Κάποια ημέρα στον Θεϊκό Όλυμπο καθώς ο Δίας καθόταν στον θρόνο του, σκέφτηκε πως ίσως θα ήταν καλή ιδέα να έλθει σε άμεση επαφή με τους ανθρώπους για να τους γνωρίσει καλύτερα. Ήθελε να ακούσει την γνώμη τους για τους Θεούς του Ολύμπου, αλλά και να εξακριβώσει το πόσο ειλικρινείς και πιστοί ήταν οι θνητοί. Έτσι αποφάσισε να επισκεφθεί τις πολιτείες των ανθρώπων. Ως συνοδό του επέλεξε τον αγγελιοφόρο τον Θεών τον γοργοπόδαρο Ερμή, ο οποίος γνώριζε τους τρόπους των ανθρώπων. Ο Ερμής πρότεινε στον Δία να μην παρουσιαστούν στους θνητούς με την πραγματική τους ταυτότητα, καθώς τότε οι θνητοί δεν θα ήταν ειλικρινείς εφόσον θα φοβόντουσαν την δύναμη των Θεών. Είπε λοιπόν στο Δία ότι θα ήταν καλύτερα να μεταμορφωθούν σε κοινούς θνητούς, ώστε να κινούνται με άνεση μέσα στα πλήθη, και να αποσπούν τις πληροφορίες που ήθελαν με ευκολία. Ο Δίας βρήκε εξαιρετική την ιδέα του Ερμή, και έτσι οι δύο θεοί μεταμορφώθηκαν σε δύο απλούς θνητούς, και άρχισαν να τριγυρνούν σε μικρές και μεγάλες πολιτείες, σε φτωχικά και πλούσια μέρη, ρωτώντας και διαπιστώνοντας την ευσέβεια και τους τρόπους των ανθρώπων. Κάποια στιγμή έφτασαν στην Φρυγία, στη βορειοδυτική Μικρά Ασία. Εκεί όμως οι άνθρωποι ήταν αλαζόνες καχύποπτοι και αφιλόξενοι, κάτι που εξόργισε τον Δία. Μετά από πολλές περιπλανήσεις στην περιοχή έφθασαν στο βάθος μίας λαγκάδας δίπλα σε ένα ποτάμι όπου υπήρχε ένα φτωχόσπιτο. Εκεί κατοικούσε ένα αγαπημένο ζευγάρι, ο Φιλήμων και η Βαυκίς. Το σπίτι τους ήταν τόσο χαμηλό, όσο να χωράει τον έρωτα των δύο ενοίκων του, και τόσο φτωχικό και άμεμπτο, που ήταν αντάξιο μίας Θεϊκής επίσκεψης. Διότι των Θεών οι συνήθειες καθώς λένε, είναι στην φτώχεια να συχνάζουν, και από αυτή πρώτα να ξεκινούν.
Ήταν παραμονή της εορτής του Κάρνειου Απόλλωνα, το ηλικιωμένο ζευγάρι δεν περίμενε κανέναν να μοιραστεί την γιορτινή χαρά καθώς οι συντοπίτες τους δεν τους επισκέπτονταν επειδή ήταν γέροι και φτωχοί, παρόλα αυτά φόρεσαν τα καλά τους ρούχα, και μοιράσθηκαν τα λίγα αγαθά που είχαν, καθώς οι ημέρες αυτές ήταν για αυτούς πιο πολύ γιορτή αγάπης, και λιγότερο πληθώρας αγαθών... !
Ξαφνικά χτύπησε η πόρτα και στο κατώφλι εμφανίστηκαν δύο ρακένδυτοι ζητιάνοι, με παράστημα όμως αρχοντικό, και με τρόπους που πρόδιδαν ευγένεια καταγωγής. «Δεν έχουμε που να περάσουμε την νύχτα», είπε ο ένας από τους δύο ξένους.«Όπου και να χτυπήσαμε στην πόλη κανείς δεν μας φιλοξένησε, τιμώντας τον ξένιο Δία. Δεχτείτε μας, δεν έχουμε που να περάσουμε την νύχτα μας» .«Περάστε σαν στο σπίτι σας», είπαν με μία φωνή τα δύο γεροντάκια. «Χαρά μας να σας φιλοξενήσουμε, ελπίζουμε να καταδεχτείτε να μοιραστείτε μαζί μας το φτωχικό μας δείπνο».
Οι δύο κουρελήδες ξένοι οι οποίοι ήταν στην πραγματικότητα ο Ξένιος Δίας και ο Ψυχοπομπός Ερμής, πέρασαν το βράδυ τους με το φιλόξενο ζευγάρι. Οι καλόκαρδοι οικοδεσπότες Φιλήμων και Βαυκίς, πρόσχαροι και καλοσυνάτοι, κουβέντιαζαν χαμογελαστά στους ασυνήθιστους ξένους, ευχαριστώντας τους για την συντροφιά τους. Είχαν λίγο ψωμί και τυρί, έτσι το φιλόξενο ζευγάρι, αργομασούσε τρώγοντας πολύ μικρές ποσότητες, έτσι ώστε να φάνε περισσότερο οι επισκέπτες τους. Το ίδιο συνέβαινε και με το κρασί.
Παρόλο όμως που ο Φιλήμονας γέμιζε συνέχεια τα ποτήρια με το λιγοστό ΚΡΑΣΙ αυτό δεν τελείωνε, κάτι που τον έβαλε σε υποψίες.... Μόλις έγινε αυτό οι ξένοι άρχισαν να λαμποκοπούν, φωτοστέφανα σκέπασαν τα κεφάλια τους και ένα εκτυφλωτικό φως κάλυψε το μικρό δωμάτιο. Ο Φιλήμων και η Βαυκίς έπεσαν αμέσως στο έδαφος μόλις κατάλαβαν ποίοι Θεοί είχαν εμφανιστεί μπροστά τους.. !!!
«Οι συμπολίτες σας θα ανταμειφθούν για την ύβρη που διέπραξαν», είπε ο Δίας, και έδειξε την ασεβή πόλη, με το δάχτυλο του φανερώνοντας την οργή του. Μάταια ο Φιλήμων και η Βαυκίς παρακαλούσαν να συγχωρέσει ο Δίας την συμπεριφορά των συμπολιτών τους καθώς δεν είχαν μετρήσει ποτέ την κακία που τους είχαν δείξει. Ο Δίας αμετάπειστος όμως με την συμπεριφορά των κατοίκων της Φρυγίας ζήτησε από τους έντρομους γέροντες να τον ακολουθήσουν, και όταν έφθασαν στην κορυφή ενός υψώματος ο Δίας προξένησε έναν τρομακτικό κατακλυσμό. Τα πάντα σκεπάστηκαν από νερό εκτός από το φτωχικό σπιτάκι που τον φιλοξένησε το οποίο μετατράπηκε μπροστά στα μάτια τους σε έναν περίλαμπρο ναό. Ο Δίας τους έκανε ζωντανό παράδειγμα της ευσέβειας, ορίζοντας τον Φιλήμωνα και την Βαυκίδα ως τους πρώτους θεράποντες ιερείς του ναού, για να δέχονται τους ευσεβείς προσκυνητές.
Στην συνέχεια ο Ζευς ζήτησε από την Βαυκίδα και τον Φιλήμονα να του πουν ποια επιθυμία θα ήθελαν να τους πραγματοποιήσει. Οι δύο σύζυγοι επιβεβαιώνοντας την ειλικρινή αγάπη τους, ζήτησαν να ζήσουν για το υπόλοιπο της ζωής τους μαζί, αλλά και να πεθάνουν μαζί. Ο Δίας τους διαβεβαίωσε πως η επιθυμία τους θα γίνει πραγματικότητα και μαζί με τον Ερμή επέστρεψαν στον χιονισμένο Όλυμπο.
Η Βαυκίς με τον Φιλήμονα έζησαν από τότε αρκετά χρόνια ακόμα, πάντοτε μαζί και αγαπημένοι. Ο έρωτάς τους έμεινε παροιμιώδης και έγινε υπόδειγμα για τους άλλους ανθρώπους. Κάποια μέρα μετά από χρόνια, πολύ γέροι πια καθώς κάθονταν στα σκαλιά του άλλοτε φτωχικού τους σπιτιού και έβλεπαν την λίμνη, που άλλοτε ήταν η πόλη και πλημμύρισε ο Δίας, άρχισαν να «σβήνουν» να χάνονται, ενώ ταυτόχρονα τα πόδια τους άρχισαν να γίνονται ρίζες, τα χέρια τους κλαριά, έως ότου ο Φιλήμονας μεταμορφώθηκε σε δρυ, η δε Βαυκίς σε φλαμουριά (φιλύρα) . Έτσι, ο μύθος των δύο συζύγων έγινε το αιώνιο σύμβολο της ανιδιοτελούς αγάπηςΣε ένα δεύτερο επίπεδο ο μύθος περιέχει ακόμα περισσότερους όμως συμβολισμούς, τους οποίους θα προσπαθήσω να εντοπίσω. Θα ήθελα να τονίσω εκ νέου πως μία τέτοια προσπάθεια αποτελεί ένα εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα και πως δεν διεκδικώ την μοναδικότητα ή την ορθότητα της ερμηνείας, καθώς αυτή αφορά μία υποκειμενική ερμηνεία βάση της προσωπικής μου αντίληψης και γνώσης.
Το ότι βέβαια οι μύθοι σε ένα ανώτερο πνευματικά στάδιο, σε αντίθεση με το παρά-μυθι, έκρυβαν μέσα τους μία δομημένη συγκαλυμμένη αλήθεια τόσο για τον άνθρωπο όσο και για τον κόσμο, αναγνωρίζεται τόσο από τους ίδιους τους αρχαίους φιλοσόφους όσο και από σύγχρονους μελετητές.
Ο νεοπλατωνιστής Σερήνος Σαλλούστιος αναφέρει για την χρησιμότητα των μυθων: «Αξίζει να εξετάσουμε, λοιπόν, γιατί οι παλαιοί εγκατέλειψαν τα δόγματα και χρησιμοποίησαν τους μύθους. Και το πρώτο όφελος που έχουμε από τους μύθους είναι ότι πρέπει να αναζητούμε να μην αφήνουμε το Νου μας να μένει αργός. Ότι οι μύθοι είναι Θεϊκοί φαίνεται από εκείνους που τους χρησιμοποίησαν. Τους μύθους χρησιμοποίησαν θεόληπτοι ποιητές, οι καλύτεροι των φιλοσόφων, όσοι θέσπισαν μυστήρια και οι ίδιοι οι Θεοί στους χρησμούς. Το γιατί όμως οι μύθοι είναι θεϊκοί πρέπει να το ερευνήσει η Φιλοσοφία. Επειδή κάθε όν χαίρεται με ό,τι είναι όμοιό του και αποστρέφεται τα ανόμοιά του, πρέπει και οι ιστορίες για τους Θεούς να είναι όμοιες με τους Θεούς, ώστε να γίνουν άξιες της θεϊκής ουσίας και να γίνουν οι Θεοί ευμενείς προς εκείνους που τις διηγούνται: τούτο θα επιτευχθεί μόνο με τους μύθους. Οι μύθοι παρουσιάζουν τους ίδιους και την αγαθότητα των Θεών -σύμφωνα πάντα με τον διαχωρισμό ανάμεσα στο ρητό και το άρρητο, το αφανές και το φανερό, το σαφές και το κρυφό. Εφόσον, όπως ακριβώς οι Θεοί έχουν κάνει κοινά για όλους τα αγαθά των αισθήσεων, τα αγαθά όμως της νόησης τα έχουν δώσει μόνο στους σοφούς, έτσι και οι μύθοι λένε σε όλους ότι υπάρχουν οι Θεοί, αλλά ποιοί είναι αυτοί και ποιές οι δυνάμεις τους το φανερώνουν μόνο σε εκείνους που μπορούν να το κατανοήσουν. Παρουσιάζουν επίσης και τις ενέργειες των Θεών. Διότι μπορούμε να ονομάσουμε και τον Κόσμο Μύθο, όπου σώματα και πράγματα είναι ορατά, αλλά ψυχές και νόες είναι κρυφοί. Επιπλέον, αν θέλεις να διδάξεις σε όλους την αλήθεια για τους Θεούς, από τη μια οι ανόητοι θα την περιφρονήσουν επειδή δεν είναι σε θέση να την κατανοήσουν, από την άλλη οι καλοί θα την βαρεθούν. Ενώ αν κρύψεις την αλήθεια με τους μύθους, αποτρέπεις την περιφρόνηση των ανοήτων και αναγκάζεις τους καλούς να ασκήσουν Φιλοσοφία. Γιατί όμως οι μύθοι μιλούν για μοιχεία, κλοπές και δέσμιους πατέρες και όλες τις άλλες ανοησίες; Μήπως είναι αυτό αξιοθαύμαστο, καθώς μέσω της φαινομενικής ανοησίας η Ψυχή αισθάνεται αμέσως ότι τα λόγια είναι προκαλύμματα και πιστεύει ότι η αλήθεια είναι ένα μυστήριο;».
Ο Μαϊμονίδης, Ιουδαίος θεολόγος και φιλόσοφος είπε σχετικά, με τις αλληγορίες και τα συγκεκαλυμμένα μηνύματα που κρύβουν τα αρχαία κείμενα: «Δεν πρέπει κανείς να ακούει ούτε να παίρνει κατά γράμμα ότι είναι γραμμένο στα βιβλία της δημιουργίας, ούτε να έχει ιδέες σαν κι αυτές που έχει το κοινό, αλλιώς οι αρχαίοι σοφοί μας δεν θα μας συμβούλευαν με τόση φροντίδα να κρύβουμε το νόημα τους και να μην σηκώνουμε καθόλου το αλληγορικό πέπλο που κρύβει τις αλήθειες που περιέχει. Όταν αυτό το έργο το παίρνεις κατά γράμμα σου δίνει τις πιο παράλογες και εκτός πραγματικότητας ιδέες για την θεότητα. Οποιοσδήποτε όμως ήθελε να μαντέψει την αληθινή έννοια, πρέπει να αποφύγει πολύ να την κοινολογήσει. Είναι ένα απόφθεγμα που μας το επαναλαμβάνουν όλοι οι σοφοί μας, προ παντός για τις βαθιές έννοιες που περιέχει το έργο των έξι ημερών. Είναι δυνατόν είτε μόνος του είτε με την βοήθεια των φώτων ενός άλλου κάποιος να φτάσει μέχρι να μαντέψει το νόημα. Τότε πρέπει να σιωπά ή και αν μιλήσει να μιλάει καλυμμένα, όπως κάνω εγώ, αφήνοντας τα υπόλοιπα να τα μαντέψουν σε εκείνους που μπορούν να με ακούσουν».
Για τον γνωστό Ελβετό ψυχολόγο Κάρλ Γιούνγκ, τα σύμβολα που χρησιμοποιήθηκαν στους μύθους είναι πανάρχαια και γεννήθηκαν σε εποχές που ο άνθρωπος δεν είχε αναπτύξει την λογική. Δεν κατασκευάζονταν παράγονταν αυτόματα από την ίδια την ψυχή. Ηταν προϊόν ανάμνησης της μακραίωνης εξέλιξης, μία αναπαράσταση του παγκόσμιου αρχέτυπου. Οι μύθοι χρησιμοποιούσαν αρχετυπικά σύμβολα και εικόνες των οποίων η καθορισμένη διάταξη επενεργούσε στο ασυνείδητο.
Στην ιστορία που εξετάζουμε πρωταγωνιστές είναι ένα Θεικό ζευγάρι ο Δίας και ο Ερμής, και ένα θνητό, ο Φιλήμων και η Βαυκίς. Έχουμε συνεπώς ως αρχικό σημείο αναφοράς τα τέσσερα στοιχεία της φύσης, το πύρ, τον αέρα, την Γη, το νερό.
Ο Δίας αντιπροσωπεύει το πυρ, την ζωοποιό εκείνη δύναμη στην οποία οφείλεται η δημιουργία και η συντήρηση του κόσμου, αλλά και σε ένα ανώτερο πεδίο τον Νου την Υπερσυνέιδηση. Ακριβώς λόγω της ζωοποιούς του αυτής δύναμης στην αρχαιότητα ονομαζόταν και Ζήνας (ο δίδων ζωή), επειδή οι άνθρωποι πιστεύαν πως εκείνος ήταν το αίτιο του ζην. Τον ονομάζαν επίσης, πατέρα για τη φροντίδα και την εύνοια που έδειχνε προς όλους τους ανθρώπους, αλλά και γιατί τον θεωρούσαν ως πρώτη αρχή του γένους των ανθρώπων, καθώς και ύπατο βασιλιά, από την αρχή της εξουσίας του, αλλά και Ευβουλέα και Πάνσοφο από τη σοφία που είχαν οι σωστές συμβουλές του.
Ο Ερμής αντιπροσωπεύει τον αέρα, που συμβολίζει το Θείο πνεύμα και την συμπαντική ψυχή. Ας μην ξεχνάμε πως ο Ερμής ήταν ψυχοπομπός που οδηγούσε τις ψυχές στον Άδη. Η ψυχή εισέρχεται στο σώμα με την πρώτη αναπνοή, το εγκαταλείπει δε με την τελευταία. Πνεύμα και ψυχή είναι οι ενεργειακές δυνάμεις που καθιστούν την ζωή συνειδητή.Η Βαυκίς αντιπροσωπεύει την Γη, την μήτρα της ζωής, την ύλη, την ύπαρξη στο γήινο στοιχείο. Σε Θεικό επίπεδο αντιπροσώπευε την Δήμητρα που προσωποποιούσε την γονιμοποιό ιδιότητα της Γαίας, η δε κόρη της Περσεφόνη εκφράζει την ζωοποιό δύναμη της φύσης.
Τέλος ο Φιλήμων αντιπροσωπεύει το νερό την πρωταρχική και ανεξάντλητη πηγή ενέργειας της φύσεως. Σε Θεικό επίπεδο αντιπροσώπευε τον Ποσειδώνα τον κυρίαρχο της Θάλλασας.
Το Θεϊκό δίδυμο Δίας και Ερμής η δημιουργική δηλαδή δύναμη και το Θεϊκό πνεύμα αποφασίζουν την κάθοδο στην Γη, στην ύλη δηλαδή.
Ο Δίας αντιπροσωπεύει το Θεϊκό πνεύμα την ανάγκη για τους αρχαίους Έλληνες, τον ένα πόλο της ύπαρξης που εκδηλώνεται με τη θέληση του δημιουργού, και κατευθύνει την εκδηλωμένη ζωή και την εξέλιξή της από τα πνευματικά πεδία στην ύλη, που αποτελεί τον άλλο πόλο της εκδήλωσης. «Νόμος είναι και η πειθαρχία στη θέληση του ενός. Ο δρόμος που ανεβαίνει κι ο δρόμος που κατεβαίνει είναι ένας κι ο ίδιος δρόμος», αναφέρει ο «σκοτεινός» Ηράκλειτος.
Η ενέργεια στο σύμπαν είναι ιεραρχημένη με βάση την σταδιακή διαβάθμιση του αόρατου προς το ορατό, του ΕΝΟΣ προς την πολλαπλότητα , του πνεύματος προς την ύλη. Με το Θεϊκό δώρο της Νόησης και της πνευματικότητας δίνεται η δυνατότητα στον άνθρωπο να αναπτύξει την συνειδητότητα του που είναι εκείνη η δύναμη που δίνει τη δυνατότητα να θέλει, να αποφασίζει και να σκέπτεται. Η Ύλη είναι το αποτέλεσμα που μπαίνει σε κίνηση από την Πνευματική Πνοή. Η Ζωή που μπορούμε να αντιληφθούμε είναι το αποτέλεσμα της ανάμειξης του πνεύματος και της ύλης. Συνδετικός κρίκος του πνεύματος και της ψυχής είναι μια ενδιάμεση δύναμη που ονομάζεται Κοσμική Ψυχή, που αντιπροσωπεύεται από τον Θεό Ερμή. Η κοσμική ψυχή εμπεριέχοντας όλες τις ιδιότητες του πνεύματος, τις μεταδίδει στην ύλη και έτσι της προσδίδει τις δυνατότητες για βελτίωση, εξέλιξη, και πρόοδο.
Για τον Πλωτίνο, η Ψυχή έχει τρεις υποστάσεις, ζει με τον Νου και διαμέσου του Νου ενώνεται με το Ένα. Το άλλο τμήμα της αυτό που κοιτάζει προς τον βυθό, είναι υπεύθυνο για τη δημιουργία των σωμάτων. Όμως και αυτό το τμήμα ποτέ δεν χάνει την επαφή του με τον Νου. Βρίσκεται ανάμεσα στον Νου και τις αισθήσεις.
Η ψυχή είναι η ενδιάμεση αιτία των αισθήσεων και ο εκπρόσωπος του Νου, η οποία έχει την δυνατότητα να υπερυψώνεται πάνω από την λογική, εφόσον προέρχεται από τον Νου και την Παγκόσμια Ψυχή, αλλά και γιατί ένα τμήμα της παραμένει πάντοτε στους κόλπους του Νου. Η ψυχή είναι η παραγωγική δύναμη του κόσμου, ενεργεί σε διαφορετικά επίπεδα και με διαφορετικούς τρόπους, παράγοντας έτσι διαδοχικά πυκνότερες εικόνες ή αντανακλάσεις του εαυτού της, εμψυχωμένες όμως με όλο και λιγότερη δύναμη. Το χαμηλότερο σημείο της εκδήλωσης της σχηματίζει τον κόσμο της ύλης και των σκιών της σπηλιάς του Πλάτωνα, όπου η δύναμη της συνείδησης είναι ανύπαρκτη, βυθισμένη στην αδράνεια και στον λήθαργο της ύλης. Στο χαμηλότερο επίπεδο της ζωής, οι ατομικές ψυχές έχουν έντονη την τάση της χωριστικότητας και της απομόνωσης.
Στον μύθο που ιχνηλατούμε είναι οι ασεβείς και αφιλόξενοι άνθρωποι της Φρυγίας που έχουν ξεχάσει τον Θεϊκό σπινθήρα που κρύβουν μέσα τους. «Θα φθάσει η ψυχή όχι σε κάτι άλλο αλλά στον εαυτό της, τα πάντα βρίσκονται μέσα μας», αναφέρει ο Πλωτίνος, σύμφωνα με τον οποίο, αυτή η χωριστικότητα, είναι το αμάρτημα της ανθρώπινης ψυχής, το οποίο και πληρώνει αφενός στον μεταθανάτιο Άδη και αφετέρου μετενσαρκωμένη σε σώματα που ταιριάζουν όσο το δυνατό καλύτερα στις ποιότητές της.
H απορροή των πνευματικών δυνάμεων από τη μία πρώτη αιτία, μέσω μιας διαδοχικής καθοδικής μετατροπής, καταλήγει στον σχηματισμό των φυσικών φαινομένων και του ανθρώπου. Aυτή δε η καθοδική διαφοροποίηση των δυνάμεων καθορίζει τον σκοπό της ζωής, που είναι η ατομική εμπειρία μέσω όλων των διαστάσεων του σύμπαντος. Παράλληλα η πορεία αυτή προδιαγράφει την κλίμακα που αναρριχάται η ατομικότητα ανάστροφα ώστε να επανέλθει στο ουράνιο λίκνο της απορροής της. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι Ορφικές πινακίδες: «Της γης παιδί είμαι και του έναστρου ουρανού αλλά το γένος μου είναι βεβαίως (μόνον) ουράνιο».
Πίσω από όλες τις εκδηλώσεις του αισθητού κόσμου υπάρχει μία πρωταρχική δύναμη ένας πόθος για επιστροφή στην κατάσταση ενότητας, στο όλον (ΕΝ ΤΟ ΠΑΝ), από εκεί από όπου όλα προήλθαν και θα καταλήξουν.
Πίσω από την πεπερασμένη ατομικότητα κρύβεται η πραγματικότητα της δημιουργίας, η οποία είναι το άπειρο, η συνέχεια, το άτμητο, το όλον. Εκεί όπου χάνεται το εμείς. Όπως αναφέρει ο Πλούταρχος : «Το βύθισμα εντός του «αιωνίου» είναι το τέλος της φιλοσοφίας, όπως ακριβώς το τέλος της θρησκείας είναι το βύθισμα εντός των μυστηρίων».
Σκοπός της εξέλιξης είναι η πορεία της συνειδητότητας μέσα από τα σχήματα και είδη διαφορετικής ζωής με σκοπό την εμπειρία και μοναδικό στόνο την κατάκτηση της πνευματικής συνειδητότητας.
Αυτό συνειδητότητα είναι η ικανότητα να αντιλαμβάνεται κάποιος τα φαινόμενα του πεδίου του, την σχέση τους με τις αιτίες που τα προκαλούν, δηλαδή την σχέση αιτίου και αιτιατού, και να δρα ανάλογα . Υπερ συνειδητότητα είναι η ικανότητα να αντιλαμβάνεται κάποιος φαινόμενα που ανήκουν σε ανώτερα παιδία, η βίωση του ΟΛΟΥ.
Οι κάτοικοι της Φυργίας αφιλόξενοι στις Θεϊκές δυνάμεις θα τιμωρηθούν, αντίθετα οι Φιλήμων και η Βαυκίς, εξατομικεύοντας μία από τις ισχυρότερες συμπαντικές δυνάμεις του έρωτα και της αγάπης, (για τις οποίες αναφορά έχω κάνει στο άρθρο Αφροδίτη, έρωτας και ψυχή) αλλά και της ταπεινότητας, μετέχουν του Θείου και τους φιλοξενούν στο σπίτι τους, που δέν είναι άλλο από το θνητό τους σώμα. Για αυτό τον λόγο και το σπίτι τους μετατρέπεται από τον Δία σε ναό.
Ο Πλάτωνας αναφέρει πως το σώμα είναι ο ναός της ψυχής, αλλά και στην Χριστιανική θεολογία ο Θεός έγινε άνθρωπος, για να κάνει τον άνθρωπο Θεό. Ο Θεός ενσαρκώθηκε για να θεωθεί ο άνθρωπος. Ο Θεός έγινε σάρκα, για να γίνει ο άνθρωπος πνευματοφόρος και πνευματοκίνητος. Ο Θεός, παίρνοντας την ανθρώπινη σάρκα, πρώτος την κάνει ναό της θεότητάς του. Ο ίδιος ο Κύριος το σώμα του το ονομάζει ναό (Ιω. 2, 19-22). Το «υμείς εστέ ναός Θεού ζώντος» βρίσκει την εφαρμογή του εν πρώτοις και κυριολεκτικά στον Θεάνθρωπο Χριστό, στο πρόσωπο του οποίου «κατοικεί παν πλήρωμα της θεότητος σωματικώς» (Κολ. 2, 9), Αδελφοί, υμείς έστε ναός Θεού ζώντος, καθώς είπεν ο Θεός ότι ενοικήσω εν αυτοίς και εμπεριπατήσω, και έσομαι αυτών Θεός, και αυτοί έσονται μοι λαός. Αδελφοί, εσείς είστε ναός του αληθινού Θεού, όπως ο ίδιος είπε: Θα κατοικήσω ανάμεσά τους και θα πορεύομαι μαζί τους. Θα είμαι Θεός τους, κι αυτοί θα είναι λαός μου.
Οι Φιλήμων και η Βαυκίς πιστοποιούν την Θεική καταγωγή του Διός και του Ερμή, δια μέσου του Θαύματος του κρασιού το οποίο δεν τελειώνει. Το κρασί αρχετυπικό σύμβολο συμβολίζει την μεταστοιχείωση. Σε ανθρώπινο επίπεδο συμβολίζει την διαδικασία της ανθρώπινης εξατομίκευσης, της αυτοπραγμάτωσης. Το κρασί ήταν το δώρο του Θεού Διόνυσου στους ανθρώπους.
Η λέξη «Διόνυσος» αποτελεί αναγραμματισμό του «Διός Νους». Μετέχοντας στον Θεϊκό Νου μπορεί να οδηγηθεί η ψυχή του ανθρώπου, στην Θέωση. Η μητέρα του Διόνυσου Σεμέλη ήταν θνητή, υποδυκνείοντας πως το θνητό γήινο σώμα μας είναι συνδεδεμένο και με το Θεϊκό στοιχείο. Είναι ο φύλακας της ψυχής που θα την φτάσει στη θέωση, στο πνεύμα, ώστε να εκφραστεί η δύναμη του Λόγου. Για αυτό και ο Διόνυσος επονομάζεται Ζαγρέας, δηλαδή κυνηγός, που «κυνηγάει» τις ψυχές και τις οδηγεί προς τη θέωση, παίζοντας έτσι το ρόλο του ως Λυτήριος ή Λυσεύς αλλά και ως Ελευθερωτής. Σε αντιδιαστολή με τον Ερμή, που εξασφαλίζει το πέρασμα στα αντίθετα ως Θεός οδηγός, ο Διόνυσος καταργεί τα σύνορα που υπάρχουν και αποδέχεται τα αντίθετα, τα ενσαρκώνει με αποτέλεσμα να καταργεί τους αυστηρούς διαχωρισμούς σε σχέση με τα υλικά και τα πνευματικά πεδία. Η παρουσία του σηματοδοτεί ένα είδος βαθύτατης θείας μέθης που είναι ταυτόσημο με την ένωση με τον Ανώτερο Εαυτό και την πόλωση προς τα πνευματικά επίπεδα. Είναι εκείνη η πνευματική παρουσία που μετουσιώνει την ύλη και εκφράζεται ως ζωτική δύναμη και ως μεστή χαρά για τη ζωή σε κάθε της έκφανση. Είναι εκείνη που οδηγεί στην αντίληψη της ζωή ως μιας εκστατικής περιπέτειας και ως ενός μαγικού ταξιδιού αυτογνωσίας και προσφοράς. Είναι η πνευματική αναγέννηση για την οποία μιλούν οι εσωτερικές παραδόσεις των λαών του κόσμου, εκείνη η δεύτερη γέννηση του Διονύσου κατά την οποία ο άνθρωπος πλέον αναγεννημένος ως θεός περιδιαβαίνει στη Γη απ’ άκρο σ’ άκρο μετουσιώνοντας τα πάντα με την ευλογία που σκορπά. Στην Χριστιανική θεολογία επίσης το κρασί αποτελεί «φάρμακον αθανασίας, αντίδοτον του μη αποθανείν αλλά ζην εν Χριστώ Ιησού δια παντός... Ο μεταλαμβάνων την θεία Ευχαριστία ενώνεται μυστικώς με τον ίδιο τον Ιησού Χριστό».
Σύμφωνα με τον Κάρλ Γιουνγκ η εξατομίκευση, μπορεί να επιτευχθεί με την αλχημιστική μετουσίωση της φύσης του ανθρώπου, που είναι η επίγνωση της ψυχής πως μόνο αν αποδεχτεί τις ταλαιπωρίες και τις δοκιμασίες, θα μεταμορφωθεί σε καθρέφτη, πάνω στον οποίο θα αντικατοπτριστούν οι Θεϊκές δυνάμεις του Εαυτού, δηλαδή ο Κοσμικός Αρχετυπικός Άνθρωπος. H αντίληψη της ενότητας των κόσμων, το σπάσιμο των φραγμάτων και των ορίων και η συνειδητοποίηση πως στην αφαίρεση και την ενότητα κρύβεται το μυστικό για την αποκάλυψη του Πνευματικού Σπινθήρα που ορίζει την ύπαρξή μας.
Ο Φιλήμων και η Βαυκίς οι ταπεινοί θνητοί αναγνωρίζουν τον Θεϊκό σπινθήρα εντός τους, διευρύνουν την συνείδηση τους, αναγνωρίζοντας την Θεική ατραπό που οδηγεί τον άνθρωπο πίσω στην πηγή του. Για αυτό τον λόγο ο Φιλήμων και η Βαυκίς γίνονται οι πρώτοι ιερείς, οι οποίοι όταν πεθαίνει η θνητή τους φύση, βγάζουν ρίζες γίνονται δέντρα, παραπέμποντας στο δέντρο της Ζωής και την επιστροφή του Θεϊκού τους τμήματος , στις ρίζες τους, που δεν είναι άλλες από το Όλον. Φυσικά δεν είναι τυχαίο πως ο Φιλήμων μεταμορφώνεται σε δρυ, καθώς ο Δρυς με την ικανότητα του να έλκει τον κεραυνό είναι το ιερό δέντρο του Διός.
Όσο περισσότερο πλαταίνουν τα σύνορα -κάθε είδους σύνορα- πλαταίνει και βαθαίνει συνάμα και η ανθρώπινη συνείδηση. Τι άλλο είναι η μύηση από μια διεύρυνση της συνείδησης; Καθώς η συνείδηση πλαταίνει, αγκαλιάζει όλο και περισσότερα κομμάτια της Δημιουργίας. Έτσι ξεπολώνεται από το γεωκεντρισμό, από τον ανθρωποκεντρισμό, από τον εγωκεντρισμό και αντιλαμβάνεται πως είναι ένα κομμάτι του κόσμου και όχι κάτι ανεξάρτητο από αυτόν.
Κατά τον ΄Εριχ Φρομ, η δυνατότητα αυτογνωσίας, η λογική και η φαντασία ξεχωρίζουν τον άνθρωπο από την υπόλοιπη φύση, χωρίς όμως να τον αποδεσμεύουν από τους νόμους της. Έτσι ο άνθρωπος γνωρίζει την τρομερή αν και επίπλαστη αντίφαση της ύπαρξής του. Δεν μπορεί να απαλλαγεί από το μυαλό του, αλλά ούτε και από το κορμί του, ώστε να ανήκει αποκλειστικά σε ένα από τα δύο. Αυτή η αντίφαση τον ωθεί συνέχεια σε μια προσπάθεια να αναζητά λύσεις στο δίλημμά του και έτσι προχωρά αδιάκοπα σε νέες φάσεις. Από φύση του είναι υποχρεωμένος να βαδίζει προς τα εμπρός, σε μια αέναη προσπάθεια να καταστήσει γνωστό το άγνωστο, να γεμίσει με απαντήσεις τους κενούς χώρους της γνώσης. Πρέπει να κάνει απολογισμό στον εαυτό του για τον εαυτό του και για το νόημα της ύπαρξής του. Ωθείται να ξεπεράσει τον εσωτερικό του διχασμό γεμάτος από μια επιθυμία για το απόλυτο, για ένα είδος αρμονίας που θα μπορεί να αποτινάξει επιτέλους την κατάρα που τον χώρισε από τη φύση, τους συνανθρώπους του και από τον ίδιο του τον εαυτό.
Tο ταξίδι αυτό της ανθρώπινης ψυχής περιγράφηκε συμβολικά από τον Ομηρο στην Oδύσσεια με τις περιπέτειες του Οδυσσεά. Εκεί περιγράφεται ο κύκλος της ανθρώπινης εμπειρίας μέσα στη φύση, στη διάρκεια του οποίου μετά από πολλές περιπέτειες και οδύνες, ο άνθρωπος κατορθώνει να θυμηθεί την πραγματική του πατρίδα, την πνευματική Iθάκη. Στη δική μας ιστορία, το ταξίδι δεν είναι τόσο μακρυνό, αλλά είναι τόσο δύσκολο που ελάχιστοι επιτυγχάνουν, καθώς αφορά ένα ταξίδι στα βάθη της υπάρξης μας, στο ιερότερο κομμάτι της ψυχής μας..
