του φωτός θα καταρριπτόταν. Ομως η εξωφρενική ταχύτητα των φωτονίων ξεπέρασε την έξυπνη ιδέα του Ιταλού φυσικού. Η χρονοκαθυστέρηση που υπήρξε δεν ήταν δυνατόν να καταγραφεί από τα ρολόγια της εποχής.

 

Μπορεί το πείραμα να ήταν ανεπιτυχές, όμως η ανακάλυψη της ταχύτητας του φωτός ήταν κοντά. Ο Δανός αστρονόμος Ολε Ράιμερ, 40 χρόνια μετά τον Γαλιλαίο, απέδειξε για πρώτη φορά πως το φως έχει συγκεκριμένη ταχύτητα. Παρακολουθώντας τις εκλείψεις του πρώτου δορυφόρου του Δία, που είναι ορατές από την Γη, κατέληξε σε ένα πολύ σημαντικό συμπέρασμα. Ο χρόνος της έκλειψης αυξανόταν, όταν η απόσταση της Γης από τον Δία ήταν μέγιστη. Σε αυτό δεν μπορεί παρά να ευθύνεται μόνο η ταχύτητα του φωτός. Η προσέγγιση του Ράιμερ ήταν αποτυχημένη ως προς τον υπολογισμό, ήταν όμως απόλυτα  επιτυχής ως προς την φύση του φωτός. Ηταν το πρώτο πείραμα που απεδείκνυε πως η κίνηση του φωτός δεν ήταν ακαριαία.

 

Σχεδόν ενάμιση αιώνα μετά το πείραμα του Δανού επιστήμονα, προέκυψε η πρώτη κοντινή προσέγγιση της ταχύτητας του φωτός από τον Ιππόλυτο Φιζό. Ο Γάλλος φυσικός, στα μέσα του 19ου αιώνα, υπολόγισε πως τα φωτόνια κινούνται με 315.000 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο. Από εκείνη την στιγμή και μετά, το μυστήριο της ταχύτητας του φωτός είχε λυθεί οριστικά, δημιουργώντας όμως άλλα προβλήματα στους επιστήμονες.

 

Γιατί η «ταχύτητα του φωτός» αποτελεί... όριο ταχύτητας – Η σχέση της με την μάζα και τον χρόνο

 

Το φράγμα των 300.000 χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο προβλημάτιζε αρκετούς φυσικούς, ανάμεσα τους και τον Αλμπερτ Αϊνστάιν. Γιατί θα πρέπει να υπάρχει ένα ανώτατο όριο ταχύτητας στο σύμπαν; Αν «καρφώσουμε» έναν φακό στην πλώρη ενός διαστημόπλοιου, τότε η ταχύτητα που θα μεταδίδεται το φως του φακού, δεν θα ξεπερνάει την «ταχύτητα του φωτός»; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα ήταν αρνητική και... γέννησε την θεωρία της σχετικότητας.

 

Οσο αυξάνεται η ταχύτητα ενός αντικειμένου, μεταβάλλονται άλλα δεδομένα τα οποία ουσιαστικά δημιουργούν το φράγμα της «ταχύτητας του φωτός». Ενέργεια και μάζα συνδέονται μέσω της ταχύτητας, γεγονός που τάραξε όλα τα επιστημονικά δεδομένα του πλανήτη. Οσο γρηγορότερα κινείται ένα αντικείμενο, τόσο βαρύτερο γίνεται. Ενας σχολαστικός φυσικός θα μπορούσε να διαφωνήσει, λέγοντας πως μάζα και βάρος είναι διαφορετικές έννοιες, όμως το γεγονός αυτό δεν επηρεάζει το τελικό αποτέλεσμα. Οσο βαρύτερα γίνονται τα αντικείμενα λοιπόν, τόσο πιο δύσκολη γίνεται η διαδικασία της επιτάχυνσης, η οποία σταματά όταν προσεγγιστεί η ταχύτητα του φωτός.

 

Παράλληλα όσο κοντινότερα φτάνουμε στα 300.000 ανά δευτερόλεπτο, τόσο αλλοιώνεται και η αίσθηση του χρόνου. Ταξιδεύοντας με την ταχύτητα του φωτός θα σήμαινε πως ταξιδεύουμε με τον χρόνο να έχει «κολλήσει». Το όριο της ταχύτητας δηλαδή, δεν έχει δημιουργηθεί από κάποιο... περίεργο τροχονόμο. Σαν μέγεθος, η ταχύτητα επηρεάζεται από άλλους παράγοντες οι οποίοι την περιορίζουν.

 

Πλέον, το ερώτημα που απομένει είναι τί μπορεί να συμβεί αν με κάποιο διαβολικό τρόπο καταφέρει ένα αντικείμενο να ξεπεράσει το φράγμα των 300.000 χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο. Εστω και σαν θεωρητική απορία, ένα τέτοιο ενδεχόμενο αποτελεί μια τεράστια πηγή ιδεών βγαλμένες από τα... παραμύθια.

Χαρτί υγείας, Η Ιστορία του Κωλόχαρτου

 

Για πολλούς αιώνες, τη δουλειά αυτού του αντικειμένου, την εκτελούσαν φύλλα δέντρων και κουρέλια. Σήμερα υπάρχουν υπεραπαλά μοντέλα χαρτιού, αρωματικά, χρωματιστά...

Σήμερα έχει καταλάβει αναπόσπαστη θέση στην καθημερινότητά μας και μάλιστα αποτελεί μία από τις κυριότερες προόδους στην ατομική υγιεινή.  Ωστόσο το γεγονός αυτό, δεν αποτελεί παρά κατάκτηση των τελευταίων μόλις δεκαετιών!

- Με τί σκουπίζονταν στην αρχαία Ελλάδα;
-Πώς πρέπει να μπαίνει το ρολό στην τουαλέτα;

Δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς διάφορα υλικά και αντικείμενα που, σε περίπτωση ανάγκης, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωπική υγιεινή μετά την αφόδευση. Σώζονται μαρτυρίες σχετικά με τη χρησιμοποίηση διάφορων υλικών, από τα πιο προβλέψιμα ως τα πιο ευφάνταστα, που προέρχονται από διαφορετικούς πολιτισμούς και χρησιμοποιήθηκαν σε διαφορετικές εποχές και
καταστάσεις. Κάποια από αυτά είναι φύλλα από δέντρα και φυτά, βρύα, πέτρες, μαλλί (από πρόβατα ή άλλα ζώα), κοχύλια, στάχυα καλαμποκιού, χιόνι, φλοιός δέντρου, δέρματα, πανιά, και φυσικά χαρτί κάθε είδους και μεγέθους, συμπεριλαμβανομένου του... τσιγαρόχαρτου!

Στις αραβικές χώρες χρησιμοποιούσαν μέχρι πρόσφατα για το συγκεκριμένο σκοπό το αριστερό χέρι, το επονομαζόμενο «κακό», και για αυτόν το λόγο δεν επιτρεπόταν ούτε να φάνε ούτε να κάνουν χειραψία με αυτό το χέρι.

Αλμυρό σφουγγάρι

Γνωρίζουμε ότι στη αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιούσαν πέτρες και κεραμικά θραύσματα (άουτς), ενώ οι Ρωμαίοι της εποχής του Χριστού χρησιμοποιούσαν για τον ίδιο σκοπό ένα σφουγγάρι με ξύλινη λαβή, το οποίο βουτούσαν σε αλμυρό νερό.



Δημόσιες τουαλέτες επί ρωμαϊκής αυτοκρατορίας

Οι πρώτοι...

Οι πρώτοι που κατέφυγαν στο χαρτί για την προσωπική υγιεινή τους υπήρξαν οι Κινέζοι. Σώζεται ένα έγγραφο από το έτος 589, στο οποίο ένας αξιωματούχος της αυτοκρατορικής αυλής εκφράζει τη γνώμη ότι δεν είναι σωστό να χρησιμοποιούνται για αυτή τη δουλειά έγγραφα που περιέχουν αποφθέγματα ή σχόλια σοφών αντρών ή αποσπάσματα των πέντε κλασικών βιβλίων του κομφουκιανισμού.

Από την άλλη μεριά, οι κοινωνικές διαφορές υπήρχαν ανέκαθεν και αντικατοπτρίζονταν σε όλες τις πτυχές της δημόσιας και της ιδιωτικής ζωής, ακόμα και σε αυτήν που αποτελεί το θέμα του άρθρου μας. Για να μείνουμε στη χώρα από την οποία αντλήσαμε το τελευταίο παράδειγμα, την Κίνα, γνωρίζουμε ότι από το έτος 1391 κατασκεύαζε χαρτί υγείας, σε μεγάλα φύλλα 60x90 εκατοστών, το οποίο όμως προοριζόταν για αποκλειστική χρήση του αυτοκράτορα.

Χαρτί από κάνναβη...

Όσο πλησιάζουμε στη σύγχρονη εποχή, παρατηρούμε ότι για πολύ καιρό χρησιμοποιήθηκε για την ατομική υγιεινή χαρτί περιτυλίγματος ή εφημερίδας. Όταν άρχισε να κατασκευάζεται ειδικό χαρτί
για τη συγκεκριμένη χρήση, οι κατασκευαστές φρόντισαν να έχει τις εξής σημαντικές ιδιότητες: να είναι απαλό και απορροφητικό και να διαλύεται εύκολα στο αποχετευτικό δίκτυο. 

 

Η πρώτη μάρκα που κυκλοφόρησε στο εμπόριο ήταν του Τζόζεφ Γκάγιετι στη Νέα Υόρκη το 1857. Διετϊθετο σε κουτιά των 300 φύλλων που πωλούνταν στην τιμή των 50 σεντς, ως φαρμακευτικό προϊόν για την πρόληψη και αντιμετώπιση των αιμορροΐδων. Κατασκευαζόταν από ίνα κάνναβης της Μανίλας (Musa Textilis), ενός φυτού που ευδοκιμεί στις Φιλιππίνες και μοιάζει με μπανάνα.

Η εποχή της άνεσης

Στα τέλη του19ου αι., η τουαλέτα γνωρίζει μια πραγματική επανάσταση. Το καζανάκι του Τόμας Κράπερ, με ενσωματωμένο πλωτήρα (το γνωστό φλοτέρ), γνωρίζει μεγάλη επιτυχία, καθώς όλο και περισσότερα νοικοκυριά σπεύ­δουν να το αποκτήσουν.

Και η άφιξη του ρολού υγείας (Κωλόχαρτο) με διάτρητο χαρτί για την εύκολη αποκοπή των φύλλων σηματοδοτεί τη δεύτερη μεγάλη επανάσταση που λαμβάνει χώρα την ίδια περίπου εποχή. Το πρωτοεισήγαγε στην Αγγλία ο Γουόλτερ Τζέιμς Άλκοκ το 1879.

Το 1942 κάνει την εμφάνιση του στην Αγγλία το δίφυλλο χαρτί, ενώ παράλληλα αυξανόταν αισθητά η πολυπόθητη απαλότητα.

Από εκεί και πέρα, οι καινοτομίες διαδέχονται η μια την άλλη: το 1954 εμφανίζεται το πρώτο έγχρωμο χαρτί υγείας- το 1964 κυκλοφορεί στο εμπόριο αρωματισμένο χαρτί τουαλέτας- το 1973 αποκτά για πρώτη φορά μια ευχάριστη σπογγώδη υφή, που του χαρίζει έξτρα απορροφητικότητα.

Γιατί συχνά νιώθουμε μόνοι μέσα σε μια παρέα;

Όταν συνειδητοποιούμε ότι νιώθουμε συχνά μόνοι σε μια παρέα θα πρέπει καταρχήν να αναλογιστούμε εάν αυτό συμβαίνει σε συνδυασμό με κάποιες άλλες καταστάσεις.

 

Εφόσον, παραδείγματος χάριν, την ίδια περίοδο βιώνουμε κάποιες δυσκολίες οι οποίες λειτουργούν σε βάρος της διάθεσής μας και μας παρακινούν να αποσυρόμαστε στον εαυτό μας και να βυθιζόμαστε στις σκέψεις μας. Σε περίπτωση που δεν αντιμετωπίζουμε κάποια άλλη ουσιαστική δυσκολία τότε προφανώς θα πρέπει να προβληματισθούμε κατά πόσο τα συναισθήματα μοναξιάς που νιώθουμε σε μια παρέα σχετίζονται με τα ενδιαφέροντά μας και το βαθμό που αυτά ικανοποιούνται στα πλαίσια της παρέας μας.

 

Η αναζήτηση συντροφιάς και η συμμετοχή σε μια παρέα προϋποθέτει και την ικανοποίηση αναγκών. Όταν στα πλαίσια μιας συντροφιάς η ικανοποίηση αναγκών αρχίζει να φθίνει, τότε ενδεχομένως να μειωθεί και το ενδιαφέρον για ενεργή συμμετοχή στην παρέα. Παρόλο που τα ενδιαφέροντα και οι συνήθειες με το πέρασμα του χρόνου παγιώνονται, αυτό δε σημαίνει ότι δεν μεταβάλλονται ή δεν εμπλουτίζονται. Έτσι μπορεί κάποιος να νοιώθει απόμακρος σε μια συντροφιά γιατί τα ενδιαφέροντα του και οι ανάγκες τους κατά την συγκεκριμένη περίοδο στρέφονται προς άλλη κατεύθυνση.

 

Ένα κλασσικό παράδειγμα που συχνά παρατηρείται σε νεαρές ηλικίες στις παρέες ομοτίμων συνδέεται με τον έρωτα. Όταν, ένα νεαρό άτομο ερωτευτεί, το ενδιαφέρον και οι ανάγκες του για συντροφιά επικεντρώνονται στην ερωτική σχέση που δημιουργείται με αποτέλεσμα να μειώνεται αισθητά το ενδιαφέρον και η ανάγκη για συμμετοχή στην παρέα των συνομηλίκων.

 

Συνεπώς όταν διαπιστώνετε ότι νοιώθετε μόνος/η σε μια παρέα που άλλοτε περνούσατε καλά, τότε εάν δεν υποφέρετε από μελαγχολία και εάν δεν διανύετε περίοδο με έντονο άγχος, τότε σκεφτείτε ότι μπορεί απλά να είστε ερωτευμένος. Εάν πάλι ούτε αυτό συμβαίνει, τότε αλλάξτε παρέα, γιατί προφανώς τα ενδιαφέροντά και οι ανάγκες σας δεν ικανοποιούνται πλέον στα πλαίσια της συγκεκριμένης συντροφιάς.

Πώς πρέπει να αντιμετωπίζουμε τους εγωιστές;

Tο πρόβλημα του ναρκισσισμού αναπτύσσεται νωρίς στη ζωή και είναι άμεσα συνδεμένο με την αίσθηση του εαυ­τού μας. Έτσι, δεν πρέπει να σας εκπλήσσει η άποψη ότι η αντιμετώπιση του ανδρικού εγωκεντρισμού είναι μια τεράστια πρόκληση, που μπορεί να πάρει χρόνια - στη θεραπεία, αλλά και έξω απ' αυτήν. Στην πραγματι­κότητα υπάρχουν τόμοι και τόμοι ψυχολογικής φιλολογίας πάνω σ' αυτό το θέμα - κι όμως πολύ λίγες ελπίδες προσφέρονται για μια γρήγορη θε­ραπεία.

Παρόλα αυτά, τώρα που μίκρυνα τις προσδοκίες σας -όλο και κάτι μαθαίνεις απ' τους μικροπολιτικούς- αφήστε να σας προσφέρω ένα χάρ­τη -κι όχι μια συνταγή- για ν' αντιμετωπίσετε τον εγωκεντρικό άνδρα. Το πρώτο βήμα είναι να συναισθανθείτε αυτόν τον καημένο τον μπάσταρδο. Γίνομαι σαρκαστικός επειδή δεν είναι κάτι που μπορεί να γίνει εύκολα - και μάλιστα αυθεντικά. Είναι δύσκολο να συναισθανθείτε κάποιον που δεν πιστεύει ότι εσείς υπάρχετε. Αν και είναι σίγουρα πιο εύκολο για ένα θεραπευτή, παρά για μια σύζυγο ή σύντροφο. Ούτως ή άλλως, σαν θε­ραπευτής δεν πρέπει να προσδοκάτε αναγνώριση και προσοχή απ' τους θεραπευομένους σας - τουλάχιστον όχι συνειδητά. Όπως όμως ορίσαμε προηγουμένως, οι θεραπευτές είναι άνθρωποι και πολλές φορές προσ­δοκούν τέτοια πράγματα. Παρόλα αυτά, πολλοί απ' αυτούς είναι ικανοί να συναισθανθούν τους εγωκεντρικούς τύπους. Το μυστικό δεν βρίσκε­ται στην εκπαίδευσή τους, αλλά στη συνειδητή θέλησή τους να βάλουν στην άκρη τις συναισθηματικές τους ανάγκες και να μπουν στη θέση του θεραπευόμενου.

Αυτό μπορεί να το κάνει και μια σύντροφος ή μια σύζυγος - τουλάχι­στον προσωρινά. "Αλλά εσύ πληρώνεσαι γι' αυτό", σας ακούω να λέτε. Λοιπόν, θα έρθει και σε εσάς η ανάλογη ανταμοιβή - μόνο που θ' αργήσει λίγο. Για να είναι πιο εύκολο εντωμεταξύ, σκεφτείτε το έτσι: Αυτός ο εγω­κεντρικός άνδρας έχει υποφέρει απ' το ναρκισσισμό των γονιών του ίσως περισσότερο απ' ό,τι υποφέρετε τώρα εσείς απ' το δικό του. Έτσι βρίσκε­στε σε καλύτερη θέση ώστε να μπορέσετε να συναισθανθείτε τη συναι­σθηματική του στέρηση. Δείτε τον, ακούστε τον, ακουμπήστε τον, νιώστε τον, και παρηγορηθείτε με την ιδέα ότι του μαθαίνετε πώς ν' αγαπήσει.

Όταν νιώθετε πικραμένη ή θυμωμένη που δεν βλέπει τη συναισθη­ματική σας ύπαρξη, δοκιμάστε το παρακάτω υποθετικό πείραμα που ανά­πτυξα για τον εαυτό μου για να μπορώ ν' αντιμετωπίζω το θυμό μου για την ασημαντότητά μου στους ναρκισσιστικούς δρόμους της Νέας Υόρκης. Όπως πολλοί άνθρωποι, θύμωνα πολύ όταν ένας ταξιτζής δεν με έπαιρνε, όταν ένας άλλος οδηγός μου έκλεβε τη θέση του παρκαρίσματος, ή όταν ένας τύπος στο σινεμά μου έκρυβε την οθόνη έτσι που καθόταν. Μετά όμως άρχισα να τεκμηριώνω-με κάποια αποστροφή προς τον εαυτό μου- ότι σε παρόμοιες καταστάσεις θα μπορούσα κι εγώ να κάνω το ίδιο, και κάποιες φορές πιθανόν να είχα φερθεί έτσι, με τον ίδιο τρόπο. Στην πραγ­ματικότητα, ήμουν ίσως θυμωμένος, τουλάχιστον εν μέρει, επειδή ο κάθε Νεόίορκέζος μου είχε αγγίξει την ευαίσθητή μου χορδή, με την αίσθηση του ότι είχε το δικαίωμα να φέρεται έτσι. Όταν το συνειδητοποίησα αυτό, έβγαλα τον εαυτό μου έξω απ' αυτόν τον ναρκισσιστικό ανταγωνισμό και, κατά συνέπεια, ήμουν λιγότερο θυμωμένος και διασκέδαζα περισσότερο με τους γεμάτους κακία δρόμους αυτής της πόλης.

 

Επειδή αυτή η μέθοδος βασίζεται στο γεγονός ότι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, όλοι είμαστε εγωκεντρικοί, μπορεί εύκολα να εφαρμοστεί στη συμπεριφορά του εγωκεντρικού άνδρα. Μια εκδοχή της είναι μία απ' τις αγαπημένες μου τεχνικές στη συζυγική θεραπεία -για να δείξω στη σύζυγο ή στη σύντροφο ( κάποιες φορές και στον άνδρα) ότι καθώς τον επικρίνει που είναι επικριτικός, κάνει ακριβώς αυτό που τον κατηγορεί ότι κάνει εκείνος. «Όμως αυτό που λέω είναι αλήθεια», απαντάει εκείνη. «Κι εκείνος το ίδιο νιώθει», απαντώ εγώ. Αυτή είναι μια τεχνική που ποτέ δεν αποτυγχάνει στο να φέρει πιο κοντά το ζευγάρι, καθώς συνειδητοποιούν ότι δεν έρχονται από διαφορετικούς πλανήτες, και ότι δεν υπάρχουν θύ­ματα και θύτες στη σχέση τους.

 

Ας γυρίσουμε τώρα στο πρώτο στάδιο, όταν συναισθανόμαστε τον εγωκεντρικό άνδρα - βρισκόμαστε ακόμα εκεί. Υπάρχει ζωή μετά απ' αυ­τό το στάδιο -βασικά υπάρχουν δύο ακόμα στάδια- αν όμως νιώθετε ήδη εκνευρισμένοι, ίσως αυτή η σχέση (ή αυτό το κεφάλαιο) δεν είναι για σας. Στην πραγματική ζωή, αυτό το στάδιο κρατάει όσο κρατάει και ο εγωκεντρισμός του άνδρα. Σύμφωνα με την εμπειρία μου, αν η σύντρο­φος δεν είναι πρόθυμη να συμπεριφερθεί με αντί-ναρκισσιστική συμπε­ριφορά που είναι απαραίτητη σ' αυτό το στάδιο, το ζευγάρι τελικά χωρί­ζει. Αυτό φυσικά δεν είναι "λάθος" της γυναίκας - και σίγουρα, αν η γυ­ναίκα είναι εγωκεντρική, ο άνδρας θα πρέπει να επιδείξει αντίναρκισσιστική συμπεριφορά. Και πραγματικά δεν είναι λάθος κανενός. Όμως πι­στεύω ότι είναι ένας σημαντικός λόγος διαζυγίου, όπως και άλλες προσωπικές συγκρούσεις. Δεν το βλέπω σαν τη μάχη μεταξύ των δύο φύλων, αλλά σαν τη σύγκρουση του ναρκισσισμού - δύο, κατά τα άλλα, αξιαγάπητοι άνθρωποι είναι φανερά απρόθυμοι να περιμένουν με τη σει­ρά τους να ικανοποιηθούν οι ανάγκες τους.

 

Το δεύτερο στάδιο είναι η αρχή της ανταμοιβής σας για όλη την υπομονή που επιδείξατε - όχι ότι δεν θα χρειαστεί επιπλέον υπομονή. Εδώ θα πρέπει να ορίσετε, ν' αντιμετωπίσετε και να εκπαιδεύσετε τον άν­δρα σχετικά με τον εγωκεντρισμό του. Κάνοντας το αυτό ανταμείβεστε εκφράζοντας λίγο το θυμό σας, όμως μόνο λίγο, επειδή θέλετε ο θερα­πευόμενος -εννοώ ο σύντροφός σας- να σας ακούσει. Μου έρχεται στο μυαλό ένα προσωπικό παράδειγμα.

Κάποτε, ενώ οδηγούσαμε πηγαίνοντας στην πόλη, η γυναίκα μου με διέκοψε ενώ μίλαγα και είπε λίγο θυμωμένη, «Νομίζεις ότι είναι η πρώτη φορά που μου το λες αυτό;». «Εσύ ποτέ δεν επαναλαμβάνεις κάποια πράγματα;», της απάντησα με αγανάκτηση. «Είναι ο ναρκισσισμός σου», μου εξήγησε, κι εγώ το έπιασα και απολογήθηκα. Αυτό που κατάλαβα, αν και απρόθυμα, ήταν ότι ίσως να είχα μοιραστεί αυτές μου τις σκέψεις τουλάχιστον άλλες δύο φορές, αλλά τότε δεν υπήρχε εκείνη για μένα πα­ρά μόνο σαν ακροατήριο. Στη θέση της θα μπορούσε να είναι ο οποιοσ­δήποτε.
 

Αν πιστεύετε ότι αυτό είναι κακό από μέρους μου, σκεφτείτε το γε­γονός ότι μου πήρε χρόνια για να καταφέρω να δω το ναρκισσισμό μου και να το παραδεχτώ στον εαυτό μου, αλλά και στη γυναίκα μου. Όμως η γυναίκα μου με βοήθησε να φτάσω εκεί, κρατώντας έναν καθρέφτη που με προσδιόριζε και με εκπαίδευε. Τώρα, σε περίπτωση που αναρω­τιέστε, η γυναίκα μου είναι κι αυτή ψυχολόγος, έτσι, σ’ αυτή την περί­πτωση μπορεί να έχει ένα επιπλέον πλεονέκτημα. Όμως, και πάλι, δεν χρειάζεστε να είστε εκπαιδευμένοι για να πείτε σε κάποιον ότι -ή να του δείξετε με ποιόν τρόπο- είναι εγωκεντρικός. Είναι αλήθεια ότι η γυναίκα μου κι εγώ χρησιμοποιούμε τη γλώσσα της ψυχολογίας - ακόμα κι όταν μαλώνουμε. Όμως οι καυγάδες μας δεν είναι μοναδικοί, και δεν πιστεύω ότι είναι δύσκολο να τους μεταφράσει κάποιος. Είπε «ναρκισσισμός», αλλά μια πληθώρα άλλων λέξεων θα είχαν το ίδιο αποτέλεσμα - δεν εί­ναι και τόσο δύσκολο να εξηγήσεις ότι το να επαναλαμβάνεις τον εαυτό σου αδιάκοπα είναι προσβλητικά εγωκεντρικό.

 

Για να μη διαπράξω το ίδιο έγκλημα εδώ και τώρα, ας προχωρήσου­με στο τρίτο στάδιο. Καθώς ο εγωκεντρικός άνδρας αναγνωρίζει τον εγω­κεντρισμό του, έρχεται η στιγμή για ν' αντιμετωπίσετε την εχθρότητά του και να δρέψετε την αμοιβή του μόχθου σας, εκφράζοντας ξανά το θυμό σας - έρχεται και η στιγμή για να πληρώσετε το τίμημα για τις μάχες που θ' ακολουθήσουν. Έχω ήδη μιλήσει στο δεύτερο κεφάλαιο για το πώς ν' αντισταθείτε στις επικριτικές προβολές που εμφανίζονται μπροστά σας απ' το τέρας που προσπαθεί να γίνει πρίγκιπας - εις βάρος σας. Όμως εδώ σας προτείνω να το πάτε ένα βήμα πιο μπροστά - ο εγωκεντρικός άν­δρας χρειάζεται να γνωρίζει ότι αυτό που δίνετε στους άλλους είναι αυτό που παίρνετε πίσω. Έτσι σ' αυτή τη φάση, δεν νιώθετε, αλλά αντιμετωπί­ζετε τον πόνο. Θυμηθείτε, ο ναρκισσιστής καταλαβαίνει τη γλώσσα μόνο του δικού του πόνου. Έτσι, πρέπει να νιώσει τον ίδιο πόνο που νιώθετε κι εσείς, για να μπορέσει να σας συναισθανθεί. Όταν τον κρίνετε, λοιπόν, να φροντίζετε να πατάτε τον κάλο του. (Ομως να θυμάστε ότι τον αγαπάτε).

 

Κάνω το ίδιο με τους πελάτες μου - και δεν το λέω αυτό με ειρωνεία, αλλά με σεβασμό. Στην ταινία "Ανάλυσε Το", σε μια σκηνή ο θεραπευ­τής που νιώθει ματαίωση και ανία με τη γυναίκα που θεραπεύει, φαντά­ζεται ότι της λέει: «Κοίτα τον εαυτό σου. Είσαι τόσο κακομοίρα. Γιατί δεν σταματάς να γκρινιάζεις και να κάνεις κάτι να φτιάξεις τη ζωή σου;». Όπως γνωρίζουν οι πελάτες μου, η διαφορά μεταξύ αυτού του θεραπευ­τή και εμένα είναι ότι εγώ δεν φαντάζομαι ότι λέω τέτοια πράγματα - απλά τα λέω. Βέβαια, όχι μ' αυτές τις λέξεις -γιατί ποτέ δεν νιώθω έτσι— και ποτέ χωρίς σεβασμό. Αλλά είμαι σκληρός με τους πελάτες μου και συχνά λέω πράγματα που πληγώνουν (αν και πιστεύω ότι δείχνουν την αγάπη μου) - ειδικά στους εγωκεντρικούς άνδρες. Κάποτε είπα σ' έναν πελάτη, «Έχω βαρεθεί ν' ακούω για τα ψυχολογικά σου προβλήματα!» - αν και πρέπει να παραδεχθώ ότι δεν ήταν και τόσο εξωφρενικό όσο ακούγεται έξω απ' τις συγκεκριμένες συνθήκες που ειπώθηκαν αυτά. Ο πελάτης μου εξέφραζε την ντροπή του που «είχε ψυχολογικά προβλή­ματα» - έτσι το σχόλιο μου ήταν βασικά γεμάτο ενσυναίσθηση επειδή υπαινισσόταν ότι δεν χρειάζεται να νιώθει ντροπή για τα προβλήματά του. Όμως υπαινισσόταν κι ότι τα προβλήματά του δεν ήταν περισσότερο ιδιαίτερα απ' τα προβλήματα οποιουδήποτε άλλου, κι ότι ήταν καιρός να μεγαλώσει - κάτι που λέω και σ' άλλους θεραπευόμενους στην κατάλλη­λη στιγμή.

Με τους εγωκεντρικούς θεραπευόμενους έχω συζητήσει ανοιχτά και επιθετικά σχετικά με το επιφανειακό ενδιαφέρον τους για την εμφά­νιση, τη δόξα και την κοινωνική θέση. Και έχω πει στους πελάτες μου αρ­κετές τέτοιες σκληρές λέξεις, όπως «Δεν νομίζω ότι νοιάζεσαι για τα συ­ναισθήματα των άλλων ανθρώπων», «Κανείς δεν είναι αρκετά καλός για σένα», και «Τι σε κάνει να πιστεύεις ότι είσαι τόσο υπέροχος;!». Βέβαια, αυτή είναι μια ριψοκίνδυνη στρατηγική, επειδή προκαλεί τη βασική άμυ­να του ατόμου - τη μεγαλειώδη φαντασίωσή του ότι είναι κάποιος ιδιαί­τερος άνθρωπος. Το ρίσκο είναι ότι ο εγωκεντρικός άνδρας θ' ανταποκριθεί σε μια τέτοια αντιμετώπιση με μια χιονοστιβάδα οργής, ή απλά θ' αποχωρήσει απ' τη σχέση. Γ Γ αυτό, αυτού του είδους η αντιμετώπιση έρ­χεται στο τρίτο στάδιο - μετά από μεγάλες περιόδους ενσυναίσθησης και επικύρωσης της ανάγκης του ατόμου να νιώθει μοναδικό.

Υπάρχουν και άλλα πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να μαλα­κώσετε την κατάσταση. Σίγουρα θα πρέπει πάντα ν' αναγνωρίζετε με ποι­όν τρόπο το άτομο είναι ιδιαίτερο. Γ ια παράδειγμα, ένας απ' τους πελά­τες μου, παθολόγος και ερευνητής στον τομέα του, βρισκόταν στην Ευ­ρώπη για ένα ιατρικό συνέδριο. Στο γυρισμό, όταν έφτασε στο αεροδρό­μιο ενημερώθηκε ότι η πτήση του ήταν κλεισμένη και ότι δεν μπορούσε να ταξιδέψει μ' αυτήν. Είχε προσβληθεί τόσο πολύ που, μετά από μια σύ­ντομη αντιδικία με την υπάλληλο της πύλης, την προκάλεσε λέγοντας «Και τι θα γίνει αν προχωρήσω και μπω στο αεροπλάνο;», «Θα σας συλλάβουν, κύριε», απάντησε εκείνη. «Δεν το πιστεύω, άλλωστε έχω εισιτή­ριο», απάντησε εκείνος και την προσπέρασε προχωρώντας προς το αε­ροπλάνο.

Λοιπόν, κατέληξε να περάσει τη νύχτα του σε ένα κελί του Παρισιού. Όμως επιβίωσε και ήρθε να μου το πει μερικές μέρες αργότερα. Σε αντί­θεση μ' αυτό που δείχνει η ιστορία αυτή, κάτω από νορμάλ συνθήκες, αυ­τός ο άνδρας δεν φαίνεται αλαζόνας ή αυτάρεσκος. Στην πραγματικότητα ήταν ζεστός, συμπαθητικός, και μου μίλησε για το περιστατικό επιπλήττο- ντας τον εαυτό του για «την ανόητη αίσθηση ότι είχε το δικαίωμα να κάνει αυτό που έκανε». (Ως παθολόγος είχε πρόσβαση στο ψυχιατρικό και δια­γνωστικό εγχειρίδιο, και κάποτε είχε κάνει διάγνωση στον εαυτό του ότι πάσχει απ' τη Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας).

«Η ανοησία σ' όλο αυτό», είπα, «είναι ότι αφού πραγματικά ήθελες να μπεις σ' αυτό το αεροπλάνο, θα μπορούσες να πεις ότι είσαι γιατρός κι ότι πρέπει να γυρίσεις στο νοσοκομείο - κάτι που ήταν αλήθεια. Όμως δεν ήθελες την ειδική μεταχείριση η οποία ήταν και δικαίωμά σου. Ήθε­λες ειδική μεταχείριση επειδή απλά το επιθυμούσες. Πολλοί άνθρωποι θα έλεγαν ότι το επάγγελμά σου είναι σημαντικό - αλλά όχι εσύ. Θέλεις να είσαι εσύ σημαντικός για το τίποτα!».

Ως απάντηση, ο γιατρός έδωσε μια εντυπωσιακή εξήγηση για το λόγο που δεν χρησιμοποίησε την κάρτα του γιατρού/νοσοκομείου: «Πάντα έλε­γα στον εαυτό μου ότι ποτέ δεν θα χρησιμοποιήσω το γεγονός ότι είμαι γιατρός με τέτοιον τρόπο». Δεν του έφερα αντίρρηση εκείνη τη στιγμή, αλ­λά κι αυτός δεν μου έφερε αντίρρηση όταν του είπα, «Αυτό δεν μου ακού- γεται και πολύ λογικό. Είναι μια εκλογίκευση, επειδή απλά θέλεις να νιώ­θεις ότι είσαι ιδιαίτερος (όχι ως γιατρός) και αξίζεις ιδιαίτερη μεταχείριση».

 

Αν δεν είστε κι εσείς εξωφρενικά ναρκισσιστής, οι πιθανότητες είναι ότι θα μπορέσετε ν' αντιμετωπίσετε την εχθρότητα που κρύβεται στον εγωκεντρισμό του άνδρα. Κι εφόσον τον προσεγγίσετε με κάποια ενσυ- ναίσθηση και ενδιαφέρον, θα μειωθεί ο θυμός σας και θα κρατηθεί σε χαμηλά επίπεδα ο κύκλος των αμοιβαίων αλληλοκατηγοριών, που τελικά είναι η κατάληξη μιας ναρκισσιστικής έκρηξης. Είναι σημαντικό όμως να είστε άμεσος και να έχετε σφρίγος με τον εγωκεντρικό άνδρα, επειδή, παραδόξως, θα είναι σαν να μιλάτε σε ήρωα - κι αυτό τον κάνει να αι­σθάνεται ωραία, δηλαδή, ότι "μπορεί ν' αντέξει".

 

Κάποτε, όταν ήμουν έφηβος και είχα απογοητευτεί με την αγάπη μου, ο πατέρας ενός φίλου μου που τύχαινε να είναι ψυχίατρος, με αντι­μετώπισε κάνοντας ένα προκλητικό σχόλιο χωρίς ίχνος ενσυναίσθησης. Λέγοντάς του τον πόνο μου, εκείνος είπε ότι θα πρέπει να θρηνήσω με τον ίδιο τρόπο που κάποιος θρηνεί το θάνατο της γυναίκας του. Κι εγώ απάντησα λέγοντας ότι ο χαμός ενός πεθαμένου είναι κάτι πιο εύκολο να θρηνήσεις γιατί, τουλάχιστον, δεν νιώθεις απόρριψη. «Γιατί θα ήταν πιο εύκολο για σένα;», με προκάλεσε - και ένιωσα μεγαλύτερη ανακούφιση επειδή συνειδητοποίησα ότι αυτό που με πείραξε ήταν η απόρριψη που ένιωσα, κι όχι η απώλεια που βίωσα.
Γενικά, αν ο εγωκεντρικός άνδρας αντιδράσει θετικά στις προκλήσεις σας στο δεύτερο και τρίτο στάδιο -ακόμα κι αν είναι μια καθυστερημένη και απρόθυμη αντίδραση- υπάρχει ελπίδα. Τελικά, είναι στο χέρι του ν' αποπρογραμματίσει και να επαναπρογραμματίσει τον εαυτό του. Και οι περισσότεροι άνδρες θα το κάνουν αυτό - έτσι κι αλλιώς, όπως είδαμε, ο εγωκεντρικός άνδρας θέλει να αρέσει και είναι πρόθυμος να ευχαριστεί. Δυστυχώς, κάποιοι ναρκισσιστές, ακόμα κι όταν βιώνουν τον πόνο που δημιουργούν στους άλλους, δεν βρίσκουν μέσα τους την ικανότητα να νοιαστούν. Όμως και τότε μπορεί τελικά ν' αντιδράσουν, αλλά για διαφο­ρετικό λόγο. Αφού είναι επιρρεπείς στα συναισθήματα της ντροπής, στα­διακά θα συνειδητοποιήσουν, τουλάχιστον, ότι το να είναι κανείς ναρκισσιστής δεν είναι και τόσο υπέροχο.

Αξιοπρέπεια και άλλες Ποιότητες..στέγης

Το Αλφάβητο αρχίζει με το γράμμα Άλφα κι ακολουθούν μικρές και μεγάλες αξίες, και νότες με δικό τους ήχο η καθεμιά.

Υπάρχουν σπίτια που στεγάζουν πολυτελή αντικείμενα στριμωγμένα ανάμεσα από ανθρώπους δίχως Άλφα.

Υπάρχουν Άστεγοι που παραμένουν έτσι γιατί υπάρχει Έλλειμμα στην Ανθρωπιά των άλλων, και γιατί δεν γνώρισαν σπίτι, και κανένα από τα Άλφα που σε πάνε στην Αγάπη.

Το σπίτι της ψυχής έχει θεμέλια από ποιότητες Αξιοπρέπειας και ανοιχτά παράθυρα γιατί στεγάζει τον Ήλιο. Άστεγος μένει ο ασκεπής.

Το Αλφα της Αξιοπρέπειας είναι Υψηλό με στέγη και στέκεται όρθιο, ότι κι αν στοιχίζει σε Κόπο στα πόδια που το κρατάνε.

Προϋποθέτει το Άλφα της Αξίας και έρχεται από μακρυά, από την Εμπειρία και από τη Μνήμη σε ότι χαράχτηκε πολύ νωρίς και πολύ βαθιά.

Αυτές είναι μικρές άγνωστες λέξεις σε άλλους κόσμους και σε άλλους δρόμους εκεί που όσοι βρίσκονται βαδίζουν με ξένα πόδια, ή σέρνονται.

Η Αξιοπρέπεια δεν σέρνεται, δεν ελίσσεται με σπασμένη μέση οσφυοκάμπτη σε γλιστερούς δρόμους. Βαδίζει στητά με τα δικά της πόδια σε αιχμηρό έδαφος και παίρνει την Ευθύνη της.

Ο Σεβασμός πρέπει να στραφεί προς τα μέσα για να δει τον εαυτό του στον καθρέφτη.

Μετά μαθαίνει να σέβεται και άλλες Αξίες.

Αλλά ένα παιδί τα ξέρει όλα αυτά όταν παίζει με τον ήλιο.

Το παιδί είναι ήδη σοφό πριν μεγαλώσει τόσο ώστε να χάσει εξαρτήματα και ζωτικά όργανα παλεύοντας, ώσπου να χάσει τα φτερά του. Λίγα από εκείνα τα παιδιά κράτησαν τη λάμψη στα μάτια τους και δεν τη θάμπωσαν για κανένα δελεαστικό κατηφόρισμα.

Όλοι οι άνθρωποι ζυγίζονται από το Άλφα τους.

Όλα σχεδόν τα πράγματα φιλτράρονται σ αυτό το φίλτρο απ όπου περνάει το ίζημα και στέκεται, και επιτρέπει στο αρωματικό κρασί να διατηρήσει ρουμπινένιες αποχρώσεις, να διαυγάσει τ αρώματα και να μη δεχτεί προσμίξεις αλλοιώσεων.

Αν έχεις πυξίδα αυτό το Άλφα, ξέρεις που θα πάς, από ποιό δρόμο και πάντα είναι εκείνος που δεν θα σε αφήσει στο τέλος με λασπωμένα παπούτσια.

Είναι ευθύς, καθαρός, και δύσβατα ανηφορικός, αλλά σ αποζημιώνει η θέα, έστω κι αν συναντάς λίγους παράξενους ορειβάτες.

Οι πιο πολλοί προτιμούν αναπαυτικούς, ευκολότερους, πολυσύχναστους δρόμους και κερδίζουν θνησιγενές το έπαθλο, αφού δεν καθρεφτίζεται πουθενά.

Εκεί όπου κανείς δεν παίρνει την ευθύνη του, και δεν υπάρχει ο σεβασμός να στρέψει το βλέμμα του προς τα μέσα. Δεν υπάρχει αυτό το "μέσα", καθώς δεν υπάρχει και η αντανάκλαση του σεβασμού. Αντηχεί μονάχα το κενό ως κύμβαλον αλλαλάζον..

Όλα σχεδόν τα πράγματα ζυγίζονται σ αυτό το αντίβαρο κι αποτιμώνται αφότου εκτιμηθούν.

Ακόμα και τα Ανεκτίμητα.

Η Αγάπη ως Άλφα, δεν ζυγίζεται πουθενά, αλλά ζυγίζει τα πάντα πάνω Της.

Το Αλφα της Αξιοπρέπειας, ανθεκτικό στους καιρούς, είναι το Σπίτι όπου θα στεγαστούν Όλα.

Αυτό που γίνεται κι εκείνο που δεν γίνεται

Πολύ της μόδας έχει γίνει τελευταία η φράση «αυτό δεν γίνεται». Πολύ, πολύ της μόδας, ρε παιδί μου…

Υπάρχουν, ομολογουμένως, πράγματα που γίνονται και πράγματα που δεν γίνονται. Η διαφορά ανάμεσά τους όμως δεν είναι ότι τα μεν γίνονται, ενώ τα άλλα δεν γίνονται. Όχι. Η διαφορά ανάμεσά τους είναι ότι απλώς τα πράγματα που γίνονται είναι πράγματα που λέγαμε ότι δεν γίνονται, μέχρι να δούμε τελικά ότι γίνονται.

Τούτο το τελευταίο το καταλαβαίνουμε όλοι. Όσοι όμως κάνουν ότι δεν το καταλαβαίνουν κι εξακολουθούν να λένε ότι μερικά πράγματα δεν γίνονται, την ώρα μάλιστα που αυτά ακριβώς τα πράγματα πρέπει να γίνουν διότι διαφορετικά πεθαίνει κόσμος, αυτοί, λοιπόν, ονομάζονται ασυνείδητοι.

Και ονομάζονται ασυνείδητοι, διότι ίσως το μοναδικό πράγμα που δεν γίνεται είναι η μεταμόσχευση συνείδησης.

Προσωπικά εύχομαι να γίνεται κάποτε και μεταμόσχευση συνείδησης. Θα είναι ό,τι ωραιότερο έγινε από εκείνα που δεν γίνονται.

Και μια συμβουλή:
Μην πολυλέτε τη φράση «αυτό δεν γίνεται», διότι ενώ νομίζετε ότι λέτε κάτι άλλο, στην πραγματικότητα κάνετε ένα συνοπτικό, πικρό απολογισμό του πόσα πολλά δεν καταφέρατε στη ζωή σας. Και τελικά, λέγοντας «αυτό δεν γίνεται», δεν καταφέρνετε τίποτε περισσότερο από το να προδίδετε την ηλικία σας. Αν δεν βιάζεστε, θα έρθει μια μέρα που θα γίνεται να μειώσετε την ηλικία σας, οπότε θα πάψετε οριστικά να λέτε «αυτό δεν γίνεται» για ό,τι και αν πρόκειται.

Ψίθυροι της Ψυχής...

Από το βιβλίο του Τέκτονα Albert Pike “Αρχές και Φιλοσοφία των Ελευθεροτεκτόνων του Αρχαίου και Αποδεδειγμένου Σκωτικού τύπου” και πιο συγκεκριμένα, απόσπασμα από τις σελίδες 89 έως 100 :

Εισήλθατε εδώ εν μέσω ζόφου (ερέβους), βαδίσατε στην σκιά και είστε ενδεδυμένοι πένθιμα. Θρηνήστε μαζί μας την θλιβερή κατάσταση του ανθρωπίνου γένους σε αυτή την κοιλάδα των δακρύων. Τις δυστυχίες των ανθρώπων και τις αγωνίες των Εθνών. Το σκότος της συγχυσμένης ψυχής που συνθλίβεται από την αμφιβολία και το φόβο του μελλούμενου!

Δεν υπάρχει ανθρώπινη ψυχή που ορισμένες φορές να μην θλίβεται. Δεν υπάρχει ευγενική ψυχή που κάποιες φορές να μην απελπίζεται. Ίσως δεν υπάρχει κανείς – από όλους εκείνους που δεν σκέπτονται κάτι περισσότερο από τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του σώματος τους - που κάποιες φορές να μην αιφνιδιάζεται και να μην τρομοκρατείται από τα φοβερά ερωτήματα – αισθανόμενος σαν να είναι ένοχος επειδή δεν απάντησε σε αυτά – τα οποία ψιθυρίζονται στα εσώτατα βάθη του. Κάποιος Δαίμονας φαίνεται να τον βασανίζει με αμφιβολίες και να επιζητεί να τον συνθλίψει με την απελπισία, ρωτώντας τον εάν είναι βέβαιος ότι οι πεποιθήσεις του είναι αληθείς και η πίστη του καλά εδραιωμένη. Εάν είναι πραγματικά βέβαιος ότι ένας θεός Άπειρης Αγάπης και Ευεργεσίας κυβερνά το σύμπαν, ή ότι υπάρχει μόνον κάποια πανίσχυρη ανελέητη Μοίρα και σιδηρά Ανάγκη, που είναι κρυμμένη στο αδιαπέραστο σκότος και στην οποία οι άνθρωποι – με τα βάσανα και τις θλίψεις τους, τις ελπίδες και τις χαρές τους, τις φιλοδοξίες και τις πράξεις τους - είναι αδιάφοροι ή δεν είναι για αυτήν σημαντικότεροι από τα μόρια της σκόνης που χορεύουν στο φως του ηλίου.
Ή ότι υπάρχει ένα Ον που διασκεδάζει με την απίστευτη ματαιοδοξία και ανοησία, τις αγωνίες και τις συσπάσεις των ασήμαντων εντόμων που αποτελούν την ανθρωπότητα και που αυτή η ανθρωπότητα επιπόλαια φαντάζεται ότι ομοιάζει με τον Παντοδύναμο. "Τι είμαστε εμείς;" ερωτά ο Πειράζων, "Δεν είμαστε παρά μαριονέτες σε ένα θέατρο. Ω! Παντοδύναμο πεπρωμένο, τράβα τα νήματα μας απαλά. Χόρεψε μας με επιείκεια στην δυστυχισμένη μικρή μας σκηνή". "Δεν είναι," ψιθυρίζει ο Δαίμονας, "παρά μόνον η υπέρμετρη ματαιοδοξία του ανθρώπου που τώρα τον κάνει να θεωρεί τον εαυτό του ότι είναι όμοιος προς τον θεό σε νόηση, συναισθήματα και πάθη, όπως ήταν εκείνη η ιδέα που στην αρχή τον έκανε να πιστέψει – έχοντας την σωματική μορφή και τα όργανα του- ότι είναι η πραγματική εικόνα της Θεότητας; Δεν είναι ο θεός του, αλλά απλά η δική του σκιά που προβάλλεται σε ένα γιγαντιαίο σχήμα επάνω στα σύννεφα; Δεν δημιουργεί για τον εαυτό του έναν θεό κατ' εικόνα και ομοίωση του, απλά και μόνο προσθέτοντας απεριόριστη έκταση στις δικές του ικανότητες, δυνάμεις και πάθη;".

Η φωνή, που δεν παραμένει πάντοτε σιωπηρή, ψιθυρίζει, «Ποιος ικανοποίησε ποτέ πλήρως τον εαυτό του θέτοντας ερωτήματα σχετικά με την φύση του; Ποιος απέδειξε ποτέ στον εαυτό του – με μία τέτοια πειστικότητα, η οποία ανήγαγε την πίστη σε βεβαιότητα - ότι ήταν ένα αθάνατο πνεύμα που κατοικούσε πρόσκαιρα μόνο στον οίκο ή στο περίβλημα του σώματος του και ότι θα ζει για πάντα, αφού το σώμα του θα έχει αποσυντεθεί; Ποιος απέδειξε ποτέ ή μπορεί ποτέ να αποδείξει, ότι η διάνοια του Ανθρώπου διαφέρει από εκείνη των ευφυέστερων ζώων, σε κάτι άλλο παρά μόνο σε βαθμό; Ποιος έχει κάνει κάτι περισσότερο από το να πει ανοησίες και ασυναρτησίες για να εξηγήσει την διαφορά μεταξύ των ενστίκτων του σκύλου και την λογική του ανθρώπου; Το άλογο, ο σκύλος, ο ελέφαντας συνειδητοποιούν εξίσου την ταυτότητα τους, όπως και εμείς. Σκέπτονται, ονειρεύονται, θυμούνται, διαφωνούν με τον εαυτό τους, συλλαμβάνουν, σχεδιάζουν και εξάγουν συμπεράσματα (λογίζονται). Μήπως δεν είναι η διάνοια και η νοημοσύνη του ανθρώπου, παρά μόνον η διάνοια ενός ζώου σε υψηλότερο βαθμό ή μεγαλύτερη ποσότητα; (Larger Quantity);». Στην πραγματική εξήγηση μιας απλής σκέψης ενός σκύλου μπορεί να συμπυκνωθεί ολόκληρη η μεταφυσική.

Και με ακόμη τρομερότερη χροιά, η Φωνή συνεχίζει να ρωτά : "Με ποιο τρόπο, οι μάζες των ανθρώπων, το τεράστιο πλήθος του ανθρωπίνου γένους, έχουν αποδείξει πως είναι είτε σοφότεροι είτε καλύτεροι από τα ζώα, όταν στα μάτια των ζώων λάμπει μια ανώτερη διάνοια από ότι στα δικά τους βλακώδη και χωρίς νοημοσύνη μάτια; Με ποιόν τρόπο έχουν αποδείξει οι άνθρωποι πως είναι άξιοι ή πως τους αρμόζει μια αθάνατη ζωή; Θα αποτελούσε αυτό την επιβράβευση κάποιας αξίας για την μεγάλη πλειοψηφία; Παρουσιάζουν επάνω στην γη κάποια ικανότητα προς βελτίωση, ότι έχουν την δυνατότητα για μία κατάσταση ύπαρξης κατά την οποία, δεν θα γονυπετούσαν στην ισχύ – όπως τα σκυλιά που φοβούνται το μαστίγιο - ή πως δεν θα καταπιέζονταν από αδυναμίες που θα τους καθιστούσαν ανίσχυρους; Θα ήταν δυνατόν να ζήσουν σε μια κατάσταση όπου δεν θα μπορούσαν να μισούν, να κατηγορούν, να βασανίζουν, να εξολοθρεύουν, ούτε και να εμπορεύονται, να κερδοσκοπούν, να παγιδεύουν τους εύπιστους και να κλέβουν αυτούς που τους εμπιστεύονται, να χρησιμοποιούν τα χρήματα των άλλων για να πλουτίζουν και με το να θεωρούν τον εαυτό τους ενάρετο ξεφυσούν για τα ελαττώματα των άλλων, ευχαριστώντας τον Θεό που δεν είναι σαν τους άλλους (αμαρτωλούς) ανθρώπους; Πόση αξία θα είχε για την πλειοψηφία των ανθρώπων ένας Παράδεισος, όταν σε Αυτόν δεν θα μπορούσαν να ψεύδονται και να δυσφημούν, ούτε και θα μπορούσαν να ασκούν ποταπές δραστηριότητες ώστε να κερδίζουν χρήματα;".

Με λύπη κοιτάζουμε γύρω μας και διαβάζουμε τα σκοτεινά και θλιβερά αρχεία των παλαιών, νεκρών και σαθρών εποχών. Περισσότεροι από 18 αιώνες πέρασαν μέσα στο φασματικό πεδίο του Παρελθόντος, από τότε που ο Χριστός διδάσκοντας την θρησκεία της Αγάπης εσταυρώθη, ώστε αυτή να καταστεί θρησκεία του Μίσους.

Και οι Διδασκαλίες Του, ακόμη και τώρα δεν γίνονται ούτε καν συμβολικά δεκτές ως αληθείς από το ένα τέταρτο της ανθρωπότητας. Πόσα αμέτρητα πλήθη ανθρωπίνων όντων δεν έχουν ζήσει και πεθάνει από τον θανατό Του, μέσα σε μια πλήρη έλλειψη πίστεως όλων εκείνων που εμείς θεωρούμε ουσιώδη για την Λύτρωση; Πόσες χιλιάδες μυριάδες ψυχές από την εποχή του σκότους της ειδωλολατρικής προκαταλήψεως δεν έχουν κατέλθει υλοβαρείς και αδιαπέραστες επάνω στην γη και στην συνέχεια ανήλθαν (χωρίς καμία αλλαγή) προς τον αιώνιο Θρόνο του Θεού για να κριθούν από Αυτόν;

Η θρησκεία της Αγάπης, για δεκαεφτά μακρούς αιώνες απεδείχθη ότι ήταν όμοια με την θρησκεία του Μίσους, της απιστίας, των Διώξεων, χειρότερη από τον Μωαμεθανισμό, τον άκαμπτο ανταγωνιστή του. Αιρέσεις αναπτύχθηκαν προτού ακόμη πεθάνουν οι Απόστολοι. Ο Θεός μισούσε τους Νικολαϊτες*, ενώ ο Άγιος Ιωάννης στην Πάτμο διακήρυττε την επερχόμενη οργή Του. Οι θρησκευτικές ομάδες φιλονικούσαν και η κάθε μία όταν αποκτούσε δύναμη, καταδίωξε τις άλλες, μέχρι που το έδαφος ολόκληρου του χριστιανικού κόσμου είχε εμποτιστεί με το αίμα, είχε λιπανθεί από τις σάρκες και είχε γίνει λευκό από τα οστά μαρτύρων. Και ο ανθρώπινος νους πιέστηκε στα όρια του για να ανακαλύψει νέους τρόπους δια των οποίων τα βασανιστήρια και ο πόνος θα διαρκούσαν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και θα ήταν περισσότερο έντονα.

"Με ποιο δικαίωμα", ψιθυρίζει η φωνή , "ο άνθρωπος φροντίζει μόνο τα δικά του συμφέροντα, αυτό το άγριο, ανελέητο, και επιθετικό ζώο, που οι δυστυχίες και οι σπασμοί των άλλων – του άθλιου είδους του - του δημιουργούν τα πιο χαροποιά αισθήματα, ενώ την πλειοψηφία των ανθρώπων την ενδιαφέρει μόνο να τρώει, να κοιμάται, να ντύνεται και να βυθίζεται σε αισθησιακές απολαύσεις και που οι καλύτεροι από αυτούς φιλονικούν, μισούν, φθονούν εκτός ελαχίστων περιπτώσεων; Με ποιο δικαίωμα προσπαθεί να αυταπατάται πιστεύοντας ότι δεν είναι ζώο, όπως είναι ο λύκος, η ύαινα και η τίγρης, αλλά θεωρεί τον εαυτό του ευγενέστερο, ένα πνεύμα που έχει προορισμό του να γίνει αθάνατο, ένα σπινθήρα του πρωταρχικού Φωτός, Πυρός και Λόγου, τα οποία είναι ο Θεός; Ποια άλλη αθανασία παρά μόνο του εγωισμού, θα μπορούσε να έχει αυτό το πλάσμα; Είναι ικανό για τίποτε άλλο; Δεν θα πρέπει η αθανασία να αρχίζει εδώ στην γη και να αποτελεί η ζωή ένα μέρος της; Πως μπορεί ο θάνατος να αλλάξει την βασική φύση αυτής της χυδαίας ψυχής; Γιατί να μην έχουν και τα άλλα ζώα, που ελάχιστα μοιάζουν με τους ανθρώπους στην ακολασία, στην αγριότητα, στην ωμότητα και στην δίψα για αίμα, το ίδιο δικαίωμα, όπως έχει ο άνθρωπος – να αναμένει μία ανάσταση και μια αιωνιότητα υπάρξεως ή έναν Παράδεισο της Αγάπης;".

Ο κόσμος βελτιώνεται. Ο άνθρωπος σταματά να διώκει όταν οι διωκόμενοι γίνουν πολυπληθείς και δυνατοί και δεν υποτάσσονται πλέον στους διώκτες. Αφού τελείωσε αυτή η πηγή ευχαρίστησης και διασκέδασης, οι άνθρωποι ασκούν την εφευρετικότητα της ωμότητας τους στα ζώα και στα άλλα όντα που θεωρούν υποδεέστερα τους. Να τους αφαιρεί την ζωή που τους έδωσε ο θεός και αυτό, όχι μόνο επειδή θα πρέπει να φάει την σάρκα τους για να τραφεί, αλλά μόνο για την ικανοποίηση μιας αχαλίνωτης ωμότητας, είναι μια αποδεκτή εργασία και διασκέδαση του ανθρώπου, αυτού του ίδιου που υπερηφανεύεται ότι είναι ο Επικεφαλής της Δημιουργίας και μόνο λίγο χαμηλότερα από τους Αγγέλους. Εάν δεν μπορεί πλέον να χρησιμοποιήσει τον τροχό των βασανιστηρίων, την αγχόνη, τις πυρακτωμένες λαβίδες και τους πασσάλους της πυράς, μπορεί να μισεί, να διαστρεβλώνει με ψεύδη, και να χαίρεται με την σκέψη ότι μετά θάνατον, όταν θα απολαμβάνει την πολυτέλεια και τις αισθησιακές ομορφιές του Παραδείσου, θα βλέπει με ευχαρίστηση την αγωνία και τους σπασμούς εκείνων που «δικαίως» καταδικάστηκαν, επειδή τόλμησαν να έχουν γνώμη διαφορετική από την δική του, σε θέματα που ήταν πέρα από την κατανόηση και αυτών αλλά κι εκείνου.

Όταν οι στρατιές των δεσποτικών αρχόντων σταματούν να σφαγιάζουν και να καταστρέφουν, την θέση τους την παίρνουν οι στρατιές της «Ελευθερίας» και το μαύρο και το άσπρο αναμεμειγμένα σφάζουν, καίνε και αρπάζουν. Κάθε εποχή επαναλαμβάνει τα εγκλήματα και τις αδικίες των προηγουμένων και ακόμη οι πόλεμοι μαίνονται ανεξέλεγκτοι μετατρέποντας τις εύφορες περιοχές σε ερήμους, ενώ ο θεός δοξάζεται στις Εκκλησίες για τις αιμοσταγείς σφαγές και οι ανελέητοι καταστροφείς έχοντας στα χέρια τους την λεία των αρπαγών τους, στέφονται με δάφνες και εξυμνούνται.

Από το σύνολο του ανθρωπίνου γένους, ούτε ένας στους δέκα χιλιάδες, δεν έχει κάποιες βλέψεις, πέρα από τις καθημερινές ανάγκες που μοιάζουν με εκείνες της ποταπής ζωής ενός ζώου. Σε αυτή την εποχή, όπως και σε όλες τις προηγούμενες, όλοι οι άνθρωποι πλην ελαχίστων, στις περισσότερες χώρες γεννιούνται για να γίνουν σχεδόν υποζύγια, εργαζόμενοι πλάι-πλάι με το άλογο και το βόδι. Τελείως αδαείς, ακόμη και στις «πολιτισμένες χώρες» σκέπτονται και συμπεραίνουν όπως τα ζώα στο πλευρό των οποίων μοχθούν. Για αυτούς, ο Θεός, η Ψυχή, το Πνεύμα, η Αθανασία, δεν είναι τίποτε περισσότερο από λέξεις, χωρίς κάποιο πραγματικό νόημα. Ο θεός στα δεκαεννέα εικοστά του χριστιανικού κόσμου είναι ο Μπελ (Βηλ), ο Μολώχ, ο Ζεύς ή στην καλύτερη περίπτωση ο Όσιρις, ο Μίθρας ή ο Αντονάϊ (Αδωνάϊ), ή οποιοδήποτε άλλο όνομα που λατρευόταν στις Παλαιές Παγανιστικές Εορτές και τα τελετουργικά τους. Είναι το άγαλμα του Ολυμπίου Διός, που λατρεύεται ως ο Πατήρ, μέσα στον Χριστιανικό Ναό που ήταν κάποτε ειδωλολατρικός. Είναι του άγαλμα της Ουρανίου Αφροδίτης, που έγινε η παρθένος Μαρία. Βασικά οι άνθρωποι δεν πιστεύουν βαθιά στην καρδιά τους ότι ο θεός είναι δίκαιος ή ελεήμων. Φοβούνται και κρύβονται από τους κεραυνούς Του και τρέμουν την οργή Του. Οι περισσότεροι, νομίζουν πως πιστεύουν ότι υπάρχει μια άλλη ζωή, μια κρίση και τιμωρία για το αμάρτημα. Παρόλα αυτά διώκουν ως Απίστους και Αθέους εκείνους που δεν πιστεύουν στην δική τους φανταστική πίστη και που παρόλα αυτά δεν την πιστεύουν ως πραγματική επειδή κάτι τέτοιο (το να πιστεύει δηλαδή κάποιος σε διαφορετική θρησκεία από αυτούς) τους είναι ακατανόητο, διότι ζουν μέσα στην άγνοια και στην διανοητική πενία. Για την μεγάλη πλειοψηφία του ανθρωπίνου Γένους, ο Θεός δεν είναι παρά η αντανακλώμενη μέσα στο απεριόριστο διάστημα μορφή, του Ένθρονου γήινου Τυράννου, μόνο που είναι ισχυρότερος, περισσότερο μυστηριώδης, και πλέον αμείλικτος. Για να βασανίσει την ανθρωπότητα, ο Δεσπότης χρειάζεται μόνον να υπάρχει, αυτό είναι που ο κοινός νους κάθε εποχής, φαντάστηκε ως τον θεό.

Επίσης στις μεγάλες πόλεις, οι κατώτερες τάξεις του πληθυσμού, δεν έχουν πίστη και ελπίδα. Οι άλλες κοινωνικές τάξεις, στην πλειοψηφία τους δεν έχουν παρά μία απλή τυφλή πίστη, που επεβλήθη σε αυτές, από την μόρφωση και τις συνθήκες και όχι ως αποτέλεσμα μιας ηθικής αρετής ή ακόμη, ως παράγωγο απλής τιμιότητας, όπως συμβαίνει στον Μωαμεθανισμό. «Τα υπάρχοντα σου θα είναι ασφαλή εδώ», είπε ο Μουσουλμάνος, «γιατί εδώ δεν υπάρχουν χριστιανοί». Ο Φιλοσοφικός και επιστημονικός κόσμος γίνεται καθημερινά όλο και περισσότερο άπιστος. Η πίστη και η λογική δεν θεωρούνται δύο αντίθετα σε ισορροπία, αλλά έννοιες ανταγωνιστικές και εχθρικές η μία προς την άλλη και ως αποτέλεσμα έρχεται το σκότος και η αμφιβολία του σκεπτικισμού, το οποίο δικαιολογείται ή υποκρύπτεται με την μορφή του ορθολογισμού.

Σε περισσότερα από τα τρία τέταρτα της κατοικημένης γης, η ανθρωπότητα ακόμη γονατίζει όπως οι καμήλες, για να μεταφέρει στις πλάτες της ως υποζύγιο τα βάρη των τυράννων της. Εάν μία δημοκρατία εμφανιστεί κάποια στιγμή σαν ένα Αστέρι, τότε οδεύει ταχύτατα για να δύσει μέσα στην αιματοχυσία. Το μόνο που χρειάζεται είναι να την αφήσεις μόνη της και πολύ σύντομα η ίδια καταστρέφεται με τα δικά της χέρια. Και όταν ένας λαός που επι μακρόν ζούσε στην σκλαβιά, πετάξει τα δεσμά του μπορεί να αναρωτηθεί με καχυποψία,

Θα κραυγάσει (από χαρά) αυτός που καυχιέται
Για μια στιγμή ελευθερίας
Όταν αυτή είναι συνδεδεμένη
Με εκείνη την τρέλα που μισούν οι Σοφοί,
Τον νόμο,
Το Σύστημα και την Αυτοκρατορία;

Παντού στον κόσμο, η εργασία είναι κατά κάποιο τρόπο ο σκλάβος του κεφαλαίου. Ενός σκλάβου που συνήθως τον τρέφει μόνον όσο μπορεί να εργαστεί, ή μάλλον, για τόσο διάστημα όσο η εργασία είναι επικερδής στον αφέντη του ανθρώπου ο οποίος αποτελεί κτήμα του. Υπάρχουν λιμοί στην Ιρλανδία, απεργίες και πείνα στην Αγγλία, φτώχεια και εργατικές κατοικίες στην Νέα Υόρκη, δυστυχία, αθλιότητα, άγνοια, ένδεια, η ωμότητα της φαυλότητας και η πώρωση προς την όνειδος, ο απελπισμένος ζητιάνος, βρίσκονται παντού σε όλους τους κοινωνικούς βόθρους και οχετούς. Εδώ μια μοδίστρα λιμοκτονεί και παγώνει. Εκεί μητέρες αναγκάζονται να αφήσουν να πεθάνει το παιδί τους από την ασιτία, έτσι ώστε τα παιδιά που θα απομείνουν να μπορούν να επιβιώσουν με το ψωμί που αγοράστηκε από τα χρήματα που πήραν ως βοήθημα για την κηδεία του νεκρού παιδιού που πέθανε από την πείνα. Και στην διπλανή πόρτα, νεαρά κορίτσια εκδίδονται, ώστε να αγοράσουν τροφή.

Και επίσης, λέγει η φωνή, αυτό το αποκτηνωμένο γένος δεν χορταίνει βλέποντας τους χιλιάδες που πεθαίνουν από μεγάλες επιδημίες, οι οποίες έχουν ανεξιχνίαστα αίτια, που προέρχονται από την δικαιοσύνη, ή την σοφία τις οποίες ο ανθρώπινος νους δεν μπορεί να αντιληφθεί. Επιπλέον θα πρέπει να πολεμούν παντοτινά μεταξύ τους. Το σύνολο του κόσμου δεν έζησε ειρηνικά ούτε και για μια στιγμή, από τότε που οι άνθρωποι διαχωρίστηκαν σε φυλές. Πάντοτε, κάπου, οι άνθρωποι εξόντωναν ο ένας τον άλλον. Πάντοτε τα στρατεύματα ζούσαν από τον μόχθο του γεωργού και ο πόλεμος αφάνιζε τις πλουτοπαραγωγικές πηγές και σπαταλούσε την ενέργεια δίνοντας τέλος στην ευημερία των Εθνών. Και τώρα προσθέτει στο μέλλον συνέχεια συντριπτικά χρέη, υποθηκεύει όλα τα κτήματα κι επιφέρει επί των Πολιτειών την ντροπή και τον ευτελισμό της ανέντιμης άρνησης της παραδοχής των οφειλών τους.

Μερικές φορές, οι ολέθριες φωτιές του πολέμου καίνε ταυτόχρονα μισή ήπειρο, όπως όταν όλοι οι Θρόνοι ενώνονται για να αναγκάσουν έναν λαό να δεχθεί και πάλι μία μισητή και αποκρουστική δυναστεία, οι Πολιτείες αρνούνται σε άλλες Πολιτείες το δικαίωμα να διαλύσουν έναν δυσάρεστο συνασπισμό και να δημιουργήσουν για τους εαυτούς τους μια ξεχωριστή κυβέρνηση. Και πάλι μετά η φωτιά χαμηλώνει και σβήνει. Όμως η φλόγα σιγοκαίει στις στάχτες της για να δυναμώσει ξανά μετά από λίγο, με ανανεωμένη και πιο έντονη την λύσσα. Μερικές φορές, η καταιγίδα στροβιλιζόμενη ουρλιάζει μόνο πάνω από μικρές περιοχές και κάποιες φορές φαίνονται οι φλόγες της, όπως οι παλαιές φωτιές που άναβαν, κατακρεουργεί ο γύπας χορταίνει, και ο λύκος ουρλιάζει στα αυτιά του στρατιώτη που πεθαίνει. Όλες οι πόλεις μαρτυρούν από τους πυροβολισμούς και τις οβίδες. Και όλοι οι άνθρωποι δεν ξεχνούν να τελέσουν την τρομερή βλασφημία, δηλαδή την απόδοση ευγνωμοσύνης στον θεό της αγάπης για τις νίκες τους και την καταστροφή των άλλων. Ακόμα ψέλνονται τα Te Deum για την νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου και τον Σικελικό Εσπερινό. Η νοημοσύνη του ανθρώπου πιέζεται και όλες οι εφευρετικές δυνάμεις της χρησιμοποιούνται για να κατασκευάσουν τα καταχθόνια μηχανήματα της καταστροφής με τα οποία τα ανθρώπινα σώματα θα συνθλιβούν, θα ακρωτηριαστούν και θα παραμορφωθούν ταχύτερα και αποτελεσματικότερα. Και παρόλα αυτά η ανθρωπότητα που υποκρίνεται, βυθισμένη στην σφαγή και μεθυσμένη από το αίμα, ουρλιάζει προς τον ουρανό για κάποιο φόνο, ο οποίος έγινε για να ικανοποιήσει μια εκδίκηση που είναι εξίσου αντιχριστιανική ή για να ικανοποιήσει έναν έρωτα που δεν είναι λιγότερο χυδαίος από εκείνα που αποτελούν παροτρύνσεις του Διαβόλου στις ψυχές των Εθνών.

Και όταν έχουμε αρχίσει να ονειρευόμαστε την Ουτοπία και την (νέα) χιλιετία και όταν έχουμε αρχίσει σχεδόν να πιστεύουμε ότι ο άνθρωπος παρόλα αυτά δεν είναι παρά μια ημι-εξημερωμένη τίγρης και ότι η οσμή του αίματος δεν θα ξυπνήσει το θηρίο μέσα του, ξαφνικά ξυπνάμε από αυτό το απατηλό όνειρο και ανακαλύπτουμε ότι η εύθραυστη μάσκα του πολιτισμού σκίστηκε στα δύο και πετάχτηκε με περιφρόνηση μακριά. Ξαπλώνουμε για να κοιμηθούμε, όπως έκανε ο χωρικός στις πλαγιές του Βεζούβιου. Το ηφαίστειο ήταν ανενεργό για μεγάλο χρονικό διάστημα και πιστεύουμε ότι οι φωτιές του αδρανοποιήθηκαν. Γύρω μας κρέμονται τα τσαμπιά από τα σταφύλια και τα πράσινα φύλλα της ελιάς κινούνται στον απαλό νυχτερινό αέρα. Από πάνω μας λάμπουν τα ειρηνικά και υπομονετικά άστρα. Όμως, ξαφνικά, μας ξυπνά ο θόρυβος μιας νέας έκρηξης, ο βρυχηθμός της υπόγειας βροντής, ο ηφαιστειακός κεραυνός που υψώνεται στην σκοτεινή αγκαλιά του ουρανού και βλέπουμε άφωνοι τον φυλακισμένο Τιτάνα να πετά τις φωτιές του προς τα αχνά άστρα. Βλέπουμε μια μεγάλη στήλη από καπνό και σύννεφα και τα πύρινα ποτάμια της λάβας να ξεχύνονται στις πλευρές του. Ο βρυχηθμός και τα ουρλιαχτά του Εμφυλίου Πολέμου ακούγονται παντού γύρω μας. Η γη βρίσκεται σε πανδαιμόνιο και ο άνθρωπος είναι και πάλι ένας Άγριος. Οι μεγάλες στρατιές προχωρούν σαν τρομερά κύματα και αφήνουν πίσω τους, έρημη και καμένη γη χωρίς ανθρώπους. Ο άρπαγας βρίσκεται σε κάθε σπίτι παίρνοντας ακόμη και το ψίχουλο του ψωμιού από τα χείλη του πεινασμένου παιδιού. Άσπρα μαλλιά βάφονται με αίμα και αθώα κορίτσια ουρλιάζουν μάταια για έλεος στην σαρκική Λαγνεία. Οι νόμοι, τα δικαστήρια, τα συντάγματα, ο Χριστιανισμός, το έλεος, η ευσπλαχνία, όλα αφανίζονται. Φαίνεται σαν να μας έχει απαρνηθεί ο θεός και ο Μολώχ να βασιλεύει στην θέση Του. Κι ενώ ο τύπος και ο κλήρος θριαμβολογούν ταυτόχρονα με την παγκόσμια δολοφονία και προτρέπουν την εξαφάνιση του Ηττημένου δια του ξίφους και της φωτιάς, η αρπαγή και ο φόνος επιτρέπουν στα ανθρώπινα σαρκοφάγα να γίνουν οι αποδέκτες των ευχαριστιών των Χριστιανικών Γερουσιών.

Η εμπορική απληστία νεκρώνει τα αισθητήρια της συμπόνιας των Εθνών και τα κάνει κωφά στις απαιτήσεις της τιμιότητας, στα ερεθίσματα της γενναιοδωρίας και στις εκκλήσεις εκείνων που υποφέρουν από την αδικία. Αλλού η παγκόσμια αναζήτηση για πλούτο εκθρονίζει τον Θεό και τιμά με θεικές τιμές τον Μαμμωνά και τον Μπααλζεμούμπ (Βεελζεβούβ). Ο εγωισμός κυβερνά. Η απόκτηση του πλούτου γίνεται αυτοσκοπός. Η αισχρότητα του νομίμου χαρτοπαιγνίου και η κερδοσκοπία γίνονται επιδημία. Η δολιότητα θεωρείται απόδειξη εφυϊας. Η κατοχή αξιωμάτων γίνεται η αμοιβή για μία επιτυχημένη κομματική διαμάχη. Όπως ο Ακταίων κατασπαράχθηκε από τα δικά του σκυλιά, έτσι και η Χώρα όταν θα βρίσκεται στην έσχατη ανάγκη της, θα λεηλατηθεί από τους αχρείους που προσεκτικά επιμόρφωσε στο επάγγελμα της ασυδοσίας.

Με ποιο δικαίωμα, ερωτά επιτακτικά η Φωνή, ένα πλάσμα που πάντοτε ασχολείται με την ληστεία και την σφαγή των άλλων του είδους του και που κάνει τα δικά του συμφέροντα Θεό του, υποστηρίζει ότι είναι από μία ανώτερη φύση από εκείνη των αγρίων ζώων, των οποίων αποτελεί το πρωτότυπο;

Κατόπιν το σκότος μιας τρομερής αμφιβολίας πέφτει επάνω στην ψυχή στην οποία έχουν εξασθενίσει η αγάπη, η εμπιστοσύνη και η πίστη. Είναι το σκότος, το οποίο συναντήσατε και σας περιέβαλε όταν εισήλθατε στην πρώτη αίθουσα. Αμφισβητεί την αλήθεια της Αποκαλύψεως, την ίδια την πνευματικότητα της καθώς και αυτή την ύπαρξη ενός ελεήμονος Θεού. Αναρωτιέμαι μήπως είναι άσκοπο να ελπίζεις σε κάποια μεγάλη πρόοδο της ανθρωπότητας προς την τελειότητα και αν, όταν εξελίσσεται προς μία κατεύθυνση, δεν οπισθογυρίζει – ως αντιστάθμισμα- σε κάποια άλλη κατεύθυνση. Αμφισβητεί εάν η εξέλιξη του πολιτισμού δεν είναι παρά η αύξηση της ιδιοτέλειας, αμφισβητεί πως η ελευθερία δεν οδηγεί κατ' ανάγκη στην αχαλίνωτη συμπεριφορά και στην αναρχία και πως η έσχατη πενία και η ηθική κατάπτωση των μαζών δεν ακολουθεί αναπόφευκτα την μείωση του πληθυσμού και της εμπορικής και κατασκευαστικής ευημερίας. Αναρωτιέται εάν ο άνθρωπος δεν είναι ένα παιχνίδι μιας τυφλής ανελέητης Μοίρας και αν όλες οι φιλοσοφίες δεν είναι τίποτε άλλο παρά παραισθήσεις και οι θρησκείες, οι φανταστικές δημιουργίες της ανθρώπινης ματαιοδοξίας και έπαρσης. Και πάνω από όλα αναρωτιέται, μήπως – όταν η λογική εγκαταλειφθεί από οδηγός μας – η πίστη του Βουδιστή και του Βραχμάνου δεν θα πρέπει να έχει τα ίδια δικαιώματα σε μία διακυβέρνηση, όπως θα έχουν οι οπαδοί της κυρίαρχης πίστης.

Αναρωτιέται μήπως τελικά οι έκδηλες και χειροπιαστές αδικίες αυτής της ζωής, η επιτυχία και η ευημερία του Καλού, οι δυστυχίες, οι καταπιέσεις και τα βάσανα του Αγαθού αποτελούν την βάση όλων των θρησκειών που υπόσχονται μία καλύτερη μελλοντική κατάσταση ύπαρξης; Αμφιβάλλοντας εδώ στην ικανότητα του ανθρώπου για συνεχή πρόοδο, τότε αμφιβάλλει και για την ύπαρξη της οπουδήποτε. Και όταν ο άνθρωπος δεν αμφιβάλλει για την ύπαρξη του Θεού και ο ίδιος είναι δίκαιος και ελεήμων, τότε, τουλάχιστον γιατί δεν μπορεί να κάνει να σιωπήσει ο συνεχώς επαναλαμβανόμενος ψίθυρος, ότι δηλαδή, οι δυστυχίες και τα βάσανα των ανθρώπων, η ζωή και ο θάνατος τους, οι πόνοι και οι θλίψεις τους, η εξόντωση τους με πολέμους και επιδημίες δεν είναι κάτι που έχει περισσότερη αξία, ενδιαφέρον και σπουδαιότητα στα μάτια του Θεού, από ότι πράγματα που συμβαίνουν σε άλλους οργανισμούς όπως τα ψάρια των αρχαίων θαλασσών που καταστράφηκαν κατά εκατομμύρια για να δημιουργήσουν χώρο για άλλα είδη, ενώ τα διαστρεβλωμένα σχήματα που βρίσκονται απολιθωμένα αποτελούν μάρτυρες της αγωνίας τους; Συνεπώς, τα έντονα, τα ζώα, τα πουλιά και τα ζωύφια που σκοτώνονται από τον άνθρωπο, έχουν το ίδιο δικαίωμα – όπως και αυτός - να διαμαρτύρονται για όλες τις αδικίες και την απονομή δικαιοσύνης του Θεού, και να απαιτούν μια αθανασία της ζωής σε ένα νέο σύμπαν, ως ανταπόδοση για τους πόνους, τα βάσανα και τον πρόωρο θάνατο τους σε αυτό τον κόσμο.

Τα παραπάνω δεν αποτελούν μια φανταστική εικόνα. Πολλά σκεπτόμενα πνεύματα έχουν βυθιστεί στην αμφιβολία και την απελπισία με αυτόν τον τρόπο. Πόσοι από εμάς μπορούν με βεβαιότητα να πουν ότι η δική μας πίστη είναι τόσο καλά θεμελιωμένη και πλήρης, ώστε, ποτέ δεν θα ακούσουν αυτούς τους οδυνηρούς ψιθύρους μέσα στην ψυχή; Τρείς φορές ευλογημένοι είναι αυτοι που ποτέ δεν αμφιβάλλουν, που στοχάζνται με υπομονετική ευδαιμονία, όπως οι (Ιερές) αγελάδες, ή κοιμούνται υπό το όπιο μιας τυφλής πίστης και που στις ψυχές τους ποτέ δεν πέφτει αυτή η Τρομερή Σκιά, η οποία δεν είναι παρά η απουσία του Θεικού Φωτός.

Για να εξηγήσουν σε αυτούς τους ίδιους την ύπαρξη του κακού και της Δυστυχίας, οι αρχαίοι Πέρσες φαντάστηκαν ότι υπήρχαν δύο Αρχές ή Θεότητες στο Σύμπαν. Η μία Αγαθή και η άλλη Κακή οι οποίες συνεχώς εμάχοντο μεταξύ τους σε έναν σκληρό αγώνα για την κυριαρχία και εναλλάξ νικούν και ηττούνται. Υπεράνω και των 2 για τους Σοφούς (SAGES), υπήρχε το Υπέρτατο Ον και σύμφωνα με αυτούς το φώς στο τέλος θα επικρατούσε του σκότους, το Αγαθό θα νικούσε το Κακό, ακόμη και ο ίδιος ο Α(χ)ριμάν και οι Δαίμονές του θα εγκατέλειπαν την πονηρή και φαύλη φύση τους και θα συμμετείχαν στην συμπαντική Σωτηρία. Δεν σκέφτηκαν όμως ότι η ύπαρξη της Κακής Αρχής με την συγκατάθεση της Υπέρτατης Παντοδυναμίας (του Υπέρτατου Όντος) παρουσίαζε την ίδια δυσκολία και άφηνε την ύπαρξη του Κακού εξίσου ανερμήνευτη όπως και πριν. Ο ανθρώπινος νους πάντοτε ικανοποιείται, εάν μπορεί να παραμερίσει μια δυσκολία και να προχωρήσει. Δεν μπορεί να πιστέψει ότι ο κόσμος στηρίζεται στο Κενό, αλλά είναι βαθιά ικανοποιημένος όταν διδαχθεί πως ο κόσμος στηρίζεται στην πλάτη ενός τεράστιου ελέφαντα που και αυτός στηρίζεται στην πλάτη μιας χελώνας. Με δεδομένη την χελώνα, η Πίστη ικανοποιείται πάντοτε και αποτελούσε μεγάλη πηγή ευτυχίας, στις μάζες ότι μπορούσαν να πιστέψουν σε έναν Διάβολο, ο οποίος θα απελευθέρωνε τον Θεό από την κατακραυγή για το ότι Αυτός είναι ο Δημιουργός της Αμαρτίας.

• «Αλλά τούτο έχεις, ότι μισείς τα έργα των Νικολαιτών, α καγώ μισώ» – Αποκάλυψις , Β’, 6.

*Νικολαίτες (1ος αιών): Γνωστικοί που έδρασαν στην Πέργαμο , την Έφεσο και τα Θυάτειρα της Μ.Ασίας. Επικεφαλής τους ήταν ο Εθνικός Μάντης Βαλαάμ. Ο βίος τους ήταν ακόλαστος και έκλυτος γιατί πίστευαν πως φθείροντας με αυτό τον τρόπο την σάρκα προσέγγιζαν το Θείον.

Ο Οπλίτης δρόμος (οπλιτοδρομία)

ΙΟΥΛΙΟΣ ΠΟΛΥΔΕΥΚΗΣ – ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΟΝ (βιβλίο 3ο) “…οπλίτης δρόμος, καί ο τόν οπλίτην δίαυλον θέων, καί οπλιτοδρόμος…”
Ο οπλίτης δρόμος ή οπλιτοδρομία είναι αγώνας ταχύτητος με αθλητές που φέρουν αμυντική πανοπλία, δηλαδή ασπίδα περασμένη στον αριστερό βραχίονα, κράνος στο κεφάλι και περικνημίδες στα πόδια. Η απόσταση ήταν 2 ή 4 στάδια αλλά τελικά επεκράτησε η απόσταση 2 σταδίων (384,54 μέτρα). Από τα μέσα του 5ου αι. Π.Χ. οι αθλητές έτρεχαν φέροντας ασπίδα κράνος και περικνημίδες.

Στατήρας του 480 π.Χ, από της Γέλα της Σικελιας με παράσταη οπλιτοδρόμου. Αρχ. Μουσείο Βερολίνου
Η αρχή του του επίπονου και θεαματικού αυτού αγωνίσματος ανάγεται στη σφαίρα του μύθου. Λέγεται ότι ο πρώτος τέτοιος αγώνας έγινε στους Δελφούς όταν ο Απόλλων σκότωσε τον Πύθωνα. Μετά από αυτό πήγε στην Κρήτη όπου η Χρυσοθέμις τον καθάρισε από το μίασμα της δρακοφονίας και μετά πήγε στα Τέμπη. Από εκεί έφερε το φυτό δάφνη στους Δελφούς και αφού διοργάνωσε τον Πυθικό αγώνα , έστεψε τους αθλητές με αυτό . Σύμφωνα πάντα με τον ίδιο μύθο στον πρώτο αυτό αγώνα αγωνίστηκαν και νίκησαν : ο Κάστωρ στο Στάδιο, ο Πολυδεύκης στην Πυγμαχία, ο Κάλαϊς στον Δόλιχο, ο Ζήτης στον Οπλίτη δρόμο, ο Πηλέας στον Δίσκο , ο Τελαμώνας στην Πάλη και ο Ηρακλής στο Παγκράτιο. Ο μύθος μαρτυρά την αρχαιότητα του αγωνίσματος και πιθανολογεί ότι καθιερώθηκε σαν επίσημο άθλημα στα Πύθια

Με βάση αυτά οπλίτης δρόμος θεωρείται ως επικήδειος αγώνας προς τιμήν κάποιου νεκρού ήρωα. Έτσι έγιναν αγώνες οπλίτου δρόμου με αθλοθέτη τον Αριστείδη στις Πλαταιές, το 479 π.Χ. προς τιμή των νεκρών πολεμιστών. Το άθλημα εισάγεται στους Ολυμπιακούς Αγώνες το 520 π.Χ., δηλαδή στην 65η Ολυμπιάδα και διεξήγετο την τέταρτη ημέρα. Ο Παυσανίας αναφέρει ότι στην Ολυμπία, στο ναό του Διός φυλάγονταν 25 χάλκινες ασπίδες τις οποίες μοίραζαν στους οπλιτοδρόμους για την τέλεση των αγώνων. Εκτός των Ολυμπιακών Αγώνων το άθλημα ετελείτω στα Νέμεα, Πύθια, Ίσθμια, Παναθήναια και σε άλλες εορτές
Μελανόμορφος αμφορέας με παράσταση οπλιτοδρομίας. StaatlicheAntikensammlungen 1471

Ο Πλάτων στην περίφημη μελέτη των «Νόμων» του και την «Ιδανική Πολιτεία» αναγνωρίζει το άθλημα αυτό «ως το πλέον κατάλληλο για την άσκηση των νέων και την εκπαίδευσή τους για να είναι ετοιμοπόλεμοι». Ο Φιλόστρατος στο βιβλίο του «Γυμναστικός» εξιστορεί πώς καθιερώθηκε ο «οπλίτης δρόμος»: «Υπάρχουν διάφορα είδη δρόμων οπλιτών και ιδίως αυτοί της Νεμέας που τους ονομάζουν ένοπλους και ιππίους και είναι αφιερωμένοι στον Τυδέα και τους επτά συντρόφους του. Ο Ολυμπιακός αγώνας οπλιτοδρομίας καθιερώθηκε, όπως λένε οι Ηλείοι, για τον εξής λόγο. Οι Ηλείοι είχαν αρχίσει πόλεμο με τους Δυμαίους τόσο άσπονδο, ώστε δεν διακόπηκε ούτε στη διάρκεια της «Εκεχειρίας» των Ολυμπιακών αγώνων. Οι Ηλείοι νίκησαν τελικά την ημέρα ακριβώς των αγώνων και λένε ότι ένας οπλίτης από αυτούς που είχαν πάρει μέρος στη μάχη μπήκε τρέχοντας στο στάδιο φέρνοντας τη χαρμόσυνη είδηση της νίκης. ’Ισως αυτή να είναι η εξήγηση. Άκουσα τα ίδια και από τους κατοίκους των Δελφών, όταν πολέμησαν με μερικές πόλεις της Φωκίδας, και από τους Αργείους, όταν βρίσκονταν σε διαρκή πόλεμο με τους Λακεδαιμονίους, και από τους Κορίνθιους, όταν πολεμούσαν και μέσα στην ίδια την Πελοπόννησο και πέρα από τον Ισθμό. Εγώ πάντως έχω διαφορετική γνώμη για την οπλιτοδρομία, υποστηρίζω δηλαδή ότι η καθιέρωσή της σχετίζεται με πόλεμο, αλλά ότι συμπεριλήφθηκε στα Ολυμπιακά αγωνίσματα για να σηματοδοτήσει την έναρξη του πολέμου, και η ασπίδα των αθλητών δηλώνει ότι η εκεχειρία έχει τελειώσει και πρέπει να πάρουν πάλι τα όπλα. Αν ακούς με προσοχή τον κήρυκα, βλέπεις ότι στο τέλος ανακοινώνει τη λήξη του κυρίως αγώνα για τα έπαθλα και σαλπίζει πολεμικά καλώντας τους νέους στα όπλα. Με την ίδια διακήρυξη προστάζει επίσης να πάρουν το λάδι και να το πάνε μακριά, όχι για να αλειφτούν, αλλά για να πάψουν να αλείφονται. Ανάμεσα στις οπλιτοδρομίες ξεχώριζε αυτή που γινόταν στη Βοιωτία και τις Πλαταιές εξαιτίας και του μεγάλου μήκους του δρόμου και του γεγονότος ότι οι αθλητές έπαιρναν μέρος με πλήρη πολεμική εξάρτηση που τους κάλυπτε ολόκληρους, όπως ακριβώς αν πήγαιναν για πόλεμο. Ξεχώριζε επίσης επειδή είχε καθιερωθεί για το λαμπρό κατόρθωμα των Μηδικών και την είχαν θεσπίσει Έλληνες για τη νίκη τους εναντίον των βαρβάρων και επιπλέον εξαιτίας του κανονισμού που έπρεπε να ακολουθούν οι αθλητές, όπως αυτός είχε οριστεί από τους Πλαταιείς. ΄Οποιος δηλαδή είχε ανακηρυχτεί κάποτε νικητής, αν αποφάσιζε να αγωνιστεί ξανά, έπρεπε να ορίσει ανθρώπους που θα εγγυούνταν με τη ζωή τους, διότι σε περίπτωση ήττας του το τίμημα ήταν θάνατος».

Επειδή η απόσταση των δύο σταδίων είναι μικρή, ο οπλίτης δρόμος είναι αγών ταχύτητος και η τεχνική του πρέπει να είναι όπως του δρόμου ταχύτητος. Δηλαδή ανοιχτός διασκελισμός, τρέξιμο με αρχικό πάτημα στις μύτες των ποδιών ζωηρή κίνηση του αριστερού χεριού όσο επιτρέπει το βάρος της ασπίδος.

Κανονισμοί των αρχαίων αγωνισμάτων δρόμων

<Οπλιτοδρόμος τη στιγμή της εκκίνησης. Αττικός αμφορέας του 5ου π.Χ. αιώνα. Μουσείο του Λούβρου G.214.

1. Άφεση (Εκκίνηση)
Η Βαλβίς: Στο στάδιο της Ολυμπίας στο σημείο εκκινήσεως των αθλητών δρόμων υπάρχει μια σειρά από μακρόστενες πέτρινες πλάκες που έχουν σε όλο το μήκος τους δύο συνεχείς παράλληλες εγκοπές με απόσταση μεταξύ των εγκοπών 18 εκατοστά του μέτρου. Στις εγκοπές αυτές τοποθετούσαν οι δρομείς τα δάκτυλά των ποδιών τους. Κατά το μήκος της βαλβίδος υπάρχουν υποδοχές (οπές) κάθε 1,25 μέτρα για την τοποθέτηση ορθίων πασσάλων, έτσι ώστε να δημιουργούνται είκοσι θέσεις για αντίστοιχους δρομείς. Το σημείο εκκίνησης λέγεται βαλβίς ή «ύσπληγξ». Στα άλλα στάδια οι βαλβίδες ήταν ίσως ξύλινες.

Η θέση του κάθε αθλητή στη βαλβίδα ορίζονταν με κλήρο, και με την πρόσκληση του κήρυκα οι δρομείς λάμβαναν τις θέσεις τους ως εξής: Τα δάκτυλα των πελμάτων τοποθετούνταν στις δύο παράλληλες εγκοπές. Το εμπρόσθιο πόδι λυγισμένο με ανασηκωμένη τη φτέρνα και το οπίσθιο πόδι τεντωμένο πατά με ολόκληρο το πέλμα. Το σώμα ελαφρά γυρτό προς τα εμπρός με τα δύο χέρια του αθλητή σε πρόταση και το κεφάλι όρθιο κοιτώντας εμπρός. Εκείνη τη στιγμή ο οπλιτοδρόμος ένιωθε τελείως μόνος κάτω από το κλειστό κράνος.

Μόλις όλοι οι δρομείς λάμβαναν τις θέσεις τους, ο αφέτης έδινε το παράγγελμα εκκίνησης. Το παράγγελμα αυτό δεν είναι γνωστό πώς ακριβώς δινόταν. Πιθανολογείται σάλπισμα ή φωνή αλλά και ίσως και απότομη άφεση ενός τεντωμένου σκοινιού. Εάν οι δρομείς δεν ξεκινούσαν συγχρόνως όλοι επαναλαμβανόταν η εκκίνηση και όποιος ξεκινούσε πριν δοθεί το παράγγελμα ετιμωρείτο, πιθανώς με ραβδισμό.

2. Στροφές.
Στους αγώνες δρόμου που η απόστασή τους ήταν μεγαλύτερη από το μήκος του σταδίου της Ολυμπίας (192,27 μ.), δηλαδή στο δίαυλο, στο δόλιχο και στον οπλίτη δρόμο, οι δρομείς όταν έφταναν στην απέναντι από τη βαλβίδα πλευρά, τον καμπτήρα, έκαναν επί τόπου στροφή γύρω από ένα κίονα ή πάσσαλο τη «νύσσα» και επέστρεφαν προς το σημείο της εκκίνησης, της βαλβίδας, από τον ίδιο διάδρομο. Εάν ο δρόμος ήταν μεγαλύτερος των δύο σταδίων, όπως ο δόλιχος (7 έως 24 στάδια),ή ο οπλίτης δρόμος (2 έως 4 στάδια), τότε ο αθλητής έκανε στροφή στον πάσσαλο της βαλβίδας και συνέχιζε στο διάδρομο του και ούτω καθεξής.

Η εκδοχή αυτή είναι η επικρατέστερη, διότι έτσι αποφεύγονταν οι συγκρούσεις των αθλητών στον καμπτήρα, και όλοι οι δρομείς έτρεχαν την ίδια ακριβώς απόσταση. Και η τέλεια οργάνωση και τάξη με την οποία διεξήγοντο οι αγώνες στην Ολυμπία, μας οδηγεί σ’ αυτό το συμπέρασμα. Στη Νεμέα κατά την αναβίωση του 2008 όμως δοκιμάστηκε η υποχρεωτική ταχεία στροφή από αριστερά με καλά αποτελέσματα. Ο οπλιτοδρόμος χρησιμοποιούσε δηλαδή δύο διαδρόμους για να ολοκληρώσει τη διαδρομή. Αυτό χρήζει περισσότερης έρευνας και μελέτης.

Ο Μαραθωνοδρόμος. Φειδιπίδης, Ευκλής, ή μήπως Θέρσιππος ο Ερχιεύς;
Θα ήταν ασυγχώρητο να μή γίνει έστω συμβολική αναφορά σ’ αυτό τον Αθηναίο δρομέα, που αν και δεν ήταν ‘Ολύμπιος’ έγινε η αιτία να καθιερωθεί ο μαραθώνιος δρόμος στις σημερινές Ολυμπιάδες. Είναι λυπηρό το ότι η χώρα μας δεν τον τίμησε όσο πρέπει με κάποιο άγαλμα αλλ’ αντίθετα ενέκρινε ‘υδάτινες’ εγκαταστάσεις στον ιερό χώρο της εκκίνησης του.

Όπως μας πληροφορεί ο Ηρόδοτος οι Αθηναίοι αποφάσισαν να στείλουν το άγγελμα της νίκης στο άστυ για να εμψυχωθεί ο πληθυσμός και να σιωπήσουν οι ηττοπαθείς. Ο αγγελιαφόρος που επελέγει – ίσως μέλος της φρατρίας των κηρύκων – έπρεπε να διανύσει τα 42 χιλιόμετρα της απόστασης φέροντας τουλάχιστον της ασπίδα του αν όχι άλλο οπλισμό. Ο άνδρας αυτός είχε πολεμήσει για δύο τουλάχιστον ώρες σε μία βίαιη σύγκρουση σώμα με σώμα και είχε υποστεί τη ζέστη της ημέρας φέροντας το θώρακά του.

Αδιαμαρτύρητα σήκωσε το επτάκιλο «αργολικό όπλο» και άρχισε ένα αγώνα αντοχής ενάντια στον εαυτό του και τον χρόνο. Ούτε μπορούμε να φανταστούμε το μαρτύριο και την αγωνία του. Έφτασε στο Άστυ, ανέκραξε «ΝΕΝΙΚΗΚΑΜΕΝ!» και πέρασε στην αθανασία πεθαίνοντας από εξάντληση.
Ο άνθρωπος που ίσως βρέθηκε πιο κοντά σε αυτό τον άθλο ήταν ένας άσημος «νερουλάς» που τον έλεγαν Σπυρίδωνα Λούη και έτρεξε την ίδια χωμάτινη διαδρομή δοξάζοντας την Ελλάδα στους Ολυμπιακούς του1896.