Για τη ζωή και την τύχη του Ομήρου

Ολόκληρη η αρχαιότητα παραδέχεται την ύπαρξη του Ομήρου. Για το βίο του Ομήρου διασώθηκαν μέχρι τις μέρες μας οκτώ βιογραφίες και πολλοί μύθοι, θρύλοι και εικασίες. Από τις βιογραφίες αυτές σπουδαιότερες είναι εκείνες που αποδίδονται στον Ηρόδοτο, στον Πλούταρχο και στον Πρόκλο. Ομόφωνα η παράδοση αναφέρει ως αρχικό όνομα του Ομήρου το Μιλησιγενης. Από το όνομα αυτό σχηματίστηκε αργότερα το όνομα Μελις, το οποίο έφερε ο υποτιθέμενος πατέρας του Ομήρου και το οποίο ταυτίζεται με τον ποταμό Μέλητα, που βρίσκεται κοντά στη Σμύρνη και από αυτό το γεγονός ξεκίνησαν οι αξιώσεις της Σμύρνης να θεωρείται πατρίδα του ποιητή, περισσότερο από άλλες πόλεις. Γιατί σχετικά με την καταγωγή του ποιητή φιλονικούσαν πολλές πόλεις, από τις οποίες οι κυριότερες ήταν εφτά Σμύρνη, Χίος, Κολοφών, ’Ιθάκη, Πύλος, Άργος, Αθήνα. Εκτός από τη Σμύρνη, τις μεγαλύτερες αξιώσεις στην αρχαιότητα σχετικά με την καταγωγή του ποιητή είχε η Χίος, όπως μας λέει γι’ αυτήν ο ποιητής Σιμωνίδης, επειδή στο νησί αυτό άκμασε το γένος των 'Ομηριδών. Οι Ομηρίδες ήταν οι απόγονοι του Ομήρου, και έργο τους ήταν ν’ απαγγέλλουν τα ποιήματα του προγόνου τους.

Τις δικαιότερες όμως απαιτήσεις από την αρχαιότητα είχε η Σμύρνη.H μικρασιατική παραλία, και μάλιστα το τμήμα της στο οποίο έζησαν Αιολείς και Ίωνες, δηλαδή η παραλία Σμύρνης - Ερυθρών - Φωκαίας και η απέναντι Χίος, υπήρξε η .κοιτίδα του ελληνικού έπους. Έτσι εξηγείται και η ανάμειξη μέσα στο έπος ιωνικών και αιολικών γλωσσικών στοιχείων. Όλες αυτές οι έριδες δήλωναν ότι υπήρχε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο με το όνομα Όμηρος και μάλιστα πρόσωπο σημαντικής σπουδαιότητας. Το όνομα "Ομηρος ετυμολογήθηκε από την αρχαιότητα με πολλούς τρόπους και ο καθένας έπλασε και σχετικό μύθο για τη δικαιολόγηση της ετυμολογίας του. Έτσι ο Έφορος ο Κυμαίος παράγει το όνομα από το μή ορών, ακολουθώντας το σχετικό μύθο ότι ο ποιητής ήταν τυφλός. Αλλη ετυμολογία υποστηρίζει ότι ο ποιητής ή ο πατέρας του είχε δοθεί ως όμηρος, όπως αναφέρεται στον Ψευδοπλούταρχο Ομήρου βίος.

Για τη ζωή και την τύχη του Ομήρου πλάστηκε και ο μύθος για τον αγώνα Ομήρου και Ησιόδου, κατά τον οποίο ο ποιητής νικήθηκε από τον Ησίοδο. Η επικρατούσα παράδοση είναι ότι ο ποιητής πέθανε στην Ίο. Και για το χρόνο κατά τον οποίο έζησε ο ποιητής υπήρχε στην αρχαιότητα αμφιβολία. Ο Κράτης ο Μαλλώτης υπολογίζει ότι ο' Όμηρος έζησε εξήντα χρόνια μετά τα Τρωικά, ενώ ο Ερατοσθένης τοποθετεί την ακμή του Ομήρου 100 χρόνια μετά τα Τρωικά και 20 μετά την κάθοδο των Ηρακλειδών (Δωριέων). Πιο ακριβής είναι ο Θουκυδίδης, ο οποίος παραδέχεται ότι ο Όμηρος έζησε πολλώ ύστερον των Τρωικών. Σπουδαίας σημασίας είναι η αναφορά του Ηροδότου ο οποίος θεωρεί σύγχρονους τον Όμηρο και τον Ησίοδο και αναφέρει ότι έζησαν και οι δύο τετρακόσια χρόνια πριν απ'αυτόν. Την άποψη αυτή του Ηροδότου,τη σχετική με τη χρονολόγηση του Ομήρου (8ο π.Χ.αι.), αποδέχεται και. σήμερα η επιστήμη. Στον Όμηρο από την αρχαιότητα εκτός από την ’Ιλιάδα και την ’Οδύσσεια αποδίδονταν και πολλά άλλα έργα, όπως Βατραχομυομαχία, 'Ομηρικοί " Υμνοι, Θηβαΐς, Κύπρια ’Έπη,’Επίγονοι, Μαργίτης και άλλα. Ήδη όμως από την αρχαιότητα υπήρχαν επιφυλάξεις. Mετά από πολλές αμφιταλαντεύσεις,έρευνες και μελέτες στο ύφος και στην τεχνική του Ομήρου, η σημερινή έρευνα αποδίδει στον Όμηρο μόνο την Οδύσσεια και την Ιλιάδα με ορισμένες επιφυλάξεις βέβαια σχετικά με την ’Οδύσσεια από λίγους ερευνητές. Δεν έλειψαν και από την αρχαιότητα μερικοί που αμφισβητούσαν κατά πόσο ο Όμηρος έγραψε και την ’Ιλιάδα και την Οδύσσεια.