Τα ονόματα των ημερών της εβδομάδας

Ένα μπάχαλο υπάρχει στο διαδίκτυο όσον αφορά στην ονομασία των ημερών της εβδομάδας. Πώς μια ψευδής ιστορική πληροφορία καθίσταται διαδικτυακό καρκίνωμα, όταν αυτοί που αναδημοσιεύουν δεν ελέγχουν καθόλου την εγκυρότητα των πληροφοριών.
Έχει φορτωθεί λοιπόν το διαδίκτυο με την εξής ψευδή πληροφορία, ότι οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν τις ημέρες της εβδομάδας, όπως αναγράφεται παρακάτω: ΗΛΙΟΥ ( Κυριακή ), ΣΕΛΗΝΗΣ ( Δευτέρα ), ΑΡΕΩΣ ( Τρίτη ), ΕΡΜΟΥ (Τετάρτη), ΔΙΟΣ ( Πέμπτη), ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ ( Παρασκευή ), ΚΡΟΝΟΥ ( Σάββατο ).
Έλα μου όμως που οι αρχαίοι Έλληνες δεν μετρούσαν τους μήνες σε βδομάδες!
Όπως συμβουλεύτηκα την εγκυκλοπαίδεια «Πυρσός» του Δρανδάκη, βρήκα γραμμένα ακριβώς τα ίδια στο παρακάτω άρθρο, από το οποίο και αντιγράφω όσα αφορούν στο σύστημα μέτρησης των ημερών του κάθε μήνα:
Μήνες του αττικού ημερολογίου
Κάθε μήνας ήταν αφιερωμένος σε έναν ή δύο από τους δώδεκα Ολύμπιους θεούς. Ο πλέον τιμημένος θεός ήταν ο Απόλλωνας (πέντε από τους δώδεκα μήνες αφιερωμένοι σε αυτόν) και ακολουθούσε η αδελφή του Άρτεμις (με τρεις μήνες – επτά και οι δύο μαζί). Ο Δίας είχε δύο μήνες, τον ένα μαζί με την Ήρα, ενώ από έναν είχαν οι Ποσειδών, Διόνυσος και Αθηνά. Ο Ποσειδεών δεν εμφανιζόταν κάθε χρόνο, αλλά κάθε δυο τρία χρόνια.
Οι δώδεκα μήνες και οι αντιστοιχίες τους με τους σημερινούς, καθώς και ο θεός στον οποίο είναι αφιερωμένοι αναφέρονται παρακάτω:

Εκατομβαιών          (30 ημέρες)    23 Ιουνίου – 23 Ιουλίου                   Απόλλων
Μεταγειτνιών          (29 ημέρες)    24 Ιουλίου – 22 Αυγούστου              Απόλλων
Βοηδρομιών           (30 ημέρες)    23 Αυγούστου – 22 Σεπτεμβρίου       Απόλλων
Πυανεψιών             (29 ημέρες)    23 Σεπτεμβρίου – 22 Οκτωβρίου        Απόλλων
Μαιμακτηριών         (30 ημέρες)    23 Οκτωβρίου – 22 Νοεμβρίου          Δίας
Ποσειδεών              (29 ημέρες)    23 Νοεμβρίου – 22 Δεκεμβρίου         Ποσειδών
Γαμηλιών                (30 ημέρες)    23 Δεκεμβρίου – 22 Ιανουαρίου        Δίας και Ήρα
Ανθεστηριών           (29 ημέρες)    23 Ιανουαρίου – 20 Φεβρουαρίου      Διόνυσος
Ελαφηβολιών          (30 ημέρες)    21 Φεβρουαρίου – 23 Μαρτίου           Άρτεμις
Μουνιχιών               (29 ημέρες)    24 Μαρτίου – 22 Απριλίου                 Άρτεμις
Θαργηλιών              (30 ημέρες)    23 Απριλίου – 23 Μαΐου                    Άρτεμις και Απόλλων
Σκιροφοριών           (29 ημέρες)     24 Μαΐου – 22 Ιουνίου                     Αθηνά
Κάθε μήνας είχε είτε 30 ημέρες (πλήρης μήνας) είτε 29 ημέρες (κοίλος μήνας) και χωριζόταν σε τρία δεκαήμερα.

Δεκάδες.  Αντί για εβδομάδες, οι μήνες διαιρούνταν σε τρεις δεκάδες, τις οποίες ονόμαζαν:
την πρώτη δεκάδα «ισταμένου» ή «αρχομένου»,
την δεύτερη δεκάδα «μηνός μεσούντος», και
την τρίτη δεκάδα «φθίνονος» ή «απιόνος μηνός».
Η πρώτη ημέρα κάθε μήνα ονομαζόταν «νουμηνία». Κάθε 2-3 χρόνια προστίθετο ένας εμβόλιμος μήνας, ο Ποσειδεών, ώστε η πρώτη ημέρα κάθε μήνα να συμπίπτει κατά το δυνατόν με τη Νέα Σελήνη. Τις υπόλοιπες ημέρες τις ονόμαζαν ως εξής:
Τις δέκα ημέρες της πρώτης δεκάδας τις ονόμαζαν 1η, 2η, 3η, κλπ. ισταμένου ή αρχομένου
Τις επόμενες δέκα ημέρες τις ονόμαζαν 1η, 2η, 3η, κλπ. μεσούντος ή επί δεκάδι
την δέκατη μέρα της δεύτερης δεκάδας την ονόμαζαν «εικάδα», δηλαδή εικοστή του μηνός
Τις τελευταίες δέκα ή εννέα ημέρες του μήνα τις ονόμαζαν 1η, 2η, 3η, κλπ. επί εικάδη. Επίσης τις μέρες της τρίτης δεκάδας τις μετρούσαν και αντίθετα, δηλαδή την 21η του μηνός την έλεγαν και δεκάτη ή ενάτη φθίνοντος ή απιόντος, κλπ. ανάλογα αν ο μήνας ήτα πλήρης (30 ημέρες) ή κοίλος (28 ημέρες). Την τελευταία μέρα του μήνα την έλεγαν «ένη» ή «νέα», δηλαδή παλαιά ή νέα, επειδή ήταν το όριο του παλαιού με τον νέο μήνα.
**************************
Οι Ρωμαίοι μετρούσαν μ’ έναν ανάλογο τρόπο τις ημέρες του μήνα, όχι όμως ακριβώς το ίδιο (kalendae, nonae, idus).
Το ερώτημα επομένως είναι: πότε εισήχθη στον μεσογειακό και ευρωπαϊκό χώρο το σύστημα μέτρησης σε εβδομάδες. Αντιγράφω από την «Πυρσός»:
Η δια νόμου επίσημος διαίρεσις του ημερολογίου εις εβδομάδας εγένετο κατά τον ΣΤ΄αιώνα επί Ιουστινιανού, ότε ο Διονύσιος ο Μικρός καθώρισε το πασχάλιον. Όσον αφορά τας ονομασίας των ημερών της εβδομάδος, είναι εκπληκτικόν το ότι, αν και αι ημέραι αύται υιοθετήθησαν υπό του χριστιανισμού, φέρουσι εν τούτοις (εις τας γλώσσας των ευρωπαϊκών λαών) ονόματα ειλημμένα εκ της μυθολογίας των εθνικών.
Για το «εκπληκτικόν» αυτό δεν μπόρεσα να βρω κάτι περισσότερο (αν κανείς γνωρίζει παρακαλώ να μας το καταθέσει).
Για του λόγου το αληθές τα ονόματα αυτά έχουν ως εξής:
Σάββατο
λατ. dies Saturni «ημέρα του Κρόνου». γερμανικές γλώσσες (B): παλ. κάτω γερμ. sœterdœg (μετάφρ. του λατ.) > αγγλ. Saturday, ολλ. zaterdag. γερμανικές γλώσσες (Γ): παλ. σκανδ. laugardagr «ημέρα του λουτρού» (είτε ως εθίμου είτε προς τιμήν ορισμένης θεότητας) > σουηδ. lördag, ισλ. laugardagur, δαν. lørdag… γερμανικές γλώσσες (Δ): παλ. άνω γερμ. sunnūnābend «παραμονή Κυριακής» > γερμ. Sonnabend «Σάββατο».
Κυριακή
λατ. dies Solis «ημέρα του Ηλίου». γερμανικές γλώσσες (μετάφρ. του λατ.): παλ. άνω γερμ. sunnūntag (> γερμ. Sonntag, ολλ. zondag), παλ. αγγλ. sunnandœg (> αγγλ. Sunday), παλ. σκανδ. sunnundagr (> σουηδ. söndag, ισλ. sunnudagur, δαν. søndag). κελτικές γλώσσες (μεταφρ. του λατ.): ουαλ. dydd sul.
Δευτέρα
λατ. dies Lunae «ημέρα της Σελήνης». λατινογενείς γλώσσες: γαλλ. lundi, ισπ. lunes, ιταλ. lunedì, ρουμ. luni. κελτικές γλώσσες (από λατ.): ιρλ. luan, ουαλ. dydd llun. γερμανικές γλώσσες (μετάφρ. του λατ.): παλ. άνω γερμ. mānetag (> γερμ. Montag, ολλ. maandag), παλ. αγγλ. mōnandœg (> αγγλ. Monday) παλ. σκανδ. mānudagr (> ισλ. manudagur, δαν. mandag, σουηδ. måndag).
Τρίτη
λατ. dies Martis «ημέρα του Άρη». λατινογενείς γλώσσες: γαλλ. mardi, ισπ. martes, ιταλ. martedì, ρουμ. marti. κελτικές γλώσσες (από λατ.): ιρλ. mairt, ουαλ. dydd mawrth. γερμανικές γλώσσες (μετάφρ. του λατ.· στον θεό Mars των Ρωμαίων τα γερμανικά φύλα αντιστοίχισαν τον γοτθικό θεό του πολέμου *Teiwa,  οποίος στο σκανδιναβικό πάνθεο ήταν γνωστός ως Týr και απαντά επίσης με τα ομόρριζα ονόματα Tīw, Tīg και *Þing): αρχ. γερμ. *Teiwa-daga  παλ. αγγλ. tīwesdœg (> αγγλ. Tuesday), παλ. σκανδ. tisdagr (> σουηδ. tisdag, δαν. tirsdag, ισλ. þriðjudagur), μέσ. κάτω γερμ. dingesdach (> γερμ. Dienstag, ολλ. dinsdag).
Τετάρτη
λατ. dies Mercuri «ημέρα του Ερμή». λατινογενείς γλώσσες: γαλλ. mercredi, ισπ. miércoles, ιταλ. mercoledì, ρουμ. miercuri.
κελτικές γλώσσες (από λατ.): ουαλ. dydd mercher. γερμανικές γλώσσες (μετάφρ. του λατ.· στον θεό Mercurius των Ρωμαίων τα γερμανικά φύλα αντιστοίχισαν τον σκανδιναβικό θεό Odin, γνωστ επίσης ως Wōdin, Wuotan): παλ. σκανδ. ōðinsdagr (> σουηδ. onsdag, δαν. onsdag), παλ. κάτω γερμ. *wōðinsdœg (> αγγλ. Wednesday, ολλ. woensdag).
Πέμπτη
λατ. dies Jovis «ημέρα του Δία». λατινογενείς γλώσσες: γαλλ. jeudi, ισπ. jueves, ιταλ. giovedì, ρουμ. joui. γερμανικές γλώσσες (στις οποίες ο Ζευς ταυτίστηκε με τον σκανδιναβικό θεό του κεραυνού, που ήταν γνωστός ως Thor ή Þor): παλ. σκανδ þōrsdagr «ημέρα του κεραυνού» (> σουηδ. torsdag, δαν. torsdag), παλ. άνω γερμ. donarestag (> γερμ. Donnerstag, ολλ. dondersdag), παλ. αγγλ. þunersdæg (> αγγλ. Thursday).
Παρασκευή
λατ. dies Veneris «ημέρα της Αφροδίτης». λατινογενείς γλώσσες: γαλλ. vendredi, ιταλ. venerdì, ισπ. viernes, ρουμ. vineri.
γερμανικές γλώσσες (μετάφρ. του λατ. με αντικατάσταση της θεάς Αφροδίτης / Venus από την αντίστοιχη γερμ. θεά Freia / Freya, καθώς και τη σκανδ. θεά Frigg, σύζυγο του Odin): παλ. σκανδ. frjādagr (> σουηδ. fredag, δαν. fredag, ολλ. vrijdag), παλ. άνω γερμ. frī(j)atag (> γερμ. Freitag), παλ. αγγλ. frīgedæg (> αγγλ. Friday).