Τετάρτη 11 Μαΐου 2022

ΟΜΗΡΟΣ: Ἰλιάς (23.612-23.675)

Ἦ ῥα, καὶ Ἀντιλόχοιο Νοήμονι δῶκεν ἑταίρῳ
ἵππον ἄγειν· ὁ δ᾽ ἔπειτα λέβηθ᾽ ἕλε παμφανόωντα.
Μηριόνης δ᾽ ἀνάειρε δύω χρυσοῖο τάλαντα
615 τέτρατος, ὡς ἔλασεν. πέμπτον δ᾽ ὑπελείπετ᾽ ἄεθλον,
ἀμφίθετος φιάλη· τὴν Νέστορι δῶκεν Ἀχιλλεὺς
Ἀργείων ἀν᾽ ἀγῶνα φέρων, καὶ ἔειπε παραστάς·
«τῆ νῦν, καὶ σοὶ τοῦτο, γέρον, κειμήλιον ἔστω,
Πατρόκλοιο τάφου μνῆμ᾽ ἔμμεναι· οὐ γὰρ ἔτ᾽ αὐτὸν
620 ὄψῃ ἐν Ἀργείοισι· δίδωμι δέ τοι τόδ᾽ ἄεθλον
αὔτως· οὐ γὰρ πύξ γε μαχήσεαι, οὐδὲ παλαίσεις,
οὐδ᾽ ἔτ᾽ ἀκοντιστὺν ἐσδύσεαι, οὐδὲ πόδεσσι
θεύσεαι· ἤδη γὰρ χαλεπὸν κατὰ γῆρας ἐπείγει.»
Ὣς εἰπὼν ἐν χερσὶ τίθει· ὁ δ᾽ ἐδέξατο χαίρων,
625 καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
«ναὶ δὴ ταῦτά γε πάντα, τέκος, κατὰ μοῖραν ἔειπες·
οὐ γὰρ ἔτ᾽ ἔμπεδα γυῖα, φίλος, πόδες, οὐδέ τι χεῖρες
ὤμων ἀμφοτέρωθεν ἐπαΐσσονται ἐλαφραί.
εἴθ᾽ ὣς ἡβώοιμι βίη τέ μοι ἔμπεδος εἴη
630 ὡς ὁπότε κρείοντ᾽ Ἀμαρυγκέα θάπτον Ἐπειοὶ
Βουπρασίῳ, παῖδες δὲ θέσαν βασιλῆος ἄεθλα·
ἔνθ᾽ οὔ τίς μοι ὁμοῖος ἀνὴρ γένετ᾽, οὔτ᾽ ἄρ᾽ Ἐπειῶν
οὔτ᾽ αὐτῶν Πυλίων οὔτ᾽ Αἰτωλῶν μεγαθύμων.
πὺξ μὲν ἐνίκησα Κλυτομήδεα, Ἤνοπος υἱόν,
635 Ἀγκαῖον δὲ πάλῃ Πλευρώνιον, ὅς μοι ἀνέστη·
Ἴφικλον δὲ πόδεσσι παρέδραμον ἐσθλὸν ἐόντα,
δουρὶ δ᾽ ὑπειρέβαλον Φυλῆά τε καὶ Πολύδωρον.
οἴοισίν μ᾽ ἵπποισι παρήλασαν Ἀκτορίωνε,
πλήθει πρόσθε βαλόντες, ἀγασσάμενοι περὶ νίκης,
640 οὕνεκα δὴ τὰ μέγιστα παρ᾽ αὐτόθι λείπετ᾽ ἄεθλα.
οἱ δ᾽ ἄρ᾽ ἔσαν δίδυμοι· ὁ μὲν ἔμπεδον ἡνιόχευεν,
ἔμπεδον ἡνιόχευ᾽, ὁ δ᾽ ἄρα μάστιγι κέλευεν.
ὥς ποτ᾽ ἔον· νῦν αὖτε νεώτεροι ἀντιοώντων
ἔργων τοιούτων· ἐμὲ δὲ χρὴ γήραϊ λυγρῷ
645 πείθεσθαι, τότε δ᾽ αὖτε μετέπρεπον ἡρώεσσιν.
ἀλλ᾽ ἴθι καὶ σὸν ἑταῖρον ἀέθλοισι κτερέϊζε.
τοῦτο δ᾽ ἐγὼ πρόφρων δέχομαι, χαίρει δέ μοι ἦτορ,
ὥς μευ ἀεὶ μέμνησαι ἐνηέος, οὐδέ σε λήθω,
τιμῆς ἧς τέ μ᾽ ἔοικε τετιμῆσθαι μετ᾽ Ἀχαιοῖς.
650 σοὶ δὲ θεοὶ τῶνδ᾽ ἀντὶ χάριν μενοεικέα δοῖεν.»
Ὣς φάτο, Πηλεΐδης δὲ πολὺν καθ᾽ ὅμιλον Ἀχαιῶν
ᾤχετ᾽, ἐπεὶ πάντ᾽ αἶνον ἐπέκλυε Νηλεΐδαο.
αὐτὰρ ὁ πυγμαχίης ἀλεγεινῆς θῆκεν ἄεθλα·
ἡμίονον ταλαεργὸν ἄγων κατέδησ᾽ ἐν ἀγῶνι
655 ἑξέτε᾽ ἀδμήτην, ἥ τ᾽ ἀλγίστη δαμάσασθαι·
τῷ δ᾽ ἄρα νικηθέντι τίθει δέπας ἀμφικύπελλον.
στῆ δ᾽ ὀρθὸς καὶ μῦθον ἐν Ἀργείοισιν ἔειπεν·
«Ἀτρεΐδη τε καὶ ἄλλοι ἐϋκνήμιδες Ἀχαιοί,
ἄνδρε δύω περὶ τῶνδε κελεύομεν, ὥ περ ἀρίστω,
660 πὺξ μάλ᾽ ἀνασχομένω πεπληγέμεν· ᾧ δέ κ᾽ Ἀπόλλων
δώῃ καμμονίην, γνώωσι δὲ πάντες Ἀχαιοί,
ἡμίονον ταλαεργὸν ἄγων κλισίηνδε νεέσθω·
αὐτὰρ ὁ νικηθεὶς δέπας οἴσεται ἀμφικύπελλον.»
Ὣς ἔφατ᾽, ὄρνυτο δ᾽ αὐτίκ᾽ ἀνὴρ ἠΰς τε μέγας τε
665 εἰδὼς πυγμαχίης, υἱὸς Πανοπῆος Ἐπειός,
ἅψατο δ᾽ ἡμιόνου ταλαεργοῦ φώνησέν τε·
«ἆσσον ἴτω ὅς τις δέπας οἴσεται ἀμφικύπελλον·
ἡμίονον δ᾽ οὔ φημί τιν᾽ ἀξέμεν ἄλλον Ἀχαιῶν
πυγμῇ νικήσαντ᾽, ἐπεὶ εὔχομαι εἶναι ἄριστος.
670 ἦ οὐχ ἅλις ὅττι μάχης ἐπιδεύομαι; οὐδ᾽ ἄρα πως ἦν
ἐν πάντεσσ᾽ ἔργοισι δαήμονα φῶτα γενέσθαι.
ὧδε γὰρ ἐξερέω, τὸ δὲ καὶ τετελεσμένον ἔσται·
ἀντικρὺ χρόα τε ῥήξω σύν τ᾽ ὀστέ᾽ ἀράξω.
κηδεμόνες δέ οἱ ἐνθάδ᾽ ἀολλέες αὖθι μενόντων,
675 οἵ κέ μιν ἐξοίσουσιν ἐμῇς ὑπὸ χερσὶ δαμέντα.»

***
Είπε και του Νοήμονος, συντρόφου του Αντιλόχου
την έδωκε, κι επήρε αυτός το λαμπερό λεβέτι.
Τέταρτος δύο τάλαντα χρυσάφι ο Μηριόνης.
615 Πέμπτον βραβείον έμενεν η δίχερη φιάλη.
Εκείνην έφερ᾽ ο Αχιλλεύς ανάμεσα στο πλήθος
στον Νέστορα και, «λάβε αυτό», του είπε, «γέροντά μου,
σαν του Πατρόκλου ενθύμημα να το ᾽χεις οπού ετάφη·
τι εκείνον πλέον δεν θα ιδείς στην μέσην των Αργείων.
620 Και το βραβείον τούτο εγώ σου δίνω χαρισμένο·
ότι και συ ν᾽ αγωνισθείς, θαρρώ, δεν θα θελήσεις
στο πάλαιμα ή στο γρόνθισμα, στο τρέξιμο ή στ᾽ ακόντι
ότι απ᾽ το γήρας το κακόν εκόπ᾽ η δύναμίς σου».
Και την φιάλην του ᾽βαλε στα χέρια· την επήρε
625 περίχαρος ο γέροντας και είπε του Αχιλλέως:
«Λόγια τωόντι αληθινά, επρόφερες, παιδί μου·
εμάργωσαν τα μέλη μου, τα πόδια και τα χέρια
που εδώ στους ώμους φτερωτά κινούνταν και τα δύο.
Πού είναι η νιότη μου κι η ανδρειά που στο Βουπράσι εφάνη
630 σαν έθαπταν οι Επειοί τον μέγα πολεμάρχον
Αμαρυγκέα, κι έθεσαν αγώνα τα παιδιά του.
Εκεί κανείς των Επειών μ᾽ εμέ δεν ομοιώθη
ή των γενναίων Αιτωλών, αλλ᾽ ούτε των Πυλίων.
Τον Κλυτομήδη ενίκησα στους γρόνθους Ηνοπίδην,
635 στην πάλην τον Πλευρώνιον, κατόπι τον Αγκαίον,
και τον εξαίσιον Ίφικλον στα πόδια και κατόπι
στ᾽ ακόντι τον Πολύδωρον και αντάμα τον Φυλέα.
Μόνον οι Ακτορίωνες στους ίππους μ᾽ επεράσαν,
διπλοί μού σπρώχθηκαν εμπρός με ζήλον να κερδίσουν
640 εκείνα που ήσαν ύστερα λαμπρότατα βραβεία.
Δίδυμοι αυτοί, και σταθερώς εκυβερνούσ᾽ ο ένας
εκυβερνούσε σταθερώς κι εμάστιζεν ο άλλος.
Ιδού ποιος ήμουν μια φορά· στους νέους τώρ᾽ αφήνω
έργα παρόμοια· κι εγώ στο μαύρο γήρας πρέπει
645 να υπακούσω, αν κι έλαμπα στην μέση των ηρώων.
Αλλ᾽ άμε κι ενταφίαζε τον φίλον σου μ᾽ αγώνες·
μου είναι ακριβό το χάρισμα και χαίρεται η ψυχή μου
που εμέ τον φίλον πάντοτε θυμάσαι και γνωρίζεις
πόση τιμή, των Αχαιών ανάμεσα μου πρέπει·
650 και οι θεοί μ᾽ ό,τι αγαπάς να σου το ανταποδώσουν».
Το εγκώμιον όλον άκουσε του Νέστορος κι εβγήκε
μέσ᾽ απ᾽ το πλήθος ο Αχιλλεύς και της γρανθομαχίας
της τρομερής κατέθεσεν αμέσως τα βραβεία.
Έφερε κι έδεσεν εκεί του κύκλου μες στη μέση
655 άστρωτο, κακοδάμαστο εξάχρονο μουλάρι·
κι ένα ποτήρι δίκουπο να λάβει ο νικημένος.
Και ορθός εστήθη κι έλεγε στην μέσην των Αργείων:
«Ατρείδες και όλ᾽ οι Αχαιοί με τες καλές κνημίδες,
ας έλθουν δύο δυνατοί γι᾽ αυτά ν᾽ αντισηκώσουν
660 πολύ ψηλά τους γρόνθους των και εις όποιον απ᾽ τους δύο
ο Απόλλων δώσει δύναμιν, κι οι Αχαιοί το κρίνουν,
ας πάρει το φερέπονο μουλάρι στην σκηνήν του
και ο νικημένος να χαρεί το δίκουπο ποτήρι».
Στον λόγον του επετάχθη ευθύς άνδρας τρανός και ωραίος
665 ο Πανοπείδης Επειός, εξαίσιος γρονθομάχος.
Και πιάνοντας το εργατικό τετράποδο τους είπεν:
«Εμπρός, όπου το δίκουπο ποτήρι θενά πάρει·
και το πουλάρι εδώ κανείς με την γρονθομαχίαν
δεν θα κερδίσει, ότ᾽ είμ᾽ εγώ στην τέχνην τούτην πρώτος.
670 Δεν φθάνει που στον πόλεμον είμ᾽ ελλιπής; Και ποίος
δύναται να είναι ποτέ σ᾽ όλα καλός τεχνίτης;
Και ιδού το λέγω φανερά και άσφαλτ᾽ αυτό θα γίνει·
τες σάρκες θα του σχίσω εγώ, τα κόκαλα να σπάσω,
ώστε σιμά του ας στέκονται όσοι πονούν για κείνον
675 από τα χέρια νεκρόν εδώθε να τον πάρουν».

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου