Σαν πρότυπο βέβαια ήταν σε ευθεία αντίθεση με την λατρεία του Ωραίου της αρχαίας Ελληνικής τέχνης αλλά και τις προσλαμβάνουσες παραστάσεις του σύγχρονου ανθρώπου. Στην “όλα σέξι κι όποιος αντέξει” εποχή μας η σωματική εμφάνιση παίζει τον κυρίαρχο ρόλο, σε νευρωτικό βαθμό. Η παχυσαρκία παραπέμπει στην παραίτηση, την κατάθλιψη, την αδυναμία και διώχνει τις περισσότερες “ευκαιρίες”. Τυπικά, ορίζεται ως η υπερβολική συσσώρευση λίπους που προκαλεί αύξηση του δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ – σωματικό βάρος / τετράγωνο του ύψους σε μέτρα) πάνω από 30 kg/m2. Από την πλευρά της ψυχολογίας
Σε ψυχολογικό επίπεδο, η παχυσαρκία πολλές φορές είναι το επίκεντρο ενός φαύλου κύκλου χαμηλής αυτοεκτίμησης - εσωστρέφειας - κοινωνικής αδράνειας - κατάθλιψης που οδηγεί στο καταφύγιο της λαιμαργίας ως πηγή απόλαυσης και αντιμετώπισης του στρες. Είναι γνωστό ότι τα σάκχαρα ενεργοποιούν πολλαπλές “ορμόνες” του εγκεφάλου που σχετίζονται με την ευχαρίστηση, όπως την ντοπαμίνη μέσω των νευρώνων που παράγουν melanin-concentrating hormone (MCH) στον υποθάλαμο. Ακόμα και χωρίς την ύπαρξη των παραπάνω ψυχολογικών καταστάσεων η παχυσαρκία έρχεται ως αποτέλεσμα μιας συνήθειας, ενός τρόπου ζωής και διατροφής που χαρακτηρίζεται από την έλλειψη άσκησης και την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε θερμίδες. Στις δυτικές κοινωνίες, αυτό διευκολύνεται από την υπερεντατικοποίηση της εργασίας, τον ανταγωνισμό, τη μοναξιά και την απομάκρυνση από την φύση. Πέραν τούτων, το αυξημένο σωματικό βάρος είναι το αποτέλεσμα περίπλοκων αλληλεπιδράσεων κοινωνικών, περιβαλλοντικών, βιολογικών αλλά και γενετικών παραγόντων. Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι η διατροφή της εγκύου επηρεάζει τον μεταβολισμό και το σωματικό βάρος του παιδιού έως στην ενήλικο ζωή του! Χαμηλή σε ποιότητα και θερμίδες διατροφή ή αντίθετα πλούσια σε υδατάνθρακες και κορεσμένα λίπη οδηγούν σε ένα μεταβολισμό που αποθηκεύει εύκολα ενέργεια στο λίπος. Υπάρχουν και αμιγώς ιατρικά - ορμονικά αίτια τα οποία όμως είναι λιγότερο συνήθη. Η παχυσαρκία ως νόσος
Από ιατρικής πλευράς, η παχυσαρκία αναγνωρίζεται σήμερα ως νόσος. Παραδοσιακά, περισσότερο επιβλαβής θεωρείται αυτή που παίρνει το “σχήμα μήλου”, δηλαδή την συσσώρευση υπερβολικού λίπους στην μέση και την κοιλιά, ενώ η κατανομή στους γοφούς σε “σχήμα αχλαδιού” είναι λιγότερο επιβαρυντική (αν και σε πρόσφατες έρευνες αυτό αμφισβητείται). Η παχυσαρκία συσχετίζεται με πολλές ασθένειες όπως την αρτηριακή υπέρταση, την στεφανιαία νόσο, τα αγγειακά εγκεφαλικά, τον σακχαρώδη διαβήτη, την αποφρακτική άπνοια ύπνου, ορισμένα είδη καρκίνου, την οστεοαρθρίτιδα και το άσθμα. Έτσι προκαλεί μείωση του προσδόκιμου επιβίωσης, αυξημένες νοσηλείες σε νοσοκομείο και επιδείνωση της ποιότητας της ζωής. Δυστυχώς η χώρα μας είναι από τα μεγαλύτερα θύματα αυτής της λαίλαπας παρόλο που έχουμε προνομιακή παράδοση περί της υγιεινής διατροφής. Στην Ελλάδα το ποσοστό της παχυσαρκίας είναι περί το 22% στους άνω των 15 ετών, ενώ στους μαθητές τα στοιχεία είναι πολύ απογοητευτικά: είμαστε πρώτοι στην Ευρώπη στην παχυσαρκία στα αγόρια μαθητικής ηλικίας. Τι πρέπει να γίνει;
Το πρώτο βήμα είναι να αντιληφθούμε την κατάσταση και να αποφασίσουμε ότι πρέπει να ασχοληθούμε με το σώμα μας! Εάν κάποιος βρει τον εαυτό του μέσα σε μια επιβλαβή συνήθεια θα πρέπει να φανταστεί την καθημερινότητά του αλλιώς. Απαιτείται σκέψη, πείσμα και συνέπεια στην πράξη για να καμφθεί η δύναμη της συνήθειας. Εάν απ’ την άλλη κάποιος καθηλώνεται από συναισθηματικούς παράγοντες θα πρέπει να εγκύψει με ακόμη μεγαλύτερη προσοχή στο πρόβλημά του. Είναι πολλές οι περιπτώσεις ανθρώπων άλλωστε που είχαν συνδυασμένα προβλήματα ψυχολογίας και σωματικής υγείας που επωφελήθηκαν από την βοήθεια ειδικού. Είναι απαραίτητο να γίνει ο κατάλληλος ιατρικός έλεγχος σε όλους τους ανθρώπους με παχυσαρκία για την διερεύνηση πιθανών υποκείμενων νόσων. Οι γονείς θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί εκπαιδεύοντας σωστά τα παιδιά τους ώστε να αποκτήσουν υγιεινές διατροφικές συνήθειες.
Είναι σημαντικό να προσέξουμε την διατροφή μας: ακολουθούμε το πρότυπο της μεσογειακής διατροφής με παράλληλο περιορισμό των θερμίδων ανάλογα με τις ανάγκες μας. Οι χειρότερες τροφές που πρέπει να αποφεύγονται είναι η ζάχαρη, τα αναψυκτικά και τα γλυκά, ο συνδυασμός πρωτεϊνών, λίπους με υπερβολικούς υδατάνθρακες (πχ κρέας με πατάτες τηγανητές), τα κορεσμένα έλαια και λίπη. Οι καλύτερες τροφές είναι τα δημητριακά ολικής άλεσης, τα λαχανικά, τα χόρτα, τα όσπρια, τα φρούτα και οι ξηροί καρποί. Όλα αυτά ενταγμένα φυσικά σε ένα πρόγραμμα συστηματικής γυμναστικής: τουλάχιστον 30 λεπτά μέτριας έντασης αεροβική άσκηση, τουλάχιστον 5 ημέρες κάθε εβδομάδα, 150 λεπτά συνολικά. Εναλλακτικά συνιστούμε τουλάχιστον 25 λεπτά έντονης αεροβικής άσκησης 3 φορές εβδομαδιαία, 75 λεπτά συνολικά σε συνδυασμό με μέτρια-έντονη μυϊκή άσκηση 2 φορές την εβδομάδα.
“Μens sana in corpore sano” να ζητάμε απ τους θεούς έγραψε ο Λατίνος ποιητής Decimus Iunius Iuvenalis. “Νους υγιής εν σώματι υγιει” αναδύθηκε στους πρώτους Ολυμπιακούς αγώνες. Σε κάθε περίπτωση η ψυχοσυναισθηματική μας κατάσταση είναι καλύτερη όταν φροντίζουμε το σώμα μας. Εμπρός λοιπόν!
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου