ΡΗΤΟΡΙΚΗ: ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ - Περὶ τῶν συμμοριῶν (1-2)

[1] Οἱ μὲν ἐπαινοῦντες, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τοὺς προγόνους ὑμῶν λόγον εἰπεῖν μοι δοκοῦσι προαιρεῖσθαι κεχαρισμένον, οὐ μὴν συμφέροντά γ᾽ ἐκείνοις οὓς ἐγκωμιάζουσι ποιεῖν· περὶ γὰρ πραγμάτων ἐγχειροῦντες λέγειν ὧν οὐδ᾽ εἷς ἀξίως ἐφικέσθαι τῷ λόγῳ δύναιτο, αὐτοὶ μὲν τοῦ δοκεῖν δύνασθαι λέγειν δόξαν ἐκφέρονται, τὴν δ᾽ ἐκείνων ἀρετὴν ἐλάττω τῆς ὑπειλημμένης παρὰ τοῖς ἀκούουσιν φαίνεσθαι ποιοῦσιν. ἐγὼ δ᾽ ἐκείνων μὲν ἔπαινον τὸν χρόνον ἡγοῦμαι μέγιστον, οὗ πολλοῦ γεγενημένου μείζω τῶν ὑπ᾽ ἐκείνων πραχθέντων οὐδένες ἄλλοι παραδείξασθαι δεδύνηνται·

[2] αὐτὸς δὲ πειράσομαι τὸν τρόπον εἰπεῖν ὃν ἄν μοι δοκεῖτε μάλιστα δύνασθαι παρασκευάσασθαι. καὶ γὰρ οὕτως ἔχει· εἰ μὲν ἡμεῖς ἅπαντες οἱ μέλλοντες λέγειν δεινοὶ φανείημεν ὄντες, οὐδὲν ἂν τὰ ὑμέτερ᾽ εὖ οἶδ᾽ ὅτι βέλτιον σχοίη· εἰ δὲ παρελθὼν εἷς ὁστισοῦν δύναιτο διδάξαι καὶ πεῖσαι, τίς παρασκευὴ καὶ πόση καὶ πόθεν πορισθεῖσα χρήσιμος ἔσται τῇ πόλει, πᾶς ὁ παρὼν φόβος λελύσεται. ἐγὼ δὲ τοῦτ᾽, ἂν ἄρ᾽ οἷός τ᾽ ὦ, πειράσομαι ποιῆσαι, μικρὰ προειπὼν ὑμῖν ὡς ἔχω γνώμης περὶ τῶν πρὸς τὸν βασιλέα.

***
[1] Αθηναίοι, όσοι εξυμνούν τους προγόνους σας, μου δίνουν την εντύπωση ότι προτιμούν να εκφωνήσουν έναν λόγο ευχάριστο, αλλ᾽ όχι τέτοιον που να ανταποκρίνεται σ᾽ εκείνους τουλάχιστον που εγκωμιάζουν. Γιατί, καθώς επιχειρούν να μιλήσουν για κατορθώματα που κανένας εντελώς δεν μπορεί να τα φτάσει επάξια με τον λόγο του, οι ίδιοι μεν κερδίζουν τη φήμη ότι είναι ικανοί ρήτορες, από την άλλη όμως συντελούν ώστε η αρετή των διάσημων εκείνων ανδρών να φαίνεται κατώτερη της γνώμης που έχουν σχηματίσει γι᾽ αυτήν οι ακροατές. Εγώ όμως προσωπικά θεωρώ ως τον μεγαλύτερο έπαινο εκείνων τον χρόνο, γιατί, ενώ έχει περάσει πολύς καιρός, κανένας άλλος λαός δεν μπόρεσε να παρουσιάσει έργα σημαντικότερα από όσα έχουν επιτευχθεί από εκείνους.

[2] Όσο περνάει από το χέρι μου όμως, θα προσπαθήσω να σας εκθέσω τον τρόπο με τον οποίον πιστεύω ότι θα μπορέσετε να ετοιμασθείτε για πόλεμο καλύτερα. Το πράγμα έχει ως εξής: ας υποθέσουμε πως όλοι εμείς που πρόκειται να μιλήσουμε αποδειχτεί ότι είμαστε δεινοί ρήτορες· ακόμη και τότε οι υποθέσεις σας, προφανώς, δεν πρόκειται να βελτιωθούν· αν όμως ανεβεί στο βήμα ένας οποιοσδήποτε και μπορέσει να σας εξηγήσει και να σας πείσει ποια προετοιμασία, πόσο μεγάλη και από πού αντλώντας τους πόρους θα είναι χρήσιμη για την πόλη, τότε όλος ο τωρινός φόβος θα έχει εξαφανιστεί. Αυτό ακριβώς θα προσπαθήσω να κάνω, αρκεί να το μπορέσω, αφού προηγουμένως σας εκθέσω σύντομα ποια γνώμη έχω για τη στάση μας απέναντι στον Μεγάλο Βασιλιά.