Παραλήρημα

Το παραλήρημα είναι ο πιο συχνός τρόπος εκδήλωσης της σχιζοφρένειας και περιλαμβάνει μια σειρά συμπτωμάτων. Διαβάστε όσα πρέπει να γνωρίζετε για το παραλήρημα καθώς και πότε μπορεί να συμβεί:
 

 

Η σχιζοφρένεια χαρακτηρίζεται από μια βαθιά και προοδευτική μεταμόρφωση της προσωπικότητας.  Το άτομο σιγά-σιγά αρνείται την επικοινωνία με τους άλλους για να χαθεί κυριολεκτικά στον κόσμο της φαντασίας του.

 

Εμφανίζεται συχνά στην εφηβεία, άλλοτε προοδευτικά και άλλοτε, στα 2/3 των περιπτώσεων, με ένα οξύ επεισόδιο (έντονο, ξαφνικό και σύντομο σε διάρκεια).

 

Τα κύρια συμπτώματα αυτού του επεισοδίου είναι: 

• Η παραληρητική εμπειρία 
• Οι ψευδαισθήσεις
• Η αλλοίωση της συνείδησης και 
• Οι διαταραχές της διάθεσης

Τα σημεία που δηλώνουν την εμφάνιση της σχιζοφρένειας είναι πολλά και έχουν γίνει πολλές και διαφορετικές προσπάθειες ταξινόμησής τους.

 

Εδώ, θα σας πληροφορήσουμε για τα κύρια συμπτώματα που παρουσιάζονται στο οξύ παραληρητικό επεισόδιο, το οποίο είναι ο πιο συχνός τρόπος εκδήλωσης της σχιζοφρένειας.

 

Ας πούμε, κατ’ αρχήν, ότι όλοι έχουμε παθολογικά, δηλαδή, υπερβολικά, στοιχεία μέσα μας και όλοι τα εκφράζουμε με έμμεσο ή άμεσο τρόπο, μέσω της συμπεριφοράς μας.

 

Για τον έφηβο, λέμε χαρακτηριστικά στην ψυχολογία, ότι διανύει μιαφυσιολογικά παθολογική περίοδο και εννοούμε την υπερβολή που υπάρχει στο βίωμα των σωματικών και ψυχικών αλλαγών και τη φυσιολογική δυσκολία του εφήβου να μεταφράσει με λέξεις αυτές τις υπερβολικά έντονες αισθήσεις.

 

Ωστόσο, όταν αναφερόμαστε στις ψυχωτικές εκδηλώσεις (εδώ, στα συμπτώματα του οξέος παραληρητικού επεισοδίου) εννοούμε κάτι παραπάνω, την υπερβολή της υπερβολής, το εκτός ορίων. Ομοίως, τα συμπτώματα που θα περιγράψουμε παρακάτω, ο ασθενής τα βιώνει με μεγάλη ένταση και έχουν διάρκεια στο χρόνο.

 

Το άτομο δεν έχει συνείδηση ότι είναι υπερβολικό ή παράλογο αυτό που λέει ή σκέφτεται ή κάνει, επειδή ακριβώς βρίσκεται έξω από τα συνηθισμένα  όρια της λογικής.
 

Τα συμπτώματα

 

Οι παραληρητικές ιδέες:

Όταν λέμε ότι κάποιος παραληρεί εννοούμε ότι έχει χάσει τον έλεγχο της λογικής του σκέψης και υποστηρίζει ακράδαντα π.χ. ότι είναι ο Χριστός, η Παναγία ή ο διάβολος ή μια διασημότητα ή ότι μιλά με τους εξωγήινους ή ότι τον παρακολουθούν οι μυστικές υπηρεσίες, ή ότι το τάδε τραγούδι γράφτηκε γι’ αυτόν ή εναντίον αυτού και άλλα πολλά. Δεν αστειεύεται, το πιστεύει πραγματικά. Η επιχειρηματολογία του, όμως, ή ξεφεύγει απ’ τη λογική ή δεν μπορεί καθόλου να εξηγήσει το πώς συμβαίνει αυτό.

 

Το παραλήρημα δηλώνει την αποδιοργάνωση της προσωπικότητας, που συνοδεύεται από την προσπάθεια αναδόμησης της πραγματικότητας με διαστρεβλωμένο τρόπο.

 

Δύο σημαντικά στοιχεία:

1. από τη μια πλευρά, υπάρχει αλλοίωση του νοήματος της πραγματικότητας και
2. από την άλλη, αδιαφορία για την εξωτερική πραγματικότητα.

Τα θέματα του παραληρήματος μπορεί να έχουν διάφορες μορφές, που ακολουθούν η μια την άλλη, χωρίς όμως, να συστηματοποιούνται, δηλαδή, χωρίς να εστιάζουν σ’ ένα συγκεκριμένο θέμα.

 

Οι Ψευδαισθήσεις:
 

Είναι ψευδείς αντιλήψεις χωρίς εξωτερικό ερέθισμα. Με άλλα λόγια, το άτομο ακούει φωνές που τον καθοδηγούν, μιλούν γι’ αυτόν ή και τον βρίζουν, χωρίς αυτό να συμβαίνει στην πραγματικότητα.

 

Οι ψευδαισθήσεις, στο οξύ παραληρητικό επεισόδιο, είναι, κυρίως, ακουστικές, μπορεί, όμως, να είναι και οπτικές ή σπανιότερα οσφρητικές. 

 

Γεγονός είναι ότι, συχνά, συνοδεύονται από άγχος και προκαλούν ψυχικό πόνο στους ασθενείς.

 

Οι διαταραχές στη σκέψη:
 

Η σκέψη αποδιοργανώνεται. Οι σκέψεις, συχνά ασυνάρτητες, είτε περνούν πολύ γρήγορα, είτε πολύ αργά κι έτσι το άτομο δεν καταφέρνει να συνθέσει αυτό που θέλει να πει. Με άλλα λόγια, δεν μπορεί να συγκεντρωθεί (χαλάρωση της προσοχής), επειδή υπάρχει υπερπαραγωγή στη φαντασία και επειδή έρχονται στο νου διάφορες αναμνήσεις, εικόνες και σκέψεις, χωρίς σειρά.

 

Επομένως, η αντίληψη του χώρου και του χρόνου αλλάζει και παρουσιάζει αντιφάσεις, που επηρεάζονται από το παραλήρημα.

 

Ο ψυχονοητικός αυτοματισμός:
 

Είναι το κύριο χαρακτηριστικό του οξέος παραληρητικού επεισοδίου. Υποδηλώνει τη μηχανοποίηση της σκέψης. Με άλλα λόγια, το άτομο επαναλαμβάνει διαρκώς νοερά ή δυνατά τις ιδέες ή τις προθέσεις του ή τις σχολιάζει μηχανικά, χωρίς να τις ελέγχει.

 

Οι διαταραχές της διάθεσης:
 

Πότε το άτομο βρίσκεται σε έξαρση ευφορίας (νευρικά γέλια χωρίς λόγο) και πότε σε βαθιά θλίψη και οδύνη. Άλλοτε, μπορεί να πετρώσει από το άγχος του. Αυτές οι μεταβολές της διάθεσης σχετίζονται με το παραλήρημα και την αταξία της σκέψης του.

 

Συχνά, έχει υπερβολικές συμπεριφορές, όπως φυγή από το σπίτι, ξαφνικά και χωρίς λόγο. Τις συμπεριφορές αυτές τις εξηγεί ύστερα με περίεργο τρόπο.

 

Κάποιες φορές, στη διάρκεια της κρίσης, μπορεί να κάνει βίαιες πράξεις, αλλά αυτό είναι σπάνιο. Μπορεί να αυτοτραυματιστεί και υπάρχει κίνδυνος απόπειρας αυτοκτονίας.

 

Οι πράξεις αυτές άλλοτε γίνονται υπό την επήρεια του παραληρήματος και άλλοτε με ψυχική αδιαφορία.

 

Η αποπροσωποίηση:
 

Το άτομο παύει να αισθάνεται ότι είναι ο εαυτός του σε ό,τι αφορά, είτε στο σώμα του, είτε στο πνεύμα του. Νομίζει ότι ο εαυτός του κατέχεται από εξωτερικές δυνάμεις, ότι το σώμα του είναι ένα σώμα κούκλας και άλλα.

 

Συνθήκες εμφάνισης
 

Οξύ παραληρητικό επεισόδιο μπορεί να εκδηλώσουν έφηβοι ή νεαρά άτομα τα οποία έχουν συναντήσει ιδιαίτερα έντονες δυσκολίες στις σχέσεις τους με τους γονείς ή τα γονεϊκά πρότυπα. Συχνά, στις οικογένειες αυτές υπάρχουν και άλλα άτομα με σοβαρές ψυχικές διαταραχές.

 

Όπως αναφέραμε, το οξύ παραληρητικό επεισόδιο εκδηλώνεται ξαφνικά αν και, μερικές φορές, μπορεί τις προηγούμενες μέρες το άτομο να έχει παράξενες αντιδράσεις, όπως:

• διαταραχές στον ύπνο (αϋπνία)
• αόριστη ανησυχία
• ιδιαίτερα έντονο κλείσιμο στον εαυτό, δυσπιστία
• έλλειψη κάθε ενδιαφέροντος

Άλλες φορές πάλι, μπορεί να είναι συνδεδεμένο με κάποιο ψυχοτραυματικό γεγονός (π.χ. πένθος, αποτυχία, πρώτη σεξουαλική εμπειρία ή ακόμη και μια ανέλπιστη επιτυχία κ.ά), όπου ο έφηβος χάνει τα χωρο-χρονικά σημεία αναφοράς του. Αυτό το γεγονός, όμως, έχει συμβεί λίγο πριν το επεισόδιο.

 

Γενικά, η εμφάνιση της ψύχωσης συνδέεται, συχνά, με την ευθραυστότητα του ατόμου, που προκύπτει από βασικές ελλείψεις στη δόμηση της προσωπικότητας, κατά την πρώιμη παιδική ηλικία. Η οικογένεια πολλές φορές αντιλαμβάνεται περίεργες συμπεριφορές, τις οποίες, όμως, εντάσσει στις παραξενιές και την έλλειψη ωριμότητας από πλευράς του παιδιού. Το σχολείο συμμερίζεται αυτήν την άποψη. Όμως, οι ανατροπές της εφηβείας οδηγούν την κατάσταση στην εκδήλωση της ψύχωσης, που δεν αναγνωρίζεται από το περιβάλλον, ως πρόβλημα που προϋπήρχε.

 

Κάτι άλλο που μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση της ψύχωσης είναι η χρήση ναρκωτικών ουσιών. Χρησιμοποιώντας, δηλαδή, για μεγάλο χρονικό διάστημα χασίς ή αμφεταμίνες ή οινόπνευμα και, κυρίως, παραισθησιογόνα όπως LSD 25, mescaline, ecstasy κ.ά.

 

Οι ουσίες, γενικά, πυροδοτούν την εμφάνιση της ψύχωσης, εφ’ όσον υπάρχει προδιάθεση.
 

Η έκβαση του επεισοδίου

 

Ο ασθενής επανέρχεται αυθόρμητα μετά από μερικές εβδομάδες, μερικές φορές, μετά από μερικές ημέρες και άλλες φορές, μετά από μερικούς μήνες.

 

Η φαρμακευτική αγωγή επιταχύνει τη θεραπεία.

 

Το οξύ παραληρητικό επεισόδιο μπορεί να θεραπευτεί εντελώς, χωρίς ψυχικές συνέπειες και δεν επαναλαμβάνεται. Το άτομο επιστρέφει στην πραγματικότητα και συνειδητοποιεί τον παθολογικό χαρακτήρα των αντιδράσεων που είχε.

 

Το οξύ παραληρητικό επεισόδιο συχνά επανέρχεται εξ’ αιτίας της προδιάθεσης του ατόμου στο παραλήρημα. Αυτό δηλώνει την ευθραυστότητά του.

 

Αντίθετα, στη σταδιακή εμφάνιση της σχιζοφρένειας, τα κύρια συμπτώματα που αναφέραμε, εμφανίζονται προοδευτικά και πολλές φορές μεμονωμένα (π.χ. ο ασθενής έχει μόνο ψευδαισθήσεις).