§ 352. Σ' αυτά τα συμφραζόμενα ανήκουν επίσης τα τροπικά επιρρήματα σε -τί και -τεί (πρβ. § 108). Και τα δύο πρέπει να θεωρηθούν ως αρχικά τοπικές πτώσεις, η πρώτη ονομάτων σε -τ-, η δεύτερη ρηματικών επιθέτων σε -τος [1] (η μορφή του θέματος πριν από τα -τῐ́ και -τεί συμφωνεί απόλυτα με τα θέματα των ρηματικών επιθέτων). Η παράδοση ταλαντεύεται συχνά μεταξύ -ι και -ει· η απόφαση είναι δυνατή μόνον από το μέτρο και τις επιγραφές πριν από τον ητακισμό,[2] ενώ είναι αδύνατη στις περιπτώσεις όπου αυτά τα δύο μέσα αποτυγχάνουν. Παραδείγματα: ἀβοατί 'απρόσκλητα' (Πίνδ.), ἐγερτί 'ξύπνια, πρόθυμα' (τραγικοί), μελεϊστί 'τμηματικά' (Όμ.)· ἀκονιτεί 'χωρίς σκόνη, χωρίς αγώνα' (κλασ.), ἀστακτ(ε)ί 'όχι με το σταγονόμετρο, πλουσιοπάροχα' (Σοφ., Πλάτωνας).
§ 353. Το -ιστί -ιαστί, που παράγεται από το -ίζειν -ιάζειν, προσφερόταν διαρκώς από την εποχή του Ομήρου (δες παραπάνω μελεϊστί) για νεοπλασίες, ακόμη και αν δεν υπήρχε πραγματικά κανένα ρήμα σε -ζειν: ἀλογιστί 'ασυλλόγιστα' (Αρποκρατίωνας), ὀνομαστί 'ονομαστικά' (κλασ.). Τα μιμητικά σε -ίζειν -ιάζειν (§ 271 κεξξ.) παρήγαν ένα εξίσου αυτόνομο και ευέλικτο -ιστί -ιαστί 'με τον τρόπο του': Δωριστί 'με τον τρόπο των Δωριέων, στη δωρική διάλεκτο', Ἰαστί και πολλά άλλα (δες § 272), επίσης γυναικιστί 'με το γυναικείο τρόπο' (Αθήναιος), κορακιστί 'στη γλώσσα των κοράκων' (Χρυσόστομος).
----------------------
[1] Πρβ. ἐκεῖ, κρητ. διπλεῖ 'διπλά', καθώς και ἀθεεί 'χωρίς θεϊκή βοήθεια' (Όμ.) από το ἄθεος, νηποινεί 'ατιμώρητα' (αττ.) από το νήποινος και άλλα σύνθετα (§ 108).
[2] ητακισμός: η προφορά του η σαν [i], και όχι σαν [e], οπότε θα χρησιμοποιόταν ο όρος ετακισμός. Πρόκειται για την εξέλιξη κατά την ελληνιστική εποχή της προφοράς [ε΄] > [i], που είχε σαν αποτέλεσμα τη σύμπτωση των δύο φωνηέντων (του "ήτα" και του "ιώτα"). (Δες γενικά στο Παράρτημα για την προφορά.)
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου