Από την παιδική μας ηλικία κιόλας, διαμορφώνεται μέσα μας η προσδοκία ότι η ζωή «πρέπει» να μας φέρει ευτυχία. Μεγαλώνουμε με ιστορίες, παραμύθια και κοινωνικά πρότυπα που ταυτίζουν την ευτυχία με την επιτυχία, την αποδοχή, τα υλικά αγαθά ή τις ρομαντικές σχέσεις. Μαθαίνουμε να κοιτάμε προς τα έξω: στους άλλους, στις συνθήκες, στο μέλλον. Αγνοούμε όμως μία βαθιά αλήθεια: η ευτυχία δεν είναι προορισμός. Είναι τρόπος ύπαρξης. Και κυρίως, είναι εσωτερική κατάσταση. Δεν προσφέρεται απ’ έξω – χτίζεται από μέσα.
Η ζωή, από τη φύση της, είναι γεμάτη προκλήσεις, απώλειες, αβεβαιότητα και μεταβολές. Αυτό δεν αποτελεί απόκλιση από την “κανονικότητα” — είναι η ίδια η ουσία της ζωής.
Η τέχνη της ζωής, λοιπόν, δεν είναι η αποφυγή των προβλημάτων, αλλά η δημιουργική τους διαχείριση. Μέσα από τα προβλήματα ερχόμαστε πιο κοντά στον εαυτό μας. Εξελισσόμαστε, αλλάζουμε, σφυρηλατούμαστε.
Κι όμως, συχνά αποφεύγουμε αυτή τη διαδικασία. Αντί να στραφούμε μέσα μας, κυνηγάμε υποκατάστατα ευτυχίας: σχέσεις, καριέρες, ταξίδια, καταναλωτικά αγαθά. Πιστεύουμε πως αν αποκτήσουμε όλα όσα νομίζουμε πως μας λείπουν, τότε — επιτέλους — θα γίνουμε ευτυχισμένοι.
Αλλά πόσο αυθεντική είναι αυτή η αναζήτηση;
Μήπως τελικά είναι μια έξυπνα καμουφλαρισμένη φυγή από τον εαυτό μας;
Μήπως χτίζουμε μια ψευδαίσθηση ευτυχίας για να αποφύγουμε την επώδυνη αλλά λυτρωτική συνάντηση με τον εσωτερικό μας κόσμο;
Συχνά φοβόμαστε να κοιτάξουμε κατάματα τον εαυτό μας, γιατί εκεί θα δούμε ανασφάλειες, παλιά τραύματα, φόβους που κρατάμε μέσα μας χρόνια.
Ο φόβος είναι ένας από τους πιο ισχυρούς περιοριστές της ανθρώπινης ύπαρξης. Μας κρατά δέσμιους, όχι επειδή δεν μπορούμε να προχωρήσουμε, αλλά επειδή πιστεύουμε ότι δεν μπορούμε.
Και όμως, η αλήθεια είναι πως η μόνη ασφάλεια που υπάρχει στη ζωή είναι η ίδια η ανασφάλειά της. Όταν το αποδεχτούμε αυτό, όταν σταματήσουμε να ζητάμε από τη ζωή εγγυήσεις και βεβαιότητες, τότε ξεκινάει ο δρόμος προς την ελευθερία και την εσωτερική ειρήνη.
Αναζητούμε διαρκώς να αγαπηθούμε από τους άλλους, αλλά ξεχνάμε το πιο βασικό: ότι για να μπορέσουμε να αγαπηθούμε αληθινά, πρέπει πρώτα να έχουμε αγαπήσει εμείς τον εαυτό μας. Η αγάπη δεν είναι κάτι που απλώς δίνεται – είναι κάτι που πρώτα καλλιεργείται εσωτερικά. Και είναι αδύνατον να προσφέρουμε ή να δεχτούμε αγάπη, όταν δεν αναγνωρίζουμε τη δική μας αξία.
Δυστυχώς, οι περισσότεροι έχουμε εσωτερικεύσει έναν σκληρό, επικριτικό εσωτερικό διάλογο. Μιλάμε στον εαυτό μας με λόγια που δεν θα τολμούσαμε ποτέ να απευθύνουμε σε άλλον άνθρωπο. Τον κατηγορούμε, τον μειώνουμε, τον πιέζουμε. Ζούμε υπό το βάρος της αυτοκριτικής και της τελειομανίας, πιστεύοντας πως μόνο αν “γίνουμε καλύτεροι”, “πιο επιτυχημένοι”, “πιο αρεστοί”, τότε θα αξίζουμε αγάπη. Ξεχνάμε ότι ο εαυτός μας είναι ο μοναδικός συνοδοιπόρος που έχουμε από την αρχή ως το τέλος της διαδρομής.
Και όταν επιτέλους συμφιλιωθούμε με αυτόν τον εσωτερικό συνοδοιπόρο, όταν πάψουμε να τον πολεμάμε και αρχίσουμε να τον κατανοούμε, τότε γεννιέται η πραγματική αγάπη – αυτή που δεν εξαρτάται από εξωτερικές επιβεβαιώσεις. Μόνο τότε μπορούμε να σχετιστούμε ουσιαστικά με τους άλλους, χωρίς να τους χρησιμοποιούμε ως καθρέφτες για να καλύψουμε τα εσωτερικά μας κενά.
Η αυτογνωσία είναι ένας δύσκολος, απαιτητικός δρόμος. Χρειάζεται θάρρος για να “σπάσεις” τις παλιές σου βεβαιότητες και να δεχτείς ότι για να μπει φως μέσα σου, πρέπει να υπάρξει ρωγμή. Κανείς δεν αλλάζει πραγματικά χωρίς πρώτα να περάσει από μια εσωτερική καταιγίδα. Πρέπει να επιτρέψεις στον εαυτό σου να βυθιστεί στο σκοτάδι, για να μπορέσει να δει το φως. Όπως λέει και η ποίηση: «στην πιο βαθιά νύχτα αναγνωρίζεις πιο έντονα το φωτεινό σημείο της επιθυμίας σου.»
Το φως, όμως, δεν είναι πάντα εντυπωσιακό. Μερικές φορές είναι η απλή αίσθηση εσωτερικής ηρεμίας, η αποδοχή του εαυτού σου, η ικανότητα να στέκεσαι στα πόδια σου χωρίς να σε καθορίζουν οι γνώμες των άλλων. Η ευτυχία δεν είναι φωνές και θριάμβοι – είναι σιωπή, γαλήνη, γείωση.
Οι νικητές της ζωής δεν είναι αυτοί που δεν έπεσαν ποτέ. Είναι αυτοί που έπεσαν, πόνεσαν, απογοητεύτηκαν — αλλά βρήκαν τη δύναμη να σηκωθούν ξανά. Και όχι μόνο να σηκωθούν, αλλά να μάθουν, να μεταμορφωθούν, να συνεχίσουν να βαδίζουν.
Η ανθεκτικότητα δεν είναι σκληρότητα – είναι η βαθιά, τρυφερή δύναμη να επιμένεις, ακόμα κι όταν όλα δείχνουν να καταρρέουν.
Ο φόβος δεν είναι ο εχθρός μας. Είναι απλώς ένα σήμα. Ένα καμπανάκι που μας υπενθυμίζει τι έχει αξία για εμάς. Αντί να μας διαφεντεύει, ο φόβος πρέπει να μας υπηρετεί. Να γίνει πυξίδα, όχι φυλακή.
Στην ουσία, το κυνήγι της ευτυχίας δεν είναι άλλο από την πορεία επιστροφής προς τον εαυτό μας. Και όπως σοφά είχε πει ο Ίρβιν Γιάλομ, κορυφαίος υπαρξιακός ψυχοθεραπευτής:
«Έπρεπε να γίνω εγώ, πριν γίνω εμείς.»
Η πραγματική σύνδεση με τους άλλους — η βαθιά, αληθινή αγάπη — έρχεται μόνο όταν έχουμε πρώτα αναγνωρίσει, αποδεχτεί και αγαπήσει το δικό μας “εγώ”.
Ας σταματήσουμε, λοιπόν, να κυνηγάμε την ευτυχία σαν να είναι κάτι ξένο. Ας σταθούμε για λίγο στη σιωπή. Ας ακούσουμε τον εαυτό μας. Ίσως εκεί, μέσα στο βαθύτερο σημείο της καρδιάς μας, να ανακαλύψουμε ότι αυτό που τόσο καιρό ψάχνουμε το έχουμε μέσα μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου