Ποια είναι η διαφορά της Γενοκτονίας από την Εθνοκάθαρση

Σάλο και πολλές αντιδράσεις έχει προκαλέσει η δήλωση του υπουργού Παιδείας Νίκου Φίλη για τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, ο οποίος ουσιαστικά ανέφερε ότι ήταν Εθνοκάθαρση.

Με μια γρήγορη ματιά στο λεξικό του Γ. Μπαμπινιώτη μπορεί κάποιος να διαπιστώσει την εξής διαφορά ανάμεσα στις δύο λέξεις:

Γενοκτονία: Η βάσει σχεδίου συστηματική και ολοκληρωτική εξόντωση φυλής ή έθνους.
Εθνοκάθαρση: Ο μαζικός αφανισμός ή εκδίωξη των μελών μιας εθνότητας από μια περιοχή για γεωπολιτικούς σκοπούς.
Σύμφωνα με τον δρα Βασίλειο Θ. Μεϊχανετσίδη, μέλος της Διεθνούς Ενώσεως Μελετητών Γενοκτονίας και όσα είχε πει το 2014 στην Ελευθεροτυπία, όταν μια ανάλογη συζήτηση είχε ανοίξει: «Ενώ η γενοκτονία συνιστά συγκεκριμένο έγκλημα του διεθνούς (ποινικού) δικαίου, ο όρος εθνοκάθαρση χρησιμοποιείται ως γενική ονομασία (generic term) για να περιγράψει ένα σύνολο εγκλημάτων, όπως π.χ. τα εγκλήματα πολέμου, τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, αλλά και το ίδιο το έγκλημα της γενοκτονίας.
Με άλλα λόγια, ο όρος εθνοκάθαρση δεν έχει λάβει ρητή νομική αναγνώριση, αν και επιμέρους στοιχεία της πρακτικής αυτής ορίζονται και τιμωρούνται από το διεθνές ή το εθνικό δίκαιο. Ως εκ τούτου, τα γεγονότα κατά των Ελλήνων του Πόντου και ευρύτερα κατά των Οθωμανών Ελλήνων νομικώς στοιχειοθετούν το έγκλημα της γενοκτονίας, μπορούν όμως να περιγραφούν και ως εθνοκάθαρση».
Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου αναφέρεται σε σφαγές και εκτοπισμούς εναντίον Ελληνικών πληθυσμών στην περιοχή του Πόντου που πραγματοποιήθηκαν από το κίνημα των Νεότουρκων κατά την περίοδο 1914-1923. Εκτιμάται ότι στοίχισε τη ζωή περίπου 213.000-368.000 Ελλήνων.
Οι επιζώντες κατέφυγαν στον Άνω Πόντο (στην ΕΣΣΔ) και μετά τηΜικρασιατική Καταστροφή το 1922, στην Ελλάδα. Τα γεγονότα αυτά αναγνωρίζονται επισήμως ως γενοκτονία και από διεθνείς οργανισμούς όπως η Διεθνής Ένωση Μελετητών Γενοκτονιών.
Θεωρείται μια από τις πρώτες σύγχρονες γενοκτονίες. Η γενοκτονία ήταν ένα προμελετημένο έγκλημα, το οποίο η κυβέρνηση των Νεότουρκων έφερε σε πέρας με συστηματικότητα. Οι μέθοδοι που χρησιμοποίησε ήταν ο ξεριζωμός, η εξάντληση στις κακουχίες, τα βασανιστήρια, η πείνα και η δίψα, και τα στρατόπεδα θανάτου.
Η Τουρκία δεν αναγνωρίζει τη Γενοκτονία και μιλά για απώλειες στον πόλεμο.

Τι είπε ο Νίκος Φίλης για τη Γενοκτονία των Ποντίων

Ο υπουργός Παιδείας υποστήριξε πως η σφαγή των Ποντίων δεν ήταν γενοκτονία, προκαλώντας σάλο και αντιδράσεις.
«Πριν από χρόνια ως δημοσιογράφος, έκανα τη δήλωση, συμμεριζόμενος απόψεις πολλών ιστορικών και πολλών διεθνολόγων. Κάναμε διάκριση ανάμεσα στην εθνοκάθαρση την αιματηρή και το φαινόμενο της γενοκτονίας. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αναγνωρίζουμε το αίμα, τον πόνο, όσα έχουν υποστεί οι Πόντιοι, από τη θηριωδία των Τούρκων. Αυτό είναι άλλο πράγμα και άλλο πράγμα η γενοκτονία με αυστηρή επιστημονική έννοια», ανέφερε ο κ. Φίλης, μιλώντας στο Star.
«Πιστεύω ότι υπάρχει μια υποβάθμιση της γενοκτονίας, όταν ειδικά όχι μόνο η Ελλάδα και άλλες χώρες ονομάζουν τα φαινόμενα της εθνοκάθαρσης, γενοκτονία», συμπλήρωσε, κληθείς να σχολιάσει γιατί αισθάνεται την ανάγκη να κάνει αυτή τη διάκριση.

Τι έγραφε ο Ν. Φίλης σε άρθρο του στην Αυγή με τίτλο «παλαιοκομματισμός και «Γενοκτονία»»

Δεν είναι η πρώτη φορά που αυτή η άποψη διατυπώνεται από τον υπουργό Παιδείας. Στις 20 Αυγούστου 2014, σε άρθρο του στην εφημερίδα «Αυγή», με τίτλο «Παλαιοκομματισμός και «Γενοκτονία»», ο Νίκος Φίλης ανέφερε πως τα περί γενοκτονίας ήταν μία απόφαση εσωτερικής πολιτικής σκοπιμότητας και όχι διεθνούς σημασίας, συμπληρώνοντας ότι η «η αιματηρή εκδίωξη των χριστιανικών πληθυσμών από τον Πόντο, τη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη είναι τυπικό παράδειγμα εθνοκάθαρσης, με βάση την οποία διαλύθηκε η πολυεθνική Οθωμανική Αυτοκρατορία σε συμπαγή εθνικά κράτη, συμπεριλαμβανομένου και του τουρκικού».
«Ο όρος Γενοκτονία καθιερώνεται στο Διεθνές Δίκαιο μετά το Ολοκαύτωμα των Εβραίων και παραπέμπει σε βιομηχανικά σχεδιασμένη κρατική (της χιτλερικής Γερμανίας) επιδίωξη εξαφάνισης ενός ολόκληρου έθνους. Στο Ολοκαύτωμα δεν εμπλέκονται εδαφικές διεκδικήσεις. Η Γενοκτονία είναι απόλυτη και αφορά ένα ολόκληρο έθνος, όπου κι αν κατοικεί. Γι” αυτό επί μισό αιώνα δεν υπήρξε χρήση του όρου για άλλη σφαγή πληθυσμών.
Η έννοια Γενοκτονία απέκτησε διευρυμένη και χρησιμοθηρική έννοια, μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, όταν διεθνή όργανα χαρακτήριζαν ως Γενοκτονία τη σφαγή στη Ρουάντα ή ακόμη και τη σερβική επιθετικότητα εναντίον των μουσουλμάνων της Βοσνίας. Σε κάθε περίπτωση, υπήρχε διεθνής, δηλαδή γενική αναγνώριση της όποιας «Γενοκτονίας».
Στην Ελληνική Ιστορία η Μικρασιατική Καταστροφή ποτέ δεν χαρακτηρίστηκε ως Γενοκτονία. Γράφαμε, διδασκόμασταν, θυμόμαστε την Καταστροφή. Αυτό έχει σημασία για να αντιληφθούμε ότι η όψιμη μετακίνηση σε επίπεδο ορολογίας υποκρύπτει απόπειρα μετάλλαξης της ιστορικής εμπειρίας και των γεγονότων, η οποία μάλιστα «επισημοποιείται» με την παραγωγή μιας νέας, μεροληπτικής ιστορίας», έγραφε ο κ. Φίλης.

Οι σφοδρές αντιδράσεις

Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ποντιακών Συλλόγων, Χαράλαμπο Αποστολίδη, συνέκρινε ευθέως τον υπουργό Παιδείας με τη Μαρία Ρεπούση και να έκανε λόγο για κίνηση «στα όρια της εθνικής προδοσίας».
Μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό Focus Θεσσαλονίκης 103,6, ο κ. Αποστολίδης χαρακτήρισε τον υπουργό Παιδείας ως «προσωποποίηση της Κερκόπορτας και του Εφιάλτη», συμπληρώνοντας ότι «έλειψε από τη Βουλή η κ. Ρεπούση και μάλλον ο κ. Φίλης έσπευσε να συμπληρώσει το κενό».
Ο κ. Αποστολίδης δήλωσε ότι «ο Νίκος Φίλης κινείται στα όρια της εθνικής προδοσίας», συμπληρώνοντας ότι τη γενοκτονία των Ποντίων την έχουν αναγνωρίσει μεταξύ άλλων τόσο ευρωπαϊκά κοινοβούλια, όσο και αμερικανικές πολιτείες.
Αδίστακτη πρόκληση στην εθνική μνήμη, αλλά και στις αποφάσεις της Βουλής των Ελλήνων χαρακτήρισε τις δηλώσεις Φίλη ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Βαγγέλης Μεϊμαράκης.
Να θέσει εκτός κυβέρνησης τον κ. Φίλη κάλεσε τον πρωθυπουργό, ΑλέξηΤσίπρα, ο υποψήφιος πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Απόστολος Τζιτζικώστας. «Όταν ο θλιβερός κ. Φίλης αντιληφθεί τους αγώνες που δόθηκαν για να αναγνωριστεί η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου ίσως να ξεπεράσει τις εθνικά επικίνδυνες ιδεοληψίες του. Περισσότεροι από 350.000 Έλληνες δολοφονήθηκαν και το επίσημο ελληνικό κράτος έχει αναγνωρίσει τη γενοκτονία από το 1994 κηρύσσοντας τη 19η Μαΐου ως «Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο Μικρασιατικό Πόντο». Αν υπουργός αυτής της καταστροφικής για τον τόπο κυβέρνησης δε σέβεται ούτε τους νεκρούς, ούτε τις αποφάσεις του ίδιου του κράτους του, να του υπενθυμίσουμε ότι το Δεκέμβριο του 2007 τη γενοκτονία των Ποντίων αναγνώρισε και η Διεθνής Ένωση Μελετητών Γενοκτονιών… Κύριε Φίλη παραιτηθείτε. Κύριε Τσίπρα διώξτε τον», ανέφερε ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας.
Την αποπομπή του Νίκου Φίλη ζήτησε και ο Άδωνις Γεωργιάδης. «Είναι αδύνατον ο κ. Φίλης να παραμένει στη θέση του αμφισβητώντας την Ομόφωνη απόφαση της Βουλής για την Γενοκτονία», έγραψε ο υποψήφιος πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, στον προσωπικό του λογαριασμό στο Twitter.