νήπιοι· ἐκ γάρ σφεων φρένας εἵλετο Παλλὰς Ἀθήνη.
Ἕκτορι μὲν γὰρ ἐπῄνησαν κακὰ μητιόωντι,
Πουλυδάμαντι δ᾽ ἄρ᾽ οὔ τις, ὃς ἐσθλὴν φράζετο βουλήν.
δόρπον ἔπειθ᾽ εἵλοντο κατὰ στρατόν· αὐτὰρ Ἀχαιοὶ
315 παννύχιοι Πάτροκλον ἀνεστενάχοντο γοῶντες,
τοῖσι δὲ Πηλεΐδης ἁδινοῦ ἐξῆρχε γόοιο,
χεῖρας ἐπ᾽ ἀνδροφόνους θέμενος στήθεσσιν ἑταίρου,
πυκνὰ μάλα στενάχων ὥς τε λὶς ἠϋγένειος,
ᾧ ῥά θ᾽ ὑπὸ σκύμνους ἐλαφηβόλος ἁρπάσῃ ἀνὴρ
320 ὕλης ἐκ πυκινῆς· ὁ δέ τ᾽ ἄχνυται ὕστερος ἐλθών,
πολλὰ δέ τ᾽ ἄγκε᾽ ἐπῆλθε μετ᾽ ἀνέρος ἴχνι᾽ ἐρευνῶν,
εἴ ποθεν ἐξεύροι· μάλα γὰρ δριμὺς χόλος αἱρεῖ·
ὣς ὁ βαρὺ στενάχων μετεφώνεε Μυρμιδόνεσσιν·
«ὢ πόποι, ἦ ῥ᾽ ἅλιον ἔπος ἔκβαλον ἤματι κείνῳ
325 θαρσύνων ἥρωα Μενοίτιον ἐν μεγάροισι·
φῆν δέ οἱ εἰς Ὀπόεντα περικλυτὸν υἱὸν ἀπάξειν
Ἴλιον ἐκπέρσαντα, λαχόντα τε ληΐδος αἶσαν.
ἀλλ᾽ οὐ Ζεὺς ἄνδρεσσι νοήματα πάντα τελευτᾷ·
ἄμφω γὰρ πέπρωται ὁμοίην γαῖαν ἐρεῦσαι
330 αὐτοῦ ἐνὶ Τροίῃ, ἐπεὶ οὐδ᾽ ἐμὲ νοστήσαντα
δέξεται ἐν μεγάροισι γέρων ἱππηλάτα Πηλεὺς
οὐδὲ Θέτις μήτηρ, ἀλλ᾽ αὐτοῦ γαῖα καθέξει.
νῦν δ᾽ ἐπεὶ οὖν, Πάτροκλε, σεῦ ὕστερος εἶμ᾽ ὑπὸ γαῖαν,
οὔ σε πρὶν κτεριῶ, πρίν γ᾽ Ἕκτορος ἐνθάδ᾽ ἐνεῖκαι
335 τεύχεα καὶ κεφαλήν, μεγαθύμου σοῖο φονῆος·
δώδεκα δὲ προπάροιθε πυρῆς ἀποδειροτομήσω
Τρώων ἀγλαὰ τέκνα, σέθεν κταμένοιο χολωθείς.
τόφρα δέ μοι παρὰ νηυσὶ κορωνίσι κείσεαι αὔτως,
ἀμφὶ δὲ σὲ Τρῳαὶ καὶ Δαρδανίδες βαθύκολποι
340 κλαύσονται νύκτας τε καὶ ἤματα δάκρυ χέουσαι,
τὰς αὐτοὶ καμόμεσθα βίηφί τε δουρί τε μακρῷ,
πιείρας πέρθοντε πόλεις μερόπων ἀνθρώπων.»
Ὣς εἰπὼν ἑτάροισιν ἐκέκλετο δῖος Ἀχιλλεὺς
ἀμφὶ πυρὶ στῆσαι τρίποδα μέγαν, ὄφρα τάχιστα
345 Πάτροκλον λούσειαν ἄπο βρότον αἱματόεντα.
οἱ δὲ λοετροχόον τρίποδ᾽ ἵστασαν ἐν πυρὶ κηλέῳ,
ἐν δ᾽ ἄρ᾽ ὕδωρ ἔχεαν, ὑπὸ δὲ ξύλα δαῖον ἑλόντες.
γάστρην μὲν τρίποδος πῦρ ἄμφεπε, θέρμετο δ᾽ ὕδωρ·
αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ ζέσσεν ὕδωρ ἐνὶ ἤνοπι χαλκῷ,
350 καὶ τότε δὴ λοῦσάν τε καὶ ἤλειψαν λίπ᾽ ἐλαίῳ,
ἐν δ᾽ ὠτειλὰς πλῆσαν ἀλείφατος ἐννεώροιο·
ἐν λεχέεσσι δὲ θέντες ἑανῷ λιτὶ κάλυψαν
ἐς πόδας ἐκ κεφαλῆς, καθύπερθε δὲ φάρεϊ λευκῷ.
παννύχιοι μὲν ἔπειτα πόδας ταχὺν ἀμφ᾽ Ἀχιλῆα
355 Μυρμιδόνες Πάτροκλον ἀνεστενάχοντο γοῶντες·
Ζεὺς δ᾽ Ἥρην προσέειπε κασιγνήτην ἄλοχόν τε·
«ἔπρηξας καὶ ἔπειτα, βοῶπις πότνια Ἥρη,
ἀνστήσασ᾽ Ἀχιλῆα πόδας ταχύν· ἦ ῥά νυ σεῖο
ἐξ αὐτῆς ἐγένοντο κάρη κομόωντες Ἀχαιοί.»
360 Τὸν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα βοῶπις πότνια Ἥρη·
«αἰνότατε Κρονίδη, ποῖον τὸν μῦθον ἔειπες.
καὶ μὲν δή πού τις μέλλει βροτὸς ἀνδρὶ τελέσσαι,
ὅς περ θνητός τ᾽ ἐστὶ καὶ οὐ τόσα μήδεα οἶδε·
πῶς δὴ ἔγωγ᾽, ἥ φημι θεάων ἔμμεν ἀρίστη,
365 ἀμφότερον, γενεῇ τε καὶ οὕνεκα σὴ παράκοιτις
κέκλημαι, σὺ δὲ πᾶσι μετ᾽ ἀθανάτοισιν ἀνάσσεις,
οὐκ ὄφελον Τρώεσσι κοτεσσαμένη κακὰ ῥάψαι;»
Ὣς οἱ μὲν τοιαῦτα πρὸς ἀλλήλους ἀγόρευον·
Ἡφαίστου δ᾽ ἵκανε δόμον Θέτις ἀργυρόπεζα
370 ἄφθιτον ἀστερόεντα, μεταπρεπέ᾽ ἀθανάτοισι,
χάλκεον, ὅν ῥ᾽ αὐτὸς ποιήσατο κυλλοποδίων.
τὸν δ᾽ εὗρ᾽ ἱδρώοντα ἑλισσόμενον περὶ φύσας
σπεύδοντα· τρίποδας γὰρ ἐείκοσι πάντας ἔτευχεν
ἑστάμεναι περὶ τοῖχον ἐϋσταθέος μεγάροιο,
375 χρύσεα δέ σφ᾽ ὑπὸ κύκλα ἑκάστῳ πυθμένι θῆκεν,
ὄφρα οἱ αὐτόματοι θεῖον δυσαίατ᾽ ἀγῶνα
ἠδ᾽ αὖτις πρὸς δῶμα νεοίατο, θαῦμα ἰδέσθαι.
οἱ δ᾽ ἤτοι τόσσον μὲν ἔχον τέλος, οὔατα δ᾽ οὔ πω
δαιδάλεα προσέκειτο· τά ῥ᾽ ἤρτυε, κόπτε δὲ δεσμούς.
380 ὄφρ᾽ ὅ γε ταῦτα πονεῖτο ἰδυίῃσι πραπίδεσσι,
τόφρα οἱ ἐγγύθεν ἦλθε θεὰ Θέτις ἀργυρόπεζα.
τὴν δὲ ἴδε προμολοῦσα Χάρις λιπαροκρήδεμνος
καλή, τὴν ὤπυιε περικλυτὸς ἀμφιγυήεις·
ἔν τ᾽ ἄρα οἱ φῦ χειρὶ ἔπος τ᾽ ἔφατ᾽ ἔκ τ᾽ ὀνόμαζε·
385 «τίπτε, Θέτι τανύπεπλε, ἱκάνεις ἡμέτερον δῶ
αἰδοίη τε φίλη τε; πάρος γε μὲν οὔ τι θαμίζεις.
ἀλλ᾽ ἕπεο προτέρω, ἵνα τοι πὰρ ξείνια θείω.»
***
310 Και οι Τρώες όλοι αλάλαξαν στου Έκτορος τους λόγους,μωροί, καθώς η Αθηνά εσκότισε τον νουν τους.
Κι επαίνεσαν του Έκτορος την σκέψιν ολεθρίαν·
κανείς δεν δέχθη την χρυσήν του Πολυδάμα γνώμην.
Κι εδείπνησαν εις τον στρατόν· όλην την νύκτα ωστόσο
315 οι Αχαιοί τον Πάτροκλον πικρομοιρολογούσαν.
Και ο Πηλείδης άρχιζε το κλάμα και είχ᾽ επάνω
στα στήθη του συντρόφου του τ᾽ ανθρωποφόνα χέρια,
κι εσυχνοστέναζε βαριά, σαν λεόντισσα μητέρα,
αν απ᾽ τον λόγγον κυνηγός τής πήρε τα μικρά της·
320 απελπισμένη που ήλθε αργά γυρίζει όλα τα δάση
εις όλες τρέχει τες ερμιές τα χνάρια του ερευνώντας,
ίσως τον έβρει, ότι θυμός δριμύς την κατακαίει.
Κι έλεγε μ᾽ αναστεναγμούς: «Μάταιον, οϊμένα, λόγον
έβγαλ᾽ από τα χείλη μου εκείνην την ημέρα,
325 τον ήρωα Μενοίτιον ενώ παρηγορούσα,
που στον Οπούντα τον υιόν θενά τον ξαναφέρω
λαμπρόν της Τροίας πορθητήν με μέρος των λαφύρων.
Όσα στοχάζονται οι θνητοί δεν τα τελειώνει ο Δίας·
να βάψουμε την ίδιαν γην έχει διορίσ᾽ η μοίρα,
330 εδώ στην Τροίαν συ κι εγώ, ότι ούδ᾽ εμένα ο γέρος
Πηλεύς στο σπίτι θα δεχθεί και η Θέτις η μητέρα,
αλλά εμένα τούτ᾽ η γη στα σπλάχνα της θα μ᾽ έχει.
Τώρ᾽ αφού, Πάτροκλε, στην γην θενά ᾽μπω υστερινός σου,
δε θα σε θάψω πριν εδώ του Έκτορος να φέρω
335 την κεφαλήν και τ᾽ άρματα, που σ᾽ έσφαξε, ω γενναίε·
και από χολήν του φόνου σου θα σου αποκεφαλίσω
δώδεκα εμπρός εις την πυράν τέκνα λαμπρά των Τρώων.
Ωστόσο θα μου κείτεσαι, ως είσ᾽ εδώ στα πλοία,
και γύρω σου οι βαθύκολπες Τρωές και Δαρδανίδες
340 ημέρα νύκτ᾽ αστάλακτο δάκρυ για σε θα χύνουν,
αυτές, οπού η ανδρεία μας και το μακρύ κοντάρι
επήρε όταν πατούσαμε τες πλούσιες πολιτείες».
Είπε και των συντρόφων του ο θείος Αχιλλέας
στην φλόγα μέγαν τρίποδα παράγγειλε να στήσουν,
345 να λούσουν απ᾽ τα αίματα το σώμα του Πατρόκλου·
και αυτοί λουτρικόν τρίποδα εις την φωτιάν εστήσαν,
έχυσαν μέσα το νερό και ξύλα κάτω εκαίαν
και ζών᾽ η φλόγα την κοιλιά και το νερό θερμαίνει.
Και άμα το είδαν πόβραζε στο χάλκωμα που λάμπει,
350 τον έλουσαν, τον έχρισαν με σταλαγμένο λάδι,
με αλοιφήν εννιάχρονην γεμίσαν τες πληγές του,
πατόκορφα τον σκέπασαν στην κλίνην που τον θέσαν
κι ένα σινδόνι και λευκό σάβανο επάνω απλώσαν.
Και ολονυκτίς ολόγυρα στον θείον Αχιλλέα
355 οι Μυρμιδόνες με οδυρμούς τον Πάτροκλον εκλαίαν.
Τότ᾽ είπε ο Ζευς στην σύντροφον και αδελφήν του Ήραν:
«Ιδού, που το κατόρθωσες, ω Ήρα, να σηκώσεις
τον Αχιλλέα στ᾽ άρματα· απ᾽ τα δικά σου σπλάχνα
οι κομοφόροι Αχαιοί τωόντι εγεννηθήκαν».
360 Τότε σ᾽ αυτόν απάντησεν η Ήρα η σεβασμία:
«Ποιον λόγον τώρα επρόφερες, ω τρομερέ Κρονίδη;
Άνθρωπος σ᾽ άνθρωπον μπορεί να κάμει τον σκοπόν του,
που είναι θνητός και ωσάν εμείς σοφίσματα δεν ξεύρει·
κι εγώ που είμαι των θεών η πρώτη κι από γένος
365 και διότι μ᾽ έχεις σύγκλινην εσύ, των αθανάτων
όλων ο μόνος βασιλεύς, δεν έπρεπε στους Τρώας,
που την χολήν μου εκίνησαν, τον όλεθρον να πλέξω; »
Ωστόσο η Θέτις έφθανε στο δώμα του Ηφαίστου
άφθαρτο, χάλκινο, λαμπρό σαν κατάστρος αιθέρας,
370 εξαίσιο μες στα δώματα των αθανάτων όλα,
που ο ζαβοσκέλης ο θεός ο ίδιος είχε κάμει·
τον ήβρε που ίδρωνε με βια τριγύρω στα φυσούνια·
ότ᾽ είκοσι όλους τρίποδες τότ᾽ εφιλοτεχνούσε,
τοίχον μεγάρου στερεού τριγύρω να στολίσουν.
375 Κύκλους προσάρμοσε χρυσούς στον κάθε ποδοστάτην
όπως στην θείαν σύνοδον κυλήσουν μοναχοί τους
και θαύμα να τα δει κανείς, στο δώμα να γυρίσουν.
Έτοιμοι ήσαν, έλειπαν μόνον τ᾽ αυτιά τα ωραία·
τα ᾽φτιανε τότε κι έκοφτε καρφιά να τα προσδέσει.
380 Κι ενώ κείνος εργάζονταν με την σοφήν του τέχνην
έφθασεν η ασημόποδη θεά στο δώμα η Θέτις.
Την είδε η λαμπρομάντιλη, ως προχωρούσε, η Χάρις,
καλή θεά, που ο δοξαστός νυμφεύθη ζαβοπόδης.
Το χέρι ευθύς της έπιασε: «Σεπτή και αγαπημένη
385 Θέτι, μακρόπεπλη θεά» της είπε «πώς μας ήλθες;
Και ως τώρα εδώ δεν σ᾽ είδαμε καθόλου να συχνάζεις·
μαζί μου εδώ προχώρησε να σε φιλοξενήσω».
