ΙΑΜΒΛΙΧΟΣ - ΟΙ ΔΙΑΙΡΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΝΩΤΕΡΩΝ ΓΕΝΩΝ (ΑΓΓΕΛΩΝ, ΔΑΙΜΟΝΩΝ, ΗΡΩΩΝ)

Οι Δαίμονες παράγονται από τις γεννητικές και δημιουργικές δυνάμεις των θεών, στην πιο μακρινή περάτωση της προόδου και τον έσχατο διαμερισμό. Οι Ήρωες παράγονται σύμφωνα με τους λόγους της ζωής στις θείες φύσεις («κατὰ τοὺς τῆς ζωῆς ἐν τοῖς θείοις λόγους»), και από αυτούς τα πρώτα και τέλεια μέτρα των ψυχών λαμβάνουν τον προορισμό και το διαμερισμό τους («καὶ τὰ πρῶτα καὶ τέ λεια μέτρα τῶν ψυχῶν ἀποτελευτᾶν ἀπ᾽ αὐτῶν καὶ ἀπο μερίζεσθαι»).

Εν ολίγοις η ουσία των δύο τάξεων όντων είναι διαφορετική: η ουσία των δαιμόνων είναι εκτελεστική και αποτελεσματική για τις εγκόσμιες φύσεις, συμπληρώνοντας την επιστασία όλων των ξεχωριστών πραγμάτων που συμβαίνουν («ἀπεργαστικὴν μὲν εἶναι τὴν τῶν δαιμόνων καὶ τελεσιουργὸν τῶν περικοσμίων φύσεων καὶ ἀποπληρωτικὴν τῆς καθ᾽ἕκαστον τῶν γιγνομένων ἐπιστασίας»), ενώ η ουσία των Ηρώων είναι ζωτική, λογική και κυβερνά τις ψυχές. Σεβόμενοι μάλιστα κάθε δύναμη, η δαιμονική πρέπει να είναι γονιμοποιός και να ελέγχει τη φύση και το σύνδεσμο των ψυχών με τα σώματα. Ωστόσο, είναι αναγκαίο, τις ζωοποιούς δυνάμεις που κυβερνούν τους ανθρώπους και δεν είναι εξαρτημένες από την γέννηση να τις αποδώσουμε στους Ήρωες.

Στην συνέχεια θα προσδιορίσουμε τις ενέργειες της κάθε τάξης: αυτές των Δαιμόνων θα πρέπει να πούμε πως αφορούν στα εγκόσμια και πως, ως επί το πλείστον, εξαρτούνται από τον εαυτό τους. Αυτές όμως των Ηρώων, πρέπει να τις θεωρούμε λιγότερο εξαρτημένες και τρεπόμενες προς την διάταξη των ψυχών.

Αφού λοιπόν εξηγήσαμε τις δυνάμεις, η ψυχή λαμβάνει από τα δύο αυτά γένη συγκεκριμένα μερίδια δύναμης, πλεονάζει από τις προσθήκες και τα άλλα προνόμια που προέρχονται από την ίδια. Επίσης, δημιουργεί σε διαφορετικούς χρόνους διαφορετικά είδη (μορφές), λόγους και τρόπους, που πηγάζουν από διαφορετικές πηγές. Και σύμφωνα με το κάθε μέρος του Κόσμου χρησιμοποιεί ποικίλες ζωές και ιδέες, συνυπάρχοντος με όποιες θέλει και φεύγοντας από όποιες θέλει, ερχόμενη σε ομοίωση με όλες και διαχωρίζοντας τη θέση τη εξαιτίας της διαφοράς της, προετοιμάζοντας συγγενικούς λόγους με τα όντως όντα και τις γεννημένες φύσεις και ερχόμενη με τους θεούς, σύμφωνα με διαφορετικές αρμονίες ουσιών και δυνάμεων από εκείνες που ενώνουν τους δαίμονες και τους ήρωες με τις θεότητες. Και παρά το γεγονός ότι έχει σε μικρότερο βαθμό από τους θεούς την αιωνιότητα της θεϊκής ζωής και ενέργειας, εξαιτίας ακριβώς της αγαθοεργούς βούλησης των θεών και της λάμψης φωτός που τις περιέχουν, συχνά ανεβαίνει προς τα πάνω και εξυψώνεται σε μια ανώτερη τάξη την αγγελική, οπότε πλέον δεν μένει τίποτα στην τάξη της ψυχής και ολόκληρη τελειοποιείται σε αγγελική ψυχή και άχραντο τελειωμένο βίο. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που πρέπει κάθε ουσία, ενέργεια και είδος (μορφή) να παρέχεται στην ψυχή καθεαυτή. Όμως για να λέμε την αλήθεια, η ψυχή πάντοτε ορίζεται σύμφωνα με το Ένα, αλλά ενοποιείται μαζί με τις προηγούμενες αιτίες, συντασσόμενη κάθε φορά με διαφορετική.

Τόσο λοιπόν μεγάλη είναι η διαφορά μεταξύ της ενέργειας των δαιμόνων, των ηρώων και των ψυχών, που ίσως είναι περιττό να πούμε ότι διαχωρίζονται σύμφωνα με την προσιδιάζουσα φύση του καθενός. Και καθόσον μπορεί να προκαλέσουμε μια σχέση, η (επι)κοινωνία τους πρέπει να θεωρείται σύμφωνη με αυτή. Διότι έτσι θα μπορούμε, κατά πάσα πιθανότητα αληθινά, να κατανοούμε και να καθορίζουμε ξεχωριστά της αντίληψη που θα πρέπει να έχουμε για τα 3 γένη.

Ας δούμε όμως πιο είναι το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της παρουσίας ενός θεού, ενός αγγέλου, ενός αρχαγγέλου, ενός δαίμονα ή κάποιου άρχοντα ή κάποιας ψυχής. Ας εξετάσουμε δηλ. τις επιφάνειες τους.

Αρχικώς, και με μία και μόνη φράση θα πούμε ότι οι επιφάνειες όλων καθορίζονται από τις ουσίες τους, τις δυνάμεις τους και τις ενέργειές τους. Διότι όπως ακριβώς είναι, παρόμοια εμφανίζονται και σε όσους τους καλούν, εκθέτοντας ενέργειες και ιδέες σύμφωνες με αυτούς και επιδεικνύοντας τα οικεία τους γνωρίσματα. Αυτά, όμως, που θα ορίσουμε για τον καθένα ξεχωριστά, των θεών είναι φάσματα μονοειδή (με μια μορφή), των δαιμόνων ποικίλα, των αγγέλων απλούστερα από εκείνα των δαιμόνων αλλά υποδεέστερα των θείων, των αρχαγγέλων δε πολύ πιο κοντινά με εκείνα των θεών, των αρχόντων είναι ποικίλα και εύτακτα διακοσμημένα, εάν αυτοί είναι οι Κοσμοκράτορες οι τα υπό σελήνη στοιχεία διοικούντες, ενώ περισσότερα και ατελέστερα των προηγούμενων, αν αυτοί προΐστανται της ύλης και, τέλος, εκείνα των ψυχών είναι παντοδαπά (κάθε τύπου). Τα φάσματα των θεών είναι χρηστά κατά την όψη (ωφέλιμα στην όψη) και λάμπουν ευεργετικά, των αρχαγγέλων βλοσυρά μεν αλλά ήρεμα, των αγγέλων δε πραότερα από αυτά των αρχαγγέλων, των δαιμόνων όμως φοβερά. Τα φάσματα, τώρα, των ηρώων είναι ηρεμότερα από αυτά των δαιμόνων, των αρχόντων αν εξουσιάζουν τον Κόσμο είναι καταπληκτικά, ενώ αν είναι υλικοί, σε όσους τους βλέπουν θλιβερά και, τέλος, των ψυχών προσομοιάζουν με τα ηρωϊκά, αν και είναι υποδεέστερα.

Εν ολίγοις λοιπόν τα φάσματα των θεών είναι παντελώς αμετάβλητα κατά το μέγεθος και την μορφή και το σχήμα και γενικά στα πάντα τους. Εκείνα των αρχαγγέλων μοιάζουν με των θεών, αλλά στερούνται της θεϊκής ταυτότητας, ενώ τα αγγελικά είναι κατώτερα των αρχαγγέλων, αλλά αμετάβλητα. Τα φάσματα, τώρα, των δαιμόνων εμφανίζονται κάθε φορά με διαφορετική μορφή, άλλοτε μικρά και άλλοτε μεγάλα, εκείνα των αρχόντων, όσα είναι ηγεμονικά εμφανίζονται πάντοτε ίδια, ενώ όσα είναι υλικά αλλοιώνονται πολύμορφα. Τα φάσματα των ηρώων μοιάζουν με εκείνα των δαιμόνων, ενώ, τέλος, εκείνα των ψυχών μοιάζουν αρκετά με τα δαιμονικά, σε ότι αφορά τη μεταβλητότητά.

Βέβαια η τάξη και η ηρεμία αρμόζει στους θεούς, ενώ στους αρχαγγέλους υπάρχει δραστηριότητα στην τάξη και ηρεμία. Στους αρχαγγέλους, ωστόσο, αν και υπάρχει καλή τάξη και ησυχία, επικρατεί ακόμη κινητικότητα, ενώ, ακόμη περισσότερο, στα φάσματα των δαιμόνων επικρατεί ταραχή και αταξία. Σε ότι τώρα αφορά εκείνων των αρχόντων, τα υλικά είναι θορυβώδη, ενώ τα ηγεμονικά εμμένουν στον εαυτό τους, τα δε ηρωικά υπάγονται στους κανόνες της κίνησης και της μεταβολής και, τέλος, τα ψυχικά προσομοιάζουν κάπως με τα ηρωικά, αλλά είναι λιγότερα από εκείνα.

Επιπρόσθετα αυτά τα θεϊκά φάσματα ακτινοβολούν αμήχανον κάλλος, προκαλούν σε όσους τα βλέπουν θαυμασμό, παρέχουν θεσπέσια ευφροσύνη και είναι στη συμμετρία, χωρίς να μπορούν να συγκριθούν στην ευπρέπεια με άλλες μορφές. Τα μακάρια θεάματα των αρχαγγέλων έχουν και αυτά μέγιστο κάλλος, χωρίς ωστόσο να είναι ακόμη παρόμοια άρρητο και θαυμαστό με εκείνο του θείου. Τα φάσματα λαμβάνουν μερικώς το αγαθό από τους αρχαγγέλους, ενώ τα πνεύματα των δαιμόνων και των ηρώων που αυτό-αποκαλύπτονται έχουν και τα δύο κάλλος, τα πρώτα καθορίζοντας τη διακόσμηση της ουσίας με λόγους και τα δεύτερα επιδεικνύοντας την ανδρεία. Τα φάσματα πάλι των αρχόντων μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες, διότι κάποια από αυτά επιδεικνύουν κάλλος ηγεμονικό και αυτοφυές και κάποια άλλα κάλλος επίπλαστο και επισκευαστό. Τέλος, τα φάσματα των ψυχών, και αυτά διακοσμούν την ουσία με λόγους πεπερασμένους, αν και αυτοί οι λόγοι είναι περισσότεροι από τους ηρωικούς, συμπεριληπτικοί και υποταγμένοι σε μια μορφή. Εάν, ωστόσο, επιβάλλεται να τα καθορίσουμε όλα με τρόπο κοινό, τότε πολύ απλά θα λέγαμε πως η κάθε τάξη συμμετέχει στο κάλλος σύμφωνα με την τάξη της, την οικεία φύση της και το μερίδιο που της ανήκει.

Βέβαια μια περιγραφή των ιδιωμάτων των γενών θα ήταν ελλιπής εάν δεν αναφέραμε ότι με τους θεούς υπάρχει οξύτητα στις ενέργειές τους και ότι λάμπουν δύο φορές ταχύτερα από τον νου, παρά το γεγονός πως είναι καθαυτοί ακίνητοι και σταθεροί. Με τους αρχαγγέλους λέμε πως οι ταχύτητες είναι μεικτές με τις δραστήριες ενέργειες. Οι ενέργειες δε των αγγέλων κατά κάποιο τρόπο θα λέγαμε κινούνται, αλλά ανόμοια με των αρχαγγέλων και έχουν μια δύναμη που είναι αποτελεσματική στην ομιλία. Εκείνες των δαιμόνων φαίνονται πιο γρήγορες από ότι είναι στην πραγματικότητα, ενώ οι των ηρώων, αν και φαίνονται μεγαλοπρεπείς στις κινήσεις τους, σε σχέση με την αποτελεσματικότητα δεν ενεργούν με την ίδια γρηγοράδα που ενεργούν οι δαίμονες.

Σε ότι αφορά τώρα τις ενέργειες των αρχόντων, οι πρώτες και εξουσιαστικές φαίνονται αξιόλογες, ενώ οι δεύτερες υπερβολικές στην παρουσία και πρακτικά άσκοπες. Τέλος, τα ενεργήματα των ψυχών είναι, μάλλον, πολύ κινητικά και φαίνονται ασθενέστερα από τα ηρωικά.

Επιπρόσθετα σε όλα αυτά, το μέγεθος των επιφανειών στους θεούς είναι κάποτε τόσο μεγάλο που αποκρύπτει ολόκληρο τον ουρανό, τον ήλιο και τη σελήνη, όπως και την ίδια την γη, καθώς τίποτα δεν μπορεί να σταθεί μπροστά στην κάθοδό τους. Όταν κάνουν την εμφάνισή τους οι αρχάγγελοι, κάποια κομμάτια του Κόσμου μετακινούνται («μοῖραι μέν τινες συγκινοῦνται τοῦ κόσμου») και ένα πρόδρομο και διαιρεμένο φώς προηγείται αυτών, ενώ το μέγεθος της ηγεμονίας τους είναι ίσο με εκείνο της αυγής. Το αγγελικό φώς είναι λιγότερο από των αρχαγγέλων και πιο διαιρεμένο, ενώ των δαιμόνων ακόμη περισσότερο και το μέγεθος της επιφάνειάς τους, πολλές φορές μικρότερο των ίδιων. Η επιφάνεια των ηρώων είναι ακόμη μικρότερη από τους ίδιους, αλλά είναι καθ’ όλα δηλωτική της μεγαλοφροσύνης τους. Οι επιφάνειες, τώρα, των αρχόντων είναι μεγάλες και υπέρογκες, ενώ των υλικών γεμάτες από ματαιοδοξία και αλαζονεία και τέλος, των ψυχών άνισες μεταξύ τους και μικρότερες από εκείνες των αρχόντων. Με λίγα λόγια, το μέγεθος τω επιφανειών υπάρχει μέσα στον καθένα, σύμφωνα με το μέγεθος της δύναμης που έχει και το πλήθος της αρχής, μέσα από την οποία εκτείνονται και ασκούν την εξουσία τους.

Μετά από αυτά, λοιπόν, ας προσδιορίσουμε και την ενάργεια των αυτοφανέρωτων αγαλμάτων. Έτσι στις «τῶν θεῶν αὐτοψίαις» τα θεάματα είναι εναργέστερα (γίνονται αντιληπτά ευκρινέστερα) και από την ίδια την αλήθεια, καθώς λάμπουν με ακρίβεια και είναι διαρθρωμένα με λαμπρότητα. Τα αγάλματα των αρχαγγέλων θεωρούνται (βλέπονται με το νου) αληθινά και τέλεια, αλλά και εκείνα των αγγέλων, αν και διασώζουν το είδος (τη μορφή) εκείνων που αναπαριστούν, στερούνται κάτι από την γνωριστική τους αποπλήρωση. Αμυδρά είναι των δαιμόνων, ενώ των ηρώων είναι υποδεέστερα από τα προηγούμενα. Τα αγάλματα των αρχόντων, τα κοσμικά είναι εναργή, τα υλικά αμυδρά, ενώ και τα δύο εξουσιαστικά βλέπονται. Τα δε των ψυχών σκιώδη φαίνονται.

Κατά τον ίδιο τρόπο βέβαια πρέπει να καθορίσουμε και το φώς των δυνάμεων αυτών. Διότι, τα αγάλματα των θεών αστράπτουν φώς, εκείνα των αρχαγγέλων είναι γεμάτα με υπερφυσικό φως και των αγγέλων φωτεινά. Τα αγάλματα των δαιμόνων φανερώνουν το πυρ με τρόπο θολό, ενώ εκείνα των ηρώων εκπέμπουν πως ανάμικτο με άλλα πράγματα. Οι Κοσμικοί άρχοντες εκπέμπουν διαυγέστατο φως, οι υλικοί ανάμεικτο από ανόμοια και ενάντια πράγματα, ενώ οι ψυχές εμφανίζονται γεμάτες κομμάτια που προκύπτουν από τις μείξεις και τις γενέσεις.

Βέβαια μετά από όλα αυτά δεν θα μπορούσε να λείψει μια αναφορά στο πύρ : των θεών που «ἄτομον ἄφθεγκτον ἐκλάμπει» και πληροί «τὰ ὅλα βάθη τοῦ κόσμου πυρίως ἀλλ᾽ οὐ περικοσμίως» (*να έχουμε όμως κατά νου ότι ο εμπύριος Κόσμος βρίσκεται πέραν του κοσμικού και εκπέμπει υπερκόσμιο πυρ ή φως). Το πυρ των αρχαγγέλων, αν και είναι αμέριστο, καθώς κατέχει αυτό που είναι, προηγείται ή ακολουθεί το θεϊκό πυρ και θεωρείται πλήθος (πολλαπλότητα, πολυπληθές). Το πυρ των αγγέλων από την άλλη είναι διηρημένο, παρά το γεγονός ότι εμφανίζεται μέσα στις τελειότερες ιδέες και των δαιμόνων ακόμη πιο διαιρεμένο, εκφράζεται με το ρητό λόγο και στην όψη δεν είναι καλύτερο από εκείνους που είδαν τα πιο σπουδαία. Το πυρ των ηρώων μοιάζει κατά κάποιο τρόπο με το δαιμονικό, αλλά όχι απολύτως, ενώ αυτό των αρχόντων, εκείνων που ανήκουν στην ανώτερη τάξη θεωρείται διαφανέστερο, το ένυλο πιο σκοτεινό. Το πυρ, τέλος, των ψυχών είναι πολυμερές και πολυειδές (ανακατεμένο με τις κοσμικές φύσεις). Εν ολίγοις, λοιπόν, το θεϊκό πυρ εμφανίζεται απολύτως σταθερό, των αρχαγγέλων να συμμετέχει στην ηρεμία, των αγγέλων μόνιμα ταραγμένο, άστατο των δαιμόνων, έντονα ανήσυχο τις περισσότερες φορές εκείνο των ηρώων, στους κοσμικούς άρχοντες να ηρεμεί και στους υλικούς να βρίσκεται σε ταραχή και των ψυχών να είναι εν κινήσει και συνεχώς μεταβαλλόμενο.

Στην συνέχεια θα αναφερθούμε στο αποκαθαρτικό στοιχείο : στους θεούς είναι τέλειο ενώ στους αρχαγγέλους είναι ανάγωγον (ανυψώνει). Οι άγγελοι το αποδεσμεύουν μονάχα από τα δεσμά της ύλης, ενώ οι δαίμονες το τραβούν στη φύση. Οι ήρωες το οδηγούν στην επιμέλεια των αισθητών έργων, οι άρχοντες προστατεύουν με αυτό τα κοσμικά ή περιβλέπουν τα υλικά και οι ψυχές το χρησιμοποιούν τείνοντας προς τη γένεση.

Τα δώρα βέβαια από τις επιφάνειες δεν είναι πάντοτε ίδια, αλλά ούτε έχουν τους ίδιους καρπούς.
Η των θεών παρουσία δίδει σε εμάς υγεία σώματος, ψυχής αρετή, νοός καθαρότητα και με λίγα λόγια αναγάγει όλες τις οικείες μας αρχές. Αφανίζει, μάλιστα, το ψυχρό και φθοροποιό στοιχείο που έχουμε μέσα μας, αυξάνει το θερμό και επιχειρεί να το κάνει δυνατότερο και επικρατέστερο, κάνει τα πάντα να συμφωνούν με την ψυχή και με το νου, εκπέμπει φώς που συνοδεύεται από νοητή αρμονία και επιδεικνύει το μη ον σώμα ως σώμα στα μάτια της ψυχής, διαμέσου των ματιών του σώματος. Η παρουσία, τώρα, των αρχαγγέλων τα ίδια και αυτή μας δίδει, αλλά όχι αιώνια, ούτε σε όλα, ούτε συνεχώς, δεν απονέμει επαρκή αγαθά, τέλεια και αναφαίρετα και, τέλος, δεν έχει την ίδια λαμπρή επιφάνεια με εκείνη των θεών. Η παρουσία των αγγέλων δωρίζει, ακόμη περισσότερο μεριστά τα αγαθά και η ενέργεια της λάμψης τους είναι πολύ πιο αδύνατη από εκείνη εκ της οποίας οι ίδιοι έλαβαν το τέλειο φώς. Η των δαιμόνων παρουσία βαραίνει το σώμα και το κολάζει με νόσους, καθέλκει μάλιστα την ψυχή προς την φύση, δεν εγκαταλείπει ποτέ τα σώματα και τις σωματικές αισθήσεις, παρεμποδίζοντας όσους επιχειρούν να σπεύσουν προς το πυρ και δεν απελευθερώνει ποτέ κανέναν από τα δεσμά της Ειμαρμένης. Η των ηρώων παρουσία αν και παραπλήσια με των δαιμόνων, ξεχωρίζει από αυτή, καθώς μας διεγείρει και μας οδηγεί σε κάποια γενναία και μεγάλα έργα. Η «αὐτοπτικὴ δεῖξις» των κοσμικών αρχόντων παρέχει περικόσμια πράγματα, ενώ των υλικών αρχόντων υλικά πράγματα και όσα αφορούν τις επίγειες εργασίες. Η θέαση των άχραντων ψυχών, αυτών που είναι εγκαθιδρυμένες στην τάξη των αγγέλων, είναι εξυψωτική και σωτήρια για την ψυχή, συνοδεύεται από ιερή ελπίδα και παρέχει εκείνα τα αγαθά, που η ιερή ελπίδα παρέχει στον εαυτό της. Η θέαση όμως των υπολοίπων ψυχών οδηγεί κάτω, προς τη γένεση, φθείρει τους καρπούς της ελπίδας και γεμίζει τα σώματα με πάθη όσων τις θεωρούν.

Ακόμη κατά τις επιδείξεις, υπάρχει μια ένδειξη της τάξης που κατέχουν οι δαίμονες. Διότι, οι θεοί περιτριγυρίζονται από άλλους θεούς ή αγγέλους, αλλά οι αρχάγγελοι έχουν αγγέλους προπομπούς ή που συντάσσονται/συνταξιδεύουν ή συνακόλουθους, είτε άλλου τύπου δορυφορία, κατά την οποία περιτριγυρίζονται από πολλούς φύλακες αγγέλους. Οι άγγελοι, μαζί με τη φύση τους εκθέτουν και τα σχετικά έργα της τάξης που ανήκουν. Οι αγαθοί δαίμονες μας επιτρέπουν να βλέπουμε, εκτός από τους ίδιους, τα δημιουργήματα και τα αγαθά που έχουν, άλλα οι τιμωροί εκθέτουν τα είδη των τιμωριών και έτσι, καθώς είναι πονηροί, περιτριγυρίζονται από βλαβερά θηρία, αιμοβόρα και άγρια. Οι κοσμικοί άρχοντες επιδεικνύονται με κομμάτια του Κόσμου, ενώ οι υλικοί παρασύροντας μαζί τους αταξία και αμαρτία της ύλης. Σε ότι τώρα αφορά ολόκληρη την ψυχή και όχι την μεριστή, αυτή παριστά το άμορφο πυρ, που εκτείνεται σε ολόκληρο τον Κόσμο και υποδηλώνει την καθολική, αφανή και άμορφη ψυχή του σύμπαντος («τὴν ὅλην καὶ μίαν καὶ ἄτομον καὶ ἀνείδεον τοῦ παντὸς ψυχήν»). Αλλά μια αποκεκαθαρμένη ψυχή έχει πύρινο τύπο θέασης – το πυρ της είναι άχραντο και αμιγές, με φώς καθαρό και εξουσιαστικό – και ακολουθεί αυτόβουλα και με πολλή χαρά τον οδηγό της, ξεδιπλώνοντας με τα έργα της την οικεία της τάξη. Όμως, η ψυχή που πάει προς τα κάτω κουβαλώντας δεσμούς και σημάδια τιμωρίας, βρίθει υλικών πνευμάτων και διακατέχεται από ταραχώδεις ανωμαλίες της ύλης, βλέποντας μπροστά της, αντί στον εαυτό της, τους προϊστάμενους γενεσιουργούς δαίμονες.

Συνοπτικά, λοιπόν, όλα τα γένη επιδεικνύουν με την παρουσία τους της δική τους τάξη, από πού ήρθαν και που εγκαταστάθηκαν, οι αέριες τάξεις παριστούν το αέριο πυρ, οι γήινες το χθόνιο και μελανό, ενώ οι ουράνιες ένα λαμπρότερο. Μέσα όμως στα τρία, σύμφωνα με την αρχή, τη μέση και το τέλος. Και, πράγματι, οι θεοί παρουσιάζουν τα πρωταρχικά και καθαρότερα αίτια αυτής της τριμερούς τάξης, ενώ τα αίτια της τριπλής τάξης των αρχαγγέλων διαφέρουν από εκείνα των αγγέλων, καθώς παρέχονται από τους πρώτους. Τα αίτια της δαιμονικής τάξης φαίνονται να υπηρετούν τα αίτια της αγγελικής, όπως επίσης και εκείνα των ηρώων, χωρίς ωστόσο οι ήρωες να υπηρετούν τους αγγέλους με τον ίδιο τρόπο που τους υπηρετούν οι δαίμονες. Και πάλι, τα γένη των αρχόντων, αναλόγως με αυτό που είναι, επιβάλλονται και επιστατούν του Κόσμου ή της ύλης, ενώ εκείνα των ψυχών παρίστανται ως τα τελευταία των καλύτερων φύσεων. Για αυτό άλλωστε το λόγο και συνεκθέτουν τόπους που έχουν σχέση με τον εαυτό τους. Τα πρώτα γένη τους πρώτους, τα δεύτερα εκείνους που είναι δευτέρας τάξης και τα υπόλοιπ, το καθένα εκείνο που του αρμόζει.

Βέβαια αφού έχουμε αναφερθεί σε όλα αυτά δεν θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε στα του φωτός: οι θεοί εκπέμπουν τόσο λεπτό φώς, που τα μάτια των θνητών δεν μπορούν να το συγκρατήσουν, αλλά παθαίνουν ότι και τα μάτι των ψαριών όταν βγουν έξω από το θόλο και πυκνό νερό και εκτεθούν στο λεπτό και διάφανο αέρα. Διότι, οι άνθρωποι που βλέπουν το θείο πυρ δεν είναι ικανοί να αναπνεύσουν τη λεπτότητά του, αποχαυνώνονται μόλις δούν και αποκλείονται από το πνεύμα που υπάρχει μέσα του. Οι αρχάγγελοι, επίσης, εκπέμπουν ένα φως που οι άνθρωποι δεν είναι ικανοί να αναπνεύσουν, αλλά η λάμψη τους δεν είναι το ίδιο καθαρή με των θεών, ούτε το ίδιο δυνατή. Οι επιφάνειες των αγγέλων καθιστούν «φορητὴν τοῦ ἀέρος τὴν κρᾶσιν», για να μπορούν οι θεουργοί να συνενώνονται μαζί της, ενώ εκείνες των δαιμόνων, όταν είναι παρούσες, δεν επιτρέπετε σε όλο τον αέρα να υπάρχει μαζί τους, ούτε ο αέρας που τις περιβάλει καθίσταται λεπτομερώς ούτε προηγείται κάποιο φώς – το οποίο να έλαβε και να κατέχει εκ των προτέρων ο αέρας – μέσα από το οποίο να εκδηλώνονται οι μορφές τους, αλλά ούτε περιβάλλονται από κάποιο ηλιακό φως που να διαχέεται παντού. Όταν εμφανίζονται οι ήρωες, κάποια μέρη της γης μετακινούνται και ακούγονται ήχοι («γῆς μέρη τινὰ συγκινεῖται καὶ ψόφοιπεριηχοῦσιν»). Ο αέρας, όμως, δεν γίνεται λεπτότερος ούτε δυσανάλογος στους θεουργούς, καθιστώντας τους ανίκανους να το λαμβάνουν. Όταν όμως εμφανίζονται οι άρχοντες, ανεξαιρέτως αν είναι κοσμικοί ή υλικοί, συναθροίζονται μαζί τους πλήθος δυσανάσχετα φάσματα, αν και δεν έχουν υπερκόσμια λεπτότητα, αλλά ούτε και πολύ υψηλά στοιχεία. Οι ψυχικές, τέλος, επιφάνειες μοιάζουν περισσότερο στον αέρα και καθώς συντηρείται από αυτές λαμβάνει την περιγραφή τους.

Κλίνοντας θα αναφερθούμε στις διαθέσεις των ψυχών που καλούν τις επιφάνειες των θεών να εμφανιστούν και να τις απαλλάξουν από τα πάθη, αποδεχόμενες μια «ἐξηλλαγμένην» (εξελιγμένη) και υπερέχουσα ενέργεια, τέλεια και μεγάλη, μεταλαμβάνοντας «θεῖον ἔρωτα καὶ εὐφροσύνην ἀμήχανον». Όταν εμφανίζονται οι αρχάγγελοι, οι διαθέσεις γίνονται άχραντες, λαμβάνοντας νοερή θεωρία και απόλυτη δύναμη, ενώ με την παρουσία των αγγέλων παραλαμβάνουν την κατά λόγο σοφία, αληθινή αρετή, καθαρή και βέβαιη γνώση και σύμμετρη τάξη. Όταν, όμως, οι δαίμονες γίνονται ορατοί, οι διαθέσεις ορέγονται τη γένεση και τη φύση, επιθυμώντας να εκπληρώσουν τα έργα της Μοίρας και αποδέχονται την εκτελεστική δύναμη τέτοιων πράξεων. Εάν οι ήρωες γίνονται ορατοί, τότε λαμβάνουν παρόμοια ήθη και μεταλαμβάνουν ζηλευτά έργα που συνεισφέρουν στην κοινωνία των ψυχών. Αν όμως οι διαθέσεις αυτές έρθουν σε επαφή με τους άρχοντες, κοσμικές ή υλικές κινήσεις συγκινούνται σε συνδυασμό με την ψυχή. Και μαζί με τη θέα των ψυχών, προκύπτουν γενεσιουργές τάσεις και έμφυτες επιστασίες, χάριν της σωματικής επιμέλειας, μαζί με οτιδήποτε άλλο αυτό επιφέρει.

Επιπρόσθετα με αυτά, η των θεών επιφάνεια παρέχει αλήθεια και δύναμη, ορθότητα έργων και δώρα των μέγιστων αγαθών, ενώ η επιφάνεια των άλλων δυνάμεων παρέχει τα ανάλογα με εκείνα που ανήκουν στην κάθε τάξη. Έτσι, η επιφάνεια των αρχαγγέλων παρέχει την αλήθεια, όχι για όλα τα πράγματα αλλά για ορισμένα, όχι πάντοτε αλλά κάποτε, όχι σε όλους ή παντού αλλά σε κάποιους και σε συγκεκριμένο χώρο. Παρομοίως, δεν παρέχει δύναμη χρήσιμη για όλα τα πράγματα, αδιάκριτα παντού, αλλά χρήσιμη κάποιες φορές και σε συγκεκριμένο μέρος. Η επιφάνεια των αγγέλων, σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό από εκείνο των αρχαγγέλων, διαιρεί σε δόσεις αγαθών τις περιγραφές, που πάντοτε καθορίζονται από εκείνους με τρόπο περιοριστικό. Ακόμη, η επιφάνεια των δαιμόνων δεν παρέχει τα αγαθά της ψυχής, αλλά είτε εκείνα του σώματος είτε εκείνα που ανήκουν στο σώμα και αυτά, όταν η τάξη του Κόσμου το επιτρέπει. Κατά τον ίδιο τρόπο, η επιφάνεια των ηρώων παρέχει τα δευτερεύοντα και τριτεύοντα αγαθά, στοχαζόμενη ολόκληρη την περίγεια και περικόσμια πολιτεία των ψυχών. Η επιφάνεια τώρα των αρχόντων χαρίζει κοσμικά ωφέλημα ή άλλα σχετικά με τη ζωή ή άλλα – όχι λίγα – υποδεέστερα πλεονεκτήματα των υλικών. Όταν εμφανίζονται οι ψυχές, όσοι τις βλέπουν αποκτούν πράγματα που συνεισφέρουν στην ωφέλεια της ανθρώπινης ζωής. Έτσι, λοιπόν, έχουμε κατάλληλα ορίσει τα δώρα αυτών των δυνάμεων, σε συμφωνία με την ορθή σειρά του καθενός.