Ο ιδεαλισμός του George Berkeley

Ίσως όλοι να δεχόμαστε ότι οι αισθήσεις μας μάς προσφέρουν μια νοητική εικόνα του κόσμου, αλλά δεν σημαίνει ότι κατανοούμε όλοι τι συνεπάγεται αυτό. Σημαίνει ότι έχουμε έμμεσα μόνο επίγνωση του κόσμου, μέσω εσωτερικών, νοητικών του αναπαραστάσεων. Αν είστε σκεπτικιστής, μπορεί να αναρωτιέστε πως ξέρουμε ότι οι νοητικές μας εικόνες αναπαριστούν πραγματικά όσα υπάρχουν εκεί έξω.

Η εκπληκτική απάντηση του Τζορτζ Μπέρκλεϊ (1685 – 1753 Αγγλο- Ιρλανδός φιλόσοφος, μαθηματικός και επίσκοπος της Αγγλικανικής εκκλησίας) σ αυτό το σκεπτικιστικό προβληματισμό ήταν ο ιδεαλισμός – δηλαδή το ότι αρνήθηκε την ύπαρξη των πάντων, εκτός από τα μυαλά μας και τις ιδέες που υπάρχουν μέσα τους.

Δεν υπάρχει περιθώριο για σκεπτικισμό σχετικά με τον εξωτερικό κόσμο, διότι δεν υπάρχει εξωτερικός κόσμος, δεν υπάρχει ύλη που να στηρίζει την εμπειρία μας. Κατά μια έννοια, εξακολουθούν να υπάρχουν πράγματα. Ομαδοποιούμε τις αισθητικές εμπειρίες μας που συμβαίνουν τακτικά και τους δίνουμε ονόματα. Το «μήλο» είναι το όνομα που έχουμε δώσει σε μια συλλογή συνεχών αισθήσεων του γλυκού, του κόκκινου και του τραγανού.

Αυτό είναι όλο κι όλο το μήλο, σύμφωνα με τον Μπέρκλεϊ. Το να υποθέσουμε ότι υπάρχει κάτι περισσότερο, κάτι εκεί έξω, είναι υπέρβαση των τεκμηρίων της εμπειρίας μας.

Ακόμα χειρότερα, σημαίνει ότι κάνουμε την παράλογη σκέψη ότι η γλυκύτητα μπορεί να υπάρχει άγευτη, ότι το κόκκινο μπορεί να υπάρχει ανείδωτο.

Αν διαφωνείτε, έχετε κατά νου ότι εσείς είστε αυτός που ισχυρίζεται ότι υπάρχει κάτι περισσότερο, κάποιο υλικό υπόστρωμα πέρα από τα τεκμήρια των αισθήσεών μας. Το βάρος της απόδειξης, θα έλεγε ο Μπέρκλεϊ, πέφτει σ' εσάς