.jpg)
ΠΛ Πολιτ 289c–291c
Οι ανταγωνιστές του βασιλιά–πολιτικού
Στον διάλογο αυτόν διερευνάται η φύση του πολιτικού άνδρα και στα πλαίσια αυτά παραλληλίζεται η πολιτική με την υφαντική. Συγκεκριμένα, οι δύο βασικοί συνομιλητές, ο Ξένος και ο Σωκράτης ο νεότερος, συμφώνησαν ότι, όπως ο υφαντής προμηθεύεται τις πρώτες ύλες, τα εργαλεία ή τα μέσα αποθήκευσης των έργων του χάρη στις διάφορες βοηθητικές τέχνες, έτσι και ο πολιτικός έχει την ανάγκη όσων ασκούν τις βοηθητικές τέχνες, τις οποίες και απαρίθμησαν.
ΞΕ. Τὸ δὲ δὴ δούλων καὶ πάντων ὑπηρετῶν λοιπόν, ἐν
οἷς που καὶ μαντεύομαι τοὺς περὶ αὐτὸ τὸ πλέγμα ἀμφισβη-
τοῦντας τῷ βασιλεῖ καταφανεῖς γενήσεσθαι, καθάπερ τοῖς
ὑφάνταις τότε τοὺς περὶ τὸ νήθειν τε καὶ ξαίνειν καὶ ὅσα
ἄλλα εἴπομεν. οἱ δὲ ἄλλοι πάντες, ὡς συναίτιοι λεχθέντες,
ἅμα τοῖς ἔργοις τοῖς νυνδὴ ῥηθεῖσιν ἀνήλωνται καὶ ἀπεχωρί-
[289d] σθησαν ἀπὸ βασιλικῆς τε καὶ πολιτικῆς πράξεως.
ΝΕ. ΣΩ. Ἐοίκασι γοῦν.
ΞΕ. Ἴθι δὴ σκεψώμεθα τοὺς λοιποὺς προσελθόντες
ἐγγύθεν, ἵνα αὐτοὺς εἰδῶμεν βεβαιότερον.
ΝΕ. ΣΩ. Οὐκοῦν χρή.
ΞΕ. Τοὺς μὲν δὴ μεγίστους ὑπηρέτας, ὡς ἐνθένδε ἰδεῖν,
τοὐναντίον ἔχοντας εὑρίσκομεν οἷς ὑπωπτεύσαμεν ἐπιτήδευμα
καὶ πάθος.
ΝΕ. ΣΩ. Τίνας;
ΞΕ. Τοὺς ὠνητούς τε καὶ τῷ τρόπῳ τούτῳ κτητούς· οὓς
[289e] ἀναμφισβητήτως δούλους ἔχομεν εἰπεῖν; ἥκιστα βασιλικῆς
μεταποιουμένους τέχνης.
ΝΕ. ΣΩ. Πῶς δ’ οὔ;
ΞΕ. Τί δέ; τῶν ἐλευθέρων ὅσοι τοῖς νυνδὴ ῥηθεῖσιν εἰς
ὑπηρετικὴν ἑκόντες αὑτοὺς τάττουσι, τά τε γεωργίας καὶ τὰ
τῶν ἄλλων τεχνῶν ἔργα διακομίζοντες ἐπ’ ἀλλήλους καὶ
ἀνισοῦντες, οἱ μὲν κατ’ ἀγοράς, οἱ δὲ πόλιν ἐκ πόλεως
ἀλλάττοντες κατὰ θάλατταν καὶ πεζῇ, νόμισμά τε πρὸς τὰ
ἄλλα καὶ αὐτὸ πρὸς αὑτὸ διαμείβοντες, οὓς ἀργυραμοιβούς τε
[290a] καὶ ἐμπόρους καὶ ναυκλήρους καὶ καπήλους ἐπωνομάκαμεν,
μῶν τῆς πολιτικῆς ἀμφισβητήσουσί τι;
ΝΕ. ΣΩ. Τάχ’ ἂν ἴσως τῆς γε τῶν ἐμπορευτικῶν.
ΞΕ. Ἀλλ’ οὐ μὴν οὕς γε ὁρῶμεν μισθωτοὺς καὶ θῆτας
πᾶσιν ἑτοιμότατα ὑπηρετοῦντας, μή ποτε βασιλικῆς μετα-
ποιουμένους εὕρωμεν.
ΝΕ. ΣΩ. Πῶς γάρ;
ΞΕ. Τί δὲ ἄρα τοὺς τὰ τοιάδε διακονοῦντας ἡμῖν ἑκάστοτε;
ΝΕ. ΣΩ. Τὰ ποῖα εἶπες καὶ τίνας;
[290b] ΞΕ. Ὧν τὸ κηρυκικὸν ἔθνος, ὅσοι τε περὶ γράμματα
σοφοὶ γίγνονται πολλάκις ὑπηρετήσαντες, καὶ πόλλ’ ἄττα
ἕτερα περὶ τὰς ἀρχὰς διαπονεῖσθαί τινες ἕτεροι πάνδεινοι,
τί τούτους αὖ λέξομεν;
ΝΕ. ΣΩ. Ὅπερ εἶπες νῦν, ὑπηρέτας, ἀλλ’ οὐκ αὐτοὺς ἐν
ταῖς πόλεσιν ἄρχοντας.
ΞΕ. Ἀλλὰ οὐ μὴν οἶμαί γε ἐνύπνιον ἰδὼν εἶπον ταύτῃ
πῃ φανήσεσθαι τοὺς διαφερόντως ἀμφισβητοῦντας τῆς πολι-
τικῆς. καίτοι σφόδρα γε ἄτοπον ἂν εἶναι δόξειε τὸ ζητεῖν
[290c] τούτους ἐν ὑπηρετικῇ μοίρᾳ τινί.
ΝΕ. ΣΩ. Κομιδῇ μὲν οὖν.
ΞΕ. Ἔτι δὴ προσμείξωμεν ἐγγύτερον ἐπὶ τοὺς μήπω
βεβασανισμένους. εἰσὶ δὲ οἵ τε περὶ μαντικὴν ἔχοντές
τινος ἐπιστήμης διακόνου μόριον· ἑρμηνευταὶ γάρ που
νομίζονται παρὰ θεῶν ἀνθρώποις.
ΝΕ. ΣΩ. Ναί.
ΞΕ. Καὶ μὴν καὶ τὸ τῶν ἱερέων αὖ γένος, ὡς τὸ νόμιμόν
φησι, παρὰ μὲν ἡμῶν δωρεὰς θεοῖς διὰ θυσιῶν ἐπιστῆμόν
[290d] ἐστι κατὰ νοῦν ἐκείνοις δωρεῖσθαι, παρὰ δὲ ἐκείνων ἡμῖν εὐ-
χαῖς κτῆσιν ἀγαθῶν αἰτήσασθαι· ταῦτα δὲ διακόνου τέχνης
ἐστί που μόρια ἀμφότερα.
ΝΕ. ΣΩ. Φαίνεται γοῦν.
ΞΕ. Ἤδη τοίνυν μοι δοκοῦμεν οἷόν γέ τινος ἴχνους ἐφ’
ὃ πορευόμεθα προσάπτεσθαι. τὸ γὰρ δὴ τῶν ἱερέων σχῆμα
καὶ τὸ τῶν μάντεων εὖ μάλα φρονήματος πληροῦται καὶ
[290d] δόξαν σεμνὴν λαμβάνει διὰ τὸ μέγεθος τῶν ἐγχειρημάτων,
ὥστε περὶ μὲν Αἴγυπτον οὐδ’ ἔξεστι βασιλέα χωρὶς ἱερατικῆς
[290e] ἄρχειν, ἀλλ’ ἐὰν ἄρα καὶ τύχῃ πρότερον ἐξ ἄλλου γένους
βιασάμενος, ὕστερον ἀναγκαῖον εἰς τοῦτο εἰστελεῖσθαι αὐτὸν
τὸ γένος· ἔτι δὲ καὶ τῶν Ἑλλήνων πολλαχοῦ ταῖς μεγίσταις
ἀρχαῖς τὰ μέγιστα τῶν περὶ τὰ τοιαῦτα θύματα εὕροι τις
ἂν προσταττόμενα θύειν. καὶ δὴ καὶ παρ’ ὑμῖν οὐχ ἥκιστα
δῆλον ὃ λέγω· τῷ γὰρ λαχόντι βασιλεῖ φασιν τῇδε τὰ
σεμνότατα καὶ μάλιστα πάτρια τῶν ἀρχαίων θυσιῶν ἀπο-
δεδόσθαι.
ΝΕ. ΣΩ. Καὶ πάνυ γε.
[291a] ΞΕ. Τούτους τε τοίνυν τοὺς κληρωτοὺς βασιλέας ἅμα
καὶ ἱερέας, καὶ ὑπηρέτας αὐτῶν καί τινα ἕτερον πάμπολυν
ὄχλον σκεπτέον, ὃς ἄρτι κατάδηλος νῦν ἡμῖν γέγονεν
ἀποχωρισθέντων τῶν ἔμπροσθεν.
ΝΕ. ΣΩ. Τίνας δ’ αὐτοὺς καὶ λέγεις;
ΞΕ. Καὶ μάλα τινὰς ἀτόπους.
ΝΕ. ΣΩ. Τί δή;
ΞΕ. Πάμφυλόν τι γένος αὐτῶν, ὥς γε ἄρτι σκοπουμένῳ
φαίνεται. πολλοὶ μὲν γὰρ λέουσι τῶν ἀνδρῶν εἴξασι καὶ Κεν-
[291b] ταύροις καὶ τοιούτοισιν ἑτέροις, πάμπολλοι δὲ Σατύροις καὶ
τοῖς ἀσθενέσι καὶ πολυτρόποις θηρίοις· ταχὺ δὲ μεταλλάτ-
τουσι τάς τε ἰδέας καὶ τὴν δύναμιν εἰς ἀλλήλους. καὶ μέντοι
μοι νῦν, ὦ Σώκρατες, ἄρτι δοκῶ κατανενοηκέναι τοὺς ἄνδρας.
ΝΕ. ΣΩ. Λέγοις ἄν· ἔοικας γὰρ ἄτοπόν τι καθορᾶν.
ΞΕ. Ναί· τὸ γὰρ ἄτοπον ἐξ ἀγνοίας πᾶσι συμβαίνει.
καὶ γὰρ δὴ καὶ νῦν αὐτὸς τοῦτ’ ἔπαθον· ἐξαίφνης ἠμφεγνόησα
[291c] κατιδὼν τὸν περὶ τὰ τῶν πόλεων πράγματα χορόν.
ΝΕ. ΣΩ. Ποῖον;
ΞΕ. Τὸν πάντων τῶν σοφιστῶν μέγιστον γόητα καὶ
ταύτης τῆς τέχνης ἐμπειρότατον· ὃν ἀπὸ τῶν ὄντως ὄντων
πολιτικῶν καὶ βασιλικῶν καίπερ παγχάλεπον ὄντα ἀφαιρεῖν
ἀφαιρετέον, εἰ μέλλομεν ἰδεῖν ἐναργῶς τὸ ζητούμενον.
ΝΕ. ΣΩ. Ἀλλὰ μὴν τοῦτό γε οὐκ ἀνετέον.
***
ΞΕ. Υπολείπεται, τώρα η ομάδα των δούλων και των υπηρετών, ανάμεσα στους οποίους θαρρώ και προμαντεύω ότι θα γίνουν ολοφάνεροι εκείνοι που αμφισβητούν από το βασιλιά αυτή την κατασκευή του υφάσματος, όπως την αμφισβητούσαν από τους υφαντές τότε οι άνθρωποι που γνέθουν και ξαίνουν ή κάνουν τις άλλες εργασίες, για τις οποίες μιλήσαμε. Όλοι οι άλλοι, που ωνομάσθηκαν βοηθητικοί, έχουν εξαφανισθή μαζί με τα επαγγέλματα, που μόλις είπαμε, και αποχωρίσθηκαν από το βασιλικό και πολιτικό έργο.
ΝΕ. ΣΩ. Φαίνονται τουλάχιστο.
ΞΕ. Έλα τώρα ας εξετάσουμε εκείνους που απομένουν, ερχόμενοι κοντά τους, για να κάνουμε σταθερώτερα τη γνωριμία τους.
ΝΕ. ΣΩ. Πρέπει.
ΞΕ. Ως προς τους μεγαλύτερους υπηρέτες μεταξύ των υπηρετών, για να τους ιδούμε από δω που είμαστε, βρίσκομε ότι έχουν επάγγελμα και χαρακτήρα αντίθετα προς όσα υπωπτεύσαμε.
ΝΕ. ΣΩ. Ποιους λες ;
ΞΕ. Εκείνους που αγοράζουμε και τους αποκτούμε με τον ίδιο τρόπο· μπορούμε αναμφισβήτητα να τους ονομάσουμε δούλους ― αυτοί ελάχιστα διεκδικούν τη βασιλική τέχνη.
ΝΕ. ΣΩ. Αναμφιβόλως.
ΞΕ. Ένα άλλο ζήτημα· όσοι από τους ελεύθερους ανθρώπους παίρνουν θέση θεληματικά στην υπηρεσία εκείνων, για τους οποίους τώρα μόλις μιλήσαμε, μετακομίζοντας τα έργα της γεωργίας και των άλλων μεταξύ τους και φέρνοντάς τα σε ισορροπία, άλλοι στις αγορές και άλλοι ερχόμενοι από μία πόλη σε άλλη κατά θάλασσα και από ξηρά, ανταλλάζοντας νόμισμα με άλλα εμπορεύματα και νόμισμα με νόμισμα, τους οποίους ονομάζομε αργυραμοιβούς και εμπόρους και πλοιάρχους και μεταπράτες ― μήπως θα έχουν αξιώσεις επί της πολιτικής;
ΝΕ. ΣΩ. Ίσως επί της τέχνης του εμπορίου.
ΞΕ. Εξ άλλου εκείνους, που βλέπομε μισθωτούς και δουλοπάροικους να προσφέρουν σε όλους τις υπηρεσίες τους προθυμότατα, μήπως υπάρχη κίνδυνος να τους βρούμε κάποτε να ιδιοποιούνται μέρος από το βασιλικό έργο;
ΝΕ. ΣΩ. Πώς να το υποθέσω;
ΞΕ. Τι θα πούμε τώρα για τους ανθρώπους που κάθε φορά μας παρέχουν τέτοιες υπηρεσίες;
ΝΕ. ΣΩ. Ποιες υπηρεσίες και ποιους ανθρώπους είπες;
ΞΕ. Αυτούς που αποτελούν όλο το κηρυκικό γένος και όλους αυτούς τους ανθρώπους που, παρέχοντας τις υπηρεσίες τους, γίνονται σοφοί στα γράμματα, και μερικούς άλλους ικανούς να εργάζωνται βαριά σε πολλά άλλα έργα γύρω στις αρχές· πως θα τους ονομάσουμε αυτούς με τη σειρά τους;
ΝΕ. ΣΩ. Όπως ακριβώς τώρα δα είπες: υπηρέτες, και όχι άρχοντες που έχουν εξουσία στις πόλεις.
ΞΕ. Όμως δεν έχω ιδεί όνειρο, νομίζω, λέγοντας ότι απ' αυτή κάπου την πλευρά θα φανερωθούν οι εξαιρετικά παρουσιαζόμενοι για μνηστήρες της πολιτικής. Ως τόσο θα φαίνονταν πολύ παράξενο να τους ζητούμε σε κάποιο κλάδο υπηρετικό.
ΝΕ. ΣΩ. Ασφαλώς.
ΞΕ. Ας πάμε λοιπόν πολύ πλησιέστερα σ' εκείνους που ακόμα δεν έχουν εξετασθή ακριβώς. Αυτοί είναι εκείνοι που αφοσιώνονται στη μαντική και ασκούν εκεί μέρος μιας επιστήμης υπηρέτου· γιατί θεωρούνται ερμηνευτές των θεών κοντά στους ανθρώπους.
ΝΕ. ΣΩ. Ναι.
ΞΕ. Επίσης και το ιερατικό γένος με τη σειρά του, όπως βεβαιώνει η δημόσια πίστη, ξέρει να προσφέρη στους θεούς από μέρους μας δωρεές με θυσίες που έχουν στο νου τους και να ζητάη από κείνους για μας ευχές για απόκτηση αγαθών. Αυτά είναι και τα δυο, νομίζω, μέρη της τέχνης του υπηρέτη.
ΝΕ. ΣΩ. Φαίνεται.
ΞΕ. Τώρα πια μου φαίνεται σα να βρισκόμαστε στο αχνάρι που μας οδηγεί στο σκοπό μας. Γιατί οι ιερείς και οι μάντεις είναι πάρα πολύ γεμάτοι από φρόνηση και απολαβαίνουν σπουδαία δόξα για το μέγεθος των επιχειρήσεών τους, έτσι ώστε στην Αίγυπτο ένας βασιλιάς δεν επιτρέπεται να βασιλεύη χωρίς να έχη το ιερατικό αξίωμα, αλλ' αν τυχαίως είχε ανυψωθή με τη βία από άλλη κατώτερη τάξη, είναι αναγκαίο έπειτα να μυηθή σ' αυτή την τελευταία τάξη. Και ακόμη στους Έλληνες, σε πολλά μέρη, στα πιο υψηλά αξιώματα μπορεί να βρούμε εμπιστευμένη την υποχρέωση να εκτελούν τις σπουδαιότερες απ' αυτές τις θυσίες. Και μάλιστα και σε μας τους ίδιους αληθεύει όχι λιγώτερο φανερά ό,τι λέω· γιατί λένε ότι σε κείνον που του έλαχε να γίνη βασιλιάς, αρμόζουν εδώ όσες από τις αρχαίες θυσίες είναι οι πιο επίσημες και οι πιο καθιερωμένες από την παράδοση.
ΝΕ. ΣΩ. Βεβαιότατα.
ΞΕ. Ε λοιπόν, ας εξετάσουμε τώρα τους βασιλείς που εκλέγονται με κλήρο και συγχρόνως τους ιερείς και τους υπηρέτες τους και επίσης το άλλο πολυάριθμο πλήθος, το οποίο μας φανερώθηκε αυτή τη στιγμή, αφού αποχωρίσθηκαν οι άλλοι μνηστήρες που είπαμε πάρα πάνω.
ΝΕ. ΣΩ. Για ποιους θέλεις να πης;
ΞΕ. Για ανθρώπους βέβαια πολύ παράξενους.
ΝΕ. ΣΩ. Τι είναι λοιπόν;
ΞΕ. Γένος από πολλές φυλές, όπως φαίνεται σ' εκείνον που τώρα τους εξετάζει. Γιατί πολλοί απ' αυτούς μοιάζουν με λιοντάρια και Κενταύρους και άλλα τέτοιου είδους θηρία, και πολύ μεγαλύτερος αριθμός ακόμη με τους Σατύρους και τα θηρία που έχουν λίγη δύναμη και πολλή πονηριά· και γρήγορα μεταβάλλουν μεταξύ τους το εξωτερικό και τις ιδιότητες. Και όμως τώρα, Σωκράτη μου, πιστεύω πως έχω καταλάβει τι είναι οι άνθρωποί μας.
ΝΕ. ΣΩ. Μπορείς να εξηγηθής· γιατί φαίνεσαι ότι ανακάλυψες κάποιο πράγμα παράδοξο.
ΞΕ. Ναι· το παράδοξο παρουσιάζεται σε όλους μας από άγνοιά μας. Γιατί πραγματικά αυτή τη στιγμή σε μένα τον ίδιο συνέβηκε αυτό· ξαφνικά βρέθηκα σε αμφιβολία, βλέποντας μπροστά μου το χορό που κινείται γύρω στις δημόσιες υποθέσεις.
ΝΕ. ΣΩ. Ποιον;
ΞΕ. Τον πιο μεγάλο μάγο απ' όλους τους σοφιστές και τον πιο έμπειρο σ' αυτή την τέχνη· τον οποίο, αν και είναι πολύ δύσκολο να τον διακρίνουμε από τους πραγματικά πολιτικούς και βασιλικούς ανθρώπους, όμως πρέπει να τον διακρίνουμε, αν θέλουμε να ιδούμε καθαρά το πράγμα που ζητούμε (την ουσία της πολιτικής).
ΝΕ. ΣΩ. Αλήθεια αυτό δεν πρέπει να το αμελήσουμε.
ΞΕ. Υπολείπεται, τώρα η ομάδα των δούλων και των υπηρετών, ανάμεσα στους οποίους θαρρώ και προμαντεύω ότι θα γίνουν ολοφάνεροι εκείνοι που αμφισβητούν από το βασιλιά αυτή την κατασκευή του υφάσματος, όπως την αμφισβητούσαν από τους υφαντές τότε οι άνθρωποι που γνέθουν και ξαίνουν ή κάνουν τις άλλες εργασίες, για τις οποίες μιλήσαμε. Όλοι οι άλλοι, που ωνομάσθηκαν βοηθητικοί, έχουν εξαφανισθή μαζί με τα επαγγέλματα, που μόλις είπαμε, και αποχωρίσθηκαν από το βασιλικό και πολιτικό έργο.
ΝΕ. ΣΩ. Φαίνονται τουλάχιστο.
ΞΕ. Έλα τώρα ας εξετάσουμε εκείνους που απομένουν, ερχόμενοι κοντά τους, για να κάνουμε σταθερώτερα τη γνωριμία τους.
ΝΕ. ΣΩ. Πρέπει.
ΞΕ. Ως προς τους μεγαλύτερους υπηρέτες μεταξύ των υπηρετών, για να τους ιδούμε από δω που είμαστε, βρίσκομε ότι έχουν επάγγελμα και χαρακτήρα αντίθετα προς όσα υπωπτεύσαμε.
ΝΕ. ΣΩ. Ποιους λες ;
ΞΕ. Εκείνους που αγοράζουμε και τους αποκτούμε με τον ίδιο τρόπο· μπορούμε αναμφισβήτητα να τους ονομάσουμε δούλους ― αυτοί ελάχιστα διεκδικούν τη βασιλική τέχνη.
ΝΕ. ΣΩ. Αναμφιβόλως.
ΞΕ. Ένα άλλο ζήτημα· όσοι από τους ελεύθερους ανθρώπους παίρνουν θέση θεληματικά στην υπηρεσία εκείνων, για τους οποίους τώρα μόλις μιλήσαμε, μετακομίζοντας τα έργα της γεωργίας και των άλλων μεταξύ τους και φέρνοντάς τα σε ισορροπία, άλλοι στις αγορές και άλλοι ερχόμενοι από μία πόλη σε άλλη κατά θάλασσα και από ξηρά, ανταλλάζοντας νόμισμα με άλλα εμπορεύματα και νόμισμα με νόμισμα, τους οποίους ονομάζομε αργυραμοιβούς και εμπόρους και πλοιάρχους και μεταπράτες ― μήπως θα έχουν αξιώσεις επί της πολιτικής;
ΝΕ. ΣΩ. Ίσως επί της τέχνης του εμπορίου.
ΞΕ. Εξ άλλου εκείνους, που βλέπομε μισθωτούς και δουλοπάροικους να προσφέρουν σε όλους τις υπηρεσίες τους προθυμότατα, μήπως υπάρχη κίνδυνος να τους βρούμε κάποτε να ιδιοποιούνται μέρος από το βασιλικό έργο;
ΝΕ. ΣΩ. Πώς να το υποθέσω;
ΞΕ. Τι θα πούμε τώρα για τους ανθρώπους που κάθε φορά μας παρέχουν τέτοιες υπηρεσίες;
ΝΕ. ΣΩ. Ποιες υπηρεσίες και ποιους ανθρώπους είπες;
ΞΕ. Αυτούς που αποτελούν όλο το κηρυκικό γένος και όλους αυτούς τους ανθρώπους που, παρέχοντας τις υπηρεσίες τους, γίνονται σοφοί στα γράμματα, και μερικούς άλλους ικανούς να εργάζωνται βαριά σε πολλά άλλα έργα γύρω στις αρχές· πως θα τους ονομάσουμε αυτούς με τη σειρά τους;
ΝΕ. ΣΩ. Όπως ακριβώς τώρα δα είπες: υπηρέτες, και όχι άρχοντες που έχουν εξουσία στις πόλεις.
ΞΕ. Όμως δεν έχω ιδεί όνειρο, νομίζω, λέγοντας ότι απ' αυτή κάπου την πλευρά θα φανερωθούν οι εξαιρετικά παρουσιαζόμενοι για μνηστήρες της πολιτικής. Ως τόσο θα φαίνονταν πολύ παράξενο να τους ζητούμε σε κάποιο κλάδο υπηρετικό.
ΝΕ. ΣΩ. Ασφαλώς.
ΞΕ. Ας πάμε λοιπόν πολύ πλησιέστερα σ' εκείνους που ακόμα δεν έχουν εξετασθή ακριβώς. Αυτοί είναι εκείνοι που αφοσιώνονται στη μαντική και ασκούν εκεί μέρος μιας επιστήμης υπηρέτου· γιατί θεωρούνται ερμηνευτές των θεών κοντά στους ανθρώπους.
ΝΕ. ΣΩ. Ναι.
ΞΕ. Επίσης και το ιερατικό γένος με τη σειρά του, όπως βεβαιώνει η δημόσια πίστη, ξέρει να προσφέρη στους θεούς από μέρους μας δωρεές με θυσίες που έχουν στο νου τους και να ζητάη από κείνους για μας ευχές για απόκτηση αγαθών. Αυτά είναι και τα δυο, νομίζω, μέρη της τέχνης του υπηρέτη.
ΝΕ. ΣΩ. Φαίνεται.
ΞΕ. Τώρα πια μου φαίνεται σα να βρισκόμαστε στο αχνάρι που μας οδηγεί στο σκοπό μας. Γιατί οι ιερείς και οι μάντεις είναι πάρα πολύ γεμάτοι από φρόνηση και απολαβαίνουν σπουδαία δόξα για το μέγεθος των επιχειρήσεών τους, έτσι ώστε στην Αίγυπτο ένας βασιλιάς δεν επιτρέπεται να βασιλεύη χωρίς να έχη το ιερατικό αξίωμα, αλλ' αν τυχαίως είχε ανυψωθή με τη βία από άλλη κατώτερη τάξη, είναι αναγκαίο έπειτα να μυηθή σ' αυτή την τελευταία τάξη. Και ακόμη στους Έλληνες, σε πολλά μέρη, στα πιο υψηλά αξιώματα μπορεί να βρούμε εμπιστευμένη την υποχρέωση να εκτελούν τις σπουδαιότερες απ' αυτές τις θυσίες. Και μάλιστα και σε μας τους ίδιους αληθεύει όχι λιγώτερο φανερά ό,τι λέω· γιατί λένε ότι σε κείνον που του έλαχε να γίνη βασιλιάς, αρμόζουν εδώ όσες από τις αρχαίες θυσίες είναι οι πιο επίσημες και οι πιο καθιερωμένες από την παράδοση.
ΝΕ. ΣΩ. Βεβαιότατα.
ΞΕ. Ε λοιπόν, ας εξετάσουμε τώρα τους βασιλείς που εκλέγονται με κλήρο και συγχρόνως τους ιερείς και τους υπηρέτες τους και επίσης το άλλο πολυάριθμο πλήθος, το οποίο μας φανερώθηκε αυτή τη στιγμή, αφού αποχωρίσθηκαν οι άλλοι μνηστήρες που είπαμε πάρα πάνω.
ΝΕ. ΣΩ. Για ποιους θέλεις να πης;
ΞΕ. Για ανθρώπους βέβαια πολύ παράξενους.
ΝΕ. ΣΩ. Τι είναι λοιπόν;
ΞΕ. Γένος από πολλές φυλές, όπως φαίνεται σ' εκείνον που τώρα τους εξετάζει. Γιατί πολλοί απ' αυτούς μοιάζουν με λιοντάρια και Κενταύρους και άλλα τέτοιου είδους θηρία, και πολύ μεγαλύτερος αριθμός ακόμη με τους Σατύρους και τα θηρία που έχουν λίγη δύναμη και πολλή πονηριά· και γρήγορα μεταβάλλουν μεταξύ τους το εξωτερικό και τις ιδιότητες. Και όμως τώρα, Σωκράτη μου, πιστεύω πως έχω καταλάβει τι είναι οι άνθρωποί μας.
ΝΕ. ΣΩ. Μπορείς να εξηγηθής· γιατί φαίνεσαι ότι ανακάλυψες κάποιο πράγμα παράδοξο.
ΞΕ. Ναι· το παράδοξο παρουσιάζεται σε όλους μας από άγνοιά μας. Γιατί πραγματικά αυτή τη στιγμή σε μένα τον ίδιο συνέβηκε αυτό· ξαφνικά βρέθηκα σε αμφιβολία, βλέποντας μπροστά μου το χορό που κινείται γύρω στις δημόσιες υποθέσεις.
ΝΕ. ΣΩ. Ποιον;
ΞΕ. Τον πιο μεγάλο μάγο απ' όλους τους σοφιστές και τον πιο έμπειρο σ' αυτή την τέχνη· τον οποίο, αν και είναι πολύ δύσκολο να τον διακρίνουμε από τους πραγματικά πολιτικούς και βασιλικούς ανθρώπους, όμως πρέπει να τον διακρίνουμε, αν θέλουμε να ιδούμε καθαρά το πράγμα που ζητούμε (την ουσία της πολιτικής).
ΝΕ. ΣΩ. Αλήθεια αυτό δεν πρέπει να το αμελήσουμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου