ΞΕΝ Αγ 3.1–3.5
Η ευσέβεια του Αγησίλαου
Ο Ξενοφώντας ολοκλήρωσε την παρουσίαση του Αγησίλαου ως στρατιωτικού και πολιτικού ηγέτη, εκθέτοντας συνοπτικά τις επιτυχίες του στις εκστρατείες ενάντια στους Αργείους, τους Κορινθίους και τους Ακαρνάνες. Η προσφορά του συνεχίστηκε και μετά την ήττα της Σπάρτης στα Λεύκτρα (371 π.Χ.), ενώ σε προχωρημένη ηλικία εξεστράτευσε στην Αίγυπτο, για να βοηθήσει τον Φαραώ Ταχώ, όταν αυτός ενώθηκε με τους Πέρσες σατράπες εναντίον της περσικής επικυριαρχίας. Ήρθε η ώρα να περάσει στο εγκώμιο των αρετών του.
[3.1] Καὶ ταῦτα μὲν δὴ εἴρηται ὅσα τῶν ἐκείνου ἔργων μετὰ
πλείστων μαρτύρων ἐπράχθη. τὰ γὰρ τοιαῦτα οὐ τεκμη-
ρίων προσδεῖται, ἀλλ’ ἀναμνῆσαι μόνον ἀρκεῖ καὶ εὐθὺς
πιστεύεται. νῦν δὲ τὴν ἐν τῇ ψυχῇ αὐτοῦ ἀρετὴν πειρά-
σομαι δηλοῦν, δι’ ἣν ταῦτα ἔπραττε καὶ πάντων τῶν καλῶν
ἤρα καὶ πάντα <τὰ> αἰσχρὰ ἐξεδίωκεν. [3.2] Ἀγησίλαος γὰρ τὰ
μὲν θεῖα οὕτως ἐσέβετο ὡς καὶ οἱ πολέμιοι τοὺς ἐκείνου
ὅρκους καὶ τὰς ἐκείνου σπονδὰς πιστοτέρας ἐνόμιζον ἢ τὴν
ἑαυτῶν φιλίαν· ... μὲν ὤκνουν εἰς ταὐτὸν ἰέναι, Ἀγησι-
λάῳ δὲ αὑτοὺς ἐνεχείριζον. ὅπως δὲ μή τις ἀπιστῇ, καὶ
ὀνομάσαι βούλομαι τοὺς ἐπιφανεστάτους αὐτῶν. [3.3] Σπιθρι-
δάτης μέν γε ὁ Πέρσης εἰδὼς ὅτι Φαρνάβαζος γῆμαι μὲν
τὴν βασιλέως ἔπραττε θυγατέρα, τὴν δ’ αὐτοῦ ἄνευ γάμου
λαβεῖν ἐβούλετο, ὕβριν νομίσας τοῦτο Ἀγησιλάῳ ἑαυτὸν
καὶ τὴν γυναῖκα καὶ τὰ τέκνα καὶ τὴν δύναμιν ἐνεχείρισε.
[3.4] Κότυς δὲ ὁ τῶν Παφλαγόνων ἄρχων βασιλεῖ μὲν οὐχ
ὑπήκουσε δεξιὰν πέμποντι, φοβούμενος μὴ ληφθεὶς ἢ χρή-
ματα πολλὰ ἀποτείσειεν ἢ καὶ ἀποθάνοι, Ἀγησιλάου δὲ καὶ
οὗτος ταῖς σπονδαῖς πιστεύσας εἰς τὸ στρατόπεδόν τε ἦλθε
καὶ συμμαχίαν ποιησάμενος εἵλετο σὺν Ἀγησιλάῳ στρα-
τεύεσθαι, χιλίους μὲν ἱππέας, δισχιλίους δὲ πελτοφόρους
ἔχων. [3.5] ἀφίκετο δὲ καὶ Φαρνάβαζος Ἀγησιλάῳ εἰς λόγους
καὶ διωμολόγησεν, εἰ μὴ αὐτὸς πάσης τῆς στρατιᾶς στρα-
τηγὸς κατασταθείη, ἀποστήσεσθαι βασιλέως· ἢν μέντοι ἐγὼ
γένωμαι στρατηγός, ἔφη, πολεμήσω σοι, ὦ Ἀγησίλαε, ὡς
ἂν ἐγὼ δύνωμαι κράτιστα. καὶ ταῦτα λέγων ἐπίστευε
μηδὲν ἂν παράσπονδον παθεῖν. οὕτω μέγα καὶ καλὸν
κτῆμα τοῖς τε ἄλλοις ἅπασι καὶ ἀνδρὶ δὴ στρατηγῷ τὸ
ὅσιόν τε καὶ πιστὸν εἶναί τε καὶ ὄντα ἐγνῶσθαι. καὶ περὶ
μὲν εὐσεβείας ταῦτα.
***
Έως τώρα λοιπόν ελέχθησαν εκείνα τα έργα του, τα οποία έλαβον χώραν ενώπιον πολλών μαρτύρων. Διότι αυτά δεν έχουν ανάγκην αποδείξεων, αλλά φθάνει να τα διηγηθή κανείς διά να πιστευθούν αμέσως. Τώρα δε θα προσπαθήσω να φανερώσω την ψυχικήν αυτού αρετήν, χάριν της οποίας όλα αυτά έκαμε και όλα τα καλά ηγάπα και όλα τα άσεμνα απεστρέφετο. Διότι ο Αγησίλαος είχε τόσον σεβασμόν προς τα θεία, ώστε και οι εχθροί του εθεώρουν τους όρκους του και τας συνθήκας του ασφαλεστέρας από την αμοιβαίαν φιλίαν των και ενώ εδίσταζον να συνεννοηθούν μεταξύ των, παρεδίδοντο ανεπιφυλάκτως εις τον Αγησίλαον. Διά να μη αμφιβάλλη δε κανείς θα αναφέρω τους διασημοτέρους εξ αυτών.
Ο Σπιθριδάτης λοιπόν ο Πέρσης, γνωρίζων ότι ο Φαρνάβαζος εζήτει να νυμφευθή την θυγατέρα του βασιλέως, την δε ιδικήν του ήθελε να την έχη χωρίς γάμον, θεωρήσας τούτο ως ύβριν, παρέδωσε εις τον Αγησίλαον τον εαυτό του και την γυναίκα του και τα τέκνα του και όλην την εξουσίαν του. Ο δε Ότυς ο ηγεμών των Παφλαγονίων δεν εδέχθη να διαπραγματευθή με τον βασιλέα (της Περσίας), ο οποίος του υπέσχετο συμμαχίαν, φοβηθείς μήπως συλληφθείς ή καταβάλλη πολλά χρήματα ως λύτρα ή θανατωθή. Βασισθείς δε εις την μετά του Αγησιλάου συνθήκην, και εις το στρατόπεδόν του επήγε και συμμαχήσας με αυτόν εδέχθη να εκστρατεύση μαζί με τον Αγησίλαον, φέρων χιλίους ιππείς και δισχιλίους πελταστάς. Και ο Φαρνάβαζος ήλθε εις συνεννοήσεις με τον Αγησίλαον και του εδήλωσε ότι θα εγκατέλειπε τον βασιλέα (της Περσίας) εάν δεν εγίνετο στρατηγός ολοκλήρου του στρατεύματός του. «Αν όμως γίνω στρατηγός, είπε, ω Αγησίλαε, θα πολεμήσω εναντίον σου όσον δυνατώτερα ημπορέσω». Και ταύτα λέγων επίστευε ότι δεν θα προεκάλει την διάρρηξιν των συνθηκών. Τόσον μέγα και καλόν πράγμα είναι και εις τους άλλους όλους, αλλ' ιδίως εις ένα στρατηγόν να είναι θρήσκος και ευθύς, και να αναγνωρίζεται ταυτοχρόνως ως τοιούτος. Και αυτά μεν περί της ευσεβείας του.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου