Το χριστιανικό φύραμα ( 1. = η ζύμη, το ζυμάρι. 2. ειδική τροφή για πτηνά. 3. το ένζυμο), με οποιαδήποτε έννοια κι αν το εκλάβουμε, αλλά και μ’ όλες ταυτοχρόνως, λέγεται Απόστολος Παύλος. Αυτός είναι ο λόγος που κάποιοι αποκαλούν τον χριστιανισμό Παυλιανισμό. Κοντολογίς δεν εννοείται χριστιανισμός δίχως αυτόν τον απατεώνα ολκής. Η «ιστορία» του είναι σκοτεινή και αμφιλεγόμενη. Μια «ιστορία» φτιαχτή η οποία συνεχώς αναμοχλεύεται ώστε να μη βρεθεί ποτέ άκρη, όσον αφορά στις αλήθειες των στοιχείων που την απαρτίζουν.
Θα κατατεθούν στη συνέχεια στοιχεία που αφορούν στο ζήτημα Α. Παύλος, τα οποία θεώρησα ότι είναι τα πιο εμπεριστατωμένα που μπόρεσα να αλιεύσω.
ΠΡΩΤΑ ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ
Η συζήτηση για τον πραγματικό ιδρυτή και διαμορφωτή του χριστιανισμού δεν είναι καινούργια. Αντιθέτως έχει απασχολήσει θεολόγους, θρησκειολόγους, φιλοσόφους και ερευνητές σχεδόν από την εμφάνιση της νέας θρησκείας. Η Εκκλησία βεβαίως φρόντισε να καταστρέψει ή να “θάψει” όλες τις σχετικές παλιές αμφισβητήσεις και “αιρετικές” απόψεις γι” αυτό και σήμερα είναι δύσκολο να εντοπιστούν, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν. Είναι χαρακτηριστική δε η λυσσαλέα αντίδραση του Ιερατείου Ανατολής και Δύσης κάθε φορά που έρχεται στην επιφάνεια κάποιο αρχαίο χειρόγραφο που καταρρίπτει το δια των αιώνων διαμορφωμένο δόγμα του επίσημου χριστιανισμού.
Στις μέρες μας φυσικά είναι πολύ δύσκολο να φιμωθούν οι ελεύθερες και ανεξάρτητες φωνές γι” αυτό όλο και περισσότεροι ανεξάρτητοι θεολόγοι, αλλά και μη προκατειλημμένοι ερευνητές εντοπίζουν και αναδεικνύουν τον ουσιαστικό ρόλο του Σαούλ-Παύλου στη διαμόρφωση αυτού που αποκαλούμε πλέον “χριστιανισμό” ενώ αν θέλαμε να αποδώσουμε το δίκαιο θα ονομάζαμε ορθότερα “παυλισμό” ή “παυλιανισμό’.
Για να καταλάβουμε όμως τη “συνεισφορά” του πανούργου ραβίνου στην διαμόρφωση και κυρίως στην παγκόσμια εξάπλωση της νέας θρησκείας θα πρέπει να πάμε λίγα χρόνια πριν την (υποτιθέμενη) γέννηση του Ιησού και να εξετάσουμε τη θεολογική-φιλοσοφική καθώς και την πολιτική κατάσταση της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου.
Βρισκόμαστε λοιπόν στην αρχή του τέλους της ρωμαϊκής κυριαρχίας. Η ρωμαϊκή δημοκρατία έχει οριστικά πεθάνει και το άταφο πτώμα της περιφέρεται στους λαούς του αναδυόμενου Imperiumπερισσότερο ως άλλοθι της κατοχής και λιγότερο ως ελπίδα αποκατάστασης ενός πολιτεύματος που αποδείχθηκε πολύ φιλελεύθερο για τις διεστραμμένες ορέξεις των Ρωμαίων εξουσιαστών.
Οι λαοί της αυτοκρατορίας γογγύζουν κάτω από ένα ασφυκτικά καταπιεστικό καθεστώς που παράγει διαρκώς όλο και περισσότερη αδικία, φτώχεια, αναξιοπρέπεια, αμάθεια. Είναι φυσικό λοιπόν να στρέφονται προς το υπερβατικό, να ελπίζουν και να εύχονται τη λύτρωσή τους από υπερφυσικά όντα, παντοδύναμα, τα μόνα ικανά να αντιμετωπίσουν το τέρας της PaxRomana. Μέσα σ” αυτό το περιβάλλον γεννιούνται νέοι θεοί, ανασταίνονται παλαιοί ή και ανακατεύονται πολλοί δημιουργώντας ένα νέο ισχυρότερο που συγκεντρώνει τις δυνάμεις όλων σε μια υπόσταση. Το φαινόμενο αυτό αποκαλείται θρησκευτικός συγκρητισμός και είναι πραγματικά πολύ έντονο τούτη την εποχή σ” αυτό το παγκόσμιο χωνευτήρι της ανατολικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Οι Ρωμαίοι δεν ενδιαφέρονται για τις θρησκείες των υπόδουλων λαών. Απαιτούν μόνον ως ελάχιστο δείγμα ενότητας της αυτοκρατορίας την ταυτόχρονη με τις εθνικές θρησκείες λατρεία του εκάστοτε Ρωμαίου αυτοκράτορα ως Θεού. Φυσικά δεν είναι ψώνια. Δεν θεωρούν τον εαυτό τους πραγματικά θεό. Απλά χρησιμοποιούν αυτό το τέχνασμα για να κρατούν σε μια κοινή συνισταμένη τους εντελώς διαφορετικούς μεταξύ τους πολιτισμούς που διαφεντεύουν.
Η απαίτηση αυτή των κατακτητών δεν προβληματίζει σχεδόν κανέναν λαό. Με περισσή υποκρισία αποδίδουν τιμές θεού στον Ρωμαίο Καίσαρα κι έχουν το κεφάλι τους ήσυχο. Εκτός από τους Εβραίους. Παραδομένοι στον καταπιεστικό και αντιφυσικό μονοθεϊσμό του Αβραάμ, οι Εβραίοι αδυνατούν να αποδεχτούν αυτή τη “βλάσφημη” απαίτηση των κατακτητών. Φυσικά το ιερατείο, αποτελούμενο από μορφωμένους και έξυπνους ανθρώπους δεν έχει πρόβλημα να υποκριθεί ότι συμμορφώνεται, αλλά ο απλός λαός βουτηγμένος μέσα στον φανατισμό και τη δεισιδαιμονία του γιαχβισμού νοιώθει να πνίγεται και αντιδρά. Αντιδρά δε προς δυο κατευθύνσεις. Είτε με τη δημιουργία επαναστατικών ομάδων, γνωστών ως “ζηλωτών” οι οποίοι επιδίδονται σε ένα ιδιότυπο ανταρτοπόλεμο με τις ρωμαϊκές λεγεώνες, σε δολιοφθορές και δολοφονίες είτε με τον πιο παθητικό τρόπο του αναχωρητισμού, τη δημιουργία δηλαδή ευσεβιστικών, μοναστικών ταγμάτων, τα οποία αποσύρονται από τα κοινά, ζουν απομονωμένα μακριά από τις πόλεις και επιδίδονται στον ησυχασμό, στην εσωτερική καλλιέργεια, αλλά και στο κήρυγμα το οποίο περιλαμβάνει τόσο ηθικοθρησκευτικές προτροπές προς τους υπόλοιπους Εβραίους, όσο και σφοδρή αντιπαράθεση με το επίσημο ιερατείο που απεμπολεί τον μωσαϊκό νόμο και την αληθινή πίστη προς τον ένα και μοναδικό Θεό (Γιαχβέ) για να εξασφαλίσει εγκόσμιες εξουσίες, χρήμα και άνετη ζωή. Κυρίως τα έχουν με τους Φαρισαίους την κυρίαρχη την εποχή εκείνη ραβινική σχολή, την οποία κατηγορούν ότι κατήντησε τον μωσαϊκό νόμο νεκρό γράμμα αφού επικεντρώνεται στους τύπους και αδυνατεί ή καλύτερα αρνείται να προβάλλει το πνεύμα του.
Η κοινότητα των Εσσαίων είναι η πιο γνωστή τέτοια ομάδα αναχωρητών και ο χειρότερος εχθρός των Φαρισαίων.
Μέσα από την περιγραφή των ευαγγελίων και άλλων πρωτοχριστιανικών κειμένων καθίσταται σαφές ότι ο Ιησούς (εννοώ ο φιλολογικός Ιησούς) υπήρξε μέλος της κοινότητας των Εσσαίων για πολλά χρόνια. Είναι δε αποδεδειγμένο ότι και ο Ιωάννης ο Βαπτιστής υπήρξε μέλος της κοινότητας πριν ακολουθήσει τον μοναχικό του δρόμο (ίσως και απεσταλμένος της ίδιας της κοινότητας για να προσηλυτίσει νέο κόσμο).
Ο Ιησούς λοιπόν ξεκινάει την δράση του σταχυολογώντας μαθητές, δημιουργώντας δηλαδή γύρω του μια ομάδα ακολούθων, όπως έκαναν και οι Εσσαίοι, όπως ακριβώς έκανε και ο Ιωάννης. Οι μαθητές του ανήκουν και στις δυο κατηγορίες που αντιτίθενται στη ρωμαϊκή κατοχή και στο πουλημένο ιερατείο. Στρατολογεί Εσσαίους όπως ο Ανδρέας, ο Σίμων-Πέτρος, ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης (μαθητές του Ιωάννη του Βαπτιστή) αλλά και ζηλωτές επαναστάτες όπως ο Ιούδας και ο Σίμων ο Κανανίτης. Η προσπάθειά του να ενώσει τις δυο συνιστώσες σ” ένα κοινό μέτωπο είναι σαφής. Αυτό ακριβώς επεδίωκε και ο Ιωάννης ο Βαπτιστής. (Στην πραγματικότητα τα γεγονότα στους βίους των δυο ανδρών είναι τόσο πανομοιότυπα ώστε πολλοί φιλελεύθεροι θεολόγοι να έχουν υποστηρίξει ότι Ιησούς και Ιωάννης είναι το ίδιο πρόσωπο)
Γυρίζει στις πόλεις της Παλαιστίνης και κηρύττει όχι την κατάλυση ή την πλήρωση του Νόμου όπως ανοήτως ισχυρίζονται κάποιοι σημερινοί χριστιανοί θεολόγοι, αλλά καταγγέλλει την αποστασία του Ιερατείου από την αληθινή πίστη στο Νόμο. “Ο Ιησούς, πράγματι, πουθενά δεν παρουσιάζεται επιτιμητής του Νόμου και των θρησκευτικών παραδόσεων του λαού. Αντίθετα, από τους Ευαγγελιστές προβάλλεται πάντοτε ως ένας καλός και ευσεβής Ιουδαίος, πιστός στο Νόμο και συνεπής ως προς τα θρησκευτικά του καθήκοντα.” (Γεωργίου Πατρώνου, Η ιστορική πορεία του Ιησού, Δόμος 1992, σελ. 23
Καταγγέλλει τους Φαρισαίους και καλεί τον λαό να επιστρέψει στους κόλπους του γιαχβισμού που οι προύχοντές του έχουν τόσο προδώσει. Η αντίσταση που κηρύττει ο Ιησούς δεν είναι θεωρητική κι εδώ διαφοροποιείται (ίσως όμως μόνον φαινομενικά) με τους Εσσαίους. Ο Ιησούς προτρέπει σε λαϊκή εξέγερση. Μιλάει για “πεινώντες” που ήρθε η ώρα να χορτάσουν, για “διψώντες” που είναι καιρός να ξεδιψάσουν, για “κλαίοντες” τώρα που όμως θα γελάσουν τελευταίοι και καλύτερα. Διακηρύσσει ευθαρσώς ότι δεν ήλθε να βάλει ειρήνη, αλλά “μάχαιρα” και εμφύλιο αλληλοσπαραγμό. Αυτό εξηγεί και το μένος του ιερατείου. Πιστεύει έστω κι ένας εχέφρων άνθρωπος ότι οι Φαρισαίοι θα κατεδίωκαν έναν άνθρωπο σαν τον Ιησού που θέλει να μας παρουσιάσει η Εκκλησία; Έναν άνθρωπο που θα κήρυττε στο πλήθος να γυρίζει το άλλο μάγουλο όταν τον ραπίζουν από το ένα; Που θα μετέθετε κάθε δικαίωση σε μιαν άλλη ζωή, σε μιαν άλλη αόριστη και μακρινή βασιλεία του Θεού; Τί πρόβλημα θα είχαν με έναν θρησκευόμενο ευσεβιστή που θα καλούσε τον λαό να μην δίνει σημασία στα βάσανα που αντιμετωπίζει εξ” αιτίας των ρωμαίων κατακτητών και των ντόπιων αυλοκολάκων της εξουσίας διότι θα ανταμειφθεί για την υπομονή και την πίστη του στο βασίλειο των ουρανών; Έναν τέτοιον άνθρωπο θα έπρεπε να τον κάνουν άγαλμα οι πανούργοι εξουσιαστές και όχι να τον σταυρώσουν. Κι όμως. Σύμφωνα με τα ευαγγέλια κινείται εναντίον του όλο το σύστημα. Ρωμαίοι και αρχιερείς τον επικηρύσσουν τον συλλαμβάνουν και τον τιμωρούν όχι με λιθοβολισμό όπως θα ήταν η φυσική ποινή για έναν ασεβή Εβραίο, αλλά με σταύρωση, την ποινή δηλαδή που το ρωμαϊκό δίκαιο επεφύλασσε αποκλειστικά για τους στασιαστές!
Αυτή εν συντομία είναι η διαδρομή του Ιησού, όπως μας την παρουσιάζουν τα καινοδιαθηκικά κείμενα. Θα μπορούσαμε να πούμε πολλά ακόμη για αυτή τη διαδρομή ξεκινώντας από το κατά πόσον υπήρξε καν, αλλά το θέμα μας είναι άλλο.Ο Παύλος.
Μετά το θάνατο του Ιησού η ομάδα των μαθητών του περνάει πολύ δύσκολες ημέρες. Στιγματισμένοι, επικηρυγμένοι για επαναστατική δράση, εκτός νόμου κρύβονται σε γιάφκες, σε σπίτια γνωστών και φίλων και περιμένουν έντρομοι την ώρα της σύλληψης και της τιμωρίας. Η δήθεν θρησκευτική αίρεση είναι ανύπαρκτη. Υπάρχουν μόνον τρομοκρατημένοι επαναστάτες που έχασαν τον φυσικό τους ηγέτη και η κάποτε φιλόδοξη αποστολή τους έχει γίνει τώρα βρόχος που τους πνίγει. Οι Ρωμαίοι έχουν δώσει ρητές διαταγές στο ιερατείο να βρουν και να εξοντώσουν τους εναπομείναντες στασιαστές και οι Φαρισαίοι πρωταγωνιστούν σε αγριότητα εναντίον τους. Πιο άγριος και φανατισμένος ένας νεαρός φαρισαίος ραβίνος πρωτοστατεί στην ανακάλυψη και τιμωρία των παρανόμων. Ονομάζεται Σαούλ. Επί τρία και πλέον έτη μετά τον θάνατο του Ιησού ο Σαούλ κυνηγά ακούραστα τους μαθητές του κι έχει καταφέρει εναντίον τους συντριπτικά πλήγματα, όπως ο ίδιος ομολογεί.
Μετά τον λιθοβολισμό από το οργισμένο πλήθος του Στέφανου, ελληνιστή οπαδού του Ιησού τον οποίο παρακολουθεί με κτηνώδη σαδισμό ο νεαρός φαρισαίος πηγαίνει στον αρχιερέα και του ζητά την άδεια να μεταβεί στη Δαμασκό για να εξοντώσει όσους στασιαστές είχαν καταφύγει εκεί. Είναι προφανές ότι στα Ιεροσόλυμα έχει εξαρθρωθεί πλέον ο σκληρός πυρήνας της ομάδας. Ο αρχιερέας υποτίθεται ότι του δίνει την άδεια και την ευλογία του και ο Παύλος αναχωρεί διψασμένος για αίμα. Και τότε συμβαίνει το…’θαύμα’. Το παραμύθι του θαύματος αποκαλύπτεται κι από την ίδια τη διήγησή του ανεκδιήγητου Λουκά:
χωρίο α΄: “οι δε άνδρες οι συνοδεύοντες αυτώ ειστήκεσαν ενεοί, ακούοντες μεν της φωνής, μηδένα δε θεωρούντες“ Πράξεις κεφ. Θ, στιχ. 7
χωρίο β΄: “οι δε συν εμοί όντες το μεν φως εθεάσαντο και έμφοβοι εγένοντο, την δε φωνήν ουκ ήκουσαν του λαλούντος μοι“ Πράξεις κεφ. ΚΒ΄, στιχ. 9
Η οραματική εμφάνιση του Ιησού στον Παύλο, η τύφλωση του τελευταίου και η θαυματουργική μεταστροφή του ήσαν οπωσδήποτε πολύ εντυπωσιακά για τους αφελείς και δεισιδαίμονες Ιουδαίους της εποχής. Φυσικά ποτέ δεν θα μάθουμε τί συζήτησαν ο Παύλος με τον Αρχιερέα, μπορούμε όμως να υποθέσουμε την νέα εντολή που το ιουδαϊκό ιερατείο του έδωσε και εγκαινίαζε μια νέα γραμμή, ένα πανούργο σχέδιο δια του οποίου ο ιουδαϊσμός θα κατόρθωνε να αλώσει τον ελληνισμό εκ των έσω. Το σχέδιο αυτό εξυπηρετούσε φυσικά και τα πρόσκαιρα σχέδια της ρωμαϊκής εξουσίας και γι” αυτό είχε την απόλυτη στήριξη των αρχών όπως θα δούμε στη συνέχεια.
Με ένα νέο σχέδιο λοιπόν και με μια νέα προσωπικότητα ο Σαούλ παρουσιάζεται στους μέχρι πρότινος επικηρυγμένους. Τους αναλύει το παραμύθι της μεταστροφής του και αναλαμβάνει τον “ευαγγελισμό των εθνών’. Αυτό προκαλεί μεγάλη αναστάτωση και σύγχυση στον σκληρό πυρήνα των επαναστατών που φυσικά καμιά διάθεση δεν είχαν για τη δημιουργία μιας νέας θρησκείας αφού ήσαν απόλυτα πιστοί στην πατροπαράδοτη. Ο Παύλος παρ” όλ” αυτά με διάφορα μέσα επιτυγχάνει να χριστεί απόστολος και ακολουθεί μια εξόρμηση στα μέρη των εθνικών όπου επισκέπτεται τις κατά τόπους συναγωγές στρατολογώντας πιστά μέλη για την εφαρμογή των σχεδίων του. Συνεργοί του σ” αυτό υπήρξαν πρωτίστως οι ελληνιστές Ιουδαίοι, αυτοί δηλαδή ακριβώς που αποτελούσαν έως πρότινος τον στόχο των Φαρισαίων και του ίδιου του Σαούλ. Όπως αναπάντεχα ομολογεί ο καθηγητής Βλ. Φειδάς στην “Εκκλησιαστική Ιστορία” του (τόμος Α΄, σελ. 39) “ο λιθοβολισμός του Στεφάνου και ο διωγμός των ελληνιστών χριστιανών των Ιεροσολύμων υπήρξε η αφετηρία της διαδικασίας αποσυνδέσεως της χριστιανικής λατρείας από τον ιουδαϊκό Ναό και τους τύπους της ιουδαϊκής λατρείας’. Πάει, λοιπόν περίπατο κι εκείνο το εξόφθαλμα παρέμβλητο “πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη’.
Το 49 μ.Χ. λαμβάνει χώρα η επεισοδιακή Αποστολική λεγόμενη Σύνοδος στα Ιεροσόλυμα. Ο Παύλος εμφανίζεται διεκδικώντας λίγο ως πολύ τον ρόλο του αρχηγού και συγκρούεται μετωπικά με τα παλιά μέλη. Ο Πέτρος φαίνεται να έχει αντιληφθεί πλέον το παιχνίδι του και δείχνει μάλλον συγκαταβατικός ή παραιτημένος,. Ο Ιάκωβος αντιδρά σφόδρα όπως και ο Ιωάννης. Η αφορμή έχει δοθεί από το θέμα που προκύπτει σχετικά με την περιτομή των εξ” εθνικών χριστιανών. Ο Σαούλ αφήνει τους εθνικούς να εισέλθουν στην νέα θρησκεία χωρίς περιτομή κι αυτό ξεσηκώνει θύελλα αντιδράσεων από τους παραδοσιακούς Εβραίους της ομάδας του Ιησού. Μετά από επεισοδιακή συνέλευση οι μαθητές “πείθονται” για την αναγκαιότητα παράβλεψης της περιτομής για να σώσουν όμως τα προσχήματα, κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή θέτουν ως όρο την υποχρεωτική αποχή των εξ” εθνικών προσήλυτων από τα ειδωλόθυτα. Ο Παύλος δέχεται τους όρους, στην πράξη όμως δεν τους εφαρμόζει ποτέ, και δεν αναφέρεται καθόλου σ” αυτούς στις επιστολές του προς τους συνεργούς του. “Εν τούτοις στις Πράξεις (15,19) οι τεθέντες όροι θεωρούνται ότι αποφασίσθηκαν μετά την αποχώρηση των αποστόλων Παύλου και Βαρνάβα και κοινοποιήθηκαν σ” αυτούς με επιστολή (Πραξ. 21,25). Ο Λουκάς συνδύασε τις δυο αποφάσεις σε μια ενιαία. Την υπόθεση αυτή δέχτηκε και ο Β. Στεφανίδης (Εκκλ. Ιστορία, 32-33)’ Βλ. Φειδάς (ό.π. σελ. 43) και λίγο πιο κάτω: “παραμένει δυσερμήνευτη η παρασιώπηση των όρων της κοινής αποφάσεως από τον απόστολο Παύλο στην προς Γαλάτας επιστολή (Γαλ. 2,9-10) και η αναφορά του μόνο στον όρο για οικονομική ενίσχυση, ο οποίος δεν συμπεριλαμβανόταν στην επίσημη απόφαση της Αποστολικής Συνόδου’. (Το τερπνόν μετά του ωφελίμου!)
Το σχέδιο έχει φτάσει σε οριακό σημείο. Οι απλοί Εβραίοι που δεν γνωρίζουν την σατανική ραδιουργία του ιερατείου τον κυνηγάνε σαν αιρετικό και προδότη του ιουδαϊσμού. Το ιερατείο δεν αντιδρά! Φανταστείτε ένα σημερινό πράκτορα μιας μυστικής υπηρεσίας που αυτομολεί προς τον εχθρό. Ποια μυστική υπηρεσία, ποιας χώρας δεν θα τον κυνηγήσει λυσσαλέα για να τον εξοντώσει; Κι όμως οι ραβίνοι της Ιερουσαλήμ όχι μόνον δεν τον διώκουν, όχι μόνον σιωπούν και τον προστατεύουν, αλλά ως εκ (νέου) θαύματος σταματούν και οι διωγμοί εναντίον των στασιαστών. Κι όταν το ιερατείο δεν μπορεί πλέον να τον προστατεύσει από την οργή των μη μυημένων ευσεβών Ιουδαίων, τότε αναλαμβάνει η Ρώμη! : “πολλής δε γενομένης στάσεως επιβληθείς ο χιλίαρχος μη διασπασθή (=λυντσαριστεί) Παύλος υπ” αυτών(δηλ. των Σαδδουκαίων), εκέλευσε το στράτευμα καταβήναι και αρπάσαι αυτόν εκ μέσου αυτών άγει ντε εις την παρεμβολήν (=στρατόπεδο)“ Πράξεις κεφ. ΚΓ΄, στιχ. 10.
Ορθώς σημειώνει η Λιλή Ζωγράφου: “τον Ιησού τον συλλαμβάνει η αστυνομία του Ιερατείου, τον καταδικάζει σε πέντε λεπτά, τον οδηγεί αμέσως στον Ρωμαίο προκουράτορα Πιλάτο, που ενδίδει στην πίεση του «οργισμένου πλήθους» και τον καταδικάζει σε θάνατο. Η όλη διαδικασία, μαζί με την εκτέλεση -; σταύρωση, παίρνει 36 ώρες. Στον Παύλο, τον «Απόστολο Του», γίνονται σημεία και τέρατα: Οι Ζηλωτές ζητούν τον Παύλο να τον λιντσάρουν. Αλλά και οι Σαδδουκαίοι …;’ και διασώζεται από την παρέμβαση της ίδιας της αυτοκρατορίας! (Λιλή Ζωγράφου, Αντιγνώση, εκδόσεις Αλεξάνδρεια 1974, σελ. 170-171). Τα ίδια συμβαίνουν κι αργότερα όταν τον διασώζει ο προκουράτορας Φήλιξ! Και πάλι στην Έφεσο, και πάλι στη Ρώμη!
Στα κείμενα εμφανίζεται ως Ρωμαίος πολίτης κάτι που δεν υπήρξε ποτέ. “Ο Βολταίρος στο φιλοσοφικό του λεξικό το θεωρεί αδύνατο να υπήρξε ο Παύλος Ρωμαίος πολίτης. Η Ταρσός, εξηγεί, δεν έγινε ρωμαϊκή επαρχία παρά εκατό χρόνια μετά τον Παύλο. Πως θα γινόταν αυτός Ρωμαίος πολίτης;’ (Λ. Ζωγράφου, ό.π., σελ. 176)
Κι όμως η ρωμαϊκή εξουσία του συμπεριφέρεται σαν σε ρωμαίο πολίτη. Τον διασώζει πλειστάκις από το μαινόμενο πλήθος και τον φυλακίζει δήθεν ενώ στην πραγματικότητα του προσφέρει άσυλο και χρόνο για να σπείρει τη διδασκαλία του. Σε συνεργασία με τον “φίλο” του Σενέκα οργανώνουν τη μεγάλη συνομωσία κατά του Νέρωνα.
Ο νεαρός αυτοκράτορας είναι πολύ νέος, πολύ ρομαντικός, πολύ φιλέλλην, πολύ ακατάλληλος για τα συμφέροντα του φεουδαρχικού συστήματος που μόλις αρχίζει να παγιώνεται στην επικράτεια της αυτοκρατορίας.
Η Ρώμη καίγεται και οι οπαδοί του Παύλου διασπείρουν τη φήμη ότι ο αυτοκράτορας είναι εμπρηστής. Σενάριο εντελώς ηλίθιο για να πιάσει (ποιος αρχηγός κράτους θα έκαιγε την επικράτειά του και όντως δεν πιάνει. Όλοι κατηγορούν την αίρεση των Ναζωραίων-χριστιανών και εξαπολύεται διωγμός, Ο Παύλος και οι σκοτεινοί σχεδιασμοί του έχουν ως αποτέλεσμα τον θάνατο πολλών αθώων αγνών ιδεολόγων. Λίγο τον απασχολεί …;Ο ίδιος διαφεύγει και πάλι και εξαφανίζεται από το προσκήνιο. Καμιά επίσημη μαρτυρία για το τι απέγινε μετά τα δυο χρόνια της ιδιότυπης “φυλάκισής” του στη Ρώμη. Πλήρης εξαφάνιση!
Ο Παύλος είναι έξυπνος. Γνωρίζει ότι σύντομα θα αρχίσουν οι αμφισβητήσεις, οι αντιρρήσεις, οι αιρέσεις. Πρώτο του μέλημα είναι η οργάνωση ενός δογματικού πυρήνα οπαδών του που θα ακολουθεί, θα διδάσκει και -;εν ανάγκη- θα επιβάλλει δια της βίας τις δικές του ιδέες. Εγκαθιστά παντού δικούς του ανθρώπους ως επισκόπους (δηλαδή επιτηρητές της αυθεντικής εφαρμογής των απόψεών του) και τους εφοδιάζει με επιστολές που διασαφηνίζουν το δόγμα. Όποιος αντιδρά, όποιος έχει αντίθετη γνώμη απομακρύνεται, αποκόπτεται από την “κοινωνία’, ουσιαστικά δηλαδή παραδίδεται στους διώκτες του προς εξόντωση.
Ο Παύλος και οι συνεργοί του δουλεύουν συστηματικά. Πρώτος στόχος η πλήρης ανατροπή των διδασκαλιών του Ιησού ή της ομάδας που εφηύρε τον Ιησού.Έτσι η κοινωνική δικαιοσύνη αντικαθίσταται από τη δικαιοσύνη των ουρανών.Οι δούλοι οφείλουν σεβασμό στους κυρίους τους για να μη βλασφημείται το …; “όνομα του Κυρίου’. Και όλοι μαζί, δούλοι κι ελεύθεροι είναι απλά και μόνο “δούλοι του Θεού” (Ρωμ. ΣΤ΄, 18-22, Κορ. ΣΤ,΄19-20, Ρωμ. Ζ΄, 22-23) για να καθηλώσουμε και τους άτιμους τους Έλληνες που δεν σκύβουν κεφάλι. Οι γυναίκες είναι βδελυρά όντα και καλύτερα κανείς να μη νυμφεύεται, αλλά επειδή υπάρχουν και “ανάγκες” επιτρέπει κατά παραχώρηση την “χρήση” τους δια πορνείαν! Κανείς δεν πρέπει να πολεμά τη ρωμαϊκή εξουσία διότι άλλη η βασιλεία του Καίσαρα κι άλλη του Θεού. Η φιλοσοφία είναι καταστροφική, αφού βάζει το μυαλό σε λειτουργία, γι” αυτό κι απαγορεύεται δια ροπάλου κι αποτελεί κατά τον ευφυή ραβίνο “μωρία’. Τέλος η δεύτερη παρουσία του Κυρίου, δηλαδή η μεγάλη ώρα της επανάστασης, μετατίθεται χρονικά στο απώτερο μέλλον. Ενώ ο Ιησούς υποσχόταν ότι δεν θα παρέλθει η παρούσα γενιά προτού εκπληρωθούν οι υποσχέσεις του, ο Παύλος διαβεβαιώνει ότι θα αργήσει πολύ εκείνη η ώρα και συνιστά υπομονή κι εγκαρτέρηση.
Οργανώνει το δίκτυό του και στελεχώνει τις εκκλησίες με τυφλά εκτελεστικά του όργανα. Ο φίλος και “συνεργός” (βλ. Γ. Πατρώνου, Προλεγόμενα στην έρευνα των Πράξεων, εκδ. Πουρνάρα 1993, σελ. 174) του Λουκάς αναλαμβάνει να συγγράψει τα γεγονότα όπως θα έπρεπε να είναι, σύμφωνα με τις προτιμήσεις του ιερατείου και να κατοχυρώσει την παύλεια διδασκαλία ως δόγμα καθολικά αποδεκτό.
Οι αυθεντικοί μαθητές βράζουν αλλά τα χέρια τους είναι δεμένα. Ο Πέτρος συλλαμβάνεται και εκτελείται στη Ρώμη, ο Ιάκωβος δολοφονείται (σύμφωνα με το χωρίο Πραξ. 12,2 ο Ιάκωβος δολοφονήθηκε προ του 44 μ.Χ., δηλαδή προ της Αποστολικής Συνόδου στην οποία ο συγγραφέας του ίδιου έργου υποστηρίζει ότι μετείχε!) και ο Ιωάννης εξορίζεται σ” ένα ξερονήσι όπου εντός παραληρημάτων συγγράφει δυσοίωνα και φρικιαστικά βιβλία απόλυτης απόγνωσης.
Ο παυλιανισμός έχει επικρατήσει. Ο Παύλος φροντίζει να μη χαθούν μαζί του όλα όσα έχει κάνει για την επικράτηση του ιουδαϊσμού παγκοσμίως. Διορίζει συνεχιστές του, ουσιαστικά είναι ο εφευρέτης του επισκοπικού θεσμού, δηλαδή της αδιαφανούς συνεχίσεως του σκοτεινού έργου του από μια αφοσιωμένη μυημένη ομάδα πιστών κατά τα πρότυπα του μασονισμού.
Έκτοτε κάθε εκκλησιαστικός άνδρας που ξεφεύγει από την παύλεια παράδοση κατηγορείται ως αιρετικός και διώκεται απηνώς από το επίσημο ιερατείο.
Διαμορφώνεται στη βάσει του παύλειου δόγματος ο κανόνας της ΚΔ. Όσα κείμενα δεν συμφωνούν με το δόγμα αυτό εξοστρακίζονται, καταστρέφονται, αποσιωπούνται. Όσα εγκρίνονται υφίστανται εξονυχιστικό έλεγχο και εξόφθαλμες αλλοιώσεις. Η ΚΔ αποτελείται σε ποσοστό μεγαλύτερο του 50% από τις επιστολές του Παύλου και τα έργα του πιστού του συνεργού Λουκά. Η αποκάλυψη του Ιωάννη το μόνον έργο της ΚΔ καθώς φαίνεται που πραγματικά ανήκει στον γνωστό μαθητή του Χριστού, απορρίπτεται από τον αρχικό κανόνα και μόνον πολύ αργότερα αναγνωρίζεται από την εκκλησία, ωστόσο ακόμη και σήμερα αντιμετωπίζεται με μεγάλη επιφύλαξη και διφορούμενη κριτική.
Την όχι απλώς αποφασιστική, αλλά αποκλειστική συμβολή του Παύλου στη διαμόρφωση της χριστιανικής θρησκείας καθιστούν σαφέστερη τα περισσότερα γνωστικά κείμενα του τέλους του α΄ και του β΄ αιώνα μ.Χ., όπου αναγνωρίζεται η ηγετική φυσιογνωμία του. Στο σύστημα του Μαρκίωνα π.χ. οι επιστολές του αποστόλου Παύλου και η επιτομή του ευαγγελίου του Λουκά έχουν απόλυτο κύρος και αυθεντία. Η ηγετική αυτή θέση του Παύλου διατηρήθηκε δια μέσου των αιώνων και είναι χαρακτηριστικό ότι τον 6ο και 7ο αιώνα μ.Χ. εμφανίστηκε η αίρεση των Παυλικιανών, μια συγκρητιστική σύνθεση των στοιχείων του Γνωστικισμού και του Μανιχαϊσμού των πρώτων αιώνων. Οι Παυλικιανοί θεωρούσαν τον απόστολο Παύλο“ως τον κατ” εξοχήν διδάσκαλό τους και έτρεφαν απόλυτο σεβασμό προς το πρόσωπό του’ (Βλ. Φειδά, Εκκλ. Ιστορία τ. Α΄, σελ. 767).
Το γεγονός είναι ότι την εποχή εκείνη, στην σχετικά ασήμαντη για την αχανή αυτοκρατορία περιοχή της Παλαιστίνης, συνελήφθη και εξετελέσθη (με εκτελεστικό όργανο τον Σαούλ -; Παύλο) το μεγαλύτερο έγκλημα στην Ιστορία όλων των εποχών. Τέθηκαν τα θεμέλια του θριάμβου του δογματισμού και του σκοταδισμού εις βάρος της ελευθερίας του Πνεύματος: “ο ιουδαϊσμός είναι αποφασισμένος να ξεριζώσει τον ελληνικό πολιτισμό και μαζί του τον κίνδυνο που απειλεί την ύπαρξή του πολύπλευρα. Να τον ξεριζώσει στην κυριολεξία. Γι” αυτό και ο Παύλος θα φανεί τόσο ελαστικός στο τόσο ουσιαστικό θέμα της περιτομής. Και δε θα υποχωρήσει πουθενά, προκειμένου να εισδύσει στο μυαλό και τις συνειδήσεις των λαών. Δεν επρόκειτο, όπως ισχυρίστηκαν πολλοί, για έναν νεωτεριστή και αναμορφωτή. Ο Παύλος δεν άλλαξε ούτε μια οξεία από τον απολιθωμένο Μωσαϊκό Νόμο.’ (Λ. Ζωγράφου, Αντιγνώση , σελ. 220). Αυτόν τον Μωσαϊκό Νόμο εστάλη να διδάξει στα έθνη, ο Παύλος. Όχι φυσικά από θρησκευτικό φανατισμό, αλλά από την αστείρευτη δίψα του ιουδαϊκού ιερατείου για Εξουσία και όλα τα παρεπόμενα της.
Το κωμικοτραγικό είναι ότι στο αρχικό κήρυγμα του Ιησού -;φανταστικό ή πραγματικό δεν έχει σημασία- υπάρχει η δραματική προειδοποίηση, την οποία οι λογοκριτές δεν θεώρησαν επικίνδυνη ώστε να την απαλείψουν: “φυλαχθείτε από τους ψευδοπροφήτες και κείνους που θα παρουσιαστούν τάχα από μέρους μου’. Δυστυχώς μια θράκα ημιμαθών και προκατειλημμένων ανθρώπων δεν στάθηκε ικανή να αντιληφθεί τη συμβουλή αυτή και να προφυλάξει την ανθρωπότητα από τη μεγάλη παγίδα. Τα υπόλοιπα αποτελούν απλά Ιστορία …!
**************************
Κοίταζα πάλι κάποια παλιά βιβλία και έπεσα σε περιγραφές της βιογραφίας αυτού του Παύλου. Λέγεται ότι παρακολούθησε με «ενδιαφέρον» τη θανάτωση με λιθοβολισμό του Στέφανου, αλλά συμμετείχε επίσης αυτόκλητος σε συλλήψεις (Π.Α.=Πράξεις Αποστόλων, Κεφ. 8, 3 Σαῦλος δὲ ἐλυμαίνετο τὴν ἐκκλησίαν κατὰ τοὺς οἴκους εἰσπορευόμενος, σύρων τε ἄνδρας καὶ γυναῖκας παρεδίδου εἰς φυλακήν.) Δίνεται μια εικόνα ενός σκληρού φανατικού, ίσως για να δοθεί μεγαλύτερη σημασία στη μεταπήδησή του στο στρατόπεδο των χριστιανών. Αν ήταν ο Παύλος έτσι όπως περιγράφεται στις Π.Α., σίγουρα δεν άλλαξε χαρακτήρα και συμπεριφέρετο με ίδιο τρόπο και αργότερα, γι’ αυτό τον κυνήγησαν στην Αραβία, τσακώθηκε με όλους τους παραδοσιακούς μαθητές του Ιησού και στη συνέχεια εκδιώχθηκε στη Θες/νίκη και στη Βέροια, ενώ στην Αθήνα χλευάστηκε, όπως αναφέραμε (και αν πράγματι επισκέφτηκε την πόλη).
Αυτά σίγουρα τα γνωρίζει ο αρχιεπίσκοπος, προτιμάει όμως -επειδή ουσιαστικά μόνο γερόντια και ιδιοτελείς κόλακες (κάνουν πως) τον ακούν- να αναφέρεται σε μια απλοϊκή ισοπεδωμένη θεολογία, η οποία πρέπει να δίνει στο ακροατήριο την εντύπωση της ενότητας περιεχομένου, καθώς επίσης χρονικής και γεωγραφικής εγκυρότητας των γεγονότων.
Η επίσκεψη στην Αθήνα περιγράφεται στις Πράξεις των Αποστόλων, η οποία επίσκεψη έγινε μετά την εκδίωξη του Παύλου από τη Βέροια. Εδώ στην Αθήνα (Πράξεις 17.17) κουβέντιαζε ο Παύλος στη συναγωγή με τους Ιουδαίους και με τους θεοσεβούμενους, όπως επίσης και κάθε ημέρα στην αγορά μ” εκείνους που τύχαινε να παρευρίσκονται (διελέγετο μεν ουν εν τη συναγωγή τοις Ιουδαίοις και τοις σεβομένοις και εν τη αγορά κατά πάσαν ημέραν προς τους παρατυγχάνοντας.)
Συγκρατούμε εδώ δύο πράγματα: 1) Όπου αναφέρεται στις Πράξεις ότι ο Παύλος «κήρυξε», σημαίνει ότι επισκεπτόταν τις Συναγωγές, άρα απευθυνόταν σε Ιουδαίους που ζούσαν στον ελλαδικό χώρο. Αν από αυτό βγάζει ο αρχιεπίσκοπος το συμπέρασμα ότι ο Παύλος είναι δάσκαλος των Ελλήνων και των Ευρωπαίων, μάλλον συνειδητό λάθος κάνει, αφού προφανώς δεν έχει κάτι καλύτερο να πει! 2) Αναφέροντας ο συγγραφέας των Πράξεων ότι στην Αγορά συζητούσαν οι Αθηναίοι καθημερινά, όλοι με όλους, δεν λέει κάτι καινούργιο, άρα και ο Παύλος δεν έκανε κάτι πρωτότυπο. Η επισήμανση όμως του γεγονότος στο «θεόπνευστο» κείμενο δείχνει ότι ο συγγραφέας δεν φαίνεται να το γνώριζε και το κατέγραψε ως σημαντικό, ενώ αφήνει άλλα πολύ σημαντικότερα χωρίς αναφορά.
Π.χ., ο λόγος της μετάβασης στον Άρειο Πάγο είναι ακατανόητος και δεν εξηγείται πουθενά (17.18): Εκεί που μίλαγε ο Παύλος στην Αγορά από δω κι από κει, κάποιοι φιλόσοφοι αναρωτήθηκαν, τι αν θέλοι ο σπερμολόγος ούτος λέγειν; Τι λέει αυτός ο λογάς/ο φλύαρος/ο κουτσομπόλης; Αυτές είναι οι αποδόσεις της λέξης σπερμολόγος. Οπότε επιλαβόμενοι τε αυτού επί τον Άρειον Πάγον ήγαγον. Πήραν, λοιπόν, το σπερμολόγο και τον έφεραν στον Άρειο Πάγο.
Καίριο ερώτημα: γιατί έπρεπε να μεταφερθούν ομιλητής και ακροατήριο κάπου αλλού για να μάθουν τα εισαγωγικά των απόψεων του Παύλου; Αφού βλέπουμε παρακάτω ότι το λογύδριό του κράτησε το πολύ 5-6 λεπτά, ήταν ανάγκη να μεταβούν κάπου αλλού; Και μάλιστα στο βραχώδη Άρειο Πάγο;
Έστω λοιπόν, εμφανίζεται ο Παύλος (17.22) στα βράχια: Σταθείς δε ο Παύλος εν μέσω του Αρείου Πάγου έφη… Όποιος έχει πάει στον αρχαιολογικό χώρο της Ακροπόλεως, ξέρει ότι ο Άρειος Πάγος δεν ήταν και δεν είναι θέατρο, αλλά ένας βράχος απότομος και απόκρημνος. Δεν υπάρχει «μέσο του Αρείου Πάγου», υπάρχουν όμως κορυφή και πλαγιές του βράχου. Προφανώς, αυτός που έγραψε τις Πράξεις ή αυτός που διηγήθηκε τα περιστατικά για να καταγραφούν, δεν βρέθηκε ποτέ στο συγκεκριμένο σημείο!
Εδώ να παρατηρήσω ότι και ο αρχιεπίσκοπος κάνει μια λαθροχειρία και: ενώ οι Πράξεις αναφέρουν τον Άρειο Πάγο, οργανώνει τη γιορτή στην Πνύκα, στην οποία γιορτή παρίστανται εκπρόσωποι όλων των πολιτικών και εκκλησιαστικών αρχών της χώρας, με ζωντανή τηλεοπτική και ραδιοφωνική μετάδοση ανά την Ελλάδα και, μέσω δορυφορικών διαύλων, ανά τον κόσμο.
Η Πνύκα, η οποία ήταν και παραμένει θεατροειδής έκταση, βρίσκεται στο Λόφο του Φιλοπάππου, στην απέναντι πλευρά του πεζόδρομου από εκείνη που βρίσκεται ο Άρειος Πάγος. Εδώ συνεκαλείτο η Εκκλησία του Δήμου, δηλαδή η Συνέλευση των Αθηναίων και αυτός ακριβώς ο χώρος προσφέρεται για συναθροίσεις και ομιλίες. Δεν είναι δε απίθανο να μίλησε στην πραγματικότητα εκεί ο Παύλος, αν όλη η ιστορία αληθεύει. Μάλιστα, σ” ένα σχετικό γραμματόσημο που είχε κυκλοφορήσει παλαιότερα στην Ελλάδα, ο ομιλητής παρουσιάζεται πράγματι σε χώρο που μοιάζει στην Πνύκα, αν και στον τίτλο του γραμματοσήμου γίνεται αναφορά στο βραχώδη Άρειο Πάγο.
Αφού όμως στις Πράξεις αναφέρεται ο Άρειος Πάγος ως τόπος της ομιλίας, οι ιερές παραδόσεις επιβάλλουν να σκαρφαλώνουν οι παπάδες σ” αυτά τα βράχια, αφού αυτό επιτάσσει η πίστη στα ιερά βιβλία! Να μην επικαλούνται μερικοί τις ιερές παραδόσεις, μόνο όποτε αυτές βολεύουν…
Είναι προφανές ότι ο Άρειος Πάγος δεν ήταν τόπος θρησκευτικών διαλέξεων και συζητήσεων. Για το σκοπό αυτό υπήρχε η Αγορά, υπήρχαν τα κουρεία και τα λοιπά καταστήματα. Όπως γράφει ο Στράβων (Γεωγραφικά 9, 1, 16) οι Αθηναίοι διατηρούσαν «το πάτριον πολίτευμα» με όλους τους θεσμούς, δεν είχε αλλάξει η σημασία των θεσμικών λειτουργιών. Ο Άρειος Πάγος ήταν λοιπόν δικαστήριο που συνερχόταν σπάνια για να εκδικάσει ειδεχθή εγκλήματα (φόνους συγγενών κ.ά.), ενώ για λιγότερο σημαντικά αδικήματα λειτουργούσαν άλλα κατώτερα δικαστήρια. Ο Μ. Βερέττας περιγράφει στο τεύχος που προανέφερα, λεπτομέρειες για τη λειτουργία του Άρειου Πάγου, τις οποίες παραλείπουμε εδώ.
Από τα προηγούμενα δεν είναι δυνατόν να εξηγηθεί, γιατί μετακινήθηκαν Παύλος και ακροατήριο στον Άρειο Πάγο, εκτός αν είχε διαπραχθεί κάποιος φόνος, πράγμα που δεν προκύπτει από πουθενά. Μια άλλη εκδοχή είναι να ήθελαν οι Αθηναίοι να τον δικάσουν για όσα συνέβησαν στη Θεσ/νίκη και τη Βέρροια, απ” όπου αναγκάστηκε ο Παύλος να διαφύγει, νύχτα και κρυφά. Αλλά και τέτοια εκδοχή δεν τεκμηριώνεται από πληροφορίες και είναι απίθανο οι Αθηναίοι να είχαν δικαστική συνεργασία με τους Βορειοελλαδίτες. Απ” την άλλη πλευρά, δεν δίνεται καμιά εξήγηση, γιατί δεν έγινε η συζήτηση στην Αγορά, στην Ακαδημία ή σε κάποια άλλη φιλοσοφική Σχολή. Γιατί τέτοια σπουδή να συρθούν -ομιλητής και ακροατήριο- στον Άρειο Πάγο; Γι” αυτό έχω ήδη αναρωτηθεί στα προηγούμενα, πώς αναφέρονται στο «θεόπνευστο» κείμενο αυτονόητα ή δευτερεύοντα θέματα και παραλείπονται σημαντικά;
Δύο τινά πρέπει να υποθέσουμε: Είτε η αναφορά του Άρειου Πάγου γίνεται για να προσδοθεί κύρος στον Παύλο (μέχρι και τον Άρειο Πάγο τού παραχώρησαν οι ειδωλολάτρες!), είτε δεν συνέβη τίποτα από αυτά και ο συγγραφέας τα συναρμολόγησε από σκόρπιες γνώσεις που είχε, όπως έχει γίνει με πολλά άλλα επεισόδια των ιερών βιβλίων. Δεν ήξερε ο συγγραφέας των Πράξεων για την Ακαδημία του Πλάτωνα, για το Λύκειο του Αριστοτέλη ή για τον Κήπο του Επίκουρου, όπου γίνονταν συστηματικά φιλοσοφικές συζητήσεις. Είχε πληροφορηθεί μόνο για τον Άρειο Πάγο ως σπουδαίο «κτήριο» και θεσμό και σκέφτηκε να κατασκευάσει εκεί ένα σκηνικό για την ομιλία του Παύλου.
Εν πάση περιπτώσει, κάπου εκεί γύρω από την Ακρόπολη απευθύνθηκε ο Παύλος στους Αθηναίους με ένα λογύδριο 194 λέξεων, όπως μέτρησε ο Μ. Βερέττας (μπράβο για την υπομονή του!) Το κείμενο αυτό (17.22-31) δεν λέει τίποτα αξιόλογο, αλλά πολύ περισσότερο δεν μπορεί να σήμαινε οτιδήποτε για τους Αθηναίους, οι οποίοι άκουγαν ακαδημαϊκούς και περιπατητικούς, επικούρειους, κυνικούς και στωικούς ρήτορες με αφηρημένες έννοιες, πολύπλοκους συλλογισμούς και σύνθετα ρητορικά σχήματα στο λόγο τους, άκουγαν στα θέατρα Αισχύλο, Σοφοκλή, Ευριπίδη, Αριστοφάνη και όσων άλλων τα έργα χάθηκαν, επί ώρες και ημέρες. Τι να εισπράξουν λοιπόν από το ρηχό λογύδριο των δύο παραγράφων του Παύλου;Γι” αυτό ακούγεται πολύ εξωπραγματική η κρίση του αρχιεπισκόπου ότι ο Παύλος ήταν δάσκαλος των Ελλήνων και των Ευρωπαίων: οι Αθηναίοι και οι Ρωμαίοι εκείνης της εποχής είχαν ακούσει πολύ σημαντικότερους δασκάλους από τον μικρασιάτη προσηλυτιστή!
Να σημειώσουμε εδώ, ως προς το περιεχόμενο αυτού του λόγου, ότι ο Παύλος προσφωνεί τους Αθηναίους ως δεισιδαιμονέστατους, δηλαδή ως υπερβαλλόντως θεοσεβείς, πράγμα που είναι ανοησία, δεδομένου ότι παράλληλα με τους θεοσεβούμενους φιλοσόφους υπήρχαν και πολλοί άθεοι ή αδιάφοροι… Η δε αναφορά του στο βωμό τω αγνώστω θεώ αποτελεί επίσης παρανόηση ή παραποίηση. Ο Παυσανίας που πέρασε από την Αθήνα 2 δεκαετίες μετά την υποτιθέμενη επίσκεψη του Παύλου, περιγράφει αυτό το βωμό που βρισκόταν στη Μουνιχία (Πειραιάς) και προφανώς ήταν αφιερωμένος στον τυχόν άγνωστο στους Αθηναίους θεό που είχαν οι ξένοι ναυτικοί και έμποροι, οι οποίοι επισκέπτονταν τη χώρα.
Ενδιαφέρον είναι επίσης ότι δεν ανέφερε ο Παύλος καν το όνομα του κυρίου του, για τον οποίο μιλούσε στους Αθηναίους, ολόκληρος «υιός θεού», τον οποίο θεωρούσαν όμως οι χριστιανοί επίσης θεό και όχι ημίθεο. Μάλλον δεν υπήρχε τότε ακόμα αυτή η ιδέα περί τριαδικότητας (αναφέρεται για πρώτη φορά από τον Θεόφιλο Αλεξανδρείας περίπου 100 χρόνια μετά!) και ο «δάσκαλος που αναστήθηκε» εθεωρείτο απλά ένας προφήτης. Το όνομα Ιησούς πάντως δεν αναφέρεται στο λογύδριο του Παύλου και το Χριστός ως μόνιμη προσωνυμία ήταν έτσι κι αλλιώς ιστορικά μεταγενέστερο.Κρίνοντας από τα απλοϊκά λεκτικά σχήματα του Παύλου που απευθύνονταν σε ανθρώπους μειωμένης παιδείας, ο περιοδεύων προσηλυτιστής φαίνεται να θεωρεί ότι έχει μπροστά του ακροατήριο αγροτών της Μέσης Ανατολής. Ήταν αναμενόμενο λοιπόν να προκαλέσουν τα λεγόμενα από τον Παύλο θυμηδία στους Αθηναίους… Έτσι κι έγινε (17.32), ακούσαντες ανάστασιν νεκρών οι μεν εχλεύαζον, οι δε είπον: ακουσόμεθά σου πάλιν περί τούτου! Περίπου: να μας τα ξαναπείς άλλη μια φορά… ενώ κάποιοι άλλοι χλεύαζαν για τις ανοησίες! Οπότε, κάνοντας την ανάγκην φιλοτιμίαν, εξήλθεν ο Παύλος εκ του μέσου αυτών!Δεν έκανε οποιαδήποτε προσπάθεια να τα εξηγήσει επί τόπου, όπως του ζήτησαν περιπαικτικά, δεν έκλεισε ραντεβού για άλλη μέρα να τους πει περισσότερα, έφυγε και ανεχώρησε για την Κόρινθο. Αν είχε συμβεί οτιδήποτε άλλο σημαντικό, σίγουρα θα αναφερόταν στις Πράξεις. Επί πλέον συμειώνουμε εδώ ότι έφυγε ο Παύλος από τη μέση της ομήγυρης των ακροατών, άρα μας πληροφορεί το κείμενο ότι ήταν και οι ακροατές σκαρφαλωμένοι στο βράχο του Αρείου Πάγου. Πράγματι, ο συγγραφέας των Πράξεων ούτε υποψιάζεται ότι όλα αυτά που περιγράφει, τα έχει τοποθετήσει σε ένα απόκρημνο βράχο…Ας μεταφερθούμε όμως προς στιγμή σ” εκείνη την εποχή, χωρίς τις γνώσεις των μεταγενέστερων εξελίξεων. Οι Αθηναίοι ακούν τον Παύλο να μιλάει για κάποιον που αναστήθηκε, για κάποιον Ιησού δεν έχουν ακούσει κατά πάσα πιθανότητα ποτέ, ούτε ο ίδιος ο Παύλος αναφέρει το όνομα του θεού, ημίθεου, θεάνθρωπου κτλ., τον οποίο θέλει να προβάλλει… Tι μπορεί να σκέφτηκαν οι ακροατές του; Πιθανόν ότι τους μιλάει για τον Μίθρα ή για τον Όσιρη ή για τον Άττη ή για τον Άδονη ή για κάποιον από τους συνολικά 15-16 χρονικά παλαιότερους θεούς, ημίθεους, προφήτες, μεσσίες που έχουν στο βιογραφικό τους μια θανάτωση και ανάσταση μετά από τρεις ημέρες! Όλοι αυτοί ήταν ήδη περισσότερο ή λιγότερο γνωστοί, αφού υπήρχαν στον ελλαδικό χώρο ήδη ιερά, πέρα από αυτά της ελληνικής, της πέρσικης, της αιγυπτιακής και άλλων θρησκειών. Προφανώς, οι Αθηναίοι ακροατές χλεύασαν τον ομιλητή, γιατί δεν δέχονταν γενικώς φωτισμένους μεσσίες, ιδιοτελείς σωτήρες και αναστημένους νεκρούς, ούτε δικούς τους ούτε και ξένους. Θα σκέφτηκαν μάλλον: «Πάλι το γνωστό παραμύθι θέλει να μας πουλήσει αυτός!»
Η προσχώρηση στη διδασκαλία του Παύλου -χριστιανισμός ως θρησκεία δεν υπήρχε ακόμα- ενός Διονύσιου και μιας γυναίκας, είναι σίγουρα μεταγενέστερη προσθήκη στο κείμενο, για να μη φανεί ότι πήγε ολόκληρη η επίσκεψη χαμένη. Η αναφορά στους δύο προσήλυτους περνάει ξώφαλτσα τη στιγμή που θα έπρεπε, εκείνοι που αποδέχθηκαν τα λεχθέντα του Παύλου και δεν χλεύασαν, να προβληθούν στο κείμενο με την επιχειρηματολογία τους, σε αντιπαράθεση με τους άλλους. Ενώ περιγράφει ο συγγραφέας το αυτονόητο, ότι οι Αθηναίοι συζητούσαν ελεύθερα στην Αγορά, δεν θεώρησε σκόπιμο να αναφερθεί στους δύο οπαδούς που απέκτησε ο Παύλος; Στα κρυφά προσχώρησαν, πού και σε ποιον το δήλωσαν αφού ο Παύλος έφυγε με τη συνοδεία του αμέσως για Κόρινθο; Δεν μαθεύτηκε τίποτα στον περίγυρό των νέων πιστών;
Απ” την άλλη πλευρά, είναι γνωστό ότι, όταν παρουσιαστεί κάποιος παραδοξολόγος και ανακοινώσει πράγματα και θάματα, πάντα βρίσκονται άνθρωποι υπεράνω πάσης υποψίας αλλά, στην πραγματικότητα, φοβισμένοι και ανασφαλείς χαρακτήρες, που θα δηλώσουν γοητευμένοι από τον παραδοξολόγο. Πολύ πρόσφατα περιγράφηκε στις εφημερίδες η δραστηριότητα στην Ελλάδα ενός ντόπιου μάγου, από τον οποίον μια εισαγγελέας, κάποιοι φοιτητές και ο ηθοποιός Παύλος Χαϊκάλης «πείσθηκαν» για τις δυνάμεις και τις θαυματουργές ικανότητες που διέθετε. Ο συγκεκριμένος είχε αναστήσει (!) στη Δαφνούλα Ηλείας και ένα νεκρό παιδί! Γιατί να μην προσχωρήσει λοιπόν στις θολές δοξασίες του Παύλου κι αυτός ο (άγνωστος κατά τ” άλλα) Διονύσιος;
ΥΓ: Διαβάζω σε ένα χριστιανικό σύγγραμμα για την παρουσία του Παύλου στην Αθήνα. Αρχικά γράφει ότι Παύλος θεώρησε «τους κατοίκους της «ως δεισιδαιμονεστέρους», παραδεδομένους τελείως στη λατρεία των ειδώλων» και στη συνέχεια, όταν αναλύει (ας πούμε τώρα) την ομιλία του, γράφει για την ίδια φράση «επαίνεσε τη θεοσέβεια των Αθηναίων». Σε μια παράγραφο δύο διαφορετικές αποδόσεις – ορθόδοξη εμβρίθεια! Ο χαρακτηρισμός αυτός αποδίδεται νεοελληνικά όπως γράφηκε παραπάνω ή όπως το είδα σε διάφορες μεταφράσεις ως θεοσεβέστατους.
Αφού παρατέθηκαν στο προαναφερόμενο σύγγραμμα αυτά και διάφορα άλλα, τα οποία είναι παραγέμισμα και δεν έχουν καμιά σχέση με το κείμενο των Πράξεων, γράφει ο συντάκτης του πονήματος: «Μπορεί να θεωρηθεί αναντίρρητο ότι ο Παύλος μίλησε στον λόφο του Αρείου Πάγου.» Δεν είναι αναντίρρητο, μπορεί να θεωρηθεί μόνο… μέχρι νεωτέρας ίσως! Προφανώς δεν είναι και ο ίδιος καθόλου βέβαιος ότι συνέβησαν τα περιγραφόμενα και προσπαθεί να δώσει θάρρος στον εαυτό του και τους όποιους ανασφαλείς αναγνώστες του.
Θα κατατεθούν στη συνέχεια στοιχεία που αφορούν στο ζήτημα Α. Παύλος, τα οποία θεώρησα ότι είναι τα πιο εμπεριστατωμένα που μπόρεσα να αλιεύσω.
ΠΡΩΤΑ ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ
Λείψανα και μυθοπλασίες…
Την περασμένη Κυριακή ο πάπας Βενέδικτος ΙΣτ” ανακοίνωσε ότι λείψανα που βρίσκονταν μέσα σε μαρμάρινη λευκή σαρκοφάγο η οποία βρέθηκε σε κατακόμβη της μεγαλοπρεπούς Βασιλικής του Αγ. Παύλου έξω από τα τείχη της Ρώμης ανήκουν πιθανότατα στον Απόστολο Παύλο. Ο Πάπας ανακοίνωσε τη σημαντικότατη αυτή είδηση βασιζόμενος στα στοιχεία της πρώτης επιστημονικής έρευνας που έγινε στα λείψανα.
.
Σύμφωνα με τον Ποντίφικα, προσφάτως οι αρχαιολόγοι ανέσυραν και άνοιξαν τη σαρκοφάγο που βρισκόταν κάτω από τη Βασιλική του Αγ. Παύλου και εδώ και 2.000 χρόνια εθεωρείτο από τους πιστούς ως ο τάφος του Αποστόλου των Εθνών. Όπως προκύπτει από τη ραδιοχρονολόγηση άνθρακα, τα λείψανα χρονολογούνται από τον 1ο ή 2ο αιώνα.
«Το στοιχείο αυτό πιθανότατα επιβεβαιώνει την ομόφωνη και αδιαμφισβήτητη παράδοση που θέλει τα λείψανα του Αποστόλου Παύλου να βρίσκονται εδώ» δήλωσε ο προκαθήμενος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στη διάρκεια της τελετής λήξης του έτους Αποστόλου Παύλου. Μέσα στη σαρκοφάγο οι αρχαιολόγοι βρήκαν κόκκους από λιβάνι, αλλά και υπολείμματα από δύο λινά υφάσματα.
Μια δεύτερη είδηση αποτελεί η ανακάλυψη της αρχαιότερης προσωπογραφίας του Αποστόλου Παύλου στην κατακόμβη της Αγίας Θέκλας στη Ρώμη. Σύμφωνα με την εφημερίδα του Βατικανού «L” Οsservatore Romano», η τοιχογραφία, που χρονολογείται από τα τέλη του 4ου αιώνα, αποκαλύφθηκε στις 19 Ιουνίου.
Η νεκρολαγνεία και λειψανολογία είναι παλαιόθεν προνομιακό θέμα των χριστιανών, με σχεδόν αποκλειστικό στόχο τη δημιουργία «προσκυνημάτων» και την αύξηση των εισπράξεων!
Όσον αφορά τώρα το περιεχόμενο της είδησης: Δεν είναι καθόλου τεκμηριωμένο ότι ο Παύλος πήγε ποτέ στη Ρώμη, μόνο οι χριστιανοί το ισχυρίζονται αυτό. Για τους ιστορικούς έτος θανάτου του Παύλου είναι στο διάστημα 62-64 μ.Χ., ενώ η εκκλησία έχει ορίσει το έτος 67 και μάλιστα στο πλαίσιο αντιχριστιανικών διώξεων του Νέρωνα.
Μετά τις αρχές του έτους 64 έγιναν πράγματι στη Ρώμη διώξεις στωικών και πυθαγόρειων φιλοσόφων, καθώς και των οπαδών τους, επειδή αυτοί διατύπωναν αυστηρή κριτική για τους παραλογισμούς του Νέρωνα. Εκτιμάται, λοιπόν, ότι οι μεταγενέστεροι χριστιανοί ιστοριογράφοι αξιοποίησαν τα γεγονότα για να εντάξουν σ” αυτά και το θάνατο του Παύλου.
Ως προς την ταύτιση, τώρα, των λειψάνων με εκείνα του Παύλου, είναι τελείως φανταστικά τα αναφερόμενα, δεδομένου ότι τον 1ο και 2ο αιώνα μ.Χ. πέθαναν πολλοί επιφανείς χριστιανοί και θάφτηκαν σε ναούς, δεν ήταν μόνον ο Παύλος – ο οποίος μπορεί και να μη βρέθηκε ποτέ στη Ρώμη. Υπενθυμίζω ότι, όταν άνοιξαν τον τάφο του πολύ μεταγενέστερου Κολόμβου, διαπίστωσαν ότι εκεί ήταν θαμμένος ο γιος του και ο μεγάλος θαλασσοπόρος πρέπει να είναι θαμμένος κάπου αλλού.
Επίσης, η προσωπογραφία που έγινε τον 4ο αιώνα σίγουρα ζωγραφίστηκε από περιγραφές που είχαν διασωθεί, ο καλλιτέχνης αποκλείεται να είχε προσωπική εμπειρία του απεικονιζόμενου. Αν είχε ο Παύλος φαλάκρα ή είχε μαλλιά, ήταν ψηλός ή κοντός (αν και στα λατινικά paulus σημαίνει μικροκαμωμένος), δεν προκύπτει από πουθενά.
Τελικά, το σύνολο των αναφορών αποτελούν ευσεβείς εικασίες, αφενός για να δώσουν κάποια ώθηση στο έτος του Παύλου, αφετέρου για να αυξήσουν τα έσοδα… Παλιά τέχνη και δοκιμασμένη!
Μια δεύτερη είδηση αποτελεί η ανακάλυψη της αρχαιότερης προσωπογραφίας του Αποστόλου Παύλου στην κατακόμβη της Αγίας Θέκλας στη Ρώμη. Σύμφωνα με την εφημερίδα του Βατικανού «L” Οsservatore Romano», η τοιχογραφία, που χρονολογείται από τα τέλη του 4ου αιώνα, αποκαλύφθηκε στις 19 Ιουνίου.
Η νεκρολαγνεία και λειψανολογία είναι παλαιόθεν προνομιακό θέμα των χριστιανών, με σχεδόν αποκλειστικό στόχο τη δημιουργία «προσκυνημάτων» και την αύξηση των εισπράξεων!
Όσον αφορά τώρα το περιεχόμενο της είδησης: Δεν είναι καθόλου τεκμηριωμένο ότι ο Παύλος πήγε ποτέ στη Ρώμη, μόνο οι χριστιανοί το ισχυρίζονται αυτό. Για τους ιστορικούς έτος θανάτου του Παύλου είναι στο διάστημα 62-64 μ.Χ., ενώ η εκκλησία έχει ορίσει το έτος 67 και μάλιστα στο πλαίσιο αντιχριστιανικών διώξεων του Νέρωνα.
Μετά τις αρχές του έτους 64 έγιναν πράγματι στη Ρώμη διώξεις στωικών και πυθαγόρειων φιλοσόφων, καθώς και των οπαδών τους, επειδή αυτοί διατύπωναν αυστηρή κριτική για τους παραλογισμούς του Νέρωνα. Εκτιμάται, λοιπόν, ότι οι μεταγενέστεροι χριστιανοί ιστοριογράφοι αξιοποίησαν τα γεγονότα για να εντάξουν σ” αυτά και το θάνατο του Παύλου.
Ως προς την ταύτιση, τώρα, των λειψάνων με εκείνα του Παύλου, είναι τελείως φανταστικά τα αναφερόμενα, δεδομένου ότι τον 1ο και 2ο αιώνα μ.Χ. πέθαναν πολλοί επιφανείς χριστιανοί και θάφτηκαν σε ναούς, δεν ήταν μόνον ο Παύλος – ο οποίος μπορεί και να μη βρέθηκε ποτέ στη Ρώμη. Υπενθυμίζω ότι, όταν άνοιξαν τον τάφο του πολύ μεταγενέστερου Κολόμβου, διαπίστωσαν ότι εκεί ήταν θαμμένος ο γιος του και ο μεγάλος θαλασσοπόρος πρέπει να είναι θαμμένος κάπου αλλού.
Επίσης, η προσωπογραφία που έγινε τον 4ο αιώνα σίγουρα ζωγραφίστηκε από περιγραφές που είχαν διασωθεί, ο καλλιτέχνης αποκλείεται να είχε προσωπική εμπειρία του απεικονιζόμενου. Αν είχε ο Παύλος φαλάκρα ή είχε μαλλιά, ήταν ψηλός ή κοντός (αν και στα λατινικά paulus σημαίνει μικροκαμωμένος), δεν προκύπτει από πουθενά.
Τελικά, το σύνολο των αναφορών αποτελούν ευσεβείς εικασίες, αφενός για να δώσουν κάποια ώθηση στο έτος του Παύλου, αφετέρου για να αυξήσουν τα έσοδα… Παλιά τέχνη και δοκιμασμένη!
******************************************************************
Ο πραγματικός ιδρυτής του χριστιανισμού
Η συζήτηση για τον πραγματικό ιδρυτή και διαμορφωτή του χριστιανισμού δεν είναι καινούργια. Αντιθέτως έχει απασχολήσει θεολόγους, θρησκειολόγους, φιλοσόφους και ερευνητές σχεδόν από την εμφάνιση της νέας θρησκείας. Η Εκκλησία βεβαίως φρόντισε να καταστρέψει ή να “θάψει” όλες τις σχετικές παλιές αμφισβητήσεις και “αιρετικές” απόψεις γι” αυτό και σήμερα είναι δύσκολο να εντοπιστούν, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν. Είναι χαρακτηριστική δε η λυσσαλέα αντίδραση του Ιερατείου Ανατολής και Δύσης κάθε φορά που έρχεται στην επιφάνεια κάποιο αρχαίο χειρόγραφο που καταρρίπτει το δια των αιώνων διαμορφωμένο δόγμα του επίσημου χριστιανισμού.
Στις μέρες μας φυσικά είναι πολύ δύσκολο να φιμωθούν οι ελεύθερες και ανεξάρτητες φωνές γι” αυτό όλο και περισσότεροι ανεξάρτητοι θεολόγοι, αλλά και μη προκατειλημμένοι ερευνητές εντοπίζουν και αναδεικνύουν τον ουσιαστικό ρόλο του Σαούλ-Παύλου στη διαμόρφωση αυτού που αποκαλούμε πλέον “χριστιανισμό” ενώ αν θέλαμε να αποδώσουμε το δίκαιο θα ονομάζαμε ορθότερα “παυλισμό” ή “παυλιανισμό’.
Για να καταλάβουμε όμως τη “συνεισφορά” του πανούργου ραβίνου στην διαμόρφωση και κυρίως στην παγκόσμια εξάπλωση της νέας θρησκείας θα πρέπει να πάμε λίγα χρόνια πριν την (υποτιθέμενη) γέννηση του Ιησού και να εξετάσουμε τη θεολογική-φιλοσοφική καθώς και την πολιτική κατάσταση της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου.
Βρισκόμαστε λοιπόν στην αρχή του τέλους της ρωμαϊκής κυριαρχίας. Η ρωμαϊκή δημοκρατία έχει οριστικά πεθάνει και το άταφο πτώμα της περιφέρεται στους λαούς του αναδυόμενου Imperiumπερισσότερο ως άλλοθι της κατοχής και λιγότερο ως ελπίδα αποκατάστασης ενός πολιτεύματος που αποδείχθηκε πολύ φιλελεύθερο για τις διεστραμμένες ορέξεις των Ρωμαίων εξουσιαστών.
Οι λαοί της αυτοκρατορίας γογγύζουν κάτω από ένα ασφυκτικά καταπιεστικό καθεστώς που παράγει διαρκώς όλο και περισσότερη αδικία, φτώχεια, αναξιοπρέπεια, αμάθεια. Είναι φυσικό λοιπόν να στρέφονται προς το υπερβατικό, να ελπίζουν και να εύχονται τη λύτρωσή τους από υπερφυσικά όντα, παντοδύναμα, τα μόνα ικανά να αντιμετωπίσουν το τέρας της PaxRomana. Μέσα σ” αυτό το περιβάλλον γεννιούνται νέοι θεοί, ανασταίνονται παλαιοί ή και ανακατεύονται πολλοί δημιουργώντας ένα νέο ισχυρότερο που συγκεντρώνει τις δυνάμεις όλων σε μια υπόσταση. Το φαινόμενο αυτό αποκαλείται θρησκευτικός συγκρητισμός και είναι πραγματικά πολύ έντονο τούτη την εποχή σ” αυτό το παγκόσμιο χωνευτήρι της ανατολικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Οι Ρωμαίοι δεν ενδιαφέρονται για τις θρησκείες των υπόδουλων λαών. Απαιτούν μόνον ως ελάχιστο δείγμα ενότητας της αυτοκρατορίας την ταυτόχρονη με τις εθνικές θρησκείες λατρεία του εκάστοτε Ρωμαίου αυτοκράτορα ως Θεού. Φυσικά δεν είναι ψώνια. Δεν θεωρούν τον εαυτό τους πραγματικά θεό. Απλά χρησιμοποιούν αυτό το τέχνασμα για να κρατούν σε μια κοινή συνισταμένη τους εντελώς διαφορετικούς μεταξύ τους πολιτισμούς που διαφεντεύουν.
Η απαίτηση αυτή των κατακτητών δεν προβληματίζει σχεδόν κανέναν λαό. Με περισσή υποκρισία αποδίδουν τιμές θεού στον Ρωμαίο Καίσαρα κι έχουν το κεφάλι τους ήσυχο. Εκτός από τους Εβραίους. Παραδομένοι στον καταπιεστικό και αντιφυσικό μονοθεϊσμό του Αβραάμ, οι Εβραίοι αδυνατούν να αποδεχτούν αυτή τη “βλάσφημη” απαίτηση των κατακτητών. Φυσικά το ιερατείο, αποτελούμενο από μορφωμένους και έξυπνους ανθρώπους δεν έχει πρόβλημα να υποκριθεί ότι συμμορφώνεται, αλλά ο απλός λαός βουτηγμένος μέσα στον φανατισμό και τη δεισιδαιμονία του γιαχβισμού νοιώθει να πνίγεται και αντιδρά. Αντιδρά δε προς δυο κατευθύνσεις. Είτε με τη δημιουργία επαναστατικών ομάδων, γνωστών ως “ζηλωτών” οι οποίοι επιδίδονται σε ένα ιδιότυπο ανταρτοπόλεμο με τις ρωμαϊκές λεγεώνες, σε δολιοφθορές και δολοφονίες είτε με τον πιο παθητικό τρόπο του αναχωρητισμού, τη δημιουργία δηλαδή ευσεβιστικών, μοναστικών ταγμάτων, τα οποία αποσύρονται από τα κοινά, ζουν απομονωμένα μακριά από τις πόλεις και επιδίδονται στον ησυχασμό, στην εσωτερική καλλιέργεια, αλλά και στο κήρυγμα το οποίο περιλαμβάνει τόσο ηθικοθρησκευτικές προτροπές προς τους υπόλοιπους Εβραίους, όσο και σφοδρή αντιπαράθεση με το επίσημο ιερατείο που απεμπολεί τον μωσαϊκό νόμο και την αληθινή πίστη προς τον ένα και μοναδικό Θεό (Γιαχβέ) για να εξασφαλίσει εγκόσμιες εξουσίες, χρήμα και άνετη ζωή. Κυρίως τα έχουν με τους Φαρισαίους την κυρίαρχη την εποχή εκείνη ραβινική σχολή, την οποία κατηγορούν ότι κατήντησε τον μωσαϊκό νόμο νεκρό γράμμα αφού επικεντρώνεται στους τύπους και αδυνατεί ή καλύτερα αρνείται να προβάλλει το πνεύμα του.
Η κοινότητα των Εσσαίων είναι η πιο γνωστή τέτοια ομάδα αναχωρητών και ο χειρότερος εχθρός των Φαρισαίων.
Μέσα από την περιγραφή των ευαγγελίων και άλλων πρωτοχριστιανικών κειμένων καθίσταται σαφές ότι ο Ιησούς (εννοώ ο φιλολογικός Ιησούς) υπήρξε μέλος της κοινότητας των Εσσαίων για πολλά χρόνια. Είναι δε αποδεδειγμένο ότι και ο Ιωάννης ο Βαπτιστής υπήρξε μέλος της κοινότητας πριν ακολουθήσει τον μοναχικό του δρόμο (ίσως και απεσταλμένος της ίδιας της κοινότητας για να προσηλυτίσει νέο κόσμο).
Ο Ιησούς λοιπόν ξεκινάει την δράση του σταχυολογώντας μαθητές, δημιουργώντας δηλαδή γύρω του μια ομάδα ακολούθων, όπως έκαναν και οι Εσσαίοι, όπως ακριβώς έκανε και ο Ιωάννης. Οι μαθητές του ανήκουν και στις δυο κατηγορίες που αντιτίθενται στη ρωμαϊκή κατοχή και στο πουλημένο ιερατείο. Στρατολογεί Εσσαίους όπως ο Ανδρέας, ο Σίμων-Πέτρος, ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης (μαθητές του Ιωάννη του Βαπτιστή) αλλά και ζηλωτές επαναστάτες όπως ο Ιούδας και ο Σίμων ο Κανανίτης. Η προσπάθειά του να ενώσει τις δυο συνιστώσες σ” ένα κοινό μέτωπο είναι σαφής. Αυτό ακριβώς επεδίωκε και ο Ιωάννης ο Βαπτιστής. (Στην πραγματικότητα τα γεγονότα στους βίους των δυο ανδρών είναι τόσο πανομοιότυπα ώστε πολλοί φιλελεύθεροι θεολόγοι να έχουν υποστηρίξει ότι Ιησούς και Ιωάννης είναι το ίδιο πρόσωπο)
Γυρίζει στις πόλεις της Παλαιστίνης και κηρύττει όχι την κατάλυση ή την πλήρωση του Νόμου όπως ανοήτως ισχυρίζονται κάποιοι σημερινοί χριστιανοί θεολόγοι, αλλά καταγγέλλει την αποστασία του Ιερατείου από την αληθινή πίστη στο Νόμο. “Ο Ιησούς, πράγματι, πουθενά δεν παρουσιάζεται επιτιμητής του Νόμου και των θρησκευτικών παραδόσεων του λαού. Αντίθετα, από τους Ευαγγελιστές προβάλλεται πάντοτε ως ένας καλός και ευσεβής Ιουδαίος, πιστός στο Νόμο και συνεπής ως προς τα θρησκευτικά του καθήκοντα.” (Γεωργίου Πατρώνου, Η ιστορική πορεία του Ιησού, Δόμος 1992, σελ. 23
Καταγγέλλει τους Φαρισαίους και καλεί τον λαό να επιστρέψει στους κόλπους του γιαχβισμού που οι προύχοντές του έχουν τόσο προδώσει. Η αντίσταση που κηρύττει ο Ιησούς δεν είναι θεωρητική κι εδώ διαφοροποιείται (ίσως όμως μόνον φαινομενικά) με τους Εσσαίους. Ο Ιησούς προτρέπει σε λαϊκή εξέγερση. Μιλάει για “πεινώντες” που ήρθε η ώρα να χορτάσουν, για “διψώντες” που είναι καιρός να ξεδιψάσουν, για “κλαίοντες” τώρα που όμως θα γελάσουν τελευταίοι και καλύτερα. Διακηρύσσει ευθαρσώς ότι δεν ήλθε να βάλει ειρήνη, αλλά “μάχαιρα” και εμφύλιο αλληλοσπαραγμό. Αυτό εξηγεί και το μένος του ιερατείου. Πιστεύει έστω κι ένας εχέφρων άνθρωπος ότι οι Φαρισαίοι θα κατεδίωκαν έναν άνθρωπο σαν τον Ιησού που θέλει να μας παρουσιάσει η Εκκλησία; Έναν άνθρωπο που θα κήρυττε στο πλήθος να γυρίζει το άλλο μάγουλο όταν τον ραπίζουν από το ένα; Που θα μετέθετε κάθε δικαίωση σε μιαν άλλη ζωή, σε μιαν άλλη αόριστη και μακρινή βασιλεία του Θεού; Τί πρόβλημα θα είχαν με έναν θρησκευόμενο ευσεβιστή που θα καλούσε τον λαό να μην δίνει σημασία στα βάσανα που αντιμετωπίζει εξ” αιτίας των ρωμαίων κατακτητών και των ντόπιων αυλοκολάκων της εξουσίας διότι θα ανταμειφθεί για την υπομονή και την πίστη του στο βασίλειο των ουρανών; Έναν τέτοιον άνθρωπο θα έπρεπε να τον κάνουν άγαλμα οι πανούργοι εξουσιαστές και όχι να τον σταυρώσουν. Κι όμως. Σύμφωνα με τα ευαγγέλια κινείται εναντίον του όλο το σύστημα. Ρωμαίοι και αρχιερείς τον επικηρύσσουν τον συλλαμβάνουν και τον τιμωρούν όχι με λιθοβολισμό όπως θα ήταν η φυσική ποινή για έναν ασεβή Εβραίο, αλλά με σταύρωση, την ποινή δηλαδή που το ρωμαϊκό δίκαιο επεφύλασσε αποκλειστικά για τους στασιαστές!
Αυτή εν συντομία είναι η διαδρομή του Ιησού, όπως μας την παρουσιάζουν τα καινοδιαθηκικά κείμενα. Θα μπορούσαμε να πούμε πολλά ακόμη για αυτή τη διαδρομή ξεκινώντας από το κατά πόσον υπήρξε καν, αλλά το θέμα μας είναι άλλο.Ο Παύλος.
Μετά το θάνατο του Ιησού η ομάδα των μαθητών του περνάει πολύ δύσκολες ημέρες. Στιγματισμένοι, επικηρυγμένοι για επαναστατική δράση, εκτός νόμου κρύβονται σε γιάφκες, σε σπίτια γνωστών και φίλων και περιμένουν έντρομοι την ώρα της σύλληψης και της τιμωρίας. Η δήθεν θρησκευτική αίρεση είναι ανύπαρκτη. Υπάρχουν μόνον τρομοκρατημένοι επαναστάτες που έχασαν τον φυσικό τους ηγέτη και η κάποτε φιλόδοξη αποστολή τους έχει γίνει τώρα βρόχος που τους πνίγει. Οι Ρωμαίοι έχουν δώσει ρητές διαταγές στο ιερατείο να βρουν και να εξοντώσουν τους εναπομείναντες στασιαστές και οι Φαρισαίοι πρωταγωνιστούν σε αγριότητα εναντίον τους. Πιο άγριος και φανατισμένος ένας νεαρός φαρισαίος ραβίνος πρωτοστατεί στην ανακάλυψη και τιμωρία των παρανόμων. Ονομάζεται Σαούλ. Επί τρία και πλέον έτη μετά τον θάνατο του Ιησού ο Σαούλ κυνηγά ακούραστα τους μαθητές του κι έχει καταφέρει εναντίον τους συντριπτικά πλήγματα, όπως ο ίδιος ομολογεί.
Μετά τον λιθοβολισμό από το οργισμένο πλήθος του Στέφανου, ελληνιστή οπαδού του Ιησού τον οποίο παρακολουθεί με κτηνώδη σαδισμό ο νεαρός φαρισαίος πηγαίνει στον αρχιερέα και του ζητά την άδεια να μεταβεί στη Δαμασκό για να εξοντώσει όσους στασιαστές είχαν καταφύγει εκεί. Είναι προφανές ότι στα Ιεροσόλυμα έχει εξαρθρωθεί πλέον ο σκληρός πυρήνας της ομάδας. Ο αρχιερέας υποτίθεται ότι του δίνει την άδεια και την ευλογία του και ο Παύλος αναχωρεί διψασμένος για αίμα. Και τότε συμβαίνει το…’θαύμα’. Το παραμύθι του θαύματος αποκαλύπτεται κι από την ίδια τη διήγησή του ανεκδιήγητου Λουκά:
χωρίο α΄: “οι δε άνδρες οι συνοδεύοντες αυτώ ειστήκεσαν ενεοί, ακούοντες μεν της φωνής, μηδένα δε θεωρούντες“ Πράξεις κεφ. Θ, στιχ. 7
χωρίο β΄: “οι δε συν εμοί όντες το μεν φως εθεάσαντο και έμφοβοι εγένοντο, την δε φωνήν ουκ ήκουσαν του λαλούντος μοι“ Πράξεις κεφ. ΚΒ΄, στιχ. 9
Η οραματική εμφάνιση του Ιησού στον Παύλο, η τύφλωση του τελευταίου και η θαυματουργική μεταστροφή του ήσαν οπωσδήποτε πολύ εντυπωσιακά για τους αφελείς και δεισιδαίμονες Ιουδαίους της εποχής. Φυσικά ποτέ δεν θα μάθουμε τί συζήτησαν ο Παύλος με τον Αρχιερέα, μπορούμε όμως να υποθέσουμε την νέα εντολή που το ιουδαϊκό ιερατείο του έδωσε και εγκαινίαζε μια νέα γραμμή, ένα πανούργο σχέδιο δια του οποίου ο ιουδαϊσμός θα κατόρθωνε να αλώσει τον ελληνισμό εκ των έσω. Το σχέδιο αυτό εξυπηρετούσε φυσικά και τα πρόσκαιρα σχέδια της ρωμαϊκής εξουσίας και γι” αυτό είχε την απόλυτη στήριξη των αρχών όπως θα δούμε στη συνέχεια.
Με ένα νέο σχέδιο λοιπόν και με μια νέα προσωπικότητα ο Σαούλ παρουσιάζεται στους μέχρι πρότινος επικηρυγμένους. Τους αναλύει το παραμύθι της μεταστροφής του και αναλαμβάνει τον “ευαγγελισμό των εθνών’. Αυτό προκαλεί μεγάλη αναστάτωση και σύγχυση στον σκληρό πυρήνα των επαναστατών που φυσικά καμιά διάθεση δεν είχαν για τη δημιουργία μιας νέας θρησκείας αφού ήσαν απόλυτα πιστοί στην πατροπαράδοτη. Ο Παύλος παρ” όλ” αυτά με διάφορα μέσα επιτυγχάνει να χριστεί απόστολος και ακολουθεί μια εξόρμηση στα μέρη των εθνικών όπου επισκέπτεται τις κατά τόπους συναγωγές στρατολογώντας πιστά μέλη για την εφαρμογή των σχεδίων του. Συνεργοί του σ” αυτό υπήρξαν πρωτίστως οι ελληνιστές Ιουδαίοι, αυτοί δηλαδή ακριβώς που αποτελούσαν έως πρότινος τον στόχο των Φαρισαίων και του ίδιου του Σαούλ. Όπως αναπάντεχα ομολογεί ο καθηγητής Βλ. Φειδάς στην “Εκκλησιαστική Ιστορία” του (τόμος Α΄, σελ. 39) “ο λιθοβολισμός του Στεφάνου και ο διωγμός των ελληνιστών χριστιανών των Ιεροσολύμων υπήρξε η αφετηρία της διαδικασίας αποσυνδέσεως της χριστιανικής λατρείας από τον ιουδαϊκό Ναό και τους τύπους της ιουδαϊκής λατρείας’. Πάει, λοιπόν περίπατο κι εκείνο το εξόφθαλμα παρέμβλητο “πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη’.
Το 49 μ.Χ. λαμβάνει χώρα η επεισοδιακή Αποστολική λεγόμενη Σύνοδος στα Ιεροσόλυμα. Ο Παύλος εμφανίζεται διεκδικώντας λίγο ως πολύ τον ρόλο του αρχηγού και συγκρούεται μετωπικά με τα παλιά μέλη. Ο Πέτρος φαίνεται να έχει αντιληφθεί πλέον το παιχνίδι του και δείχνει μάλλον συγκαταβατικός ή παραιτημένος,. Ο Ιάκωβος αντιδρά σφόδρα όπως και ο Ιωάννης. Η αφορμή έχει δοθεί από το θέμα που προκύπτει σχετικά με την περιτομή των εξ” εθνικών χριστιανών. Ο Σαούλ αφήνει τους εθνικούς να εισέλθουν στην νέα θρησκεία χωρίς περιτομή κι αυτό ξεσηκώνει θύελλα αντιδράσεων από τους παραδοσιακούς Εβραίους της ομάδας του Ιησού. Μετά από επεισοδιακή συνέλευση οι μαθητές “πείθονται” για την αναγκαιότητα παράβλεψης της περιτομής για να σώσουν όμως τα προσχήματα, κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή θέτουν ως όρο την υποχρεωτική αποχή των εξ” εθνικών προσήλυτων από τα ειδωλόθυτα. Ο Παύλος δέχεται τους όρους, στην πράξη όμως δεν τους εφαρμόζει ποτέ, και δεν αναφέρεται καθόλου σ” αυτούς στις επιστολές του προς τους συνεργούς του. “Εν τούτοις στις Πράξεις (15,19) οι τεθέντες όροι θεωρούνται ότι αποφασίσθηκαν μετά την αποχώρηση των αποστόλων Παύλου και Βαρνάβα και κοινοποιήθηκαν σ” αυτούς με επιστολή (Πραξ. 21,25). Ο Λουκάς συνδύασε τις δυο αποφάσεις σε μια ενιαία. Την υπόθεση αυτή δέχτηκε και ο Β. Στεφανίδης (Εκκλ. Ιστορία, 32-33)’ Βλ. Φειδάς (ό.π. σελ. 43) και λίγο πιο κάτω: “παραμένει δυσερμήνευτη η παρασιώπηση των όρων της κοινής αποφάσεως από τον απόστολο Παύλο στην προς Γαλάτας επιστολή (Γαλ. 2,9-10) και η αναφορά του μόνο στον όρο για οικονομική ενίσχυση, ο οποίος δεν συμπεριλαμβανόταν στην επίσημη απόφαση της Αποστολικής Συνόδου’. (Το τερπνόν μετά του ωφελίμου!)
Το σχέδιο έχει φτάσει σε οριακό σημείο. Οι απλοί Εβραίοι που δεν γνωρίζουν την σατανική ραδιουργία του ιερατείου τον κυνηγάνε σαν αιρετικό και προδότη του ιουδαϊσμού. Το ιερατείο δεν αντιδρά! Φανταστείτε ένα σημερινό πράκτορα μιας μυστικής υπηρεσίας που αυτομολεί προς τον εχθρό. Ποια μυστική υπηρεσία, ποιας χώρας δεν θα τον κυνηγήσει λυσσαλέα για να τον εξοντώσει; Κι όμως οι ραβίνοι της Ιερουσαλήμ όχι μόνον δεν τον διώκουν, όχι μόνον σιωπούν και τον προστατεύουν, αλλά ως εκ (νέου) θαύματος σταματούν και οι διωγμοί εναντίον των στασιαστών. Κι όταν το ιερατείο δεν μπορεί πλέον να τον προστατεύσει από την οργή των μη μυημένων ευσεβών Ιουδαίων, τότε αναλαμβάνει η Ρώμη! : “πολλής δε γενομένης στάσεως επιβληθείς ο χιλίαρχος μη διασπασθή (=λυντσαριστεί) Παύλος υπ” αυτών(δηλ. των Σαδδουκαίων), εκέλευσε το στράτευμα καταβήναι και αρπάσαι αυτόν εκ μέσου αυτών άγει ντε εις την παρεμβολήν (=στρατόπεδο)“ Πράξεις κεφ. ΚΓ΄, στιχ. 10.
Ορθώς σημειώνει η Λιλή Ζωγράφου: “τον Ιησού τον συλλαμβάνει η αστυνομία του Ιερατείου, τον καταδικάζει σε πέντε λεπτά, τον οδηγεί αμέσως στον Ρωμαίο προκουράτορα Πιλάτο, που ενδίδει στην πίεση του «οργισμένου πλήθους» και τον καταδικάζει σε θάνατο. Η όλη διαδικασία, μαζί με την εκτέλεση -; σταύρωση, παίρνει 36 ώρες. Στον Παύλο, τον «Απόστολο Του», γίνονται σημεία και τέρατα: Οι Ζηλωτές ζητούν τον Παύλο να τον λιντσάρουν. Αλλά και οι Σαδδουκαίοι …;’ και διασώζεται από την παρέμβαση της ίδιας της αυτοκρατορίας! (Λιλή Ζωγράφου, Αντιγνώση, εκδόσεις Αλεξάνδρεια 1974, σελ. 170-171). Τα ίδια συμβαίνουν κι αργότερα όταν τον διασώζει ο προκουράτορας Φήλιξ! Και πάλι στην Έφεσο, και πάλι στη Ρώμη!
Στα κείμενα εμφανίζεται ως Ρωμαίος πολίτης κάτι που δεν υπήρξε ποτέ. “Ο Βολταίρος στο φιλοσοφικό του λεξικό το θεωρεί αδύνατο να υπήρξε ο Παύλος Ρωμαίος πολίτης. Η Ταρσός, εξηγεί, δεν έγινε ρωμαϊκή επαρχία παρά εκατό χρόνια μετά τον Παύλο. Πως θα γινόταν αυτός Ρωμαίος πολίτης;’ (Λ. Ζωγράφου, ό.π., σελ. 176)
Κι όμως η ρωμαϊκή εξουσία του συμπεριφέρεται σαν σε ρωμαίο πολίτη. Τον διασώζει πλειστάκις από το μαινόμενο πλήθος και τον φυλακίζει δήθεν ενώ στην πραγματικότητα του προσφέρει άσυλο και χρόνο για να σπείρει τη διδασκαλία του. Σε συνεργασία με τον “φίλο” του Σενέκα οργανώνουν τη μεγάλη συνομωσία κατά του Νέρωνα.
Ο νεαρός αυτοκράτορας είναι πολύ νέος, πολύ ρομαντικός, πολύ φιλέλλην, πολύ ακατάλληλος για τα συμφέροντα του φεουδαρχικού συστήματος που μόλις αρχίζει να παγιώνεται στην επικράτεια της αυτοκρατορίας.
Η Ρώμη καίγεται και οι οπαδοί του Παύλου διασπείρουν τη φήμη ότι ο αυτοκράτορας είναι εμπρηστής. Σενάριο εντελώς ηλίθιο για να πιάσει (ποιος αρχηγός κράτους θα έκαιγε την επικράτειά του και όντως δεν πιάνει. Όλοι κατηγορούν την αίρεση των Ναζωραίων-χριστιανών και εξαπολύεται διωγμός, Ο Παύλος και οι σκοτεινοί σχεδιασμοί του έχουν ως αποτέλεσμα τον θάνατο πολλών αθώων αγνών ιδεολόγων. Λίγο τον απασχολεί …;Ο ίδιος διαφεύγει και πάλι και εξαφανίζεται από το προσκήνιο. Καμιά επίσημη μαρτυρία για το τι απέγινε μετά τα δυο χρόνια της ιδιότυπης “φυλάκισής” του στη Ρώμη. Πλήρης εξαφάνιση!
Ο Παύλος είναι έξυπνος. Γνωρίζει ότι σύντομα θα αρχίσουν οι αμφισβητήσεις, οι αντιρρήσεις, οι αιρέσεις. Πρώτο του μέλημα είναι η οργάνωση ενός δογματικού πυρήνα οπαδών του που θα ακολουθεί, θα διδάσκει και -;εν ανάγκη- θα επιβάλλει δια της βίας τις δικές του ιδέες. Εγκαθιστά παντού δικούς του ανθρώπους ως επισκόπους (δηλαδή επιτηρητές της αυθεντικής εφαρμογής των απόψεών του) και τους εφοδιάζει με επιστολές που διασαφηνίζουν το δόγμα. Όποιος αντιδρά, όποιος έχει αντίθετη γνώμη απομακρύνεται, αποκόπτεται από την “κοινωνία’, ουσιαστικά δηλαδή παραδίδεται στους διώκτες του προς εξόντωση.
Ο Παύλος και οι συνεργοί του δουλεύουν συστηματικά. Πρώτος στόχος η πλήρης ανατροπή των διδασκαλιών του Ιησού ή της ομάδας που εφηύρε τον Ιησού.Έτσι η κοινωνική δικαιοσύνη αντικαθίσταται από τη δικαιοσύνη των ουρανών.Οι δούλοι οφείλουν σεβασμό στους κυρίους τους για να μη βλασφημείται το …; “όνομα του Κυρίου’. Και όλοι μαζί, δούλοι κι ελεύθεροι είναι απλά και μόνο “δούλοι του Θεού” (Ρωμ. ΣΤ΄, 18-22, Κορ. ΣΤ,΄19-20, Ρωμ. Ζ΄, 22-23) για να καθηλώσουμε και τους άτιμους τους Έλληνες που δεν σκύβουν κεφάλι. Οι γυναίκες είναι βδελυρά όντα και καλύτερα κανείς να μη νυμφεύεται, αλλά επειδή υπάρχουν και “ανάγκες” επιτρέπει κατά παραχώρηση την “χρήση” τους δια πορνείαν! Κανείς δεν πρέπει να πολεμά τη ρωμαϊκή εξουσία διότι άλλη η βασιλεία του Καίσαρα κι άλλη του Θεού. Η φιλοσοφία είναι καταστροφική, αφού βάζει το μυαλό σε λειτουργία, γι” αυτό κι απαγορεύεται δια ροπάλου κι αποτελεί κατά τον ευφυή ραβίνο “μωρία’. Τέλος η δεύτερη παρουσία του Κυρίου, δηλαδή η μεγάλη ώρα της επανάστασης, μετατίθεται χρονικά στο απώτερο μέλλον. Ενώ ο Ιησούς υποσχόταν ότι δεν θα παρέλθει η παρούσα γενιά προτού εκπληρωθούν οι υποσχέσεις του, ο Παύλος διαβεβαιώνει ότι θα αργήσει πολύ εκείνη η ώρα και συνιστά υπομονή κι εγκαρτέρηση.
Οργανώνει το δίκτυό του και στελεχώνει τις εκκλησίες με τυφλά εκτελεστικά του όργανα. Ο φίλος και “συνεργός” (βλ. Γ. Πατρώνου, Προλεγόμενα στην έρευνα των Πράξεων, εκδ. Πουρνάρα 1993, σελ. 174) του Λουκάς αναλαμβάνει να συγγράψει τα γεγονότα όπως θα έπρεπε να είναι, σύμφωνα με τις προτιμήσεις του ιερατείου και να κατοχυρώσει την παύλεια διδασκαλία ως δόγμα καθολικά αποδεκτό.
Οι αυθεντικοί μαθητές βράζουν αλλά τα χέρια τους είναι δεμένα. Ο Πέτρος συλλαμβάνεται και εκτελείται στη Ρώμη, ο Ιάκωβος δολοφονείται (σύμφωνα με το χωρίο Πραξ. 12,2 ο Ιάκωβος δολοφονήθηκε προ του 44 μ.Χ., δηλαδή προ της Αποστολικής Συνόδου στην οποία ο συγγραφέας του ίδιου έργου υποστηρίζει ότι μετείχε!) και ο Ιωάννης εξορίζεται σ” ένα ξερονήσι όπου εντός παραληρημάτων συγγράφει δυσοίωνα και φρικιαστικά βιβλία απόλυτης απόγνωσης.
Ο παυλιανισμός έχει επικρατήσει. Ο Παύλος φροντίζει να μη χαθούν μαζί του όλα όσα έχει κάνει για την επικράτηση του ιουδαϊσμού παγκοσμίως. Διορίζει συνεχιστές του, ουσιαστικά είναι ο εφευρέτης του επισκοπικού θεσμού, δηλαδή της αδιαφανούς συνεχίσεως του σκοτεινού έργου του από μια αφοσιωμένη μυημένη ομάδα πιστών κατά τα πρότυπα του μασονισμού.
Έκτοτε κάθε εκκλησιαστικός άνδρας που ξεφεύγει από την παύλεια παράδοση κατηγορείται ως αιρετικός και διώκεται απηνώς από το επίσημο ιερατείο.
Διαμορφώνεται στη βάσει του παύλειου δόγματος ο κανόνας της ΚΔ. Όσα κείμενα δεν συμφωνούν με το δόγμα αυτό εξοστρακίζονται, καταστρέφονται, αποσιωπούνται. Όσα εγκρίνονται υφίστανται εξονυχιστικό έλεγχο και εξόφθαλμες αλλοιώσεις. Η ΚΔ αποτελείται σε ποσοστό μεγαλύτερο του 50% από τις επιστολές του Παύλου και τα έργα του πιστού του συνεργού Λουκά. Η αποκάλυψη του Ιωάννη το μόνον έργο της ΚΔ καθώς φαίνεται που πραγματικά ανήκει στον γνωστό μαθητή του Χριστού, απορρίπτεται από τον αρχικό κανόνα και μόνον πολύ αργότερα αναγνωρίζεται από την εκκλησία, ωστόσο ακόμη και σήμερα αντιμετωπίζεται με μεγάλη επιφύλαξη και διφορούμενη κριτική.
Την όχι απλώς αποφασιστική, αλλά αποκλειστική συμβολή του Παύλου στη διαμόρφωση της χριστιανικής θρησκείας καθιστούν σαφέστερη τα περισσότερα γνωστικά κείμενα του τέλους του α΄ και του β΄ αιώνα μ.Χ., όπου αναγνωρίζεται η ηγετική φυσιογνωμία του. Στο σύστημα του Μαρκίωνα π.χ. οι επιστολές του αποστόλου Παύλου και η επιτομή του ευαγγελίου του Λουκά έχουν απόλυτο κύρος και αυθεντία. Η ηγετική αυτή θέση του Παύλου διατηρήθηκε δια μέσου των αιώνων και είναι χαρακτηριστικό ότι τον 6ο και 7ο αιώνα μ.Χ. εμφανίστηκε η αίρεση των Παυλικιανών, μια συγκρητιστική σύνθεση των στοιχείων του Γνωστικισμού και του Μανιχαϊσμού των πρώτων αιώνων. Οι Παυλικιανοί θεωρούσαν τον απόστολο Παύλο“ως τον κατ” εξοχήν διδάσκαλό τους και έτρεφαν απόλυτο σεβασμό προς το πρόσωπό του’ (Βλ. Φειδά, Εκκλ. Ιστορία τ. Α΄, σελ. 767).
Το γεγονός είναι ότι την εποχή εκείνη, στην σχετικά ασήμαντη για την αχανή αυτοκρατορία περιοχή της Παλαιστίνης, συνελήφθη και εξετελέσθη (με εκτελεστικό όργανο τον Σαούλ -; Παύλο) το μεγαλύτερο έγκλημα στην Ιστορία όλων των εποχών. Τέθηκαν τα θεμέλια του θριάμβου του δογματισμού και του σκοταδισμού εις βάρος της ελευθερίας του Πνεύματος: “ο ιουδαϊσμός είναι αποφασισμένος να ξεριζώσει τον ελληνικό πολιτισμό και μαζί του τον κίνδυνο που απειλεί την ύπαρξή του πολύπλευρα. Να τον ξεριζώσει στην κυριολεξία. Γι” αυτό και ο Παύλος θα φανεί τόσο ελαστικός στο τόσο ουσιαστικό θέμα της περιτομής. Και δε θα υποχωρήσει πουθενά, προκειμένου να εισδύσει στο μυαλό και τις συνειδήσεις των λαών. Δεν επρόκειτο, όπως ισχυρίστηκαν πολλοί, για έναν νεωτεριστή και αναμορφωτή. Ο Παύλος δεν άλλαξε ούτε μια οξεία από τον απολιθωμένο Μωσαϊκό Νόμο.’ (Λ. Ζωγράφου, Αντιγνώση , σελ. 220). Αυτόν τον Μωσαϊκό Νόμο εστάλη να διδάξει στα έθνη, ο Παύλος. Όχι φυσικά από θρησκευτικό φανατισμό, αλλά από την αστείρευτη δίψα του ιουδαϊκού ιερατείου για Εξουσία και όλα τα παρεπόμενα της.
Το κωμικοτραγικό είναι ότι στο αρχικό κήρυγμα του Ιησού -;φανταστικό ή πραγματικό δεν έχει σημασία- υπάρχει η δραματική προειδοποίηση, την οποία οι λογοκριτές δεν θεώρησαν επικίνδυνη ώστε να την απαλείψουν: “φυλαχθείτε από τους ψευδοπροφήτες και κείνους που θα παρουσιαστούν τάχα από μέρους μου’. Δυστυχώς μια θράκα ημιμαθών και προκατειλημμένων ανθρώπων δεν στάθηκε ικανή να αντιληφθεί τη συμβουλή αυτή και να προφυλάξει την ανθρωπότητα από τη μεγάλη παγίδα. Τα υπόλοιπα αποτελούν απλά Ιστορία …!
**************************
Οι πλαστογραφημένες επιστολές του Παύλου
Όπως δεν υπάρχουν ιστορικά κείμενα για τον Ιησού και τους Αποστόλους, δεν υπάρχουν επίσης για τον Παύλο. Ό,τι είναι σήμερα γνωστό γι’ αυτόν, προκύπτει από τις Επιστολές του και τις Πράξεις των Αποστόλων. Η σημασία των Επιστολών είναι πολύ μεγάλη γιατί, όπως έχουν δηλώσει διαχρονικά έγκριτοι μελετητές: «Χριστιανισμός είναι η θρησκεία που θεμελιώθηκε πάνω στις επιστολές του Παύλου. Με αυτές υποκαθιστά ο Παύλος το ευαγγέλιο του Ιησού με ένα ευαγγέλιο για τον Ιησού». Γι’ ποιο ακριβώς ευαγγέλιο μας λένε (συγκεκριμένα ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος) ότι «δίδαξε τους Αθηναίους ο Παύλος»;
Όμως, αυτές οι δύο ομάδες κειμένων, όχι μόνο δεν είναι αξιόπιστες, αλλά διαφωνούν και μεταξύ τους. Διάφορες επιστολές είναι αποδεδειγμένα χαλκευμένες, δηλαδή έχουν συγγραφεί από άλλους ανθρώπους και οι θεωρούμενες «έγκυρες» έχουν υποστεί προσθαφαιρέσεις κα βελτιώσεις. Γι’ αυτό είναι άσκοπο να πετάνε οι χριστιανοί μεταξύ τους ή προς άλλους δήθεν αποφθέγματα του Παύλου, τη στιγμή που αυτά είναι κατά πάσα βεβαιότητα επινοημένα και εξυπηρετούσαν, την εποχή που γράφτηκαν, άλλους σκοπούς, κυρίως εξουσίας στις ομάδες των πρωτοχριστιανών πιστών, οι οποίοι πλήρωναν κιόλας!
Για παράδειγμα, οι λεγόμενες από τους θεολόγους «ποιμενικές επιστολές», δηλαδή οι δύο επιστολές «Προς Τιμόθεον» και η επιστολή «Προς Τίτον», είναι αποδεδειγμένα πλαστές. Γράφτηκαν αρκετές δεκαετίες μετά το θάνατο του Παύλου στη Μικρά Ασία, με εμφανή την προσπάθεια απομίμησης του παυλικού τρόπου γραφής. Οι ακαδημαϊκοί θεολόγοι θεωρούν ότι αυτές οι επιστολές γράφτηκαν στις αρχές του δεύτερου αιώνα, άρα πάνω από 40 χρόνια μετά το θάνατο του Παύλου (62 ή 67 μ.Χ.)
Δεν είναι τυχαίο δε ότι ακριβώς αυτές τις επιστολές επικαλούνταν διάφοροι βαθμοφόροι των πρώτων χριστιανικών αιώνων για να κατακεραυνώσουν τους «αιρετικούς», ενώ ακριβώς αυτοί οι αιρετικοί αμφισβητούσαν την εγκυρότητά τους, ο δε Μαρκίων εκ Σινώπης, μαθητής του Παύλου ο ίδιος, ήξερε και ποιος τις πλαστογράφησε. Επειδή πήγαινε όμως κόντρα στον επίσημο μηχανισμό, είχε αφοριστεί ως «αιρετικός».
Το δεύτερο και τρίτο αιώνα χαλκεύτηκαν όλο και περισσότερα κείμενα του Παύλου, με κύριο στόχο εκείνη την εποχή την καταπολέμηση του Μαρκιωντισμού. Όποτε δεν μπορούσε να απαντηθεί κάτι από τους ανθρώπους του μηχανισμού, παρουσιαζόταν μια επιστολή ή κάποιο σημείωμα που έδινε την επιθυμητή απάντηση. Έτσι χαλκεύτηκε και μία τρίτη επιστολή προς Κορινθίους, η οποία μετά από κάποιες δεκαετίες αποσύρθηκε, αφού είχε πετύχει τον επιθυμητό στόχο της αντιμετώπισης κάποιων «αιρετικών».
Λυκοφιλία Πέτρου και Παύλου
Αυτά τα πλαστά κείμενα ήταν τους πρώτους αιώνες τα σημαντικότερα στις θεολογικές συζητήσεις των «πατέρων» της εκκλησίας. Οι Ειρηναίος, Τερτυλιανός, Κλήμης, Οριγένης κ.ά. χρησιμοποιούσαν μάλιστα τις πλαστές επιστολές του Παύλου ως αποκλειστικά έγκυρα κείμενα και χαρακτήριζαν πλαστά αυτά που θεωρούν σήμερα ως έγκυρα! Μύλος! Έτσι, μια φορά με τα μεν και μια φορά με τα άλλα κείμενα, συγκροτήθηκαν σταδιακά ένας μηχανισμός με μια θεωρία (θεολογία), η οποία άλλαζε κατά περίπτωση, φτάνει να μην χανόταν ο έλεγχος της εκκλησιαστικής εξουσίας και μειώνονταν οι εισπράξεις.
Ειδικά από τις πλαστές «ποιμαντικές επιστολές» του Παύλου «διάβαζαν» οι καλοθελητές κήρυκες της χριστιανικής αγάπης τις εντολές εξοντώσεως των «αιρετικών» και «απίστων» και αξιοποιήθηκαν όλους τους επόμενους αιώνες εναντίον αντιπάλων σε Ανατολή και Δύση, κατά τραγική ειρωνεία μάλιστα και εναντίον των λεγόμενων «Παυλικανών», μια ομάδα που θεωρούσε τον Παύλο ως ανώτατο φωστήρα της πίστης τους και όλους τους άλλους ασήμαντους. Όχι βέβαια ότι ο ίδιος ο Παύλος θα είχε αντίρρηση γι” αυτές τις εγκληματικές διώξεις! Όποτε του δόθηκε η ευκαιρία, εκδήλωσε το ήθος και τις προθέσεις του…
Εκτός των προαναφερομένων, η επιστολή «Προς Εφεσίους» θεωρείται από όλους τους ιστορικούς και θεολόγους μία «ευλαβική απάτη» – για το καλό μας! Πολλοί θεολόγοι θεωρούν επίσης πλαστές την επιστολή «Προς Κολασσαείς» και τη δεύτερη επιστολή «Προς Θεσσαλονικείς». Για την επιστολή «Προς Ιουδαίους» θεωρεί ο Τερτυλιανός ότι έχει γραφτεί από τον Βαρνάβα, άλλοι θεωρούν ότι την έγραψε ο ευαγγελιστής Λουκάς και άλλοι κάποιους άλλους που έζησαν και μαγείρευαν τα θεολογικά θέματα εκείνη την εποχή.
Πέρα από τις χαλκεύσεις, υπάρχει μέχρι σήμερα και ένα πρόβλημα κατανόησης. Πολλά από τα γραφόμενα από τον Παύλο –λέμε τώρα-, είναι πολυσήμαντα, γι’ αυτό κατά καιρούς ερμηνεύονται διαφορετικά, μέχρι και με το ακριβώς αντίθετο από το σαφώς αναγραφόμενο. Είδαμε σε προηγούμενες αναρτήσεις ότι η απόλυτη υποταγή της γυναίκας ερμηνεύεται με θράσος ως «απελευθέρωση της γυναίκας» και η εντολή για ομαλή συνέχιση της δουλείας ως «απελευθέρωση των δούλων»!
Ο συντάκτης της δεύτερης επιστολής του Πέτρου αναφέρει (3.16) ότι «μερικά πράγματα είναι δυσνόητα», χωρίς να κάνει προσπάθεια να τα ερμηνεύσει ο ίδιος αυθεντικά. Όποιος όμως, λέει ο συντάκτης, τα διαστρεβλώνει, θα καταστραφεί, μάλλον εννοεί ότι θα τιμωρηθεί από το θεό του. Αλλά αφού είναι δυσνόητα, σκέφτομαι εγώ, πώς να βρει ο απλός -και αμόρφωτος κατά κανόνα- αναγνώστης εκείνης και της σημερινής εποχής το σωστό νόημα; Θα ακούσει τι θα του πει ο κληρικός, άρα είναι αυταπόδεικτη η ανάγκη για παρουσία ενός παπά, ο οποίος πρέπει να ψωμίζεται από τους οβολούς του ποιμνίου… Πώς αλλιώς να ζήσει, αφού όλη την ημέρα μελετάει τις γραφές;
Εκτός άλλων, ο Αυγουστίνος έγραψε επίσης ότι πολλά από αυτά που «γράφει ο Παύλος» είναι τελείως ασαφή. Έτσι μπορούσε καθένας να δώσει την ερμηνεία που ταίριαζε στην εποχή του και στην περιοχή του, μια θρησκεία για κάθε χρήση… Ο δε Goethe που ασχολήθηκε επίσης επί μακρόν με τα χριστιανικά κείμενα και τελικά τα απέρριψε ως πλαστογραφημένα και άχρηστα, αποφάνθηκε ότι η χριστιανική θρησκεία στηρίζεται σε κείμενα που δεν βγάζουν νόημα σε καίρια σημεία τους…
Στη σημερινή εποχή έχουν καταλήξει οι θεολόγοι ότι, ο μοναδικός που κατάλαβε τον Παύλο ήταν ο μαθητής του Μαρκίων και ακριβώς αυτός χαρακτηρίστηκε και θεωρείται σήμερα ακόμα ως «αιρετικός».
Το σημαντικότερο στοιχείο που εισήγαγε σταδιακά ο Παύλος, από κείμενο σε κείμενο, όπως το διαμόρφωνε στο μυαλό του αντιμετωπίζοντας εκπροσώπους άλλων θρησκειών, ήταν η μετάβαση από κάποιον –πιθανόν υπαρκτό ή φανταστικό- άνθρωπο Ιησού σε έναν επινοημένο Χριστό, ένα μεσσία όπως τον προέβλεπαν οι γραφές (Π.Δ.) και όπως τον επιθυμούσαν οι χριστιανοί, ώστε να αντιπαρατεθούν με τους Έλληνες (ειδωλολάτρες) και τους Ιουδαίους. Με αυτή τη σταδιακή αγιοποίηση ενός ανθρώπου έγινε το βήμα από τη φυσική πραγματικότητα στη μεταφυσική, από κάποιον μαραγκό Ιησού στον ημίθεο Χριστό, από έναν ταλαιπωρημένο επαναστάτη που εκτελέστηκε, όπως πολλοί άλλοι, σε έναν υιό θεού, ο οποίος εκτελούσε μια θεϊκή αποστολή και αναστήθηκε.
Μετά, από αυτές τις μυθοπλασίες του Παύλου και βάσει αυτών, γράφτηκαν στη συνέχεια τα χριστιανικά ευαγγέλια, με τα οποία συμπληρώθηκαν και διακοσμήθηκαν οι φαντασιώσεις του Παύλου με «γεγονότα», κυρίως από ιστορίες που κυκλοφορούσαν ευρέως στη Μικρά Ασία και τη Μέση Ανατολή και από βιογραφικά άλλων προσώπων και θεών.
Πλαστογραφίες και μυθεύματα
Η επινοημένη αλληλογραφία Παύλου-Σενέκα
Σύμφωνα με τις Πράξεις των Αποστόλων (Π.Α.) ο Παύλος ήρθε το έτος 60 ως κρατούμενος στη Ρώμη (Π.Α. 28.14-26) και έμεινε δύο χρόνια σε νοικιασμένο οίκημα. Εκεί δεχόταν δε επισκέψεις φίλων του (Π.Α. 28.30) Ούτε εμίρης πετρελαίων από την Αραβία να ήταν! Λένε λοιπόν διάφοροι «πατέρες» ότι εκεί ο Παύλος απέκτησε σχέσεις με τον Σενέκα. Μόνο που ιστορικά δεν τεκμηριώνεται ότι ο Παύλος βρέθηκε πράγματι καν στη Ρώμη. Εκτιμάται ότι πέθανε περί το έτος 62, ενώ η χριστιανική παράδοση (άλλο σώμα μυθοπλασιών αυτό!) μεταθέτει το θάνατό του στο έτος 67, ώστε να πέφτει μέσα στην περίοδο των διωγμών του Νέρωνα!
Είναι γνωστό ότι οι «πατέρες» του χριστιανισμού δεν είχαν στη διάθεσή τους κάποια συγκροτημένη φιλοσοφία για την πίστη που ήθελαν να διαδώσουν, πέρα από τις ισχνές ιστοριούλες για τον Ιησού, του οποίου την ύπαρξη μάλλον κι αυτοί αγνοούσαν ή και αμφισβητούσαν. Η πνευματική συγκρότησή τους προερχόταν, βέβαια, από την ελληνική και στη συνέχεια ρωμαϊκή φιλοσοφία, αλλά ταυτόχρονα από την Παλαιά Διαθήκη και το ιστορικό μίσος των Ιουδαίων (Μακκαβαίοι) κατά των Ελλήνων.
Απ’ τη μια πλευρά υπέκλεπταν λοιπόν οι «πατέρες» ιδέες και κείμενα από τα δημοσιεύματα των Ελλήνων και των Ρωμαίων φιλοσόφων και συγγραφέων, από την άλλη όμως τους συκοφαντούσαν («Έλληνες, κλέπται πάσης γραφής»), ώστε να μην δημιουργείται στο ποίμνιο θέμα αποδοχής, αξιολόγησης και σύγκρισης. Εννοείται, ο (μάλλον Αθηναίος) Κλήμης ο Αλεξανδρινός συκοφαντεί τους Έλληνες συμπατριώτες του ως κλέφτες, αλλά για τους Ρωμαίους που, αναμφισβήτητα, αξιοποιούν την ελληνική φιλοσοφία και τον πολιτισμό γενικότερα, δεν λέει κουβέντα περί κλοπής· θα ήταν άστοχο και παράτολμο να τα βάλει με την εξουσία…
Κάποια εποχή, σύντομα, άρχισε όμως μια νέα φάμπρικα: οι χριστιανοί «πατέρες» επινόησαν φανταστικές ιστορίες, φιλίες, αλληλογραφίες και μυστικές συνεννοήσεις εκπροσώπων του χριστιανισμού με εν ζωή φιλοσόφους, τότε κυρίως Ρωμαίους, για να δείξουν ότι οι φορείς της ελληνορωμαϊκής σοφίας προσχωρούσαν στις δικές τους αντιλήψεις – εννοείται τις ηθικοπλαστικές ιστοριούλες, τις οποίες ούτε οι ίδιοι πίστευαν…
Μια από αυτές τις επινοημένες ιστορίες είναι η δήθεν γνωριμία και ανταλλαγή επιστολών μεταξύ του αποστόλου Παύλου και του Ρωμαίου φιλοσόφου και αυλικού δασκάλου Σενέκα (Lucius Annaeus Seneca, ~4-65 μ.Χ.) Στο βιβλίο του «Φυσικά ερωτήματα» ασχολήθηκε ο Σενέκας με γεωγραφικά θέματα και μετεωρολογικά φαινόμενα (βροχή, ουράνιο τόξο, αστραπή, βροντή κτλ.) με πρότυπο τα «Μετεωρολογικά» του Αριστοτέλη. Επειδή αντλούσε δε ο Ρωμαίος φιλόσοφος συχνά ηθικά διδάγματα από τα περιγραφόμενα φυσικά φαινόμενα, αυτό το βιβλίο του Σενέκα ήταν πολύ δημοφιλές μεταξύ των χριστιανών. Κάτι σαν «η φύση διδάσκει την κοινωνία»!
Οι σύγχρονοι χριστιανοί ερευνητές που προσπαθούν με κάθε αλλοίωση και «ερμηνεία» να βγάλουν κι από τη μύγα θεολογικό ξύγκι, δεν αποκλείουν λοιπόν να επικοινώνησαν και να αντάλλαξαν απόψεις ο Παύλος με τον Σενέκα, όπως επίσης δεν μπορεί να αποκλείσει κάποιος ότι ο Παύλος επικοινώνησε με όλους τους Ρωμαίους εκείνης της εποχής, όπως τίποτα δεν αποκλείει να επικοινωνώ εγώ καθημερινά με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ· τίποτα δεν το διαψεύδει και τίποτα δεν το αποκλείει, αλλά ούτε και υπονοείται κάτι τέτοιο από γραπτά κείμενα και ανεξάρτητες μαρτυρίες!Πολύ περίεργο είναι βέβαια το γεγονός ότι παρέμεινε ο «κρατούμενος» Παύλος στη Ρώμη δύο χρόνια σε νοικιασμένο σπίτι, μαζί με το φρουρό του -κάτι σαν σωματοφύλακας-, όπου δεχόταν επισκέψεις… Ίσως, πρώτη εκδοχή, να ήταν ο Παύλος πράκτορας των Ρωμαίων και να απολάμβανε τη σύνταξή του με ασφάλεια, μετά την ανακατωσούρα που προκάλεσε ανάμεσα στους χριστιανούς! Πιθανόν όμως, δεύτερη εκδοχή, να μην κατάφεραν οι συντάκτες των Π.Α. να επινοήσουν δραστηριότητες για παραγέμισμα της διετίας και το άφησαν «κενό», μέχρι να φτάσει η εποχή των διωγμών του Νέρωνα στη Ρώμη και να βγει αυτό που πάντα ήθελαν να πετύχουν: ο μαρτυρικός θάνατος, μετά από μια διετία σιέστας με φρουρό! Προσωπικά υποψιάζομαι ότι είναι περισσότερο ισχυρή η πρώτη εκδοχή για τον Παύλο! Με κάποια άλλη αφορμή θα τεκμηριώσω την άποψή μου.Οι διωγμοί επί Νέρωνα αφορούσαν πρωτίστως στωικούς και επικούρειους φιλόσοφους και μαθητές τους, οι οποίοι συνωμοτούσαν κατά του, όπως λέγεται, ψυχοπαθούς Νέρωνα. Ανάμεσα στους συνωμότες πιθανολογείται ότι ήταν και ο δάσκαλος του Νέρωνα Σενέκας, ο οποίος υποχρεώθηκε να αυτοκτονήσει. Σ” αυτό το πλαίσιο φαίνεται να πήρε η μπάλα και κάποιους χριστιανούς, οι οποίοι έκαναν αργότερα, όταν κατείχαν το μονοπώλιο της εκπαίδευσης και πληροφόρησης, τους προγόνους τους αποκλειστικό επίκεντρο των διώξεων!
Με την κρατικοποίηση του χριστιανισμού από τον τέταρτο αιώνα, αρχίζει η παραγωγή ψευδών ιστοριών και η κατασκευή «κειμένων». Αρχικά επινόησαν μια τρίτη επιστολή του Παύλου προς τους Κορίνθιους πιστούς, επειδή στην πρώτη προς Κορινθίους επιστολή γίνεται αναφορά σε μια «προηγούμενη επιστολή». Δεν έχασαν λοιπόν χρόνο οι ιεροί πλαστογράφοι και κατασκεύασαν μια χρονικά προηγούμενη επιστολή του Παύλου με συρραφή προτάσεών του από άλλα κείμενα και με συμπληρώσεις που βόλευαν πολιτικο-θρησκευτικά την εποχή της παραμονής του Κων/νου (του Μέγα) στην εξουσία.
Στην επιστολή του Παύλου προς Κολασσαείς (4,16) αναφέρεται επίσης μία επιστολή του προς Λαοδικείς, η οποία δεν υπήρχε στα χέρια των πιστών του. Χάλκευσαν λοιπόν οι «πατέρες» μία δική τους, πάλι με αποσπάσματα από γνωστά κείμενα του Παύλου και ηθικολογίες του δικού τους περίγυρου και την παρουσίασαν στα λατινικά ως αληθινή. Βέβαια, κι από τις θεωρούμενες έγκυρες επιστολές του Παύλου, μόνο οι επτά φαίνεται να είναι αληθινές, αλλά δεν είναι δυνατόν να αναλύσουμε εδώ τώρα όλες τις χριστιανικές πλαστογραφίες.
Στις αρχές του τέταρτου αιώνα γράφει ο χριστιανός ιστορικός και μετέπειτα αυλικός χρονικογράφος Λακτάντιος διάφορα φιλοσοφικά κείμενα, στα οποία φαίνεται η γνώση και επιρροή που είχε υποστεί αυτός από τις στωικές ιδέες του Σενέκα, αλλά δεν γράφει τίποτα για επικοινωνία τού φιλόσοφου με τον Παύλο. Αντίθετα, επικοινωνία και φιλία (amicitia) επιβεβαιώνεται από τους κατά 3 αιώνες μεταγενέστερους Ιερώνυμο (Sophronius Eusebius Hieronymus, 347-420 μ.Χ.) και Αυγουστίνο (Aurelius Augustinus, 354 – 430 μ.Χ.). Και οι δύο, μαζί με 2-3 άλλους «πατέρες» (Αθηναγόρας, Κλήμης, Ιουστίνος κ.ά.) αποτελούν τους βασικούς κατασκευαστές της σημερινής χριστιανικής θρησκείας, με τις φαντασιώσεις περί τριαδικού θεού κτλ. Ο δε Αυγουστίνος μετέθετε ανάλογα με τις πολιτικές και στρατιωτικές εξελίξεις την «πολιτεία θεού» (civitas dei), μια εδω και μια εκει, και τελικά την τοποθέτησε στον Ουρανό για να μην χρειαστεί να κάνει πάλι αλλαγές…
Σε μία από αυτές τις χαλκευμένες επιστολές (XIV) φέρεται να γράφει ο Παύλος ότι ο Σενέκας «έφτασε σχεδόν στην αδιαμφισβήτητη σοφία»… Και ποια ήταν αυτή; Φυσικά η χριστιανική… Άρα συμπέραιναν οι «ερμηνευτές», ο Σενέκας ήταν (στα κρυφά) χριστιανός και είχε αναλάβει την αποστολή να εκχριστιανίσει την Αυλή του Νέρωνα, γι’ αυτό υποχρεώθηκε από τους «άπιστους» να αυτοκτονήσει! Κάτι συνωμοτικό σαν τις σημερινές ιστορίες του Λιακό. Έτσι, ο Ιερώνυμος πρόσθεσε τον Σενέκα στον πίνακα των χριστιανών αγίων. Χωρίς celebrity δεν μπορούσε να σταθεί ο πίνακας…
Μάλιστα, η πλαστογραφία και διαχείριση των -έτσι κι αλλιώς σύντομων- κειμένων έγινε τόσο πρόχειρα, ώστε από την ανάγνωσή τους καταλαβαίνει καθένας ότι η 12η επιστολή (XII) αποτελεί απάντηση στη 10η (X) και οι δύο επιστολές 13η και 14η (XII, XIV) πρέπει να τοποθετηθούν νοηματικά μεταξύ της 10ης και 11ης. Μύλος!
Περί το τέλος του 8ου αιώνα κυκλοφόρησε ο αυτοκρατορικός σύμβουλος και εκκλησιαστικός ρυθμιστής Αλκουΐνος (Alcuin, 735-804 μ.Χ.) τις «επιστολές αλληλογραφίας» Παύλου και Σενέκα, μαζί με μια επίσης φανταστική αλληλογραφία μεταξύ του Μεγαλέξαντρου και του Ινδού βασιλιά των Βραχμάνων Δίνδιμου. Στη συνέχεια συμπεριελήφθησαν αυτές οι επιστολές Παύλου-Σενέκα στο σώμα των έργων του Ρωμαίου συγγραφέα· περίπου μέχρι τον 19ο αιώνα οπότε, με την ευρύτερα διαδιδόμενη παιδεία και την επιστημονικές μεθόδους έρευνας που είχαν αναπτυχθεί, δεν μπορούσε να σταθεί πλέον η πλαστογραφία.Τελικά, μ” αυτά και με άλλες επινοήσεις κατασκεύασαν οι χριστιανοί αυτό το σαθρό οικοδόμημα που ονομάζουν σήμερα «Θεολογία», οπότε άρχισαν να εγκαταλείπουν τα αρχικά παιδαριώδη κείμενα των γραφών. Γράφει ο μητροπολίτης Ναυπακτίας Ιερόθεος (ΤΟ ΒΗΜΑ, 15/4/2006): «Πηγή της πίστεώς μας δεν είναι τα Ευαγγέλια… αλλά η αποκαλυπτική αλήθεια… όπως καθορίστηκε και οριοθετήθηκε από τις Οικουμενικές Συνόδους». Γι” αυτό δεν πολυενδιαφέρονται οι παπάδες για τις αντιφάσεις και τα ιστορικά και λογικά σφάλματα στις γραφές! Άμα μίλησε η «Οικουμενική Σύνοδος» υπό τον έλεγχο του (συνήθως στρατιωτικού) αυτοκράτορα, τι μας νοιάζει τώρα τι είπαν οι αρχηγοί μας, ο Χριστούλης και ο Παυλάκης;Ο Ιωάννης Βρωμόστομος και ο Βασίλειος Καππαδόκης μετράνε πλέον… Να μην πω ότι μετράνε περισσότερο ο Παπουλάκος και ο πατήρ Μάξιμος!
Παύλος και παραμύθια!
Είναι γενικώς αποδεκτό στον κόσμο της «επιστημονικής» θεολογίας ότι ο Ιησούς δεν υπήρξε ποτέ, όπως περιγράφεται στα ευαγγέλια και διαδίδεται με φανταστικές ιστορίες στη λαϊκή πίστη. Κάποιοι υπέθεσαν ότι και ο Παύλος που έγινε από διώκτης οπαδός των χριστιανών, δεν ήταν υπαρκτό πρόσωπο, δεν είναι όμως απόλυτα τεκμηριωμένες αυτές οι αμφιβολίες.
Τεκμηριωμένο είναι όμως ότι, όλες σχεδόν οι σχετικές ιστορίες με το συγκεκριμένο αυτόκλητο «απόστολο» και προσηλυτιστή είναι επινοημένες. Περιέγραψα την ιστορία με τη δήθεν έλευση του Παύλου στην Αθήνα, όπου τον χλεύασαν και αναγκάστηκε να φύγει κακήν κακώς.
Κάποια στιγμή ζήτησε ο Παύλος άδεια από τον ανώτερο Ιουδαίο κληρικό να διώξει χριστιανούς και εκτός της Ιερουσαλήμ (Π.Α. 9,2). Εκεί συνάντησε πριν από τη Δαμασκό τον Ιησού. Ο Παύλος διηγείται διαρκώς αυτό το περιστατικό, πάντα με συντομία και πάντα για να θεμελιώσει το κύρος του ως απόστολος, το οποίο αμφισβητούν οι ομοϊδεάτες χριστιανοί στην Ιερουσαλήμ.
Η ιστορία για τη μεταστροφή του Παύλου περιέχεται στις Π.Α. τρεις φορές, κάθε φορά διαφορετικά. Άλλοι λένε, επειδή τα έγραψαν διαφορετικοί άνθρωποι που δεν είχαν τις ίδιες πληροφορίες, άλλοι υποστηρίζουν ότι αλλάζει η διήγηση για να γίνει ενδιαφέρουσα, αλλιώς θα ήταν βαρετή. Μια καλή δικαιολογία για να εξηγηθούν αντιφάσεις…
Η θεολογική παράδοση –έτσι κι αλλιώς επινοημένες ιστορίες διαδίδουν– ισχυρίζεται ότι το «θαύμα» της μεταστροφής του Παύλου κράτησε λίγα δευτερόλεπτα… Δεν νομίζω ότι προκύπτει αυτό από κάποια διήγηση, πάντως περί τον 6ο αιώνα άρχισαν οι θεολόγοι να ισχυρίζονται ότι η μεταστροφή έγινε στο δεύτερο οδομετρικό σημάδι του δρόμου πριν από τη Δαμασκό. Κι αυτό, αν και επουσιώδες, φανταστικό πρέπει να είναι και δείχνει ότι όλες αυτές οι ιστορίες έχουν στολιστεί με δήθεν αντικειμενικά στοιχεία για να αποκτήσουν ενδιαφέρον.
Σύμφωνα με τη διήγηση στις Π.Α., Κεφ 9, «άστραψε ξαφνικά γύρω του φως από τον ουρανό. 4 Έπεσε τότε κάτω στο έδαφος κι άκουσε μια φωνή που του έλεγε: “Σαούλ! Σαούλ! Γιατί με καταδιώκεις;” Kι εκείνος ρώτησε: “Ποιος είσαι, Kύριε;” 5 Kαι ο Kύριος απάντησε: “Eγώ είμαι ο Iησούς, που εσύ καταδιώκεις! Είναι σκληρό για σένα να κλοτσάς σε καρφιά”. 6 Κι εκείνος τρέμοντας και έκθαμβος από την κατάπληξή του ρώτησε: “Κύριε τι θέλεις να κάνω;” Και του απάντησε ο Κύριος: “Σήκω και μπες στην πόλη και θα σου ειπωθεί τι πρέπει να κάνεις”. 7 Στο μεταξύ, οι άντρες που τον συνόδευαν έστεκαν άναυδοι, καθώς άκουγαν τη φωνή αλλά δεν έβλεπαν κανέναν. 8 Σηκώθηκε τότε ο Σαύλος από κάτω, κι ενώ τα μάτια του ήταν ανοιχτά, δεν έβλεπε κανέναν. Έτσι, πιάνοντάς τον από το χέρι του, τον οδήγησαν στη Δαμασκό. 9 Eκεί έμεινε τρεις μέρες χωρίς να βλέπει κι ούτε έφαγε ούτε ήπιε τίποτε.»
Με αυτή την ιστορία προσπάθησε να μπει ο Παύλος στην ομάδα των αποστόλων, αν και οι υπόλοιποι τον εχθρεύονταν, γιατί δεν πίστευαν τις διηγήσεις του. Γεγονός είναι πάντως ότι στις ερήμους πολλοί έβλεπαν και βλέπουν ακόμα και σήμερα εικόνες, κυρίως λόγω του εκτυφλωτικού ηλιακού φωτός και ακούν ταυτόχρονα φωνές. Πρόκειται για παραισθήσεις, οι οποίες ερμηνεύονται από την κατάσταση στερήσεων του οργανισμού (δίψα, πεζοπορία, κούραση κτλ.) Οι Άραβες έχουν γι’ αυτές τις φωνές ένα ειδικό όνομα, χατίφ. Βέβαια, δεν ανακηρύσσεται απόστολος κάθε καμηλιέρης που βλέπει και ακούει ό,τι ποθεί, αυτό συνέβη όμως με τον Παύλο – για την ακρίβεια, ο ίδιος ισχυρίστηκε μια ιστορία για να γίνει αποδεκτός από τους μαθητές του Ιησού.
Εδώ συμβαίνει τώρα το εξής: στις καθολικές και ευαγγελικές εκδόσεις των Π.Α. το κείμενο είναι όπως γράφτηκε πριν. Στην ορθόδοξη παραλλαγή το κείμενο είναι κάπως διαφορετικό και συγκεκριμένα στο στίχο 5: 5 εἶπε δέ· Τίς εἶ, κύριε; ὁ δέ Κύριος εἶπεν· Ἐγώ εἰμι Ἰησοῦς ὃν σὺ διώκεις· 6 ἀλλὰ ἀνάστηθι καὶ εἴσελθε εἰς τὴν πόλιν… Λείπει η φράση «Είναι σκληρό για σένα να κλοτσάς σε καρφιά», όπως προκύπτει από την διαδικτυακή έκδοση της Μυριόβιβλου.
Ο λόγος είναι απλός: Αυτή φράση περιέχεται στις «Βάκχες» του Εριπίδη, 4-5 αιώνες πριν! Η ίδια φράση αναφέρεται βέβαια επίσης από τον Πίνδαρο και τον Αισχύλο, αλλά ειδικά ο Ευριπίδης αναφέρει αυτή τη φράση σε μια δραματική διαδικασία, ανάλογη με αυτή που περιγράφει ο Παύλος ότι του συνέβη. Ο Διόνυσος λέει την ίδια φράση στον Πενθέο, ο οποίος διώκει τον θεό, επειδή δεν τον αναγνώρισε. Και στις δύο περιπτώσεις ο διώκτης υφίσταται τις συνέπειες της κακής πράξης του, ο Πενθέος πεθαίνει, ο Παύλος τυφλώνεται.
Ο Παύλος είχε συγκροτημένη ελληνιστική παιδεία και φαίνεται ότι εμπλούτισε τις επιφοιτήσεις και φανταστικές συζητήσεις του με θεούς και δαίμονες με φράσεις από την αρχαία ελληνική γραμματεία… Ίσως έτσι εξηγείται και η μανία του να καίει τα «ειδωλολατρικά» βιβλία, στην Έφεσο και αλλού, για να μην του δείξει κάποιος επίσης μορφωμένος τις αντιγραφές που έχει κάνει ο θεόπνευστος απόστολος. Αυτή η παρατήρηση για την αντιγραφή από τον Παύλο δεν αποτελεί νέα διαπίστωση· την έχει κάνει ήδη οΚέλσος («Αληθής Λόγος») στα τέλη του δεύτερου αιώνα μ.Χ.Ο πιθανότερος λόγος για παράληψη της συγκεκριμένης φράσης από την ελληνική έκδοση των Π.Α. είναι, ότι οι Έλληνες αναγνώστες πιθανόν να ήξεραν και τα αρχαία κείμενα, ενώ οι Φράγκοι δεν θα είχαν τέτοια παιδεία… Το διέγραψαν λοιπόν οι ελληνόφωνοι «πατέρες»! Έτσι κι αλλιώς έσβηναν και έγραφαν όπως τους βόλευε.Με την ευκαιρία να αναφέρουμε εδώ ότι όμοιες ιστορίες μαγικής μεταστροφής από παραβάτες κάθε είδους αναφέρονται στον Όμηρο, στο Σοφοκλή, στο Βιργίλιο και σε άλλους. Στους Ιουδαίους πρέπει να ήταν όμως περισσότερο γνωστή η ιστορία με τον Ηλιόδωρο (βιβλίο Μακκαβαίων), την οποία μπορεί να βρει ο αναγνώστης και να συγκρίνει…
Να έρθουμε τώρα στις αντιφάσεις που περιέχονται στις Π.Α. ως προς τη μαγική μεταστροφή του Παύλου. Σύμφωνα με τη μία περιγραφή οι συνοδοί του Παύλου προς τη Δαμασκό άκουσαν μια φωνή, αλλά δεν είδαν τίποτα. Σύμφωνα με την άλλη περιγραφή οι ίδιοι είδαν το εκτυφλωτικό φως, αλλά δεν άκουσαν τίποτα (Π.Α. 9,7 και 22,9). Διάφοροι σύγχρονοι ερμηνευτές γράφουν λοιπόν ότι οι συνοδοί άκουσαν μια ακατανόητη φωνή και είδαν ένα ανεξήγητο φως! Ο αριθμητικός μέσος όρος στην υπηρεσία της παραμυθίασης…
Με όλα αυτά τυφλώθηκε μόνο ο Παύλος, οι συνοδοί, οι οποίοι στην τρίτη περιγραφή είδαν κι αυτοί το φως, δεν τυφλώθηκαν (σύγκριση Π.Α. 9,3 και 22,6 με 26,13). Στη μία διήγηση έμειναν οι συνοδοί ξεροί, στην άλλη έπεσαν στο έδαφος. (9,7 οἱ δὲ ἄνδρες οἱ συνοδεύοντες αὐτῷ εἱστήκεισαν ἐνεοί, ἀκούοντες μὲν τῆς φωνῆς, μηδένα δὲ θεωροῦντες αλλά 26, 14 πάντων δὲ καταπεσόντων ἡμῶν εἰς τὴν γῆν ἤκουσα φωνὴν λαλοῦσαν πρός με καὶ λέγουσαν τῇ Ἑβραΐδι διαλέκτῳ…)
Ακολουθούν διάφορες αντιφατικές ιστορίες με κάποιους Ανανία και Ιούδα, σημαντικό είναι όμως ότι, στις δύο πρώτες εκδοχές του επινοημένου «θαύματος» δίνει ο Ανανίας οδηγίες στον Παύλο, ενώ στην τρίτη εκδοχή δίνει τις οδηγίες ο ίδιος ο Ιησούς. Μάλλον, επειδή δεν γινόταν πιστευτός ο περιπλανώμενος προσηλυτιστής, ανέβαζε κάθε φορά τη σημασία του καθοδηγητή του, όπως κάνουν σήμερα μερικοί στα αριστερά κόμματα…
Με αυτή την ερμηνεία περί φουσκώματος της ιστορίας από τον Παύλο συνάδει και το γεγονός ότι, ενώ και οι τρεις περιγραφές στις Π.Α. συμφωνούν ότι ασκούστηκε μια φωνή, έστω έλαμψε και κάποιο εκτυφλωτικό φως, μόνο ο Παύλος ισχυρίζεται ότι είδε τον Ιησού! Άμα έχεις δει το στρατηγό, τι να σου πουν πια οι λοχαγοί;
Αυτά όλα σε μια ιστοριούλα μόνο του θεόπνευστου βιβλίου!
Παύλος, Άρειος Πάγος και μυθοπλασίες…
Για την προσφορά του Αποστόλου των Εθνών, Παύλου, στον πολιτισμό της Ευρώπης μίλησε χθες ο Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος από τον άμβωνα του Ναού του Αποστόλου Παύλου στην Αθήνα. «Οι Αθηναίοι, οι Έλληνες, οι Ευρωπαίοι πρέπει να ευχαριστούμε περισσότερο απ΄ όλους τον Παύλο» είπε ο Αρχιεπίσκοπος απευθυνόμενος στους πιστούς με αφορμή τη χθεσινή εορτή των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου.
Ο Απόστολος Παύλος, πρόσθεσε ο κ. Ιερώνυμος, «είναι ο διδάσκαλός μας. Είναι ο κήρυκας της αγάπης, είναι ένας κοινωνικός εργάτης». Αργά το βράδυ ο Αρχιεπίσκοπος προεξήρχε στην ειδική τελετή που γίνεται κάθε χρόνο από την Εκκλησία της Ελλάδος στον Βράχο της Πνύκας όπου ο Απόστολος Παύλος κήρυξε το Ευαγγέλιο.
Εγώ αναρωτιέμαι τώρα: υπήρχαν τότε κάποια ευαγγέλια, τα οποία κήρυττε ο Παύλος; Οι περισσότεροι θεολόγοι θεωρούν ότι τα ευαγγέλια του Ματθαίου και του Λουκά γράφτηκαν στη δεκαετία 80-90, το ευαγγέλιο του Μάρκου μετά το έτος 65 και του Ιωάννη στη δεκαετία 110-120 μ.Χ. Άρα δεν υπάρχει περιθώριο να κήρυξε ο Παύλος στην Αθήνα κάποιο συγκεκριμένο ευαγγελικό κείμενο, που λέει και ο κ. Ιερώνυμος, αφού η επίσκεψη του Παύλου, αν έγινε (βλέπε επόμενα), πρέπει να πέφτει στα έτη 51-52 μ.Χ.Θα μου πείτε, έλα μωρέ τώρα, μια κουβέντα είπε ο αρχιεπίσκοπος, μην την κοσκινίζεις! Εγώ απαντώ επ” αυτού ότι, σε άλλες περιπτώσεις έχουν βυζαντινολογήσει επί μήνες και έτη για μια κουβέντα, συνήθως χωρίς αποτέλεσμα, ενώ σε τέτοια θέματα που αφορούν την ιστορική τεκμηρίωση ευαγγελικών περιστατικών, κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν και προσπερνούν δήθεν αδιάφορα!Αλλά, πέρα από τα διαδικαστικά, υπάρχουν και θεολογικές αντιρρήσεις επί του συγκεκριμένου θέματος: Ο Παύλος βασισμένος σε ό,τι διαδίδεται προφορικά μέχρι την εποχή του γύρω από τις μεσσιανικές και εσχατολογικές κινήσεις περί του Μεσσία Ιησού εκ Γαλιλαίας, εγκαινιάζει μία νέα μεσσιανική και εσχατολογική αίρεση του Ioυδαϊσμoύ, τoν Παυλικό Χριστιανισμό. Σε σχέση με τον κατοπινό χριστιανισμό των ευαγγελίων αναφέρουμε ότι, ο Παύλος δεν γνωρίζει τίποτα από τα αναφερόμενα (έτσι κι αλλιώς αμφισβητήσιμα) στα τέσσερα «κανονικά ευαγγέλια». Ο παυλικός Χριστός που περιγράφεται στις επιστολές του, δεν είναι ο γιος του μαραγκού Ιωσήφ ή του Αγίου Πνεύματος και της Μαριάμ, με αδελφούς και αδελφές (Ματθαίος ιβ΄: 47, ιγ΄: 55-56, Μάρκος γ΄: 31-35, στ΄: 3, κ. α.), ο θαυματοποιός Ιησούς. Μέσα στις Επιστολές και την θεολογία του Παύλου παρουσιάζεται ένας ουράνιος, απεσταλμένος, αιθέριος, γνωστικιστικός Χριστός. Δεν μας παραδίδει ο Παύλος καμία διδασκαλία του Ιησού Χριστού, αλλά ερμηνεύει το πλανώμενο εσχατολογικό κήρυγμα περί σταυρωθέντος, αναστάντος και πάλιν ερχομένου Χριστού εντός των πλαισίων της δικής του προσωπικής θεολογίας. 
Ο Παύλος παρουσιάζει λοιπόν, μαζί με τις χριστολογικές ιδεοληψίες του, μικρασιατικές ηθικολογίες δικής του επιλογής, τις οποίες είχε προσλάβει από τον ιουδαϊκό/ελληνιστικό περίγυρό του. Άρα ουσιαστικά «δημιουργούσε» με αυτές τις ομιλίες και τις επιστολές του το περιεχόμενο της χριστιανικής θρησκείας, χωρίς να διαθέτει ο ίδιος πλήρη γνώση για τα όποια πραγματικά περιστατικά και τη διδασκαλία του Ιησού! Στη συνέχεια συνέγραψαν οι γνωστοί ή άλλοι συγγραφείς τα ευαγγέλια στηριζόμενοι και στις εντυπώσεις που είχε διαδώσει ο Παύλος – με πάμπολλες μυθοπλασίες!
Αυτά σίγουρα τα γνωρίζει ο αρχιεπίσκοπος, προτιμάει όμως -επειδή ουσιαστικά μόνο γερόντια και ιδιοτελείς κόλακες (κάνουν πως) τον ακούν- να αναφέρεται σε μια απλοϊκή ισοπεδωμένη θεολογία, η οποία πρέπει να δίνει στο ακροατήριο την εντύπωση της ενότητας περιεχομένου, καθώς επίσης χρονικής και γεωγραφικής εγκυρότητας των γεγονότων.
Η επίσκεψη στην Αθήνα περιγράφεται στις Πράξεις των Αποστόλων, η οποία επίσκεψη έγινε μετά την εκδίωξη του Παύλου από τη Βέροια. Εδώ στην Αθήνα (Πράξεις 17.17) κουβέντιαζε ο Παύλος στη συναγωγή με τους Ιουδαίους και με τους θεοσεβούμενους, όπως επίσης και κάθε ημέρα στην αγορά μ” εκείνους που τύχαινε να παρευρίσκονται (διελέγετο μεν ουν εν τη συναγωγή τοις Ιουδαίοις και τοις σεβομένοις και εν τη αγορά κατά πάσαν ημέραν προς τους παρατυγχάνοντας.)
Συγκρατούμε εδώ δύο πράγματα: 1) Όπου αναφέρεται στις Πράξεις ότι ο Παύλος «κήρυξε», σημαίνει ότι επισκεπτόταν τις Συναγωγές, άρα απευθυνόταν σε Ιουδαίους που ζούσαν στον ελλαδικό χώρο. Αν από αυτό βγάζει ο αρχιεπίσκοπος το συμπέρασμα ότι ο Παύλος είναι δάσκαλος των Ελλήνων και των Ευρωπαίων, μάλλον συνειδητό λάθος κάνει, αφού προφανώς δεν έχει κάτι καλύτερο να πει! 2) Αναφέροντας ο συγγραφέας των Πράξεων ότι στην Αγορά συζητούσαν οι Αθηναίοι καθημερινά, όλοι με όλους, δεν λέει κάτι καινούργιο, άρα και ο Παύλος δεν έκανε κάτι πρωτότυπο. Η επισήμανση όμως του γεγονότος στο «θεόπνευστο» κείμενο δείχνει ότι ο συγγραφέας δεν φαίνεται να το γνώριζε και το κατέγραψε ως σημαντικό, ενώ αφήνει άλλα πολύ σημαντικότερα χωρίς αναφορά.
Π.χ., ο λόγος της μετάβασης στον Άρειο Πάγο είναι ακατανόητος και δεν εξηγείται πουθενά (17.18): Εκεί που μίλαγε ο Παύλος στην Αγορά από δω κι από κει, κάποιοι φιλόσοφοι αναρωτήθηκαν, τι αν θέλοι ο σπερμολόγος ούτος λέγειν; Τι λέει αυτός ο λογάς/ο φλύαρος/ο κουτσομπόλης; Αυτές είναι οι αποδόσεις της λέξης σπερμολόγος. Οπότε επιλαβόμενοι τε αυτού επί τον Άρειον Πάγον ήγαγον. Πήραν, λοιπόν, το σπερμολόγο και τον έφεραν στον Άρειο Πάγο.
Καίριο ερώτημα: γιατί έπρεπε να μεταφερθούν ομιλητής και ακροατήριο κάπου αλλού για να μάθουν τα εισαγωγικά των απόψεων του Παύλου; Αφού βλέπουμε παρακάτω ότι το λογύδριό του κράτησε το πολύ 5-6 λεπτά, ήταν ανάγκη να μεταβούν κάπου αλλού; Και μάλιστα στο βραχώδη Άρειο Πάγο;
Έστω λοιπόν, εμφανίζεται ο Παύλος (17.22) στα βράχια: Σταθείς δε ο Παύλος εν μέσω του Αρείου Πάγου έφη… Όποιος έχει πάει στον αρχαιολογικό χώρο της Ακροπόλεως, ξέρει ότι ο Άρειος Πάγος δεν ήταν και δεν είναι θέατρο, αλλά ένας βράχος απότομος και απόκρημνος. Δεν υπάρχει «μέσο του Αρείου Πάγου», υπάρχουν όμως κορυφή και πλαγιές του βράχου. Προφανώς, αυτός που έγραψε τις Πράξεις ή αυτός που διηγήθηκε τα περιστατικά για να καταγραφούν, δεν βρέθηκε ποτέ στο συγκεκριμένο σημείο!
Εδώ να παρατηρήσω ότι και ο αρχιεπίσκοπος κάνει μια λαθροχειρία και: ενώ οι Πράξεις αναφέρουν τον Άρειο Πάγο, οργανώνει τη γιορτή στην Πνύκα, στην οποία γιορτή παρίστανται εκπρόσωποι όλων των πολιτικών και εκκλησιαστικών αρχών της χώρας, με ζωντανή τηλεοπτική και ραδιοφωνική μετάδοση ανά την Ελλάδα και, μέσω δορυφορικών διαύλων, ανά τον κόσμο.
Η Πνύκα, η οποία ήταν και παραμένει θεατροειδής έκταση, βρίσκεται στο Λόφο του Φιλοπάππου, στην απέναντι πλευρά του πεζόδρομου από εκείνη που βρίσκεται ο Άρειος Πάγος. Εδώ συνεκαλείτο η Εκκλησία του Δήμου, δηλαδή η Συνέλευση των Αθηναίων και αυτός ακριβώς ο χώρος προσφέρεται για συναθροίσεις και ομιλίες. Δεν είναι δε απίθανο να μίλησε στην πραγματικότητα εκεί ο Παύλος, αν όλη η ιστορία αληθεύει. Μάλιστα, σ” ένα σχετικό γραμματόσημο που είχε κυκλοφορήσει παλαιότερα στην Ελλάδα, ο ομιλητής παρουσιάζεται πράγματι σε χώρο που μοιάζει στην Πνύκα, αν και στον τίτλο του γραμματοσήμου γίνεται αναφορά στο βραχώδη Άρειο Πάγο.
Αφού όμως στις Πράξεις αναφέρεται ο Άρειος Πάγος ως τόπος της ομιλίας, οι ιερές παραδόσεις επιβάλλουν να σκαρφαλώνουν οι παπάδες σ” αυτά τα βράχια, αφού αυτό επιτάσσει η πίστη στα ιερά βιβλία! Να μην επικαλούνται μερικοί τις ιερές παραδόσεις, μόνο όποτε αυτές βολεύουν…
Είναι προφανές ότι ο Άρειος Πάγος δεν ήταν τόπος θρησκευτικών διαλέξεων και συζητήσεων. Για το σκοπό αυτό υπήρχε η Αγορά, υπήρχαν τα κουρεία και τα λοιπά καταστήματα. Όπως γράφει ο Στράβων (Γεωγραφικά 9, 1, 16) οι Αθηναίοι διατηρούσαν «το πάτριον πολίτευμα» με όλους τους θεσμούς, δεν είχε αλλάξει η σημασία των θεσμικών λειτουργιών. Ο Άρειος Πάγος ήταν λοιπόν δικαστήριο που συνερχόταν σπάνια για να εκδικάσει ειδεχθή εγκλήματα (φόνους συγγενών κ.ά.), ενώ για λιγότερο σημαντικά αδικήματα λειτουργούσαν άλλα κατώτερα δικαστήρια. Ο Μ. Βερέττας περιγράφει στο τεύχος που προανέφερα, λεπτομέρειες για τη λειτουργία του Άρειου Πάγου, τις οποίες παραλείπουμε εδώ.
Από τα προηγούμενα δεν είναι δυνατόν να εξηγηθεί, γιατί μετακινήθηκαν Παύλος και ακροατήριο στον Άρειο Πάγο, εκτός αν είχε διαπραχθεί κάποιος φόνος, πράγμα που δεν προκύπτει από πουθενά. Μια άλλη εκδοχή είναι να ήθελαν οι Αθηναίοι να τον δικάσουν για όσα συνέβησαν στη Θεσ/νίκη και τη Βέρροια, απ” όπου αναγκάστηκε ο Παύλος να διαφύγει, νύχτα και κρυφά. Αλλά και τέτοια εκδοχή δεν τεκμηριώνεται από πληροφορίες και είναι απίθανο οι Αθηναίοι να είχαν δικαστική συνεργασία με τους Βορειοελλαδίτες. Απ” την άλλη πλευρά, δεν δίνεται καμιά εξήγηση, γιατί δεν έγινε η συζήτηση στην Αγορά, στην Ακαδημία ή σε κάποια άλλη φιλοσοφική Σχολή. Γιατί τέτοια σπουδή να συρθούν -ομιλητής και ακροατήριο- στον Άρειο Πάγο; Γι” αυτό έχω ήδη αναρωτηθεί στα προηγούμενα, πώς αναφέρονται στο «θεόπνευστο» κείμενο αυτονόητα ή δευτερεύοντα θέματα και παραλείπονται σημαντικά;
Δύο τινά πρέπει να υποθέσουμε: Είτε η αναφορά του Άρειου Πάγου γίνεται για να προσδοθεί κύρος στον Παύλο (μέχρι και τον Άρειο Πάγο τού παραχώρησαν οι ειδωλολάτρες!), είτε δεν συνέβη τίποτα από αυτά και ο συγγραφέας τα συναρμολόγησε από σκόρπιες γνώσεις που είχε, όπως έχει γίνει με πολλά άλλα επεισόδια των ιερών βιβλίων. Δεν ήξερε ο συγγραφέας των Πράξεων για την Ακαδημία του Πλάτωνα, για το Λύκειο του Αριστοτέλη ή για τον Κήπο του Επίκουρου, όπου γίνονταν συστηματικά φιλοσοφικές συζητήσεις. Είχε πληροφορηθεί μόνο για τον Άρειο Πάγο ως σπουδαίο «κτήριο» και θεσμό και σκέφτηκε να κατασκευάσει εκεί ένα σκηνικό για την ομιλία του Παύλου.
Εν πάση περιπτώσει, κάπου εκεί γύρω από την Ακρόπολη απευθύνθηκε ο Παύλος στους Αθηναίους με ένα λογύδριο 194 λέξεων, όπως μέτρησε ο Μ. Βερέττας (μπράβο για την υπομονή του!) Το κείμενο αυτό (17.22-31) δεν λέει τίποτα αξιόλογο, αλλά πολύ περισσότερο δεν μπορεί να σήμαινε οτιδήποτε για τους Αθηναίους, οι οποίοι άκουγαν ακαδημαϊκούς και περιπατητικούς, επικούρειους, κυνικούς και στωικούς ρήτορες με αφηρημένες έννοιες, πολύπλοκους συλλογισμούς και σύνθετα ρητορικά σχήματα στο λόγο τους, άκουγαν στα θέατρα Αισχύλο, Σοφοκλή, Ευριπίδη, Αριστοφάνη και όσων άλλων τα έργα χάθηκαν, επί ώρες και ημέρες. Τι να εισπράξουν λοιπόν από το ρηχό λογύδριο των δύο παραγράφων του Παύλου;Γι” αυτό ακούγεται πολύ εξωπραγματική η κρίση του αρχιεπισκόπου ότι ο Παύλος ήταν δάσκαλος των Ελλήνων και των Ευρωπαίων: οι Αθηναίοι και οι Ρωμαίοι εκείνης της εποχής είχαν ακούσει πολύ σημαντικότερους δασκάλους από τον μικρασιάτη προσηλυτιστή!
Να σημειώσουμε εδώ, ως προς το περιεχόμενο αυτού του λόγου, ότι ο Παύλος προσφωνεί τους Αθηναίους ως δεισιδαιμονέστατους, δηλαδή ως υπερβαλλόντως θεοσεβείς, πράγμα που είναι ανοησία, δεδομένου ότι παράλληλα με τους θεοσεβούμενους φιλοσόφους υπήρχαν και πολλοί άθεοι ή αδιάφοροι… Η δε αναφορά του στο βωμό τω αγνώστω θεώ αποτελεί επίσης παρανόηση ή παραποίηση. Ο Παυσανίας που πέρασε από την Αθήνα 2 δεκαετίες μετά την υποτιθέμενη επίσκεψη του Παύλου, περιγράφει αυτό το βωμό που βρισκόταν στη Μουνιχία (Πειραιάς) και προφανώς ήταν αφιερωμένος στον τυχόν άγνωστο στους Αθηναίους θεό που είχαν οι ξένοι ναυτικοί και έμποροι, οι οποίοι επισκέπτονταν τη χώρα.
Ενδιαφέρον είναι επίσης ότι δεν ανέφερε ο Παύλος καν το όνομα του κυρίου του, για τον οποίο μιλούσε στους Αθηναίους, ολόκληρος «υιός θεού», τον οποίο θεωρούσαν όμως οι χριστιανοί επίσης θεό και όχι ημίθεο. Μάλλον δεν υπήρχε τότε ακόμα αυτή η ιδέα περί τριαδικότητας (αναφέρεται για πρώτη φορά από τον Θεόφιλο Αλεξανδρείας περίπου 100 χρόνια μετά!) και ο «δάσκαλος που αναστήθηκε» εθεωρείτο απλά ένας προφήτης. Το όνομα Ιησούς πάντως δεν αναφέρεται στο λογύδριο του Παύλου και το Χριστός ως μόνιμη προσωνυμία ήταν έτσι κι αλλιώς ιστορικά μεταγενέστερο.Κρίνοντας από τα απλοϊκά λεκτικά σχήματα του Παύλου που απευθύνονταν σε ανθρώπους μειωμένης παιδείας, ο περιοδεύων προσηλυτιστής φαίνεται να θεωρεί ότι έχει μπροστά του ακροατήριο αγροτών της Μέσης Ανατολής. Ήταν αναμενόμενο λοιπόν να προκαλέσουν τα λεγόμενα από τον Παύλο θυμηδία στους Αθηναίους… Έτσι κι έγινε (17.32), ακούσαντες ανάστασιν νεκρών οι μεν εχλεύαζον, οι δε είπον: ακουσόμεθά σου πάλιν περί τούτου! Περίπου: να μας τα ξαναπείς άλλη μια φορά… ενώ κάποιοι άλλοι χλεύαζαν για τις ανοησίες! Οπότε, κάνοντας την ανάγκην φιλοτιμίαν, εξήλθεν ο Παύλος εκ του μέσου αυτών!Δεν έκανε οποιαδήποτε προσπάθεια να τα εξηγήσει επί τόπου, όπως του ζήτησαν περιπαικτικά, δεν έκλεισε ραντεβού για άλλη μέρα να τους πει περισσότερα, έφυγε και ανεχώρησε για την Κόρινθο. Αν είχε συμβεί οτιδήποτε άλλο σημαντικό, σίγουρα θα αναφερόταν στις Πράξεις. Επί πλέον συμειώνουμε εδώ ότι έφυγε ο Παύλος από τη μέση της ομήγυρης των ακροατών, άρα μας πληροφορεί το κείμενο ότι ήταν και οι ακροατές σκαρφαλωμένοι στο βράχο του Αρείου Πάγου. Πράγματι, ο συγγραφέας των Πράξεων ούτε υποψιάζεται ότι όλα αυτά που περιγράφει, τα έχει τοποθετήσει σε ένα απόκρημνο βράχο…Ας μεταφερθούμε όμως προς στιγμή σ” εκείνη την εποχή, χωρίς τις γνώσεις των μεταγενέστερων εξελίξεων. Οι Αθηναίοι ακούν τον Παύλο να μιλάει για κάποιον που αναστήθηκε, για κάποιον Ιησού δεν έχουν ακούσει κατά πάσα πιθανότητα ποτέ, ούτε ο ίδιος ο Παύλος αναφέρει το όνομα του θεού, ημίθεου, θεάνθρωπου κτλ., τον οποίο θέλει να προβάλλει… Tι μπορεί να σκέφτηκαν οι ακροατές του; Πιθανόν ότι τους μιλάει για τον Μίθρα ή για τον Όσιρη ή για τον Άττη ή για τον Άδονη ή για κάποιον από τους συνολικά 15-16 χρονικά παλαιότερους θεούς, ημίθεους, προφήτες, μεσσίες που έχουν στο βιογραφικό τους μια θανάτωση και ανάσταση μετά από τρεις ημέρες! Όλοι αυτοί ήταν ήδη περισσότερο ή λιγότερο γνωστοί, αφού υπήρχαν στον ελλαδικό χώρο ήδη ιερά, πέρα από αυτά της ελληνικής, της πέρσικης, της αιγυπτιακής και άλλων θρησκειών. Προφανώς, οι Αθηναίοι ακροατές χλεύασαν τον ομιλητή, γιατί δεν δέχονταν γενικώς φωτισμένους μεσσίες, ιδιοτελείς σωτήρες και αναστημένους νεκρούς, ούτε δικούς τους ούτε και ξένους. Θα σκέφτηκαν μάλλον: «Πάλι το γνωστό παραμύθι θέλει να μας πουλήσει αυτός!»
Η προσχώρηση στη διδασκαλία του Παύλου -χριστιανισμός ως θρησκεία δεν υπήρχε ακόμα- ενός Διονύσιου και μιας γυναίκας, είναι σίγουρα μεταγενέστερη προσθήκη στο κείμενο, για να μη φανεί ότι πήγε ολόκληρη η επίσκεψη χαμένη. Η αναφορά στους δύο προσήλυτους περνάει ξώφαλτσα τη στιγμή που θα έπρεπε, εκείνοι που αποδέχθηκαν τα λεχθέντα του Παύλου και δεν χλεύασαν, να προβληθούν στο κείμενο με την επιχειρηματολογία τους, σε αντιπαράθεση με τους άλλους. Ενώ περιγράφει ο συγγραφέας το αυτονόητο, ότι οι Αθηναίοι συζητούσαν ελεύθερα στην Αγορά, δεν θεώρησε σκόπιμο να αναφερθεί στους δύο οπαδούς που απέκτησε ο Παύλος; Στα κρυφά προσχώρησαν, πού και σε ποιον το δήλωσαν αφού ο Παύλος έφυγε με τη συνοδεία του αμέσως για Κόρινθο; Δεν μαθεύτηκε τίποτα στον περίγυρό των νέων πιστών;
Απ” την άλλη πλευρά, είναι γνωστό ότι, όταν παρουσιαστεί κάποιος παραδοξολόγος και ανακοινώσει πράγματα και θάματα, πάντα βρίσκονται άνθρωποι υπεράνω πάσης υποψίας αλλά, στην πραγματικότητα, φοβισμένοι και ανασφαλείς χαρακτήρες, που θα δηλώσουν γοητευμένοι από τον παραδοξολόγο. Πολύ πρόσφατα περιγράφηκε στις εφημερίδες η δραστηριότητα στην Ελλάδα ενός ντόπιου μάγου, από τον οποίον μια εισαγγελέας, κάποιοι φοιτητές και ο ηθοποιός Παύλος Χαϊκάλης «πείσθηκαν» για τις δυνάμεις και τις θαυματουργές ικανότητες που διέθετε. Ο συγκεκριμένος είχε αναστήσει (!) στη Δαφνούλα Ηλείας και ένα νεκρό παιδί! Γιατί να μην προσχωρήσει λοιπόν στις θολές δοξασίες του Παύλου κι αυτός ο (άγνωστος κατά τ” άλλα) Διονύσιος;
Και πού ακριβώς προσχώρησε ο συγκεκριμένος Αθηναίος αρεοπαγίτης, τη στιγμή που δεν αναφέρθηκε καν ο Παύλος, όπως σημειώσαμε ήδη, στο όνομα του μεσσία που θα έσωνε τον κόσμο και τα υπόλοιπα γνωστά; Μήπως προσχώρησε στον ευρέως γνωστό Μίθρα, ο οποίος λατρευόταν στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία ήδη 1-2 αιώνες π.Χ. ή στον επίσης γνωστό Όσιρη που έχει νεολιθική καταγωγή, αλλά σίγουρα λατρευόταν με αυτό το όνομα πολλούς αιώνες π.Χ, ή μήπως προσχώρησε στον Άδονη ή στον Διόνυσο, οι οποίοι τουλάχιστον αποτελούσαν ελληνικούς μύθους;Ο οποίος Διονύσιος (αν υπήρξε ποτέ!), ουδαμού αναφέρεται πλέον στα ιερά βιβλία, παρά μόνο σε φανταστικές μεταγενέστερες ιστορίες, στις οποίες συγχέεται με άλλους συνωνόματους, στη λεγόμενη «ιερά παράδοση»… Κι εδώ ακριβώς βλέπουμε μια διαχρονική λαθροχειρία: Η «παράδοση» περί Διονύσιου που δεν αποδεικνύεται με τίποτα, διατηρείται και καλλιεργείται με μυθεύματα, ενώ η (ας πούμε) αληθής ιστορία των Πράξεων περί Αρείου Πάγου κουκουλώνεται με μισόλογα και δεν προβάλλεται, γιατί δεν βολεύει. Αποτελεί συνονθύλευμα επινοήσεων…Άλλη φορά δεν βρέθηκε στην Αθήνα ο Παύλος, ούτε απέστειλε ποτέ κάποια επιστολή στον πυρήνα των μαθητών του που υποτίθεται ότι θα δημιούργησε ο προαναφερόμενος Διονύσιος, ο οποίος σημειωτέον ορίστηκε (από ποιον και πώς;) «πρώτος επίσκοπος Αθηνών». Άρα υπήρχε ποίμνιο, στο οποίο απευθυνόταν ο επίσκοπος, προς το οποίο όμως ποτέ δεν έγραψε επιστολή ο Παύλος. Ποια θρησκεία δίδασκε λοιπόν ο Διονύσιος; Περίεργα πράγματα… Το μοναδικό ασφαλές συμπέρασμα από όλη αυτή την ιστορία είναι λοιπόν ότι, ακόμα κι αν βρέθηκε πράγματι στην Αθήνα ο Παύλος, ρεζιλεύτηκε στο ακροατήριό του, πράγμα που είναι ίσως και το πιο αυτονόητο σ” αυτή τη διήγηση των Πράξεων.Αυτά διάβαζαν οι μεταγενέστεροι «πατέρες» και θύμωναν με τους Αθηναίους, αφού ο μέγας Απόστολος δεν κατάφερε να τους συγκινήσει. Ίσως έτσι εξηγείται το μένος που έδειξαν αργότερα κατά της πόλης των Αθηνών και των ναών της, όπου μετέτρεψαν όλα τα ιερά σε χριστιανικούς ναούς, προκαλώντας σοβαρές καταστροφές… Η «αγία» Φιλοθέη που επέλεξαν οι παπάδες ως προστάτιδα (καλά, λέμε και καμιά αρλούμπα!) της Αθήνας, έλεγε κατά τας γραφάς για τους προστατευόμενούς της:
«Γένος αβούλευτον, ανόσιον, αναίσχυντον, βδελυρόν, απονενοημένον, το στόμα εύλυτον έχον προς λοιδορίαν, μεμψίμοιρον και καρδαμογλύφον, βαρβαρόφωνον, φιλαίτιον, φιλοτάραχον, μικρολόγον, μικρόψυχον, στωμύλον, υπερφίαλον, αθέμιστον, δολερόν.»
Αυτήν που χαρακτήριζε τους Αθηναίους «βαρβαρόφωνους», την επέλεξαν ως «προστάτιδα» της πόλης τους…
Αφού παρατέθηκαν στο προαναφερόμενο σύγγραμμα αυτά και διάφορα άλλα, τα οποία είναι παραγέμισμα και δεν έχουν καμιά σχέση με το κείμενο των Πράξεων, γράφει ο συντάκτης του πονήματος: «Μπορεί να θεωρηθεί αναντίρρητο ότι ο Παύλος μίλησε στον λόφο του Αρείου Πάγου.» Δεν είναι αναντίρρητο, μπορεί να θεωρηθεί μόνο… μέχρι νεωτέρας ίσως! Προφανώς δεν είναι και ο ίδιος καθόλου βέβαιος ότι συνέβησαν τα περιγραφόμενα και προσπαθεί να δώσει θάρρος στον εαυτό του και τους όποιους ανασφαλείς αναγνώστες του.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου