Δάσκαλος, ένας αιώνιος ενεργός μαθητής

Γεννιέσαι σε έναν κόσμο άγνωστο και από την ώρα μηδέν καλείσαι να μάθεις να λειτουργείς και να ανταποκρίνεται σωστά στα ερεθίσματα. Όσο ο χρόνος περνά, ο χρόνος σου για μάθηση λιγοστεύει.

Οι μεγάλοι λένε στους μικρούς, «θα μεγαλώσεις και θα μάθεις» μα όταν μεγαλώσεις σου λένε «τώρα πια μεγάλωσες, ό,τι έμαθες, έμαθες». Μα η μάθηση δεν τελειώνει ποτέ κι ο δάσκαλος είναι ένας αιώνιος ενεργός μαθητής. Όλοι μας δάσκαλοι μα κι όλοι μας μαθητές.

Πολλών ειδών οι μαθητές και πολλών ειδών οι δάσκαλοι, αφού οι δύο ρόλοι είναι αμφίδρομοι, η επικοινωνία της πληροφορίας από τον δάσκαλο γεννά ερωτήματα στο μαθητή και τα ερωτήματα αυτά ενεργοποιούν το δάσκαλο για να προχωρήσει τη σκέψη του. Ο δάσκαλος πρέπει να βάλει στην άκρη τον εγωισμό και να κατανοήσει – αντιληφθεί πως η γνώση δεν έχει όρια και μέσα από τις ερωτήσεις του μαθητή γίνεται κι ο ίδιος μαθητής του ίδιου του εαυτού.

Ο δάσκαλος είναι ένας αιώνιος ενεργός μαθητής και η ζωή μια παράσταση με θεατές, πρωταγωνιστές, 1ους, 2ους ρόλους, κομπάρσοους, backstage, μουσική, χορό, έκφραση, συναισθήματα, ανηδονία, κραυγή, σιωπή. Φώτα ανοίγουν, αυλαία ανεβαίνει, αυλαία πέφτει, φώτα σβήνουν.

Η ζωή είναι μια αέναη προσπάθεια να ανακαλύψεις, να μάθεις τα «γιατί» της, μέσα από τους ρόλους που καλείσαι να αναλάβεις. Του σκληρού, του απόλυτου, του παραδομένου, του μίζερου, του αγχώδους, του απελπισμένου, του δυνατού, του αισθηματία, του ουμανιστή, του αισιόδοξου, του νάρκισσου, της μούσας του, του κυρίαρχου, του υποτακτικού, του ευτυχισμένου, του μαθητή, του δασκάλου και για όσο υπάρχουν αισθήσεις και συναισθήματα, μέσα από αυτά ο άνθρωπος θα προσπαθεί να αυτοπροσδιορίζεται στη ζωή, ανακαλύπτοντάς τη.

Γεννιόμαστε με ποιότητες και υφές διαφορετικές στον καθένα. Κάποιοι από εμάς νιώθουμε την ανάγκη να ζητήσουμε να μας πλησιάσουν, να μας καταλάβουν, μα κάποιοι παλεύουμε να επικοινωνήσουμε μέσα από την απόσταση, απομακρυσμένοι ψάχνουμε τα «γιατί» της ζωής κι όλο αυτό είναι μια ατελείωτη διδασκαλία στις διαδρομές της. Αναζητούμε δασκάλους που ταιριάζουν στις ποιότητες αυτές και κάποιες φορές αποφεύγουμε να αντιμετωπίσουμε τους δαίμονές μας, απορρίπτοντας εκείνους τους δασκάλους, που δεν μας χαϊδεύουν τα αυτιά, με συνέπεια να αποφεύγουμε να γνωρίσουμε εμάς.

Δάσκαλος δεν είναι μόνο ο άνθρωπος πίσω από ένα έδρανο, μέσα σε μια αίθουσα. Έχε τα μάτια και τα αυτιά ανοιχτά, τις αισθήσεις σου σε εγρήγορση στους περαστικούς και στους συνοδοιπόρους της ζωής. Ο κάθε άνθρωπος βρίσκεται στη ζωή σου για να σου διδάξει, το ίδιο κι εσύ στη δική του. Δάσκαλοι είμαστε όλοι μα και μαθητές, κι αν δε δεχθείς πως ο ρόλος είναι αμφίδρομος, το μόνο που θα καταφέρεις είναι να στοιβάζεις γνώσεις στο μυαλό σου μόνο μέσα από βιβλία, ικανοποιώντας το Εγώ σου, αφήνοντας την ψυχή σου, άδεια και μόνη. Ακόμη και το να συνυπάρχεις με ανθρώπους που δεν σου ταιριάζουν, είναι ένα από τα σημαντικότερα μαθήματα στη ζωή σου. Άνθρωπος χωρίς ψυχή, ήλιος χωρίς φως, διδασκαλία χωρίς μεταδοτικότητα.

Μαθαίνοντας και εφαρμόζοντας στην πράξη τις διδαχές του δασκάλου, τον εκτιμάς. Απαραίτητο στοιχείο στο δάσκαλο είναι η υπομονή. Ο μαθητής χρειάζεται χρόνο για να αντιληφθεί τη γνώση που του προσφέρει ο δάσκαλος, χρειάζεται να καλλιεργήσει τις κατάλληλες δεξιότητες ώστε η γνώση να εμπεδωθεί, να αλλάξει επίπεδο, να ανελιχθεί ο μαθητής σε επόμενα στάδια εκμάθησης. Η άγνοια οδηγεί σε απογοήτευση, στην απόρριψη του μαθητή για τον δάσκαλο, αφού ο άνθρωπος που δεν γνωρίζει, δεν μπορεί να καταλάβει τι να εκτιμήσει.

Μεγάλη η ευθύνη του δασκάλου να αναγνωρίζει μέχρι πού αντέχει ο εκάστοτε μαθητής να φτάσει, πώς να ξεκολλήσει τη σκέψη του κι αυτό είναι και το δικό του προσωπικό μάθημα. Αν ο ίδιος δεν καταφέρει να προχωρήσει τη δική του σκέψη, ποτέ δεν θα καταφέρει να προχωρήσει και του μαθητή του. Αν δεν γίνεις δάσκαλος του εαυτού σου, δεν μπορείς να μεταλαμπαδεύσεις τη γνώση σου στον άνθρωπο που θα σου τη ζητήσει, γι’ αυτό και ο δάσκαλος είναι ένας αιώνος ενεργός μαθητής.

Ο μαθητής πλησιάζει έναν δάσκαλο για να διδαχθεί μια γνώση και είναι στη δική του επιλογή το αν θέλει να γίνει επαγγελματίας σε αυτό ή να παραμείνει ερασιτέχνης. Δοκιμάζει και δοκιμάζεται. Δεν είναι όλες οι παραστάσεις της ζωής για να είμαστε πρωταγωνιστές και επαγγελματίες, ο κάθε ρόλος εξυπηρετεί τον δικό του σκοπό. Αν μια παράσταση ανεβαίνει και μόνο, για να νιώσουν κάποιοι άνθρωποι επαγγελματίες, σίγουρα αυτό είναι καταστροφικό, αφού γεννήθηκαν από επιλογή ερασιτέχνες.

Ο δάσκαλος καλείται στο δύσκολο έργο του, να επιλέξει ποιοι έχουν τις αρετές, τις ποιότητες και τις δεξιότητες να προχωρήσουν, να κατακτήσουν τη συγκεκριμένοι γνώση, να γίνουν επαγγελματίες. Οφείλει να προστατεύσει το μαθητή με εξηγήσεις εφ’ όλης της ύλης για τον συγκεκριμένο χώρο γνώσης, ώστε ο μαθητής να αναλάβει πλήρως το μερίδιο των ευθυνών του και έως εκεί που του αναλογεί. Οι επαγγελματίες να προχωρήσουν ως επαγγελματίες και οι ερασιτέχνες ως ερασιτέχνες, οι ρόλοι αυτοί δεν αλλάζουν όταν δεν υπάρχει πρόθεση να αλλάξουν.

Λάθη γίνονται και από τον δάσκαλο μα και από το μαθητή. Πάντοτε τα λάθη, μας κλονίζουν, αλλά και μας αλλάζουν, μα κυρίως μας επανατοποθετούν στο «κέντρο» μας, ακριβώς εκεί που ανήκουμε. Αυτό είναι το σημαντικότερο μάθημα που μπορεί να προσφέρει ένας δάσκαλος στους μαθητές του και να μην ξεχάσει κι ο ίδιος για εκείνον, να μην διασπείρεται, να μην αποδομείται αλλά να συσπειρώνει και να ενώνει τις δυνάμεις – γνώσεις του, έτσι αποκτά δύναμη.

Τα φώτα του θεάτρου της ζωής θα σβήσουν για όλους κάποια στιγμή, επαγγελματίες και ερασιτέχνες, δασκάλους και μαθητές. Αυτό που έχει σημασία είναι το φως εντός του καθενός να ανάψει μέσα από την γνώση, μα το πιο δύσκολο από όλα, είναι το να παραμείνει αναμμένο και πιο φωτεινό κι αυτό μπορεί να κατακτηθεί μόνο όταν κατανοήσουμε πως δάσκαλος είναι ένας αιώνιος ενεργός μαθητής.