Περί δυσφορίας

Η δυσφορία διαφέρει από την θλίψη της κατάθλιψης ή του άγχους των αγχωδών διαταραχών. Πρόκειται για ένα συν-αίσθημα που χαρακτηρίζεται από το γεγονός ότι το άτομο αισθάνεται παντού άβολα και έναν συνεχή εσωτερικό ερεθισμό που φέρει εκνευρισμό και βιώνεται δυσάρεστα. Είναι οι άνθρωποι που δεν χωρούν σε μία θέση, που τρώγονται με τα ρούχα τους ή τρώνε τις σάρκες τους. Που πάντα κάτι τους φταίει, αλλά δεν μπορούν να το προσδιορίσουν....

Οι δυσφορικοί είναι πολλοί ανάμεσά μας...

Τους καταλαβαίνουμε εύκολα γιατί είναι ή φαίνονται πάντα ενοχλημένοι ή σχεδόν πάντα, και συνήθως είναι δυσάρεστοι στην παρέα και στις σχέσεις τους.

Έρχονται μερικές φορές για θεραπεία γιατί πράγματι καταλαβαίνουν κάποια στιγμή ότι υποφέρουν...

Και δουλεύοντας μαζί τους παρατηρώ έναν κοινό παρονομαστή...

Οι άνθρωποι αυτοί έχουν μεγαλώσει σε περιβάλλοντα, σε οικογένειες που δεν τους έχουν πραγματικά αποδεχτεί. Άνθρωποι που δεν έχουν ουσιαστικά αγαπηθεί, χωρέσει, στην καρδιά των γονιών τους.

Συχνά ακούμε μία ευχή να δίνεται σε γονείς: "Να χαίρεσαι το παιδί σου, να το δεις όπως επιθυμείς"...

Τι γίνεται όμως αν το παιδί, ως αυτόνομος οργανισμός (γιατί είναι αυτόνομος οργανισμός από την στιγμή που κόβεται ο ομφάλιος λώρος και συνεχώς κερδίζει όλο και περισσότερη αυτονομία μεγαλώνοντας) δεν επιθυμεί αυτό που επιθυμεί ο γονιός; Πώς αυτός απαντά στην διαφορετικότητα του γόνου του; Την αποδέχεται;

Ο γονιός που αποδέχεται την διαφορετικότητα του παιδιού του έχει ο ίδιος ωριμάσει σαν προσωπικότητα και έχει έναν αρκετά καλά δομημένο εγώ, για να αντέχει την όποια ματαίωση...

Γιατί πράγματι κάθε γονιός έχει ένα όνειρο για το παιδί. Μάλιστα, αυτή η ονειροπόληση ξεκινά πριν την γέννησή του, ακόμη και πριν την σύλληψή του παιδιού....

Όμως αγάπη, όπως έχω ήδη ξαναγράψει στο ιστολόγιο αυτό, δεν μπορεί να υπάρχει χωρίς αποδοχή της διαφορετικότητας του άλλου, και η ετερότητα προσδιορίζεται επίσης από την διαφορετικότητα στο επίπεδο της επιθυμίας...

Όταν λοιπόν δεν αποδέχεται ο γονιός το παιδί, κι αυτό εκφράζεται είτε άμεσα, με χαρακτηρισμούς, αρνητική κριτική, απαξίωση, είτε εκφράζεται έμμεσα, με την μη αποδοχή των επιλογών του παιδιού (ντύσιμο, φίλοι, ερωτικό ταίρι), δεν μπορεί παρά να προκαλείται μία εσωτερική ένταση στο παιδί, όποιας ηλικίας κι αν είναι. Μάλιστα, αυτή θα παραμείνει ακόμη κι αν ο γονιός πεθάνει... ακόμη κι αν το παιδί γίνει ενήλικας, ακόμη και υπερήλικας...κι όσο ακόμη δεν έχει λύσει και επεξεργαστεί την δυσφορία του.

Η εσωτερική ένταση που είναι το περιεχόμενο της δυσφορίας περιέχει πάντα ένα νευρωτικό χαρακτήρα, καθώς αναφέρεται σε εσωτερικές συγκρούσεις... Γιατί μπορεί αρχικά να εκφράζεται μία ανοιχτή σύγκρουση μεταξύ του παιδιού και των γονιών, αργότερα όμως, αυτή εσωτερικεύεται στον ψυχισμό του παιδιού, ακόμη κι αν ο γονιός έχει πεθάνει. Η σύγκρουση λοιπόν αφορά στην επιθυμία του παιδιού που συγκρούεται με την επιθυμία των γονιών αλλά και στην ενοχή που αυτή η σύγκρουση επιφέρει και ενίοτε και μία αμφιβολία, καθώς το παιδί μπορεί συχνά να ταλαιπωριέται από την ιδέα ότι οι γονείς μπορεί να έχουν και δίκιο. Κι αναπόφευκτα αυτή η σύγκρουση επενδύεται και από καταθλιπτικά χαρακτηριστικά.

Συνήθως η δυσφορία υπάρχει αποκομμένη από την συνειδητοποίηση των αιτιών της. Όσο πιο αποκομμένη είναι, όσο λιγότερο συνδεδεμένη με νόημα, τόσο περισσότερο συνδέεται με το σώμα και συμπεριφορές-εκδραματίσεις που στόχο έχουν την εκφόρτιση της έντασης αλλά προκαλούν προβλήματα στη ζωή του ανθρώπου. Όπου ο Λόγος απουσιάζει το σώμα μιλάει... Κι έτσι γεννιέται ένα ψυχοσωματικό σύμπτωμα ή μία ασθένεια στην χειρότερη περίπτωση.

Η συνειδητοποίηση της σύγκρουσης ήδη βοηθά άμεσα στην μείωση της εσωτερικής έντασης. Μετά βέβαια χρειάζεται αρκετή δουλειά για να αντιμετωπιστούν οι ενοχές, οι αμφιβολίες, η αμφιθυμία. Ωστόσο, το αποτέλεσμα αξίζει, γιατί η απελευθέρωση από τη δυσφορία συμβάλλει στην υγεία, την ποιότητα ζωής αλλά και σχέσεων του υποκειμένου.