Εγωισμός

Πόσο εγωιστές είμαστε τελικά και πόσο αυτό μπορεί να επηρεάσει τη ζωή μας, αρνητικά ή θετικά;

Όταν κάποιος σου λέει πως φέρεσαι πολύ εγωιστικά, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι σε κατακρίνει. Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο, «φέρεσαι εγωιστικά», σημαίνει πως δίνεις πιο πολύ σημασία στον εαυτό σου, παρά σε οτιδήποτε άλλο συμβαίνει έξω από σένα.

Ο εγωισμός υπάρχει στην ανθρώπινη φύση ήδη από την εμβρυακή φάση, καθώς σύμφωνα με τον Richard Dawkins στο βιβλίο «Το εγωιστικό γονίδιο», αναφέρει ο ίδιος πως το έμβρυο προκειμένου να διασφαλίσει την επιβίωσή του, μπορεί να βάλει σε κίνδυνο τη ζωή της μητέρας, καθώς απορροφά από κείνη όλα τα θρεπτικά συστατικά που υπάρχουν στον οργανισμό της.

Ένα «εγωιστικό γονίδιο» που ποτέ δεν έφυγε από τη φύση μας και ποτέ δε θα φύγει.

Το ερώτημα είναι, κατά πόσο είναι παραγωγικός ο εγωισμός;
Όλα τα βιβλία που μιλάνε για self-help προτρείνουν τους αναγνώστες τους να επενδύουν περισσότερο στον εαυτό τους, να τρώνε καλύτερα, να ασκούνται και να βελτιώνουν την ιδέα που έχουν τον εαυτό τους, εκτιμώντας τον με σκοπό να τον σέβονται περισσότερο.

Ωστόσο όλα αυτά αφορούν τον άνθρωπο σε συνάρτηση με τον ίδιο του τον εαυτό, τί γίνεται όμως όταν στο προσκήνιο παρεμβάλονται και άλλοι άνθρωποι;

Η ψυχολογία μιλάει για ανθυποβολή του εαυτού μας στους άλλους ανθρώπους. Οι άλλοι αποτελούν τον καθρέφτη μας , καθώς τα μοναδικά πράγματα που μπορούμε να δούμε και να κατανοήσουμε, είναι αυτά που ήδη ξέρουμε. Αυτό δικαιολογεί γιατί μερικές φορές δεν μπορούμε να καταλάβουμε τις αντιδράσεις και τις συμπεριφορές άλλων ανθρώπων, διότι εμείς δεν είμαστε έτσι, επομένως δεν μπορούμε να εντοπίσουμε κάτι κοινό, με αποτέλεσμα να μη μπορούμε να το ερμηνεύσουμε.

Έτσι όταν εντοπίζουμε εγωιστική συμπεριφορά σε άλλους ανθρώπους, δεν είναι καθόλου απίθανο να είμαστε εμείς αρκετά εγωιστές, χωρίς όμως να μπορούμε να το αντιληφθούμε.

Ο εγωισμός δεν είναι παραγωγικός, πιο πολύ θα έλεγα πως τον «θετικό» εγωισμό τον συγχέουμε με την αξιοπρέπεια, διότι αυτή είναι που μας κάνει να γινόμαστε καλύτεροι άνθρωποι και να μη ξεπέφτουμε, παρά ο εγωισμός.

Στην ουσία ο εγωισμός είναι καταστοφικός για το άτομο, διότι όταν κάποιος έχει πολύ, δεν έχει αντικειμενική κρίση της πραγματικότητάς του, αισθάνεται πως απειλείται και πως όλος ο κόσμος συνομωτεί εναντίον του. Γι’αυτό το λόγο ένα εγωιστικό άτομο δεν ακούει ούτε και βλέπει καθαρά, είναι τόσο πολύ πεπεισμένο στη δική του πραγματικότητα, που οτιδήποτε άλλο μοιάζει απλά παράλογο.

Παρ’όλα αυτά όλοι έχουμε υπάρξει εγωιστές και θα υπάρχουμε στο μέλλον, ωστόσο το θέμα δεν είναι τόσο αν θα επωφεληθούμε των συγκυριών, καθώς ένα εγωιστικό άτομο δεν είναι ποτέ ικανοποιημένο, αλλά αν θα έχουμε αρκετή αξιοπρέπεια ώστε να ξεπεράσουμε τα εγωιστικά μας «θέλω», και να δουμε πιο καθαρά την πραγματικότητα.

Μερικές φορές ο εγωισμός μας βάζει παροπίδες, με αποτέλεσμα να χάνουμε καλές ευκαιρίες για τη ζωή μας, επειδή απλά ήμασταν πολύ εγωιστές για να τις κυνηγήσουμε, διότι αν χάναμε ο εγωισμός μας θα πληγωνόταν.

Ο εγωισμός είναι ένας μηχανισμός άμυνας όταν η ζώνη οικειότητάς απειλείται. Χωρίς αυτόν όμως ζούμε καταστάσεις που ποτέ δε θα πιστεύαμε πως θα ζήσουμε και εμπειρείες που μόνο ονειρευόμασταν.