Οι εξωγήινοι αμμόλοφοι

Πριν από λίγες εβδομάδες και ύστερα από τρία χρόνια περιπλάνησης στο αρειανό τοπίο, ο ρομποτικός γεωλόγος Curiosity της NASA μπόρεσε να θαυμάσει, για πρώτη φορά από κοντά, εξωγήινους αμμόλοφους με ύψος διώροφου κτιρίου -σχηματισμούς που καλύπτουν αχανείς εκτάσεις στον ερημικό πλανήτη.
Οι ερευνητές της αποστολής καμαρώνουν για τις πρώτες κοντινές φωτογραφίες του αμμόλοφου «Ναμίμπια» στους πρόποδες του όρους Σαρπ, ενός βουνού ύψους πέντε χιλιομέτρων στο οποίο προσπαθεί να αναρριχηθεί το ρομπότ. Όπως συμβαίνει και στη Γη, οι αμμόλοφοι του πλανήτη Άρη έχουν μικρή κλίση στην πλευρά που δέχεται τα ραπίσματα του ανέμου, ενώ η άλλη πλευρά είναι απότομη, σχεδόν κατακόρυφη.

Παρ’ όλο που η αρειανή ατμόσφαιρα είναι 100 φορές πιο αραιή σε σχέση με τη γήινη, ο άνεμος σπρώχνει τους κόκκους άμμου και τους αναγκάζει να συσσωρεύονται στην κορυφή του λόφου. Οταν η συσσώρευση ξεπεράσει ένα κρίσιμο όριο, η άμμος πέφτει στην άλλη πλευρά προκαλώντας κατολισθήσεις.

Οι έρημοι του Τιτάνα
Το διαστημικό σκάφος Cassini που εξερευνά από το 2004 το σύστημα του Κρόνου εντόπισε και φωτογράφισε στον πιο ενδιαφέροντα γεωλογικά δορυφόρο του, τον Τιτάνα, κάποιες περιοχές που μοιάζουν με τις ερήμους στη Γη. Υπάρχουν μάλιστα σε αυτές κάποιοι σχηματισμοί που μοιάζουν με τους αμμόλοφους των ερήμων.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες που μελετούν τον Τιτάνα οι περιοχές που μοιάζουν με τις ερήμους της Γης καλύπτουν έκταση ανάλογη με εκείνη των ΗΠΑ. Οπως αναφέρουν, οι σχηματισμοί δεν αποτελούνται φυσικά από άμμο αλλά από παγωμένους υδρογονάνθρακες. Το ύψος τους είναι περίπου 100 μέτρα και η διάμετρός τους κοντά στα δύο χιλιόμετρα.
Η μελέτη αυτών των σχηματισμών θα φωτίσει τις μυστηριώδεις καιρικές συνθήκες του δορυφόρου και θα προσφέρει νέα στοιχεία για την κλιματική και γεωλογική του ιστορία.
Η μελέτη του Τιτάνα και η ανακάλυψη όσο το δυνατόν περισσότερων στοιχείων για αυτόν θεωρείται εξαιρετικά σημαντική επειδή οι ειδικοί θεωρούν ότι ο δορυφόρος βρίσκεται σε μια κατάσταση ανάλογη με εκείνη της Γης στη βρεφική της ηλικία. Μέσω αυτής θα μπορέσουμε να μάθουμε πολλά για το παρελθόν του πλανήτη μας αλλά και να προβλέψουμε το μέλλον του Τιτάνα.

Και σε κομήτες!
Ενα από τα αινίγματα του κομήτη 67P που εξερευνά το διαστημικό σκάφος Rosetta φαίνεται ότι λύνεται από τους ειδικούς. Οι παρατηρήσεις αποκάλυψαν στην επιφάνεια του κομήτη την παρουσία αμμόλοφων ο σχηματισμός των οποίων δεν μπορούσε να εξηγηθεί, αφού στον κομήτη δεν φυσούν άνεμοι που θα μπορούσαν να είναι υπεύθυνοι για τη δημιουργία τους.
Κάποιοι επιστήμονες υποστήριξαν ότι κατά την κίνηση του κομήτη παράγονται κάποιες ριπές ανέμου οι οποίες είναι αυτές που δημιουργούν τους αμμόλοφους. Τα μέλη της αποστολής Rosetta τελικά φαίνεται ότι βρήκαν την απάντηση στο μυστήριο. Υποστηρίζουν ότι οι αμμόλοφοι σχηματίζονται από τους μεγάλους «σβόλους» ύλης που υπάρχουν στον κομήτη και οι οποίοι μετακινούνται μόνοι τους αναταράσσοντας την επιφάνειά του.
Ο κομήτης 67P φαίνεται να αποτελείται από σχεδόν ισομεγέθεις «σβόλους», οι οποίοι πιθανώς αποτελούν τους αρχικούς δομικούς λίθους του ηλιακού μας συστήματος. Αν αυτό επιβεβαιωθεί, θα πρόκειται για σημαντική ανακάλυψη, κατά τους επιστήμονες.
Η αρχική σκόνη και τα αέρια πιθανώς δημιούργησαν τα πρώτα «βότσαλα», και αυτά, με τη σειρά τους, τους μεγαλύτερους «σβόλους» διαμέτρου περίπου τριών μέτρων ο καθένας. Από τη συγκόλλησή τους τελικά δημιουργήθηκε ο πυρήνας του κομήτη.
O πυρήνας αυτός είναι πολύ πιο «αφράτος» και πορώδης από ό,τι προβλεπόταν (κατά 70% ως 80% το εσωτερικό του πιστεύεται ότι είναι κενός χώρος). Υπάρχει μια περίπτωση να πρόκειται για δύο μικρότερους κομήτες που κάποια στιγμή συνενώθηκαν.