Κυριακή 1 Δεκεμβρίου 2024

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ: Δεν οδηγεί η αρετή στην ευτυχία, η ευτυχία οδηγεί στην αρετή

Ο αξιόλογος και καλός (ενάρετος) άνθρωπος απολαμβάνει στη ζωή τη χαρά που απορρέει από την αρετή του. Αν η αρετή δεν συνοδευόταν από ηδονήν, πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει ως κατακλείδα της ευτυχίας; Αυτή μάλιστα η ηδονή που συνοδεύει τις ενάρετες πράξεις ενός ανθρώπου σπουδαίου αποτελεί και τον αδιάψευστο μάρτυρα της αρετής του. Ένας άνθρωπος φαύλος μόνο εξαναγκασμένος θα έπραττε το καλό, και τούτο όχι χαρούμενος αλλά λυπημένος. (ΗΘΙΚΑ ΜΕΓΑΛΑ, Β7, 23.3-10)

Στη ζωή του βέβαια ο ενάρετος χαίρεται και αγαθά που δεν απορρέουν όπως η αρετή από μέσα του, αλλά είναι εξωτερικά και υλικά αγαθά. Η υγεία και το κάλλος του σώματος, ο πλούτος και η τιμή, η εξουσία και η δόξα μπορούν να συντροφεύουν την ευτυχία του. Μία ευτυχία που ταυτίζεται με την αυτάρκεια.

Αλλά αυτή η αυτάρκεια δεν έχει καθόλου να κάνει με κάποιον κλειστό εγωτισμό, καθώς μέσα στην καθημερινότητα της ζωήςσυμπληρώνεται από την παρουσία φίλων. Τι θα έκανε τα αγαθά του ένας ενάρετος άνθρωπος, αν δεν είχε πρόσωπα αγαπημένα να βοηθήσει; Και πώς θα ζούσε τη χαρά του μόνος του; Η ζωή θέλει συντροφικότητα, και αυτήν μόνο πρόσωπα αγαπημένα μπορούν να την προσφέρουν. (ΗΘΙΚΑ ΜΕΓΑΛΑ, Β15, 1.7-2.3)

Ο φίλος ως άλλος εαυτός (ΗΘΙΚΑ ΜΕΓΑΛΑ, Β15, 5.4-6.1) δίνει στον ενάρετο την δυνατότητα να συμπληρώσει την ευτυχία του με την αυτογνωσία. Ειδάλλως, αυτή θα παρέμενε, ακόμα και για έναν σπουδαίον, ανέφικτο ζητούμενο. Γιατί είναι η ίδια η αδυναμία της ανθρώπινης φύσης που δεν επιτρέπει ακόμη και στον άνθρωπο με την πιο ασκημένη φρόνηση να δει καθαρά τον εαυτό του ανεπηρέαστος από μεροληψίες και πάθη. Αλλά στο πρόσωπο του φίλου του, σαν σε κάτοπτρο, μπορεί ο ενάρετος να δει τον εαυτό του και να κατακτήει την αυτογνωσία. (ΗΘΙΚΑ ΜΕΓΑΛΑ, Β15, 7.3-8.4)

Στο πρόσωπο του φίλου υποστασιάζεται το ίδιο το αγαθό. Αυτό είναι που αγαπάει ο ενάρετος(στον φίλο του).

Αντίθετα, ένας άνθρωπος κακός, μη βλέποντας το αγαθό ούτε στο πρόσωπο ενός φίλου, ούτε βεβαίως μέσα του, καταλήγει να στρέψει την αγάπη του στον ίδιο του τον εαυτό, με μία εσωστρέφεια αδιέξοδης δυστυχίας.

Η ευτυχία ανήκει στον καλό.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, ΗΘΙΚΑ ΜΕΓΑΛΑ

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου