Το Κοινωνικό Jet Lag είναι η διαφορά ανάμεσα στο βιολογικό και το κοινωνικό μας ρολόι. Πόσο πολύ μπορεί να βλάψει την υγεία μας;

“6 ώρες ύπνος για έναν άντρα, 7 ώρες για μία γυναίκα και 8 ώρες για έναν ηλίθιο” συνήθιζε να λέει ο Μέγας Ναπολέων. Φυσικά, ο Αϊνστάιν διαφωνούσε κάθετα μαζί του, αφού επέμενε ότι ένας 10ωρος ύπνος ήταν η απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορέσει κανείς να αποδώσει τα μέγιστα! Η άποψη όμως του Ναπολέοντα φαίνεται να έχει επικρατήσει, αφού όλη μας η ζωή βασίζεται στο μοντέλο του πολύ πρωινού ξυπνήματος (σχολείο, εργασία).
Έτσι, οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν καταντήσει να ζουν δύο ζωές.

Αυτή της εργασιακής εβδομάδας, όπου ξυπνούν νωρίς για να αντεπεξέλθουν στις κοινωνικές τους υποχρεώσεις

Αυτή του Σαββατοκύριακου, κατά την οποία ξενυχτάνε και ξυπνούν αργά.

Όλο αυτό όμως, δημιουργεί το φαινόμενο του “Κοινωνικού Jet Lag” (κούραση λόγω διαφοράς ώρας),το οποίο ουσιαστικά είναι η διαμάχη ανάμεσα σε αυτό που θέλει το βιολογικό μας ρολόι και αυτό που θέλει το κοινωνικό μας ρολόι.
Ο πρώτος που το ανακάλυψε ήταν ο καθηγητής Till Roenneberg, του Πανεπιστημίου του Μονάχου, ο οποίος χρησιμοποίησε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για να το περιγράψει. “Είναι σαν να ταξιδεύουμε κάθε Παρασκευή βράδυ από το Παρίσι για Νέα Υόρκη και τη Δευτέρα το πρωί να ξαναγυρίζουμε.”
Το σώμα μας όμως έχει τις δικές του προσωπικές ρυθμίσεις, το δικό του “κιρκάδιο ρυθμό”. Ο ρυθμός αυτόςσε γενικές γραμμές έχει 3 “χρονότυπους”: πρωινός, ενδιάμεσος και βραδινός, ανάλογα με την ώρα που ξυπνάει κανείς. Αν αναγκαζόμαστε να ξυπνάμε νωρίτερα από την ώρα που λέει το βιολογικό μας ρολόι, τότε υποφέρουμε από κοινωνικό jet lag. Και αυτό μπορεί να έχει βλαβερές συνέπειες στην υγεία μας, ειδικά αν το βιολογικό μας ρολόι θέλει να ξυπνάμε αργά.
Έρευνες έδειξαν ότι παχύσαρκοι άνθρωποι με βραδινό “χρονότυπο”, τρώνε μεγαλύτερα γεύματα,εμφανίζουν υπνική άπνοια, έχουν υψηλότερα επίπεδα ορμονών του στρες και χαμηλότερα επίπεδα καλή χοληστερίνης. Ο “χρονότυπός” τους ίσως να ήταν και ο λόγος που έφτασαν στην παχυσαρκία. Οι έρευνες έδειξαν ότι μόλις μία ώρα κοινωνική jet lag, μία ώρα διαφορά ανάμεσα στο βιολογικό και το κοινωνικό μας ρολόι δηλαδή, αυξάνει τις πιθανότητες παχυσαρκίας κατά 33%. Με το κοινωνικό jet lagαναγκαζόμαστε να τρώμε σε ώρες που το σώμα μας είτε δεν θέλει, είτε δεν είναι έτοιμο να επεξεργαστεί την τροφή σωστά. Αυτό οδηγεί σε διατροφικές διαταραχές και κακή διαχείριση των θερμίδων που μετατρέπονται σε λίπος.
Επίσης, το κοινωνικό jet lag μπορεί να επηρεάσει και τον εγκέφαλό μας. Έρευνες έδειξαν, ότι οι βραδινοί τύποι εμφανίζουν μεγαλύτερη τάση για κατάθλιψη από τους πρωινούς. Γερμανοί επιστήμονες που εξέτασαν τους εγκεφάλους νέων ανδρών, ανακάλυψαν ότι η λευκή ουσία του εγκεφάλου (η ουσία που μεταφέρει τα μηνύματα ανάμεσα στους νευρώνες) ήταν λιγότερο συνεκτική στους βραδινούς τύπους, καθιστώντας τον εγκέφαλο τους λιγότερο αποδοτικό.
Το συμπέρασμα είναι ότι το να ζούμε ενάντια στους ρυθμούς του βιολογικού μας ρολογιού, είναι καθοριστικό για την υγεία μας και την ποιότητα της ζωής μας.