ΠΛ Αλκ2 146d–147b
Η γνώση που δεν συνοδεύεται από τη γνώση του "βελτίστου" είναι συχνά επιβλαβής
Συζητώντας με τον Αλκιβιάδη για τη σημασία που έχει να προσέχει κανείς τι ζητά με τις προσευχές του από τους θεούς (βλ. και ΠΛ Αλκ2 141c–143a), ο Σωκράτης υποστήριξε ότι υπάρχουν πράγματα τα οποία είναι καλύτερο να τα αγνοεί κανείς παρά να τα γνωρίζει. Κι αυτό γιατί κάθε επιμέρους γνώση, αν δεν συνοδεύεται από τη γνώση του βελτίστου, μπορεί να αποδειχτεί επιζήμια. Επειδή, όμως, οι περισσότεροι είναι άφρονες, καθώς αγνοούν το βέλτιστον , είναι προτιμότερο να μην γνωρίζουν τίποτα. Και συνεχίζει:
ΣΩ. Ὁρᾷς οὖν, ὅτε γ’ ἔφην κινδυνεύειν τό γε τῶν ἄλλων
[146e] ἐπιστημῶν κτῆμα, ἐάν τις ἄνευ τῆς τοῦ βελτίστου ἐπιστήμης
κεκτημένος ᾖ, ὀλιγάκις μὲν ὠφελεῖν, βλάπτειν δὲ τὰ πλείω
τὸν ἔχοντα αὐτό, ἆρ’ οὐχὶ τῷ ὄντι ὀρθῶς ἐφαινόμην λέγων;
ΑΛ. Καὶ εἰ μὴ τότε, ἀλλὰ νῦν μοι δοκεῖ, ὦ Σώκρατες.
ΣΩ. Δεῖ ἄρα καὶ πόλιν καὶ ψυχὴν τὴν μέλλουσαν ὀρθῶς
βιώσεσθαι ταύτης τῆς ἐπιστήμης ἀντέχεσθαι, ἀτεχνῶς
ὥσπερ ἀσθενοῦντα ἰατροῦ ἤ τινος κυβερνήτου τὸν ἀσφαλῶς
[147a] μέλλοντα πλεῖν. ἄνευ γὰρ ταύτης, ὅσῳπερ ἂν λαμπρό-
τερον ἐπουρίσῃ τὸ τῆς τύχης ἢ περὶ χρημάτων κτῆσιν ἢ
σώματος ῥώμην ἢ καὶ ἄλλο τι τῶν τοιούτων, τοσούτῳ μείζω
ἁμαρτήματα ἀπ’ αὐτῶν ἀναγκαῖόν ἐστιν, ὡς ἔοικε, γίγνεσθαι.
ὁ δὲ δὴ τὴν καλουμένην πολυμαθίαν τε καὶ πολυτεχνίαν
κεκτημένος, ὀρφανὸς δὲ ὢν ταύτης τῆς ἐπιστήμης, ἀγό-
μενος δὲ ὑπὸ μιᾶς ἑκάστης τῶν ἄλλων, ἆρ’ οὐχὶ τῷ ὄντι
δικαίως πολλῷ χειμῶνι χρήσεται, ἅτε οἶμαι ἄνευ κυβερνήτου
[147b] διατελῶν ἐν πελάγει, χρόνον οὐ μακρὸν βίου θέων; ὥστε
συμβαίνειν μοι δοκεῖ καὶ ἐνταῦθα τὸ τοῦ ποιητοῦ, ὃ λέγει
κατηγορῶν πού τινος, ὡς ἄρα πολλὰ μὲν ἠπίστατο
ἔργα, κακῶς δέ, φησίν, ἠπίστατο πάντα.
***
ΣΩ. ― Βλέπεις λοιπόν, ότε πράγματι είπα, ότι υπάρχει φόβος η απόκτησις των άλλων γνώσεων, εάν κανείς τας έχη αποκτήσει άνευ της γνώσεως του καλυτέρου, ολίγας φοράς μεν να ωφελή, να βλάπτη δε τας περισσοτέρας φοράς αυτόν, ο οποίος την έχει, άραγε δεν εφαινόμην ότι έλεγον σωστά;
ΑΛ. ― Και τότε αν δεν μου εφαίνετο, αλλά τώρα μου φαίνεται, Σωκράτη.
ΣΩ. ― Πρέπει λοιπόν και πόλις και ψυχή, η οποία πρόκειται να ζήση ορθώς, αυτήν την γνώσιν να κρατή σφικτά, όπως ακριβώς ένας άρρωστος τον ιατρόν, ή κανένα κυβερνήτην όποιος μέλλει ασφαλώς να ταξιδεύση. Διότι άνευ αυτής (της γνώσεως), όσον και αν βοηθήση λαμπρότερον η τύχη, ή ως προς απόκτησιν χρημάτων ή σωματικής δυνάμεως ή και ως προς άλλο τι από τα τοιαύτα, τόσω μεγαλύτερα σφάλματα αναγκαίον είναι, ως φαίνεται, να γίνωνται απ' αυτά. Όποιος δε έχει ήδη αποκτήσει την ονομαζομένην πολυμάθειαν και πολυτεχνίαν, είναι όμως εστερημένος της γνώσεως ταύτης, οδηγείται δε από κάθε μίαν από τας άλλας, άραγε δεν θα περιπέση τω όντι δικαίως εις μεγάλην τρικυμίαν, επειδή, νομίζω, θα ευρίσκεται εις το πέλαγος χωρίς κυβερνήτην, διανύων τον βίον του εις ολίγον χρόνον; Ώστε μου φαίνεται ότι αρμόζει ενταύθα το του ποιητού, το οποίον λέγει κάπου κατηγορών κάποιον, ότι πράγματι πολλά μεν ήξευρεν έργα, κακώς όμως, λέγει, τα ήξευρεν όλα.
ΣΩ. ― Βλέπεις λοιπόν, ότε πράγματι είπα, ότι υπάρχει φόβος η απόκτησις των άλλων γνώσεων, εάν κανείς τας έχη αποκτήσει άνευ της γνώσεως του καλυτέρου, ολίγας φοράς μεν να ωφελή, να βλάπτη δε τας περισσοτέρας φοράς αυτόν, ο οποίος την έχει, άραγε δεν εφαινόμην ότι έλεγον σωστά;
ΑΛ. ― Και τότε αν δεν μου εφαίνετο, αλλά τώρα μου φαίνεται, Σωκράτη.
ΣΩ. ― Πρέπει λοιπόν και πόλις και ψυχή, η οποία πρόκειται να ζήση ορθώς, αυτήν την γνώσιν να κρατή σφικτά, όπως ακριβώς ένας άρρωστος τον ιατρόν, ή κανένα κυβερνήτην όποιος μέλλει ασφαλώς να ταξιδεύση. Διότι άνευ αυτής (της γνώσεως), όσον και αν βοηθήση λαμπρότερον η τύχη, ή ως προς απόκτησιν χρημάτων ή σωματικής δυνάμεως ή και ως προς άλλο τι από τα τοιαύτα, τόσω μεγαλύτερα σφάλματα αναγκαίον είναι, ως φαίνεται, να γίνωνται απ' αυτά. Όποιος δε έχει ήδη αποκτήσει την ονομαζομένην πολυμάθειαν και πολυτεχνίαν, είναι όμως εστερημένος της γνώσεως ταύτης, οδηγείται δε από κάθε μίαν από τας άλλας, άραγε δεν θα περιπέση τω όντι δικαίως εις μεγάλην τρικυμίαν, επειδή, νομίζω, θα ευρίσκεται εις το πέλαγος χωρίς κυβερνήτην, διανύων τον βίον του εις ολίγον χρόνον; Ώστε μου φαίνεται ότι αρμόζει ενταύθα το του ποιητού, το οποίον λέγει κάπου κατηγορών κάποιον, ότι πράγματι πολλά μεν ήξευρεν έργα, κακώς όμως, λέγει, τα ήξευρεν όλα.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου